بسم الله الرحمن الرحیم

سرشناسه: موگویی، محمدامین، 1383 -

عنوان و نام پدیدآور: بررسی انواع مختلف پرندگان/گردآورندگان محمدامین موگویی بادجانی، امیر میرشمشیری.

مشخصات نشر: اصفهان: انتشارات امیرفدک، 1397.

مشخصات ظاهری: 70 ص.

شابک: 400000 ریال: 978-622-6521-20-8

وضعیت فهرست نویسی: فیپا

یادداشت: کتابنامه: ص. 61.

موضوع: پرندگان-- ادبیات کودکان و نوجوانان

موضوع: Birds -- Juvenile literature

شناسه افزوده: میرشمشیری، امیر، 1383 -

رده بندی کنگره: QL676/2/م8ب4 1397

رده بندی دیویی: [ج]598

شماره کتابشناسی ملی: 5539416

ص: 2

بررسی انواع مختلف پرندگان

گردآورندگان:

محمدامین موگویی بادجانی

دانش آموز پایه ی هشتم دبیرستان دکتر محمدشفیعی

امیر میرشمشیری

دانش آموز پایه ی هشتم دبیرستان دکتر محمدشفیعی

ص: 3

انتشارات امیرفدک: اصفهان- خیابان هشت بهشت غربی نبش تقاطع ملک ساختمان فدک

تلفن: 32730360-031 - همراه: 09133135694 کد پستی: 43151-81546

Fadak.mansori@gmail.com

بررسی انواع مختلف پرندگان

محمدامین موگویی بادجانی 83- امیر میرشمشیری 83

آماده سازی: انتشارات امیرفدک

مدیرمسئول: دکترمحمدرضا محمد شفیعی

مدیر تولید: سیدمحمدرضامنصوری تهرانی

مدیر فنی: صالحیان - مظفری

ویراستار ادبی: جوهریان

ویراستار علمی: مظفری - نادر سلطانی - محمد عمونبی

صفحه آرا: عابدی- کاویانی

طراح جلد: کاویانی

● لیتوگرافی: طاها ● چاپ: ملت ● صحافی: ملت

● چاپ اول: 1397 ● تعداد: 1000 ● قیمت: 40000 تومان

© حق چاپ: 1397، انتشارات امیر فدک

شابک: 8-20-6521-622-978 ISBN: 978-622-6521-20-8

هر گونه استفاده از مطالب این کتاب اعم از بازنویسی، خلاصه سازی، نقل مطالب آموزشی، برداشت به صورت دست نویس، کپی، تکثیر و هر گونه چاپ سنتی و دیجیتال، استفاده به صورت کتاب الکترونیکی، لوح فشرده، قراردادن مطالب بر روی اینترنت و وب سایت ها و هر گونه شبکه ی کامپیوتری دیگر و به طور کل هر گونه استفاده ی اشخاص حقیقی و حقوقی در جهت منافع مادی و معنوی خود، بدون اجازه ی کتبی ناشر ممنوع و بر اساس بند 5 ماده ی 23 قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و قوانین مربوط به جرایم رایانه ای کشور قابل پیگیری در محاکم قضایی است.

ص: 4

آن ها توخالی است.

علاوه بر این، کیسه های هوادار کوچک در همه جای بدن خود دارند. کیسه های هوادار مانند بالن های کوچک کار می کنند. پرهای بال و دم پرندگان کمک خوبی برای پرواز آن ها است. ماهیچه های نیرومند بال ها نیز در پرواز به آن ها یاری می کند. پرندگان مانند پستانداران خون گرم اند. بدن آن ها حتی از بدن انسان گرم تر است. بدن برخی از پرندگان دمایی در حدود 45 درجه دارد.

تمام گونه های پرندگان تخم می گذارند. بیشتر پرندگان برای تخم های خود لانه می سازند. تخم پرندگان چند روزی باید گرم نگه داشته شود، تا جوجه در آن تشکیل شود. بیشتر پرندگان با خوابیدن روی تخم آن را گرم نگه می دارند. در بسیاری از

ص: 10

پرندگان پدر و مادر به نوبت روی تخم ها می خوابند. در بعضی دیگر تنها مادر روی تخم می خوابد و فقط برای تهیه خوراک لانه را ترک می کند. در سرزمین های گرم چند نوع از پرندگان تخم های خود را در آفتاب قرار می دهند، تا جوجه ها به وجود آیند. بعضی از جوجه ها پس از خروج از تخم برهنه اند، مانند جوجه سینه سرخ و گنجشک. بعضی دیگر از کُرک پوشیده اند؛ مانند جوجه های مرغ و اردک و می توانند، به محض خروج از تخم راه بروند.

غذای پرندگان گوناگون متفاوت است و گاه از روی منقار آن ها می توان، نوع تغذیه آن ها را حدس زد. منقار سرخ قبا کوتاه است و برای شکافتن دانه مناسب است. باز، منقار تیز و خمیده دارد که برای دریدن طعمه مناسب است. مرغ زمزمه گر منقار دراز و باریکی دارد، که برای مکیدن شهد گل ها مناسب است. منقار پلیکان بسیار بزرگ است و سبد خوبی برای جا دادن ماهی ها می باشد. هیچ پرنده ای از هر نوع که باشد، دندان ندارد و غذا را در سنگ دان خود آسیاب می کند.

پرندگان برای انسان سود بسیار دارند. حشرات زیان آور، موش، دانه های گیاهان

ص: 11

هرز و جانوران مرده را می خورند. بخشی از غذای ما از پرندگان است. کبوتر نامه بر در گذشته برای فرستادن پیام به کار می رفت. مرغ ماهی خوار ممکن است، برای کمک به ماهی گیران آموزش داده شود. باز، نیز ممکن است، برای کمک به شکارچیان نیز به کار گرفته شود.

پرندگان آوازخوان و طوطی سانان بیشتر به عنوان حیوان خانگی کاربرد دارند. کاربرد دیگر پرندگان در تهیه کود مرغی است. پرندگان در فرهنگ، مذهب، شعر و موسیقی انسان ها وارد گشته اند و به زندگی ما پیوند خورده اند؛ در نتیجه رفتارهای انسان ها از سده 17 میلادی به این سو 120 تا 130 گونه از پرنده ها منقرض شده اند و صدها گونه هم پیش از سده 17 از دست رفته بودند.

اندام پرندگان

تا به حال به این موضوع فکر کرده ایم، که چرا بعضی از پرنده ها در شهر ما

ص: 12

هستند و در شهری دیگر هیچ اثری از آن ها نیست؟ یا چرا بعضی از پرنده ها فقط در شهرها زیاد هستند و در محیط های طبیعی تر این طور نیست؟ ما چقدر از این موضوع اطلاع داریم؟ چقدر محیط اطرافمان را می شناسیم؟ پرنده ها یکی از اجزای محیط هستند و بخشی از هویت محیط ما را می سازند.

بعد از آشنایی مختصر با موجوداتی که اطراف ما زندگی می کنند، در مورد خصوصیات پرندگان و تفاوت هایشان با سایر حیوانات (پوشش بدن، استخوان ها، داشتن بال، منقار و غیره) صحبت خواهیم کرد. سپس با دیرین شناسی پرندگان (آرکِئوپ تِریکس) و تکامل و تنوع پرندگان آشنا می شویم.

پر پرندگان

پرندگان مهره دارانی هستند، که بدنشان از پر پوشیده شده است. اندام های جلویی در پرندگان به شکل بال است، پرها در پرندگان نقش پوشش و پرواز را دارد،

ص: 13

که آن ها را از مهره داران دیگر متمایز می نماید. در واقع تنها بدن پرندگان، از پر پوشیده شده و تمامی پرندگان نیز پر دارند. قدرت پرواز در پرندگان به آن ها امکان می دهد، مناطقی را برای زیست خود انتخاب نمایند، که سایر حیوانات از دسترسی به آن مناطق ناتوان باشند. اما اندام های کناری پنگوئن ها چطور؟

در حقیقت این اندام ها نیز بال می باشند. تنها تفاوت این بال ها با بال های پرندگان دیگر در نحوه استفاده از آن ها است. این بال ها به منظور پرواز پنگوئن به وجود نیامده است، بلکه برای حرکت بهتر پنگوئن در آب سازش یافته است.

انواع منقار در پرندگان

خصوصیت دیگر پرندگان که سبب متمایز شدن آن ها از سایر جانوران می شود، فاقد دندان بودن این دسته از جانوران است. پرندگان برای خوردن غذا و یا تکه تکه کردن آن، از منقار خود استفاده می کنند. باید توجه داشت، که منقار در هر پرنده، بسته به نوع نیاز و تغذیه پرنده سازش یافته است، که ممکن است، کوتاه، بلند، به طرف بالا یا پایین و حتی گاهی از طرفین خمیده باشد.

ص: 14

پرها در پرندگان نیز از خصوصیات منحصر به فرد آن ها محسوب می شود. در اغلب موارد با توجه به این خصوصیات می توان، جانوری را پرنده نامید و آن را طبقه بندی نمود. اما، در مواردی که با توجه به این خصوصیت نتوان جانوری را طبقه بندی نمود، دانشمندان با استفاده از خصوصیات ژنتیکی جانور، آن را طبقه بندی می نمایند.

محل زندگی پرندگان

به علت قابلیت پرواز در بسیاری از پرندگان، این جانوران را در همه جای دنیا می توان یافت و به همین دلیل اغلب پرندگان بر روی شاخه های درختان زندگی می کنند و لانه هایشان را بر روی درختان یا مناطق مرتفع می سازند. با این وجود، برخی از پرندگان توانایی پرواز ندارند. بیشتر ما ممکن است، تعداد کمی از پرندگان (که اغلب از انواع پرندگان صنعتی هستند) را بشناسیم، که این توانایی را ندارند.

جالب است بدانید، بسیاری از طوطی ها نیز توانایی پرواز ندارند. اما برخی پرندگان که قدرت پرواز نیز دارند و هزاران مایل در سال پرواز می کنند، لانه هایشان را بر

ص: 16

روی زمین می سازند و همان جا تخم گذاری می کنند، مانند پرندگان مهاجر که در فصل تخم گذاری، اطراف تالاب ها لانه سازی می کنند. به طور عادی گونه های متفاوت پرندگان را می توان در زیستگاه های خاص خودشان یافت. حتی در یک زیستگاه نیز ممکن است، پرندگان مختلف را در جاهای مختلف دید. برای مثال در یک درخت بلند، گونه های پرندگانی که درسردرخت می نشینند، با آن هایی که در وسط یا پایین درخت می نشینند، متفاوت است.

بزرگ ترین و کوچک ترین پرندگان

کوچک ترین پرنده ای که تاکنون شناسایی شده است، Bee Humming Bird می باشد. این پرنده 2/5 اینچ طول دارد و هشت صدم اونس وزن آن می باشد. اما، غول پیکرترین پرنده یافت شده، پرنده ای موسوم به Albatross می باشد، که طول هر دو بال آن با هم یازده فوت است.

ص: 17

آرکِئوپ تِریکس Archaeopterix اولین فسیل پرنده که در سال 1861 در باواریای آلمان کشف شد و خود از پرنده ای حکایت می کند، با دمی مانند خزنده، منقاری با دندان و بدنی پوشیده از پر. این فسیل متعلق به دوران ژوراسیک و حدود 150 میلیون سال پیش است. در قلمروهای علمی امروزی درباره جایگاه آرکئو در میان جانوارن سیر تکاملی مسائل زیادی گفته شده است. بحث رایجی که وجود دارد، آن است، که آرکئو نمی تواند، یک فسیل انتقالی میان پرندگان و دایناسورها باشد. اما آرکئوپتریکس یک پرنده است، چرا که دارای پر بوده. البته این موجود دارای بسیاری از خصوصیات مربوط به دایناسورها هم هست، که در پرندگان کنونی یافت نمی شود، و در عین حال دارای برخی خصوصیات است، که تنها در پرندگان مشاهده شده و به دایناسورها تعلق ندارند.

پرندگان مهره داران خون گرمی هستند، که بال، پر و یک منقار دارند، دندان ندارند، اسکلتی دارند، که در آن استخوان های زیادی با هم ترکیب شده و نیز استخوان های زیادی در آن غایب هستند، و یک کارایی بی نهایت زیادشان، سیستم تنفس شان است. پرندگانی که پرواز می کنند، استخوان های قوی، پوک و ماهیچه های پرواز قدرتمند دارند.

ص: 18

بیشتر پرندگان می توانند پرواز کنند. پرندگان قلب بسیار قوی و راه مؤثر تنفس دارند، این ها برای این که پرندگان پرواز کنند، لازم هستند. هم چنین پرندگان موقعی که پرواز می کنند انرژی فوق العاده زیادی را مصرف می کنند و بنابراین نیاز دارند، تا مقدار بسیار زیادی غذا بخورند، تا قدرت پرواز داشته باشند.

همه جانورانی که پرواز می کنند، پرنده نیستند و برخی پرندگان نیز، نمی توانند پرواز کنند. توان پرواز کردن در طول تاریخ بارها و به طور جداگانه در میان موجودات مختلف زمین به وجود آمده است. خفاش ها (پستاندارانی که پرواز می کنند)، پتروسوروس (خزندگانی که از زمان دایناسورها پرواز می کنند) و حشراتی که پرواز می کنند، پرنده نیستند.

ص: 19

ص: 20

پرندگان بیشتر وقت شان را صرف جست و جوی غذا می کنند. بیشتر پرندگان حشره خوار هستند (آن ها حشره می خورند). بعضی از پرندگان، مثل جغدها و عقاب ها گوشت خوار هستند. بعضی از پرندگان مثل مرغ مگس خوار، با قرقره و غاز کانادایی گیاه خواراند. بقیه پرندگان مانند سار، هم گیاه خوار و هم گوشت خواراند. بعضی از پرندگان (مانند توکان) میوه خواراند.

بیشتر پرندگان دید تیزشان را، برای پیدا کردن غذا مورد استفاده قرار می دهند. آن ها از منقار و فک شان برای گرفتن ساس ها، کرم ها، پستانداران کوچک، ماهی، میوه، دانه ها و شهد استفاده می کنند. پرندگان در کنترل طبیعی حشرات و در پراکندگی تخم گیاهان نقش مهمی دارند. بعضی از پرندگان، مثل مرغ مگس خوارشهد خوار، گرده افشان های مهم بعضی از گیاهان گل دار هستند.

ص: 24

آوازخوان هر سال کمیاب تر می شوند.

پرندگان آوازخوان یک اندام صوتی به نام سیرنیکس syrinx دارند، که در گلویشان قرار گرفته است. سیرینکس عضلانی دو نیمه دارد، که هر لرزش آن آوازهایی تولید می کند. برای خواندن، یک پرنده هوا را از شش هایش از میان سیرینکس می دمد.

آیا پرندگان زانو دارند؟ چرا پاهایشان به طرف پشت خم می شود؟

بله، پرندگان زانوها دارند (زانوها اغلب زیر پرهایشان هستند و به سادگی قابل دیدن نیستند). زانوهای پرندگان مثل زانوهای ما خم می شوند. بخشی از پاهای پرنده که در موقع راه رفتن به عقب خم می شود، قوزک پا است.

ضربان قلب و تنفس

پرندگان برای پرواز کردن، به مقدار زیادی اکسیژن نیاز دارند، که آن را از راه تنفس از هوا و با استفاده از شش به دست می آورند. پرندگان هم چنین به سیستم گردش خون قوی نیاز دارند، که شامل یک قلب قوی است، تا اکسیژن را در بدن شان گردش دهد. قلب یک پرنده خیلی سریع تر از قلب ما می زند. قلب مرغ مگس خوار حدود 1000 بار در هر دقیقه می زند.

ص: 27

پرندگان با استفاده از سیستم بی همتایی که هوا را در مسیری یک طرفه از میان سیستم تنفسی رد می کند، تنفس می کنند. سیستم تنفسی پرندگان خیلی کارآمد است.

پرندگان دو شش نسبتا کوچک دارند (جایی که تبادل گاز در آن انجام می شود)، اما شش ها به وسیله کیسه های هوای ریه مانند (جایی که هیچ تبادل گازی رخ نمی دهد)تقویت شده اند. این کیسه های هوا به طور دائم شش ها را باد کرده نگه می دارند (حتی موقعی که پرنده هوا را بیرون می دهد). درحالی که شش های ما به طور متناوب پرو خالی می شوند. سیستم تنفسی پرنده 20 درصد حجم پرنده را گرفته (سیستم تنفسی ما تنها پنج درصد حجم ما را گرفته).

در سیستم تنفسی پرنده، هوا ابتدا از میان کیسه های هوا جریان می یابد (که حتی در داخل استخوان های خالی شان واقع شده) که هوای اکسیژن دار تازه را مستقیم به داخل شش جاری می کند. این سیستم، کارایی پرنده را در تنفس افزایش می دهد و به او اکسیژن کافی برای پرواز می دهد.

دم جنبانک ابلق

این پرنده 18 سانتی متر طول دارد و به واسطه بال سیاه و سفید و دم بلندش به آسانی از سایر دم جمبانک ها متمایز می شود. این پرنده پشت خاکستری، با پس گردن سیاه دارد. زیستگاه این پرنده در مناطق باز است و در اغلب نقاط ایران یافت می شود.

گنجشک خانگی

این پرنده 14,5 سانتی متر طول دارد و کاملا شناخته شده است. پرنده ی نر با تارک خاکستری، دو طرف سر قهوه ای، چانه سیاه، دم گاه خاکستری و بال های قهوه ای مشخص شده است.

پرنده ی ماده و پرنده ی جوان فاقد رنگ های متضاد هستند. زیستگاه این پرنده در مناطق مسکونی و باغ ها است و در تمام نقاط ایران یافت می شود.

ص: 29

طوطی طوق صورتی

این پرنده 42 سانتی متر طول دارد و با بدنی کشیده و سبز رنگ و دم بلند (حدود 25 سانتی متر) و منقار قلاب مانند کوچک و قرمز رنگ دیده می شود. زیر گلوی پرنده ی نر سیاه است و پس گردن طوق باریکی به رنگ صورتی دارد، که پرنده ماده فاقد آن است. این پرنده بسیار پر سر و صدا است. زیستگاه این پرنده در باغ ها و جنگل های باز است و بیشتر در مناطق مرکز و جنوبی ایران یافت می شود.

گونه هایی از زیباترین پرنده های جهان

1- یکی از زیباترین و کوچک ترین پرنده های شکاری دنیا دلیجه آمریکایی است و زیستگاه آن کانادا و جزایر فالکلند است.

2- قسمت های شمالی دریای اطلس متعلق به طوطی دریای اطلس است. این پرنده از نرم تنان دریایی تغذیه می کند و متاسفانه بسیاری از گونه های آن ها توسط انسان ها نابود شده است.

ص: 30

3- درنای تاجدار هم یکی دیگر از زیباترین گونه های پرندگان به شمار می آید و زیستگاه آن قسمت های غربی و شرقی آفریقا است. این پرنده در هنگام جفت گیری حرکاتی زیبا و رقصی منحصر به فرد دارد که باعث متمایز شدن، آن با گونه های دیگر می شود.

4- کاردینال تاج قرمز، این گونه جذاب در جنوب شرقی کانادا و شرق آمریکا و مکزیک یافت می شود. گونه نر دارای رنگ قرمز روشن و لکه هایی سیاه در صورت می باشد.

ص: 31

5- مرغ ماهی خوار، گونه ای دیگر در لیست زیباترین پرندگان است. این پرنده به سختی دیده می شود زیرا علاقه مند به تنهایی است؛ حتی اگر هم بتوانید آن را ببینید، سریعا پرواز کرده و از شما دور می شود. بر روی بال های آن نقطه هایی سفید رنگ وجود دارد، که در تابش نور خورشید انعکاسی زیبا از آن ها را می توان دید.

6- طوطی قرمز این گونه زیبا از دیرباز توسط سرخ پوستان شکار می گردیده و از گوشت آن به عنوان وعده های غذایی مصرف می شده است.

7- اردک ماندارین، این اردک بر روی صخره ها و شاخه های درختان دیده می شود و از آن جایی که بسیار زیبا است، گونه ای محافظت شده است، که در پارک های ملی از آن مراقبت می شود.

ص: 32

8- تاناجر بهشتی، زیستگاه این پرنده زیبا در شرق بولیوی، کلمبیا، گویان و برزیل گزارش شده است. این پرنده زیبا ترکیب رنگی بسیار چشم نوازی دارد و می تواند در دسته زیباترین پرنده های جهان گیرد.

9- طاووس (Peacock)، این پرنده افسانه ای در داستان های بومی هندوها از جمله کریشنا و رادها دیده می شود و جزء پرنده هایی است، که هم مورد احترام شرقی ها و هم غربی هاست. ویژگی منحصر به فرد این پرنده پرهای زیبای آن است، که مانند چتری رنگین کمانی باز می شود، این چتر اغلب اوقات با دم آن اشتباه گرفته می شود.

ص: 33

3- پرنده شکاری قرقی با بال های کوتاه و دم دراز و اغلب با خط ابرویی سفید می باشد، که برای تغذیه خود به شکار پرندگان کوچکی مانند گنجشک می پردازد و شباهت زیادی به پیغو و پیغوی کوچک دارد.

4- عقاب ها انواع مختلفی دارند. از انواع زیبای عقاب، عقاب طلایی یا شاهین دم سرخ می باشد، که این گونه در ایران نیز یافت می شود.

ص: 35

5- کرکس نام گروهی از پرندگان شکاری لاشه خوار است. که معمولا دارای سر تاسی می باشند. کرکس ها پرندگانی سودمند، برای جلوگیری از گندیدگی و عفونت زدایی مردارها به ویژه در مناطق گرمسیری هستند. تنها مناطقی که کرکس اصلا در آن موجود نیست، استرالیا و قطب جنوب می باشد.

6- مرغ دبیر پرنده ای شکاری، بومی آفریقا می باشد، که دارای پاهای بلند و دم های دراز است.

عکس 1

عکس 2

طوطی آمازون پیشانی آبی

آمازون پیشانی آبی یک حیوان خانگی بسیار محبوب است. این پرنده بومی آمریکای جنوبی است. از این رو آن را پیشانی آبی می نامند، چون روی پیشانی آن یک لکه آبی بسیار زیبا قابل مشاهده است. برای این که بتوان این پرنده را به حرف آورد، باید وقت کافی صرف کنید. آمازون پیشانی آبی تمایل به زندگی کردن با یک هم نوع خود را دارد. و از جمعیت زیاد خوشش نمی آید. این پرنده قادر است فقط صدای انسان را تقلید کند. یکی از ویژگی های جالب توجه پیشانی آبی این است، که اگر خوب آموزش دیده باشد، می تواند ساعت ها برای شما صحبت کند، این پرنده با صدای دلنشین و شیرینی که دارد، بسیار شناخته شده است.

طوطی آمازون تاج زرد

طوطی آمازون تاج زرد بسیار بازیگوش و مهربان است. این پرنده در جنگل های بارانی جنوب و شمال آمریکا یافت می شود. تاج زرد در بین دیگر پرندگان طوطی

ص: 37

آمازون، سخنران بسیار قهاری است. برخی از گونه های این طوطی توانایی بالای برای صحبت کردن دارند، اما برخی دیگر هرگز صحبت نمی کنند. عوامل محیطی نظیر محیط زندگی و فرکانس صدای انسان در به حرف آمدن طوطی تاج زرد بسیار دخیل هستند. این پرنده با صدای بلندی که دارد، بسیار شناخته شده است. از دیگر نکات مهم آمازون تاج زرد عمر طولانی آن است، که می تواند بیش از 60 سال عمر کند.

طوطی کاکلی

طوطی های کاکلی پرنده های بسیار پر سروصدایی هستند، که خیلی خوب صحبت می کند. این طوطی قادر است، طیف گسترده ای از صداها را تقلید کند، اما توانایی صحبت کردن آن به صورت کامل بستگی به کیفیت آموزشی دارد که می بیند. طوطی کاکلی دارای تنوع خوبی در جهان است، که 21 گونه آن کشف شده است. از این گونه ها، طوطی از توانایی سخنرانی بهتری برخوردار هستند.

کاکلی ها نیاز به مراقبت ویژه توسط صاحب خود دارند، تا حرف زدن را یاد بگیرند. آن ها تمایل زیادی به یادگیری کلماتی را دارند، که توسط صاحبشان به دفعات تکرار شود.

این پرنده سخنگو به راحتی می تواند، کلمات را تقلید کند. اما اگر در هنگام آموزش با تن صدای مختلف آموزش داده شود، یادگیری کلمات برایش دشوار خواهد بود. آن ها هر کلمه را به آسانی در ذهن شان نمی سپارند. این پرنده از طریق آموزش های مناسب می تواند، صداها را تقلید کند.

ص: 38

مرغ مینا

مرغ مینا یکی از بهترین پرندگان سخنگو در سراسر آسیایی جنوب شرقی است. این پرنده به خاطر دقت در گفتار صدای انسان، کاملا شناخته شده است. این پرنده قادر است، دامنه وسیعی از صداها را تقلید کند. مرغ مینای هندی معروف به تپه هندی و مرغ مینای معمولی دو گونه شناخته شده، اصلی هستند. که بیشتر توانایی در صحبت کردن را در میان سایر مرغ میناها دارند. آن ها قادراند سخنان انسان را تقریبا با همان لحن اصلی تقلید کنند. برخی دیگر از گونه مینای تپه ای مانند تپه ای جنوبی نیز توانایی صحبت کردن دارد. این گونه هرگز به اندازه مینای معمولی و یا هندی توانایی سخن گفتن ندارند.

طوطی راهبه

طوطی راهبه یا شاهزاده خانم که به عنوان طوطی فرنگی نیز شناخته شده است، معمولا در سراسر اروپا، جنوب و شمال آمریکا یافت می شود. این پرنده نیز مانند

ص: 39

دیگر طوطی ها می تواند صحبت کند. البته طوطی راهب نیز به مراقبت و آموزش مناسب نیاز دارد. این پرنده نیز با شنیدن حرف تکراری از صاحب خود می تواند آن را تقلید کند. این پرنده بسیار اجتماعی است. مربی این پرنده با واکنش و احساساتی که از خود نشان می دهد، می تواند احساسات پرنده را برانگیخته کرده و آن را وادار به سخن گفتن نماید. این پرنده اجتماعی قادر است، هر صدایی که از محیط بیرون می شنود را تقلید کند.

ملنگو یا گردن حلقه ای هندی

ملنگو یا گردن حلقه ای یک طوطی واقعا پر سروصدایی است، این پرنده قادر است بین 200 الی 250 کلمه را یاد بگیرد. توانایی آن ها برای یادگیری صدای انسان، در گونه های مختلف متفاوت است. این بستگی به فرکانس صدای مالک با پرنده مورد آموزش دارد. این پرنده می تواند صدای انسان را در محیط باز نیز تقلید کند و به هرسمتی که می رود، آن را اجرا کند. این پرنده با شنیدن موسیقی نیز می تواند، صدای انسان را تقلید کرده و هم چنین صدای انسان را با کیفیت خوب ادا کند.

ص: 40

طوطی Eclectus

طوطی Eclectus بومی جزایر جدید گینه است. صدای آن در هنگام سخن گفتن از وضوح خاصی برخودار است. این پرنده نیز مثل برخی دیگر از طوطی ها می تواند، صدای اطرف را با کیفیت بالا کپی برداری کند. این پرنده آن قدر توانایی دارد، تا یک آهنگ را به صورت کامل اجرا کند. جنس نر و ماده این پردنده دارای صدای جذابی هستند.

طوطی آمازون Yello-naped

این پرنده نیز استعداد زیادی در صحبت کردن دارد. که از گونه طوطی های آمازون به حساب می آید. این طوطی در پشت گردن خود دارای زائده زرد رنگی است، که می تواند نشانه خوبی برای شناسایی آن باشد. این پرنده مثل سایر خانواده طوطی های سخنگو، صدای انسان را به خوبی تقلید می کند. این پرنده توانایی زیادی در کپی کردن صداهای اطراف خود دارد. طوطی آمازون زرد و نارنجی می تواند از سن جوانی صدای انسان را تقلید کند. مهم ترین عامل برای به سخن درآوردن آمازون زرد، تعامل بین صاحب طوطی با طوطی مورد نظر است. این پرنده نیز هم چنین می تواند، صدای آهنگی را که می شوند را تقلید کند.

مرغ عشق

ص: 41

مرغ عشق یک حیوان خانگی بسیار معمولی است، که هوش زیادی برای صحبت کردن دارد. این پرنده بومی استرالیا است. مرغ عشق اساسا یک پرنده اجتماعی است، که می تواند واژگان سخت را یاد بگیرد. در سال 1995 مرغ عشقی توانست 1728 کلمه را بر زبان بیاورد و این موضوع باعث تعجب همگان شد، تا جایی که در کتاب رکوردهای گینس نیز ثبت شد. البته همه مرغ عشق ها توانایی یادگیری این حجم از حروف را ندارد، اما به طور متوسط می توانند 300 تا 500 کلمه را یاد بگیرند.

مرغ عشق ها نیز با تکرار کلمات قادر هستند، برخی حروف و صداها را یاد بگیرند. هر دو نوع نر و ماده مرغ عشق ها قادرهستند صدای انسان را تقلید کنند. اما طبق تحقیقاتی که صورت گرفته است، گونه نر این پرنده توانایی بیشتری برای یادگیری دارد.

طوطی خاکستری آفریقایی

بی شک طوطی خاکستری آفریقایی هوشمندترین طوطی ناطق جهان است. این پرنده بومی جنگل های بارانی غرب و مرکز آفریقا است. این پرنده در سراسر جهان به خاطر تقلید بسیار عالی صدای انسان کاملا شناخته شده است. طوطی های خاکستری علاقه دارند، که فقط با یک طوطی هم نوع خود در تعامل باشند. ارتباط بین صاحب طوطی و خود طوطی مهم ترین عامل برای این پرنده برای صحبت کردن است. این پرنده نیز مثل سایر گونه ها با تکرار کلمه می تواند، صدایی را تقلید کند. طوطی خاکستری تقریبا می تواند، هر صدایی که می شنود را تقلید کند. این پرنده آن قدر باهوش است، که شکارچیان خود را با انواع صداهای مختلف ترسانده و فریب می دهد.

ص: 42

هستند و می توانند درصد بالایی از دانه را در رژیم غذایی خود تحمل می کنند، اما حتی برای این پرندگان نیز درصد دانه در رژیم غذایی نباید بیشتر از 25 درصد شود.

رژیم غذایی فرموله شده

سال ها پیش، با مشخص شدن این که بسیاری از طوطی ها از کمبود مواد مغذی در رژیم غذایی خود رنج می برند، شرکت ها شروع به ساخت پلت (Pellet) برای پرندگان کردند. پلت ها از مواد غذایی مختلفی شامل: حبوبات، دانه ها، سبزیجات و میوه ها که با ویتامین ها و مواد معدنی مختلف غنی شده اند، ساخته شده اند.

پلت مناسب پرنده

پلت ها رژیم غذایی متعادل را برای پرندگان فراهم می ساختند و هم چنین مانع از انتخاب بعضی مواد خاص توسط حیوان می شدند. اما بسیاری پرندگان، به خصوص آن هایی که تغذیه شان در گذشته به وسیله دانه انجام می شده است، تمایل زیادی به رژیم غذایی فرموله شده نداشتند. هم چنین غذاهای فرموله شده، با وجود تعادل در نسبت مواد غذایی، تنوعی را که پرندگان در تغذیه خود به آن نیاز دارند را فراهم نمی کنند. (در نظر داشته باشید، که خوردن غذای یکسان برای مدت طولانی، برای هر حیوانی خسته کننده است). بنابراین پلت ها را باید اساس رژیم غذایی پرندگان در نظر گرفت و حدود 50 الی 60 درصد رژیم غذایی پرنده باید به وسیله آن ها تامین شود.

ص: 45

با افزایش تمایل به نگهداری از پرندگان و رشد صنایع مرتبط، تولیدکنندگان برای هرگونه خاص، غذای فرموله شده مناسبی را تهیه کرده، که برای سلامتی آنان نیز مناسب تر هستند (برای مثال کالری کمتر برای کنترل وزن). این غذاها در شکل ها و اندازه های مختلفی وجود دارند و ممکن است شما برای پیدا کردن غذای مورد علاقه پرنده، نیاز به آزمایش و امتحان برندهای مختلفی را داشته باشید. رژیم غذایی پیشنهاد شده، برای طوطی ها شامل مواد مغذی تازه به همراه غذاهای فرموله شده (پلت) و مقدار کمی دانه می باشد. به یاد داشته باشید، که اکثر مواد غذایی تازه سریعا فاسد می شوند و باید پس از چند ساعت از قفس خارج شوند. اگر پرنده غذاهای جدید را قبول نمی کند، سعی کنید که آن ها را در صبح زود یا عصر در اختیار او بگذارید. این ها زمان هایی هستند، که طوطی در طبیعت به جستجوی غذا می پردازد.

سبزیجات

سبزیجات تازه در کنار رژیم غذایی اصلی طوطی، بسیار موثر هستند. با این حال همه سبزیجات از نظر مغذی بودن یکسان نیستند و بعضی مانند کرفس و کاهو، فیبر و آب زیادی دارند، اما آن چنان که باید مغذی نیستند.

ص: 46

سبزیجات برگی که رنگ زرد تیره یا سبز دارند، معمولا گزینه های خوبی هستند. برای تشویق پرنده به امتحان کردن سبزیجات، می توانید آن ها را در شکل های مختلفی مانند کامل، خرد شده، پخته شده یا گرم شده در اختیار او بگذارید. می توانید سبزیجات را به وسیله گیره در یک طرف قفس آویزان کنید یا در تکه ها کوچک در اختیار پرنده بگذارید. برای تشویق پرنده به امتحان کردن سبزیجات مختلف خلاقیت به خرج دهید و به یاد داشته باشید، که هدف شما این است، که طوطی تا جای ممکن، سبزیجات متنوع و مختلفی را مورد استفاده قرار دهد. مثال هایی از سبزیجاتی که می توانید امتحان کنید در زیر آمده است.

هویج (ریشه و رویه)

سیب زمینی شیرین

سبزیجات برگی سبز مانند: کولارد، کلم بروکلی، شلغم سبز، چغندر قند و غیره

جعفری

لوبیا سبز

فلفل شیرین قرمز، زرد و سبز

گل کلم

کلم بروکلی

بادمجان

کدو

کاهو (مقدار کم)

ذرت

خیار

به یاد داشته باشید که آووکادو جز گزینه های مناسب برای پرندگان نیست.

ص: 47

میوه ها

خیلی از پرندگان عاشق میوه هستند و در مصرف آن زیاده روی خواهند کرد. بنابراین در رژیم غذایی آنان باید مقدار میوه محدود شود. درست مانند سبزیجات، میوه هایی که رنگ های عمیق تری دارند، مغذی تر هستند و تنوع بالای آن ها برای پرندگان مفید است. با این حال اطمینان یابید، که هسته یا مغز سیب در اختیار آنان قرار نگیرد، چرا که سمی هستند. بعضی میوه های مناسب عبارتند از:

انبه

پاپایا

کیوی

توت

ص: 48

انار

آناناس

طالبی (بدون پوست)

هلو

ص: 49

شلیل

موز

پرتغال

گیلاس

ص: 50

انگور

سیب

گریپ فروت

دیگر غذاها

هم چنین پرندگان را می توان، با برنج قهوه ای پخته، جو، گندم و پاستا نیز تغذیه کرد. از نان گندم نیز می توان استفاده کرد. حبوبات پخته شده مانند لوبیا، عدس و نخودفرنگی نیز به عنوان مکمل بسیار مفید هستند. هم چنین می توان، از مقدار کم گوشت پخته شده و تخم مرغ پخته شده نیز استفاده کرد.

ص: 51

دانه های جوانه زده

دانه های جوانه زده منبع بسیار مفید و مغذی برای پرندگان هستند.

دانه جوانه زده تازه منبع طلایی از مواد مغذی است، چرا که با شروع رشد، دانه مواد مغذی خود را به حالت زیستی قابل دسترسی درمی آورد. دانه های جوانه زده سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها هستند و گاهی از آنان به عنوان بهترین غذای طبیعی یاد می شود. معمولا اکثر پرندگان آنان را دوست دارند و راه بسیار مناسبی برای تامین مواد مورد نیاز هستند.

عکس 1

عکس 2

ص: 52

ویتامین ها و مواد معدنی

در صورتی که از رژیم غذایی با پایه فرموله شده، به همراه میوه، دانه و سبزیجات استفاده می کنید، نیازی به ویتامین و مواد معدنی اضافه نمی باشد و تنها در صورت توصیه دام پزشک باید مورد استفاده قرار بگیرند. شکلات، آووکادو و ریواس نباید مورد استفاده قرار بگیرند. مشخصا موادی که حاوی کافئین یا الکل هستند، نیز برای پرندگان بسیار مضر می باشند. از غذاهایی که حاوی مقدار بالای نیترات، نیتریت، سولفیت یا مونوسدیم گلوتامات دوری کنید. پیاز، مغز میوه ها و دانه سیب نیز برای پرنده خطرناک هستند. غذاهای بدون خاصیت و هر غذایی که مقدار چربی، نمک یا شکر آن بالا باشد، نباید توسط پرنده مورد استفاده قرار گیرد.

پرندگان به لاکتوز حساسیت دارند، بنابراین محصولاتی که حاوی شیر هستند، باید در مقدار کم مصرف شوند. بعضی از افراد متخصص در مورد تغذیه به وسیله بادام زمینی ابراز نگرانی می کنند، چرا که آنان می توانند، حاوی قارچ آسپرژیلوس (Aspergillus) باشند، که می تواند مشکلات تنفسی برای پرنده در پی داشته باشد. اگر از بادام زمینی خام استفاده می کنید، کیفیت آن باید بسیار بالا بوده (در حدی که توسط انسان نیز قابل استفاده باشد) و در صورت وجود هر نشانهای مبنی بر وجود کپک و قارچ، از استفاده از آن خودداری نمایید. در کل کیفیت هر ماده غذایی که به پرنده داده می شود، باید با دقت بررسی شود.

ظاهر بلکه صدای آن ها متوجه گونه ی مورد نظر خواهد شد. به این ترتیب می توان گفت، که اگر چه صدای پرندگان در ظاهر تفاوت چندانی با هم ندارد، اما هر پرنده ای صدای خاص خود را داشته و عنوان خاصی به آن صدا اطلاق می شود؛ یکی بغ بغو می کند، دیگری جیرجیر می کند و یکی دیگر هو می کشد. رسیدن به این مهارت در شناخت پرندگان از روی صدایشان مستلزم این است، که چگونگی و چرایی ارتباط این موجودات را دریابیم.

اغلب گونه های پرنده از صداهای متنوع و خاصی برای اهداف متفاوت خود استفاده می کنند. برای مثال صدای یک پرنده در هنگام تلاش برای پیدا کردن جفت با صدایی که در هنگام مبارزه با رقیب بر سر قلمرو ایجاد می کند، متفاوت است. کبوترها هنگام تلاش برای جلب توجه جفت خود بغ بغو می کنند و در هنگام ناراحتی صدایی شبیه خرخر از خود تولید می کنند. درک این صداها برای هر کبوتری ضروری بوده و زنده ماندنش به همین موضوع وابسته است. اما آیا کلاغ هایی که از روی سر کبوترها می گذرند، این صداها را درک می کنند؟ آیا پرندگان خاص می توانند، صداهایی که دیگر پرندگان تولید می کنند را درک کنند؟

ص: 54

این ها سوالاتی است، که از دکتر رابرت دی ماگراث، پرنده شناس و بوم شناس رفتاری در دانشگاه ملی استرالیا پرسیده شده است. وی تجربه زیادی در این حوزه داشته و مقالات زیادی در مورد پرندگان و روش های ارتباط برقرار کردن آن ها نوشته است. وی و همکارانش به طور گسترده بر روی صداهایی تحقیق کرده اند، که به آن ها «صداهای هشدار دهنده»گفته شده و در واقع صداهایی هستند، که پرندگان در صورت مشاهده شکارچیان و برای آگاه کردن دوستان و دیگر پرندگان از خود تولید می کنند.

پرنده شناسان می گویند: تقریبا هر گونه پرنده محلی که مورد بررسی گرفته، نسبت به صداهای هشداردهنده گونه های دیگر واکنش نشان می دادند و در نتیجه شاید درک صداهای گونه های پرنده دیگر در سراسر جهان نیز امری طبیعی باشد. البته این موضوع شاید خیلی غیره منتظره نباشد. زیرا تمام گونه های پرندگان در مقابل شکارچیان آسیب پذیر بوده و به این ترتیب مجبوراند، هر گونه صدای در دسترسی را به عنوان نشانی برای این که شکارچیان در همان حوالی هستند، در نظر بگیرند.

ص: 55

یک نمونه بسیار خوب برای این پدیده را می توان در رابطه بین چرخ ریسک آمریکایی سر سیاه و مرغ سنگ سینه سرخ مشاهده کرد که شباهت های بسیاری با هم دارند. هر دوی این پرندگان بومی آمریکای شمالی بوده و سایز مشابهی دارند. علاوه بر این آن ها به شدت مواظب شکارچیان اطرافشان هستند.

وقتی که چرخ ریسک یک شاهین، جغد یا دیگر پرندگان شکارچی را می بیند، خیلی زود فریاد اخطار سر می دهد. جالب این که صدای آن ها با توجه به شدت خطر و نوع آن کمی متفاوت خواهد بود. اخطار با تُن بالا به پرندگان دیگری که از ماجرا خبر ندارند، اخطار می دهد که پرنده شکارچی در فاصله زیادی از آن ها در آسمان در حال چرخیدن است. صدایی شبیه زنگ و جیغ را زمانی می شنویم، که شکارچی نزدیک بوده و برای شکار کردن آماده می شود. در صورتی که شکارچی بسیار خطرناک باشد، انتهای صدایی که چرخ ریسک تولید می کند، بیشتر کشیده خواهد شد. مطالعات نشان داده است، که مرغ سنگ سینه سرخ صداهای اخطار چرخ ریسک ها را درک می کنند و میزان خطری که این صدا نشان می دهد را درک نمایند.

این پیام های اخطار حتی می تواند گونه های جانوری دیگری غیر از پرندگان را نیز به واکنش نشان دادن وادارکند. برای مثال چرخ ریسک کاگلدار یک پرنده آوازخوان است، که جیغ اخطار او حتی سمورها و موش خرماها را به واکنش واداشته و این حیوانات با شنیدن این صدا پا به فرار می گذارند. گنجشک ها، سهره ها و زاغ های کبود نیز صدای اخطار این چرخ ریسک را تقلید می کنند. به این ترتیب در هنگام نزدیک شدن خطر چند گونه از پرندگان گروهی را تشکیل می دهند که سعی دارند، با صدایی مشابه به دیگران اخطار دهند.

ص: 56

اکنون این سوال پیش می آید، که آیا پرندگان درک درونی و ذاتی از صدای اخطار دیگر گونه ها دارند یا در طی زمان این توانایی را از روی تجربه پیدا می کنند؟ محققان بر این باورند، که دست کم در برخی موارد، گونه های خاصی از پرندگان به طور فعال درک این صداها را یاد می گیرند. به عبارت دیگر گاهی برخی از پرنده ها در صورت شنیدن صدای اخطار دیگر پرندگان از مکان خاصی دوری می کنند در صورتی که در هنگام وجود نداشتن آن صداها بدون ترس به محل مذکور می روند. به این ترتیب این موضوع نشان می دهد، که توانایی درک صداهای دیگر گونه ها مادرزادی نبوده و اکتسابی است.

البته باید توجه داشت، که صداهای اخطاردهنده تنها صداهایی نیستند، که گونه های مختلف پرندگان توانایی درک آن ها را دارند و پرندگانی نیز وجود دارند، که صداهای غیراخطاری دیگر گونه ها را درک می کنند. محققان در این باره می گوید، برخی از گونه ها از قلمرو خود در برابر دیگر گونه ها دفاع می کنند و به صداهایی که پرندگان مهاجم در این هنگام تولید می کنند پاسخ متناسبی می دهند. برخی دیگر می تواند، صداهایی که برای برقراری تماس ایجاد می شود را درک کنند، که به آن ها کمک می کند، دسته های متشکل از چند گونه متنوع را تشکیل داده و غذا پیدا کنند.

ص: 57

فاخته ها پرندگان بدنامی هستند که معمولا نقش پارازیت را دارند. این پرنده تخم های خود را در لانه دیگر پرندگان می گذارد و جوجه فاخته که توسط پرنده ی از همه جا بی خبر تغذیه می شود، علی رغم این که ظاهری متفاوت با دیگر جوجه های پرنده مذکور دارد، اما با تقلید صدای جوجه های واقعی آن پرنده سعی می کند آن پرنده را مجاب کند، که جوجه فاخته نیز از جوجه های خود او بوده و باید به او غذا بدهد. به این ترتیب این توانایی را می توان دست کم در فاخته ها ذاتی و ماددرزادی دانست، که می توانند، صداهای دیگر پرندگان را درک کرده و از آن تقلید نمایند.

ص: 58