بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ اَلْرَحیمْ

ص: 2

آنچه باید از آداب سفر به آخرت بدانید

وصیّت، غسل ،کفن،دفن،آداب زیارت اهل قبور

سفر به سوی دوست

ص: 3

عکس

ص: 4

عکس

ص: 6

عکس

ص: 7

پاسخ می رسد :

کلا (( هرگز ))

در حالی که اگر پیش از آن،اعمال صالح وشایسته انجام می دادند ، به ایشان گفته می شد: ((مَرحَباً و اَهْلا ً )) پس بهترین روش برای نجات از گمراهی،نگاهی عمیق به معاد و آگاه شدن به مسائل و خطرات وهول و هراس های پیرامون مرگ می باشد.لذا جزوه پیش رو ، در این راستا تهیه و در دسترس عموم قرار می گیرد.امیدوارم این کتاب مثمر ثمر ومفید فائده قرار گیرد وچنانچه خواننده محترم کتاب با نگاه ژرفای خود انتقاد ویا پیشنهادی داشتند از طریق شماره تلفن همراه 09906267565 ما را یاری فرمایند.

مجتبی عطائی کچوئی

اصفهان . 14 ربیع الاول سال 1439ه.ق

مصادف با 12 آذر ماه 1396

ص: 9

ص: 2

همانطور که در قرآن کریم می فرماید :

كُتِبَ عَلَيْكُمْ إذاحَضَرَ أحَدَكُمُ الْمَوْتُ إنْ تَرَكَ خَيْرًا الْوَصِيَّة ُ لِلْوالِدَيْن ِ و الْأقْرَبَيْنَ بِالْمَعْرُو فِ حَقًّا عَليَ الْمُتّقِينَ (1).

«بر شما مقرّر شده است که چون یکي از شما را مرگ فرا رسد ، اگر مالی برجای گذارد ، بر پدر ومادر وخویشاوندان {خود} به طور پسندیده وصیّت کند ؛ { این کار} حقّی است بر پرهیز کاران»

پس وصیت آن است که انسان سفارش کند بعد از مرگش برای او کاری انجام دهند یا بگوید بعد از مرگش چیزی از اموال او برای کسی باشد ، یا برای فرزندان خود قیّم (سر پرست ) مشخص کند. (1)

وصی ؛ نایب ، عهده دار ،قائم مقام ؛ یعنی کسی که پذیرفته که سفارشات ودستورات وصیت کننده را به طور کامل ودقیق انجام دهد. بنابراین اگر وصی هم در کار نباشد وصیت محقق نمی شود.>رکن سوّم : مُوصی لَه یا اِلیه یعنی : آنچه ویا آنکه به نفع اووصیت می شود . یعنی آنچه یا آنکه به نفع او وصیت می شود .(مثل اینکه موصی می گوید این مال را بین فلان وفلان تقسیم کن ، یا مثل آنکه بگوید نماز ، روزه وحج برایم اجیر کن ،یا مثل اینکه بگوید این مال در فلان راه یا فلان مکان صرف کن و حداقلش این است که بگوید سلام مرا به فلانی برسان وغیره...اگر این رکن هم نباشد وصیت محقق نمی شود.

>رکن چهارم : مُوصی به یعنی : چیزی که به آن وصیت می شود .اعم از : (مال وثروت یا عبادت یا طلب حلالیّت از دیگری وغیره) اگر هرکدام از موارد فوق نباشد طبعا وصیت هم نیست.

ص: 6

** خمس وزکات وسایر بدهکاریها {در صورتی که نمی تواند بپردازد} چنانچه از خودش مال دارد ویا احتمال می دهد که کسی آنها را پرداخت می کند(1).

** اگر حج براو واجب شده ونتواند آن را به جا آورد(2).

** اگر فرزندش نیازبه سرپرست دارد، که بدون سرپرست ، اموالشان از بین می رود یا خودشان ضایع می شوند ، باید برای آنها قیّم امینی قرار دهد(3).

چون آثار مرگ در شخص پیدا شد بگوید:

أللّهمَ فاطِرِالسماواتِ والارض عالم الغیب والشهادة الرحمن الرحیم اللهم إنی أعهد إلیک فی دار الدّنیا أنی أشهد أن لا إله إلا أنت وحدک لا شریک لک و أنّ محمداًعبدک و رسولک وأنّ الجنة حق ، وأنّ النّار حق ، أنّ البعث حق ، أنّ الحساب حق ، والقدر والمیزان حق، وأنّ الدین کما وصفت ، و أنّ الاسلام کما شرعت ، وأنّ القول کما حدثت ، و أنّ القرآن کما أنزلت ، وإنک أنت الحقالمبین ، جزی الله محمدا خیرالجزاء وحیا محمدا و آل محمد بالسلام .

اللهم یا عدتی عند کربتی ویا صاحبی عند شدتی ویا ولیی فی نعمتی:إلهی وإله آبائی لا تکلنی إلی نفسی طرفة عین أبدا فإنک إن تکلنی إلی نفسی أقرب من الشرّ أبعد مناالخیر فآنس فی القبر وحشتی والجعل لی عهدا یوم ألقاک منشورا (1).

ص: 9

بار الها تو آفریننده آسمانها و زمین هستی واز پنهان وآشکارآگاهی وبسیار مهربان وبخشنده ای من در این دنیا با تو پیمان می بندم که تحت فرمان تو باشم همانا من گواهی می دهم که خدایی جز تو نیست تو یکتا وبی شریک وبی همتا هستی وگواهی می دهم که محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) بنده وپیام آور تو است و گواهی می دهم که بهشت حق است ، جهنم حق است ، قیامت ورستاخیز حق است ، حسابرسی بندگان حق است ، اندازه گیریوسنجش اعمال حق است ، دین همینطور است که تو برای بندگانت توصیف کرده ای واسلام همین است که توتشریع نموده ای .اقرار واعتراف می کنم که قرآن را تو بر قلب پیامبرت نازل نموده ای . بار الها تو حقی و حق همیشه روشن وآشکار بوده وخواهد بود . بار الها بهترین پاداش را که شایسته ترین ولایق پیامبری چون محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) است به او عطا فرما .وتحیت ودرود بر محمد وخاندانش فرست . ای خدایی که در وقت بلا وگرفتاری مرا کمک ویاری می کنی ودر سختی ودشواری رفیق ومدد کار من هستی وپشتیبان احسانهایی که در حق من روا داشتی هستی . ای خدای من وخدای پدران من با کمال عجز وناتوانی از تو می خواهم هیچ گاه مرا به اندازه چشم بر هم زدن به خود وامگذاری زیر اگر مرا به خود واگذاری در اثر جهل و نا فهمی به فساد وبد کاری رو آورده ونزدیک می شوم واز خیر ونیکوکاری دور شده

ص: 10

و فاصله می گیرم .بار الها مرا در خانه قبر یاری نما وترس و وحشت مرا به انس وآرامش وراحتی تبدیل کن. خدایا این پیمان مرا تا روز قیامت وهنگام ملاقات با تو حفظ فرما.

فَأصابَتْكُمْ مُصیبَة ُ الْمَوْتِتَحْبِسُونَهُما مِنْ بَعْدِ الصَّلاةِ فَيُقْسِمان ِ بِاللهِ إن ِ ارْتَبْتُمْ لا نَشْتَری بِهِ ثَمَنًا وَلَوْ کانَ ذا قُرْبی وَلا نَكْتُمُ شَهادَة َ اللهِ إنَّا لَمِنَ الآثِمینَ(1)

«ای کسانی که ایمان آورده اید ، هنگامی که یکي از شما را {نشانه های} مرگ در رسید ، باید از میان خود دو عادل را در موقع وصیّت ، به شهادت میان خود فرا خوانید ؛ یا اگر در سفر بودید ومصیبت مرگ ، شما را فرا رسید{وشاهد مسلمان نبود}دو تن از غیر{همکیشان}خود را {به شهادت بطلبید} واگر{ در صداقت آنان } شک كردید ، پس از نماز ، آن دو را نگاه دارید؛ پس به خدا سوگند یاد می کنند که ما این { حق } را به هیچ قیمتی نمی فروشیم هر چند{پای} خویشاوند { درکار} باشد ، وشهادت الهی را کتمان نمی کنیم ، که { اگر کتمان حق کنیم } در این صورت از گنهکاران خواهیم بود».وصی ، ناظر و قیّم را بهشرح ذیل معرفی می کنم و امیدوارم طبق قوانین شرع ورعایت مصالح ورضایت الهی عمل نمایند :

ص: 13

وصی خود را آقا یا خانم : نام ونام خانوادگی :............................. فرزند : ................................... شماره شناسنامه : ..............................

کد ملی : ................... امضای وصی ...................... معین می کنم .

ایشان باید با کمك آقا یا خانم نام ونام خانوادگی : .........................

فرزند : ................................ شماره شناسنامه :...................................

کد ملی : ....................................... امضا .......................... عمل نماید.

وصی اینجانب باید با نظارت آقا یا خانم :نام ونام خانوادگی : ................................... فرزند : .............................. شماره شناسنامه : ........................ کد ملی : ....................................... امضای ناظر......................................... به وظایف خویش عمل نمایند .

قیم وسرپرستی وتکفل فرزندان خود را به :

نام ونام خانوادگی :................................. فرزند :.............................

شماره شناسنامه : .............................. کد ملی : .....................

امضای قیم.........................................

به همراه نام ونام خانوادگی :........................ فرزند :........................ شماره شناسنامه :................................... کد ملی :................................

امضای همراه قیم........................................................................................

توضیحات:...................................................................................................

ص: 14

5. حدود اجناس مغازه وکالای موجود :......................................................

6. اوراق بهادار: .................................................................................................

7. جواهرات :......................................................................................................

8. سهام کارخانه ......................................................................................

9. اثاثیه ووسایل منزل (حدود ارزش) .................................................

10. وجوه نقد ومحل آن : .......................................................................

3. مدارک: .................................................................................................

4. چک:.......................به شماره...............................تاریخ.........................

توضیحات......................................................................................................

5. سفته : به شماره..................................... تاریخ .............................

توضیحات......................................................................................................

6.وثیقه:شماره....................................................تاریخ...............................توضیحات.............................

5. مقدار آن را برای خیریه..........واقع در .............تلفن ..... جهت مصرف در .............. هزینه نمائید.

6. مقدار آن را جهت ساخت و ساز در مکان های زیر اختصاص دهید :

مدرسه ............ مکان ...........تلفن..................

نماز خانه بین راهی...... مکان ...........تلفن ..................

حوزه علمیه ........... مکان ......... تلفن ..................

وضوخانه ............. مکان ......... تلفن ...................

7. مقدار را جهت خرید تجهیزات مرکز بسیج ، دانشگاه بیمارستان........ واقع در ........ اختصاص دهید.

8. مقدار آن را به فرد / افراد زیر ببخشید :

آقا / خانم....فرزند........آدر.......تلفن............

9. مقدار آن را جهت بر پایی روضه ائمه اطهار وحضرت امام حسین اختصاص دهید :در ماه محرم الحرام از روز ----- تا روز------ به مدت ------روز روضه برپا نمائید.

در ایام فاطمیه از روز ---- تا روز------ به مدت ------ روز روضه برپا نمائید.

ص: 20

سالروز شهادت یا تولدامام ------ مجلس ---------- برپا نمائید.

10. مقدار را جهت کمک به مورد / موارد زیر اختصاص دهید:

بیماران صعب العلاج مرکز درمانی.........واقع در .......... معلولان مرکز..........واقع در.......................................................................................

10. مقدار آن را جهت موارد زیر هزینه کنید :

خرید / کمک هزینه جهیزیه خانم............... آدرس ............

خرید / کمک هزینه پوشاک یتیمان مرکز ...........آدرس...........

خرید / کمک هزینه اجاره یا منزل آقای .......... آدرس .............

ص: 21

ص: 22

ص: 24

درروایت آمده :

اَنَّ النّاسَ یَتَنافَسُونَ فیِ أَکْفانَهُم یَومَ التَّغابُنُ وَ الْمَقاماتِ الجَلیِلَةِ

مردم در روز تغابن(1)

به کفنهایشان افتخار نموده ومی بالند.

قال الصادق ( علیه السلام) :

تَنُوقُوا فیِ الاَکْفان ِِ فَإِنَّهُمْ یُبعَثُونَ بِِها(2)در انتخاب کفنهای نیکو برای خود بسیار بکوشید ، زیرا در روز قیامت با آن بر انگیخته می شوید.

قال الصادق (علیه السلام ) : أَجیِدُوا أََکْفان ِ مَوْتاکُمْ فَاِنَّهَا زِیِنَتُهُمْ(3)

کفن های مردگان را از جنس خوب برگزینید که آن زینت مردگانتان می باشد .

قال الصادق (علیه السلام ) :

إِنَّ اَبیِ عَلَیه السلام اَوصانیِ عِنْدَ المَوْتِ فَقالَ یا جَعفَر کَفِّنِیِ فیِ ثَوْبٍ کَذا وکَذا وَثَوبٍ کَذا وَکَذا فَإِنَّ المَوْتیِ یَتَباهَوْنَ

ص: 26

پدر بزرگوارم امام باقر علیه السلام هنگام جان دادن به من وصیت نمود وفرمود : ای جعفر مرا در جامه ای که چنین وچنانباشد وکفنی که این خصوصیات را داشته باشد کفن کن زیرا مردگان در روز قیامت به کفنهایشان مباحات می کنند .....(1)

2. پیراهن کامل : یعنی پارچه ای که از سر شانه تا نصف ساق وتمام اطراف آن را بپوشاند .

3. سرتاسری : پارچه ای که بستن دوسرآن ممکن شود وپهنای آن به اندازه ای باشد که یک طرف آن روی طرف دیگرقراربگیرد.(1)

*مستحبات کفن

1. یک حبره وبرد یمنی سرخ یا سفید بر روی کفن مستحب است(2).

2. پارچه ای که بتوان دو ران میت را به هم بست وبر کمر میّت پیچید ، به آنها ، افزوده شود(3).

3. مستحب است ، جهت احتیاط بیشتر در آمادگی وسعادتمندی میّت در پیشگاه الهی ، عمامه ای بدان اضافه شود(4) .

ص: 29

* مستحب است «مقدار 3/131» درهم کافوری که آتش نخورده تهیه و در کفن آماده داشته باشند تامقداری از آن را بعد از غسل های سه گانه به سجده گاه های میّت بگذارند(1) .5- مستحب است، بر تمام قطعه های کفن پس از نوشتن نام میّت ونام پدر اونوشته شود:

.....ابن .....

یَشهَدُ اَنْ لاَ إِلهَ إِلَّا اللّهَ ، وَ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللّه ِ (صلی الله علیه و آله و سلم)وَأنَّ عَلیًّا اَمیِرَ المُؤْمِنِیِنَ وَالحَسَنِ ِ وَالحُسَینِ وَ عَلیًّاوَمُحَمَّدًا وَجَعفَرًا وَمُوسی وَعَلیًّا وَمُحَمَّدًا وَعَلیًّا و الحَسَنِ والحُجَهِ المَهدِیِ (علیهم السلام) أَئِمَّتُهُ هُدًی أَبْرارًا {اَخْیارًا}(2)

ص: 30

ص: 32

خودش مال دارد ، یا احتمال می دهد کسی آنها را أدا می کند؛ باید وصیت کند؛ تا بپردازند وهمچنین اگر حج بر او واجب باشد .(1)

·کسی که ؛ نشانه های مرگ را در؛ خود دیده اگر نماز وروزه قضا دارد ؛باید وصیت کند؛ که برای او أجیر بگیرند واگر پسربزرگ دارد ؛ که بر او واجب شده ؛ باید به او إطلاع دهد یا وصیت کند که برای او بجا آورند .(2)·کسی که نشانه های مرگ را در خود دیده ، اگر مالی پیش کسی دارد یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمی دانند ؛ چنانچه بواسطه ندانستن ؛ حقشان از بین می رود، باید به آنان اطلاع دهد. ودر صورتی که بچه صغیر دارد ومالشان ازبین می رود، باید برای او قیّم امینی معین نماید.(3)

ص: 34

·اگرچنانچه نشانه های مرگ را در خود دیده ؛ حتی قبل تر از آن نسخه نوشتاری که در کنار جریده (1)

می گذارند را آماده کنید وآن این چنین آماده می شود :

پیش از نوشتن آن می گوئی :

بِِسْمِ اللهِ الرََّحْمنِ الرََّحیمِ أَشهَدُ أَن لاَإلهَ إلَّا اللّهُ وَحْدَهُ لاَ شَریِکَ لَهُ وَأَشْهَدُ أنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ صَلّی اللّه عَلَیهِ وَآلِهِوَسَلَّم وَأَنَّ الْجَنَّه َ حَقٌ وَأنَّ النَّارَ حَقٌ وَأَنَّ السّاعَةَ آتِیَةٌ لاَرَیبَ فیهاَ وَاَنَّ اللّهَ َیَبْعَثُ مَنْ فیِ الْقُبُورِ.

سپس می نویسی :

بِسْمِ اللّهِ الرَّحمَْنِ الرَّحیِمِ شَهِدَ الشُّهُودُ المُسَمَّونَ فیِ هَذاَالْکِتابِ اَنَّ اَخاَهُمْ فیِ اللّهِ «عزّ وجلّ» فُلاِنِ ابنِ فلانِ

اینجا نام میت ونام پدر اورا به این صورت .....ابن ..... می نویسی :

اَشهَدَهُمْ وَاَستَوْدَعَهُمْ واَقَرَّ عِنْدَهُمْ اَنَّهُ یَشْهَدُ اَنْ لاَإلَهَ اِلّاَ اللّهُ وَحْدَهُ لاَشَریِکَ لَهُ وَاَنَّ مُحَمَّدًا « صَلّی اللّه عَلَیهِ وَآلِهِ وَسَلَّم » عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ وُ اَنَّهُ مُقِرٌّ بِجَمیِعِ الْأنبیِاءِوَالرُّسُلِ وَاَنَّ عَلّیاً وَلیٌّ اللهِ وَاِمامُهُ وَاَنَّ الْأئِمَّةَ مِن وُلدِهِ أئِمَةٌ وَاَنَّ اَوَّلَهُمْ الحَسَنِ والحُسُیْنِ وَ عَلّیِ ابْنِ الحُسَینِ

ص: 35

وَ مُحَمَّدَ ابْنَ عَلّیٍوَجَعفَرَابْنِ مُحَمَدٍ وَ مُوسَی ابْنَ جَعْفَرٍ وَ عَلّیِ ابْنِ موُسی وَ مُحَمَّدِ ابْنِ عَلّیٍ وَ عَلّیِ ابْنِ مُحَمَدٍ والحَسَنَ ابْنَ عَلّیٍ وَالقائِم الْحُُجَةِ وَ اَنَّ الجَنّةِ حَقٌ وَالنّاَرَ حَقٌ وَالسّاعَةَ آتِیهٌ لاَ رَیْبَ فیِها وَاَنَّ اللهَ یَبْعَثُ مَنْ فیِ القُبُورِ وَاَنَّ مُحَمَّدًا « صَلّی اللّه عَلَیهِ وَآلِهِ وَسَلَّم » رَسُولُ اللّه ِ {جاءَ بِالْحََقِ وَاَنَّ عَلیًّا وَلیُ اللّه ِ وَ الخَلیفَةَ مِن بَعدِ رَسوُلُ اللّه ِ « صَلّی اللّه عَلَیهِ وَآلِهِ وَسَلَّم»}وَمُسْتَخْلِفُهُ فیِ اُمَتهِ مُؤَدّیاً لِاَمرِ رَبهِ (تبارک وتعالی)وَاَنَّ فاطِمَةَ بِنتَ رَسُوُلُ اللّهِ وَاِبْنَیْهاَ الْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ اِبنيَ رَسُوُلِ اللّهِ وَسِبطاهُ وَ اِماماً الهُدیَ وقائِداً الرَّحمَةِ واَنَّ عَلّیًا وَمُحَمّداً وَجعفَراً وَموُسی وَعَلیّاً وَ مُحَمَّداً وَعَلّیاً وحَسَناً والحُجَةَ .سپس به شهود خطاب کرده ومی گوید ای فلانی وای فلانی که در این نوشته نام برده شده اید ای شهادت را در نزد خود برای ما ثابت نگاه دارید تا اینکه آن را نزد حوض کوثر به من باز دهید

سپس شهود می گویند : ای فلانی

نَستَودِعُکَ اللّهَ وَالشَهادَهَ وَالاِقرارَ وَ الاِخاءَ وَ مَوعُودُهُ عِندَ رَسوُلِ اللّهِ« صَلّی اللّه عَلَیهِ وَآلِهِ وَسَلَّم وَنَقرَاءُ عَلَیکَ السّلامَ وَرَحمَهَ اللّهِ وَبَرکاتُهُ.

ص: 36

بعد نامه را پیچیده ومهر وامضاء شود همراه با جریده در سمت راست میت قرار می دهند(1).

5.درصورت سخت جان دادن ایشان صیغه توبه را برای او بخوانیدکه بفهمد.(1)

6.برای راحت شدن شخص محتضر بر بالین او سوره یس – احزاب – صافات – دعای عدیله – آیه الکرسی – آیه 54 سورهاعراف

- وسه آیه آخر سوره بقره وهرچه از آیات که مقدور است را براو بخواند.(2)

7.شخص جنب وزن حائض در نزد محتضر حاضر نشوند.(3)

8.کلمات فَرَج را به میت تلقین کنید .

کلمات فرج عبارتند از :

لاَ اِلَهَ اِلَّا اللّهُ الحَلیِمَ الکَریِمُ ، لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّه ُ العَلیُّ العَظیِمَ ، سُبحانَ اللّهِ رَبِّ السَّمَواتِ السَّبعِ وَرَبِّ الاَرَضیِنَ السَبعِ وَما فیِهِنَّ وَماَ بَینَهُنَّ وَماَ تَحتَهُنَّ وَرَبِّ العَرشِ العَظیِمِ وَالحَمدُلِلّهِ رَبِّ العاَلَمیِنَ ، والصَلَّاهُ عَلیَ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَیِبیِنْ.

9.مستحب است این دعاها را طوری به محتضر تلقین کنند که بفهمد:(4)

ص: 38

اللّهمَّ اغْفِرْلِيَ الْكَثیرَ مِنْ مَعاصِيكَ وَ اقْبَلْ مِنِّيِ الْيَثِيرَ مِنْ طاعَتِكَ یا مَنْ يَقْبَلُ الْيَسِيرَ وَيَع-فُو عَنِ الْكَثِيرَ اِقْبَلْ مِنِّي الْيَسِيرَوَاعْفُ عَنِّي الْكَثِيرَ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَفُوُّ الْغَفُورُ أللّهُمَّ ارْحَمْنِي فَإِنَّكَ رَحِيمٌ.

(پروردگارا از گناهان فراوان من در گذر وطاعتهای اندک مرا بپذیر ، ای کسی که کم را می پذیری واز بسیار ، چشم می پوشی! طاعتهای اندک را از من بپذیر و گناهان بسیار را از من ببخشای ، براستی که تو بسیار چشم پوشنده وبخشنده ای ، پرورگارا بر من رحمت آور ، پس به تحقیق تو مهربانی. )

10. بهتر است کسی که در حضور محتضر است بکوشد که دنیا را در نزد او کوچک جلوه دهد ، واز دارفنا متنّفر وبیزارشنموده وآرزو وامیدش را به رحمت خداوند ( جلّ جلاله ) بیشتر وبدان متمایل کند و او را مشتاق ملاقات با خدا گرداند .(1)

11.هنگام سکرات وبی هوشی های مرگ سخن گفتن وهر امر دیگری را که موجب می شود میت به آن مشغول گردد کم کنند.(2)

ص: 39

** شخص صالح وعارف ومورد اطمینان وخدا ترسی را برای غسل دادنش برگزینند .(1)

** اگر در شب فوت کرده در محل فوت او چراغی روشن کنید .(2)

** کفن و وصیت نامه او را آماده کنید.(3)

ص: 41

ص: 42

ص: 44

5.غسل دهنده در سمت راست میت ایستاده ودر دل نیت کند که این میت را به صورت واجب وبرای رضای خدا ( جل ّ وجلاله ) غسل می دهم .

6.در حال غسل دادن میت ( العَفو ؛ العَفو ) گفته وبراو ترحم نماید ، ودر انجام هر امری که به حال میت سودمند است کوشش کند .

7.پیش از غسل دادن ابتداء سه بار دست های میت را بشویند.

8.به آرامی بر شکم میت دست بکشند تا اگر چیزی در مجرای او باقی مانده است بیرون آید .

9.مخرج غایط را سه باربا أشنان (1) سائیده شستشو دهند .

10.به آرامی و وقار، با توجه به خداوندی که از باطن انسانها آگاه ومطلع است ، سر میت تا بیخ گردن او را سه بار با آب مخلوط به سدر غسل دهند ، سپس سه بار، سمت راست بدن وی را از بالای شانه تا پائین پا با آب سدر غسل دهند ،سپس به آرامی وملاطفت ومهربانی وعنایت وعطوفت ، میت را بر سمت راست بدنش برگردانده وسمت چپ بدن وی را سه مرتبه ، به همین صورت از بالای شانه تا پائین پا، با آب سدر غسل دهند .

ص: 46

11.در تمام این حرکت ها عورت میت پوشیده باشد.

12.هنگامی که غسل با آب سدر به پایان رسید چشم از عورت میت برگردانده (1)

و پارچه ای را که ، هنگام غسل دادن روی میت گذاشته بودند را برداشته وشتشو دهند ،ونیز قسمتی از بدن میت را که زیر پارچه بود ، را تطهیر نموده وباز، همان پارچه یا پارچه پاکیزه دیگری ، را بجای آن بگذارند .

13.میت را به صورتی که یادآور شدیم ، با احترام وتعظیم به پشت بر گردانده ودست برشکمش کشیده وسرمیّت وسمت راست وچپ بدن را به همان ترتیبی که شرح دادیم ، با آب مخلوط به کافور غسل دهند. ودر برگرداندن میت از طرفی به طرف دیگر ترتیب غسل به ، کیفیتي که توضیح داده شد ، عمل نمایند.

14.بار آخر ، میت رابا آب خالص ، که با سدر وکافور مخلوط نباشد وچیزی دیگر به آن اضافه نشده باشد ، غسل دهند وچنان که یاد آور شدیم ابتداء سر وبعد سمت راست وبعد سمت چپ را به کیفیتي که توضیح داده شد غسل دهند.

15.اگر غسل دهنده ، عیبی در بدن میت دید ، باید کتمان کند .

ص: 47

زیرا امام صادق (علیه السلام) فرمودند :هرکس ، میت مؤمنی را ، غسل دهد وامانت را درباره وی ادا نماید آمرزیده می شود .

عرض شد:

چگونه امانت را درباره وی ادا نماید؟

فرمودند : هر عیبی از میت دید به دیگری خبر ندهد.(1)

ص: 48

ص: 50

معروف است برآن پاشیده وبا آن عورت { جلو وعقب } میت را پوشانده ورانهای میت را محکم ببندند .

البته همه این امور را با احترام ومهربانی برآن میت انجام دهند .

4.وقتی از پیچیدن « خامسه » فراغت پیدا کردند ، بر سجده گاه های هفت گانه (1)

میت کافور گذارند (2)

وباقیمانده کافوررا بر سینه اش قرار دهند وباید در تعظیم واصلاح امر میت تقوای الهی را مراعات نمایند.

5. سپس لنگ را از ناف تا هر جایی که کفن برسد ، به کمر میت ببندند بهتر است از روی سینه تا روی پا را بپوشانند. (3)

6.پیراهن را به او بپوشانند و پیراهن به اندازه ای باشد که از پشت وجلوی بدن از گام های میت زیاد بیاید.

ص: 52

7.یک چوب تر را در سمت راست بدن میت ، بین پیراهن وبدن ، متصل به پوست بدن میت ، وچوب دیگر را در سمت چپ بدن او ، بین پیراهن وسرتاسری قرار دهند .(1)

8.سپس در داخل دهان وگوش های میت پنبه ویا هر چه که نیاز باشد بگذارند .(2)

9.عمامه برسر او بسته ، وبرای عمامه حنک قرار دهند ، به این صورت که ابتداء مقداری از گوشه عمامه را بر سینه میت گذارده وبعد عمامه را برسرش بسته ، ودر آخر نیز مقداری از گوشه دیگر عمامه را برسینه میت قرار دهند .

10.حبره(3) وبرد یمنی که در بخش آماده کردن کفن آمده است را یا پارچۀ دیگر که جانشین آن باشد را باز نموده وبعد سرتاسری را بازسپس پیراهن ولنگ را روی آن پهن نموده وپنبه بر آن قرار دهند وبه طوری کامل«ذریره » بر آن

ص: 53

بپاشند ، سپس با مهربانی وبه آرامی میت را در سرتاسری و «حبره » پیچیده ودو سر آن را از طرف سر میت واز پاهایش ببندند.(1)

11.میت را در تابوت یا وسیله دیگری که بتوان روی آن حمل نمود ، گذاشته وبه سوی جایگاهی که نماز میت می خوانند انتقال دهند.

ص: 54

ص: 56

4.در هر وقت از شبانه روز می شود نماز بر میت خواند ؛ مگر اینکه وقت یکی از نمازهای واجب یا واجب دیگری که وقتش تنگ شده باشد ؛ که در این صورت باید ابتداء آن واجب را انجام دهند .

البته این در صورتی است که بیم فاسد شدن بدن میت در میان نباشد وگرنه باید ابتداء نماز میت خوانده شود وبر سایر حالات مقدم است مگر اینکه وقت نماز واجب تنگ شده باشد که در این صورت آنچه که مهمتر است انجام می شود .(1)

5.در نماز میت که به جماعت خوانده می شود ، آخرین صف بهتر از همه صفوف می باشد.(2)

ص: 58

6.در حال بالا بردن دست ها تکبیر بگوید.(1)

7.بعد از تکبیر گفتن امام جماعت ، کسانی که پشت سر او قرار دارند،تکبیر بگویند.(2)

8.باید تکبیرها ودعاها را طوری پشت سر هم بخواند که از نماز از صورت خود خارج نشود.(3)

9.کسی که نماز میت را به جماعت می خواند باید تکبیرها و دعاهای آنرا هم بخواند.(4)

10.خاطر نشان می شود، اگر میّت از روی عمد یا فراموشى یا به جهت عذرى، بدون نماز دفن شود و یا بعد از دفن معلوم شود،نمازى که بر او خوانده شده باطل بوده ، باید نماز بر قبرش خوانده شود و این وجوب تا زمانی است که جسد او از هم پاشیده نشده باشد.

ص: 60

اَللّهُمَّ اِنَّ هَذا عَبْدُکَ وَ ابْنُ عَبْدِکَ وَ ابْنُ امَتِکَ نَزَلَ بِکَ وَ انْتَ خَیْرُ مَنْزولٍ بِهِ اللّهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْهُ اِلّا خَیْراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِهِ مِنّا اللّهُمَّ انْ کانَ مُحْسِناً فَزِدْ فِى احسانِهِ وَ انْ کانَ مُسِیئاً فَتَجاوَزْ عَنْهُ وَ اغْفِرْ لَهُ اللّهُمَّ اجْعَلْهُ عِنْدَکَ فى اعْلى عِلِّیّینَ وَا خْلُفْ عَلى اَهْلِهِ فِى الْغابِرِینَ وَ ارْحَمْهُ بِرَحْمَتِکَ یا ارْحَمَ الرَّاحِمینَ .

تکبیر پنجم را بگوید ودر ادامه بگوید :

« الَعَفو العَفو »

بعد از تکبیر چهارم اگر میّت زن است بگوید:

اللّهُمَّ اِنَّ هذِهِ اَمَتُکَ و ابْنَة ُ عَبْدِکَ وَ ابْنَة ُ اَمَتِکَ نَزَلَتْ بِکَ وَ اَنْتَ خَیْرُ مَنْزُولٍ بِهِ اللّهُمَّ اِ نَّا لا نَعْلَمُ مِنهُ اِلاّ خَیْراً وَانْتَ اَعْلَمُ بِهَا مِنَّااَللّهُمَّ اِنْ کانَتْ مُحْسِنَةً فَزِدْ فِى احسانِها و انْ کانَتْ مُسِیئةً فَتَجاوَزْ عَنْها وَ اغْفِرْ لَها اللّهُمَّ اجْعَلْها عِنْدَکَ فِى اعْلی عِلِّیِّینَ وَ اخْلُفْ عَلى اَهْلِها فى الْغابِرینَ وَ ارْحَمْهابِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرَّاحِمینَ(1).

تکبیر پنجم را بگوید ودر ادامه بگوید :

« الَعَفْو العَفْو ».

ص: 63

اگر میت مستضعف(1) باشد

بعد از تکبیر چهارم بگوید :

اَللّهُمَّ اغْفِر لِلَّذیِنَ تابُوا ، اتَّبَعُوا سَبیِلَکَ ، وَ قِهِمْ عَذابَ الْجَحیِم(2)

اگر میت مجهول باشد ومعلوم نشود که دشمن خدا است ویا دوست خدا است :

بعداز تکبیر چهارم بگوید :اَللَّهُمَّ هذِهِ نَفْسٌ اَنتَ اَحیَیتَها ، وَاَنْتَ اُمَّتِهاَ ، وَاَنْتَ اَعْلَمُ بِسِرِّهَا وَعَلانِیَتِهَا ، فَاحْشُرْهَا مَعَ مَنْ تَوَلَّت(3)

اگر میت بچه باشد وبالغ نباشد :

بعد از تکبیر چهارم بگوید :

اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ لَنَا وَ لِاَ بَوَیْهِ(4)

در روایتی وارد شده که بعد از فارق شدن از نماز بگوید:

رَبَّنا آتِنا فِي الدّنْياحَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً ، وَقِنا عَذابَ النّارِ(5)

ص: 64

ص: 66

2.از رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم)روایت است که :هرکه جنازه را ببیند این دعا را بخواند هیچ ملکی در آسمان نماند مگر آنکه برای ترحم به او گریه کند.(1)

اَللهُ اَكْبَرُ ، هَذ َا ما وَعَدَنَا اللهُ وَ رَسُولُهُ ، وَ صَدَقَ اللهُ وَ رَسُولُهُ ، اَللهُمَّ زِدْنا إیمانًا و تَسْلیمًا ، اَلْحَمْدُ لِلّهِ الّذی تَعَزَّزَ بِالْقُدْرَةِ ، قَهَرَالْعِبادَ بِالْمَوْتِ.

همچنین از امام زین العابدین (علیه السلام) نقل شده : هرگاه جنازه ای را می دیدند می فرمودند:اَلْحَمْدُ لِلّه ِ الَّذی لَمْ يَجْعَلَنی مِنَ السَّوادِ الْمَخْتََرَم ِ(2)

3.از امام صادق (علیه السلام) نقل شده :که در حال برداشتن جنازه این دعا را بخواند :

بِسْم ِ الله ِ وَ بِالله ِ ، اَ للهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ(3).

4.درحین تشییع میّت ، مناسب است که ، شخصی از مردم اقرار به خوبی میت در دوران ، حیات او ، بگیرد.

ص: 68

امام صادق (علیه السلام) فرموده اند :

هر گاه ، چهل نفر نزد میت حاضر شوند وبگویند:

« خدایا ما جز خوبی چیزی از او ندیدیم » خداوند, می فرماید : شهادتشما را برایش پذیرفتم و هر آنچه را که شما نمی دانید را آمرزیدم.(1)

5.پیش از گذاشتن میّت در قبر سه بار جنازه را تا لبه قبر نزدیک کنند وبعد وارد قبر کنند .

زیرا روایت شده که روح میّت با این کار برای سؤال قبر وامور هولناکی که روبرو خواهد شد آمادگی پیدا می کند .(2)

6.جنازه میّت را ، اگر مرد باشد از پایین پا وارد قبر کنند واگر جنازه زن باشد در سمت قبله وجلو قبر قرار دهندوسپس وارد قبر نمایند.

7.پس از آن ولیّ میّت یا کسی که ولیّ میّت به وی دستور می دهد ؛ در حالی که پا وسرش برهنه است از جای پاهای میّت وارد قبر شود.

8.پس وی ابتداء سر میّت را با تعظیم واحترام بگیرد و به یاد آورد که در برابر دید و آگاهی خداوند,است .واینکه او وکیل میّت در این جایگاه است.

ص: 69

9.هنگام فرو بردن میّت در قبر بگوید :

اَللَّهُمَّ ا جْعَلْهَا رَوْضَ-ةً مِنْ ریاض ِالْجَنَّة ِ،وَلاَتَجْعَلْهاَ حُفْرَةً مِنْ حُفَرِ النّار ِ.

خداوندا ! اینبوستان را بوستانی ازبوستانهای بهشت قراربده وآنراچاله ای ازچاله های آتش جهنم مگردان.

10.وهمچنین بگوید :

بِسْمِ اللهِ ، وَ بِاللهِ ، وَفی ِ سَبیِلِ الله ِ وَ عَلی مِلَّةِ رَسُولُ اللهِ]اَللّهُمَّ اِیماناً بِکَ وَتَصْدیِقاً بِکِتابِکَ هذاَ ما وَعَدَ الله ُ وَرَسُولُهُ وَ صَدَقَ اللهُ وَرَسُولُهُ ؛ اللهُمَّ زِدْنا إیماناً وَ تَسْلیماً.

11.پس میت را با حالت تسلیم به پیشگاه خداوند , سپرده ونزد او به ودیعه بگذارد ودر این حالت هر چه که خداوند , برقلب وکلامش جاری ساخت بگوید .

12.سپس میّت را به پهلوی راست بدن ورو به قبله بخواباند .

13.بندهای کفن او را از سمت سر وپاها بگشاید .

14.گونه میّت را از روی خاکساری وذلت وبرای جلب رحمت وعطوفت مولایش که پروردگار جهانیان است روی خاک نهد.

ص: 70

15.مقداری از تربت امام حسین (علیه السلام)را همراه او قرار دهد .

چون این منزل ؛ منزل هولناکی است انسان نیاز دارد که ؛ تا نهایت امکان برای رهایی از آن به ائمه اطهار (علیهم السلام) توسل جسته وخود را از آن به سلامت بدارد (1).

16.تلقین باید توسط کسی که اهل یقین است و نیز به نیت جواب دو فرشته پرسش کننده در قبر صورت بگیرد ؛ تا اینکه خداوند ,؛ به رحمت خویش به واسطه همین تلقین میت رااز سؤال نکیر ومنکر کفایت فرموده و او را خشنود وچشم روشن گرداند.

17.سپس اموری را که میت در حال حیاتش بدان معتقد بود از جمله شهادت به یگانگی خداوند , ورسالت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)وامامت ائمه اطهار را به طریقه ذیل به او تلقین بکند.

ص: 71

18.دست راست را به شانه راست میّت بزنند ودست چپ را با قوّت برشانه چپ میّت بگذارند ودهان را نزدیک گوش او ببرند وبه شدّت حرکتش دهند :

تلقین میت (مرد)

اِسْمَعْ اِفْهَمْ یا ....... بْنَ ...... درجای خالی اسم میت وپدرش را بگوید :

هَلْ اَنْتَ عَلَى الْعَهْدِ الَّذى فارَقْتَنا عَلَيْهِ مِنْ شَهادَةِ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَریكَ لَهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ عَبْدُهُ وَ رسُولُهُ وَ سَيِّدُ النَبِّيیّنَ وَ خاتَمُ الْمُرْسَلینَ وَ اَنَّ عَلِيّاً اَمیرُ الْمُؤْمِنینَ وَ سَيّدُ الْوَصِيّینَ وَ اِمامٌ افْتَرَضَ اللَّهُ طاعَتَهُ عَلَى الْعالَمینَ وَ اَنَّ الْحَسَنَ وَالْحُسَيْنَ وَ عَلِىَّ بْنَ الْحُسَيْن ِ وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِي ٍ وَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ وَ مُوسَى بْنَ جَعْفَر ٍ وَ عَلِىَّبْنَ مُوسى وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِي ٍ وَ عَلِىَّ بْنَ مُحَمَّدٍ وَالْحَسَنَ بْنَ عَلِىّ وَالقآئِمَ الْحُجَّة َالْمَهْدِىَّ صَلَواتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ اَئِمَّة ُالْمُؤْمِنینَ وَ حُجَجُ اللَّهِ عَلَى الْخَلْق ِ اَجْمَعینَ وَ اَئِمَّتُكَ اَئِمَّة ٌهُدَىً اَبْرارٌ یا ...... بْنَ ......

درجای خالی اسم میت وپدرش را بگوید وپس از آن بگوید:

اِذا اَتاكَ الْمَلَكان ِ الْمُقَرَّبان ِ رَسُولَيْن ِ مِنْ عِنْدِاللَّهِ تَبارَكَ وَ تعالى وَ سَئَلاكَ عَنْ رَبِّكَ وَ عَنْ نَبِيِّكَ وَ عَنْ دینِكَ وَ عَنْ كِتابِكَ وَ عَنْ قِبْلَتِكَ وَ عَنْ اَئِمَّتِكَ فَلا تَخَفْ وَ قُلْ فى جَوابِهِما : اَللَّهُ جَلَّ جَلالُهُ رَبّى وَ مُحَمَّدٌ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ نَبِيىّ وَالْاِسْلامُ دِينى وَ الْقُرْآنُ كِتابى وَالْكَعْبَة ُ قِبْلَتى وَ اَمیرُالْمُؤْمِنینَ عَلِىُّ بْنُ اَبی

ص: 72

طالِبٍ اِمامى وَالْحَسَنُ بْنُ عَلِي ٍ الْمُجْتَبى اِمامى وَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِي ٍ الشَّهیدُ بِكَرْبَلاءَ اِمامىوَعَلِىٌ زَيْنُ الْعابِدینَ اِمامى وَ مُحَمَّدٌ باقِرُ عِلْمَ النَّبِيّینَ اِمامى وَ جَعْفَرٌ الصّادِقُ اِمامى وَ مُوسَى الْكاظِمُ اِمامى وَ عَلىٌ الرِّضا اِمامى وَ مُحَمَّدٌ الْجَوادُ اِمامى وَ عَلِىٌ الْهادى اِمامى وَ الْحَسَنُ الْعَسْكَرىُّ اِمامى وَالْحُجَّة ُ الْمُنْتَظَرُ اِمامى هؤُلاءِ صَلَواتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ اَجْمَعینَ اَئِمَّتى وَ سادَتى وَقادَتى وَ شُفَعآئى بِهِمْ اَتَوَلّى وَ مِنْ اَعْدآئِهِمْ اَتَبَرَّءُ فِى الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ، ، ثُمَّ اعْلَمْ یا ... بْنَ …در جای خالی اسم میت وپدرش را بگوید .

أنَّ اللّه َتَبارَكَ وَتَعالی نِعْمَ الرّبُّ وَأنَّ مُحَمَّداً صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ نِعْمَ الرَّسُولُ وَ اَنَّ اَمیرَ الْمُؤْمِنینَ عَلِىَّ بْنَ اَبى طالِبٍ وَ اَوْلادَهُ الْائِمَّة َ الْاَحَدَ عَشَرَ نِعْمَ الْاَئِمَّة ُ وَ اَنَّ ما جآءَ بِهِ مُحَمَّدٌ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ حَقُّ وَ اَنَّ الْمَوْتَ حَقُّ وَ سُؤالَ مُنْكَر ٍ وَ نَكیر ٍ فِى الْقَبْرِ حَقُّ وَالْبَعْثَ حَقُّ وَالنُّشُورَ حَقُّ وَالصِّراط َ حَقُّ وَالْمیزانَ حَقُّ وَ تَطائُرَ الْكُتُبِ حَقُّ وَالْجَنَّة َ حَقُّ وَ النّارَ حَقُّ وَ اَنَّ السّاعَة َ آتِيَة ٌ لارَيْبَ فیها وَ اَنَّ اللَّهَ يَبْعَثُ مَنْ فِى الْقُبُورِ

پس بگوید : أَفَهِمتَ یا ......... اسم میت را ببرد وبگوید:

ص: 73

ثَبَّتَكَ اللَّهُ بِالْقَوْل ِ الثابِتِ هَداكَ اللَّهُ اِلى صِراطٍ مُسْتَقیمٍ عَرَّفَ اللَّهُ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ اَوْلِيائِكَ فى مُسْتَقرّ ٍ مِنْ رَحْمَتِهِ.

سپس بگوید:

اَللهُمَّ جافِ الْاَرْضَ عَنْ جَنْبَيْهِ وَاصْعَدْ بِرُوحِهِ اِلَيْكَ وَلَقِّهِ مِنْكَ بُرْهاناً اَللهُم َّ عَفْوَكَ عَفْوَكَ ،(1).

تلقین میت (زن)

اِسْمَعی اِفْهَمی یا.... بْنَ ...

درجای خالی اسم میت وپدرش را بگوید وپس ازآن بگوید:

هَلْ اَنْتِ عَلَى الْعَهْدِ الَّذى فارَقْتَنا عَلَیْهِ، مِنْ شَهادَةِ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، وَ اَنَّ مُحَمَّداً صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَبْدُهُ وَ رسُولُهُ، وَ سَیِّدُ النَبِّییّنَ وَ خاتَمُ الْمُرْسَلینَ، وَ اَنَّ عَلِیّاً اَمیرُ الْمُؤْمِنینَ، وَ سَیّدُ الْوَصِیّینَ، وَ اِمامٌ افْتَرَضَ اللَّهُ طاعَتَهُ عَلَى الْعالَمینَ، وَ اَنَّ الْحَسَنَ وَالْحُسَیْنَ، وَ عَلِىَّ بْنَ الْحُسَیْن ِ، وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِی، وَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ، وَ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ، وَ عَلِىَّ بْنَ مُوسى، وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِی، وَ عَلِىَّ بْنَ مُحَمَّدٍ، وَالْحَسَنَ بْنَ عَلِىٍّ، وَالقآئِمَ الْحُجَّهَ الْمَهْدِىَّ، صَلَواتُ اللَّهِ

ص: 74

عَلَیْهِمْ، اَئِمَّهُ الْمُؤْمِنینَ، وَ حُجَجُ اللَّهِ عَلَى الْخَلْق ِ اَجْمَعینَ، وَ اَئِمَّتُکَ، اَئِمَّة ٌ هُدَىً اَبْرارٌیا ……. بِنتُ ……

درجای خالی اسم میت وپدرش را بگوید وپس از آن بگوید:

اِذا اَتاکِ الْمَلَکان ِ الْمُقَرَّبان ِ، رَسُولَیْن ِ مِنْ عِنْدِاللَّهِ تَبارَکَ وَ تعالى، وَ سَئَلکِ عَنْ رَبِّکِ، وَ عَنْ نَبِیِّکِ، وَ عَنْ دینِکِ، وَ عَنْ کِتابِکِ، وَ عَنْ قِبْلَتِکِ، وَ عَنْ اَئِمَّتِکِ، فَلا تَخَافی، وَ قُولی فى جَوابِهِما، اَللَّهُ جَلَّ جَلالُهُ رَبّى، وَ مُحَمَّدٌ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ نَبِیّى، وَالْاِسْلامُ دینى، وَ الْقُرْآنُ کِتابى، وَالْکَعْبَة ُ قِبْلَتى، وَ اَمیرُالْمُؤْمِنینَ عَلِىُّ بْنُ اَبیطالِبٍ اِمامى، وَالْحَسَنُ بْنُ عَلِی الْمُجْتَبى اِمامى، وَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیّ ٍ الشَّهیدُ بِکَرْبَلاءَ اِمامى، وَ عَلِىُّ زَیْنُ الْعابِدینَ اِمامى، وَ مُحَمَّدٌباقِرُ عِلْمِ النَّبِیّینَ اِمامى، وَ جَعْفَرٌ الصّادِقُ اِمامى، وَ مُوسَى الْکاظِمُ اِمامى، وَ عَلىُّ الرِّضا اِمامى، وَ مُحَمَّدٌ الْجَوادُ اِمامى، وَعَلِىُّ الْهادى اِمامى، وَ الْحَسَنُ الْعَسْکَرىُّ اِمامى، وَالْحُجَّة ُ الْمُنْتَظَرُ اِمامى، هؤُلاءِ صَلَواتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ اَجْمَعینَ اَئِمَّتى وَ سادَتى وَقادَتى، وَ شُفَعآئى بِهِمْ اَتَوَلّى وَ مِنْ اَعْدآئِهِمْ اَتَبَرَّءُ فِى الدُّنْیا وَالاْخِرَة

ِثُمَّ اعْلَمی یا… بِنتُ…

درجای خالی اسم میت وپدرش را بگوید وپس از آن بگوید:

ص: 75

اَنَّ اللَّهَ تَبارَکَ وَ تَعالى نِعْمَ الرَّبُّ، وَ اَنَّ مُحَمَّداً صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَ آلِهِ نِعْمَ الرَّسُولُ، وَ اَنَّ اَمیرَ الْمُؤْمِنینَ عَلِىَّ بْنَ اَبى طالِبٍ، وَ اَوْلادَهُ الاْئِمَّة َ الْاَحَدَ عَشَرَ نِعْمَ الْاَئِمَّة ُ، وَ اَنَّ ما جآءَ بِهِ مُحَمَّدٌ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ حَقُّ، وَ اَنَّ الْمَوْتَ حَقُّ، وَ سُؤالَ مُنْکَرٍ وَ نَکیرٍ فِى الْقَبْرِ حَقُّ، وَالْبَعْثَ حَقُّ، وَالنُّشُورَ حَقُّ، وَالصِّراط َ حَقُّ، وَالْمیزانَ حَقُّ، وَ تَطائُرَ الْکُتُبِ حَقُّ، وَالْجَنَّة َ حَقُّ، وَ النّارَ حَقُّ، وَ اَنَّ السّاعَة َ آتِیَة ٌ لارَیْبَ فیها، وَ اَنَّ اللَّهَ یَبْعَثُ مَنْ فِى الْقُبُورِ

پس بگوید :اَفَهِمْتِ یا …….اسم میت را ببرد و بگوید:

ثَبَّتَکِ اللَّهُ بِالْقَوْل ِ الثابِتِ، هَداکِ اللَّهُ اِلى صِراطٍ مُسْتَقیم ، عَرَّفَ اللَّهُ بَیْنَکِ وَ بَیْنَ اَوْلِیائِکِ فى مُسْتَقرّ ٍ مِنْ رَحْمَتِهِ

سپس بگوید:اَللّهُمَّ جافِ الْاَرْضَ عَنْ جَنْبَیْها وَاصْعَدْ بِرُوحِها اِلَیْکَ وَلَقِّها مِنْکَ بُرْهاناً اَللّهُمَّ عَفْوَکَ عَفْوَکَ.

19.سپس خشت روی قبر چیده وبگوید:

اللهُمَّ صِلْ وَحدَتَهُ وَآنِسْ وَحْشَتَهُ وَارْحَمْ غُرْبَتَهُ وَاَسْکِنْ إلَیْهِ مِن رَحْمَتِکَ رَحْمَة ً یَسْتَغْنیَ بِهاَ عَنْ رَحْمَةِ مَنْ سِواکَ وَاحْشُرْهُ مَنْ کانَ یَتَوَلاهُ.

ص: 76

20.وقتی چیدن خشت بر قبر را به پایان برد ، از سمت پاهای میّت از قبر خارج شود .

21.خاک روی قبر بریزد ، ونیز تمام کسانی که حضور دارند با کف دست ، خاک برروی قبر بریزند ، مگر کسانی که نسبتی با میّت دارند.

22.درحال ریختن خاک بگویند :

اِنّا لِلّه ِ وَاِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ هذا ماَ وَعَدَ اللهِ وَ صَدَقَ المُرْسَلُونَ اَللّهُمَّ ز ِدْنا اِیماناً وَ تَسْلیماً.

23.قبر را با خاک پر نموده وبه اندازۀ چهار انگشت از زمین بلند نمایند .

24.قبر را مسطح درست کنند .

25.روی قبر آب بپاشند .

پاشیدن آب را از سمت سرمیت شروع نمایند ؛ وسپس چهار سوی قبر را دور بزنند تا اینکه باز به سرمیّت برگردند واگر چیزی از آب اضافه ماند وسط قبر بریزند.

عده ای از امام صادق (علیه السلام) درباره پاشیدن آب برروی قبر پرسیدند ، حضرت فرمودند : تا وقتی که رطوبت در خاک قبر باقی است ، عذاب از میت کنار می رود .(1)

ص: 77

و به خود نماز گزار نیز در برابر هر حرف ، ثواب هزار کار نیک عطا می شود ، وهزار گناه او محو می شود ، ووقتی روز قیامت فرا رسید خداوند متعال یکصف از فرشتگان را بر می انگیزاندکه او را تا درب بهشت بدرقه نمایند، وهنگامی که داخل بهشت شد هفتاد هزار فرشته به استقبال او می آیند که با هر یک طبقی از نور است که با دستمالی از استبرق(1)

پوشیده شده و در دست هر کدام کوزه ای از نور است که در آن آب سلسبیل(2)

است .پس وی از آن طبق خورده واز آن آب می آشامد و خشنودی خداوند بزرگتر است .

آثار وفوائد این نماز عبارت است از(3) :

✓ضرر وآسیب را از میّت دور می کند .

✓نیکی به میت محسوب می شود .

✓عذاب وتنگی وفشار قبر را از او بر طرف می کند .

✓پس از نماز در صورت در خواست نیاز به درگاه الهی , جهت آمرزش مؤمنین ومؤمنات خداوند , دعای وی را درباره آنان مستجاب می فرماید.

ص: 79

ص: 82

** نقل شده که عبد الله بن سنان به حضرت صادق (علیه السلام)عرض کرد که چگونه بر اهل قبور سلام باید کرد:

فرمودند می گویی :

اَلسَّلامُ عَلی اَهل ِالدّیارِ مِنَ المُؤمِنینَ وَالمُسْلِمیِنَ ، اَنْتُمْ لَنا فُرُطٌ وَنَحْنُ اِنْشاءَ الله َبِکُمْ لاحِقوُنَ(1).

** روایت شده که بهترین سخنی که در قبرستان خوب است بگویی آن است که در آنجا بایستید وبگوئید :

اَللّهُمَّ وَلِّهِمْ ماَ تَوَ لَّوْا ، وَاحْشُرْهُمْ مَعَ مَنْ اَحَبُّوا(2)

روایات پیرامون زیارت قبر مؤمنین

1.از امام رضا (علیه السلام) روایت است که :

هر کس بیاید نزد قبر برادر مؤمن خود ، ودست برقبرگذارد وهفت مرتبه سوره انا انزلناه رابخواند در روز فزع اکبر (قیامت ) ایمن گردد.(3)

ص: 87

2.سید ابن طاووس آورده است که کیفیت زیارت مؤمن این چنین است : ابتداء رو به قبله می کنی وسپس دست خود را برسر قبر می گذاری و می گویی :

اَلّلهُمَّ ارْحَمْ غُْربَتَهُ ، وَصِلْ وَحْدَتَهُ ، وَآنِسْ وَحْشَتَهُ ، وَآمِنْ رَوْعَتَهُ وَاَسْکِنْ اِلَیْهِ مِنْ رَحْمَتِکَ رَحْمَة ً یَسْتَغْنیِ بِها عَنْ رَحْمَةِ مَن سِواکَ ، وَ اَلْحِقْهُ بِمَنْ کانَ یَتَوَلاهُ(1).

وبعد از آن سوره انا انزلناه را هفت مرتبه می خوانی .

3.روایت شده از فضیل که گفت: هر که هفت مرتبه سوره انا انزلناه را نزد قبر مؤمنی بخواند حق تعالی , ملکی به سوی قبر اومی فرستد ، که عبادت کند خدا را نزد او؛ وخدا , ثواب این عمل مَلک را برای این میّت ، می نویسد وهر موقعی که از قبرش مبعوث شود به هیچ هولی از اهوال قیامت نگذرد ، مگر آنکه خدا آن هول را از او بگرداند تا خدا اورا داخل بهشت گرداند . پس ازآن هر یک ازسورهای حمد و قل اعوذ بربّ الناس وقل اعوذ بربّ الفلق و قل هو الله احد و آیة الکرسی را سه مرتبه بخواند .(2)

ص: 88

4.محمد ابن مسلم گفت : به خدمت حضرت صادق (علیه السلام) عرض کردم که :

آیا مردگان را زیارت بکنیم ؟

فرمودند : بلی !گفتم آیا آنها می دانند که ما به زیارت آنها رفته ایم ؟

فرمودند : بلی !

قسم به خدا می دانند وشاد می شوند وانس می گیرند به شما !!عرض کردم : وقتی که به زیارت ایشان می رویم چه بگوئیم؟

فرمودند : بگو :

اَللّهُمَّ جافَ الْاَرْضَ عَنْ جُنُوبِهِمْ وَصاعِدْ اِلَیْکَ اَرْواحَهُمْ وَلَقِّهِمْ مِنْکَ رِضْواناً وَاَسْکِنْ اِلَیْهِمْ مِنْ رَحْمَتِکَ ما تَصِلُ بِهِ وَحْدَتَهُمْ وَ تُونِسُ بِهِ وَحْشَتَهُمْ ، اِنَّکَ عَلی َ کُلِّ شَیْءٍ قَدیِرٌ(1).

ص: 89

5.مرحوم سید می فرماید :در وقتی که بین قبرهای مؤمنین هستی ، یازده مرتبه سوره قل هوالله احد را برای اموات هدیه کن زیرا روایت شده که حق تعالی به عدد مردگان ، ثواب می دهد .(1)

6.رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید:

که هیچ کسی نزد قبر میتی این عبارت را سه مرتبه نمی گوید ؛ مگر آنکه خداوند تعالی , از او عذاب را در روز قیامت دور می فرماید(2) :

اَلّلهُمّ َاِنِّی ِاَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وََآلِ مُحَمَّدٍ ، اَنْ لاَ تُعَذِّبَ هذاَ الْمَیِّتَ

** سپس به اهل قبور سلام بده :

بسْمِ اللهِ الرَّحْمن ِ الرَّحیم

اَلسَّلامُ عَلی اَهْل ِ لا اِلهَ اِلََّا اللهُ ، مِنْ اَهْلِ لا اِلهَ اِلَّا اللهُ ، یا اَهْلَ لا اِلهَ اِلَّا اللهُ ، بِحَقَِّ لااِلهَ اِلَّا اللهُ ، كَيْفَ وَجَدْتُمْ قَوْلَ لا اِلهَ الَّا اللهُ ، مِنْ لا اِلهَ اِلَّا اللهُ ، یا لااِلهَ اِلَّا الله ، بِحَقَّ لا اِلهَ اِلَّا اللهُ، اِغْفِرْلِمَنْ قالَ لا اِلهَ اِلَّا اللهُ ، وَاحْشُرْنا فی زُمْرَةِ مَنْ قالَ لا اِلهَ اِلَّا اللهُ ، مُحَمّدٌ رَسُولُ اللهِ ،عَلیٌّ وَلِيُّ اللهِ.

** پس بگو : اََلسَّلامُ عَلی اَهْل ِ الدّیار ِمِنَ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُسلِمیِنَ ، اَنْتُمْ لَنا فَرَطٌ ، وَ نَحْنُ اِنْشاءَ اللهُ بِکُمْ لاحِقوُنَ.

** سپس بگو : اَللّهُمَّ وَلِّهِمْ ما تَوَّ لَوْا ، وَاحْشُرْهُمْ مَعَ مَنْ اَحَبُّوا.

** وارد قبرستان شو :

بالای سر قبر مؤمن رو به قبله بنشین ودست خود را برروی قبر او قرار بده وبگو :

اَللّهُمَّ جافِ الاَرْضَ عَنْ جُنُوبِهِمْ ، وَصاعِدْ اِلَیْکَ اَرْواحَهُمْ ، وَلَقِّهِمْ مِنْکَ رِضْواناً ، وَ اَسْکِنْ اِلَیْهِمْ مِنْ رَحْمَتِکَ ما تَصِلُ بِهِ وَحْدَتَهُمْ ، وَ تُونِسُ بِهِ وَحْشَتَهُمْ ، اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدیِرٌ.

ص: 91

** سپس سوره های زیر را به تعداد مشخص شده تلاوت نما :

سوره انّا انزلناه 7 مرتبه

سوره حمد 3 مرتبه

سوره قل اعوذ برب الفلق 3 مرتبه

سوره قل اعوذ برب الناس 3 مرتبه

سوره قل هو الله احد 11یا3 مرتبه

آیه الکرسی 3 مرتبه

** در آخر سه بار بگو :

اَللّهُمَّ اِنِّی اَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، اَنْ لاَ تُعَذِّبَ هذَاالْمَیِّتَ(1).

ص: 92

ص: 94

السَّلامُ عَلَيْكَ يَا نَبِيَّ اللَّهِ مِنْ أَبِي وَ أُمِّي وَ زَوْجَتِي وَ وَلَدِي وَ حَامَّتِي وَ مِنْ جَمِيعِ أَهْلِ بَلَدِي حُرِّهِمْ وَ عَبْدِهِمْ وَ أَبْيَضِهِمْ وَ أَسْوَدِهِمْ . پس به هرکس از شهر خود بگویى که من به نیابت از تو، به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)سلام دادم، راستگو خواهى بود.

در بعضى از روایات وارد شده:از بعضى از ائمه طاهرین (علیهم السلام) پرسیدند: از مردى که دورکعت نمازبجا مى آورد، یا یک روز مى دارد، یا حجّ وعمره بجا مى آورد، یا رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)یا یکى از ائمه طاهرین (علیهم السلام) را زیارت می کند، وثواب آن را براى پدر و مادر خود، یا برادر مؤمن خود هدیه مى کند، آیا برای او ثوابى هست؟ فرمود: ثواب آن عمل به آن شخص مى رسد، بدون اینکه از ثواب نایب چیزى کم شود.

شیخ طوسى 1 در کتاب تهذیب فرموده:

کسی که با گرفتن اجرت، به نیابت برادر مومن به زیارت مى رود، چون از غسل فارغ شود، و در بعضى از نسخه ها آمده از عمل زیارت فارغ گردد بگوید:

ص: 99

اللَّهُمَّ مَا أَصَابَنِي مِنْ تَعَبٍ أَوْ نَصَبٍ أَوْ شَعَثٍ أَوْ لُغُوبٍ فَأْجُرْ فُلانَ بْنَ فُلانٍ فِيهِ وَ أْجُرْنِي فِي قَضَائِي عَنْهُ ..پس چون زیارت کند در آخر زیارت بگوید: السَّلامُ عَلَيْكَ يَا مَوْلايَ عَنْ فُلانِ بْنِ فُلانٍ أَتَيْتُكَ زَائِراً عَنْهُ فَاشْفَعْ لَهُ عِنْدَ رَبِّكَ.

پس هر دعا را که خواهد براى او بنماید.

و نیز فرموده: چون کسى بخواهد، به نیابت دیگرى زیارت کند بگوید: اللَّهُمَّ إِنَّ فُلانَ بْنَ فُلانٍ أَوْفَدَنِي إِلَى مَوَالِيهِ وَ مَوَالِيَّ لِأَزُورَ عَنْهُ رَجَاءً لِجَزِيلِ الثوََّابِ وَ فِرَاراً مِنْ سُوءِ الْحِسَابِ اللَّهُمَّ إِنَّهُ يَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِأَوْلِيَائِهِ (بِأَوْلِيَائِكَ( الدَّالِّينَ عَلَيْكَ فِي غُفْرَانِكَ ذُنُوبَهُ وَ حَطِّ سَيِّئَاتِهِ وَ يَتَوَسَّلُ إِلَيْكَ بِهِمْ عِنْدَ مَشْهَدِ إِمَامِهِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ اللَّهُمَّ فَتَقَبَّلْ مِنْهُ وَ اقْبَلْ شَفَاعَة َ أَوْلِيَائِهِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ فِيهِ اللَّهُمَّ جَازِهِ عَلَى حُسْن ِ نِيَّتِهِ وَ صَحِيح ِ عَقِيدَتِهِ وَ صِحَّةِ مُوَالاتِهِ أَحْسَنَ مَا جَازَيْتَ أَحَداً مِنْ عَبِيدِكَ الْمُؤْمِنِينَ وَ أَدِمْ لَهُ مَا خَوَّلْتَهُ وَ اسْتَعْمِلْهُ صَالِحاً فِيمَا آتَيْتَهُ وَ لا تَجْعَلْنِي آخِرَ وَافِدٍ لَهُ يُوفِدُهُ اللَّهُمَّ أَعْتِقْ رَقَبَتَهُ مِنَ النَّارِ وَ أَوْسِعْ عَلَيْهِ مِنْ رِزْقِكَ الْحَلالِ الطَّيِّبِ وَاجْعَلْهُ مِنْ رُفَقَاءِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَارِكْ لَهُ فِي وُلْدِهِ وَ مَالِهِ وَ أَهْلِهِ وَ مَا مَلَكَتْ يَمِينُهُ،اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ حُلْ بَيْنَهُ وَ بَيْنَ مَعَاصِيكَ حَتَّى لا يَعْصِيَكَ وَ أَعِنْهُ عَلَى طَاعَتِكَ وَ طَاعَةِ أَوْلِيَائِكَ حَتَّى لا تَفْقِدَهُ حَيْثُ أَمَرْتَهُ وَ لا تَرَاهُ حَيْثُ نَهَيْتَهُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لَهُ وَ ارْحَمْهُ

ص: 100

وَ اعْفُ عَنْهُ وَ عَنْ جَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَعِذْهُ مِنْ هَوْلِ الْمُطَّلَعِ وَ مِنْ فَزَعِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ سُوءِ الْمُنْقَلَبِ وَ مِنْ ظُلْمَةِ الْقَبْرِ وَ وَحْشَتِهِ وَ مِنْ مَوَاقِفِ الْخِزْيِ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْ جَائِزَتَهُ فِي مَوْقِفِي هَذَا غُفْرَانَكَ وَ تُحْفَتَهُ فِي مَقَامِي هَذَا عِنْدَ إِمَامِي صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ أَنْ تُقِيلَ عَثْرَتَهُ وَ تَقْبَلَ مَعْذِرَتَهُ وَ تَتَجَاوَزَ عَنْ خَطِيئَتِهِ وَ تَجْعَلَ التَّقْوَى زَادَهُ وَ مَا عِنْدَكَ خَيْرا لَهُ فِي مَعَادِهِ وَ تَحْشُرَهُ فِي زُمْرَةِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ تَغْفِرَ لَهُ وَ لِوَالِدَيْهِ فَإِنَّكَ خَيْرُ مَرْغُوبٍ إِلَيْهِ وَأَكْرَمُ مَسْئُولٍ اعْتَمَدَ الْعِبَادُ عَلَيْهِ اللَّهُمَّ وَ لِكُلِّ مُوفِدٍ جَائِزَةٌ وَ لِكُلِّ زَائِرٍ كَرَامَةٌ فَاجْعَلْ جَائِزَتَهُ فِي مَوْقِفِي هَذَا غُفْرَانَكَ وَ الْجَنَّةَ لَهُ وَ لِجَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ اللَّهُمَّ وَ أَنَا عَبْدُكَ الْخَاطِئُ الْمُذْنِبُ الْمُقِرُّ بِذُنُوبِهِ فَأَسْأَلُكَ يَا اللَّهُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أَنْ لا تَحْرِمَنِي بَعْدَ ذَلِكَ الْأَجْرَ وَ الثَّوَابَ مِنْ فَضْلِ عَطَائِكَ وَ كَرَمِ تَفَضُّلِك.

يَا مَوْلايَ يَا إِمَامِي عَبْدُكَ فُلانُ بْنُ فُلانٍ أَوْفَدَنِي زَائِراً لِمَشْهَدِكَ يَتَقَرَّبُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِذَلِكَ وَ إِلَى رَسُولِهِ وَ إِلَيْكَ يَرْجُو بِذَلِكَ فَكَاكَ رَقَبَتِهِ مِنَ النَّارِ مِنَ الْعُقُوبَةِ فَاغْفِرْ لَهُ وَ لِجَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ الْحَلِيمُ الْكَرِيمُ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَسْتَجِيبَ لِي فِيهِ وَ فِي جَمِيعِ إِخْوَانِي وَ أَخَوَاتِي وَ وَلَدِي وَ أَهْلِي بِجُودِكَ وَ كَرَمِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ .

ص: 101

اداى شکر نعمتهاى گذشته و آینده را کرده است و نیز به سند معتبر از آن حضرت (علیه السلام) روایت کرده :

هرکه هر روز بیست وپنج مرتبه بگوید:

اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَالْمُسْلِمینَ وَ الْمُسْلِماتِ

خداوندا، بیامرز مردان و زنان با ایمان و مسلمان را حق تعالى به عدد هر مؤمن که که از دنیا رفته، و هر مؤمن که تاروز قیامت بیاید، در نامه عمل او حسنه مى نویسد، و به آن عدد گناهان او را محو کند، و درجه اى در بهشت براى او بلند گرداند.

و همچنین به سند معتبر از آن حضرت (علیه السلام)روایت کرده: هرکه هر روز صد مرتبه بگوید:

لا حول و لا قوّة الا بالله حق تعالى هفتاد نوع بلا را از او دور مى گرداند، که کمترین آنها اندوه شدید و غم باشد، و در روایت دیگر، هرگز پریشان نشود.

کلینى و شیخ طبرسى و دیگران4 به سندهاى حسن و معتبر از حضرت صادق (علیه السلام)روایت کرده اند: حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم)هر روز هفتاد مرتبه مى گفت: استغفر الله و هفتاد مرتبه اتبو الى الله در کتاب کشف و الغمّه و امالى شیخ طوسى، به سند معتبر روایت شده: رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمود: هرکه هر روز صد مرتبه بگوید: لا اله الا الله الملک الحقّ المبین از فقر و وحشت قبر امان یابد، و توانگرىبه او روى آورد، و درهاى بهشت به رویش گشوده شود. و در کتاب ثواب الاعمال و محاسن برقى بجاى صد مرتبه، سى مرتبه روایت کرده اند.(1)

ص: 104

سوره الملک

بسم الله الرحمن الرحیم

تَبَارَكَ الَّذِي بِيَدِهِ الْمُلْكُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (1) الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً وَهُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ (2) الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقاً مَّا تَرَى فِي خَلْقِ الرَّحْمَنِ مِن تَفَاوُتٍ فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرَى مِن فُطُورٍ (3) ثُمَّ ارْجِعِ الْبَصَرَ كَرَّتَيْنِ يَنقَلِبْ إِلَيْكَ الْبَصَرُ خَاسِأً وَهُوَ حَسِيرٌ (4) وَلَقَدْ زَيَّنَّا السَّمَاء الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَجَعَلْنَاهَا رُجُوماً لِّلشَّيَاطِينِ وَأَعْتَدْنَا لَهُمْ

عَذَابَ السَّعِيرِ (5) وَلِلَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ (6) إِذَا أُلْقُوا فِيهَا سَمِعُوا لَهَا شَهِيقاً وَهِيَ تَفُورُ (7) تَكَادُ تَمَيَّزُ مِنَ الْغَيْظِ كُلَّمَا أُلْقِيَ فِيهَا فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُهَا أَلَمْ يَأْتِكُمْ نَذِيرٌ (8) قَالُوا بَلَى قَدْ جَاءنَا نَذِيرٌ فَكَذَّبْنَا وَقُلْنَا مَا نَزَّلَ اللَّهُ مِن شَيْءٍ إِنْ أَنتُمْ إِلَّا فِي ضَلَالٍ كَبِيرٍ (9) وَقَالُوا لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا كُنَّا فِي أَصْحَابِ السَّعِيرِ (10) فَاعْتَرَفُوا بِذَنبِهِمْ فَسُحْقاً لِّأَصْحَابِ السَّعِيرِ (11) إِنَّ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُم بِالْغَيْبِ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ كَبِيرٌ (12) وَأَسِرُّوا قَوْلَكُمْ أَوِ اجْهَرُوا بِهِ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ (13) أَلَا يَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ (14) هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ ذَلُولاً فَامْشُوا فِي مَنَاكِبِهَا وَكُلُوا مِن رِّزْقِهِ وَإِلَيْهِ النُّشُورُ (15) أَأَمِنتُم مَّن فِي السَّمَاء أَن

ص: 106

يَخْسِفَ بِكُمُ الأَرْضَ فَإِذَا هِيَ تَمُورُ (16) أَمْ أَمِنتُم مَّن فِي السَّمَاء أَن يُرْسِلَ عَلَيْكُمْ حَاصِباً فَسَتَعْلَمُونَ كَيْفَ نَذِيرِ (17) وَلَقَدْ كَذَّبَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ فَكَيْفَ كَانَ نَكِيرِ (18) أَوَلَمْ يَرَوْا إِلَى الطَّيْرِ فَوْقَهُمْ صَافَّاتٍ وَيَقْبِضْنَ مَا يُمْسِكُهُنَّ إِلَّا الرَّحْمَنُ إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ بَصِيرٌ (19) أَمَّنْ هَذَا الَّذِي هُوَ جُندٌ لَّكُمْ يَنصُرُكُم مِّن دُونِ الرَّحْمَنِ إِنِ الْكَافِرُونَ إِلَّا فِي غُرُورٍ (20) أَمَّنْ هَذَا الَّذِي يَرْزُقُكُمْ إِنْ أَمْسَكَ رِزْقَهُ بَل لَّجُّوا فِي عُتُوٍّ وَنُفُورٍ (21) أَفَمَن يَمْشِي مُكِبّاً عَلَى وَجْهِهِ أَهْدَى أَمَّن يَمْشِي سَوِيّاً عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ (22) قُلْ هُوَ الَّذِي أَنشَأَكُمْ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِيلاً مَّا تَشْكُرُونَ (23) قُلْ هُوَ الَّذِي ذَرَأَكُمْ فِي الْأَرْضِ وَإِلَيْهِ تُحْشَرُونَ (24) وَيَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ (25) قُلْ إِنَّمَا الْعِلْمُ عِندَ اللَّهِ وَإِنَّمَا أَنَا نَذِيرٌ مُّبِينٌ (26) فَلَمَّا رَأَوْهُ زُلْفَةً سِيئَتْ وُجُوهُ الَّذِينَ كَفَرُوا وَقِيلَ هَذَا الَّذِي كُنتُم بِهِ تَدَّعُونَ (27) قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَهْلَكَنِيَ اللَّهُ وَمَن مَّعِيَ أَوْ رَحِمَنَا فَمَن يُجِيرُ الْكَافِرِينَ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ (28) قُلْ هُوَ الرَّحْمَنُ آمَنَّا بِهِ

وَعَلَيْهِ تَوَكَّلْنَا فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ (29) قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ مَاؤُكُمْ غَوْراً فَمَن يَأْتِيكُم بِمَاء مَّعِينٍ (30)

ص: 107

سورة یس

بسم

الله الرحمن الرحیم

یس (1) وَالْقُرْآنِ الْحَكِيمِ (2) إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ (3) عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ (4) تَنزِيلَ الْعَزِيزِ الرَّحِيمِ (5) لِتُنذِرَ قَوْماً مَّا أُنذِرَ آبَاؤُهُمْ فَهُمْ غَافِلُونَ (6) لَقَدْ حَقَّ الْقَوْلُ عَلَى أَكْثَرِهِمْ فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ (7) إِنَّا جَعَلْنَا فِي أَعْنَاقِهِمْ أَغْلاَلاً فَهِيَ إِلَى الأَذْقَانِ فَهُم مُّقْمَحُونَ (8) وَجَعَلْنَا مِن بَيْنِ أَيْدِيهِمْ سَدّاً وَمِنْ خَلْفِهِمْ سَدّاً فَأَغْشَيْنَاهُمْ فَهُمْ لاَ يُبْصِرُونَ (9) وَسَوَاء عَلَيْهِمْ أَأَنذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنذِرْهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ (10) إِنَّمَا تُنذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ وَخَشِيَ الرَّحْمَن بِالْغَيْبِ فَبَشِّرْهُ بِمَغْفِرَةٍ وَأَجْرٍ كَرِيمٍ (11) إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَى وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ وَكُلَّ شَيْءٍ أحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ (12) وَاضْرِبْ لَهُم مَّثَلاً أَصْحَابَ الْقَرْيَةِ إِذْ جَاءهَا الْمُرْسَلُونَ (13) إِذْ أَرْسَلْنَا إِلَيْهِمُ اثْنَيْنِ فَكَذَّبُوهُمَا فَعَزَّزْنَا بِثَالِثٍ فَقَالُوا إِنَّا إِلَيْكُم مُّرْسَلُونَ (14) قَالُوا مَا أَنتُمْ إِلاَّ بَشَرٌ مِّثْلُنَا وَمَا أَنزَلَ الرَّحْمن مِن شَيْءٍ إِنْ أَنتُمْ إِلاَّ تَكْذِبُونَ (15) قَالُوا رَبُّنَا يَعْلَمُ إِنَّا إِلَيْكُمْ لَمُرْسَلُونَ (16) وَمَا عَلَيْنَا إِلاَّ الْبَلاَغُ الْمُبِينُ (17) قَالُوا إِنَّا تَطَيَّرْنَا بِكُمْ لَئِن لَّمْ تَنتَهُوا لَنَرْجُمَنَّكُمْ وَلَيَمَسَّنَّكُم مِّنَّا عَذَابٌ أَلِيمٌ (18) قَالُوا طَائِرُكُمْ مَعَكُمْ أَئِن ذُكِّرْتُم بَلْ أَنتُمْ قَوْمٌ مُّسْرِفُونَ (19) وَجَاء مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ رَجُلٌ يَسْعَى قَالَ يَا قَوْمِ اتَّبِعُوا الْمُرْسَلِينَ (20) اتَّبِعُوا مَن لاَّ يَسْأَلُكُمْ أَجْراً وَهُم مُّهْتَدُونَ (21) وَمَا لِي لاَ أَعْبُدُ الَّذِي فَطَرَنِي وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ (22) أَأَتَّخِذُ مِن دُونِهِ آلِهَةً إِن يُرِدْنِ الرَّحْمَن بِضُرٍّ لاَّ تُغْنِ عَنِّي شَفَاعَتُهُمْ شَيْئاً وَلاَ يُنقِذُونِ (23) إِنِّي إِذاً لَّفِي ضَلاَلٍ مُّبِينٍ (24) إِنِّي آمَنتُ بِرَبِّكُمْ

ص: 109

فَاسْمَعُونِ (25) قِيلَ ادْخُلِ الْجَنَّةَ قَالَ يَا لَيْتَ قَوْمِي يَعْلَمُونَ (26) بِمَا غَفَرَ لِي رَبِّي وَجَعَلَنِي مِنَ الْمُكْرَمِينَ (27) وَمَا أَنزَلْنَا عَلَى قَوْمِهِ مِن بَعْدِهِ مِنْ جُندٍ مِّنَ السَّمَاءِ وَمَا كُنَّا مُنزِلِينَ (28) إِن كَانَتْ إِلاَّ صَيْحَةً وَاحِدَةً فَإِذَا هُمْ خَامِدُونَ (29) يَا حَسْرَةً عَلَى الْعِبَادِ مَا يَأْتِيهِم مِّن رَّسُولٍ إِلاَّ كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُون (30) أَلَمْ يَرَوْا كَمْ أَهْلَكْنَا قَبْلَهُم مِّنْ الْقُرُونِ أَنَّهُمْ إِلَيْهِمْ لاَ يَرْجِعُونَ (31) وَإِن كُلٌّ لَّمَّا جَمِيعٌ لَّدَيْنَا مُحْضَرُونَ (32) وَآيَةٌ لَّهُمُ الْأَرْضُ الْمَيْتَةُ أَحْيَيْنَاهَا وَأَخْرَجْنَا مِنْهَا حَبّاً فَمِنْهُ يَأْكُلُونَ (33) وَجَعَلْنَا فِيهَا جَنَّاتٍ مِن نَّخِيلٍ وَأَعْنَابٍ وَفَجَّرْنَا فِيهَا مِنْ الْعُيُونِ (34) لِيَأْكُلُوا مِن ثَمَرِهِ وَمَا عَمِلَتْهُ أَيْدِيهِمْ أَفَلَا يَشْكُرُونَ (35) سُبْحَانَ الَّذِي خَلَقَ الْأَزْوَاجَ كُلَّهَا مِمَّا تُنبِتُ الْأَرْضُ وَمِنْ أَنفُسِهِمْ وَمِمَّا لَا يَعْلَمُونَ (36) وَآيَةٌ لَّهُمْ اللَّيْلُ نَسْلَخُ مِنْهُ النَّهَارَ فَإِذَا هُم مُّظْلِمُونَ (37) وَالشَّمْسُ تَجْرِي لِمُسْتَقَرٍّ لَّهَا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ (38) وَالْقَمَرَ قَدَّرْنَاهُ مَنَازِلَ حَتَّى عَادَ كَالْعُرْجُونِ الْقَدِيمِ (39) لَا الشَّمْسُ يَنبَغِي لَهَا أَن تُدْرِكَ الْقَمَرَ وَلَا اللَّيْلُ سَابِقُ النَّهَارِ وَكُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ (40) وَآيَةٌ لَّهُمْ أَنَّا حَمَلْنَا ذُرِّيَّتَهُمْ فِي الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ (41) وَخَلَقْنَا لَهُم مِّن مِّثْلِهِ مَا يَرْكَبُونَ (42) وَإِن نَّشَأْ نُغْرِقْهُمْ فَلَا صَرِيخَ لَهُمْ وَلَا هُمْ يُنقَذُونَ (43) إِلَّا رَحْمَةً مِّنَّا وَمَتَاعاً إِلَى حِينٍ (44) وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّقُوا مَا بَيْنَ أَيْدِيكُمْ وَمَا خَلْفَكُمْ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (45) وَمَا تَأْتِيهِم مِّنْ آيَةٍ مِّنْ آيَاتِ رَبِّهِمْ إِلَّا كَانُوا عَنْهَا مُعْرِضِينَ (46) وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ أَنفِقُوا مِمَّا رَزَقَكُمْ اللَّهُ قَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلَّذِينَ آمَنُوا أَنُطْعِمُ مَن لَّوْ يَشَاءُ اللَّهُ أَطْعَمَهُ إِنْ أَنتُمْ إِلَّا فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ (47) وَيَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ (48) مَا يَنظُرُونَ إِلَّا صَيْحَةً

ص: 110

وَاحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَهُمْ يَخِصِّمُونَ (49) فَلَا يَسْتَطِيعُونَ تَوْصِيَةً وَلَا إِلَى أَهْلِهِمْ يَرْجِعُونَ (50) وَنُفِخَ فِي الصُّورِ فَإِذَا هُم مِّنَ الْأَجْدَاثِ إِلَى رَبِّهِمْ يَنسِلُونَ (51) قَالُوا يَا وَيْلَنَا مَن بَعَثَنَا مِن مَّرْقَدِنَا هَذَا مَا وَعَدَ الرَّحْمَنُ وَصَدَقَ الْمُرْسَلُونَ (52) إِن كَانَتْ إِلَّا صَيْحَةً وَاحِدَةً فَإِذَا هُمْ جَمِيعٌ لَّدَيْنَا مُحْضَرُونَ (53) فَالْيَوْمَ لَا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيْئاً وَلَا تُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ (54) إِنَّ أَصْحَابَ الْجَنَّةِ الْيَوْمَ فِي شُغُلٍ فَاكِهُونَ (55) هُمْ وَأَزْوَاجُهُمْ فِي ظِلَالٍ عَلَى الْأَرَائِكِ مُتَّكِؤُونَ (56) لَهُمْ فِيهَا فَاكِهَةٌ وَلَهُم مَّا يَدَّعُونَ (57) سَلَامٌ قَوْلاً مِن رَّبٍّ رَّحِيمٍ (58) وَامْتَازُوا الْيَوْمَ أَيُّهَا الْمُجْرِمُونَ (59) أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَن لَّا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ (60) وَأَنْ اعْبُدُونِي هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ (61) وَلَقَدْ أَضَلَّ مِنكُمْ جِبِلّاً كَثِيراً أَفَلَمْ تَكُونُوا تَعْقِلُونَ (62) هَذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِي كُنتُمْ

تُوعَدُونَ (63) اصْلَوْهَا الْيَوْمَ بِمَا كُنتُمْ تَكْفُرُونَ (64) الْيَوْمَ نَخْتِمُ عَلَى أَفْوَاهِهِمْ وَتُكَلِّمُنَا أَيْدِيهِمْ وَتَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ (65) وَلَوْ نَشَاء لَطَمَسْنَا عَلَى أَعْيُنِهِمْ فَاسْتَبَقُوا الصِّرَاطَ فَأَنَّى يُبْصِرُونَ (66) وَلَوْ نَشَاء لَمَسَخْنَاهُمْ عَلَى مَكَانَتِهِمْ فَمَا اسْتَطَاعُوا مُضِيّاً وَلَا يَرْجِعُونَ (67) وَمَنْ نُعَمِّرْهُ نُنَكِّسْهُ فِي الْخَلْقِ أَفَلَا يَعْقِلُونَ (68) وَمَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ وَمَا يَنبَغِي لَهُ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ وَقُرْآنٌ مُّبِينٌ (69) لِيُنذِرَ مَن كَانَ حَيّاً وَيَحِقَّ الْقَوْلُ عَلَى الْكَافِرِينَ (70) أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّا خَلَقْنَا لَهُمْ مِمَّا عَمِلَتْ أَيْدِينَا أَنْعَاماً فَهُمْ لَهَا مَالِكُونَ (71) وَذَلَّلْنَاهَا لَهُمْ فَمِنْهَا رَكُوبُهُمْ وَمِنْهَا يَأْكُلُونَ (72) وَلَهُمْ فِيهَا مَنَافِعُ وَمَشَارِبُ أَفَلَا يَشْكُرُونَ (73) وَاتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لَعَلَّهُمْ يُنصَرُونَ (74) لَا يَسْتَطِيعُونَ نَصْرَهُمْ وَهُمْ لَهُمْ جُندٌ مُّحْضَرُونَ (75) فَلَا

ص: 111

يَحْزُنكَ قَوْلُهُمْ إِنَّا نَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ (76) أَوَلَمْ يَرَ الْإِنسَانُ أَنَّا خَلَقْنَاهُ مِن نُّطْفَةٍ فَإِذَا هُوَ خَصِيمٌ مُّبِينٌ (77) وَضَرَبَ لَنَا مَثَلاً وَنَسِيَ خَلْقَهُ قَالَ مَنْ يُحْيِي الْعِظَامَ وَهِيَ رَمِيمٌ (78) قُلْ يُحْيِيهَا الَّذِي أَنشَأَهَا أَوَّلَ مَرَّةٍ وَهُوَ بِكُلِّ خَلْقٍ عَلِيمٌ (79) الَّذِي جَعَلَ لَكُم مِّنَ الشَّجَرِ الْأَخْضَرِ نَاراً فَإِذَا أَنتُم مِّنْهُ تُوقِدُونَ (80) أَوَلَيْسَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِقَادِرٍ عَلَى أَنْ يَخْلُقَ مِثْلَهُم بَلَى وَهُوَ الْخَلَّاقُ الْعَلِيمُ (81) إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئاً أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ (82) فَسُبْحَانَ الَّذِي بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْءٍ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ (83).

ص: 112

الْأَوْصِيآءَ لِيظْهِرَ طَوْلَهُ وَفَضْلَهُ، وَجَعَلَنا مِنْ اُمَّةِ سَيدِ الْأَنْبِيآءِ، وَخَيرِ الْأَوْلِيآءِ، وَاَفْضَلِ الْأَصْفِيآءِ، وَاَعْلَى الْأَزْکیآءِ، مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ، امَنَّا بِهِ وَبِما دَعانا اِلَيهِ، وَبِالْقُرْآنِ الَّذى اَنْزَلَهُ عَلَيهِ، وَبِوَصِيهِ الَّذى نَصَبَهُ یوْمَ الْغَدیرِ، وَاَشارَ بِقَوْلِهِ هذا عَلِىٌّ اِلَيهِ، وَاَشْهَدُ اَنَّ الْأَئِمَّةَ الْأَبْرارَ، وَالْخُلَفآءَ الْأَخْيارَ بَعْدَ الرَّسُولِ الْمُخْتارِ، عَلِىٌ قامِعُ الْکفَّارِ، وَمِنْ بَعْدِهِ سَيدُ اَوْلادِهِ الْحَسَنُ بْنُ عَلِىٍّ، ثُمَّ اَخُوهُ السِّبْطُ التَّابِعُ لِمَرْضاتِ اللَّهِ الْحُسَينُ، ثُمَّ الْعابِدُ عَلِىٌّ، ثُمَّ الْباقِرُ مُحَمَّدٌ، ثُمَ الصَّادِقُ جَعْفَرٌ، ثُمَّ الْکاظِمُ مُوسى، ثُمَّ الرِّضا عَلِىٌّ، ثُمَّ التَّقِىُّ مُحَمَّدٌ، ثُمَ النَّقِىُّ عَلِىٌّ، ثُمَّ الزَّکىُّ الْعَسْکرِىُّ. الْحَسَنُ، ثُمَّ الْحُجَّةُ الْخَلَفُ الْقآئِمُ الْمُنْتَظَرُ الْمَهْدِىُّ، الْمُرجَى الَّذى بِبَقائِهِ بَقِيتِ الدُّنْيا، وَبِيمْنِهِ رُزِقَ الْوَرى، وَبِوُجُودِهِ ثَبَتَتِ الْأَرْضُ وَالسَّمآءُ، وَبِهِ یمْلَأُ اللَّهُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَعَدْلاً، بَعْدَ ما مُلِئَتْ ظُلْماً وَجَوْراً؛ وَأَشْهَدُ أَنَّ أَقْوالَهُمْ حُجَّةٌ، وَامْتِثالَهُمْ فَرِيضَةٌ، وَطاعَتَهُمْ مَفْرُوضَةٌ، وَمَوَدَّتَهُمْ لازِمَةٌ مَقْضِيَّةٌ، وَالْاقْتِداءَ بِهِمْ مُنْجِيَةٌ، وَمُخالَفَتَهُمْ مُرْدِيَةٌ، وَهُمْ سَاداتُ أَهْلِ الْجَنَّةِ أَجْمَعِينَ، وَشُفَعاءُ يَوْمِ الدِّينِ، وَأَئِمَّةُ أَهْلِ الْأَرْضِ عَلَى الْيَقِينِ، وَأَفْضَلُ الْأَوْصِياءِ الْمَرْضِيِّينَ، وَأَشْهَدُ أَنَّ الْمَوْتَ حَقٌّ، وَمُساءَلَةَ الْقَبْرِ حَقٌّ، وَالْبَعْثَ حَقٌّ، وَالنُّشُورَ حَقٌّ، وَالصِّراطَ حَقٌّ، وَالْمِيزانَ حَقٌّ، وَالْحِسابَ حَقٌّ، وَالْكِتابَ حَقٌّ، وَالْجَنَّةَ حَقٌّ، وَالنَّارَ حَقٌّ، وَأَنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ لَارَيْبَ فِيها، وَأَنَّ اللّٰهَ يَبْعَثُ مَنْ فِى الْقُبُورِ؛ اللّٰهُمَّ فَضْلُكَ رَجَائِى، وَكَرَمُكَ وَرَحْمَتُكَ أَمَلِى، لَاعَمَلَ لِى

ص: 114

أَسْتَحِقُّ بِهِ الْجَنَّةَ، وَلَا طاعَةَ لِى أَسْتَوْجِبُ بِهَا الرِّضْوانَ، إِلّا أَنِّى اعْتَقَدْتُ تَوْحِيدَكَ وَعَدْلَكَ، وَارْتَجَيْتُ إِحْسانَكَ وَفَضْلَكَ، وَتَشَفَّعْتُ إِلَيْكَ بِالنَّبِيِّ وَآلِهِ مِنْ أَحِبَّتِكَ، وَأَنْتَ أَكْرَمُ الْأَكْرَمِينَ وَأَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ، وَصَلَّى اللّٰهُ عَلىٰ نَبِيِّنا مُحَمَّدٍ وَآلِهِ أَجْمَعِينَ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ وَسَلَّمَ تَسْلِيماً كَثِيراً كَثِيراً، وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّٰهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ .

اللّٰهُمَّ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ إِنِّي أَوْدَعْتُكَ يَقِينِي هٰذَا وَثَباتَ دِينِى وَأَنْتَ خَيْرُ مُسْتَوْدَعٍ، وَقَدْ أَمَرْتَنا بِحِفْظِ الْوَدائِعِ، فَرُدَّهُ عَلَىَّ وَقْتَ حُضُورِ مَوْتِى، بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ؛

ص: 115

یا اَبا عَبْدِ اللهِ اِنی اَتَقرَّبُ اِلیَ اللهِ وَ اِلَی رَسُولِهِ وَ اِلَی اَمیر الُمؤمِنینَ وَاِلی فاطِمَةً وَ ِالی الْحَسَنْ وَ اِلَیكَ ِبمُوالاتِكَ وَ بالَبرائةِ ِممنِ اَسَّسَ ذلِكَ وَ بَنی عَلیهِ بُنیانَهُ وَ جَری فی ظُلمِه وَجَوْرِه عَلَیْكُمْ وَ عَلی اَشیاعِكُمَ بَرِئتُ اِلیَ اللهِ وَ اِلیكُمْ مِنْهُمْ وَ اَتَقَربُ اِلَی اللِه ثمَّ اِلَیكُمْ بِموالاتِكُمْ وَ مُوالاةِ وَلِیكُمْ وَ بِالبَرائةِ مِنْ اَعدائِكُمْ وَ النّاصِبینَ لَكُمُ الْحَرْبَ وَبالبرآئةِ مِنْ اَشیاعِهمْ وَ اَتباعِهمْ اِنیّ سِلمٌ لِمَنْ سالَمَكُمْ وَ حَربٌ لِمَنْ حارَبَكُمْ وولٌّی لِمَن والاكُمْ وَ عَدُ وٌّ لِمَنْ عاداکٌمْ فَاسُئلُ الله اَلذی اَكرَمَنی بِمَعرفَتِكُمْ وَ مَعرفَةِ اَولیائِكُمْ وَرَزَقنِی اَلبرائَةَ مِن اَعدائِكُمْ اَنْ یَجعَلنِی مَعَكُمْ فی الدُّنیا وَ الاخرةِ وَ اَن یُثَبِتَ لی عِنْدَكُمْ قَدَمَ صِدْقٍ فی الدُّنیا وَالأخرةِ وَ اَسَئلهُ اَن یُبَلغَنیَ المَقامَ الَمحمودَ لَكُمُ عِنْدَ اللهِ وَ اَنْ یَرزُقَنی طَلَبَ ثاری مَعَ اِمامٍ هُدی ظاهِرٍ ناطِقٍ بالحَقِ مِنْكُمْ وَ اَسئلُ اللهَ بِحَقِكُمْ وَ بِالشَانِ اَلذیِ لَكُمْ عِندهُ اَنْ یَعطنِی بِمصابی بِكُمْ اَفْضَلَ ما یُعطی مُصاباً بِمُصیبةً ما اَعْظَمَها وَ اَعظمَ رَزَیِتها ِفی اِلاسلامِ وَ فی جَمیعَ السَّمواتِ وَ الارضِ اَللهُمَّاجْعَلنی فی مَقامی هذا ِممَنْ تَنالُهُ مِنكَ صلَواتٌ وَ رحمةٌ وَ مَغفِرةٌ اَللهُمَّ اَجْعَلْ مَحیایَ مَحیا محمدٍ و ال مُحمد وَ مَماتی مَماتَ مُحمدٍ وَ ال مُحمدٍ اَللهمَّ اِنَّ هذا یَوْمٌ تَبركَتْ به بنوامَیَةَ وَ ابْنُ اكِلةَ الأَكبادِ الَّلعینُ ابنُ اللعینِ عَلی لِسانِك وَ لِسانِ نَبِیكَ صلیَّ الله علیهِ و اله فی كُلِ مَوْطِن وَ مَوقِفٍ وَقَفٍ فیهِ نَبیكَ صلی الله علیهِ و اللهمَّ الَعن اَبا سُفیانَ وَ معاویةَ وَ یزیدَ بْنَ مُعاویةَ عَلیهِمْ

ص: 117

مِنكَ الَّلعنةُ اَبَدَ الابِدینَ وَ هَذا یَوْمٌ فَرِحَتْ به ال زِیادٍ وَ الُ مَروانَ بِقَتلِكُمْ اَلحسُیَن صَلواتُ اللهِ عَلیهِ اَللهُمَّ فَضاعَفْ عَلیهمُ اللعنَ منكَ وَالعذابِ الأَلیمَ اللهمَّ انی اتقربُ الیكَ فی هذا الیومِ وَفی مَوقفی هذا وَ اَیام حَیوتی بِالبرآئةِ مِنهم وَاللعنةِ عَلیهَمّْ السلامُ پس می گویی صَد مرتبه اللهمَّ العن اولَ ظالم ظلمَ حقَّ محمد و ال محمد و اخِرَ تابِع له علی ذالكَ اللهمَّ العنِ العصابةَ التی جاهدتِ الُحسین وَشایعتْ و بایِعتْ و تابِعتْ علی قِتله اللهمَّ العنهم جمیعاً پس میگوئی صد مرتبه السلام علیكَیا ابا عَبداللهِ وَ علی الاَرواح الَّتی حَلت بفنآئِكَ علیكَ مِنی سلامُ الله ابداً ما بَقیتُ وَ بقیَ اللیلُ وَ النهارَوَ لاجعلهُ اللهُ اخرَ العهدِمنی لزیارتکم السلامُ علی الحسین وعلی علی بن الحیسین و علی اولاد الحسین و علی اصحاب الحسین پس می گوئی اللهمَ خُصَّ انتَ اَوّل ظالم باللعن منی وَابدَءُ به اولاًثمَّ الثانی وَالثالث َوَالرابعَ اللهمَّ العنِ یزید خامساً و العن عبیدَ اللهِ بن زیادٍ و ابن مرجانةَ و عمربن سعد وَ شمراً و ال ابی سفیانَ وَال زیاد و ال مروان و الی یوم القیامَة پس سجده می روی و میگوئی اللهمَّ لكَ الحَمد حمدَ الشاکرینَ لَكَ علی مصابهم الحمدُ للهِ علی عَظیمِ رَزیتی اللهمَّ ارزقنی شَفاعَةَ الْحُسَیْنِ یَوْمَ الْوُروُدِ وَثبِتْ لی قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدِكَ مَعَ الحُسَینِ وَ اَصْحابِ الحُسَینِ الَّذینَ بَذَلُوا مُهْجُهْم دُوْنَ الحُسَینِ عَلَیه السَّلام .

ص: 118

کسب فیض می نموده است.ایشان با کسب علوم دینی به خود سازی و ترقی روح و تکمیل نفس پرداخت .

خلوص نیت و پرداختن به عمل پس از آموختن بود که : ابّهت ، صلابت ، خیر اندیشی ، نصیحت گری ، پاکی قلب ، نیکوکاری و ....او را نزد خاص و عام زبانزد کرد .وی با عمل به فرامین قرآن و آموزه های دینی در نزد خداوند مقامی پیدا کرد و صاحب کرامات متعددی گردید که بعضی از آن ، هنوزبعد از سالیان سال ، بین قدیمی های محل زبان به زبان می چرخد عبارتند از:

· علاج بیماران با دعا ونفس گرم ملا یوسف

طبق تعریف قدیمی ها از آنجایی که در آن زمان پزشک حاذقی وجود نداشته است ومردم در سختی به سر می بردند هر کسی که بیمار می شد راهی منزل ملا یوسف می شده است و خواهان علاج بیمار خود می شده و مرحوم جد ما بدون هیچگونه چشم داشتی او را خوشحال به خانه خود رهسپار می کرده است.

·صاحب فرزند شدن کسانی که از نعمت اولاد بی نصیب بوده اند با دعا و نفس گرم ملا یوسف

·کمك کردن به وا ماند گان

·خاموش کردن دعوای بسیار سخت و خطرناک دو طائفه

ص: 121

بین اهالی دورک انارک چهار محال و بختیاری به خاطر، اشتباه یک نفر بین دو طایفه بزرگ آنجا ، دعوایی راه می افتد که بیشتر شبیه به جنگ بوده است ؛ که اگر جلوگیری نمی شدچندین کشته به جای می گذاشته است ؛ مرحوم ملا یوسف با توجه به رسالتی که برعهده داشته است ابتدا نماز می خواند ودست توسل به دامان ائمه بر می دارد سپس بین دو گروه ظاهر می شود و قرآن کریم را بر دست می گیرد وشروع به خواندن آیات قرآن و نصیحت کردن مردم می کند نوشته اند در کمال تعجب مردمی که بسیار خشمگین و آماده جنگ بودند ، آرام شدند وهر کدام به دیگری می گوید من از باطن وحقیقت ملا یوسف می ترسم مگر نمی بینید ایشان قرآن آورده و بلافاصله از معرکه دور می شود . واینگونه باتوسل و دعای مرحوم ملایوسف این دعوای بزرگ خاموش می شود.(1)

ص: 122

مرحوم مغفور آیة الله حاج شیخ غلامرضا عطائی کچوئی

عکس

فقیهی با تقوی ، عالم ، متواضع ، صبور، دلباخته اهل البیت مرحوم آیة الله حاج شیخ غلامرضاعطائی کچوئی بن ملا یوسف ابن ملا علی ابن ملا غفار ابن ملا جبار...متولد 1305 ومتوفای 1393پدر بزرگ نگارنده می باشد.

وی از اوان زندگی پس از گذرندان دروس مکتبی با هجرت از روستای کچوئیه به استان اصفهان در حوزه علمیه اصفهان به کسب علم می پردازد. و در طول دوران طلبگی از محضر اساتیدی همچون آیة الله خادمی ، آیة الله فانی ، آیة الله صادقی ، آیة الله صافی ... کسب فیض می نماید.

وی قبل از انقلاب اسلامی در جهت اهداف انقلاب اسلامی وفرامین بنیانگذار جمهوری اسلامی به فعالیت های انقلابی پرداخت ؛ منبرها

ص: 123

وتبلیغ دین او جاودانه بود به نحوی که ثمره آن پیوستن بسیاری از جوانان ، از بخش های لنجان ، جلگه ، جرقویه اصفهان به کسوت روحانیت گردید.

خلوص نیّت و محبت وی به اهل البیت بود که باعث صلابت و نصیحت گری او شد . وبر توفیقات ایشان افزود که از جمله توفیقات ایشان :

1- شب زنده داری و خواندن نماز شب وگریه های شبانه ایشان در دوران طلبگی او برای کسی از اهل بیت او مخفی نیست.

2- ختم مکررقرآن : یکي از توفیقات ایشان این بود که علاوه بر ماه مبارک رمضان هر هفته با حضور خانواده و اطرافیان به تلاوت قرآن می پرداختند.

3- کمك به مستمندان : ایشان در طول عمر خود از کمك به افراد بی بضاعت دریغ نمی کردند.

وی غیر از بذل اموال در راه های گوناگون به صورت ویژه به طلاب بی بضاعت به عنوان کمك شهریه در تحصیل علوم دینی ياری می رساندند.

4- انفاق اموال : ایشان دو بار با افتخاروبا اقتدا به ائمه اطهار (علیهم السلام)اقدام به ساخت مسجد با اموال شخصی خود نمودند که در یک مورد مبلغی بالغ بر یک میلیارد تومان هزینه کردند.

ص: 124

5- برپایی جلسات عزاداری : ایشان به خاطرعلاقه وافربه اهل البیت (علیهم السلام)و به بی بی دو عالم صدّیقه کبری ، انسیّه حورا، حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام)هر ساله با تمامی زحمات (1)

که برای بر پاییمجلس روضه؛آنهم مجلسی که در نزد عام وخاص معروف بود ؛ ده شب جلسه عزاداری برای مادر ائمه (علیهم السلام)برپا می نمودند .

علما و فضلا و مردم ولایتمدار اصفهان در این جلسه شرکت می نمودند . این روضه برکات خاصی(2) برای شرکت کنندگان داشت به نحوی که بعضی پس از اتمام آن در هر سال به شدت محزون می شدند.

روحش شاد

ص: 125

حجة الاسلام والمسلمین آقای شیخ محمد قاسم عطائی کچوئی

عکس

عالمی فرهیخته ، خطیبی توانا ، دلباخته اهل البیت عصمت وطهارت (علیهم السلام) ، عاشق علم و مباحثه ودرس مرحوم حجة الاسلام والمسلمین شیخ محمد قاسم عطائی کچوئی ابن غلامرضا ، ابن ملایوسف ، ابن ملاعلی ، ابن ملا غفار ، ابن ملا جبار .... عموی نگارنده ؛ متولد 1339 و متوفای 1373 هجری شمسی ؛ در حالی که مأموریت داشت بعضی ازپزشکان نمونه بیمارستان الزهراء (علیها السلام) را به پابوس ثامن الحجج امام رضا (علیه السلام) ببرد در بین راه بر اثر صانحه تصادف به درجه رفیع شهادت نائل آمد.

وی با ورود به حوزه علمیه اصفهان جهت استفاده از دریای بیکران علم ومعنویت آن زمان در قم عازم آن شهر گردید وبا گذراندن سطوح عالی حوزه آماده تبلیغ وتدریس

ص: 126

علوم حوزوی گردید .

وی همانند اجداد خود به جای کمیت به کیفیت رسالت دینی خود پرداخت وبا توجه به نیاز مبلغ دینی در راستای تبلیغ دین همانند انبیاء وامامان اهتمام ورزید.

تقوی حقیقی وپاکی دل وخیر اندیشی ونیکوکاری وی باعث شد تا در یکي از سفرهای تبلیغی قبل از انقلاب اسلامی ودربحبوحه انقلاب اسلامی وقتی نابخردان واراذل واوباش وعمال پهلوی با وی مواجه می شوند ابتداء ایشان را مورد ضرب وشتم قرار می دهند وبعد تصمیم می گیرند عمامه وی را بسوزانند . لذا هر چه کبریتمی زنند می بینند آتش نمی گیرد، سپس بنزین می آورند وبر روی عمامه وی می ریزند ولی عمامه آتش نمی گیرد و اینچنین دشمنان در مقابل چشم همگان سر افکنده می شوند.

پیکر پاک او پس از شهادت بر روی دستان مردم ولایتمدار اصفهان در دانشگاه اصفهان مورد استقبال پر شور دانشگاهیان قرار گرفت و سپس در حوزه علمیه صدر بازار اصفهان باتعطیل کردن درس خارج خواندن نماز توسط علما و طلاب بدرقه شد.

روحش شاد

شایسته وبایسته است روح این بزرگواران وهمه علما وشهدا ورفتگان را با قرائت فاتحه ای شاد کنیم.

ص: 127