گزیده مقالات ایفلا 2014 (لیون، فرانسه، 16 - 22 آگوست 2014)

مشخصات کتاب

سرشناسه: اجلاس سالانه ایفلا (هشتادمین: 2014م = 1393: فرانسه)

IFLA General Conference ( 80th : 2014 : France)

عنوان و نام پدیدآور: گزیده مقالات ایفلا 2014 (لیون، فرانسه، 16 - 22 آگوست 2014) / ویراستار علمی رضا خانی پور

با همکاری محبوبه قربانی، نمایه ساز حمید سلیم گندمی.

مشخصات نشر: تهران: سازمان اسناد و کتاب خانه ملی جمهوری اسلامی ایران، 1397.

مشخصات ظاهری: 596 ص.

وضعیت فهرست نویسی: فیپا

شابک: 2-535-446-964-978

موضوع: کتاب داری - کنگره ها

موضوع: Library science -- Congresses

موضوع: اطلاع رسانی - کنگره ها

موضوع: congresses -- Information science

شناسه افزوده: خانی پور، رضا، 1345 - ، ویراستار

شناسه افزوده: قربانی، محبوبه، 1353 -، ویراستار

شناسه افزوده: سلیم گندمی، حمید، 1343 -

شناسه افزوده: سازمان اسناد و کتاب خانه ملی جمهوری اسلامی ایران

رده بندی کنگره: 1393 3الف /672/5 z

رده بندی دیویی: 020/621

شماره کتاب شناسی ملی: 5180444

خیراندیش دیجیتالی: کانون فرهنگی اندیشه اصفهان

ویراستار کتاب: عسل بی غم

ص: 1

اشاره

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحيمِ

ص: 2

گزیده مقالات ایفلا 2014

(لیون، فرانسه، 22 - 16 آگوست 2014)

ویراستار علمی رضا خانی پور

با همکاری محبوبه قربانی

سازمان اسناد و کتاب خانه ملی جمهوری اسلامی ایران 1397

ص: 3

فهرست نویسی پیش از انتشار کتاب خانه ملی جمهوری اسلامی ایران

سرشناسه: اجلاس سالانه ایفلا (هشتادمین: 2014م = 1393: فرانسه)

IFLA General Conference ( 80th : 2014 : France)

عنوان و نام پدیدآور: گزیده مقالات ایفلا 2014 (لیون، فرانسه، 16 - 22 آگوست 2014) / ویراستار علمی رضا خانی پور

با همکاری محبوبه قربانی، نمایه ساز حمید سلیم گندمی.

مشخصات نشر: تهران: سازمان اسناد و کتاب خانه ملی جمهوری اسلامی ایران، 1397.

مشخصات ظاهری: 596 ص.

وضعیت فهرست نویسی: فیپا

شابک: 2-535-446-964-978

موضوع: کتاب داری - کنگره ها

موضوع: Library science -- Congresses

موضوع: اطلاع رسانی - کنگره ها

موضوع: congresses -- Information science

شناسه افزوده: خانی پور، رضا، 1345 - ، ویراستار

شناسه افزوده: قربانی، محبوبه، 1353 -، ویراستار

شناسه افزوده: سلیم گندمی، حمید، 1343 -

شناسه افزوده: سازمان اسناد و کتاب خانه ملی جمهوری اسلامی ایران

رده بندی کنگره: 1393 3الف /672/5 z

رده بندی دیویی: 020/621

شماره کتاب شناسی ملی: 5180444

شابک: 2-535-446-964-978

سازمان اسناد و کتاب خانه ملی جمهوری اسلامی ایران

گزیده مقالات ایفلا 2014

ویراستار علمی: رضا خانی پور با همکاری: محبوبه قربانی

نمایه ساز: حمید سلیم گندمی

ناشر: انتشارات سازمان اسناد و کتاب خانه ملی جمهوری اسلامی ایران

شمارگان: 300 نسخه / چاپ اول 1397

چاپ و صحافی: سازمان اسناد و کتاب خانه ملی ایران سید آصف آصفی

طرح جلد، صفحه آرایی: شهره خوری، علیرضا خورسندی

ناظر فنی: پرویز بختیاری

بها: 600000 ریال

نشانی: تهران، بزرگراه شهید حقانی (غرب به شرق)، بعد از ایستگاه مترو، بلوار کتاب خانه ملی

تلفن فروشگاه: 81623277- 81623315

دورنگار: 81623301

وب گاه: www.nlai.ir

پست الکترونیک انتشارات: Publication@nai.ir

ص: 4

فهرست مندرجات گزیده مقالات ایفلا 2014

9- سخن نخست

11- مقدمه

17- کتاب داری بین المللی در اروپا (2000 - 1990) / نوشته جوزپه ویتییلو / ترجمه زهرا اباذری

35- نوآوری در سواد آموزی و مهارت ها: مشارکت در کانادا / نوشته شارون هکِت / ترجمه مریم اسدی

47- اطلاعات در زیست بوم دانش رقومی: چالش های آینده کتاب خانه ها / نوشته کلاس کی نوآ / ترجمه فاطمه اسفندیاری

57- کم ترین مخرج مشترک، نیازهای کاربران را برآورده نمی کند: طرح های فراداده برای آرشیوهای صوتی رقومی / نوشته اِلکه جایفینیدار، بنت لارسن، بیرگر لارسن، آکن، لوند و مته اِسکُو/ ترجمه امیررضا اصنافی

75- محلی در بطن جهانی: کنترل کتاب شناختی جهانی با رویکرد روش شناختی پایین به بالا / نوشته گوردون دانسایر، میرنا ویلر / ترجمه سعیده اکبری داریان

پشت میز مرجع: خدمت مرجع چشم انداز تغییر اطلاعات / نوشته ایمی پترسون / ترجمه مهشید برجیان بروجنی

111- چرا اتحادیه ها باید از کتاب خانه های مدارس حمایت کنند؟ نمونه نروژی / نوشته مَت هنریکسِن اوس / ترجمه زینب پاپی

121- تخطی از قرارداد قانونی (مجوز) در کتاب خانه: دغدغه ها، چالش ها، فرصت ها و خطرات / نوشته توماس. اِی. لیپینسکی / ترجمه فاطمه پازوکی

139- مستندات، موجودیت ها و انجمن ها / نوشته تئودور فونس / ترجمه صدیقه پیرهادی

145- دبیران کل سازمان های بین المللی: منابع اطلاعاتی در کتاب خانه ها و آرشیوها / نوشته باب رینالدا / ترجمه آرزو تجلی

159- برون سپاری در کتاب خانه های تخصصی شرکت های حقوقی انگلستان - فرصت یا تهدید؟ نمونه های جدید مدیریتی و چالش های آینده خدمات اطلاع رسانی حقوقی / نوشته دونالد لیکلی / ترجمه زهرا تهوری

173- فانوس دریایی برای آزادی بیان: سانسور و فعالیت های مرجع» در یک چشم انداز جهانی /

ص: 5

نوشته میشل آنتوانت تیسدِل / ترجمه افسانه تیموری خانی

187- «دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» ابزاری برای دسترسی به اطلاعات در کشورهای در حال توسعه: روشی جدید برای کمک به رفع چالش های آموزش و پرورش با استفاده از فناوری های اطلاعات و ارتباطات / نوشته لویدا گارسیا - فیبو / ترجمه مهدی خادمیان

195- نوسازی و سازماندهی مجدد مجموعه ها از نظام ذخیره سازی منفعل قدیمی به نظام پویای نوین در کتاب خانه دانشگاه سوربن فرانسه (2003-2016) / نوشته فیلیپ مارسرو / ترجمه مرضیه خان سفید

205- کتاب خانه گرو به عنوان نمونه: کتاب خانه سبز از لحاظ تعامل مداوم جامعه، انتظارات جامعه، فراهم آوری و اشتراک اطلاعات و مشارکت / نوشته دِبرا بورن / ترجمه رضا خانی پور

221- هنر زندگی: پیوند دنیای هنر و علم / نوشته تریش رز ساندلر، نانسی ایی. گوین و کنستانس رینالدو / ترجمه فریبرز درودی

239- امروزه ما همه فهرستنویس هستیم: شما نیز قادر خواهید بود فراداده ها را برای مجموعه های تحقیقاتی خودتان سازمان دهی کنید / نوشته ربکا اِل. لوباس/ ترجمه محبوبه ربیعی

249- همکاری باهدف قانون گذاری در کتاب خانه مدارس و توسعه کتاب خانه مدارس در کشور سوئد / نوشته مود هل / ترجمه عارف ریاحی

263- استفاده از داده های موجود برای ایجاد داده های جدید به منظور تصمیمات جدید / کریستی کونتس / ترجمه فاطمه زارع زاده

277- ماژول دریافت کتاب الکترونیکی در کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب / نوشته سوفیا کلارین زادرویچ، تانیا بوزینا و دونیا سریتر - اسور کو / ترجمه میترا صمیعی

299- منازعات کتاب خانه شورای ملی بر سر گردآوری انتشارات برخط در ژاپن / نوشته تاتسومو آکی ياما / ترجمه زهرا سادات عالمی

309- خانه اندیشه: پیوند و توانمندسازی جوامع در منطقه آسیا و اقیانوسیه / نوشته ژرمی لاشال / ترجمه نرگس عزیزیان

323- دوستان کتاب: پرورش و فرهنگ، عادات خواندن در میان بیماران بخش کودکان و اولیاء در بیمارستان دانشگاه سِینز مالزی / نوشته اِنگکو را زیفا اِنگکو چیک، نورایدا حسن، نورال آزورا موهدرونی، رابیاتول آداویا اِی بی مانان، هرمان هاریانتو ،چِهارون، امین هانس وان روزنبرگ. عزیزه عثمان و سورینی یوسف / ترجمه سعید غفاری

337- کاربران فراموش نکنید! درگاه رسانه های دیداری شنیداری با رویکرد کاربر محور در حال توسعه

ص: 6

است / نوشته مارگرت پلانک و استفن ویچرت / ترجمه سهیلا فعال

353- چگونه کتاب خانه ای سبز بشویم یا آن را شناسایی کنیم؟ استانداردهایی برای صدور گواهی / نوشته پترا هاوک/ ترجمه محبوبه قربانی

363- ارزیابی استفاده اشتراکی از کتاب های الکترونیکی مشترک در شبکه امانت مستقیم / نوشته آدریانا پوپسکو و داگلاس مکگی / ترجمه عباس گیلوری

375- راهبرد، پایداری و کیفیت: چگونگی توانمندی این «اَسپ» و شرکای آن در دستیابی به پژوهش ها در آفریقا / نوشته آن پاوِل، اِما فارو و پیتر برنت / ترجمه صديقه محمد اسماعیل کتاب خانه دفتر سازمان ملل در ژنو: متولی میراث جامعه ملل و سازمان ملل / نوشته بلاندین بلاکِچ - لوییزفِرت / ترجمه نرگس محمد علی پور

401- خطرات ناشی از انتقال به ابر: عامل انسانی / نوشته پِترا دورِن و راب راس / ترجمه امیر مقدمی

419- نیازها، مطالعات و امکانات یک کتاب خانه شهری در محیط چند فرهنگی / نوشته اینگرید اَتِلستام و رَندی مایر / ترجمه عصمت مؤمنی

439- مدیریت ارتباط با مشتری: طرحی برای خدمات اطلاع رسانی پارلمانی / نوشته کریستین کوئیلو پایوا / ترجمه اعظم نجفقلی نژاد

453- تصمیمات حیاتی نگاهی منتقدانه به سواد بهداشتی در ترکیه / نوشته اِچ. اینجی اُنال / ترجمه لیلا نعمتی انارکی

469- واسپاری رقومی در کتاب خانه ملی نروژ / نوشته اِسوین آرنه سولباک / ترجمه سودابه نوذری

481- ترکیب ابعاد رسانه های نوشتاری و رقومی در یک بازی ماجراجویی غیر خطی مبتنی بر اِن اِف سی برای کودکان / نوشته آنتی کوویستو، هاری کِتامو و اِرو هامیس / ترجمه فریبا هاشمی

495- طرح پاسخ گوی اجتماعی فهرست ها و اصطلاح نامه های کتاب خانه ای در یک سازمان غیر انتفاعی اجتماعی (تورنتو - کانادا)/ نوشته لانا سوگلاسنووا و مری هنسن / ترجمه مرضیه هدایت

511- نویسندگان و مستندات در نظام های کتاب خانه ای فرا آر. دی. ای: نمونه پژوهی / نوشته ھیٹر لی مولیسون / ترجمه طاهره یعقوب پور نرگسی

537- نمایه ها

ص: 7

ص: 8

سخن نخست:

ایفلا (فدراسیون بین المللی انجمن ها و مؤسسات کتاب داری) از جمله مهم ترین سازمان های مستقل، غیر دولتی و غیر انتفاعی در حوزه کتاب داری و اطلاع رسانی است. هدف این فدراسیون برقراری ارتباط، همکاری و ارتقای تفاهم بین المللی، پژوهش، توسعه و پیشرفت در موضوعات گوناگون این حوزه هم چون سازماندهی اطلاعات، کتاب شناسی، خدمات اطلاع رسانی، آموزش و ... است.

سازمان اسناد و کتاب خانه ملی جمهوری اسلامی ایران در راستای وظایف ذاتی خود و به منظور اشاعه اطلاعات جدید و دانش افزایی در این عرصه، از سال 1374 اقدام به ترجمه و انتشار گزیده مقالات مهم ارائه شده در گردهمایی سالانه ایفلا نموده است.

آن چه که در این ارتباط، ضروری به نظر می رسد، این است که اعضای هیأت علمی، استادان و کارشناسان خبره و اصولاً جامعه کتاب داری ما، می بایست علاوه بر بومی سازی تجارب مفید سایر کشورها، به مباحث بنیادی نظریه پردازی نیز در این حوزه توجه ویژه ای مبذول نمایند.

اگر فناوری های جدید در عرصه ارتباطات و اطلاعات، ابزاری برای تعمیق، تحلیل و غنی سازی تمدن، فرهنگ و تاریخ و پیشینه گرانسنگ علمی ما باشد، جایگاه و منزلت علم اطلاعات و دانش شناسی در کشور متحول خواهد شد و از این رهگذر در عرصه های جهانی حرف های زیادی برای گفتن خواهد داشت.

امید که به مدد توفیقات الهی، همکاری های همه جانبه و سازنده و هم افزایی دانش و تجربه، متخصصان حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی در این مسیر گام هایی ماندگار و ارزشمند بردارند و نقش حساس و تحول آفرین خود را به نحوی شایسته و در خور تحسین ایفا نمایند.

در پایان از دکتر رضا خانی پور که این کتاب به کوشش ایشان تدوین یافته است و نیز همکاران انتشارات که در آماده سازی آن تلاش داشته اند سپاسگزاری می نمایم.

دکتر اشرف بروجردی رئیس سازمان اسناد و کتاب خانه ملی جمهوری اسلامی ایران

1397

ص: 9

ص: 10

مقدمه:

*مقدمه: (1)

ایفلا (فدراسیون بین المللی انجمن ها و مؤسسات کتاب داری)، نهادی مستقل، غیر حکومتی و غیر انتفاعی است. از مهم ترین اهداف آن می توان به ارتقای تفاهم بین المللی، همکاری، گفت و شنود و پژوهش و توسعه در همه حوزه های کتابداری؛ شامل کتاب شناسی، خدمات اطلاع رسانی، آموزش، ایجاد تشکیلاتی که جنبه های بین المللی کتاب داری را تقویت و ارائه نماید، اشاره نمود.

به منظور دستیابی به اهداف پیشگفته، ایفلا در زمینه انواع فعالیت هایی که مناسب و مفید تشخیص داده می شود، تصمیم گیری می کند. این فعالیت ها عبارتند از: حمایت و هماهنگی مطالعات و پژوهش ها، گردآوری، بررسی، انتشار و اشاعه اطلاعات مرتبط با فعالیت های کتاب داری، تهیه کتاب شناسی اطلاعات و آموزش، سازماندهی و برگزاری همایش های تخصصی، همکاری با مؤسسات بین المللی در حوزه کتاب داری و اطلاع رسانی، سندپردازش، آرشیو داری و ایجاد دفاتر برای انجام وظایف مشخص.

ایفلا در سال 1927 در گردهمایی بین المللی در شهر ادینبورو (ادینبورگ) اسکاتلند تأسیس شد. نخستین اجلاس ایفلا پس از جنگ جهانی دوم در سال 1947 در اسلو با حضور پنجاه و دو نماینده از 18 کشور برگزار شد. مهم ترین دستاورد این اجلاس، توافقنامه همکاری میان ایفلا و یونسکو و هم چنین پذیرفته شدن ساختار بین المللی فهرست برگه ها بود. مقر اصلی ایفلا، کتاب خانه سلطنتی در شهر لاهه هلند است.

عضویت:

ایفلا دو نوع عضویت با حق رأی دارد: انجمن ها و مؤسسات. هم اکنون ایفلا بیش از 1700 عضو از یک صد و پنجاه و پنج کشور جهان دارد. اعضای آن به هفت گروه اصلی، از جمله انجمن ها، مؤسسات، افراد، شرکت ها و کتاب خانه های آموزشگاهی تقسیم می شوند.

ص: 11


1- اطلاعات مقدمه بیشتر از این منبع اخذ شده است: .http://www.ifla.org

شاخه ها و بخش ها

هشت شاخه اصلی ایفلا که هر کدام بخش های گوناگونی دارند، عبارتند از:

1. کتاب خانه های پژوهشی عمومی، اعم از ملی، دانشگاهی و پارلمانی؛

2. کتاب خانه های تخصصی؛

3. کتاب خانه های عمومی که بخش های کتاب خانه های نابینایان، کودکان، آموزشگاهی و سیّار در آن قرار دارند؛

4. کنترل کتاب شناختی اعم از کتاب شناسی، فهرست نویسی، رده بندی و نمایه سازی؛

5. مجموعه سازی و خدمات عمومی؛

6. مدیریت و فن آوری اطلاعات؛

7. آموزش و پرورش؛

8. فعالیت های منطقه ای.

برنامه های اصلی

ایفلا دارای 32 بخش و چندین میزگرد و گروه های کاری است که جنبه های متنوع و گسترده حوزه های کتاب داری و اطلاع رسانی را در بر می گیرد؛ اما دارای 6 برنامه اصلی است. ایفلا هم کاری میان بخش ها را برای به ثمر رساندن آن ها مورد تأکید و تشویق قرار می دهد. این شش برنامه عبارتند از:

1. کنترل کتاب شناختی جهانی و مارک بین المللی (یو.بی.سی.آی.ام)؛ (1)

2. دسترسی جهانی به انتشارات (یو.ای.پی)؛ (2)

3. برنامه بین المللی مارک (آی.ام.پی)؛ (3)

4. برنامه حفاظت مواد کتاب خانه ای (پی.ای.سی.)؛ (4)

5. جریان جهانی (ارتباطات (یو.دی.تی.)؛ (5)

6. برنامه پیشبرد کتاب داری در جهان سوم (ای.ال.پی).

ص: 12


1- niversal Bibliographic Control and International MARC Core Program (UBCIM)
2- Universal Availability of Publication (UAP)
3- International MARC Program (IMP)2
4- Universal Dataflow Telecommunications (UDT)
5- Advancement of Librarianship in the Third World (ALP)

بودجه

کمک های مالی همکاران ایفلا، برخی از کشورها، نهادها، مؤسسات، نمایندگی ها، و شرکت ها به منظور برگزاری همایش ها و کارگاه های آموزشی، طرح های مطالعاتی و پژوهشی، و هم چنین دریافت حق عضویت است. این ها در واقع تأمین کننده بخش عمده بودجه ایفلا محسوب می شوند. فروش انتشارات نیز از منابع درآمدی این نهاد است. برنامه های حرفه ای ایفلا با کمک های یونسکو و دیگر نهادهای ملی و بین المللی حمایت می شود. فعالیت های اصلی ایفلا مورد حمایت بیست کتاب خانه ملی در سطح جهان است. شش کتاب خانه ملی و دانشگاهی نیز انجام این برنامه ها را برعهده دارند یا به عنوان دبیرخانه ایفلا فعالیت می کنند.

انتشارات

نتایج و دستاوردهای علمی برنامه ها و اهداف ایفلا که در گروه های حرفه ای آن متجلی می شود، در انتشارات، ذخیره و انتشار می یابد. عمده انتشارات ایفلا شامل این عناوین است:

1. مجله ایفلا (1) . چهار شماره در سال انتشار می یابد. معمولا هر نسخه اخبار و وقایع فعالیت ها و عناوین جاری ایفلا را پوشش می دهد. هم چنین، موضوعات گوناگون بین المللی در حوزه کتابداری، از جمله آزادی اطلاعات، حفاظت، خدمات به نابینایان و مالکیت فکری را در برمی گیرد.

2. گزارش سالانه (2) . دستاوردهای سال گذشته ایفلا را منعکس می نماید.

3. انتشارات پیایندی ایفلا (3) . توسط انتشارات آلمانی K.G. Saur Verlag در مونیخ انتشار می یابد.

4. گزارش های تخصصی ایفلا (4) . پیایندهایی که گزارش های مرتبط با نشست های حرفه ای و تخصصی و رهنمودهای اجرایی را ارائه می دهند و از سال 1984 توسط دبیرخانه مرکزی انتشار می یابند.

5. کنترل کتاب شناختی و فهرست نویسی بین المللی. (5)

6. راهنمای ایفلا (6) . که هر دو سال یک بار منتشر می شود.

و سایر موارد (7) .

ص: 13


1- IFLA Journal
2- Annual Report 7
3- IFLA Publication Series
4- IFLA Professional Reports
5- International Cataloguing and Bibliographic Control (ICBC)
6- IFLA Directory
7- Policies and Procedures

زبان

زبان های رسمی ایفلا، انگلیسی، فرانسوی، روسی، آلمانی و اسپانیولی است.

وب گاه های ایفلا

عمده ترین وب گاه های ایفلا در حال حاضر عبارتند از:

1. http://archive.ifla.org

2. http://blogs.ifla.org

3. http://extranet.ifla.org

4. http://work-report.ifla.org

5. ebmaster@ifla.org پست الکترونیکی ایفلا:

به منظور توسعه علم اطلاعات و دانش شناسی و نیز اشاعه اطلاعات و دانش افزایی در این حوزه، سازمان اسناد و کتاب خانه ملی جمهوری اسلامی ایران از سال 1374، همه ساله ترجمه گزیده ای از مقالات ارائه شده در فراهمایی سالانه ایفلا را منتشر می کند. از این مجموعه تاکنون ترجمه گزیده مقالات ایفلا 1994 کوبا؛ 1995 ترکیه؛ 1996 چین؛ 1997 دانمارک؛ 1998 هلند؛ 1999 بانکوک؛ 2000 بیت المقدس؛ 2001 بوستن؛ 2002 گلاسکو؛ 2003 برلین؛ 2004 آرژانتین؛ 2005 اسلو؛ 2006 سئول؛ 2007 دوربان 2008، کبک - 2009 میلان (در یک مجلد)، 2010 گوتنبرگ - 2011 سن خوان پورتوریکو (در یک مجلد) و 2012 هلسینکی - 2013 سنگاپور (در یک مجلد) منتشر شده است.

در مجلد حاضر نیز تصمیم گرفته شد که ترجمه گزیده مقالات فراهمایی سال 2014 تنظیم و منتشر شود. فراهمایی سال 2014 در شهر لیون فرانسه برگزار شد. موضوع و درونمایه کلی گردهمایی لیون " کتاب خانه ها، شهروندان، جوامع: تلاقی دانش " (1) بود.

از مجموعه مقالات ارائه شده در سال 2014 تعداد 47 مقاله با عنایت به اهمیت موضوعات رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و نیازهای جامعه کتابداری و مراکز اطلاع رسانی انتخاب و برای ترجمه ارسال شد.

تعداد 36 مقاله که بیشتر آن ها در مهلت اعلام شده به دستمان رسید، پس از انجام امور مربوط به مقابله، ویرایش و آماده سازی، آماده انتشار گردید. به منظور حفظ انسجام و یک دستی مجموعه مقالات،

ص: 14


1- Libraries, Citizens, Societies: Confluence for knowledg

برای مقالاتی که چکیده نداشتند، چکیده تدوین شد. هم چنین به جهت تسهیل و تسریع بازیابی اطلاعات محورهای کلی موضوعی و نمایه موضوعی بدان افزوده گشت.

در پایان از زحمات همه مترجمان محترم که با سازمان همکاری مؤثری داشتند قدردانی می نمایم. هم چنین از جناب آقای سلیم گندمی به سبب تدوین نمایه، سرکار خانم دکتر قربانی برای بازبینی و یک دست سازی علمی مقاله ها، سرکار خانم مریم فرهنگ رنجبر، جناب آقای یوسف امیری رئیس اداره انتشارات سازمان و همکاران عزیز مسئول در واحد چاپ و انتشارات سپاسگزارم.

رضا خانی پور عضو هیأت علمی سازمان اسناد و کتاب خانه ملی جمهوری اسلامی ایران

ص: 15

چکیده

هدف این مقاله نشان دادن اهداف و ویژگی های اصلی دو طرح مربوط به کتاب خانه است که توسط کمیسیون و اتحادیه اروپا (1) در اواخر دهه ی قرن بیستم طراحی شده است. در برنامه ی اروپایی، رایانه (2) برای کتاب خانه ها، به طور رسمی در قالب سومین برنامه ی تحقیق و توسعه ی فناوری از سال 1990 آغاز به کار کرد و با برنامه چهارم ادامه یافت. در آن زمان کتاب خانه ها مورد توجه چشم گیر کمیسیون اروپا (ایی سی) (3) بودند. برنامه درون چارچوبی طراحی شد که بعدها اداره کل اتحادیه اروپا (4) بود که مسئول طراحی فناوری های اطلاعات و بازار در اروپا بود. تا آن زمان هرگز هیچ کتاب خانه ای در اروپا برای طرح های چند ملیتی مبتنی بر فناوری چنین بودجه ای دریافت نکرده بود. کتاب شناسی ملی، سواد اطلاعاتی و تمام خدمات کتاب خانه ها به انقلاب فناوری کشیده شدند. ماهیت متفاوت طرحی که اتحادیه اروپا طراحی کرد، مردم سالاری نوین نامیده شد، مثل آن چه که کمونیست سابق در اروپای شرقی و مرکزی خطاب می کرد. از آن جایی که این کشورها در حال پیوستن به اتحادیه اروپا بودند باید قوانین کتاب خانه و

کتاب هایشان را اصلاح می کردند. در سال 2000 شورای فرهنگی اروپا راهنمای یوروپ - اِبلیدا (5) قوانین کتاب خانه صادر کرد. دو برنامه از نظر ماهیتی اهداف به ویژه از نظر سطح بودجه ای که دریافت کردند کاملاً باهم متفاوت بودند. خلاصه کردن طیف وسیعی از ابتکارات و طرح هایی که اتحادیه اروپا از سال 1990 تا 1998 انجام داد غیر ممکن است، به ویژه کتاب خانه هایی که بعد از آن مستقیماً از بودجه ی اتحادیه ی اروپا نفع می بردند. اولویت پنجم اِف پی (6) برای ساختن یک جامعه ی مبتنی بر دانش بود؛ اگر چه کتاب خانه ها بخشی از آن، از این جامعه بودند و هنوز نیز هستند، اما فقط به عنوان یک همتای شریک در طرح قانونی در نظر گرفته شده اند، به ویژه شریکی که از بخش های خصوصی و یا مؤسسات تحقیقاتی باشند. این مقاله بر اساس منابع رسمی اروپا و شورای اروپاست؛ اما شامل تجربیات شخصی نیز هست، چرا که هم برای برنامه رایانه کتاب خانه ها و هم برای شورای اروپا کار شده است. اطلاعات مربوط به دو برنامه روی وب گاه های رسمی منتشر شد.

کلید واژه ها: کتاب داری بین المللی، کمسیون و اتحادیه اروپا، برنامه رایانه برای کتاب خانه ها، یوروپ اِبلیدا

ص: 16


1- European Union
2- Telematics
3- European Commission (EC)
4- EU Directorate General(DG)XIII
5- .Europe-EBLIDA: is the european bureau of library information and documentation associations
6- Fifth FP

کتابداری بین المللی در اروپا (2000 - 1990)

اشاره

*کتابداری بین المللی در اروپا (2000 - 1990) (1)

نوشته جوزپه ویتییِلو (2) | ترجمه زهرا اباذری (3)

به سمت فضای اروپایی برای کتاب خانه ها

شواهد تغییرات سیاسی و اجتماعی که در پایان قرن گذشته در اروپا اتفاق می افتد ممکن است این تصور را ایجاد کند که تاریخ در گذشته آن ها می چرخید. «نسیم تازه» (4) دقیقاً نوعی استعاره نیست که به طور طبیعی به بروکراسی اروپایی به کار رود: با این وجود این برداشتی بود که من از سال 1998 تا 1991 که برای کمیسیون اروپا و شورای اروپا (سی اُ ایی) (5) از 1994 تا 2001 کار می کردم داشتم. نسیم تاریخ از راهرو نهادهای اروپایی می دمید، نگرش های سنتی و روش های مرسوم را دور می کرد. سر در ساختمان ژان مونت (6) در لوکزامبورگ، جایی که من کار می کردم، به طور معمول، پنجاه سایه خاکستری از آسمان لوکزامبورگ را باز می تاباند. با این حال، در نهادهای اروپایی، ایده آل اروپایی پیروزمند بود. در دهه 1980، تعداد اعضای اتحادیه اروپا، با الحاق سه کشوری که از قبل تحت مستبدی استریت - جَکِت (7) بودند، افزایش یافت: یونان، اسپانیا و پرتغال. در طول این دوراندیشی ها و هنوز رهبری بی نظیر

ص: 17


1- International Librarianship in Europe (1990-2000)
2- Giuseppe Vitiello: NATO Defense College, Rome, Italy ;E-mail ddress:g.vitiello@ndc.nato.int
3- دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
4- Fresh breeze
5- Council of Europe (CIE)
6- Jean Monnet
7- strait-jacket: IS a garment shaped like a jacket with overlong sleeves and typically used to restrain

ژاک دلور (1) تا (1985 تا 1994)، کمیسیون سقوط کرد، آلمان دوباره متحد شد و بازار واحد با امضای معاهده ماستریخت (2) (1992) تکمیل شد.

روند گسترش اروپا مجموعه ای بود تا در همه سطوح، در دو دهه پیشرو به اوج خود برسد. در سی اُ ایی، قدیمی ترین سازمان میان دولتی اروپا (نه بخشی از اتحادیه اروپا و نباید با شورای اروپا اشتباه گرفته شود)، بحث روی تعمق بخشیدن، در مقابل دامنه سازمان های اروپایی که به تازگی منعقد شده بودند را گسترش می دهد که بر روی گسترش فضایی که مردم سالاری، حقوق بشر و حکومت قانون اعمال می شود تأکید می کند. با تفسیر گسترده ای از اساس نامه سی اُ ایی، مناطق سابق اتحاد جماهیر شوروی بخشی از اروپا و کشورهای عضو امضا کرد را در نظر گرفتند و کنوانسیون اروپایی حقوق بشر (3) را در بسیار کوتاهی تصویب کردند. از منظر من، در پیوست بی (4) مفروضات سی اُ ایی، من می توانستم تعداد در حال افزایش پرچم کشورهای عضو را که به طور متوسط دو بار در سال ببینم. حتی اگر همه کشورهای اروپای شرقی استانداردهای مورد نیاز مردم سالاری های غربی را برآورده نمی کردند، سی اُ ایی از نظر تعداد 23 عضو در سال 1989 تا 40 در سال 1999 تقریباً دو برابر شد.

در حالی که اتحادیه اروپا راهی را برای بزرگ شدن اروپا هموار می کرد، اتحادیه اروپا نسبت به گسترش مرزهای جغرافیایی اش بی تمایل بود. معیار ماستریخت که در ماهیت سیاسی اما از نظر مادی، اقتصادی بود، برای کشورهایی که بیش از چند دهه توسط رژیم کمونیستی به خاک و خون کشیده شده بودند به سختی انجام شد. دارایی های مالی و صنعتی کشورهای اروپای مرکزی و شرقی در حال تبدیل به بازار آزاد بودند. در طول دهه نود، تنها سه کشور استرالیا، فنلاند و سوئد با استاندارد بالای زندگی، مذاکره موفقی با مقامات اتحادیه اروپا داشتند با این حال، پس از ورود به هزاره سوم، تقریباَ تمام کشورهای اروپای شرقی به اتحادیه اروپا پیوستند.

دارایی های اصلی سیاست اتحادیه اروپا تحقیق و نوآوری است. با تشکر از شخصیت های معتبری چون آلتیرو اسپینللی (5) ، رالف دارندورف (6) و اِتین داوینیون (7) ، تحقیقات اروپایی در دهه هفتاد و هشتاد گام های بلندی را برداشت. برنامه های ویژه که برخی از آن ها هنوز تحت فشار هستند، موفق به ایجاد یک منطقه تحقیقاتی برای اروپا می شوند و آن را با نیازهای صنعت اروپا مرتبط می کنند: اِسپریت،

ص: 18


1- Jacques Delors
2- Maastricht Treaty
3- European Convention of Human Rights
4- B Annex
5- Altiero Spinelli
6- Ralf Dahrendorf
7- Étienne Davignon

فست، برایت، یورم ویوریکا (1) تنها برخی اکتشافاتی هستند که برای طرح های نوآورانه در اروپا استفاده می شوند. در دهه هشتاد ایجاد برنامه های اصلی (اِف پی) (2) طرح های تحقیقاتی تدریجی را به یک سیاست منسجم و سازگار جمع کردند. بودجه ها و محرک های اقتصادی الطافی را برای تقارب اف پی با دیگر برنامه های اروپایی، مانند وجوه ساختاری، سیاست بازار واحد و طرح های آموزشی (که اراسموس (3) معروف ترین آن ها است) فراهم کردند. دو اف پی از 1984 تا 1991 ارائه شدند. با شروع از سال 1991، سومین (1990-1994) و چهارمین (1994-1998) اف پی ها هر یک شامل طرحی طراحی شده برای به خدمت گرفتن نیازهای خاص کتاب خانه ها بودند: کتاب خانه «در سومین اف پی و «رایانه ای - مخابراتی برای کتاب خانه» (4) در چهارمین اف پی.

آن ها در یک دوره به یادماندنی برای توسعه و همکاری خدمات کتاب خانه در اروپا منتهی شدند. تحت اف پی، کمک های مالی به طور طبیعی 50% از کل بودجه طرح های تصویب شده را تشکیل می دهند، مگر این که بخشی از بسته های تقویتی / ضمیمه طراحی شده برای تقویت تأثیر سیاست های اروپایی باشند. از سال 1990 تا 1998، 520 طرح برای کتاب خانه های «ایی سی اِل پی) (5) ارائه شدند و برنامه های (ایی سی - تی اِل) (6) » نقطه تلاقی کتاب خانه ها از 3023 سازمان های منحصر به فرد دریافت می شوند. ایی سی - اِل پی، با مشارکت 1590 شرکت کننده ای که مجموعه ای 1381 سازمان فردی را ارائه می دهند. 333 پیشنهاده دریافت کرد. ایی سی - تی ال که 187 کشور را جذب کرد (1433شرکت کننده و 1227 سازمان مختلف)، تعداد کم تری شرکت کننده داشت. در پایان پنج فرایند انتخاب، کمک مالی به 104 پیشنهاده اعطا شد (87 طرح + 3 اقدامات هماهنگی + 14 اقدامات همراهی) که برای 653 شرکت کننده و مجموعه ای از 451 سازمان فردی محاسبه می شود. بیست و پنج میلیون ایی

سی یو (7) به ایی سی - ال پی اختصاص داده شدند: بودجه برای ایی سی - تی ال به طور قابل توجهی به 29 میلیون یورو افزایش یافت.

در استراسبورگ (8) که دفتر مرکزی شورای اروپا در آن جا مستقر است، یک برنامه انتشارات الکترونیکی، کتاب ها و آرشیو برنامه ها (9) به صورت هم زمان با ایی سی - اِل پی و ایی سی - تی اِل، البته

ص: 19


1- Esprit, Fast, Brite, Euram and Eureka
2- Framework Programmes (FP)
3- Erasmus
4- Telematics for Libraries(TL)
5- (Experienced commercial leadership program ECLP)
6- EC-TL
7- Engine control unit(ECU)
8- Strasbourg
9- Electronic Publishing, Books and Archives

با سطح جاه طلبی پایین تری در حال اجرا بودند.

حضور دو برنامه گسترده اروپای و ارقامی که به وضوح در بالا نشان داده می شدند، نشان دهنده سطح بالای توجه به کتاب و کتاب خانه بود. بیست سال بعد، می توانیم بگوییم که بسیج منابع انسانی و مالی برای طرح های اروپایی با انتظارات آن دوره متناسب بود و چشم انداز کتاب خانه را در اروپا تغییر داد؟ هر ساله هزاران طرح کتاب خانه ای در سطح ملی، به ویژه در سطح منطقه ای تأمین مالی می شوند: بودجه عادی سیستم کتاب خانه شهرستان ممکن است صدها میلیون یورو باشد.

برای قرار دادن آن به صورت آشکارا، این 104 طرح، 54 میلیون یورو و برنامه سی اُ ایی کوچک در پیشبرد نظام کتاب خانه اروپا و تضمین توسعه پایدار مؤثر بوده است.

این مقاله سعی می کند تا به این سؤالات در یک چشم انداز تاریخی بپردازد. اول، ما اهداف و فعالیت های اصلی برنامه های ایی سی - ال پی و ایی سی - تی ال را با محاسبه عملیاتشان در چارچوب گسترده اروپا خلاصه می کنیم. طرح های سی اُ ایی نیز به طور خلاصه ذکر خواهد شد. این مقاله شباهت ها تفاوت ها را در هر دو چارچوب، بین فعالیت های ایی سی - بودجه بندی و طرح ها (اقدامات) سی اُ ایی بررسی خواهد کرد. نتایج با استفاده از روش هایی که در کتابداری تطبیقی اعمال می شوند به طور طبیعی ارزیابی خواهد شد. ارزیابی دقیق تر برای طرح های بودجه بندی – ایی سی و تأثیر آن ها روی توسعه نظام های کتاب خانه ملی ارائه خواهد شد.

برنامه های ایی سی برای کتاب خانه ها

پیشینه تاریخی برنامه های ایی سی ممکن است به توضیح این که چرا سرمایه گذاری ایی سی در کتاب خانه ها به جای پرداختن به موضوعات آموزشی و فرهنگی که به طور معمول با رسالت کتاب خانه در ارتباط هستند، تأکید زیادی روی فناوری دارد. هیئت مدیره ایی سی به طور معمول برنامه هایی را که دی جی (1) بودند را مدیریت می کرد، آن گاه جامعه اطلاعاتی دی جی و اکنون دی جی - مرتبط را تغییر نام داد. حداقل از آن جایی که کمیسیون دِلور (2) ، دی جی در رابطه با تحقیق بهره برداری در نوآوری و استفاده از اطلاعات فناوری های ارتباطی مدیر بوده اند. ممکن است درک این که چرا فناوری ها برای کتاب خانه ها مهم هستند ساده به نظر برسد. سؤال ساده تر این است که: چرا کتاب خانه ها برای فناوری مهم هستند؟

در سال 1984، پارلمان اروپا (3) توجه سیاسی به اهمیت کتاب خانه ها برای فرهنگ اروپایی در

ص: 20


1- Directorate General XIII(DG)
2- Delors Commission
3- European Parliament

قطع نامه شواِنکا (1) کشیده بودند. در پیش نویس های اولیه قطع نامه شواِنکا هدف ایجاد یک کتاب خانه اروپایی فیزیکی به صورت معادل، در یک مقیاس اروپایی، از کتاب خانه کنگره ایالات متحده آمریکا بود. پیشنهاد های از این نوع در نهایت در شرایط مالی، غیر واقعی بود: حتی بیشتر، از لحاظ سیاسی بیش از حد پیشرفته بود، به عنوان مفهوم لانگ - شِری شِد (2) از اتحادیه اروپا بود و هنوز هم بیشتر از چشم انداز ایده آل است تا واقعی؛ بنابراین پیچیدگی های فناوری به مصلحت بود زیرا قطع نامه شواِنکا به واسطه آن قادر بود از مفهوم کتاب خانه ساخته شده از آجر - ملاط (3) که از نظر سیاسی ناپایدار است، به مفهوم کتاب خانه مجازی اروپایی بدل شود.

ساختار ایی سی - اِل پی بینش قابل توجهی را برای چشم انداز کتاب خانه ایی سی در درون سومین اِف پی ارائه می دهد. بعد از این که در طول مراحل اکتشافی و آماده سازی ایی سی - اِل پی، ورودی ارائه شد، ایی سی - اِل پی به آن چه که من می خواهم خطوط اقدام موضوعی (4) به نامم شکسته شد:

1- کتاب شناسی های رایانه ای

2- اتصال بین المللی نظام ها و استانداردهای مربوطه بین المللی

3- ارائه خدمات نوین کتاب خانه ای با استفاده از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی

4- تحریک بازار اروپا در محصولات و خدمات رایانه ای - مخابراتی (5) .

خط عمل 1 به طور عمده در کتاب خانه های ملی مورد هدف قرار گرفت که هدف آن تنها تولید کتاب شناسی های ملی نیست. خط عمل 2 سرمایه گذاری برای محصولات و خدمات موجود یا نوپای نظام های به هم پیوسته برای امانت بین کتاب خانه ای و مجموعه سازی مشارکتی را مدنظر داشت. دوازده تحقیق داخلی روی وضعیت خودکارسازی کتاب خانه، در مرحله مقدماتی انجام شده است (در هر کشور اتحادیه اروپا یک تحقیق)، هدف پر کردن شکاف موجود بین کشورهای عضو و در هر کشور در سطح انواع کتاب خانه ها توسط ایی سی - ال پی را تضمین کرده بود. به طور کلی، کتاب خانه های عمومی به طور نامناسبی مجهز به مقابله با این تغییر بودند، در حالی که کتاب خانه های دانشگاهی مسئول اشتراک خود کارسازی کتاب خانه بودند؛ بنابراین، کتاب خانه های دانشگاهی در پاسخ به الزامات تعیین شده توسط خط عمل 2 از مزیتی رقابتی لذت بردند. خط عمل 3 هیچ هدف فرعی نداشت، تنها هدفش ایجاد هر نوع خودکارسازی خدمات و شبکه کتاب خانه ای در سطح اروپا بود. در محدوده این خط، کتاب خانه های

ص: 21


1- Schwencke
2- long-cherished
3- brick-and-mortar
4- thematic
5- telematic

عمومی به دنبال پیدا کردن راه خود در مسیر اصلی طرح های ایی سی بودند؛ و در نهایت، خط 4 مخصوصاً برای شرکت های کوچک و متوسط فعال در بازار کتاب خانه طراحی شده بود. رویکرد موضوعی «دیگر در چهارمین اِف پی دنبال نشد. گفته شده است که سال 1990 تغییرات فوری را از «فضای» (1) اروپایی تا «شبکه های» (2) اروپایی ایجاد کرد. در این رابطه، ساختار سه برابری ایی سی - تی اِل حقیقتاً الگوی جدیدی را ظاهر کرد:

الف. نظام های کتاب خانه داخلی شبکه گرا

ب. برنامه های رایانه ای - مخابراتی برای خدمات کتاب خانه ای به هم پیوسته.

ج. خدمات کتاب خانه ای برای دسترسی به منابع اطلاعات شبکه

در مقایسه با نمونه های قبلی، ایی سی - تی اِل دیگر تمایز اولیه بین کتاب خانه های ملی، دانشگاهی، عمومی، مدرسه ای و خصوصی قائل بود. در یک سری از سخنرانی ها که تأثیر قابل توجهی روی تصورات اروپایی داشت، ژاک دولور ایده یک اروپای متحدالمرکز را مطرح کرد. این دایره (3) (حیطه) استعاره الهام بخش دیگری برای بروکراتی اروپا شد و فضای کتاب خانه به عنوان یک نظام ساختار یافته به سه دایره متحدالمرکز طراحی شد: دایره داخلی از نظام های کتاب خانه داخلی شبکه بندی شده، دایره وسطی از خدمات کتاب خانه ای که با هم دیگر از طریق اینترنت در تعامل می باشند و دایره بیرونی از نظام های کتاب خانه که به پایگاه های داده خارجی، کتاب خانه های رقومی و مخازن دسترسی دارند. در مواجه با تمایز مرسوم بین انواع مختلف کتاب خانه، خودی های ایی سی نشان دادند که چه چیزی را توسط کتاب خانه ها معنی می کنند و چطور انتظار می رفت از توسعه های فناوری حمایت کنند. کتاب خانه ها به عنوان یکی از شبکه های حرفه ای بسیار که باید به سراسر اروپا متصل شوند دیده شدند. آن ها کانال های توزیع محتوا بودند، بدون توجه به آن چه که در محتوا دارند و این که برای چه هدفی توزیع شدند.

از این رو، نیاز برای طرح های بزرگ و برای افزایش بودجه طی سال های 1998–1994 درخواست می شود.

چهارمین اِف پی هم چنین آخرین بود که در آن کتاب خانه ها از توجه خاص لذت بردند. در اِف پی پنجم، طرح های کتاب خانه گرا در طرح «جامعه کاربرپسند» (4) قرار گرفتند، یکی از چهار موضوع اِف پی (سه تای دیگر: کیفیت زندگی و مدیریت منابع زنده، رشد رقابتی و پایدار و توسعه پایدار و محیط زیست و انرژی) بودند. یک موضوع فرعی برای طرح «جامعه کاربرپسند » - «میراث رقومی و محتوای

ص: 22


1- space
2- networks
3- circle
4- User-friendly society

فرهنگی» (1) ، به خودی خود تحت فعالیت مهم ابزارها و محتوای چند رسانه ای « (2) قرار گرفتند - که منبع مالی برای طرح هایی بود که از موزه ها، کتاب خانه ها و آرشیوها می آیند. اعداد و ارقام مربوط به اِف پی های پنجم و بعدی در محدوده این تحقیق می روند. خوانندگان علاقه مند ممکن است به بررسی مفید نوشته شده توسط اصلان که حسابی دقیق تر از طرح های کتاب خانه ای بودجه بندی - ایی سی تا هفتمین اِف پی را فراهم می کند، ارجاع داده شوند.

برنامه انتشارات الکترونیکی، کتاب ها و آرشیوهای شورای اروپایی

کاترین لالِمیه (3) در اواسط دوره خود به عنوان دبیر کل شورای اروپا، هفتمین فراهمایی وزرای اروپایی مسئول امور فرهنگی را با بیان نیاز به تحکیم صنعت کتاب صوتی خلاق و حیاتی در مردم سالاری های جدید افتتاح کرد. از زمان آغاز آن، برنامه کتاب ها و کتاب خانه ها «(بخشی در آرشیو که چند ماه بعد اضافه شد) که یک بُعد سیاسی قوی داشت. فرض بر این بود که کشورهای اروپای شرقی و مرکزی نیاز به کمک های فنی در بسط قوانین داخلی خودشان داشت تا از مردم سالاری، حقوق بشر و حکومت قانون پیروی کند. فرض بر این بود که کشورهای مرکزی و شرقی اروپا در بسط قوانین داخلی خود نیاز به کمک های فنی دارند، به همین منظور که از مردم سالاری، حقوق بشر و حکومت قانون دفاع کنند. از حالت بودجه دولتی به بازار آزاد انتشار می یابد؛ بنابراین، فعالیت های معمولی برنامه «کتاب ها و آرشیوهای»، (4) شورای اروپا روی سؤالاتی مثل آزادی بیان در سیاست ها و قوانین کتاب، حقوق نویسندگان و مترجمان، حق مؤلف و بودجه کتاب خانه تمرکز دارد.

کمک های فنی هم چنین روی مسائلی مثل آموزش حرفه ای فروشندگان کتاب، ناشران و کتابداران و هم چنین ابزارهای حرفه ای، مثل فهرست کتاب های در حال چاپ (متفاوت از کتاب شناسی ملی)، استفاده از شابک (5) و شاپا (6) ، استقرار کتاب فروشی ها و راه اندازی انجمن های مستقل حرفه ای تمرکز دارد.

کارگاه های آموزشی و همایش برای کتاب خانه ها، ناشران و کتاب فروشان در اطراف مفهوم زنجیره ای کتاب (7) ساختار یافتند. این به معنی چرخه زندگی است، شامل مجموعه ای از بازیگران حرفه ای که در تولید و توزیع کتاب باید مورد اجتناب قرار بگیرند و حمایت دولتی تا آن جا که ممکن است باید به حد

ص: 23


1- Digital heritage and culture content
2- Multimedia content and tools
3- Catherine Lalumière
4- Books and Archives
5- ISBN
6- ISSN
7- book chain

محدودی انجام بگیرد. کمک های مالی سی اُ ایی در سال 1996 در سازمان قانون برای جهان کتاب (1) اختصاص داده شد که نتیجه اصلی اولین مجموعه از توصیه هایی بود که در دولت های مرکزی و شرقی اروپا مورد توجه قرار می گرفت.

در سال 1996 در سازمان فراهمایی ورشو قانون کتاب جهانی»، میزان امتیازات کوچکی (که) سی اُ ایی اتحادیه (اروپا) به انجمن های حرفه ای اختصاص داده بود به حداکثر خود رسید که اولین مجموعه ی توصیه های راه گشا در دولت های مرکزی و شرقی اروپا از نتایج اصلی آن بود.

سال 1996، سالی تعیین کننده برای برنامه اتحادیه اروپا بود. پس از آن فعالیت نشر الکترونیکی، در برنامه «کتاب ها و آرشیوها «معرفی شد. این کار، به سه منظور انجام شده است. اولین هدف، تقویت کمک های فنی بود. در راستای سیر مرحله به مرحله ی برنامه پیشگام اتحادیه اروپا در بررسی خط مشی فرهنگی ملی، مجموعه ای از تجزیه و تحلیل های خط مشی کتاب ملی در راستای همکاری با مقامات دولتی و خبرگان کتاب انجام شد. این بررسی های خط مشی کتاب، در عمل تمام کشورهای اروپای شرقی از اسلواکی تا گرجستان، از ارمنستان و کشورهای حوزه بالتیک تا بلغارستان و مولداوی را شامل می شود. شعار «دولت، عاشق کتاب هاست» (2) که تحت آن، کمک های فنی در قالب حمایت برای تدوین قوانین و مقررات کتاب تصویب شد. علاوه براین، در هر زمان، سیاست های دولت تلاش داشت تا آزادی بیان را محدود کند و یا تجارت رایگان کتاب را دچار اشکال نماید، اتحادیه اروپا متعهد شد تا اقدام به موقع خود را در خصوص تنظیم مناسب و یا انجام خوب کار نشان دهد یادآوری ارزشمند، یکی از ثمرات ابتکار عمل «دولت ها، عاشق کتاب ها هستند» است: رهنمودهای اتحادیه اروپا / اِبلیدا (3) در

قوانین کتاب خانه و سیاست در اروپا.

تمرکز اصلی دوم از برنامه اتحادیه اروپا بر روی بایگانی ها با کمک های فنی در مورد قوانین و مقررات، در افشای بایگانی در کشورهای عضو بود. طرح های شاخص اتحادیه اروپا در این دامنه، شامل رایانه ای کردن آرشیوها «کُمینترن» (4) و بازسازی آرشیوهای لهستانی بود که در میان بسیاری از ایالت ها (کشورهای) اروپایی پخش شده بودند.

منطقه سوم، پشتیبانی انتشار الکترونیکی، به عنوان یک راه برای انتقال تنوع فرهنگی و چند زبانگی بود. این ابتکار اتحادیه اروپا که «اقتصاد کتاب جدید» (5) نامیده می شد، کاملاً توسط برنامه اَدَپت (6)

ص: 24


1- egislation for the book world
2- Government love books
3- EBLIDA
4- Komintern
5- New Book Economy
6- ADAPT

1999 - 1994 از برنامه های کمیسیون اروپا، یکی از دو منبع ابتکارات جامعه بشری با حمایت صندوق اجتماعی اروپا بود (منبع دیگر هم، استخدام بود). اَدَپت با هدف کمک به کارفرمایان و کارگرانی که تغییرات صنعتی را پیش بینی می کنند به وجود آمد. در این رابطه، صنعت کتاب، یک هدف ایده آل بود، که به عنوان زنجیره ای از کتاب های سنتی بود که با ظهور انتشار الکترونیکی، مورد توجه قرار گرفت. بعضی از 6 هزار خبره ی کتاب در شش کشور عضو اتحادیه اروپا، در ابتکار اقتصاد کتاب جدید آموزش داده شدند. در پایان این طرح، در سال 2000، در فراهمایی مشتمل بر وزرای مسئول امور فرهنگی عضو اتحادیه اروپا، به اتخاذ شورای راهکارهای اروپا در اندازه گیری های قوانین و خط مشی ها برای توسعه کتاب و انتشار الکترونیکی برگزار شد.

در همین حال کمیته اشخاص خردمند (1) به ریاست ماریو سوارز (2) ، رئیس جمهور سابق جمهوری پرتغالی، گزارش توصیه سازماندهی مجدد از همکاری بین دولتی اتحادیه اروپا برگزار و اجرای آن تحت یک قرارداد در چارچوب ایی یو - سی اُ ایی صادر کرده است. در حالی که کار سی اُ ایی، تمرکز مجدد بر روی ایجاد یک دادگاه جدید اروپایی حقوق بشر بود، فعالیت های بین دولتی سی اُ ایی بررسی شد و اگر یک برنامه معادل اتحادیه اروپا وجود داشت و یا آن ها بخشی از یک توافق ایی یو - سی اُ ایی نبودند کاهش می یافت. برنامه «انتشار الکترونیکی، کتاب ها و آرشیوها» در سال 2001، چند سال پس از آن، به پایان رسید که تمام فعالیت های سی اُ ایی مربوط به اجرای کنوانسیون فرهنگی سی اُ ایی در سال 1954 متوقف شد و یا دوباره به سمت اهداف مختلف گرایش پیدا کرد.

برنامه های ایی سی و سی اُ ایی در حمایت از کتاب خانه ها به راحتی قابل مقایسه نیستند. به غیر از طرح های مربوط به خودشان، ماهیت این دو سازمان، از هم متفاوت است. ایی یو معمولاً به عنوان یک سازمان بینالمللی فارغ از محدودیت های ملی توصیف می شود: قوانین و صورت حساب های مورد تأیید انستیتوهای اروپایی ممکن است فوراً در محدوده مقررات محلی، بدون توسل به امضا و تصویب کشورهای عضو قوانین و مصوبات نهادهای اروپایی تقویت شوند. در عوض، سی اُ ایی، یک سازمان معمولی چند جانبه است، کار بین دولتی آن، بر اساس خرد جمعی است که تنها در صورتی اجرا می شود که دولت های عضو (3) بر روی اسنادی که توسط دبیران سی اُ ایی آماده شده بود، توافق نظر داشته باشند.

در عمل همه چیز کمی پیچیده تر است که حداقل سه دلیل را می توان برای این امر، متصور شد. نخست این که، فعالیت ایی سی باید به وسیله یک اصل کمکی، به عنوان مثال «ابتکارات ارائه شده ایی

ص: 25


1- Wise Persons
2- Mario Soares
3- Member States

سی» برآورده شود و نباید دچار مداخله ایالات عضو در سطح مرکزی، منطقه ای یا محلی شود. در اف پی های سوم و چهارم، اصل کمکی، یک مفهوم پیش رقابتی و پیش اصولی دارد که به راحتی در طرح های کتاب خانه ای قابل اجرا نیست.

دوم این که، در سطح کلان خط مشی اف پی، هدف اصلی، بخش خصوصی است. به جای آن، حکومت کتاب خانه ای، تقریباً به طور کامل در بخش عمومی اجرا می شود. شرکت های کوچک و متوسط که در ایی سی - اِل پی و ایی سی تی اِل در گیر بودند، در طرح های پیشنهادی کتاب خانه، دیدگاه تخیلی داشتند، اما آن ها رهبران فضای کتاب خانه نبودند. از این رو، در خلال «آفست» (1) طولانی مدت، از یک سو، نیازهای فنی و اقتصادی بیان شده توسط بخش خصوصی و از سوی دیگر، انتظاراتی را که کتاب خانه ها، به عنوان فضاهای عمومی در نظر گرفته شده برای این منظور بودند را به انجام برسانند. راجرز (2) ، در کار مؤثر خود بر روی انتشار نوآوری، این معضل را در شرایط زیر توضیح می دهد:

تجاری سازی فناوری، گامی ضروری است که به اندازه سرمایه گذاری خصوصی بر روی تحقیق و نوآوری اهمیت دارد، اما تا زمانی که تحقیق و نوآوری با پول خصوصی تأمین شود، اما بقایای انتشار آن در دست دروازه بان ها، گروه ها یا رویه های انتخاب شده از بین مردم باشد، همان گونه که در مورد آزمایش ها پزشکی می توان مشاهده نمود، در اداره مسیر نوآوری سازگار شده با جامع نقش تعیین کننده دارند؛ و درجه مقبولیت آن در مقیاس بزرگ یا کوچکش، در ارزیابی این موضوع است که نوآوری، چگونه می تواند یک جامعه را تغییر دهد.

دلیل سوم، دلیل نهادی بود. جایی که کمیته های اف پی بودند که شامل خبرگانی بود که بر روی وزارت صنعت و «شرکت های با فناوری بالا» کار می کردند که شامل کارشناسان کار برای وزارت خانه های صنعت و شرکت های فناوری بالا، بودند و برای تعریف دامنه و اهداف فناوری است که قرار بود با کتاب خانه ها سازگار شوند، نام گذاری شده اند؟ به نظر می رسید تنها کاملاً مبرهن است که کتاب خانه ها، در واقع، یک نقش حاشیه ای را در شبکه های اروپایی بازی می کنند، همان گونه که آن ها به مراتب مقرون به صرفه تر از الزامات استاندارد اف پی که مورد انتظار بود هستند.

اگر ما به نوبه خود، در حال حاضر به فعالیت های سی اُ ایی بنگریم، به نظر می رسد روش کار بین دولتی سی اُ ایی ساده تر است. برنامه «کتاب ها و بایگانی ها» که اضافه می شود و تقویت می شود، در حال حاضر خط مشی های دوجانبه و چند جانبه کتاب از کشورهای عضو سی اُ ایی موجود است. بسیاری از ایالت ها، نه تنها در اروپا، درک کلی از کتاب ها را که نقش ویژه ای در جامعه دارند، به عنوان وسایل

ص: 26


1- offset
2- Rogers

نقلیه برای آزادی بیان و توسعه شخصی می دانند.

بیشتر به طور خاص، الزامات دموکراتیک در سیاست های کتاب، دلالت بر این موضوع دارد که مقررات کمی از بازیگران ورود به بازار کتاب و طیف گسترده ای از سیاست های مبتنی بر انگیزه (به ویژه برای کتاب خانه ها)، با توجه به تضمین تنوع نظرات و بیان ها وجود دارند. بررسی های انجام شده توسط برنامه «کتاب ها و آرشیوها» اتحادیه اروپا برنامه نشان داد که اقدامات دولت در زمینه کتاب را می توان به طور گسترده به پنج دسته تقسیم نمود:

الف) اقدامات قانونی (به ویژه با توجه به حقوق مالکیت معنوی)

ب) اقدامات مالی، به عنوان مثال: کاهش مالیات بر ارزش افزوده و معافیت مالیاتی برای واردات کتاب

ج) سازوکارهای تنظیم تقاضا، به عنوان مثال: حقوق قرض دادن کتاب خانه، پشتیبانی کتاب های درسی، قیمت های ثابت کتاب، خرید عمده کتاب توسط کتاب خانه ها

د) حمایت از بهبود محتوای کتاب ها، به عنوان مثال: کمک های مالی برای انتشار طرح ها و ترجمه.

هم چنین بین طرح های ایی سی و سی اُ ایی در شرایط اقتصادی تفاوت گسترده ای وجود دارد. شکاف مالی بین برنامه های مبتنی بر اف پی و ابتکار چندجانبه سی اُ ایی بسیار بزرگ بود. میزان متوسط سهم اتحادیه اروپا برای طرح ها حداقل 520000 یورو بود. کمک های مالی اختصاص یافته به طرح های سی اُ ایی بالغ بر چند هزار فرانک فرانسه (و نه یورو) بوده است. بنابراین، هیچ یک از طرح های پیشنهادی اتحادیه اروپا از «دولت های عاشق کتاب» گرفته تا انتشارات آرشیوی و آموزش در انتشارات - الکترونیکی نمی توانست خارج از چارچوب همکاری های فرهنگی سی اُ ایی برگزار شود. از سوی دیگر، سطح جاه طلبی طرح های بودجه یافته - ایی سی به کتاب خانه ها کمک کرد تا «بزرگ» فکر کنند و به آینده و اطرافشان بهتر نگاه کنند. آن ها متوجه شدند که کسب و کار کتاب خانه ای تنها بخشی از یک کتاب و رسانه اقتصادی بزرگ تر است. آن ها، با استفاده از فناوری ها و طرح های گزارش دقیق و فناوری مدیریت در مسیر کار آمد تری اقدام کردند. بین برنامه های ایی سی و سی اُ ایی همکاری بسیار کمی وجود داشت، بخشی به دلیل این که محدوده شان متفاوت بود و تا حدی می شود گفت که هیچ توافق نامه ای در بخش فرهنگی وجود

نداشت. با وجود این عدم هماهنگی، هر دو برنامه (احتمالاً به طور تصادفی)، با هم دیگر به سمت نتیجه مشترکی کار می کردند: راه اندازی انجمن کتاب خانه اروپا برای بیان ساده مسائل، قبل از 1991، بخش عمدهای از همکاری کتاب خانه بین ایالات متحده و سایر نقاط جهان بود. سفری به ایالات متحده آمریکا

ص: 27

در سال 1930 توسط ویلهم مونته (1) از کتاب خانه دانشگاه اسلو، در کتاب داری تطبیقی و بین المللی، به دلیل ایجاد مفهوم انگلیس - اسکاندنیاوی از کتاب خانه های عمومی اغلب معتبر است. لندن، استکهلم، پاریس و در طرف دیگر اقیانوس، واشنگتن دی سی بوستون یا شیکاگو رایج ترین مکان ها برای جلسات و فراهمایی های کتاب خانه ای بودند. از سال 1991، به لطف برنامه های ایی سی وسی اُ ایی، دستور کار تغییر - کرده و کارشناسان کتاب خانه اغلب جلساتشان را در پایتخت جدید کتاب داری اروپا تشکیل می دهند: بروکسل، بلکه آمستردام، بارسلونا، برلین، لیسبون و آسیای مرکزی و کشورهای اروپای شرقی، بوداپست و ورشو. محور کتاب خانه در نهایت مراکز جدیدی را برای همکاری پیدا کرده بود.

برنامه های ایی سی برای کتاب خانه ها (1998-1991): ارزیابی رسمی و مشارکت ملی

دو برنامه کتاب خانه - ای ای سی به طور رسمی توسط شرکت پرایس و اترهاوس، مرجع جهانی مشاوره در امور مالی و حسابرسی ارزیابی شد. در این گزارش نسبتا مطلوب آمده است: پروژه ها، به ویژه آن هایی که درباره وب بودند نیازهای واقعی را برآورده نموده اند و به خوبی با نرم افزارها تجمیع شده اند. هم چنین بین نتایج برنامه های اولیه و ثانویه با بسیاری از اقدامات از فراخوان اولیه تا سایر مراحل توسعه، پیوستگی وجود داشته است. مزایای پروژه در همکاری با سایر برنامه های اتحادیه اروپا شامل ایجاد مهارت های جدید برای نیروی انسانی و همکاری با ناشران قابل توجه است.

دلیلی برای پرسش دقت ارزیابی پرایس و اتر هاوس کوپرز وجود نداشت، این ارزیابی عمدتاً اساس اسناد و مدارک داخلی و مصاحبه با کتاب خانه کانون ملی در هر یک از کشورهای عضو انجام شد. با این حال، این ارزیابی به شدت در انطباق با نتایج برنامه ها با مجموعه اهداف صنعتی و فناوری در سومین و چهارمین اِف پی ها بود. شاخص های دیگر، مانند آن هایی که در بخش های فرهنگی و آموزشی بودند، معرفی نشدند. حتی معیارهای معمول در بخش کتاب خانه استفاده شدند، مانند افزایش طولانی مدت در معاملات سند و دسترسی به کتاب خانه، به ندرت در ارزیابی های ایی سی - ال پی و ایی سی - تی ال بکار رفتند.

حتی معیارهای ارزش گذاری ساده ای که در بخش کتاب خانه استفاده می شود، مثل افزایش طولانی مدت دسترسی به کتاب خانه و اسناد هم بسیار به ندرت برای ارزیابی ایی سی - اِل پی و ایی سی – تی اِل به کار برده شده اند، این به این معنا نیست که ارزش گذاری و شاخص های عمل کرد به عنوان

ص: 28


1- Wilhelm Munthe

هدف تحقیقات در طرح های مبتنی بر اف پی در نظر گرفته نشده اند. یکی از بلند پروازانه ترین طرح هایی که روی ایی سی سرمایه گذاری شد بر آمار و ارقام کتاب خانه در اروپا متمرکز است. این مقاله کمک می کند تا ویژگی های کتاب خانه های اروپایی را توضیح دهد و شاخص های عمل کرد مشترکی به وجود بیاورید. مثل شاخص هایی که بتوان از آن در آمار و ارقام ملی استفاده کرد. سه طرح اقتصادی کتاب خانه در دوره های 1990 - 1985 و 1995 - 1991 برای داده های فراگیر سرمایه گذاری شدند. با این حال پس از این دوره، طرح متوقف شد. دانشمندان سیاسی اغلب ادعا می کنند که تأثیرات مطالعات بر روش ها و تدابیر اروپایی به وسیله ی یک هم گرایی (1) یا گرایش به سمت هماهنگی نفوذ کرده است که شامل اعتقاد راسخ به سیاست مشترک است و این باور مشترک که تدبیر اروپایی باعث درجه ای از هم گرایی سیاست های بخش عمومی می شود. طبق گروهی که راجرز توصیف می کند پذیرندگان نوآوری، آن هایی هستند که کتاب خانه ی سازمان هایی هستند که مسئول به کارگیری طرح های ایی سی هستند. در نگاه بروکرات های ایی سی، این نخبگان شبکه بندی شده باید بتوانند خلاقیت های خود را اشاعه دهند و نتایج این

نوآوری ها را به تدابیر دائمی کتاب خانه منتقل کنند. یک نمونه واضح برای برنامه های مبتی بر اف پی چیزی مثل طرح گرند یورو (2) است، درست همان طور که واگرایی روش های پولی و مالی زمینه ی پول واحد را آماده می کرد، فرض این بود که طرح هایی که برای ایی سی سرمایه گذاری شدند به طور خودکار هم گرایی روش های کتاب خانه ی ملی را در اروپا تحریک می کنند و آن چه را که [می شود] فضای مطلوب کتاب خانه (3) نامیده شود، به وجود می آورند. جامعه شناسان به تحلیل های مبتنی بر توصیف پدیده های طبیعی مثل آن چه در یک شرایط یکسان رخ می دهد به عنوان [قانونمند] (4) اشاره می کند. قانون مندی به عنوان شکلی از نئوپوزیتیویسم (5) برای کسانی که روش های اروپایی را جست و جو می کنند یک چالش است. مطالعات موردی و ارزیابی تعامل بین اجزای روش کتاب خانه ی ملی و اروپایی ممکن است کلید درک تأثیر برنامه های کتاب خانه ی مبتنی بر اف پی از دیدگاه های مختلف باشد. داده های اصلی آماری در این روش سازمانی جدید ویژگی هایی هستند که شامل گزارش ها ایی سی می باشند و سطح مشارکت سازمان های ملی را توصیف می کنند. جدول زیر شاملارزیابی پرایس واتر هاوس کوپرز است که شکست طرح های ایی سی - اِل پی و ایی سی - تی اِل را از نظر جغرافیایی نشان می دهند. ردیف پایینی در جدول یک، سقوط ناگهانی تعداد شرکت هایی را در هر کشور نشان

ص: 29


1- convergence
2- Grand EURO
3- optimal library space
4- nomothetic
5- Neopositivism

می دهد که به طور کلی شامل سه تماس هستند و بیشترین علامت در سمت چپ و کم ترین علامت یا چوب خط در سمت راست قرار دارد: بیش ترین نمره مربوط به انگلستان و سپس ایتالیا است. دو تا از بزرگ ترین اقتصادهای کتاب خانه در اتحادیه اروپا شامل فرانسه و آلمان است که سطح بسیار کمی از مشارکتشان را نشان می دهند. ملت هایی که اقتصادی به اندازه ی متوسط دارند مثل هلند، اسپانیا، یونان، دانمارک، ایرلند، پرتقال، بلژیک نمره ی نسبتاً خوبی دارند. جالب توجه است که سطح مشارکت هیچ تفاوتی در بخش شمال - جنوب نشان نداده است و یا بر اساس این که ایالات چه مدت بخشی از اتحادیه اروپا بودند، تفاوتی نداشتند: بنابراین هلند، دانمارک و ایرلند، اسپانیا، یونان و پرتقال همه رتبه های خوبی داشتند. رتبه ی مشارکت ملی بسیار بالای بریتانیا تعجب آور نیست. سازمان های متمرکز بر کتاب خانه و کتابخانه های بریتانیا برای پاسخ گویی به تماس های پیشنهاده های برنامه های مبتنی بر ایی سی استفاده می شدند. مطالعه ی لاییکُن (1) بر روی آمار و ارقام کتاب خانه ها شواهدی مبنی بر سطح خوب کتاب خانه های انگلستان، تأمین کرد به علاوه استفاده از انگلیسی به عنوان زبان ملی در

کتاب خانه های انگلستان، مزیتی زبانی قابل توجهی حساب می شود، در حالی که در کتاب خانه های یونان، پرتغال و به ویژه ایتالیایی زبان، با هم در یک سطح قرار دارند. سطح مشارکت کتاب خانه های دانمارکی، اسپانیایی و آلمانی با آمار و ارقامی که در مطالعه ی لایبکُن نشان داده شده است، هم راستاست، اما این مقدار برای کتاب خانه های یونانی، پرتغالی و به ویژه ایتالیایی بیش تر از حد انتظار است. سطح مشترک ملی در اف پی چهارم مجدداً تنظیم شد. در این جا کتاب خانه های فرانسوی و آلمانی و سازمان های وابسته بهتر نشان داده شده اند. هلند و دانمارک علاقه مندی شدیدشان را در طرح های مبتنی بر ایی سی نشان دادند. در سال 1995 سه ایالتی که به اتحادیه اروپا پیوست (اتریش، فنلاند و سوئد) شامل طرح های تأیید شده ی بسیاری بودند. سازوکارهای بودجه گذاری سطح بالای مشارکت را توضیح می دهد. در اِف پی سوم این سه کشور به عنوان بخش های ای اِف تی ای (2) بودند که از ایی سی هیچ منفعتی نمی برد و هیچ حمایت مالی از منابع ملی ندارند.

این ویژگی ها باید برای مسائل احتمالی که مربوط عوامل تصادفی است که اثر قطعی بر مشارکت ملی می گذارند. به عنوان مثال اهمیت ایجاد کانون مرکزی ملی (اِن اِف پی) (3) مسئول به وجود آوردن آگاهی از برنامه های کتاب خانه و گسترش مهارت های لازم برای طرح ها و نیز جست و جوی همتاهای کاری است. دی جی 13 تمام تلاشش را برای تشویق مشارکت در کشورهایی که از نظر سیاسی عبارت

ص: 30


1- LIBECON
2- European Free Trade Assdciation(EFTA)
3- National Focal Point (NFP)

نادرست مناطق کم تر مورد علاقه (ال اف آر) (1) را داشتند، انجام داد. در به وجود آوردن اِن اِف پی ها مشارکت پایین فرانسه و آلمان و حداقل ویژگی های ایی سی - ال پی نیز در نظر گرفته شد. هر دوی این کشورها برای به وجود آوردن یک اِن اِف پی قوی موانع سازمانی داشتند. در آلمان ساختار فدرال ایالتی، به وجود آوردن یک اِن اِف پی یک پارچه را برای مواردی مثل فرهنگ و آموزش دشوار می ساخت و معمولاً در حوزه ی کاوش گری (2) قرار می گیرند. در فرانسه ماهیت متمرکز اجرایی به وجود آورد نان اِف پی اداری (بین وزارتی) را دشوار می کند. این نوع اِن اِف پی می تواند به همراه کتاب خانه ها از حمایت ایالتی برخوردار باشد و این کتاب خانه ها توسط وزارت آموزش بودجه ی خود را تأمین می کنند. اِن اِف پی تأثیر گذار ایتالیایی احتمالاً بخشی از نخبگانی است که مسئول اشاعه ی خلاقیت و ابتکار در کتاب خانه ها هستند و هم چنین ابزاری بود که سطح شگفت آور و زیادی از مشارکت های کتاب خانه ی ایتالیایی را به وجود آورد؛ اما اِن اِف پی ها فقط تنها عامل تغيير نبودند. در یک نگاه مختصر می توان گفت سازمان های مبتنی بر کتاب خانه که بیشتر شامل

کشورهای اروپایی جنوبی بودند، بخش خصوصیِ مشارکت بیش تری در آن داشت، طرح هایی مثل آیدا، آرکا، بامبی، کندل و کاسا (3) و برخی دیگر از طرح ها که ذکر شدند همگی از طریق شاخص های شرکت های خصوصی تهیه و تشخیص داده شدند و نه فقط انگیزه های فناورانه را تضمین می کند، بلکه مهارت های مدیریتی و منابع واجد شرایط لازم را برای تکمیل طرح ها فراهم می کند.

سخنان پایانی

این موارد به وضوح نشان می دهد که عمل ایی سی در کوتاه مدت موفقیت آمیز بوده است. ارزیابی کتاب خانه های اشتراکی اروپایی اما نباید فقط محدود به برنامه های ایی سی - اِل پی و ایی سی - تی اِل باشد، بلکه باید به دوره ی زمانی فراتر از این برنامه ها نگاه کنند. برنامه های مبتنی بر اِف پی و سایر روش های تأثیر گذار کتاب خانه های ملی اروپایی نیز در بلند مدت باید در نظر گرفته شوند و پس از پایان طرح های سرمایه گذاری شده ی ایی سی اجرا شوند. متأسفانه اجرای چنین ارزیابی آسان نیست. قطع مطالعات لاییکُن نمونه ای ست که در بالا ذکر شده است. آمارهای کتاب خانه های اروپا امروزه به روشی تدریجی و داوطلبانه جمع آوری شد. بنابراین این اطلاعات قابل اعتماد هستند. مهم تر این که به نظر می رسد خود این اجرا یا برنامه ارتباط و اهمیت خود را از دست داده است و یا حداقل دیدگاه مبهمی دارد.

ص: 31


1- Less Favoured Regions (LFRS)
2- Lander
3- AIDA, ARCA, BAMBI, CANDLE and CASA

نکته ی قابل توجه در جمع آوری آمار و رقم هایی که ثبت شده اند، دست یابی به فهرست ها و وام های کتاب خانه است. امروزه چه زمانی کاربر با توجه به منابع متفاوتی مثل اینترنت به ثبت های کتاب شناختی و خدماتی مثل کتاب خانه از طریق وب گاه های مختلف دسترسی می یابند؟ و آیا تمام این منابع مربوط به کتاب و گسترش ژورنال ها چه وقتی برای کتاب خانه ها مهم خواهند بود و یا به صورت یک مأموریت جدی به شمار می روند؟ اساس کار امروزی کتاب خانه ها کم حجم تر و کم رنگ تر از دهه ی گذشته است. این اساس طرح های متفاوت و جهت های جدیدی در کتاب خانه است. لر (1) گفته است: اتحادیه ی اروپا حداقل به مدت سه دهه معنای اثر درونی و مهم در اِل آی اس (2) را دریافته است. مسئله مطمئناً مزایای فناوری درست است. با این حال هنوز اهمیت این مسائل فناوری از بین نرفته است، چراکه اف پی چهارم وجود دارد، یعنی وقتی که فعالیت های ویژه ای مثل ایی سی برای کتاب خانه ها کم رنگ شده اند. طرح های متمرکز بر کتاب خانه ها اکنون در برنامه های متعدد ایی سی گسترش یافته اند و ویژگی های تحقیقات کتاب خانه و ویژگی های کتابخانههای ملی را دارند که نقش و چالش مهمی در اِف پی هفتم است:

فناوری های مربوط به محتوا و زبان های رقومی. تبادل بین کتاب خانه ها هنوز حل نشده است، یعنی این تبادل در کتاب خانه ها به منزله ی وسیله ی فناوری های جدید و فناوری هایی ست که به صورت ابزار کتاب خانه به کار می روند و این مورد از قلم انداخته شده است. هیچ کس گزارش هایی که توسط ایستگ (3) صادر شده است، یعنی گروه مشاوره ی فناوری و اطلاعات اجتماعی که مسئول مشاوره ی ایی سی در زمینه تقدم طرح های مربوط به حمایت فناوری شده هستند، از کتاب خانه به عنوان بخش کلیدی راهبردی نام نبردند. آخرین گزارش ایستَگ پیشنهاد می کند که برای فناوری های نرم افزاری در اروپا به یک عامل راهبردی نیازمندیم که باید با همکاری صنعت و بخش عمومی و دانشگاهی ساخته شود. هم چنین بعضی از کارهایی که در این گزارش ذکر شده اند، ممکن است وابسته به فعالیت های کتاب خانه ای باشند، به عنوان مثال دسترسی آزاد فناوری ها به کتاب خانه برای آن که با پیشرفت های موجود در منابع نرم افزاری تطبیق داده شوند. نبود کاتالیزورهای ایی سی نمونه ای برای یک کتاب خانه ی اروپایی شده در اروپاست، البته طرح های مبتنی بر ایی سی فقط جنبه ی مثبت ندارند، به ویژه وقتی که به جای همکاری برای ارتقای استانداردهای اروپایی در مقابل ایالات متحده به رقابت می پردازند. امروزه نشست ها و اجلاس های اروپایی مربوط به کتاب خانه ها باید با محتواهای متفاوتی و تحت چارچوب های متعددی برگزار شود که در آن تعریف یک راهبردی واحد معتبر برای کتاب خانه ی اروپایی دشوار است.

ص: 32


1- Lor
2- LIS
3- ISTAG

هر چند بعضی از مؤسسات و شبکه ها کتاب خانه های اروپایی را در این نشست ها فراهم و تأمین می کنند. مواردی مثل لایبر (1) ، موسسه ی اروپایی تحقیقات کتاب خانه ها (2) که در سال 1971 با نظارت شورای اروپا (3) تأسیس شد، اِبلیدا، دفتر کتاب خانه ی اروپا (4) ، موسسه ی اطلاعات و مستندات (5) و سِیِنل (6) ، بنیاد کتاب خانه ملی اروپا (7) در اصل در گروه فدراسیون بین المللی انجمن کتاب خانه های ملی (8) قرار می گیرند. این سه سازمان از نظر فنی مبتنی بر ایی سی هستند، زیرا حوزهی عمل خود را به عنوان آغازگر و مدیر طرح های بودجه گذاری شده ایی سی گسترش می دهند و یا به این دلیل که آن ها برای پیگیری علایق کتاب خانه ها و متخصصین علوم و اطلاعات در مؤسسات اروپایی تأسیس شده اند. با این وجود علی رغم تلاش هایی که دبیرخانه ی این سازمان ها انجام می دهد، فقدان برنامه های اختصاص داده شده به

ایی سی تشکیل و توسعه ی یک فضای کتاب خانه ی اروپایی را دشوار می کند و مانع از اجام این امر می شود. برای نتیجه گیری، برنامه های ایی سی ممکن است برای کتاب خانه ها، سلامت کتاب خانه های اروپایی را تغییر ندهد و این بیشتر از همه به روش های فرهنگی و آموزشی ملی وابسته است. هر چند که این یک میراث بزرگی است که به جامانده است: نمونه ی شبکه بندی کردن، مزیت اشتراکی بودن به جای رقابت کردن، تأکید بر ارزش های تخصصی و حرفه ای کتاب خانه از این موارد است.

ص: 33


1- LIBER
2- European Association of Research Libraries
3- Council of Europe
4- European Bureau of Library
5- Information and Documentation Associations
6- CENL
7- oundation of European national libraries
8- International Federation of Library Associations - National Library Section

چکیده

كانادا سابقه طولانی در سواد آموزی و مهارت های مقدماتی بزرگ سالان دارد. 22 سازمان ملی و ایالتی نقش هایی در جامعه مانند هم کاری در فعالیت های خدمات محلی، اشتراک دانش و تجربه، توسعه الگوها و روش های جدید در توسعه سواد آموزی و مهارت ها و فراهم کردن اطلاعات و استاد ایفا می کنند. هر یک از سازمان های ملی خاستگاه های مختلفی دارند و در طول سال ها، تجربه خود را در حوزه های تخصصی گسترش داده اند. دو سازمان ملی، هر دو از کتاب خانه ها، سابقه طولانی در مشارکت با یک دیگر و با سایر کنشگرهای اصلی دارند. این مقاله نتیجه مشارکت آن ها را به ویژه مشارکت در یک طرح مشارکتی اخیر را ارائه می کند.

کلید واژه ها: سواد بزرگ سالان، کانادا، مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان، شبکه برای توسعه سواد آموزی و مهارت ها، مرکز سواد آموزی

ص: 34

نوآوری در سواد آموزی و مهارت ها مشارکت در کانادا

اشاره

*نوآوری در سواد آموزی و مهارت ها مشارکت در کانادا (1)

نوشته شارون هکت (2) | ترجمه مریم اسدی (3)

1. مقدمه

دو کتاب خانه ملی کانادا سابقه طولانی کاری در هم کاری برای توسعه سواد آموزی و مهارت های مقدماتی بزرگ سالان دارند. اولین کتاب خانه مرکز اسناد آموزش بزرگسالان و زنان (4) است. این کتاب خانه یک مرکز اسناد به زبان فرانسه است که در سال 1983 تأسیس شد. این مرکز در آموزش بزرگ سالان، سواد آموزی و مهارت های بزرگ سالان و موضوعات زنان تخصص دارد و بر الگو مشارکت برای توسعه مجموعه های اسنادش تکیه دارد. هر یک از مضامین اصلی در مجموعه اش با مشارکت با شرکای متخصص یا عضو سرمایه گذار، افرادی که به سرمایه گذاری برای خرید مدارک کمک می کند و افرادی که در شناسایی روندها و اولویت ها در حوزه های موضوعی مختلف تجربه دارند، گسترش می یابد. مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان طیفی از خدمات اسنادی مناسب عرضه می کند و یکی از نقاط قوت این مرکز ارائه خدمات رقومی و خدمات و بی است. حدود 30 هزار عنوان از 7500 سند در این مرکز به صورت پیوسته و در قالب دسترسی باز نگهداری می شود. مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان

ص: 35


1- Innovating for literacy and skills: A Canadian partnership
2- مرکز استاد آموزش بزرگ سالان و زنان :Sharon Hackett
3- دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی، معاون کتاب خانه مرکزی دانشگاه صنعتی شریف و عضو هیات مدیره انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران: Maryasadi2008@gmail.com
4- Centre de documentation sur l'éducation des adultes et la condition féminine (CDEACF)

آموزش فنی از طریق وبینار و آموزش از راه دور به علاوه خدمات در معماری اطلاعات، توسعه پایگاه اطلاعاتی و کنترل اطلاعات عرضه می کند. وب گاه خود را توسعه داده و پنج بولتن ماهانه اش به دست 4300 مشترک می رسد.

دومین کتاب خانه در این مشارکت مرکز سواد آموزی (1) ، یک مرکز ملی منابع انگلیسی زبان برای یادگیری سواد و توسعه مهارت ها است. در حالی که این مرکز خود را به عنوان سازمان برجسته سواد آموزی کانادا توصیف می کند، فعالیت ها و توسعه هدفمند خط مشی ها در سواد آموزی و مهارت های لازم را با ایجاد پلی بین پژوهش، خط مشی ها و فعالیت ها پشتیبانی می کند (مرکز سواد آموزی، 2014). این مرکز برای بیش از 20 سال، نهادهای تابستانی و پاییزی را سازمان دهی کرد که امکان ملاقات حدود 100 پژوهش گر، شاغل و سیاستمدار از سراسر دنیا را فراهم کرد تا دانش و فعالیت های صورت گرفته در موضوعات مربوط به روندهای جاری در سواد آموزی را به اشتراک بگذارند.

شبکه برای توسعه سواد آموزی و مهارت ها (2) ، سازمان همتا دیگری است که گروه ها و انجمن های فرانسه زبانی که علاقه مند به سواد آموزی در کانادا هستند معرفی می کند. شبکه برای توسعه سواد آموزی و مهارت ها در طول دو سال گذشته، تلاش کرده است تا روشی یک پارچه و مبتنی بر شواهد را برای توسعه مهارت ها در یاد گیرندگان کم سواد فراهم کند.

مرکز اسناد آموزش بزرگسالان و زنان با این دو سازمان در بافت های مختلف برای بیش از 10 سال مشارکت داشته اند. از سال 2004، شبکه برای توسعه سواد آموزی و مهارت ها و مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان با یک دیگر کار کرده تا بخش سواد آموزی کانادا را که در پژوهش های زبان فرانسوی شناخت دارد راه اندازی کند. برخی از نتایج ارزشمند این مشارکت شامل تولید در راهنمای آموزشی کُمپاس (3) ، در پژوهشگران و در پژوهش در زمینه سواد و مهارت ها و در سال 2009، اولین مجموعه جامع کانادایی برای پژوهشگران زبان فرانسه در حوزه سواد آموزی است. مرکز سواد آموزی و مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان در ابتدا با یک دیگر کار کرده اند تا از عمل کرد کتاب خانه ها و مراکز پژوهشی در بخش توسعه سواد آموزی و مهارت ها حمایت کنند. همکاری آن ها در تعریف این نقش منجر به طرحی در سال 2007 از سوی توسعه منابع و مهارت های انسانی کانادا به عنوان مرکز تجربه در سواد آموزی بزرگ سالان و مهارت ها شد. از سال 2012، سه سازمان درصد مشارکت گسترده تر و ساختار یافته تری به منظور ترکیب بهتر نیروهایشان برای کاهش بودجه بوده اند.

ص: 36


1- The Centre for Literacy (CLQ)
2- The Réseau pour le développement de l'alphabétisme et des compétences (RESDAC)
3- COMPAS

2. مشارکت جدید در بافت جدید

در سال 2013، دفتر سواد آموزی و مهارت های ضروری (1) ، موسسه فدرال مسئول توسعه و سرمایه گذاری بخش، تغییرات مهمی در ساختار برنامه اش پیشنهاد کرد و آن امکان دیگری برای هر سازمان بود تا فعالیت خود را به طور مستقل دنبال کند. بافت جدید امکان ملاقات سازمان های ملی را فراهم کرد تا راهبردهای جدید همکاری را بررسی کنند. برای سرمایه گذاری، پیشنهاده هایی برای تکمیل چهار کارکرد اصلی اطلاعات، پژوهش، نو آوری و روابط مورد نیاز بود.

سه سازمان ملی قوای خود را برای تشکیل هسته مشارکت با تأکید بر توسعه مداوم خدمات در بافت های اقلیت زبان جمع کردند. به عنوان کشوری با دو زبان رسمی، کانادا اقلیت هایی در هر زبان دارد. در 11 ایالت و قلمر و اقلیت ها فرانسوی زبان هستند، در حالی که در کیک مردم انگلیسی زبان اند که در اقلیت هستند. مشارکت کامل شامل 24 سازمان و سه سازمان ملی سواد آموزی، سه سازمان ذکر شده در بالا، اعضای مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان (11 سازمان ایالتی و قلمرویی) سایر فراهم کنندگان خدمات و اعضای با تجربه تخصصی خواهند بود. با وجود این، این مقاله تنها بر سه شریکی که سازمان های ملی سواد آموزی و مهارت ها هستند تأکید می کند. شرکاء در زیر معرفی می شوند.

• مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان (2014) دارای نقش رهبری در مشارکت در کارکرد اطلاعات (2) است. این مرکز کنشگران اصلی را در موضوعات مرتبط با توسعه سواد آموزی و مهارت ها، به ویژه در بافت های اقلیت زبان مطلع نگه می دارد و اشاعه و دسترسی به اطلاعات، محصولات، منابع و بهترین فعالیت ها را تسهیل و هماهنگ می کند.

• مرکز سوادآموزی دارای نقش رهبری در مشارکت به طور مشترک با موسسه کانادایی در پژوهش درباره اقلیت های زبانی در کارکرد پژوهشی (3) است. این سازمان ها طرح های مهم پژوهشی و اشاعه نتایج پژوهششان را با تعداد بیشتر و متنوع تری از کنشگرها توسعه می دهند و پیشتبانی می کنند.

• شبکه برای توسعه سواد آموزی و مهارت ها رهبر مشارکت است و دارای نقش رهبری در کار کرد نوآوری (4) است. نقش این سازمان ترویج، تعریف، توسعه و تبلیغ طرح ها، برنامه ها و منابع است. شبکه برای توسعه سواد آموزی و مهارت ها (2013) اقتباس روش های مؤثرتر و اثر بخش تر را با توجه به موضوع توسعه مهارت ها در بافت های اقلیت زبان ترویج می کند؛ به سرمایه گذاری انتقال برنامه ها و خدمات مناسب برای اشخاص در بافت های اقلیت زبان کمک می کند و به توسعه

ص: 37


1- Office of Literacy and Essential Skills (OLES)
2- Information
3- Research
4- Innovation

مهارت ها در سازمان ها و برای کارکنانشان (طراحان، معلمان و مدیران) کمک می کند.

چهارمین کار کرد، یعنی روابط (1) ، به دو شرکای کاری شامل شبکه ملی توسعه اقتصادی فرانسه زبان و شرکت توسعه اقتصادی جامعه و قابلیت استخدام که بر جامعه انگلیسی زبان کبک تأکید دارد منجر شد. در این بافت روابط به معنی ایجاد روابط پر معنی، جامع و طولانی مدت و مؤثر بین سازمان هایی است که با نظام یادگیری و در بازار کارگری به منظور تسهیل در پیاده سازی 1آموزش راهبردی و 2 سازماندهی راهبردی کار برای ترویج مهارت ها فعالیت می کنند.

3. همکاری اولیه: آمادگی برای برنامه بین المللی ارزیابی قابلیت های بزرگسالان

گرچه مشارکت پیشنهادی در موسسه ملی اگر پذیرفته شود، در اواسط سال 2014 تأسیس شد، سه شرکای سواد آموزی ملی (مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان، شبکه برای توسعه سواد آموزی و مهارت ها، مرکز سواد آموزی) فوراً برای همکاری در طرح های موجود شروع کردند این مقاله برای اولین بار چنین همکاری را حول برنامه بین المللی ارزیابی قابلیت های بزرگسالان (2) معرفی می کند. فعالان حوزه سواد آموزی بزرگ سالان بدون شک با ارزیابی های سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (3) آشنا هستند و برنامه بین المللی ارزیابی قابلیت های بزرگسالان سومین مجموعه ای است که شامل پیمایش بین المللی سواد بزرگسالان (4) و پیمایش مهارت های زندگی و سواد بزرگسالان (5) است. مشارکت کانادا در برنامه بین المللی ارزیابی قابلیت های بزرگ سالان، با نمونه گیری گسترده در چندین بخش جامعه حائز اهمیت بود. ذینفعان از سراسر کشور شامل سیاستمداران، سازمان های ایالتی،

سازمان های ملی و پژوهشگران همگی بسیار علاقه مند ارزیابی و نتایج آن بودند که موضوع مناسبی برای مشارکت جدید بود. هر یک از کارکردهای مشارکت با پاسخ های کانادایی ها به ارزیابی مرتبط است. تمام سه شرکای ملی در زمان انجام پیمایشبین المللی سواد بزرگ سالان و پیمایش مهارت های زندگی و سواد بزرگ سالان فعال بوده اند و در اشاعه نتایج، چارچوب بندی واکنش ها و ارائه پژوهش تجربه داشتند، اما این اولین موقعیتی بود که در آن آن ها با یک دیگر از نزدیک و با هر دو زبان فعالیت می کردند.

4. مشارکت در اشاعه اطلاعات تا کار برای سازمان های سواد آموزی

اشاره

یکی از اهداف عينى شركاء تضمین این بود که جامعه کانادایی، هم فرانسوی زبان هم انگلیسی زبان،

ص: 38


1- Relations
2- Programme for the International Assessment of Adult Competencies (PIAAC)
3- Organization for Economic Co-operation and Development (OECD)
4- International Adult Literacy Survey (IALS)
5- Adult Literacy and Life Skills Survey (ALL)

فهم خوبی از برنامه بین المللی ارزیابی قابلیت های بزرگسالان، ابزارهای اندازه گیری جدید، رابطه آن با ارزیابی های قبلی سازمان توسعه و همکاری اقتصادی و سایر روش ها برای سنجش سواد و مهارت های بزرگ سالان داشته باشند. در پاییز سال 2012، مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان نظارت و اشاعه اطلاعات با توجه به برنامه بین المللی ارزیابی قابلیت های بزرگسالان شروع کرد. در سال 2013، مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان ابزارهایی فراهم کرد تا به درک کاربرانش کمک کند و مفاهیم مرتبط با برنامه را مناسب سازد، اولین ابزار پرونده ویژه (1) با اطلاعات زمینه ای و مدارک هسته، خبرها و فیدهای توییتر و مجموعه پرسش های متداول (2) بود که به سازمان های سواد آموزی و مهارت ها کمک خواهد کرد تا به پرسش ها از رسانه ها درباره سواد در کل و درباره سواد و مهارت ها در میان فرانسوی زبانان پاسخ دهد. دومین ابزار رویکرد جدیدی در مرکز اسناد آموزش بزرگسالان و زنان بود. برای اولین بار، مرکز اسناد آموزش بزرگسالان و زنان گام بیشتری در تبیین موضوع پرونده برداشت، ایجاد اینفوگرافیک (3) که در برنامه

بین الملی ارزیابی قابلیت های بزرگسالان در بافت ارزیابی های قبلی استفاده شد و پیوند موضوعات مهم را فراهم کرد.

عکس

شکل 1. تصویر تبلیغاتی پرونده ویژه و اینفوگرافیک درباره برنامه بین المللی ارزیابی قابلیت های بزرگ سالان ارسالی به اعضا و مشترکان مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان

ص: 39


1- special dossier
2- frequently asked questions (FAQ)
3- infographic

سرانجام، همان طور که زمان انتشار نتایج نزدیک شد، مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان با شبکه برای توسعه سواد و مهارت ها کار کردند تا تضمین کنند که سازمان های محلی و منطقه ای در سراسر کانادا آماده باشند تا زمانی که برنامه بین المللی ارزیابی قابلیت های بزرگسالان عرضه می شوند واکنش نشان دهند. شبکه برای توسعه سواد آموزی و مهارت ها مجموعه فراهمایی های تلفنی با اعضایش برگزار کرد که در آن مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان دعوت شدند تا مستقر شوند. در این موقعیت کتاب دار مقیم (1) ، مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان قادر بود تا نیازهای اطلاعاتی شبکه برای توسعه سواد آموزی و مهارت ها و سازمان های عضوش را بهتر تعیین کند. در همان زمان، سازمان های عضو درباره ابزارهای مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان که توسعه یافته بود آموزش دیدند. شرکاء مطالب مطبوعاتی مقدماتی انتشار دادند که با گروه های ایالتی، منطقه ای یا محلی هماهنگ شد و زمانی که نتایج منتشر شد، برای رسانه های محلی فرستاده شد.

نتایج

اشاره

هر یک از این عناصر بیان شده به طور جداگانه تا اندازه ای، به قابلیت سازمان ها در پاسخ به برنامه بین المللی ارزیابی قابلیت های بزرگ سالان کمک کرده است، اما در مشارکت با یک دیگر بسیار مؤثرتر عمل کردند. اینفوگرافیک موجب سواد آموزی و مهارت های مقدماتی طولانی به کارگران شد. مدارک هسته برای کمک به آن ها پیوست شد تا در کشان اصلاح شود و فیدهای خبری به آن ها امکان داد تا ببینند که چه اطلاعاتی درباره برنامه بین المللی ارزیابی قابلیت های بزرگسالان، در سراسر جهان، حتی قبل از آن که نتایج انتشار باید، در حال انتشار است. بدین ترتیب، سازمان های محلی و ایالتی نشریات خود را در اکتبر در زمان انتشار نتایج برنامه بین المللی ارزیابی قابلیت های بزرگسالان ارسال کردند و رسانه ها با کارشناسان آگاه و مطلع از سازمان های توسعه سواد آموزی و مهارت ها ارتباط برقرار کردند.

5. مشارکت در اشتراک پژوهش و تجربه اندوزی

اشاره

برنامه بین المللی ارزیابی قابلیت های بزرگ سالان اخیراً در یک مجموعه بزرگ نظرسنجی های سواد آموزی و مهارت ها است که پژوهش بیشتر در کشورهای سازمان توسعه و همکاری اقتصادی از دهه 1990 را حمایت می کند. با در نظر گرفتن اهمیت برنامه بین المللی ارزیابی قابلیت های بزرگ سالان به پژوهش، بدون شک کار کرد پژوهش در رویکرد شرکاء در پذیرش نظر سنجی جدید در کانادا مهم

ص: 40


1- embedded librarian

بود. شرکاء بسیار علاقه مند بودند با استفاده از تجربه خوب مرکز سواد آموزی موسسه سامر را در برنامه بین المللی ارزیابی قابلیت های بزرگسالان سازمان دهی کنند. این مؤسسات رویدادهایی هستند که پژوهشگران زیادی را (اساتید دانشگاه، مشاوران و تحلیلگران پژوهش دولتی) و نیز وکلا و شرکاء از بخش های مختلف که علاقه مند به افزایش دانش خود درباره روندهای جاری توسعه سواد آموزی و مهارت ها هستند یک جا جمع می کند.

با ایجاد مشارکت بین سه سازمان ملی، شرکاء قادر بودند تا رویداد دوزبانه ای را تدارک ببیند. مرکز سواد آموزی از کمیته رهبری برای جهت دهی هر موسسه استفاده می کند. در سال 2013 کمیته رهبری موسسه سامر (1) شامل مدیران مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان، شبکه برای توسعه سواد و مهارت ها و مرکز سواد آموزی؛ پژوهشگران از کانادا، بریتانیا و ایالات متحده؛ و نیز نمایندگان شورای وزارت خانه های آموزش و پرورش کانادا (2) بودند. مشارکت کنندگان متخصص شامل پژوهشگران از آژانس ملی برای مبارزه با بی سوادی (3) فرانسه، نمایندگان از سازمان توسعه و همکاری اقتصادی و از منابع انسانی و توسعه مهارت های کانادا (4) بودند.

یکی از انتشارات مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان تولید منابع فرانسوی زبان به ویژه برای موسسه بود. در پی رهبری مرکز سواد آموزی که کتاب شناسی های توصیفی و خواندنی های پایه ای برای هر موسسه آماده می کند، مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان کتاب شناسی توصیفی به زبان فرانسه آماده کرد. هم چنین کتاب داران، مجوزی برای توزیع چندین مقاله فرانسوی زبان برای شرکت کنندگان به عنوان پیش خواندنی ها به دست آوردند. هم چنین مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان و شبکه برای توسعه سواد و مهارت ها سخنرانانی برای جلسات هیئت رئیسه دعوت کردند و شرکاء از بخش مهارت ها و سواد آموزی فرانسوی زبان برای مشارکت در موسسه تشویق شدند.

نتایج

اشاره

نتایج این همکاری آشکار بود. از سال 1990، جامعه سواد آموزی زبان انگلیسی کانادا فرصتی برای اشتراک و توسعه دانش با هم در هر سال درباره روندهای مهم داشته اند. در سال 2013 جامعه فرانسوی زبان فرصتی برای مشارکت برای اولین بار را به دست آورد. مشارکت در موسسه قوی بود. موسسه به طور کامل فروخته شد و یک ماه در لیست انتظار قبل از رویداد قرار گرفت با در نظر گرفتن

ص: 41


1- Summer Institute
2- Council of Ministers of Education, Canada (CMEC)
3- Agence nationale de lutte contre l'illettrisme (ANLCI)
4- Human Resources and Skills Development Canada (HR.SDC)

شهرت عالی مؤسسات مرکز سواد آموزی، آن تعجب آور نبود که مشارکت بالا باشد، اما شرکاء راضی شدند که 30 درصد شرکت کنندگان فرانسوی زبان باشند. این تعداد بالایی برای رویداد دوزبانه اولیه بود.

واکنش موسسه استثنایی بوده است. شرکت کنندگان از کِبِک، شرق کانادا و حتی برخی از شرکت کنندگان بین المللی نظرات مثبتی درباره جمع بندی نظرات از جوامع انگلیسی زبان و فرانسوی زبان ارائه دادند. علاقه به موضوع و در مؤسسات دوزبانه، به تدریج در حال افزایش است. موسسه که توسط همان شرکاء در پاییز 2013 سازمان دهی شد 140 شرکت کننده، بالاترین تعداد برای چنین رویدادی، جذب کرد. به گفته مسئولان مرکز سواد آموزی، سهم شرکت کنندگان بین المللی افزایش یافته است.

هم چنین موسسه فرصتی برای نشان دادن هنرهای شرکاء فراهم کرد. از پرونده و اینفوگرافیک مرکز اسناد آموزش بزرگسالان و زنان که پاسخ خوبی دریافت کرده بود، از سوی فرانسوی زبانان برای آمادگی موسسه استفاده شد. پوستر اینفوگرافیک در موسسه نمایش داده شد، بنابراین به مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان برای رسیدن به مخاطب بیشتر کمک کرد. گزارش های نویسندگان سازمان توسعه و همکاری اقتصادی و برنامه بین المللی ارزیابی قابلیت های بزرگ سالان کانادا بازخوردهای مفیدی از مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان درباره اینفوگرافیک ارائه دادند و شریک دیگر پیشنهاد کرد تا به انگلیسی ترجمه شود. موسسه کمک کرد تا پیوندهایی نیز برقرار شود. پیوندها بین سیاستمداران از چندین کشور، بخش های اجرایی و آموزشی و نیز بین کنش گران انگلیسی و فرانسوی زبان ایجاد شود. سخنرانی دوزبانه مشترک از سوی پژوهش گران دونالد لورت (1) و استیون رِدِر (2) نمونه اولیه از چنین مشارکت ها است. دونالد نویسنده ای پژوهشگر است که به توسعه الگوهای مهارت ها در بافت های اقلیت زبان شامل الگو یک پارچه پیشنهاد شده از رِسدِک (3) پرداخت؛ در حالی که استیون

نویسنده ای از مطالعه جغرافیایی است که نحوه یادگیری 100 ترک تحصیل کرده در آمریکا را ارزیابی کرد. سخنرانان هم چنین پژوهشی را ارائه کردند که در بخش های اجرایی و کاری در مناطق مختلف کانادا انجام دادند.

6. نتیجه گیری و آینده

شاید نشانه موفقیت این فعالیت های مشترک تداوم آن است. در حال حاضر مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان، شبکه برای توسعه سواد و مهارت ها و مرکز سواد آموزی در حال برنامه ریزی سومین موسسه با یک دیگر هستند و به بررسی سناریوهای مختلف برای تداوم مشارکت ادامه می دهند. شبکه

ص: 42


1- Donald Lurette
2- Steven Reder
3- RESDAC

برای توسعه سواد آموزی و مهارت ها به یک عضو مرکز اسناد آموزش بزرگ سالان و زنان تبدیل شده است و مرکز اسناد آموزش بزرگسالان و زنان برای حفظ تمام انتشارات و توسعه مجموعه اش در مجموعه وسیع تری متعهد شده است. مشارکت بیان شده در این مقاله زاده ضرورتی بود به عنوان تغییراتی تا موسسه فدرال را حمایت کند که سازمان های ما را برای تغییر فعالیت ها و همکاری بیشتر تقویت کند. در زمان نوشتن این مقاله، آینده برای تمام 22 سازمان ملی و ایالتی تأسیس شده به وسیله دفتر سواد آموزی و مهارت های ضروری نامطمئن باقی می ماند و طرح مشارکت، ارائه شده در پیشنهاده هنوز پاسخی دریافت نکرده است. با وجود این، در همان زمان، مشارکت بین سازمان های ملی متفاوت بوده است. مشارکتشان زمانی کامل می شود که با یک دیگر مشورت کنند و مشارکت خود را در مؤسسات برای جذب اعضای بیشتر افزایش دهند.

منابع

CDEACF 2014, Centre de documentation sur l'éducation des adultes et la condition feminine: Accessed from http://cdeacf.ca/

CLQ 2014, The Centre for Literacy. Accessed from http://www. centreforliteracy.qc.ca/

RESDAC 2013, Réseau pour le développement de l'alphabétisme et des competences. Accessed from http://www.resdac.net/index.html

Centre de documentation sur l'éducation des adultes et la condition

féminine. (2013). Dossier special PEICA. Retrived from http://www. cdeacf.ca/peica

Centre for literacy of Quebec. (n.d.). About us. Retrived from http:// centreforliteracy.qc.ca/about

Centre for literacy of Quebec. (2013). Summer Institute 2013: Learning from IALS, Preparing for PIAAC - June 26-28, 2013. Retrieved from http://www.centreforliteracy.qc.ca/learningevents/si-2013 -learning-ials-

preparing-piaac

Lurette, D. (2013). Rethinking professional development: Reference manual for developing professional skills among organizations and practitioners within an integrated andragogical process. Ottawa: Réseau

ص: 43

.pour le développement de l'alphabétisme et des compétences

Lurette, D. (2011). Towards an Integrated Model to Support the Literacy Development of Francophones in Canada. Ottawa: Réseau pour le développement de l'alphabétisme et des compétences.

Réseau pour le développement de l'alphabétisme et des compétences. (2013). Développer des pratiques innovantes en ACE pour la main- d'oeuvre qui vit en contexte linguistique minoritaire : Proposition déposée dans le cadre de l'Appel de proposition du BACE. Retrieved from http:// www.resdac.net/documentation/pdf/proposition_2013.pdf

Statistique Canada; Conseil des ministres de l'éducation (Canada); Emploi et développement social Canada (2013). Les compétences au Canada: premiers résultats du Programme pour l'évaluation internationale des compétences des adultes (PEICA).

ص: 44

ص: 45

چکیده

در جامعه رقومی، فرایندهای تولید، نشر و استفاده از دانش، به شکل چشم گیری در حال تغییر است. هر حوزه متمایز از دانش در قالب انتشارات، با فضای بیکران و در اصل نامحدود از ذخایر داده ای شبکه های پویا، جایگزین شده است. مدیریت دانش در این فضای داده ای، از وظایف آتی کتاب خانه هاست که به طور همزمان مستلزم تعریف جدید از نقش کتاب خانه به عنوان مباشر حافظه در جامعه دانش رقومی است.

کلید واژه ها: مدیریت دانش (1) ، پژوهش (2) ، نشر (3) ، ذخایر داده ای (4) .

ص: 46


1- knowledge Management
2- Research
3- Dissemination
4- Data Stocks

اطلاعات در زیست بوم دانش رقومی: چالش های آینده کتاب خانه ها

اشاره

*اطلاعات در زیست بوم دانش رقومی: چالش های آینده کتاب خانه ها (1)

نوشته کلاس کی نوا (2) | ترجمه فاطمه اسفندیاری (3)

پژوهش، انتشار، دانش

پژوهش، باعث ایجاد دانش و دانش، به نوبه خود باعث برانگیختن پژوهش می شود. دانش به عنوان درک تضمین و اثبات شده در هر بازهٔ خاص زمانی، گسترش یافته، منسوخ شده، با پژوهش رد شده و با ادراک جدید، جایگزین شده است. گاهی شکل گیری دانش، افق پژوهشی بلامنازع از یک دوره زمانی کامل را عرضه می کند که با تغییر الگوها، به طور کامل اعتبار خود را از دست داده اند. به طور سنتی، «انتشار»، با پژوهش نقشی اساسی در فرایندهای اساساً نا محدود تولید دانش ایفا می کند. در مرحله اول، انتشار با تثبیت و توزیع وضعیت پژوهش و دانش به دست آمده در زمان حاضر، معمولاً به شکل متنی، باعث تبلیغ نتایج فرایند درک می شود. نتایج به دست آمده در آزمایشگاه، نتایج مطالعه میدانی و بینش تفسیری در زمینه بشری، روی هم رفته به چرخه محدودی از افراد محدود می شود که تا زمان انتشار، به طور مستقیم در مراحل آن دخیل هستند. تبلیغات ایجاد شده و فرایند توزیع و تخصیص دانش، فقط پس از توزیع آن در قالب رساله یا مقاله (چه چاپی چه الکترونیکی) آغاز می شود. در چرخه تولید، توزیع و دریافت (سودمند) دانش، انتشار باعث عرضه مبنای پیوند دهنده فرایند پژوهش به عنوان

ص: 47


1- Information in the Digital Knowledge Ecosystem - Challenges for the Library of the Future
2- Klaus Ceynowa
3- کارشناس ارشد کتاب داری و اطلاع رسانی سازمان اسناد و کتاب خانه ملی ایران.

«مرحله پیش انتشار» (1) با فرایند تخصیص، بررسی و تبدیل آن به پژوهش جدید به عنوان «مرحله پس انتشار» (2) ، می شود.

کتاب خانه به عنوان مرکز و مخزن دانش، تشکیلاتی است که در آن، دانش منتشر شده، صرف نظر از شکل آن، برای مثال: نسخه خطی (دست نویس)، (3) مقاله چاپ شده، (4) مجله الکترونیکی یا شیء رقومی، (5) حفظ و نگهداری، فهرست نویسی (6) و ارائه می شود. کتاب خانه به عنوان کارگزار اطلاعاتی، با تصدی قانونی و حفاظتی بر دانش منتشر شده، مطابق باقاعده شناخته شده «پژوهش ها به کتاب خانه و کتاب خانه ها به پژوهش» (7) تبدیل می شوند، پیوسته به سوی فرایند تولید، توزیع و استفاده از دانش حرکت می کند. توصیف تشبیهی کتاب خانه به عنوان «قلب دانشگاه»، این مفهوم را به شکل خلاصه بیان می کند.

عصر رقومی مرزهای فضای دانش را از بین می برد

تاکنون بسیار خوب بوده است. البته، آیا با الگویی سروکار داریم که در نتیجه رقومی سازی جامعِ کل دنیای دانش و محیط زندگی ما، حین صحبت کردن، از هم پاشیده شده و در حقیقت، پیش از این از جهات بسیار، به موردی در گذشته تبدیل شده باشد؟ در دنیای رقومی، مفهوم «انتشار» در بردارنده دانش و زمینه منبع از اقدام هایی کتاب خانه به عنوان «مخزن دانش» (8) ، به طور اساسی تغییر کرده است. دلیل این تغییر، مرحله پیش انتشار، یعنی فرایند پژوهش، فرایند پس پژوهش، یعنی فرایند دریافت نتایج پژوهش است و خود انتشار به طور کامل رقومی و متعاقباً به شکل توالی بیت ها و بایت ها در آمده است. این مورد به نوبه خود لازمه ای برای انتشار رده ای است که به عنوان یک موجودیت خود شمول، ایستا و پایدار برای شروع مرحله تولید و دریافت در فرایند پژوهش است. اتصال یک پارچه با داده های پژوهشی و نتایج آتی پژوهش ها، از طریق در هم کرد جدول های تعاملی، گرافیک ها، نقشه ها، و شبیه سازی ها، ویدیوهای مربوط به آزمایش های انجام شده در آزمایشگاه و در نهایت، از طریق شبکه های بلاگ دار و محیط های پژوهشی مجازی - که نتایج گزارش شده را به موضوعی برای پژوهش های آتی تبدیل می کنند - در شکل گیری زیست بوم در حال ارتقا، از ذخایر داده ای متنی و شبکه ای، هم کاری می کند.

در این نظام، «انتشار» به عنوان هر واحد از اشیای مجزا تعریف می شود که جداگانه درخور بررسی

ص: 48


1- Pre-publication (hase
2- Post-publication Phase
3- A Handwritten Aarchment
4- A printed Article
5- Electronic Journal or A Hosted Digital Pbject
6- Catalogued And Provided
7- Research Turns Into Library, Library Turns Into Research
8- Storehouse of Knowledge

است و اکنون فقط یک تصویر لحظه ای مستند را در فضای شبکه ای و پویای دانش، عرضه می کند. مفهوم مدارک «روان» (1) یا «انتشارات افزوده شده» (2) ، ذخایر داده های رقومی و اشیای رقومی حاصل از مراحل تولید و دریافت طرح پژوهشی را با مدارک «حقیقی» ترکیب می کند؛ بنابراین، همزمان در هر دو مرحله نفوذ پذیر خواهد شد و شکل پیشین و کنونی دانش را به تصویر می کشد که در آن مفهوم سنتی «انتشار» به طور فزاینده ای مبهم می شود. مفهوم آتی دانش را - که برای دنیای رقومی کفایت دارد - باید به خاطر داشت: یک فضای داده ای پیوند یافته که با فقره های پژوهشی معین، مشخص شده و با زمینه های پژوهشی مجاور در لبه های آن پیوند می خورد و بنابراین، وضعیت کنونی دانش به طور کامل تعریف می شود.

کتاب خانه: متصدی دنیای داده های پیوند یافته باز دانش

همان طور که زنجیره فرایند سنتی پژوهش / انتشار / دریافت رفته رفته با هم زمانی ذخایر داده های شبکه در دنیای رقومی، جایگزین شده است، مفهوم سنتیِ نقش کتاب خانه به عنوان کارگزار اطلاعات نیز، در حال تغییر است. مادامی که فرد بتواند بین مراحل تولید، انتشار، توزیع و استفاده از دانش (چه در قالب آنالوگ و چه در قالب رقومی) تمایز قائل شود، فعالیت آشنای کتاب خانه، به عنوان میانجی و پیوند دهنده مرحله تولید دانش با مرحلهٔ دریافت دانش از طریق گردآوری، ارائه و حفظ و نگهداری تمام منابع منتشر شده، دست نخورده و کامل باقی خواهد ماند.

البته، هر چه ادغام مرحله پیش انتشار، انتشار و پس انتشار، به نفع ذخایر متنی، پیوند یافته و پویای داده ها بیش تر باشد - که در زمان اُفست بعدی در فرهنگ های مختلف پژوهش و دانش در علوم و بشریت اتفاق می افتد - تداوم بیش تری داشته باشد، مأموریت اصلی کتاب خانه هم بیش تر تغییر خواهد کرد: به جای دارا بودن مسئولیت در برابر بخشی از زنجیره ارزشی دانش، کتاب خانه باید از کل شبکه و جریان دانش، پشتیبانی کند. به طور خلاصه، مأموریت آتی کتاب خانه به عنوان زیرساخت پژوهشی، تصدی بر فضای باز داده های پیوند یافته است که در بالا توصیف شد. یا حتی به شکل خلاصه تر می توان گفت: زمینه اقدام کتاب خانه، جریان دانش به جای فقره های دانش است.

این، جزو خدماتی است که اساساً به صورت فنی تعیین می شود: علاوه بر فراهم آوردن ابزارهای همکاری و ارتباط به شکل محیط های مجازی پژوهش، بایگانی و دسترس پذیری بلند مدت رقومی برای ذخایر داده ای پیچیده و چندرسانه ای این خدمات، باید از پردازش داده ای انباشت شده رقومی برای

ص: 49


1- Liquid
2- Enhanced Publications

تحلیل های کمی «داده های کلان» (1) ، ساختاربندی معنائی اولیه، پیوند دادن و تصویرسازی شبکه دانش با هدف راهبری آسان آن ها پشتیبانی کند؛ زیرا تمام آن ها، فعالیتی است که از منظر پویائیِ فرایندهای پژوهشی نوین، پایان ناپذیر می باشند.

طبق این طرح راهنما، یکی از رده های ضروری کار کتاب خانه، احتمالاً اهمیت خود را از دست می دهد: این فعالیت، مفهوم کلاسیک «گردآوری» است که به عنوان عضو سازماندهی نظام مند با ساختار موضوعی یا عنوانی، در نظر گرفته می شود. علاوه بر محدودیت های دسترسی در نتیجه قوانین کپی برداری و اعطای مجوز، تمام ذخایر داده ها، منابع و مدارک در این فضا قرار دارند. کاربر، با به کارگیری الگوریتم جستجوی هوشمند، فضای داده ها را مطابق میل خود ساختاربندی و مجموعه های ثانویه و جدید خود را سامان دهی می کند. این موقعیت مخصوصاً برای کتاب خانه های بزرگ و جامع، متناقض است: با رقومی سازی آثار از مجموعه های غنی و غالباً منحصر به فرد، این آثار از زمینه اصلی خود خارج می شوند و در یک فضای دانش رقومی قرار می گیرند که آن را کاربر تعیین کرده است.

طراحی دانش: متحرک، وابسته به موقعیت، طبیعی

استفاده از فضای دانش رقومی، فراتر از همۀ شکل های حمل و نقل ذخایر داده ها و اطلاعات رقومی، در آینده به طور فزاینده با سناریوهای کاربردی متحرک، تعیین خواهند شد. این مورد، چالش جدیدی در آینده پیش روی کتاب خانه می گذارد. انتقال شتاب زده کنونی از اینترنت ثابت به متحرک، چیزی بیش تر از یک تغییر فنی صرف با توجه به استفاده از اطلاعات است. این مورد، تغییر فراگیر اینترنت را نشان می دهد که در سرتاسر محیط زندگی نفوذ می کند و کاملاً با فعالیت های روزانه ما ترکیب شده است. دانش رقومی دیگر به معنای آن چیزی نیست که کاربر در پایگاه های اینترنتی بازیابی کرده است؛ بلکه کاربر هر کجا باشد این دانش او را احاطه خواهد کرد و در همه جا حاضر است. اینترنت، به بخشی شخصی از زندگی کاربران می شود و همراه همیشگی او خواهد بود. بیست و پنج درصد از کل نوجوانان ایالات متحده به عنوان کاربران اختصاصی اینترنت در نظر گرفته می شوند: آن ها از طریق دستگاه های متحرک مانند تلفن های هوشمند و تبلت ها، به اینترنت دسترسی داشته و به ندرت از رایانه های خانگی یا لب تاپ ها استفاده می کنند.

معیار مرتبط که بر اساس آن ذخایر اطلاعات و داده ها در اینترنت متحرک ساختاربندی، پالایش و پردازش می شوند، «اقتباس موقعیتی» (2) آن ها است. دانش رقومی به نحوی طراحی شده تا در حد

ص: 50


1- Big Data
2- Situational Adaptation

امکان، به صورت دقیق موقعیت هر کاربر را با ارجاع به علایق خاص کاربردی کاربر در موقعیت فعلی او، تعدیل کند. نمونه های مختصر از چنین کاربردهایی، خدمات وابسته به محل است و ابزارهای تکمیلی حقیقی، با ارجاع به محل فعلی کاربر و در مورد حقایق تکمیلی که مستقیماً با تصویر دنیای حقیقی ترکیب می شوند، اطلاعات را دسترس پذیر می سازد. تغییر در جابه جائی اطلاعات با نوع وسیله به کار رفته، مشخص می شود. فناوری های متحرک، مستلزم نمونه جدیدی از ساختاربندی، توزیع و استفاده به شکل شخصی شده، متمرکز بر موقعیت و هم زمان، از دانش رقومی است. پردازش دانش رقومی به شدت با نمونه ای از ابزارهای متحرک هماهنگ است که می توانند به طور کامل با استفاده از صفحه های لمسی و راهبری مبتنی بر حرکات عمل کنند. «واسط های سنتی گرافیکی کاربر» (1) با «واسط های طبیعی کاربر» (2) جایگزین شده اند که رفتار اشیای دانش رقومی را در پاسخ به زبان، اشاره و لمس، طراحی می کند.

کتاب خانه ها فقط در صورتی می توانند نقش آینده محور در تحقق تصویر اینترنت متحرک یعنی توانائی استفاده از محتوا و خدمات رقومی در هر زمان، هر مکان و در هر موقعیت اتخاذ شده مناسب با موقعیت افراد و کاربر ایفا کند که حداقل خود را از محل رقومی انجام اقدام ها جدا کند. امروزه کاربران اینترنت در ایالات متحده، روزنه 70 دقیقه از وقت خود را در وب گاه ها و 127 دقیقه را با استفاده از ابزارهای نصب شده روی تلفن های همراه می گذرانند. جف استیبل (3) نوشته است: «باوجود اطلاعات نامحدود، نیاز بیشتری به پالایش اطلاعات نامرتبط داریم تا مستقیماً به آن چه به آن نیاز داریم برسیم، برنامه ها را ذخیره کنیم و هرگز باز جستجو نکنیم ... از آن جا که تبلت ها و تلفن های همراه جایگزین رایانه ها شده اند، وب گاه ها به یک «ابر برنامه» (4) تبدیل شده اند».

هر چه ثبات این روند بیش تر باشد، کتاب خانه ها باید بیش تر به طراحی زیرساخت های خدمات به شکل برنامه های شخصی و اختصاصی بپردازند که در موقعیت های خاص برای محقق ساختن انتظارات کاربران به کار گرفته می شود. تهیه «اختصاصی شده» (5) اطلاعات در سناریوهای کاربری فعلی، برای مثال با تمرکز بر موقعیت های پژوهشی خاص، به اندازه ساختاربندی معنائی فضاهای پژوهشی معنائی جامع و گروه های محتوای جمع آوری شده، حائز اهمیت خواهند شد. یکی از لازمه های ضروری این امر، دست یابی به ارجاع جامع به ذخایر دانش است که تحت سرپرستی کتاب خانه ها قرار دارد.

ص: 51


1- Graphic User Interfaces
2- Natural user Interfaces
3- Jeff Stibel
4- Super App
5- Individualised

این پیشرفت، به طور اجتناب ناپذیر با فقدان اهمیت دروازه ها و وب گاه های اینترنتی سازمانی بزرگ همراه خواهد بود که به سمت ارائه «خدمات کامل» (1) پیش می روند. این دروازه ها و وب گاه ها با برنامه هایی جایگزین خواهند شد که برای نیل به برخی اهداف و خدمات خاص بر اساس رسوم سازمان دهی شده و مطابق با محیط های کاربری متنوع و ناهمگونِ فضای دانش رقومی متحرک با تمرکزهای فردی، سازگار شده است. این کار عواقب وسیعی برای نهادهایی مانند «کتاب خانه رقومی آلمان» (2) و «یوروپیانا» (3) دارد که مجموعه های بزرگ از داده ها (فراداده ها) را جمع آوری می کنند. این نهادها، فقط قادر نخواهند بود تا خود را به عنوان یک درگاه و بنابراین به عنوان «پنجره های نمایش» (4) اشیای رقومی معرفی کنند و تنها به عنوان یک پایگاه در نظر گرفته می شوند. این پایگاه ها ذخایر داده های رقومی را برای استفاده آماده، پیوند درونی آن ها را برقرار، این ذخایر را از نظر جریان دانش - که در بالا توصیف شد - غنی می کنند و از طریق واسط های باز، برای استفاده و پردازش در محیط ها و برنامه های کاری بیرونی، در دسترس قرار می دهد.

«صلاحیت» در فضاهای دانش رقومی

فضای پویای دانش رقومی به عنوان زمینه اقدام کتاب خانه های آتی، به طور هم زمان نیازمند شکل های جدیدی از «کاردانش» (5) ، مخصوصاً در چارچوب مطالعه، آموزش و یادگیری است. پیش بینی می شود که فهم سریع و مشارکتی ساختارهای شبکه ای، جابه جایی سریع ذخایر داده های چندرسانه ای غنی و چند پیوندی و هم چنین توانائی محدود سازی آگاهانه فرد به آن چه به صورت عملی گفته شده و درک آن در سایه فضای دانش شبکه ای محدود لازم است، از اهمیت بیش تری برخوردار خواهد شد. به طور معکوس، این امکان وجود دارد که جدا کردن مفهوم کلاسیک «انتشار» در مفهوم هر «فقره» خودشمول و اساساً متنی از دانش معین، اهمیت وجودی بیش تری به روش های فرهنگی کلاسیک مانند دریافت متمرکز و خطی ساختارهای بحثی متوالی، ببخشد. جاناتان گرودین (6) ، نوشته است: «مهارت های ضروری عبارت اند از جستجو، مرور، ارزیابی کیفیت و ترکیب سریع حجم زیادی از اطلاعات. در مقابل، توانائی خواندن یک مطلب و تفکر زیاد در بارۀ آن، هیچ پیامدی برای اکثر مردم به دنبال نخواهد داشت.

ص: 52


1- Full Service
2- Deutsche Digitale Bibliothek
3- Europeana
4- Display Windows
5- knowledge work
6- Jonathan Grudin

فيلسوف فرهنگی، میشل سرس (1) در کتاب جدید خود، «فرهنگ و فناوری هزاره دوم» (2) از این مرحله، قدمی جلوتر رفته و دسترس پذیری همه جانبه دانش را - که در دنیای رقومی به عنوان نشانه ای از تغییر اشکال درک و آگاهی ممکن است - تفسیر می کند: «ما به مفاهیم نیاز ضروری نداریم. می توانیم بر داستان ها، مثال ها و شگفتی ها، بر خود اشیائی که به آن ها نیاز داریم، توقف کنیم. از نظر عملی و نظری، این تکرار باعث بازیافتن احترام فیلسوفانی می شود که به توصیف و به اشیاء متعهد هستند». این ملاحظات، رویکردهای گوناگونی برای تعریف مجدد آموزش «سواد اطلاعاتی» (3) به کتاب خانه ها معرفی می کنند. این زمینه که هم اکنون از نظر فنی به عنوان انتقال مهارت های پژوهش، انتخاب و ارزیابی اطلاعات مشخص می شود، برای کتاب خانه ها در آینده، هنگامی که مفاهیم گسترده تر را تفسیر می کنند، حائز اهمیت باقی می ماند. چراکه محدودیت انتقال «سواد دانش» (4) در مفهوم «کاردانشی» (5) موفق در فضای داده ای در عصر رقومی رفع شده است.

«کتاب خانه ها»: آینده باز

ملاحظات این مقاله، مسلماً یک سناریوی ناشناخته از چشم انداز دانش کاملاً رقومی را ترسیم می کند که در آینده کتاب خانه باید در آن کار کنند. جدا کردن مفهوم سنتی «انتشار» «فقره دانش» (6) به نفع مفهوم دانش نامحدود و شبکه ای پیوسته و جریان دانش که به صورت پویا در حال ارتقا و پیشرفت است، مستلزم این است که بسیاری از پرسش های بحث شده در بارۀ طراحی مبتنی بر پژوهش زیر ساخت های اطلاعات، به شکل متفاوت و جدید مورد سؤال قرار گیرند. برای مثال، بحث فعلی دسترسی آزاد و اجزای ضروری آن (جاده سبز در مقابل جادۀ طلائی، مدل حق اشتراک در مقابل هزینه پردازش مقاله، حق چاپ مجدد در مقابل «تعهدات» انتشار و غیره) به طور اجتناب ناپذیر به مفهوم سنتی انتشار «یک پارچه» الکترونیکی متن، پیوند دارد و احتمالاً به پرسشی درباره میزان «آزاد بودن» فضای دانش داده های پیوند یافته در «دنیای جدید» و هم چنین در نظر گرفتن مدل های تجاری ابتکاری تبدیل می شود که شامل تعامل بین نویسندگان، ناشران، کتاب خانه ها و تأمین کنندگان تجاری ابزارهای فناوری اطلاعات است.

با توجه به سرعت تغییر و نوآوری در جامعه رقومی، اظهارنظر درباره رُخ نمای آتی کتاب خانه ها

ص: 53


1- Michel Serres
2- Petite Poucette: The Culture and Technology of Millenials
3- Information Literacy
4- Knowledge Literacy
5- Knowledge Work
6- Knowledge Item

به عنوان زیر ساخت پژوهشی باید لزوماً مبهم باقی می ماند. مخصوصاً، این موضوع که آیا ساختارهای جدید، چشم انداز کنونی دانش را کامل کرده و آیا باعث انتقال این چشم انداز و سرانجام جایگزینی آن خواهند شد، باید مطرح شود. برای مثال به رغم پیروی از روش های جدید، کتاب خانه ایالتی باواریا (1) هر سال حدود صد و سی هزار جلد چاپ شده (کتاب واقعی) را به مجموعه خود می افزایند.

از نظر فنی، سناریوهای آتی که در این جا توصیف شد - هم اکنون تقریبا پیاده سازی شده اند. در مقابل، پرسش دربارۀ این که تحول درک ما از دانش به سمت یک جریان شناور و شبکه ای از داده ها تا چه حد چشم انداز مطلوب را ارائه می دهد، موضوع درک فرهنگی از جامعه رقومی است. پرسش درباره این که چرا این جریان باید در برخی نقاط خاص متوقف شده و «انتشار» بسته وضعیت دانش را ثبات ببخشد، در حیطه رقومی فقط با در نظر گرفتن نقش سنتی کتاب خانه به عنوان مباشر حافظه جمعی، پاسخ داده می شود: از نظر ایجاد ثبات در وضعیت دانش، ما آن چیزی را منتشر می کنیم که می خواهیم به طور دائم مورد حفاظت و نگهداری قرار گیرد؛ آن چیزی را منتشر می کنیم که آن قدر مهم است که حتی اگر یافته های جدید در آینده جایگزین آن شوند، به شکل بلند مدت در دسترس قرار داشته باشد. سرانجام، این پرسش مطرح می شود که جامعه با در نظر گرفتن مفهوم دانش به عنوان یک شبکه داده ای که به طور نامحدود دارای پیوند است و مجدداً ایجاد می شود، به محافظی برای اطمینان مجدد به شکل ذخایر به تواتر رسیده دانش نیاز دارد که حتی اگر عملاً به ندرت از آن ها استفاده شود، می تواند در هر زمان مورد استفاده قرار

گیرد. پاسخ به این سؤال، هم زمان مشخص می کند که آیا کتاب خانه حقیقتاً چیزی فراتر از سازمان «زیر ساخت اطلاعاتی» است و تا امروز تا چه حد محقق شده است.

منابع

See http://www.ub.hu-berlin.de/fu-push on the DFG project "Future

Publications in the Humanities"

Pew Research Center: Teens and Technology, 2013, S. 2. http:// www.pewinternet.org/files/old-media//Files/Reports/2013/PIP

TeensandTechnology2013.pdf

See Wolfgang Henseler: Natural User Interfaces. Die Kunst, Nutzung

ص: 54


1- Bayerische Staatsbibliothek

intuitiv zu gestalten

http://webmagazin.de/design/user-experience/Natural-User-Interfaces- Kunst-Nutzung-intuitiv-zu-gestalten

Jeff Stibel: The web is dead - and the app (thankfully) killed it. http://www.wired.co.uk/magazine/archive/2013/09/ideas-bank/the- web-is-dead-and-the-app-thankfully-killed-it (Article taken from the September 2013 issue of Wired magazine). See also Jeff Stibel: Breakpoint. Why the web will implode, search will be obsolete, and everything else you need to know about technology is in your brain. New York 2013.

Source of quotation: Janna Anderson, Lee Rainie: Millenials will

benefit and suffer due to their hyperconnected lives. Pew Research Center's Internet American Life Project, 2012, S. http://www.pewinternet.org/

files/old-media//Files/Reports/2012/PIP_Future_of_Internet_2012 Young_brains_PDF.pdf Translated

ص: 55

چکیده

مقاله حاضر، به ارزیابی این مسئله می پردازد که چه طرح های فراداده ای برای مواد رادیویی با استفاده از نمونه طرح لارم (1) مورد نیاز است. بر اساس مطالعات انجام شده بر روی چندین کاربر در سال 2011، یک طرح فراداده ای اجرا شده است که سه لایه را دربر می گیرد: فراداده آرشیوی، فراداده لارم و فراداده اختصاصی طرح. اواخر سال 2013، به منظور بررسی سازگاری طرح های فراداده ای و درک کاربر از فلسفه اساسی آن، مصاحبه های آنلاینی پیگیری و ارزیابی شد. این مصاحبه ها دو نکته را نمایان ساخت: اول این که، علی رغم درگیر بودن در ساختن طرح ها، مشارکت کنندگان طرح های فراداده ای فعلی را بر اساس آزمون و خطا به کاربردند و به ندرت فلسفه اساسی آن را درک می کردند. ثانیاً مشارکت کنندگان در هنگام کار با فراداده به گونه ای شگفت آور، مسئولیت پذیری بالایی را نشان دادند، به این معنا که فراهم کنندگان آرشیو باید کم تر نگران سوء استفاده از فراداده ها باشند و در عوض، از مشارکت کاربران استقبال کنند.

کلید واژه ها: فراداده صوتی، محتوای کاربر تولید، رفتار اطلاعاتی، زیرساخت های الکترونیکی

ص: 56


1- LARM: Lärm (German for noise) were a Dutch straight edge thrashcore band formed in 1981, first playing under the name of Total Chaoz. They referred to their music as "extreme noise", though having nothing to do with noise rock or noise music

کمترین مخرج مشترک، نیازهای کاربران را برآورده نمی کند: طرح های فراداده برای آرشیوهای صوتی رقومی

اشاره

*کمترین مخرج مشترک، نیازهای کاربران را برآورده نمی کند: طرح های فراداده برای آرشیوهای صوتی رقومی (1)

نوشته اِلكه جايفينيدار (2) ، بنت لارسن (3) ، بیرگر لارسن (4) ، آکن لوند (5) و مته اِسکُو (6) | ترجمه امیررضا اصنافی (7)

1. مقدمه

رقومی سازی میراث فرهنگیمان و حفاظت از آن، از گذشته تا به امروز انجام شده است و هنوز اولویت عمده محسوب می شود و سرمایه گذاری های انجام شده در طرح های رقومی سازی با مقیاس گسترده، قابل توجه بوده است. این سرمایه گذاری قابل توجه در میراث فرهنگی ما و پایه زیرساخت های پژوهشی در علوم انسانی رقومی، در نتیجه افزایش آگاهی بین سیاست گذاران اهمیت میراث فرهنگی ما برای امنیت دسترسی عمومی در آینده به این منابع ارزشمند نیز مورد حمایت نظام سیاسی قرار گرفته است.

مواد رادیویی عمدتاً مدت زمان طولانی، از حوزه تمرکز پژوهش گران خارج بوده است، زیرا این

ص: 57


1- The least common denominator does not satisfy user's needs: metadata schemes for digital audio archives
2- Elke Greifender دانشکده سلطنتی علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه کپنهاگ دانمار که ljb301@iva.ku.dk
3- Birger Laren بخش ارتباطات، دانشگاه آلبرگ، کپنهاگ، دانمارک، tcm410@iva.ku.dk
4- Bente Larsen دانشکده سلطنتی علوم کتاب داری و اطلاع رسانی دانشگاه کپنهاگ دانمارک bentelar@hum ku.dk
5- Haakon Lund دانشکده سلطنتی علوم کتاب داری و اطلاع رسانی دانشگاه کپنهاگ دانمارک، tcm410@iva.ku.dk
6- Mette kov، بخش ارتباطات و فلسفه، دانشگاه آلبرگ دانمارک، skov@hum.aau.dk
7- استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید بهشتی، a_asnafi@sbu.ac.ir

مواد به واسطه محدودیت های حق مولف، ضرورتاً در دسترس نبوده اند. بخش مهمی از میراث فرهنگی ما پخش به صورت رادیویی است و طرح دانمارکی زیرساختی لارم نمونه ای از پژوهش خلاقانه علم الکترونیکی در این حوزه است. با این حال، این میراث رادیو به صورت ضعیف با فراداده نمایه می شود. فراداده های موجود برای اکثر برنامه ها شامل عنوان برنامه، تاریخ انتقال، کانال، طول برنامه و نام واحد پخش کننده است. گه گاه یافتن برخی اطلاعات اضافی، درباره محتوای برنامه هایی است که ساعتشان طولانی باشد، امکان پذیر باشد. در مورد طرح لازم، برای نمایه سازی عمیق، بودجه در دسترس نبود، در نتیجه یافتن شیوه هایی برای فراهم سازی فراداده هایی است که کار با آن ها ساده است، به راحتی قابل توسعه هستند و امکان تبادل داده های انعطاف پذیر را فراهم می سازند، به عنوان یک چالش مطرح بود (الوند (1) و دیگران، 2013).

ساختار مقاله در ادامه به این صورت خواهد بود: ابتدا، پیشینه ها و متون مرتبط با موضوع و طرح لارم ارائه می شود و به دنبال آن، سؤالات پژوهش مطرح خواهد شد. دوم، روش شناسی و نتایج پژوهش اولیه که ملزومات فراداده ها را واضح و شفاف کرده اند و نتیجه طرح های فراداده ای مورد بحث قرار خواهند گرفت. این مقاله با نتایج حاصل از ارزیابی پیگیری از این طرح های فراداده ای با استفاده از مصاحبه کیفی آنلاین هم زمان خاتمه می یابد.

2. پیش زمینه

بازیابی مواد شنیداری، در فراهمایی سالانه انجمن بین المللی بازیابی اطلاعات موسیقی (2) ، به عنوان یک موضوع رو به توسعه، به گونه ای فزاینده مورد توجه اعضا و انتشارات این نهاد قرار گرفته است (اسميا 2014 (3) ، ). پژوهش های قابل توجهی در خصوص این که کاربران چگونه موسیقی مورد نظر خود را جستجو می کنند (برای بررسی اجمالی نگاه کنید به لی 2010 (4) ،) و چه طرح های فراداده ای ممکن است در نتیجه کار مورد نیاز باشند انجام شده است. تا جایی که نگارنده آگاهی دارد، اگر نگوییم همه طرح ها تنها تعداد اندکی از این نتایج اجرا شده است. دلیل این امر می تواند به خاطر قطع ارتباط بین پژوهش های رده بندی و بازیابی اطلاعات باشد. تبادل بین پژوهش درباره رفتار یافتن کاربر و پژوهش راجع به رده بندی به منظور اجرای استانداردهای توصیف و دسترسی به منابع (آردی اِی) (5) و ملزومات

ص: 58


1- Lund
2- International Society for Music Information Retrieval
3- ISMIR
4- Lee
5- Resource Description and Access (RDA)

کاربردی پیشینه های کتاب شناختی اف (آر بی آر) (1) بیشتر فعال است و مطالعات متعدد دیگر کاربران درباره ملزومات فراداده ها نیز انجام شده است (برای نمونه نگاه کنید به ایرز (2) ، ؛2005 کانایی (3) ، ؛2013 رایلی 2011 ، (4) ). علاوه براین، پژوهش وینیو (5) و همکاران (2009) پژوهشی را روی کاربران درباره ارزیابی ملزومات فراداده ها در محتوای چندرسانه ای همراه، انجام دادند و گیلیگورو (6) (2012) تجمع منابع را به عنوان سازوکاری برای تولید فراداده در یک بافت دیداری - شنیداری ارزیابی نمود.

مطالعات کاربری درباره ملزومات فراداده ها در آرشیوهای شنیداری، به خصوص آرشیوهای رادیویی محدود و کم هستند. کیم (7) و دیگران (2003) رفتار جستجو را در مجموعه های گسترده از سخنرانی های ضبط شده ارزیابی کردند و هیوانینک (8) و دیگران (2010) نیز با روش تحلیل لاگ فایل ها به بررسی رفتار جستجو در آرشیوهای دیداری - شنیداری پرداخت.

طرح پژوهشی لارم، جایی که توسعه فراداده در تعامل نزدیک پژوهشگران درگیر طرح رخ داد. به صراحت رویکرد از بالا به پایین را بر می گزیند.

آرشیو رقومی لارم، یک میلیون ساعت برنامه رادیویی دانمارک را میزبانی می کند. همه پژوهشگران دانشگاه های دانمارک می توانند پس از ثبت نام در وب سایت (9) به صورت رایگان، از محتوای آن بهره بگیرند و از طریق رابط لازم اف ام به محتوا دسترسی داشته باشند. لازم اف ام در درجه اول، یک آرشیو رقومی است ولیکن به ارائه خدمات متعدد به صورت محیط زیست علم الکترونیک، هم چون ابزارهای جستجو و حاشیه نویسی و نیز ابزارهایی برای مشارکت و همکاری مانند بارگذاری و دانلود فایل ها، به اشتراک گذاری پوشه ها و طرح های فراداده ای اختصاصی طرح می پردازد. تا امروز، تقریباً 800 کاربر از رشته های پژوهشی مختلف اعم از پژوهشگران و دانشجویان ثبت نام کرده اند. امید می رود مخاطبان گسترده تری در آینده بتوانند به این خدمات دسترسی داشته باشند.

لارم، طرح مشترکی بود که با مشارکت رادیو و تلویزیون ملی دانمارک، کتاب خانه دانشگاهی و ایالتی میزبان آرشیو رسانه دانمارک (10) ، دانشگاه کپنهاگ (11) ، دانشگاه آلبورگ (12) ، دانشگاه دانمارک جنوبی،

ص: 59


1- Functional Requirements for Bibliographic Records (FRBR)
2- Ayres
3- Kanai
4- Riley
5- Vainio
6- Gligorov
7- Kim
8- Huurnink
9- http://www.larm-archive.org
10- Danish Media Archive
11- University of Copenhagen
12- Aalborg

دانشگاه رزکیلد (1) ، موزه رسانه دانمارک و کنسرسیوم ملی زیر ساخت الکترونیکی دانمارک انجام شد (لارم. اِف اِم بلاگ ، 2014 (2) ). بودجه این طرح که در سال 2014 به کار خود پایان داد به مبلغ 3/5 میلیون یورو بود که توسط وزارت علوم دانمارک تأمین شد.

هدف طرح لارم، ساخت یک زیر ساخت الکترونیکی پژوهشی کاربر محور جهت فراهم سازی دسترسی به میراث ملی صوتی و رادیویی دانمارک بود. بدنه فنی آرشیو قومی، ماژول سکوی مبتنی بر فناوری ارتباطات و اطلاعات (3) به نام نظام دسترسی آزاد میراث فرهنگی (کَیاس) (4) و رابط کاربری لارم اف ام که دسترسی را به صدای آرشیو شده و نیز ابزارهای برای جستجو، حاشیه نویسی و همکاری با فایل های صوتی است. هر دو منبع هستند.

بخش اصلی برنامه های رادیویی از شرکت رادیو و تلویزیون ملی و رادیو دانمارک نشأت می گیرد. برنامه ها از ایستگاه های رادیویی منطقه ای، اجتماعی و تجاری نیز بازنمایی می شوند. همه برنامه های رادیو ملی دانمارک از سال 1985 به بعد در آرشیو نگهداری می شوند. هر چند برنامه های رادیویی دهه 1930 نیز نگهداری شده اند، ولیکن برای برنامه های رادیویی قبل از 1985 تنها نمایش های رادیویی ضبط و نگهداری شده اند و فقط بخش اندکی از آن ها رقومی شده اند.

3. سوالات پژوهش

آرشیو رقومی با دو مشکل مواجه است: اول این که فراداده فراهم شده بسیار پراکنده است و به خاطر کمبود بودجه برای نمایه سازی داخلی عمیق، افزایش همکاری فراداده مورد نیاز است. با این حال، به خاطر مسائل حق مؤلف فعالیت های گسترده تجمیع منابع غیر ممکن است، زیرا دسترسی به پژوهشگران و دانشجویان ثبت نام شده دانشگاه در دانمارک محدود است. دوم، گروه کاربر بسیار ناهمگن است و یک طرح فراداده ای ساده نمی تواند نیازهای همه کاربران را در جهت یافتن مواد رادیویی و کار با آن ها را برآورده سازد.

فهرست خواسته های فراداده، بین پژوهشگران طرح به شدت متفاوت است. در این مورد، دو نمونه وجود دارد: جاکوب کروتسفلد (5) ، پژوهشگر صداهای شهری، ارتباط بین فناوری و تصویری از صدای شهر «را مورد بررسی قرار می دهد (کروتسفلد، 2012). او برای پژوهش خود، به طرح فراداده ای نیاز دارد

ص: 60


1- Roskilde
2- LARM.fin blog
3- ICT
4- Cultural Heritage Open Access System (CHAOS)
5- Jacob Kreutzfeld

که شامل رده ای از صدا (مثلاً ترافیک، مغازه، ماشین، زنگ و بز)، یک رده ترکیبی (سطح صدا (جلو / پس زمینه)، محو شدن (درونی / بیرونی)، رده اصالت (واقعی / نقاشی های پرده نمایش / تأثیر) و بدنه اصلی رده (فضا / زبان / ضرباهنگ و قالب). علاوه بر این ها او به یک زمینه آزاد برای تفسیرها نیاز دارد. نمونه دوم، تُربن سان ایلد (1) است. پژوهشگری که روی صدای طنین رادیو کار می کند (اِشتو کفلد (2) و دیگران، 2012) و به بررسی تغییرات متمرکز فرازمانی می پردازد. او به آن آواها (اینترو (3) به عنوان مقدمه قطعه موسیقی، ردیف های آوازی و اوترو (4) به عنوان قطعه پایانی موسیقی) توجه می کند و به طرح فراداده ای نیاز دارد تا این سه دسته بندی را به عنوان رده های سطح بالا در برگیرد، آن گاه بتوان برای آن ها رده های فرعی نیز در نظر گرفت.

در نتیجه طرح های فرادادهای مورد نیاز برای آرشیو رقومی لارم اف.ام برای در برگرفتن کوچک ترین مخرج مشترک برای همه گروه های کاربری، مورد نیاز است اما باید فراداده ای که به تازگی تولید شده به حساب آورد و باید کار پژوهشگران را در کار با دستورالعمل ها و طرح های فراداده ای تسهیل کند. پژوهشگران باید بتوانند طرح های فرادادهای خود را ایجاد کنند، فیلدهای فراداده ای موجود را تغییر دهند (اطلاعات اشتباه را حذف کرده و اطلاعاتی را بیفزایند) و متن آزاد را در متن یادداشت ها و تفسیرها اضافه کنند.

مطالعات کاربری متعددی انجام شد که هدف آن پاسخ به سؤالات پژوهشی زیر است:

1- چه طرح های فراداده ای برای مواد رادیویی لازم است؟

2- آیا کاربران طرح های فراداده ای انتخاب شده را درک کرده و با آن ها سازگاری می یابند؟

3- آیا فراداده مشارکتی، کار را ارتقا می دهد؟

مقاله حاضر در نظر دارد بر پاسخ به سؤال دوم پژوهش تمرکز کند.

4. پرسشنامه: شناسایی نیازهای کاربران

در سال 2011 پرسشنامه ای بین 74 پژوهشگر بین المللی و دانمارکی توزیع شد. پرسشنامه در برگیرنده 16 سؤال باز و بسته بود و هدف آن عبارت بود از درک علایق پژوهشی، رفتار و تجارب جستجوگری، نوع و جنس پخش مورد نظر، انواع فراداده مرتبط، سطوح مورد نیاز (بخش یا تمام یک پخش، مجموعه ای از برنامه ها) و استفاده از پخش. افزون بر این، تحلیل عمیق از نیازها وظایف پژوهشی علوم انسانی

ص: 61


1- Torben Sangild
2- Stockfelt
3- intro
4- outro

انجام شده است که در آن پژوهشگران مشارکت کننده می توانند مفاهیم تحلیلی به کار رفته و خواسته ها و فعالیت های کد گذاری را توصیف کنند. جزئیات بیشتر را در مقاله اسکُو و لوگه (1) (2012) می توان یافت.

شرکت کنندگان شماری از علایق پژوهشی را نمایان ساختند: رادیو، موسیقی، رسانه و تاریخ فرهنگ، استفاده از پخش رادیویی به عنوان یک نمایشگاه موزه ای، رادیو وبی، صدای طنین رادیو، بهسازی زبان، اصطلاح رادیو فونیک و تاریخ فرهنگی (اسکُو و لوگه 2012). بیش تر به طور خاص، شماری از نیازهای اطلاعاتی شناسایی شدند که به مواد رادیویی مرتبط اند. این ها می توانند به عنوان عناصر محتوا و صدا و به عنوان عناصر پخش، تولید و ساختار رادیویی طبقه بندی شوند.

هفت مدخل برتر جستجو، به عنوان عناصر مربوط یا دارای بالاترین میزان ارتباط و به عنوان مهم ترین فیلدهای فراداده ای که شامل کانال پخش، عنوان، نام فرد، نوع، زمینه موضوعی، چکیده و عنوان بود علامت زده شد. مشارکت کنندگان فراداده های اختصاصی رسانه صوتی را به عنوان کم تر مرتبط در نظر گرفته بودند (این مورد شامل فناوری ضبط، روش های ویرایش، مکان ضبط و غیره بود).

فراداده ارائه شده توسط شرکت رادیو و تلویزیون دانمارک، برنامه های رادیویی را به عنوان یک موجودیت کلی توصیف می کند. از شرکت کنندگان خواسته شد سطح نمایه سازی مورد نظر خود را نشان دهند و نتایج نمایان ساخت که 79 درصد در جستجوی یک برنامه خاص رادیویی هستند. نتایج هم چنین نشان داد که مشارکت کنندگان می خواستند این امکان وجود داشته باشد که برای هدف شخصی خود سطح بیشتری از تحلیل های جزئی برنامه رادیویی را نمایه کنند.

5. طرح فراداده ای اجرا شده

بر مبنای تحلیل این نیازهای اولیه، یک طرح فراداده ای اجرا شده است. طرح فراداده، بر مبنای مجموعه عناصر فراداده دابلین کور ساخته شد (طرح فراداده دابلین کور 2012 (2) ). با استفاده از دابلین کور به عنوان پایه، تبادل داده با دیگر سپردنگاه های میراث فرهنگی هم چون یوروپیانا تسهیل شد.

سه سطح فراداده بهسازی شد: 1 (فراداده هسته آرشیوی، 2) فراداده لارم و 3) فراداده مخصوص طرح. افزون بر این، یادداشت ها و تفسیرها نیز به کار گرفته شد. در کل سه سطح مذکور، فراداده مدیریتی شناسایی شد. سه سطح، فراداده های عمومی و مخصوص طرح پژوهشی را مجزا کردند. فراهم کنندگان مواد، فراداده آرشیوی هسته را تحویل می دهند. هیچ یک از کاربران، اجازه جایگزین یا حذف کردن این فراداده های آرشیوی هسته را حتی اگر اشتباه هم باشند، ندارند. فراداده لارم، توسط

ص: 62


1- Skov Lykke
2- Dublin Core Metadata Initiative

کاربر تولید می شود اما هنوز بیشتر ماهیت عمومی دارد. در این جا کاربران می توانند اطلاعات اشتباه را در داده های آرشیوی هسته نشان دهند و اطلاعات صحیح و عمومی را مثل یک تاریخ یا نام یک سخنران که از دست رفته باشد، اصلاح کرده یا اضافه کنند. در فراداده لارم، چندین فیلد وجود دارد که عبارت اند از: عنوان برنامه، توصیف، نوع، موضوع، برچسب ها، یادداشت ها، اشیاء مرتبط (مانند پیوندها) و نقش ها. در نقش ها، کاربران می توانند اشخاص را با هر یک از زیر مجموعه ها اضافه کنند نظیر نام، نام نقش و موضوع. طرح های فراداده ای مخصوص طرح، می توانند توسط مدیران بر اساس درخواست کاربران ایجاد شوند. آن ها شامل فیلدهای فرادادهای اختصاصی هستند که پژوهشگران آن ها را برای تحلیل های خود ضروری می دانند. یادداشت ها و تفسیرها به عنوان بخشی از سطح فراداده ای لارم مورد توجه قرار می گیرند. به عنوان مثال آن ها می توانند در برگیرنده یک متن نمایش رادیویی یا افکار پژوهشگر در مورد آن ها باشد. کاربران می توانند یادداشت ها و تفسیرها، فراداده لارم و فراداده طرح را جایگزین یا حذف کنند. مجدداً فراداده های آرشیوی نمی توانند به هیچ وجه جایگزین شوند.

تصویر 1 کاربرد سه سطح را در رابط کاربری نشان می دهد. در سمت چپ، فراداده آرشیوی هسته یعنی (آرکایو مِتادیتا) (1) و فراداده لارم فهرست شده اند. افزون بر این، چهار طرح فراداده ای مرتبط با طرح تولیدات لارم رادیو (2) ، مجموعه لارم رادیو (3) جنگلر (4) و لیدکیلدا (5) (مانند) یادداشت ها و تفسیرها ایجاد شده است. هرچند جنگلر به در زبان انگلیسی به معنای صدای طنین و لید کیلدا در زبان انگلیسی به معنای منابع صدا، از نظر فنی فیلدهای متغیر یادداشت ها و تفسیرها هستند (در این جا به وسیله آیکون مشابه نشان داده شده که حباب سخنرانی است)، تولیدات لازم رادیو و مجموعه لارم رادیو، فیلدهای فراداده ای ساختار یافته هستند.

عکس

شکل 1- نمایی از لازم اف ام که سطوح طرح های فراداده ای را نشان می دهد

ص: 63


1- Arkivmetadata
2- LARM.radio.producent
3- LARM.radio.serie
4- Jingler
5- Lydkilde

مثال بالا حاشیه نویسی را بر نمایش رادیویی نشان می دهد که انتخاب صدا در یک لحظه خاص نمایش را توصیف می کند. در آن معنا، یادداشت ها و تفسیرها متن آزاد نیستند اما شبیه کدهای ساختار یافته از یک کتاب کد شناخته شده از پژوهش کیفی (سلدانا و مایلز، 2013 (1) ) هستند. مثال های جنگلر و لید کیلدا نشان می دهد که گاهی پژوهشگران استفاده از حاشیه نویسی های بیشتر سازگار یافته را برای توصیفات آن ها به جای افتادن در ایجاد طرح های فرادادهای طرح انتخاب کرده اند.

6. مصاحبه های پیوسته: ارزیابی طرح های فراداده ای

در سال 2013، گروه طرح نسبت به ارزیابی و انتخاب طرح های فراداده ای برای مصاحبه های پیوسته همزمان با اشتراک گذاری صفحه نمایش تصمیم گرفت. این رویکرد، اجازه اکتشاف نظرات و رویکردهای کاربران را نسبت به طرح های فراداده ای می دهد. ادوبی کانکت (2) برای مصاحبه های پیوسته و یوکن بوک. می (3) برای تنظیم زمان های مصاحبه با شرکت کنندگان استفاده شد. دعوت نامه ها با انتخاب نمونه ای تصادفی از تمام کاربران ثبت نام شده رابط کاربری لارم اف ام ارسال شدند و افزون بر این، دعوت نامه ای مجزا برای زیر مجموعه ای از کاربران فوق العاده که به وسیله طرح لارم تحت حمایت مالی بودند ارسال شد. همه مشارکت کنندگان، یک گوشی و دوربین را به عنوان انگیزه ای برای مصاحبه دریافت کردند. مصاحبه ها از سه بخش تشکیل شده بود: بخش اول مجموعه ای از سؤالات درباره پیش زمینه کاربران، تخصص آن ها در کار با فایل های صوتی و علاقه و تجربه آن ها در کار با رابط کاربری لارم اف ام را شامل می شد. در بخش دوم، به مشارکت کنندگان سوالاتی درباره رفتار آن ها در کاربرد داده ها روی یک صفحه نما داده شد و از آن ها درخواست شد نسبت به آن ها نظرات خود را اعلام کنند. در بخش سوم، مشارکت کنندگان از به اشتراک گذاری صفحه نمایش برای نشان دادن رابط کاربری در دستگاه خود استفاده کردند. همه مصاحبه ها به زبان انگلیسی انجام شد. تصویر 2 محیط طراحی پژوهش را نشان می دهد.

ص: 64


1- Saldana Miles
2- Adobe Connect(http://www.adobe.com/products/adobeconnect.html)
3- youcanbook.me (https://gb.youcanbook.me/)

شكل 2- محیط طراحی پژوهش برای مصاحبه های پیوسته در طول به اشتراک گذاری صفحه نمایش

در طول سه ماه، 23 مصاحبه کیفی که هر کدام به طور متوسط 53 دقیقه طول کشید، انجام شد. 14 شرکت کننده، غالباً رابط کاربری را استفاده کرده بودند و 9 نفر تنها 2 یا 3 بار رابط کاربری را مورد استفاده قرار داده بودند. طیف گسترده ای از شرکت کنندگان یعنی 19 نفر از آن ها را آقایان و 4 نفر را خانم ها تشکیل می دادند که در توزیع کاربران ثبت نام شده در لازم اف ام همسان شدند. گروه بزرگی از مشارکت کنندگان پژوهشگرانی شامل دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد، دکتری، پسادکتری و استادان بودند. گروه کوچک تری از مشارکت کنندگان، توسعه دهندگان، کادر اداری دانشکده ها و کتاب داران را تشکیل می دادند.

طیف گسترده ای از رشته های منطقی که بازنمایی شدند در محدوده مطالعات رسانه، تاریخ، ریاضیات، مطالعات ژاپنی، مطالعات فرهنگ و رسانه، ادبیات تطبیقی و طراحی صدا بودند. همه نام هایی که در زیر آمده به صورت تصادفی انتخاب شدند و فقط جنسیت آن ها مطرح می شود.

مصاحبه ها نشان داد که به رغم درگیر بودن در توسعه طرح های فرادادهای شرکت کنندگان بسیاری، طرح های فراداده ای جدید را بر اساس آزمون و خطا به کار بردند و به ندرت فلسفه نهفته در آن ها را درک کردند. تعداد اندکی از شرکت کنندگان که آن چگونه باید کار کند اما به سختی می توانستند با واژگان خود آن را توضیح دهند:

در مورد رده ها باید بیان داشت که فراداده های آرشیوی وجود دارند که عنوان اند و بر این اساس پخش می شوند. پس این جا فراداده لارم وجود دارد. حقیقتاً مطمئن نیستم که چیست؛ اما حدس می زنم که کسی باید آن ها را برچسب زده باشد. پس چیزی به اسم صدای طنین وجود دارد که داده طرح است

ص: 65

اما نمی دانم خارج از آن به چه کار می آید و همین طور لید کیلدا که نمی دانم چرا این جاست. پس در این جا بخش حاشیه نویسی وجود دارد که روشن است کسی آن را یادداشت کرده است (پیتر) (1) .

فراداده نوعی توصیف محسوب می شود و البته حاشیه نویسی فراداده آرشیو درباره برنامه واقعی رادیویی است و به نظر می رسد فراداده لارم، بیشتر به این کار می آید که کاربران آن را پرکنند (جان) (2) .

حتى اعضای طرح که در جلساتی که درباره طرح ها بحث می شد حضور داشتند در یادآوری فلسفه صحیح کار دچار مشکل شده بودند.

واقعاً شفاف نیست که این سه لایه یا سطح متفاوت، چه کاری می خواهند انجام دهند و چرا این جا هستند. می دانم که آن ها وجود دارند زیرا من در جلسات حضور داشتم اما کاملاً فراموششان کرده ام (والتر) (3) .

در ابتدا این امر می تواند مشکل یک جلسه ضعیف باشد، اما نشان می دهد که طرح ها به اندازه کافی حسی نیست تا به سادگی به خاطر سپرده شوند. برای کاربران گاه به گاه، تمایز به وضوح دشوارتر بود تا عبارت اطلاعاتی که در آرشیو قرار دارد قابل جستجو است در بیانیه کریس (4) که فراداده آرشیوی را توصیف کرده دیده شود.

هر دو سو، یعنی کاربران گاه به گاه و کاربران فوق العاده، کاملاً اطمینان ندارند که فلسفه نهفته در فراداده را درک می کنند، به این معنی که در یک چشم انداز بلند مدت، لازم است شکل متفاوتی از طرح یافت شود. ممکن است پیش از این اختلافی برای تغییر اصطلاح شناسی به وجود آمده باشد و این نکته را شفاف تر می سازد که هر طرح فراداده ای چه چیزی را بازنمایی می کند و چه کاری می تواند انجام دهد. این مورد، هم چنین به این مسئله که مشارکت کنندگان ابراز نگرانی کرده اند که اختلاف بین حاشیه نویسی ها و فراداده ها شفاف نیستند، کمک می کند.

من واقعاً نمی دانم یک چیزی کجا و کی می تواند یک حاشیه نویسی باشد و چه موقع فراداده، منظورم رده آن است. من حدس می زنم که حاشیه نویسی ها بیشتر در آن رده هستند، نه واقعاً آن را نمی شناسم (مایک) (5) .

ص: 66


1- Peter
2- John
3- Walter
4- Chris
5- Mike

به طور کلی، مشارکت کنندگان در طول بخش به اشتراک گذاری صفحه نمایش نشان دادند که آن ها از حاشیه نویسی ها برای تفسیر بخش هایی از یک نمایش رادیویی و از فراداده ها برای توصیف کلیت نمایش رادیویی استفاده کردند. علی رغم فقدان در ک فلسفه نهفته، مشارکت کنندگان در واقع در تولید فراداده ها و حاشیه نویسی ها شرکت کردند. گروه کوچک تری از کاربران فوق العاده بودند که می گفتند آن ها مشارکتی نداشتند، اما به واسطه عادات شخصی رخ داده بود و به دلیل رد طرح ها نبود. یک شرکت کننده گفت که او روی برگه هایی یادداشت ها را می نویسد زیرا واقعاً احساس نمی کند در حال نوشتن یادداشت های حاشیه نویسی است (لئون) (1) و دیگری حاشیه نویسی ها را هم چون «یادداشت های مقدماتی ام به زبان خودم» در نظر گرفته بود (مایک). برخی به سادگی ترجیح دادند که روی کاغذ حاشیه نویسی کنند. یک شرکت کننده نظر می دهد که عمل ایجاد فراداده طرح، بیش از حد بسیار ساده بود و این که به این ترتیب او طرح حاشیه نویسی های منعطف تر را برای این منظور مورد استفاده قرار می دهد.

طرح لارم، به درونداد مشارکت کنندگان جهت غنی سازی آرشیو نیاز دارد - فعالیتی که به وضوح توسط برخی مشارکت کنندگان حمایت می شد:

«شما این آرشیوهای رقومی واقعاً بزرگ نظیر لازم را در اختیار دارید. چنان چه بخواهید نسبت به بهبود آن ها اقدام نمایید و بخشی از آن را جمع سپاری (2) کنید. لازم است همه افراد در آن مشارکت کنند. این دیدگاه من است (آن) (3) »

تا سپتامبر 2013 فقط 1/086 مورد از مجموع 578/978 برنامه (0,2 درصد) با فراداده تولید شده توسط کاربر، غنی شده اند. این تعداد، نشان گر آن است که در واقع، بیشتر پژوهشگران طرح لارم بوده اند که در غنی سازی آرشیو مشارکت کرده اند. از آن جا که بودجه طرح در ژوئن 2014 به اتمام رسید، جمع سپاری غنی سازی فراداده ها، ممکن نیست که یک راه حل پایدار باشد. این امر به کمک نظرات مشارکت کنندگانی که تمایل به شرکت در طرح داشته اند مورد حمایت قرار می گیرد. مثلاً ما یک گفت: «من فقط قول داده ام که این کار را انجام دهم، این بخشی از وظایف من است که سیستم را به وسیله داده ها تغذیه کنم» یا کریس گفت که او وقت انجام این کار را ندارد، ولی زمانی برای انجامش وقت خواهد گذاشت.» افرادی هم نظیر گابریل (4) بودند که اطمینان نداشتند این حاشیه نویسی ها تا چه میزان می تواند برای دیگران سودمند باشد: «من هنوز آن ها (حاشیه نویسی ها) را بارگذاری نکرده ام، قصد انجامش را دارم اما نمی توانم ببینم که چه افرادی از آن ها بهره می برند.» به طور کلی، به نظر می رسد

ص: 67


1- Leon
2- Crowdsourcing
3- Anne
4- Gabriel

جنبه احساس عذاب وجدان در مشارکت در طرح، نسبت به تمایل و خواست آزادانه جهت شرکت در آن بیشتر می چربد. کاربران گاه به گاه که بخشی از طرح تحت حمایت مالی، نبودند هیچ مشارکتی در طرح نداشتند.

مشارکت کاربران در طرح فراداده و حاشیه نویسی ها متن کامل نمایش های رادیویی، خلاصه اظهار نظرها یا تقسیم بندی های زمان نمایش های رادیویی را به وجود آورد اما گاهی اوقات فقط یک کلمه بود. از مصاحبه ها این گونه به نظر می رسد که بیش ترین جمعیت کاربران مشارکت کننده چیزی را به آرشیو اضافه نکرده اند اما نسبت به انجام اصلاحات در آن اقدام کرده اند. چون کاربران اجازه نداشتند فراداده آرشیوی هسته را تغییر دهند، به عنوان مثال یک عنوان صحیح را به فراداده لارم کردند، به طوری که اگر کاربر دیگری در جستجوی موردی بود، فایل در نتایج جستجو نمایش داده خواهد شد حتی اگر عنوان هنوز به منزله عنوان آرشیوی اصلی نشان داده شود:

«فراداده لارم، جایی است که من می توانم نظراتم را بنویسم و چندین بار این کار را انجام داده ام؛ اما مشکل این است که من نمی توانم عنوان فایل را تغییر دهم. من فقط می توانم نظراتم را در فراداده لارم اضافه کنم. در آن جا می توانم بنویسم که عنوان اشتباه و همین طور سخنران، فرد دیگری است نه فردی که در فایل ذکر شده است؛ اما به هر حال کاربران دیگر، به زیر فراداده لارم نگاه کنند و شاید آن ها این کار را انجام ندهند.» (بیت) (1)

در مصاحبه های بسیاری، مشارکت کنندگان به طرز شگفت انگیزی میزان پاسخ گویی بالایی را در کار با فراداده نشان دادند. آن ها اقدامات خود را درباره عواقب ناشی از تغییر فراداده و درباره سؤال اساسی مدیریت حقوق کاربر در محیط های علم الکترونیکی، انعکاس دادند. چندین مشارکت کننده آرزو داشتند که یک خط مشی مکتوب درباره تغییرات فراداده ها وجود داشت.

«در این مورد، من واقعاً آرشیو را با قرار دادن چیزی که در آن نبود، غنی کردم؛ اما مشکلی را ایجاد می کند که سؤال برانگیز است، چه موقع چیزی را که اضافه می کنم بهتر از موردی است که قبلاً در آن وجود داشته است؟ می دانید که منظورم چیست؟ توصیف آن دشوار است اما اگر چیزی را فراتر از قواعد اضافه کنم، موردهای پیشین چه خواهد شد؟ اگر آن چه را که اضافه کردم اشتباه بود چه خواهد شد؟» (آن) (2)

سطح پایین مشارکت در کمک به آرشیو، کمبود در آینده طرح هایی با زیر ساخت های الکترونیکی است که اگر قرار است به موفقیت برسند باید روی آن ها کار شود؛ اما سطح بالای پاسخ گویی از جانب

ص: 68


1- Beate
2- Anne

کاربران، به این معناست که فراهم کنندگان آرشیو باید کم تر نگران سوء استفاده از فراداده باشند به جای آن به استقبال مشارکت کاربران بروند.

7. نتیجه گیری

این پژوهش به بررسی این نکته پرداخت که چه طرح های فراداده ای برای مواد رادیویی موردنیاز هستند و کاربران چگونه با طرح های فراداده ای انتخاب شده سازگاری می یابند و آن ها را درک خواهند کرد. به علاوه، سؤال درباره ارتقای فراداده مشارکتی مطرح شد.

بر اساس مطالعاتی که روی چندین کاربر انجام شد، با استفاده از پرسشنامه هایی که به اعضای طرح و کاربران بالقوه ارسال گردید، سؤال اول پژوهش در یک طرح فراداده ای که شامل سه لایه بود پاسخ داده شد. لایه اول، فراداده آرشیوی هسته است که به وسیله فراهم آورندگان محتوا تحویل داده می شود و نمی تواند تغییر کند مگر به وسیله مدیران. لایه دوم، لایه فراداده لارم نامیده می شود و دربرگیرنده فراداده ای است که توسط کاربران فراهم شده است. این طرح فراداده ای می تواند توسط همه کاربران تغییر کند و تمام فایل ها را نیز توصیف می کند. به عنوان مثال، یک نمایش 90 دقیقه ای رادیویی. لایه سوم، فراداده اختصاصی طرح است که می تواند برای کاربران ایجاد شود و هم چون مثالی که برای فراداده های اصوات مطرح شد، اختصاصی طرح است. افزون بر این، حاشیه نویسی ها به عنوان بخشی از طرح های فراداده ای ارائه می شوند، مشارکت کنندگان بیان داشتند که آن ها حاشیه نویسی ها را برای توصیف بخش هایی از یک فایل و فراداده را برای توصیف کل یک فایل به کار می بردند.

در اواخر سال 2013 در پیگیری مصاحبه های پیوسته، سازگاری طرح های فراداده ای و درک کاربران از فلسفه اساسی آن، ارزیابی شد. نتایج نشان داد که برخی شرکت کنندگان گزارش دادند که آن ها طرح های فراداده ای و حاشیه نویسی ها را استفاده می کردند، در حالی که دیگران راه های متفاوت کار با داده های خود را ترجیح دادند یا احساس می کردند که به دلیل درگیر شدنشان در طرح مجبورند مشارکت داشته باشند. این مورد، به سؤال موفقیت آمیز بودن جمع سپاری افزایش فراداده ها پاسخ می دهد. کاربران در آرشیو مشارکت داشتند، به خصوص، کاربرانی که تحت حمایت مالی طرح بودند، شوق و شور زیادی نداشتند.

فراداده ها و حاشیه نویسی ها که توسط کاربران فراهم شده بود، در طیفی از یک کلمه تا متن کامل ارائه گردید. با این حال اغلب همکاری ها در راستای اصلاحات فراداده آرشیو بود. در این مشارکت ها کاربران میزان بالایی از پاسخ گویی را نشان دادند که قول داده بودند از داده ها سوء استفاده نکنند که عملاً هرگز در مورد حاضر رخ نداد.

ص: 69

به طور مختصر، بهسازی طرح فراداده ای در ارتباط نزدیک با کاربران آینده، حتی اگر دارای معایبی هم باشد به تهیه یک طرح فراداده ای بهتر کمک می کند. به منظور موفقیت در امر جمع سپاری، طرح های آینده زیر ساخت الکترونیکی، لازم است در جستجوی راه های درگیر کننده ای باشند که مشارکت بیشتر کاربران را طلب کند. در طرح های آینده، تمرکز بر فرایند ساخت طرح فراداده ای باید مورد توجه قرار گیرد حتی اگر بیشتر بر این نکته تأکید شود که کاربران چگونه داده ها را توصیف می کنند یا کم تر به این موضوع توجه شود که آن ها چطور به جستجوی داده ها می پردازند.

این نکته در تمام پاسخ ها آشکار شد که طرح فراداده ای آرمانی برای تمام کاربران وجود ندارد. اگر یک برنامه بخواهد چیزی بیش از یک آرشیو با عمل کرد جستجو باشد حداقل مخرج مشترک، نیازهای کاربران را برای زیر ساخت های الکترونیکی تأمین نمی سازد. از سوی دیگر، تلاش برای تحقق نیازهای مختلف جهت چنین گروه کاربری متنوع، محال است و به یک محیط کاربر پسند تر منجر نخواهد شد. در انتها کاربران می خواهند به مواد دسترسی داشته باشند و بر ابزارهایی تکیه می کنند که به آن ها عادت دارند که اکثر آن ها خارج از محیط زیر ساخت الکترونیکی در دسترس هستند.

تشکر و قدردانی

طرح لازم توسط برنامه ملی برای زیر ساخت پژوهشی (1) (به شماره پژوهانه 067292-09) مورد پشتیبانی قرار دارد. از سارا دیویس (2) برای کمکی که در متن مصاحبه ها انجام داد، از ساندرا لیکهیلت (3) برای پشتیبانی اش در راهنمایی مصاحبه ها و پروفسور ماریان لوگه (4) از دانشگاه آلبورگ (5) برای مشارکتش در تنظیم پرسشنامه ها و بهسازی طرح های فراداده ای سپاسگزاری می کنیم.

منابع

Ayres, M.L. (2005), "Case Studies in implementing Functional Requirements for

Bibliographic Records [FRBR]: AustLit and Music Australia", The

ص: 70


1- ational Program for Research Infrastructure
2- Sara Davis
3- Sandra Lechelt
4- Marianne Lykke
5- Aalborg University

.Australian Library Journal, Vol. 54 No. 1, pp. 43–54

Dublin Core Metadata Initiative (2012), "Dublin Core Metadata

/Element Set, Version 1.1", available at: http://dublincore.org/documents /.dces

Gligorov, R. (2012), "User-generated Metadata in Audio-visual Collections", in Proceedings of the 21st International Conference Companion on World Wide Web, ACM, New York, NY, USA, pp.139-144

Lund, H.; Bogers, T.; Larsen, B Marianne Lykke (2013), "CHAOS: User-driven

Development of a Metadata Scheme for Radio Broadcast Archives", in Proceedings of the iConference 2013, pp. 990-994

Huurnink, B., Hollink, L., van den Heuvel, W. and Rijke, M. de (2010), "earch behavior of media professionals at an audiovisual archive: A transaction log analysis", Journal of the American Society for Information Science and technology, Vol. 61 No. 6, pp. 1180–1197

ISMIR - The International Society for Music Information Retrieval (2014), available at:http://www.ismir.net/.

Kanai, K. (2013), "Differentiation of Metadata Elements Based on Users' Music Information Needs: Focusing on FRBR, FRAD and Variations", LIBRARY AND INFORMATION SCIENCE No. 70, pp. 89-118.

Kim, J., Oard, D.W. and Soergel, D. (2003), "Searching Large collections of Recirded Speech: A Preliminary Studt Proceedings of the American Society for Information Science and Technology, Vol. 40 No. 1 pp. 330-339

Kreutzfeldt, J. (2012), "Street Cries and the urban refrain: A ,methodological investigation of street cries", Sound Effects, Vol. 1 No. 2

ص: 71

pp. 62-80.

./LARM.fm blog (2014), available at: http://larm.blogs.ku.dk/about- larm

.Lee, J.H. (2010), "Analysis of user needs and information features in natural language queries seeking music information", Journal of the American Society for Information Science and technology, Vol. 61 No. 5, pp. 1025-1045

.Stockfelt, O., Lønstrup, A. Sangild, T. (2012), Radiolab - three different approaches "SoundEffects - An Interdisciplinary Journal of Sound and Sound Experience, Vol. 2 No. 1

.Riley, J. (2011), "Leveraging the FRBR model for music discovery and data sharing Autobiographical note", OCLC Systems Services, Vol. 27 No. 3, pp. 175–189

Saldaña, J. and Miles, M.B. (2013-2014), The coding manual for qualitative researchers + qualitative data analysis: A methods sourcebook Sage Publications, London, Thousand Oaks, Calif

Skov, M. and Lykke, M. (2012), "Unlocking Radio Broadcasts

User Needs in Sound Retrieval", in Proceedings of the 4th Information

Interaction in Context Symposium, ACM,New York, USA, pp. 298–301.

Vainio, T., Väänänen-Vainio-Mattila, K., Kaakinen, A., Kärkkäinen,

T. and Lehikoinen, J" (9) User Needs for Metadata Management in Mobile Multimedia Content Services", in Proceedings of the 6th International Conference on Mobile Technology, Application Systems,

ACM, New York, USA, pp. 51:1 51:8.

ص: 72

ص: 73

چکیده

این مقاله درباره کاربرد کنترل کتاب شناختی جهانی (یو بی سی) (1) در محیط وب معنایی و داده های پیوندی بحث می کند. تلاش ها در راستای پیاده سازی کنترل کتاب شناختی جهانی در مقیاس جهانی تا حدودی موفقیت آمیز بوده است، کنترل کتاب شناختی جهانی نظامی جهانی برای کنترل و تبادل اطلاعات کتاب شناختی است که پیاده سازی آن با استفاده از روش شناختی هایی با رویکرد از بالا به پایین بوده است. تلاش های انجام شده، به کارگیری رویکردهای یک پارچه استاندارد در حوزه های خاص کنترل کتاب شناختی بوده است، مانند کد گذاری فراداده با استفاده از یونی مارک، تولید محتوا با استفاده از استاندارد بین المللی توصیف کتاب شناختی (آی اِس بی دی) و شناسایی سرعنوان های مستند در راهنمای تهیه پیشینه های مستند و ارجاعی (جی ای آر آر) (2) و ملزومات کارکردی داده های مستند (فراد) (3) . کنار گذاشتن فراد تا اندازه ای تحت تأثیر فناوری های وب معنایی بوده است، به خصوص پیوند گذاری و استفاده مجدد از داده های منابع ناهمگون و هم چنین به کارگیری و حتی ادغام رویکردهای محلی در روش های مشترک جوامع بزرگ تر در سطح جهانی. این مقاله برخی از فن های جدید را معرفی می کند، فنونی که امکان اشتراک فراداده های محلی را با برنامه های کاربردی غیر محلی و هم چنین فنونی که استفاده از فراداده های جهانی را در برنامه های کاربردی محلی فراهم می کنند. مقاله حاضر مسائلی را که به واسطه این روش ها در مسیر کنترل کتاب شناختی پیش آمده است را مورد بحث و بررسی قرار می دهد. تفاوت عمده این روش در محیط داده های پیوندی، دیدگاهی است که در آن پالایش گروه عناصر توصیفی و ارتباطی جهانی برای برآوردن نیازهای برنامه های کاربردی محلی را در مقابل دیدگاه دیگری مطرح می کند، دیدگاهی که در آن مجموعه عناصر محلی موجود را در نظر می گیرد و نتیجه آن پیدایش نقاط مشترک جهانی برگرفته از روش محلی است. مقاله از مثال های واقعی استانداردهای ایفلا و غير ايفلا مثل توصیف و دسترسی به منبع (آر دی اِی) (4) ، دابلین کور (5) و بیب فریم

(6) و اِسکیما دات اُرگ (7) استفاده می کند. در نهایت این مقاله چنین استنتاج می کند که چشم انداز یوبی سی که در طی سالیان توسط ایفلا گسترش یافته است، به اعتبار خود باقی است و زوال نیافته است، اما اگر در آینده می خواهیم از سرمایه های گذشته سود ببریم، کنترل کتاب شناختی

جهانی نیاز به تغییر جهت اساسی دارد، تغییر از نگرش جهانی به دیدگاه محلی.

کلید واژه ها: کنترل کتاب شناختی جهانی، داده های پیوندی، وب معنایی، محلی سازی، میان کنش پذیری.

ص: 74


1- Universal bibliographic control programme (UBC)
2- GARR
3- FRAD
4- RDA
5- Dublin Core: The Dublin Core Schema is a small set of vocabulary terms that can be used to describe web resources (video, images, web pages, etc.), as well as physical resources such as books or CDs, and objects like artworks
6- BIBFRAME: (Bibliographic Framework) is a data model for bibliographic description
7- schema.org: is an initiative launched on 2 June 2011 by Bing, Google and Yahoo![1][2][3] (the operators of the then world's largest search engines) [4] to create and support a common set of schemas for structured data markup on web pages

محلی در بطن جهانی: کنترل کتاب شناختی جهانی با رویکرد روش شناختی پایین به بالا

اشاره

*محلی در بطن جهانی: کنترل کتاب شناختی جهانی با رویکرد روش شناختی پایین به بالا (1)

نوشته گوردون دانسایر (2) ، میرنا ویلر (3) | ترجمه سعیده اکبری داریان (4)

1. مقدمه و پیشینه

همان گونه که ریاست ایفلا، هرمن لیبارز (5) در مقدمه سند ایفلا کنترل کتاب شناختی جهانی خط مشی دراز مدت - برنامه ای عملیاتی (6) (1974)، مرقوم کرد: اخیراً بیانیه نهایی ایفلا به بلوغ خود دست یافت. یو بی سی یا برنامه کنترل کتاب شناختی جهانی، خدمات کتاب شناختی که در اختیار داریم و از آن استفاده می کنیم را توانمند کرده است. سند مذکور به مسئولیت سازمان های کتاب شناختی ملی جهت تولید پیشینه های کتاب شناختی معتبر مربوط به انتشارات کشورشان و هم چنین قابل دسترس کردن آن ها برای سایر سازمان های کتاب شناختی تأکید می کند. در حال حاضر فرایند کنترل کتاب شناختی جهانی با تولید پیشینه های کتاب شناختی و مستندات مطابق با استانداردهای بین المللی انجام می شود (اندرسن 1974، (7) ).

در راستای دستیابی به هدف برنامه کنترل کتاب شناختی جهانی، ایفلا از سال 1961 مسئولیت و وظیفه تدوین و ارتقای استانداردهای بین المللی دستور العمل ها، قواعد و اصطلاحات و از اواخر دهه 90

ص: 75


1- The local in the global: universal bibliographic control from the bottom up
2- Gordon Dunsire: Independent Consultant, Edinburgh, Scotland. E-mail address: gordon@ gordondunsire.com
3- Mirma Willer: Department of Information Sciences, University of Zadar, Zadar, Croatia. E-mail address: mwiller@unizd.hr
4- دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی و عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتاب خانه ملی
5- Herman Liebaers
6- Universal Bibliographic Control: A long term policy - A plan for action
7- Anderson

میلادی مسئولیت تدوین نمونه های مفهومی را بر عهده دارد. مفهوم اصلی برنامه کنترل کتاب شناختی جهانی، ایده یک دستی (1) بوده است، به این معنی که سرعنوان های قراردادی (2) باید بر اساس نام یا عنوانی انتخاب شود که در ویراست های مختلف آثار فهرست شده بیش از همه به کار رفته رفته است، بنابراین این اطمینان را می دهد که شکل یک سانی از نام در همه فهرست ها ظاهر شود و علاوه بر جنبه اقتصادی برای کتاب خانه هایی که تبادل اطلاعات دارند و هم چنین کاربرانی که با فهرست های مختلف مشاوره می کنند کار آمد تر است (اصول پاریس، 1961 (3)). برای نمونه، آی اِس بی دی: استاندارد بین المللی کتاب شناختی (4) با همان مفهوم اشاره شده طراحی شد (آی اِم سی ایی، 1969 (5)).

دروتی (6) اندرسن، اولین مقام مسئول برنامه کنترل کتاب شناختی جهانی و نویسنده سند کنترل کتاب شناختی جهانی که قبلاً به آن استناد شد، اختلاف نظر برخی کتاب خانه ها را در مورد مسئله نبود مفهوم یک دستی کاملاً شفاف بیان می کند. او پاسخ خود را در این زمینه چنین بیان می کند: چشم انداز نظام کنترل کتاب شناختی جهانی یک دستی بر اساس استانداردهای بین المللی است که همیشه مجموعه قواعد سخت و غیر انعطاف نیست، بلکه اصول پذیرفته شده بین المللی برای مسائل خاص است که مجوز تغییرات ملی را نیز به سازمان ها می دهد (اندرسن، 1974، 29-30).

در نتیجه چارچوب کنترل کتاب شناختی جهانی ترکیبی از رویکردهای محلی و جهانی شد. این تلاش به منظور برقراری تعادل بین استخراج خود توصیف (7) سر عنوان های قراردادی با نیاز به تمایز آن ها در سطوح مختلف خوشه های مجموعه ای و نیز در محدوده های معین انجام شد. بدیهی است که تمایز در بالاترین سطح، بیشتر مورد نیاز است، کل مجموعه ویرایش های میراث فرهنگی و کتاب شناختی، هنوز روش های متفاوتی برای تمایز سرعنوان ها در سطوح محلی دارند. این مسئله نیاز به جداسازی چارچوب جامع از روش شناختی های به کار رفته در درون آن را مطرح می کند. تمایز در مقیاس جهانی به زیر ساخت شناسایی جهانی نیازمند است؛ خود توصیف فرایند آوانویسی به کار گرفته شده در محلی ترین سطح برای مدرک در دست فهرست نویسی است؛ گردهم آوری (8) با استفاده از سرعنوان ها جایی در بین این ها قرار دارد.

ص: 76


1- Uniformity
2- Uniform Heading
3- Paris Principles
4- ISBD: International Standard Bibliographic Description
5- IMCE is an image/file uploader and browser that supports personal directories and quota
6- Dorothy
7- Self-descriptive
8- Collocation

مسائل مربوط به رویکرد روش شناختی از بالا به پایین

مدیریت شناسایی جهانی به فرانمای شناسگرهای جهانی نیاز دارد. این ملزومات در سطوح استاندارد ایزو و نظام های شماره دهی مثل آی اس بی ان (1) ، آی اس اس ان (2) ، آی اس آر ان (3) ، آی اس آر سی (4) و اخيراً آی اس ان آی (شناسگر استاندارد بین المللی نام). (5) چنین شناسگرهایی بخش اصلی توصیف کتاب شناختی هستند که پیوند لازم از توصیف خاص (محلی) به نظام شماره دهی جهانی را فراهم می کنند که در این صورت شناسایی یکتا امکان پذیر می شود.

با این وجود، قراردادهای برچسب گذاری در قالب نقاط دسترسی مستند (6) و هم چنین شکل های مختلف دیگر {ناگزیده ها} که نقاط دسترسی کنترل شده را تشکیل می دهند به تلاش ذهنی برای انطباق آن ها به همان موجودیت نیازمند هستند. به همین دلیل مفهوم گزاره نقاط دسترسی مستند جایگزین گزاره سرعنوان های قراردادی شد. نقاط دسترسی مستند، کاربر ملی (7) و نیازهایش را ترجیح می دهد و در نتیجه شکل نقاط دسترسی گزیده به سازمان کتاب شناختی و قوانین فهرست نویسی خاصی مورد استفاده است، وابسته می شود. امروزه دیدگاه از لحاظ فرهنگی به دیگران احترام بگذارید وجود ندارد، بلکه قاعده زیر مطرح می شود. این دیدگاه من، یا استنباط من، از فرهنگ دیگران است. شرح چنین تغییر دیدگاهی در مفهوم کنترل کتاب شناختی جهانی همان شکل سرعنوانی استفاده شده در سطح جهانی برای موجودیت است که دیگر عملی و مورد نیاز نیست، زیرا با توسعه قابلیت های رایانه، ما پیشینه های مستندی که در کشوری مطابق با مجموعه قواعد فهرست نویسی مشخصی تولید شده است به مستندات کشور دیگری پیوند می دهیم تا اشتراک پیشینه های مستند تسهیل شود و بالقوه به کمک رایانه نمایش

شکل های مختلف مستند را فراهم می کنیم (جی ای آر آر، 2001 (8) آی ایکس (9)).

نخستین فهرست مشترک مستندات اصطلاح نامه کنسرسیوم کتاب خانه های تحقیقاتی اروپایی (سِرل) (10) بود فهرست مستند پایگاه اطلاعاتی کتاب های چاپی (11) (که اکنون نام آن میراث کتاب های

ص: 77


1- International Standard Book Number (ISBN)
2- International Standard Serial Number(ISSN)
3- International Scholarly Research Notices (ISRN)
4- The International Standard Recording Code (ISRC)
5- International Standard Name Identifier (ISNI)
6- Authorized access Points
7- national user
8- GARR
9- ix
10- Consortium of European Research Libraries (CERL)
11- The Hand Press Book database

چاپی در اروپا 1455، (1) تا 1830 است) توسط کنسرسیوم کتاب خانه های تحقیقاتی اروپایی در اواخر دهه 90 میلادی تشکیل شد. اصطلاح نامه کنسرسیوم کتاب خانه های تحقیقاتی اروپایی شکل های مستند و استاندارد نام ها را که در فهرست های کتاب خانه ای امروزی مورد استفاده قرار گرفته اند را در یک موجودیت ترکیب می کند؛ بدون اعمال نفوذ شکل معتبر نامی که در خود کنسرسیوم کتاب خانه های تحقیقاتی اروپایی به کار رفته رفته است. در عین حال، شکل های گزیده و ناگزیده به صورت الفبایی تنظیم می شوند و در کنار آن ها نشان گر مؤسساتی که از آن مستند استفاده می کنند، آورده می شود (اصطلاح نامه کنسرسیوم کتاب خانه های تحقیقاتی اروپایی). تفاوت در روش های فهرست نویسی که در گذشته به صورت دستی در قالب فهرست برگه ها یا حتی سیاهه های موجودی انجام می شده است، سبب شده است امکان فرضی برای این هدف که سرعنوان های قراردادی / نقاط دسترسی یک دست برای موجودیت های توصیف شده ایجاد شود، وجود ندارد؛ مانند موجودیت های محل های جغرافیایی، چاپ خانه ها، نویسندگان و غیره. برای نمونه، 41 شکل نام لاین (2) به عنوان محل چاپ در اصطلاح نامه مذکور

موجود است؛ (پیوند پایدار) (3) .خاطرنشان باید کرد که در انطباق نام ها تلاش فکری درگیر بوده است و تنها الگوریتم های رایانه ای نبوده است.

بنابراین دلیل اصلی تصمیم گیری برای طراحی این اصطلاح نامه، به جای ایجاد فهرست مستنداتی با مفهوم سرعنوان های قراردادی، انطباق مستندات به منظور کاهش تبدیل داده ها و هزینه های توسعه سیستم بوده است. امروزه چنین دیدگاهی به آسانی می تواند شایع شود؛ با تغییرات اساسی که انتظار می رود در اتخاذ یا تدوین قواعد فهرست نویسی جدید به وجود آید: زمانی که بخواهیم محتواهای آتی را در محتواهای قدیمی جای دهیم مفهوم سرعنوان های قراردادی محدودیت ایجاد می کند.

فهرست مستند مجازی بین المللی (4) نوع مشابهی از فهرست مشترک مستندات با برخی کار کر دپذیری های متفاوت است (فهرست مستند مجازی بین المللی (2014). هدف کاملاً مشابه فهرست مشترک کنسرسیوم اشاره شده در بالا نیست: در فهرست مستند مجازی بین المللی شکل های مختلف نقاط دسترسی مستند که توسط سازمان های کتاب شناختی ملی مختلفی برای موجودیت واحدی تعریف شده است، به یک موجودیت پیوند داده می شود. شکل های دیگر نام ها {ناگزیده ها} در شرح مستند آورده نمی شود. برای نمونه، همان مثال قبلی لاین (پیوند پایدار) (5) نشان می دهد لاین نام جغرافیایی است که توسط هشت کتاب خانه ملی به کار گرفته شده است.

ص: 78


1- The Heritage of the Printed Book
2- Lyon
3- http://thesaurus.cerl.org/record/cn100011383
4- Virtual International Authority File (VIAF)
5- http://viaf.org/viaf/158189703

با این وجود، هیچ روش شفافی برای مدیریت تغییر یا تبدیل های گذشته نگر (1) در پایگاه های اطلاعاتی منفرد یا فهرست های مشترک وجود ندارد. برای نمونه، یکی از مشکلات عمده ای که احتمالاً ناشی از پیاده سازی ویرایش یک پارچه آی اِس بی دی (2) شد ناحیه صفر، ناحیه نوع رسانه و شکل محتوا (3) بوده است که جایگزین وجه تسمیه عام (4) شد. مسئله چگونگی برخورد با عنصر قدیمی 1/2 است که همواره در قراردادهای آی اِس بی دی و پیشینه های توصیفی ارائه می شده است، زمانی که مفهوم وجه تسميه عام کنار گذاشته شد، همان شماره برای عنصر عنوان برابر (5) در ویراست تلفیقی آی اِس بی دی به کار رفته است. قالب کتاب شناختی یونی مارک هنوز منسوخ شدن 200 بی دالر b (وجه تسمیه عام) را اعلام نکرده است (قالب کتاب شناختی یونی مارک 2012، (6) ). انتظار می رود وجه تسمیه عام تنها در پیشینه های قدیمی باقی بماند. چگونه ما با چیزی کنار بیاییم که یک بار برای کاربران فهرست مهم در نظر گرفته شده بود، در عین حال در استاندارد نوین منسوخ شده است؟ آیا این مسئله نشان می دهد که یک عنصر استاندارد محتوای بین المللی / جهانی خود را از دست می دهد و به یک عنصر محلی که هم چنان

دارای اهمیت است تبدیل می شود که این اهمیت ضرورت نگهداری آن را توجیه می کند؟

محلی سازی و جهانی سازی

فرمان جهانی بیندیشید محلی اقدام کنید (7) بر اساس اثر پاتریک گدیس (8) در حوزه برنامه ریزی شهری است: ... هر طرح معتبری باید و باید استفاده از طرح را در شرایط محلی و ناحیه ای در خود جای دهد و تجلی هویت محلی و ناحیه ای باشد. هویت محلی ... صرفاً در جریان فهم کافی و مناسب و برخورد با کل محیط و هم دلی با کاری که در محل مرتبط انجام می شود به دست می آید (گدیس، 1915). در سال های اخیر این دیدگاه در بافت بهداشت محیط زیست به کار گرفته شده است، ولیکن اگر این را به عنوان دستور کار برای محیط های داده های پیوندی در حوزه میراث فرهنگی قرار داده شود، مفید خواهد بود.

در بافت میراث فرهنگی و کتاب شناختی، ساختار داده های محلی به تطبیق محتوای محلی با مخاطب محلی در فرهنگ محلی نیازمند است. در ضمن، هر کاربر ممکن است اهدافی داشته باشد که

ص: 79


1- retro - conversion
2- International Standard Bibliographic Description(ISBD)
3- Content form and media type area
4- General material designation (GMD)
5- Parallel title
6- UNIMARC Bibliographic Format
7- Think global, act local
8- Patrick Geddes

صرفاً با محتوای غیر محلی و یا محتوای خارج از مرزهای محلی برآورده می شود. این وضعیت جهانی هر کاربر هست که در هر جایی از دنیا وجود دارد: نیاز به دیدگاه محلی به منابع، مانند مجموعه کتاب خانه ملی که همه موضوع های مورد علاقه شهروندان کشورش را پشتیبانی می کند و نیاز به دیدگاه محلی با رویکرد جهانی، مثل مجموعه کتاب خانه ملی که موضوع های مورد علاقه ملی را مطابق با فرهنگ، زبان و غیره، پشتیبانی می کند؛ و همین است که کتاب خانه های ملی نسخه ای از هر کتابی که در کشورشان منتشر شده باشد و نسخه ای از کتاب های زیادی که در مورد کشورشان در هرجایی منتشر شده باشد را نگهداری می کنند. محتوای محلی در محمل های جهانی و محتوای جهانی در محمل های محلی نگهداری می شود.

محلی (1) و جهانی (2) کاملاً با یک دیگر مرتبط هستند و ناحیه ای (3) در بین آن ها قرار دارد. بنابراین رویکرد جزئی نگرانه تری (4) برای مطابقت تغییرات محلی در فرانماهای فراداده ای و هم سویی با چشم اندازهای جهانی نیازمند است. این تطابق باید جزئی تر از پیشینه کتاب شناختی باشد. سطح پیشینه در فرانمای امروزی بسیار وسیع و غیرقابل انعطاف است: برنامه های کاربردی محلی شاید به همه عناصر داده ای نیاز نداشته باشند؛ بنابراین منابع محلی ممکن است عناصر اجباری (5) را مقداردهی نکنند. این مسئله به خوبی در مضمون بافت های یکسان مشهود است. برای مثال در توسعه کتاب خانه رقومی ملی علوم (هیلمن (6) ، دوشای (7) ، فیپس 2004، (8) ) و یوروپینا (9) (ایی دی ام پرایمر 2013، (10)). در هر دوی این نمونه ها راهکار، تغییر به سطح ریزدانگی فراداده از پیشینه به تک گزاره هایی است که در پیشینه در قالب جفت های نام / مقدار تگ (11) برای خصیصه ها یا فیلدها موجود هستند.

داده های پیوندی و آر دی اِف

چارچوب توصیف منبع (آر دی اِف) (12) قالب داده ای وب معنایی جهانی و محیط داده های پیوندی است.

ص: 80


1- Local
2- global
3- regional
4- Fine-grained approach
5- mandatory
6- Hillmann
7- Dushay
8- Phipps
9- Europeana
10- EDM Primer
11- name/tag-value pairs
12- Resource Description Framework (RDF)

چارچوب توصیف منبع فراداده را در قالب گزاره های منفرد درباره شی شناسایی شده ارائه می کند. هر گزاره شامل سه بخش است و سه بخشی (1) نامیده می شود. مبتدا (فاعل) (2) {یا همان منبع} در ابتدا قرار می گیرد و به دنبال آن وجه شناسایی شده شی توصیف شده قرار می گیرد که خبر (3) یا مسند (4) { همان ویژگی} نامیده می شود؛ و به دنبال آن مقدار یا شناسگر شی که مفعول (5) {یا همان مقدار ویژگی} نامیده می شود. هر سه بخشی شامل مبتدا (فاعل) - خبر (مسند) - مفعول است. شناسگرها در آر دی اف، یعنی شناسگرهای منبع قراردادی (یو آر آی ها) (6) در سطح جهانی و درنتیجه در سطح محلی نیز یکتا هستند. نمونه ای از گزاره سه بخشی عبارت است از: به عنوان مثال: منابع آی اس بی دی: ص 1016 ز اگرب. (7)

این گزاره از قالب زبان سه گانه مختصر (تی تی اِل) (8) استفاده می کند که در آن یو آر آی ها در شکل فشرده هستند و مقادیر واقعی (9) در داخل علامت نقل قول قرار داده می شوند. یو آر آی فشرده (10) به آر آی کامل گسترش پیدا می کند (11) که در آن برچسب دارای مکان نشر، تولید و توزیع (12) وجود دارد (عناصر آی اِس بی دی 2014، (13) ). اختصاراتی ایکس (14) (برای مثال) در هر نامگان محلی یو آر آی های منبع قرار داده می شود. بنابراین مثال سه بخشی که در بالا آورده شد. این گزاره را بیان می کند:

شیء شناسایی شده توسط یو آر آی فشرده ایی ایکس: منبع (15) 1 دارای محل نشر، تولید و توزیع زاگرب است.

ساختار سه بخشی آر دی اِف به این معنا است که ریزدانگی گزاره صرفاً توسط ویژگی کنترل می شود؛ ریزدانگی هر منبعی با تعریف تعیین می شود و مقدار هر ویژگی ریزدانگی آن را منعکس می کند. برای نمونه گزاره ریزدانه تر درباره همان منبع به شرح زیر است:

شی شناسایی شده توسط یو آر آی فشرده ایی ایکس: منبع 1 دارای محل نشر زاگرب است.

ص: 81


1- Triple
2- Subject
3- Predicate
4- Property
5- Object
6- Universal Resource Identifier (URIS)
7- ex: Resourcel isbd:P1016 Zagreb
8- Terse Triple Language (TTL)
9- Literal Language
10- isbd:P1016
11- http:// iflastandardsds.info/ns/isbd/elements/P1016
12- has place of publication, production, distribution
13- ISBD Elements
14- ex
15- ex:Resourcel

این گزاره می تواند توسط این سه بخشی ارائه شود: ایی ایکس: منبع 1 آر دی اِی اِم: ص 30088 زاگرب (1)

در این سه بخشی از ویژگی بخش قالب (2) آر دی اِی با برچسب دارای محل نشر (3) استفاده شده است (ثبت آر دی اِی 2014، (4) ).

نمونه ای از یک سه بخشی درشت دانه تر (5) : ایی ایکس: منبع 1 بی اف: ارائه دهنده زاگرب: انجمن کتاب خانه کرواسی، 2012 (6)

در این سه بخشی از ویژگی بیب فریم (7) با برچسب محل، نام یا تاریخ اطلاعات مرتبط با نشر، چاپ، توزیع، شماره نشر، مجوز نشر یا نمونه چاپ (8) استفاده شده است (بیب فریم، 2014).

جدول 1- سطوح مختلف ریزدانگی در ویژگی های سه بخشی

عکس

خاطرنشان می شود، گرچه جدول 1 مقوله بندی کلی از ریزدانگی نسبی بین بیب فریم، آی اِس بی دی و آر دی اِی را نشان می دهد، هر نامگان ویژگی درشت دانه تر یا ریزدانه تر از خودش را برای محل نشر دارا هست، برای مثال در آر دی ای، ویژگی درشت دانه تر از ویژگی ذکر شده در جدول بالا دارای وضعیت نشر، در آی اِس بی دی ویژگی درشت دانه تر دارای ناحیه نشر، تولید، توزیع و غیره موجود و

ص: 82


1- ex:Resourcel rdam:P30088 Zagreb
2- Manifestation
3- has place of publication
4- RDA Registry
5- coarser-grained
6- ex:Resourcel bf provider Zagreb : Hrvatskoknjižničarsko društvo
7- BIBFRAME: Bibliographic Framework
8- Place, name, and/or date information relating to the publication, printing, distribution, issue, release, or production instance

در بیب فریم ویژگی ریزدانه تر محل نشر، چاپ، توزیع، شماره، مجوز نشر و نمونه چاپ است.

جدول 1 دو نوع ریزدانگی که در توصیف کتاب شناختی ظاهر می شود را به تصویر می کشد: ریزدانگی معنایی و ریزدانگی نحوی. این که گزاره محل نشر از گزاره ... محل نشر، تولید، خاص تر است، نمونه ای از ریزدانگی معنایی (خاص به عام) است که از یک نوع محل (تنها محل نشر) تا ترکیبی از چندین نوع محل (محل نشر، تولید و توزیع) را شامل می شود؛ و گزاره ... محل نشر ... خاص تر از گزاره محل، نام ... مرتبط با نشر ... نمونه چاپ نمونه ای از ریزدانگی نحوی (خاص به عام) است که از محل نشر تا ترکیبی از محل نشر و نام ناشر است. هم چنین ویژگی درشت دانه تر مفهوم وسیع تری دارد اما رابطه معنایی ساختار ترکیبی دارد تا ساختار سلسله مراتبی. دو نوع ریزدانگی را می توان در مقوله بندی عناصر آر دی ای به صورت عنصر، ویژگی فرعی عنصر (1) و عنصر فرعی مشاهده کرد (جی اِس سی 2009، (2) ) .

به اشتراک گذاری و استفاده مجدد از داده ها تحت کنترل کتاب شناختی جهانی به روش های خودکار برای حرکت داده ها بین سطوح مختلف ریزدانگی نیاز دارد. چنین روش هایی انتظار می رود مجموعه ای از جعبه های سیاهی باشد که در آن سه بخشی هایی در قالب درونداد و تولید سه بخشی های دیگر در قالب برونداد باشند، این کار با استفاده از نرم افزار داخلی که داده ها را با روش ثابتی پردازش می کند، انجام می شود. ویژگی مهم این است که این جعبه، داده های سه بخشی جدیدی تولید می کند اما درونداد سه بخشی را عوض نمی کند تا درونداد برای سایر فرایندها هم چنان قابل استفاده باشد.

شش نمونه از چنین جعبه هایی در این جا پیشنهاد شده اند: مترجم فرانما (3) ، مترجم اصطلاح (4) ، گزاره ساز (5) ، جداساز گزاره (6) ، پیشینه ساز (7) ، جداساز پیشینه (8) .

عکس

شکل الف- جعبه سیاه مترجم فرانما

ص: 83


1- Element sub-type
2- JSC
3- Schema Translator
4- Term Translator
5- Statement Maker
6- Statement Breaker
7- Record Maker
8- Record Breaker

در شکل الف، جعبه سیاه مترجم فرانما، داده هایی که با استفاده از مجموعه عناصر یک نامگان تولید شده است به نامگان دیگری ترجمه می کند. گزاره فراداده ای که با استفاده از یک فرانمای کتاب شناختی تولید شده است به گزاره منطبق با فرانمای مرتبط ترجمه می شود. درونداد نمونه بالا، سه بخشی است که از بخش قالب آر دی ای ویژگی ص 30088 (دارای محل نشر) استفاده کرده است، برونداد عبارت است از: سه بخشی استفاده شده از فرانمای آی اِس بی دی، ویژگی ص 1016 (دارای محل نشر، تولید و توزیع). مثال مذکور بر اساس هم ترازی بین عناصر آی اِس بی دی و آر دی ای است که در قالب نگاشت آر دی اِف ارائه شده است. نگاشتی که از ارتباط های بین ویژگی های فرعی آر دی اِف استفاده می کند (دانسایر و گروه بررسی آی اِس بی دی 2012، (1)). این ارتباط شامل قاعده عمل پذیری خودکاری است که مجموعه دروندادی سه بخشی را با ویژگی متناظر از مجموعه عناصر بروندادی تولید می کند.

خاطرنشان می شود که جعبه سیاه صرفاً در یک جهت عمل می کند. جعبه سیاه طوری داده ها را تغییر و تبدیل می کند تا معناهای گزاره برونداد با فرانمای مقصد هم خوانی داشته باشند. این که بتوان گزاره خاص تری را از طریق استنباط به دست آورد، امکان پذیر نیست. برای مثال، اگر مترجم فرانما از عناصر عنوان در هستی شناسی پیشنهاد شده در آی اِس بی دی، آر دی اِی و دابلین کور استفاده می کند (دانسایر، هیلمن و فیپس، 2012، نمودار 6) ویژگی ص 1004 (دارای عنوان اصلی (2) ) در آی اس بی دی، صرفاً به ویژگی عنوان در دابلین کور ترجمه می شود (هیئت تعیین کاربردهای دابلین کور 2012، (3) ) (4) .

مطابق با هستی شناسی، برونداد یکسان از یک درونداد داده ای که از ویژگی های بخش قالب آر دی ای استفاده کرده است حاصل می شود، مثل ص 30156 (دارای عنوان اصلی). بنابراین برونداد عکس فرایند مذکور باید حدس زده شود. در یک سه بخشی که از ویژگی آردی ای استفاده کرده است، یو آر آی منبع، یک قالب را شناسایی می کند در حالی که سه بخشی که از ویژگی آی اِس بی دی بهره گرفته است، به یک منبع اشاره می کند که این دو مشابه یک دیگر نیستند (دانسایر، 2013). اگر برونداد مترجم فرانمای بالا در قالب درونداد به سیستم تزریق شود، تنها برونداد محتمل فرانمای درشت دانه تر مثل اسکیما. اُرگ است. (5)

ص: 84


1- ISBD Group
2- Title proper
3- DCMI Usage Board
4- Schema Translator (ex:Resourcel isbd:P1004 Poem) = ex:Resourcel dc.title Poem
5- Schema Translator (ex: Resourcel dc:title Poem) = ex: Resourcel schema:name Poem

عکس

تصویر ب- جعبه سیاه مترجم اصطلاح

جعبه سیاه مترجم اصطلاح (شکل ب) مقادیر داده ای را از یک نظام سازمان دهی دانش (کاس) (1) به نظام دیگر ترجمه می کند. گزاره فراداده ای که مقدار داده ای از یک اصطلاح شناسی کنترل شده است به گزارهای با مقدار داده ای در نظام اصطلاح شناسی کنترل شده دیگری ترجمه می شود. در این مثال، درونداد عبارت است از: سه بخشی که از ویژگی بانک کتاب شناختی یونی مارک استفاده کرده است (ویژگی یو 1 - 110 الف (2) ، دوره انتشار منابع با انتشار مستمر (3) ، فیلد داده های کد شده: منابع با انتشار مستمر (4) ) و یو آر آی منبع برای کد اچ در بانک یونی مارک (منابع مستمر: دوره انتشار) (5) است؛ و برونداد گزینه ای است که از آر دی اِی انتخاب می شود و یو آر آی منبع، مقدار مشابهی در واژگان دوره انتشار در آر دی اِی (6) است.

عکس

شكل ج- جعبه سیاه گزاره ساز

در شکل ج، جعبه سیاه گزاره ساز مقادیر گزاره های فراداده ای ریزدانه ای را به گزاره درشت دانه تر پیوند

ص: 85


1- (Knowledge Organization System (KOS
2- la- U110
3- Frequency of issue in Continuing Resource
4- Coded Data in Coded Data Field: Continuing Resources
5- unimarccf (Continuing resources: Frequency of issue)
6- rdaf (RDA Frequency)

می دهد. این کار با افزودن محدود کننده هایی مثل علائم نقطه گذاری یا کدگذاری آرایه بندی یا نمایش انجام می شود. در این مثال، درونداد، سه بخشی است که از ویژگی های آی اِس بی دی به شرح زیر استفاده می کند. ویژگی های ص 1016 (دارای محل نشر، تولید و توزیع)؛ ص 1017 (دارای ناشر، تولید کننده، توزیع کننده) و ص 1018 (دارای تاریخ نشر، تولید و توزیع)؛ و بروندادهای جعبه سیاه، گزاره 1162 (دارای ناحیه نشر، تولید و توزیع) هستند که از قواعد نقطه گذاری آی اِس بی دی استفاده می کنند (آی اِس بی دی، 2011).

عکس

شکل د- جعبه سیاه جداساز گزاره

عمل کرد جعبه سیاه جداساز گزاره (شکل د) عکس عمل کرد جعبه سیاه گزاره ساز شکل (ج) است. جعبه سیاه جداساز گزاره مقدار یک گزاره فراداده ای را به مجموعه ای از گزاره های ریزدانه تجزیه می کند، این کار را با شناسایی محدود کننده ها قبل از برداشتن آن ها انجام می دهد. در مثال بالا، درونداد، سه بخشی است که از ویژگی گزارۀ ص 1162 در آی اِس بی دی (دارای ناحیه نشر، تولید و توزیع) استفاده می کند و اجزای سه بخشی برونداد جعبه سیاه عبارت اند از: سه بخشی ای که از ویژگی های آی اِس بی دی استفاده می کند: ویژگی های ص1016 (دارای محل نشر، تولید و توزیع)، ص 1017 (دارای ناشر، تولید کننده، توزیع کننده)، ص 1018 (دارای تاریخ نشر، تولید و توزیع) پس از برداشتن علائم نقطه گذاری آی اِس بی دی.

ص: 86

عکس

شكل ه - جعبه سیاه پیشینه ساز

جعبه سیاه پیشینه ساز (شکل ه) کارکردپذیری جعبه سیاه گزاره ساز (شکل ج) را گسترش می دهد. این جعبه سیاه از پروفایل کاربردی برای خاص کردن اجزا و ساختار یک پیشینه فراداده ای مطابق با یک فرانما استفاده می کند. یک پروفایل کاربردی پیشینه های فراداده ای را تعریف می کند که در آن ها نیازهای کاربردی خاص را با گسترش آن چه که مد نظر است و نیز می تواند از داده ها انتظار رود، برآورده می کنند (کویل و بیکر 2009، (1) ). در این مثال، مجموعه سه بخشی هایی با مجموعه ای از گزاره ها که از ویژگی های آر دی اِی استفاده می کنند در ونداد را تشکیل می دهد و برونداد عبارت است از یک پیشینه آر دی اِی در قالب مجموعه سه بخشی هایی است که با یک پروفایل کاربردی منطبق است که این پروفایل کاربردی مشخص می کند که باید صرفاً از ویژگی های اصلی همراه با ترتیب ارائه و وضعیت اجباری یا تکرارپذیری هر کدام از این ویژگی ها استفاده شود.

عکس

شکل ز - جعبه سیاه جداساز پیشینه

عمل کرد جعبه سیاه جداساز پیشینه (شکل ز) عکس عمل کرد پیشینه ساز (شکل ه) است. جعبه سیاه جداساز پیشینه فراداده ای را به عناصر اجزای آن تجزیه می کند. این کار را با استفاده از پروفایل کاربردی برای فرانمای پیشینه ای انجام می دهد. در مثال مذکور، در ونداد، پیشینه آر دی ای است که در ساختار نحوی خاصی کدگذاری شده است و بروندادهای جعبه سیاه در شکل بالا، مجموعه سه

ص: 87


1- Coyle and Baker

بخشی هایی هستند که از ویژگی ها و مقادیر نامگان آر دی اِی استفاده می کنند.

انواع مختلف جعبه سیاه ها می توانند زنجیروار به یک دیگر متصل شوند تا عملکردهای میانکنش پذیری پیچیده تری را به ارمغان آورند. برای نمونه، پیشینه های داده های پیوندی برای بازیابی یک منبع خاص می توانند تولید شوند؛ این کار را با جمع آوری گزاره های فراداده ای از منابع متنوع که از عناصر و اصطلاح شناسی های مختلفی استفاده کرده اند و هم چنین تزریق آن ها از طریق فرایندهای جعبه های سیاه مترجم فرانما، مترجم اصطلاح، گزاره ساز و پیشینه ساز انجام می دهند.

فرایندهای داخلی مورد نیاز در داخل هر نوع جعبه سیاهی به خوبی در جوامع وب معنایی شناخته شده هستند؛ و موانع فنی غیر قابل حلی برای ایجاد چنین عوامل نرم افزاری پردازش داده های پیوندی وجود ندارد. این عوامل می توانند بخش های غیر شفاف مرورگرهای وب معنایی باشند، مثل مترجم خودکار زبان و پلاگین های مبدل مناطق زمانی برای مرورگرهای استاندارد وب استاد. با این وجود، برای این که جعبه های سیاه عمل کنند، تولیدکنندگان به استانداردهای کتاب شناختی آردی اِف و نیز نگاشت های مرتبط با آن ها و پروفایل های کاربردی برای مجموعه های شبه پیشینه گزاره های فراداده ای نیاز دارند.

چگونه جهانی فکر کنیم؟

فرض بر این است که در سطح جهانی هر شی با شی دیگری ارتباط دارد، اگر حالا نه حداقل در آینده. از طریق وب معنایی پیوندهای بین اشیا به صورت مستقیم یا توسط گذرگاه های چندگانه تکثیر می شوند. برای نمونه منبع کتاب شناختی مستقیماً می تواند به محل نشر خود، از طریق محل نشر یا خصیصه محل نشر (1) ، یا به صورت غیر مستقیم از طریق وضعیت نشر (2) یا نام ناشری (3) که خودش به محل ناشر متصل می شود پیوند داده شود. لذا حائز اهمیت است که بر روی شی خاصی یا یک نوع از اشیا در یک زمان متمرکز کنیم. این که فراداده توصیفی برای منبعی را تولید و آن را به محل نشرش پیوند دهیم یا برای محل نشر آن فراداده تولید کنیم و سپس آن را به منبع ارتباط دهیم، از توصیف منبع و محل در یک عملیات محلی واحد مؤثرتر خواهد بود. جوامع دیگر نیز رویکرد مشابهی خواهند داشت. برای مثال، خدمات اطلاعاتی دولتی فراداده ی مکان ها را به عنوان بخشی از داده های سرشماری تولید خواهد کرد.

جنبه های محلی یک شی می تواند به عنوان پالایش های مفهومی از دیدگاه جهانی در نظر گرفته شود. برای مثال خصیصه خاص عنوان اصلی (4) که در توصیف کتاب شناختی به کار می رود پالایش

ص: 88


1- place of publication or publication place
2- publication statement
3- publisher's name
4- title proper

خصيصه عام تر عنوان است که در بخش میراث فرهنگی استفاده می شود. مثل عنوان یک اثر نقاشی. خصیصه عنوان خودش پالایش مفهوم عام برچسب (1) است؛ همه اشیا برای تهیه یک شناسگر متنی می توانند برچسب گذاری شوند. خصیصه نام یک شخص، خاندان یا تنالگان نیز پالایش برچسب است و به همین ترتیب برچسب توسط نام مستعار (2) پالایش می نام مستعار جنبه ای از موجودیت کتاب شناختی نام شخص است.

زمانی که هیچ خصیصه عامی برای پالایش وجود نداشته باشد، جنبه های خاصی که موجودیت های کتاب شناختی را محدود می کنند، می توانند به مجموعه خصیصه های جهانی افزوده شوند. چنین وضعیتی نادر است زیرا جنبه های خاص در جامعه محلی با استفاده عام تر سازگارتر است. برای نمونه، خصیصه ویراست اساساً برای تک نگاشت ها مورد استفاده قرار گرفته است اما امروزه برای ویراست های ویژه (3) تصاویر متحرک و حتی شکلات ها به کار می رود.

از نقطه نظر جهانی، به منظور جلوگیری از تلفیق هویت های موجودیت های متفاوت نگهداری اشیا به صورت جداگانه حائز اهمیت است. برای نمونه، منبع و جایگزین رقومی آن هر چند که دارای محتوای مشابهی هستند اما بهتر است به عنوان اشیای متمایز با آن ها رفتار شود تا هویت یکسان (آی ام ای آی سی سی 2009، (4) ). عکس رقومی شده عکس رقومی نیست و تفاوت مذکور در هر فرانمایی حائز اهمیت است که در آن فرانما موجودیت های جداگانه ای برای توصیف محتوا و مشخصات محمل دارد، مثل اثر و نمونه در بیب فریم.

چگونه محلی اقدام کنیم؟

وب معنایی بر اساس وب گسترده جهانی است که وب هم به نوبه خود بر اساس اینترنت است. بنابراین دسترسی به محیط داده های پیوندی برای هر کس با دسترسی به اینترنت، میسر است. موانع فنی برای انتشار فرانماها و اصطلاح شناسی های فراداده ای محلی در آر دی اِف اندک است، این کار با نشر پیشینه های کتاب شناختی محلی در قالب داده های سه بخشی بدون از دست دادن جزییات داده ها امکان پذیر است. برای نمونه، سه بخشی ها می توانند با استفاده از ویرایشگرهای متنی متداول تولید شوند. زیر ساخت شامل ابزارهای دسترسی آزاد است. این ابزار نشر و مدیریت مجموعه عناصر و نیز

ص: 89


1- label
2- pseudonym
3- special editions
4- IFLA Meetings of Experts on an International Cataloguing Code (IME ICC)

مقادیر واژگان (1) را فراهم می کنند، مانند ثبت فراداده باز (2) که برای نامگان های ایفلا و آر دی اِی به کار می رود (ثبت فراداده باز، 2014). هم چنین گستره وسیعی از مستندات پشتیبانی از استانداردهای فنی تا وب گاه های شبکه های اجتماعی موجود است.

در صورتی که کاربرد محلی یک فرانمای جهانی کاملاً انطباق باشد، عناصر نامگان فرانمای جهانی (اگر در دسترس باشد) می تواند به صورت مجموعه داده های سه بخشی بدون کاهش محتوای داده های منبع منتشر شود. استفاده مجدد از عناصر جهانی، تکرار غیر ضروری مجموعه عناصر و مقادیر واژگان را کاهش می دهد. این کار با معناشناسی بسیار نزدیک و مترجم های فرانمایی که کمی فراتر از تشخیص دهنده هویت (3) هستند (نوع دیگری از جعبه سیاه) انجام می شود. با این وجود، اگر تغییرات در خصوص محتوای محلی قابل توجه باشد در این صورت می توان با تغییر در قالب پالایش فرانمای جهانی یا نشان دادن فران های محلی در نامگان متعلق به خود از کاهش محتوای داده ها جلوگیری کرد. حفظ وضعیت محلی داده ها این امکان را فراهم می کند که محیط جهانی بدون جرح و تعدیل محتوا از آن استفاده کند.

مجموعه عناصر محلی و تغییرات آن نیازمند برقراری ارتباط با مجموعه عناصر جهانی توسط نگاشتی هستند که این نگاشت توسط مترجم فرانما از فرانمای محلی به جهانی مورد استفاده قرار می گیرد. مقادیر واژگان جهانی و محلی باید با مترجم اصطلاح مناسبی هم تراز شوند.

در راستای حمایت از نگاشت های فرانماهای جهانی که با موجودیت های محلی سازگار نیستند. انتشار ویژگی ها مجموعه عناصر محلی در سطح وسیع سودمند است البته نه الزاماً ویژگی های هر موجودیتی، برای مثال نامگان آر دی ای شامل ویژگی هایی هستند که تنها به موجودیت های آر دی اِی / اِف آر بی آر یعنی اثر، بیان، قالب و مدرک محدود نمی شوند و امکان استفاده از آن ها در نگاشت های فرانماهای غیر اِف آر بی آر مثل آی اِس بی دی وجود دارد. به همین سیاق، مجموعه عناصر آی اِس بی دی بدون موجودیت منبع منتشر خواهد شد تا نگاشت کاملی از آی اِس بی دی به آردی ای باشد.

زمانی که برنامه کاربردی داده های پیوندی محلی از مجموعه داده ای باز جهانی، واژگان مقادیر، مجموعه عناصر نگاشت ها و پروفایل های کاربردی و غیره استفاده می کند، معمولاً پیوند دادن به شکل پویا یا استفاده از حافظه نهان (4) محلی با امکان بازنشانی مکرر نسبت به نسخه تصویر بلادرنگ (5) ثابت

ص: 90


1- Value vocabularies
2- Open Metadata Registry
3- Identity Matcher
4- cash
5- snapshot

داده های خارجی بهتر خواهد بود اگر داده ها در مخزن مشترکی نگهداری شوند و از وب داده ها (در اصلاح امروزی ابر) جدا نشوند منافع اشتراک داده ها به بهترین نحو حاصل می شود. داده های جهانی نوین مستقیماً در دسترس هستند و داده های تکراری غیر ضروری محلی به حداقل می رسد.

نتیجه گیری

مقاله حاضر آینده نزدیکی که در آن وب معنایی عادی و نامرئی می شود را به تصویر می کشد، همان گونه که اکنون وب اسناد توسط گوشی های هوشمند، تلویزیون ها، تبلت ها و لپ تاپ ها قابل دسترس شده است. آن چه که قابل دسترس خواهد شد محتوای رقومی شده، رقومی زاد یا جایگزین ها است و محتواهای مذکور برای پشتیبانی خدمات به منظور ارتقا بازیابی منابع به کنترل هوشمند کتاب شناختی نیاز دارند. با وجودی که اصول و چارچوب های کنترل کتاب شناختی پایه ریزی و نوین می شوند، اما برای این که کتاب خانه و جامعه میراث فرهنگی بتوانند از محیط داده های پیوندی استفاده و در گسترش آن مشارکت کنند، لازم است تغییر عمده ای در روش های کنترل کتاب شناختی اعمال کنند.

کنترل هوشمند کتاب شناختی باید تمام تلاش خود را به کار گیرد تا از آنانی که جهانی می اندیشند و ملی اقدام می کنند، حمایت کند. این حمایت با ترکیب رویکردهای روش شناختی پایین به بالا و بالا به پایین میسر خواهد بود.

کنترل کتاب شناختی جهانی از پایین به بالا و چالش ما برای سیاست گذاران و مدیران به شرح زیر است:

• تطبیق شناسگرهای محلی با شناس گرهای جهانی، به عنوان نمونه فهرست مستند مجازی بین المللی یا شناسگر استاندارد بین المللی نام.

• نشر داده های محلی و هم چنین فرانماهای محلی مستقیماً در آر دی اِف، به همان صورتی که هستند.

• ایجاد انطباق بین عناصر محلی و عناصر جهانی.

• فراهم کردن زیر ساخت پالایش و گسترش عناصر جهانی به منظور سازگاری در کاربردهای محلی.

• فراهم کردن زیر ساخت به منظور هم سازی عناصر محلی معمول به عناصر جهانی.

جعبه های سیاه چالش های ما برای برنامه نویسان هستند. نویسندگان و بسیاری از همکاران در جوامع ایفلا و آر دی اِی در مترجم فرانمای آی اس بی دی به آردی ای شرکت کرده اند که به زودی برای همگان قابل دسترس خواهد شد. لذا ما فکر می کنیم این چالش مناسبی است و تجربه به ما می گوید که علاوه بر این نوع کاربرد، از نقص های استانداردهای میراث فرهنگی و کتاب شناختی کنونی آگاه خواهیم شد.

ص: 91

این موضوع چیز عجیب و غریبی نیست و از سرشت انسانی ناشی شده است. در نهایت ما به یک شی واحد با دیدگاه فرهنگی و فردی متفاوتی می نگریم با مغزهای مشابه انسانی خود. توصیف ما از اشیا باید ترکیبی از مشاهدات باطنی و بیرونی باشد. در محیط داده های پیوندی، معناشناسی محلی در ساختار نحوی جهانی بیان می شود؛ معناشناسی جهانی در دل ساختار نحوی محلی است.

منابع:

(Anderson, 1974) Dorothy Anderson, Universal Bibliographic Control: A long term policy -A plan for action, (Pullach/München: Verlag Dokumentation, 1974)

/(BIBFRAME, 2014) BIBFRAME vocabulary, http://bibframe.org/ vocab

(CERL Thesaurus) HPB, CERL Thesaurus.http://www.cerl.org/ resources/cerl thesaurus/main

(Anderson, 1974) Dorothy Anderson, Universal Bibliographic Control: A long term policy -A plan for action, (Pullach/München: Verlag Dokumentation, 1974)

/(BIBFRAME, 2014) BIBFRAME vocabulary, http://bibframe.org/ vocab

(CERL Thesaurus) HPB, CERL Thesaurus,http://www.cerl.org/ resources/cerl thesaurus/main

/(Coyle and Baker, 2009) Karen Coyle and Thomas Baker, Guidelines for Dublin CoreApplication Profiles, 2009-05-18, http://dublincore org/documents/profile-guidelines/(DCMI Usage Board, 2012) DCMI Usage Board, DCMI Metadata Terms, 2012-06-14,http://dublincore.org/ documents/demi-terms

/(Dunsire, 2013) Gordon Dunsire, Resource and Work, Expression Manifestation, Item, Amended 6 October 2013,http://www.ifla.org/files

ص: 92

(assets/cataloguing/isbd/OtherDocumentation/resource-wemi.pdf (Dunsire, Hillmann, and Phipps, 2012) Gordon Dunsire, Diane Hillmann, and Jon Phipps,Reconsidering Universal Bibliographic Control in Light of the Semantic Web, Journal of Library Metadata, v. 12, issue 2-3 (2012

http://ecommons.library.cornell.edu/handle/1813/36288 (Dunsire and ISBD Review Group, 2012) Gordon Dunsire and ISBD Review Group, Alignment of the ISBD: International Standard Bibliographic Description element set with RDA: Resource Description Access element set, Version 1.1, 24 September 2012

http://www.ifla.org/files/assets/cataloguing/isbd/Other Documentation/ ISBD2RDA%20Align ment%20v1_1.pdf

(EDM Primer, 2013) Europeana Data Model Primer, 14/07/2013, http://pro.europeana.eu/documents/900548/770bdb58-c60e-4beb- a687-874639312ba5

(GARR, 2001) Guidelines for authority records and references, Revised by the Working Group on GARE Revision, 2nd ed., (München: Saur, 2001)

(Geddes, 1915) Patrick Geddes, Cities in Evolution, (London: Williams 1915)

https://archive.org/details/citiesinevolutio00gedduoft (Hillmann, Dushay and Phipps, 2004) Diane Hillmann, Naomi Dushay, and Jon Phipps, Improving Metadata Quality: Augmentation Dushay, and Jon Phipps, Improving Metadata Quality: Augmentation and Recombination DC-2004-Shanghai proceedings, http://dcpapers. dublincore.org/pubs/article/view/770/766

(IMCE, 1969) International Meeting of Cataloguing Experts, Copenhagen, 1969: Report, IFLA Annual, 1969; also published in: Report of the International Meeting of Cataloguing Experts, Copenhagen, 1969 Libri, 1, 20, 1970

ص: 93

13(IME ICC, 2009) IME ICC: IFLA Meeting of Experts on an International Cataloguing Code, Frankfurt, 2003-Pretoria 2007. Statement of international cataloguing principles (2009) http://www.ifla.org/files/ cataloguing/icp/icp_2009-en.pdf (ISBD, 2011) ISBD: International Standard Bibliographic Description, Consolidated Edition(Berlin München: De Gruyter Saur, 2011), ISBN 978-3-11-026379-4

http://www.ifla.org/files/assets/cataloguing/isbd/isbd-cons_20110321 pdf

/(ISBD Elements, 2014). ISBD elements, http://iflastandards.info/ns /isbd/elements

(JSC, 2009) Joint Steering Committee for Development of RDA, RDA Scope and Structure, 1 July 2009, http://www.rda-jsc.org/docs/5rda-scoperev4.pdf

/(Open Metadata Registry, 2014) Open Metadata Registry, http:// metadataregistry.org

,(Paris Principles, 1961) International Conference on Cataloguing Principles, Paris, 9th-18th October, 1961, Report, London: International Federation of Library Associations, 1963. Reprinted in: International Conference on Cataloguing Principles, Paris, 9th-18th October

196Report, (London: Clive Bingley, 1969) (RDA Registry, 2014) RDA Registry, http://www.rdaregistry.info (schema.org, 2014) schema.org, Organization of Schemas, http://schema.org/docs/schemas.html

ص: 94

ص: 95

چکیده

به نظر می رسد ما به عنوان کتاب دار می دانیم (و می ترسیم) که میز مرجع (1) در حال اقول و روبه زوال است ولی به عنوان یک شغل و حرفه، مطمئن نیستیم یا هم عقیده نیستیم که چه چیزی باید جایگزین آن شود. توصیه ی مقاله ی حاضر این است که کتاب داران خودشان باید به عنوان نقطه ی دسترسی اصلی به خدمات اطلاعاتی باشند. اگر چه برنامه های مربوط به میز مرجع دائماً در حال افول است ولی آماری که کم تر به آن اشاره شده این است که درخواست های ارائه شده برای آموزش گروهی و مشاوره فردی، رو به افزایش است. سواد اطلاعاتی، نقش کلیدی را در مدل جدید مرجع ایفا می کند ولی در یک مدل کتاب دار مدار (با مرکزیت کتاب دار)، تمام خدمات عمومی می توانند در خدمات مرجع و تحقیقات، ایفای نقش کنند. بخش های کلیدی این مدل جدید عبارت اند از: کمک رسانی، انعطاف پذیری، ارتباط

کلید واژه ها: منیر مرجع، خدمات مرجع، سواد اطلاعاتی

ص: 96


1- Reference Desk

پشت میز مرجع: خدمت مرجع چشم انداز تغییر اطلاعات

اشاره

*پشت میز مرجع: خدمت مرجع چشم انداز تغییر اطلاعات (1)

نوشته ایمی پَترسون (2) | ترجمه مهشید برجیان بروجنی (3)

مقدمه

واقعیت تأسف برانگیز و معروف این است که تراکنش ها و فعالیت های مرجع استاندارد ما دائماً رو به کاهش هستند (کارل - اِی آر بی سی 2014، (4)) (5) . میز مرجع - که زمانی نمونه قاطع و قدرتمندی برای خدمات اطلاعاتی بود - خیلی زود و سریع قدرت و ارتباط خود را از دست می دهد و پاسخ و واکنش کتاب داران به این مورد متفاوت است. در حالی که کریستی. آر. اِستیونز (6) (2013) درخواست های مختلف برای پایان دادن به میز مرجع از سال 1986 را به گونه ای مناسب خلاصه می کند، ولی برخی کتابداران معتقدند که کاهش و افول میز مرجع به معنی افول خدمات مرجع به عنوان یک کل است. برخی از آن ها از آن به عنوان یک نهاد یاد می کنند و به آن محکم می چسبند (فیتس پاتریک، مور و لانگ 2008، (7))؛ در حالی که دیگران با دپارتمان مرجع و میز مرجع منسوخ خود ادامه می دهند. واکنش های گوناگون و متنوعی وجود دارد من جمله ترکیب کردن میزهای مرجع با خدمات فناوری اطلاعات

ص: 97


1- After the Desk: Reference Service in a Changing Information Landscape
2- .Amy Paterson, Reference Librarian, Bishops University, Sherbrook, Canada
3- سازمان اسناد و کتاب خانه ملی ایران mah.borjian@yahoo.com
4- The Canadian Association of Research Libraries (CARL); Association des bibliothèques de recherche du Canada( ARBC)
5- گزارش آماری سالانه انجمن کتاب خانه های پژوهشی کانادا
6- Christy R.Stevens
7- Fitzpatrick, Moore, Lang

به منظور ایجاد یک میز مرجع خدماتی (سامسون و اُلِزا 2005، (1) )؛ استخدام متخصصان رشته به جای کتاب داران (اِستیونز، 2013؛ سانتگ و پالسون 2007، (2) )؛ یا این که کاهش دادن ساعت های میز مرجع. منظور از اظهار نظر یوئینگ و هاپتمن (3) مبنی بر این که تعاملات مرجع در ماهیت و طبیعت خود به صورت جهت دار و ساده انگارانه هستند» این است که زمان و وقت یک کتاب دار ممکن است در جاهای دیگر بهتر صرف شود (اِستیونز، 2013). بررسی و تحقیق سوزان ام. رایان (4) (2008) گورتلی 7000 تراکنش و فعالیت مرجع حاکی از این دارد که 89 درصد از آن ها می توانند توسط پاسخ داده شوند.

اگر میز مرجع کاملاً نامربوط باشد چه اتفاقی برای کتاب داران مرجع رخ می دهد؟ ترس و هراس از این که سرنوشت کار و حرفه ی ما به میز مرجع بستگی دارد» به نظر می رسد باقی مانده است، حتی در میان کسانی که میز مرجع را یک مکان یا کانالی برای خدمات مرجع می دانند (واتستین و بل 2008، (5) ). این مقاله، اوضاع و شرایط مربوط به افول میز مرجع، کانال های نوپا و نوظهور دیگر برای مرجع و بهترین شیوه های فعلی در تأکید مجدد بر خدمات اطلاعاتی و کتاب خانه را مورد بحث قرار خواهد داد. در پایان معتقدم کتاب داران برای این که بتوانند بحران مربوط به کاهش درخواست های مرجع را پشت سر بگذارند باید به عنوان نقطه دسترسی اصلی به خدمات اطلاعاتی مطرح شوند. منابع، نظام ها، روندها و خدمات سریعاً در حال شکل گیری و گسترش هستند و هیچ علائمی از کاهش و افول در آن ها دیده نمی شود؛ فقط کتاب دار است که به عنوان یک فراهم کننده، مترجم و یک راهنما برای این خدمات باقی می ماند. با دفاع و حمایت از کسانی که اذعان می کنند سواد اطلاعاتی یک مرجع جدید است (اِستیونز، 2013؛ سانتگ و پالسون، 2007)، این امکان فراهم خواهد شد تا آن مفهوم حتی بیشتر ایجاد شود.

همین که وقت و زمان کتاب دار خدمات عمومی (6) (که بسیاری از ما او را تحت عنوان کتاب دار مرجع سابق می شناسیم) برای تأکید بر وظایف پیچیده و یا ضروری تر آزاد می شود، تمام فعالیت های مربوط به مشتری و ارباب رجوع (هم چون مشاوره های تحقیقاتی، کلاس های آشناسازی، یا توسعه خدمات جدید) به شکل جدیدی که خدمت مرجع از آن استفاده کرده است در می آیند.

موضوع دیگری که باید در این جا مطرح کنم این است که این مقاله ممکن است مربوط به تمام انواع کتاب خانه ها باشد، تجربه ی اصلی من با کتاب خانه های آموزشگاهی است و در حقیقت موضوع اصلی این مقاله محسوب می شود. منابعی که من استفاده کرده ام بیشتر منابع کانادایی و آمریکایی بوده اند -

ص: 98


1- Samson and Oelz
2- Sonntag and Palsson
3- Ewing and Hauptman
4- Susan M. Ryan
5- Watstein and Bell
6- Public Services Librarian

منابعی هم چون انجمن کتاب خانه های تحقیقاتی کانادا (1) و انجمن کتاب خانه آمریکا (2) ؛ از این رو، این مقاله، تجربه ی آمریکای شمالی و گرایش همراه آن را نیز منعکس خواهد کرد.

تا اندازهی زیادی اغراق در زوال و مرگ

قبل از این که در خصوص میز مرجع صحبت کنیم لازم است تا بگوییم که برخی معتقدند کتاب خانه روبه زوال و افول است. البته بنده در خصوص کتاب صحبت می کنم. سایت آمازون (3) در سال 2012 اعلام کرد که فروش کتاب های الکترونیکی کیندل (4) امروزه از فروش کتاب های چاپی پیشی گرفته است (مالک 2012، (5)). زوال و مرگ قریب الوقوع، عواقب گسترده ای در خارج از دنیای کتاب خانه داشته است (کتاب فروشی های آر آی پی (6) ؟) ولی هم چنین به عنوان محور و هسته ی اصلی بسیاری از وبلاگ هایی (7) است که پایان عمر کتاب خانه ها را اعلام می کنند (به بخش سیگلر ام. جی 2013 (8) مراجعه کنید). در حالی که بسیاری با این گزارش مخالف هستند که مرگ و زوال کتاب تا اندازه ی زیادی اغراق شده است (زیکا 2013، (9) )، صدمات و آسیب های متعددی در بررسی و نگاه به کتاب خانه ها از دیدگاه کتاب - محور « (10) هنوز باقی مانده است. کسانی که اعلام می کنند مرگ و زوال کتاب، پایانی برای کتاب خانه ها است، به واسطه ی آمارهای مربوط به استفاده از کتاب خانه عمومی، نظرات و ایده های مشتریان، یا روابط میان سواد و وجود کتاب

خانه، ممکن است رد شود به برگ 2013، (11) و انجمن کتاب خانه آمریکا،

2014 مراجعه (کنید) و ضرر و زیان محسوس تری از سوی گروهی از مدافعان و حامیان آتی کتاب خانه وجود خواهد داشت. رِبکا شومان (12) (2014)، کتابی موسوم به یادگار پرست را به نام خود معرفی کرده است و در آن اظهار تأسف کرده است که البته او از هیچ نوع خدمات اطلاعاتی یا هیچ مرجعی در اظهار تأسفِ کاملاً نادرست خود استفاده نکرده است. گرچه سیگلر تصور می کند که کتاب های چاپی روبه زوال هستند و شومان نیز از آن به عنوان یادگار پرستی (بت پرستی) یاد می کند ولی این دو نفر در

ص: 99


1- Canadian Association of Research Librarians (CARL)
2- American Library Association (ALA)
3- Amazon
4- Kindle
5- Malik
6- R.I.P
7- Blog Posts
8- Siegler, M.G
9- Zickuhr
10- book-centered
11- Berg
12- Rebecca Schumann

یک چیز با هم عقیده هستند (البته آن ها کتاب دار نیستند) و این که آن ها هر دو خدمات کتاب خانه ای از هر نوع را به واسطه ی این ویژگی کاهش می دهند.

در این خصوص به موضوع اصلی ام باز می گردم زیرا اگر میز مرجع، تنها ویژگی یک کتاب خانه نباشد پس چیست؟ خبر زوال و افول کتاب در اخبار عمومی هیاهو به راه انداخته است و من شاهد این هیاهو بوده ام. ما هیچ ترسی از زوال و افول کتاب نداریم که البته در این خصوص شک و تردیدهایی جزیی وجود دارد ولی بیشتر به این دلیل است که ما می دانیم کتاب بر خلاف افکار عمومی، سرمایه ی ما در تجارت نیستند (بِرگ، 2013). از این رو، ما از زوال و افول کتاب هراس داریم. اگر کاربران گوگل تا حد زیادی چشم انداز اطلاعاتی را برای مسیر خود انتخاب کنند که استفاده از مشاوره در خصوص منابع کتاب خانه ای و دقت انتخاب شده ی ما را نادیده بگیرند آن گاه یک تهدید واقعی پیش رو خواهیم داشت. بنابراین همان طوری که کاهش خوانندگان چاپی ضرورتاً دلالت بر جامعه ی بی سواد ندارد کاهش یا افول میز مرجع نیز حاکی از پایان یافتن خدمت مرجع نخواهد بود ... لازم به ذکر است که عموم مردم و مفسران کتاب خانه بیشتر به مرتبط ساختن کتاب ها با کتاب خانه متمایل هستند تا خدمات اطلاعاتی (فارست، 2011 (1) ). کتاب داران باید روشی را پیدا کنند تا این ارتباط فراگیر را قطع کنند، یا حتی آن را

گسترش دهند.

سازگاری و تطابق با منابع الکترونیکی

نقطه ی مشترک میز مرجع و کتاب (جدا از این که هر دو در حال کاهش و افول هستند) این است که هر دو به عنوان معیارها و استانداردهای سنتی هستند که با گسترش و انتشار رو به رشد منابع الکترونیکی جایگزین شده اند. در حالی که استفاده کنندگان اولیه ی فناوری مدت هاست با دفاعیه پردازان و ردّیه نویسان (2) در حال جنگ و ستیز هستند (شومان، 2014) ولی معتقدم که امکان یک هم زیستی مسالمت آمیز وجود دارد؛ همیشه یک جا و مکانی برای کتاب ها در کتاب خانه ی رقومی در آینده وجود خواهد داشت، هر چند ضرورتاً معتقد نیستم که این مکان در واقع یک مکان اصلی و مرکزی خواهد بود. همین مورد برای میز تحریر نیز مصداق دارد (کارلسون، 2007). فیتس پاتریک، مور و لانگ (2008) دریافتند که دانشجویان آن ها حتی با وجود برخورداری از یک سیستم یادگیری جدید دارای یک مدل سنتی برای میز مرجع هستند و 95 درصد از این دانشجویان اذعان دارند که مدل ترجیحی شان برای دسترسی به یک کتاب دار، دسترسی داشتن به میز مرجع است. در حالی که مهم است نقطه ی دسترسی

ص: 100


1- Forrest
2- Apologists

متمرکز را در «کمک کتاب دار» حفظ کنیم؛ میز مرجع ریشه در سنت های و خدمات چاپی دارد (اِستیونز، 2013). منابع الکترونیکی این امکان و اجازه را به حامیان و مشتریان می دهد تا از هر مکان و هر زمانی به کتاب خانه دسترسی داشته باشند و از این رو خدمات مرجع نیز باید در دسترس باشند تا این تقاضا و نیاز برآورده شود.

اگر دانشجویان و کاربران آن ها برای دسترسی به منابع، دیگر نیازی به رفتن به کتاب خانه نداشته باشند، باید عکس العمل دوگانه داشته باشیم. از یک سو، می خواهیم فضای فیزیکی خود را به عنوان یک فضای حیاتی و ضروری حفظ کنیم (بنت 2008، (1) ) ولی از سوی دیگر، فرصت هایی به ما داده شده است تا خدمات و خدمات را خارج از ساختمان فیزیکی گسترش دهیم.

در مورد این فضا، یک سؤال همیشگی وجود دارد: آیا برای کتاب ها مهم تر است یا برای مطالعه؟ اسكات بنت (2008) معتقد است که هر کسی که کتاب خانه ی آموزشگاهی می سازد به نوعی از اطلاعات بسیار مهم نیاز دارد ولی آیا این منجر به جابه جایی یا تکمیل اتاق های مرجع فعلی می شود؟ گرچه برخی از این هراس دارند که مکان های یادگیری فناوری مدار» (2) ممکن است به طور کامل خدمات کتاب خانه ای را جایگزین کنند؛ این ترس و هراس ممکن است مبتنی بر برخی واکنش های دانشجویان، غیر موجه باشد. کارن کِیلِر (3) (2014) نتایج ناراضی کننده و ناخشنود لیکوال (4) از دانشگاه نیوبرانزویک اِس تی جان (5) پس از انتقال به یک محیط یادگیری جدید را گزارش کرد. در حالی که مسائل و مشکلات و مسائل دانشگاه نیوبرانزویک اِس تی جان صرفاً در خصوص فضای مطالعه شده باشند لذا تنش اصلی (یعنی آوردن دانشجویان به ساختمان یا تلاش برای دنبال آن ها گشتن در همه جا) باقی می ماند.

نقاط دسترسی مرجع جدید (هم فیزیکی و هم مجازی) رایج تر می شوند: در کشور کانادا، مرجع صحبت دوستانه (6) در حقیقت یک حد طبیعی و جدید در کتاب خانه های دانشگاهی و کتاب خانه های عمومی است (کارل، 2013). مرجع مجازی (7) دارای مزیّت دوگانه ای است و برای کسانی که می خواهند از فاصله ی دور به کتاب خانه دسترسی پیدا کنند راه نجات فراهم می کند و نیز برای گروه های در حال رشدی که ترجیح می دهند به صورت مجازی صحبت کنند تا به صورت رو در رو، خوشایند است. در خلال همین جلسه در کتاب خانه، شما می توانید سؤالاتی را بپرسید و دیگران در اتاق کناری را دعوت به سکوت

ص: 101


1- Scott Bennett
2- technology-focused
3- Karen Keiller
4- LibQual
5- New Brunswick St. John(UNBSJ)
6- Chat Reference
7- Virtual Reference

کنید و شخص دیگری که در شهر، استان، یا کشور دیگر است تعجب می کند از این که چگونه می شود کتاب ها به صورت بر خط جایگزین شوند. البته مزیت خدمت گفتگوی که بارها عنوان شده، این است که به صورت ناشناخته و غیر شخصی است ولی فرصت های بسیاری برای تشویق کردن دانشجویان به صحبت کردن با کتاب داران خود را، ارائه می کند و به آن ها اطلاعات مورد نیاز برای برقراری ارتباط تماس برای استفاده در آینده ارائه می کند. علاوه بر آن، گمنامی نسبی واسطه ممکن است از گرایش ها و تمایلات بالقوه ی حامی و مشتری که ممکن است قابلیت دسترسی کتاب دار را تحت تأثیر قرار دهد، اجتناب کند (بانت و مکالکساندر 2013، (1) ). اگر مشتریان از صحبت کردن با کتاب داران مبتنی بر هر نوع عوامل سطحی (هم چون سن، جنسیت، نژاد یا پوشش) منع شوند آن گاه اینترنت طبق معمول می تواند میدان و زمین بازی را هموار کند.

لازم به ذکر است که حتی هنگامی که به سؤالات مجازی پرداخته می شود حجم مرجع رو به کاهش و زوال است ولی خدمت گفتگوی (2) تثبیت شده، خیلی فراتر از مسیر خدمات کتاب خانه ای و فراتر از محدودیت های ساختمان فیزیکی گام بر می دارد (اِستیونز، 2013). اگر دانشجویان نمی توانند به کتاب خانه بروند بنابراین ما می توانیم اطلاعات مرجع بر خط را در اختیار آن ها قرار دهیم به طوری که ممکن است آن ها امیدوارانه راه و مسیر خود به سوی ما را پیدا کنند. کتاب خانه ها از طریق ایمیل، توئیتر و پیام متنی، سؤالات خود را مطرح می کنند؛ رهنمودهایی برای تحقیقات و نقل قول ارائه می شود و حتی یک کانال یوتویوب کتاب خانه ای خارج از وضعیت عادی قرار نمی گیرد. برخی از کتاب خانه ها با کتاب داری ثابت یا مرجع سیار و ناقل هوشمند آزمایش می شوند. اسکات کارلسون (3) (2008) اذعان می کند که مفهوم رفتن به جایی که دانشجویان هستند» معمولاً به صورت مجازی به کاربرده می شود ولی در حوزه ی فیزیکی نیز مصداق دارد که در این خصوص کتاب خانه ی دانشگاه میشیگان (4) با استفاده از برنامه ی لاته (5) شرایطی فراهم کرده است که کتاب داران این

دانشگاه، دانشجویان را به جلسات مشاوره مرجع آزاد در یک کافی شاپ در محوطه ی دانشگاه دعوت می کنند. یقیناً بدون میز مرجع، هیچ نقطه دسترسی اصلی و مرکزی برای خدمت مرجع وجود ندارد ولی آیا یک وارث مطلق و مسلم وجود دارد و آیا ما به آن نیاز داریم؟

رشد جدید در سواد اطلاعاتی

ص: 102


1- Bonnet and McAlexander
2- Chat Reference
3- Scott Carlson
4- Michigan's
5- Latte

اگر چه برنامه های میز مرجع همیشه در حال کوتاه شدن هستند ولی آماری که کمتر مطرح شده این است که درخواست های مشاوره فردی و آموزش گروهی در حال افزایش است (اِستیونز، 2013). در حالی که بیشتر ما، نه همه ی ما با مشاوره و جلسات آشنایی و کتاب خانه آشنا هستیم ولی برخی از کتاب خانه های دانشگاهی هم چون دانشگاه بی شاپ (1) و مانت سینت وینسنت یونیورسیتی (2) در کانادا شروع کرده اند به ارائه ی درس ها و دوره های واحدی در زمینه، اطلاعاتی که توسط کتاب داران مرجع تدریس می شود. کلاس های سواد اطلاعاتی واحدی دور از حد مطلوب هستند، ولی برای خدمات اطلاعاتی دانشگاهی راه های هیجان انگیزی را ارائه می کنند.

در تجربه ای که در تدریس سواد اطلاعاتی در بی شاپ داشتم، بزرگ ترین مزّیت یک دوره ی کامل (که در نقطه ی مقابل جلسه ی آشنایی و تشخیص قبلی قرار دارد) ایجاد ارتباط با دانشجویان است. در مدلی که در بی شاپ به کار برده شده است، سواد اطلاعاتی در واقع یک دوره ی آزمایشگاهی است که 6 یا 7 هفته ی ترم دانشگاهی را تشکیل می دهد و به همراه دوره های منظم دانشجویان است. اخيراً «دوره ی سواد اطلاعاتی» (3) در رشته هایی هم چون کسب و کار، آموزش، جامعه شناسی، اقتصاد و زبان های مدرن مورد نیاز است ولی دروس اختیاری دیگری نیز برای علوم اجتماعی و علوم انسانی ارائه می شوند.

در حالی که تعداد 6 کلاس به طور ایده آل می تواند بسیاری از اصول ارزشیابی و تحقیقاتی معتبری را به دانشجویان منتقل کند، می تواند کتاب دار را به عنوان یک حضور فعال در مؤسسه و نهاد مطرح کند. دانشجویانی که دوره ی سواد اطلاعاتی و تفکر انتقادی (آی اِل تی) (4) را برداشته اند با کتاب دار خود در خصوص مشاوره گفتاری و تحقیقاتی مشورت خواهند کرد که به همان شیوه ای که از یک استاد دانشگاه مشاوره می گیرند.

در حالی که تجویز و پیشنهاد کردن بهترین روش هایی برای دنیای پس از میز مرجع کاملاً دشوار و جسورانه است، یک سری مفاهیم کلیدی را پیشنهاد می دهم که در خدمت مرجع به عنوان یک کل وجود ندارند - یا شاید در حال ظهور هستند. هدف این مفاهیم باید کمک کردن مستمر به سازگاری و تطابق با شرایط اطلاعاتیِ در حالِ تغییر و در نظر گرفتن کتاب داران شما به عنوان یک شغل و حرفه برای انواع درون گرا، جذاب تر است (شِردین 2002، (5) ) ولی همان طوری که قبلاً گفتیم اگر دانشجویان

ص: 103


1- Bishops University
2- Mount Saint Vincent University
3- Information Literacy
4- Information Literacy and Critical Thinking (ILT)
5- Information Literacy and Critical Thinking (ILT)

برای دسترسی به خدمات، نیازی به مراجعه به میز مرجع نداشته باشند آن گاه این وظیفه ی کتاب داران است که به دیدن آن ها بروند. لیزا فارست (2011)، کمک را به عنوان یک عامل لازم در هدایت کردن دانشجویان به سوی منابع کتاب خانه ای بیشتر از کتاب های مشخص می داند. کمک می تواند شامل ژست های کوچکی باشد مثلاً قرار دادن تصویر خود در قسمت هدایت موضوع» (1) تا بدین وسیله دانشجویان بتوانند چهره ای برای نام شما بگذارند یا این که می تواند به معنی مشارکت و همکاری بیشتر با بخش های دانشکده ی خود باشد. کریستی آر. اِستیونز (2007) عنوان می کند که همکاری میان کتاب دار و دانشکده برای حفظ ابتكارات عمل مؤثر سواد اطلاعاتی یک امر بدیهی و لازم است ولی وقتی که دانشکده نسبت به همکاری با کتابداران بی میل و بی توجه است آن گاه اصرار و پافشاری، یک امر ضروری محسوب می شود. اِستیونز (2007) هم چنین اذعان می کند که یک بخش سواد اطلاعاتی برای جمله ی به دیدن کاربران رفتن در جایی که آن ها هستند وجود دارد و لازم است تا کتاب داران دیگر این گونه تصور نکنند که دانشکده و دانشجویان می توانند بخش های سواد اطلاعاتی و اصطلاحات اصلی کتاب خانه را حدس بزنند (جولین و گیون (2) ، اِستیونز، 2007). آوردن کتاب خانه نزد دانشجویان به معنی جایگزین کردن زبان کتاب خانه (پایگاه های داده، فهرست) با زبانی است که دانشجویان از قبل آن را می دانستند (پولجِر 2011، (3) ).

فرصت های زیادی برای کمک وجود دارد که هنوز به آن ها اشاره نشده است که این فرصت ها موجب شده تا من به سراغ مفهوم کلیدی دوم خود یعنی «مفهوم انعطاف پذیری» (4) بروم. تمام سازمان ها به میزان اندازه مختلف دارای فرهنگ خاص خود هستند؛ و آن چه با یک کتاب خانه سازگار است ممکن است با کتاب خانه ی دیگر سازگار نباشد. به عنوان مثال سازمان های بزرگ تر ممکن است برای کمک و حمایت از چند فضای رسانه ای اجتماعی از پایگاه مشتری کافی برخوردار باشند؛ این فضاهای رسانه ای شامل فیس بوک، توئیتر، پینترست، فلیکر و غیره هستند. سازمان های کوچک تر ممکن است بخواهند تا پایگاه طرفداران خود را فقط در یک فضا تثبیت کنند. اگر شما یک دانشگاه کوچکی هستید که دانشجویانش به راحتی سؤالات مرجع را در توئیتر یا به صورت متن می پرسند (کارلسون، 2007)؛ ممکن است هیچ نیازی به یک فضای مجزای گفتگو نداشته باشید. دانشجویان مبتنی بر فرهنگ سازمانی ممكن است به جای میز مرجع از سیستم پاسخگویی کتاب خانه استفاده کنند (اِستیونز، 2013) و یا همان طوری که در بررسی و مطالعه ی انجام شده در سال 2008 توسط فیتس پاتریک، مور و لانگ

ص: 104


1- Subject Guide
2- Julien and Given
3- Polger
4- flexibility

مشخص است، آن ها ممکن است مدل سنتی تری را ترجیح دهند. از فرهنگ مورد قبول خود به عنوان پایگاهی برای پیش رفتن و ایجاد فرصت های جدید استفاده کنید ولی اصل اساسی انعطاف پذیری این است که روش های خلاف عرف و نامتعارف را رد نکنیم.

سومین مفهومی که می خواهم در مورد آن صحبت کنم مفهوم «ارتباط» است و در حقیقت ترکیبی از مفهوم اول و مفهوم دوم است. تمرکز زدایی یا شاید هم تمرکز دوبارهی خدمت مرجع نیازمند توسعه دادن و انتشار دادن شبکه بسیاری از بخش های دیگر سازمان خود بوده است. اغلب اوقات حرکت به یک مکان یادگیری یا میزهای مرجع ترکیبی به معنی همکاری نزدیک تر با فناوری اطلاعات است (سامسون و اُلِز، 2005) و از کتاب داران جدید انتظار می رود برای رهبری یا همکاری در زمینه خدمات رقومی یا خدماتی مبتنی بر وب از درک و شناخت فناوری برخوردار باشند.

فرصت های همکاری با دانشکده، دانشجویان و جامعه بی شمار هستند- از فراهم کردن فضای مطالعه و نظارت بر محیط یادگیری گرفته تا مجری بودن در باز بودن دسترسی مجلات و مخازن (1) . مشارکت با سازمان های دیگر هم چون دفاتر تحقیقات (2) ، خدمات دانشجویی (3) ، دفاتر حق مؤلف (4) و بخش های فناوری اطلاعات به برقراری ارتباط و ایجاد موضوعات جدید بسیار کمک می کند. همان طوری که اِستیونز (2013) عنوان کرده است، بخش های نوظهور بسیاری در خدمات اطلاعاتی وجود دارد و کارهای زیادی برای انجام دادن وجود دارد ولی توانایی خریدن و همکاری با افراد ذینفع در کتاب خانه و دانشگاه» ضروری و بسیار مهم است. ابتکار عمل بدون خرید با مشکل مواجه خواهد شد و از زمانی که به کتاب داران اجازه داده شده تا بدترین مدافع خود باشند زمان گذشته است.

آن که این سه مفهوم (یاری، انعطاف پذیری، ارتباط) ایجاد می کنند، یک بخش مرجع انسانی ارگانیک و متحرک است. کتاب دار می تواند با پیگیری و دنبال کردن کاربران در هر یک از راه های جدیدشان، بیشترین تأثیر را داشته باشد و به احتمال زیاد به عنوان یک منبع اطلاعاتی به نفع و حق او اذعان و دنبال می شود. مشتریان همیشه سؤالاتی می پرسند: لازم است مکالمه از کجا و با چه کسی صورت گیرد. اگر ما به عنوان کتاب دار خود را تحت عنوان هدایت گران معتبری از طوفان اطلاعاتی نشان دهیم، خدمت مرجع پس از افول میز مرجع رونق خواهد گرفت.

ص: 105


1- Open Access Journals and Institutional Repositories
2- Research Offices
3- Student Services
4- Copyright Offices

منابع

American Library Association (ALA). (2014). Public library use. Retrieved fromhttp://www.ala.org/tools/libfactsheets/alalibraryfactsheet06 Bennett, S. (2008). The information or the learning commons: Which

will we have? The Journal of Academic Librarianship, (34)3, 183-5. doi: 10.1016/j.acalib.2008.03.001

Berg, J. (2013, October 15). The end of "The end of libraries -Beerbrarian. Retrieved from http://beerbrarian.blogspot.ca/2013/10/the end-of-end-of-libraries.html

Bonnet, J. L. and McAlexander, B. (2013). First impressions and the reference encounter: The influence of affect and clothing on librarian approachability. The Journal of Academic Librarianship, 39(4), 335-46. doi: 10.1016/j.acalib.2012.11.025

CARL-ARBC. (2010). Core competencies for 21st century librarians. Retrieved from http://www.carl-abrc.ca/uploads/pdfs/core_comp_ profile-e.pdf

CARL-ARBC. (2013). 2010-2011 Statistics/Statistiques. Retrieved from http://www.carl-abrc.ca/uploads/stats/carl/2010-11/2011%20 CARL%20Statistics.pdf

CARL-ARBC. (2014). Statistics/measures. Retrieved from http://www carl-abre.ca/statistics.html

Carlson, S. (2007). Are reference desks dying out? Librarians struggle to redefine and in some cases eliminate the venerable institution. The Reference Librarian, 48(2), 25-30. doi:10.1300/J120v48n02-06

:Fitzpatrick, E. B., Moore, A. C., Lang, B. W. (2008). Reference librarians at the reference desk in a learning commons: A mixed methods evaluation. The Journal of Academic Librarianship, 34(3), 231-238. doi

ص: 106

10.1016/j.acalib.2008.03.006

.Forrest, L. (2011). Out of bounds: Developing a library outreach program using the "Five practices of exemplary leadership" model. In D. Lowe-Wincentsen and L. Crooks (Eds.), Mid-career library and information professionals: A leadership primer (pp. 151-163). Oxford: Chandos Publishing

/Keiller, K. (2014). Cognitive dissonance: LibQual results after a move to the commons. Presented at 7th Annual Canadian Learning Commons Conference, Bishop's University, June 9-11, 2014. Retrieved from http:// countyourblessings.wordpress.com/2014/06/16/cognitive-dissonance-libqual-results-after-a-move-to-a-commons

Malik, S. (2012, August 6). Kindle ebook sales have overtaken. Amazon print sales, says bookseller. The Guardian. Retrieved from http:// www.theguardian.com/books/2012/aug/06/amazon-kindle-ebook-sales-overtake-print

Polger, M. A. (2011). Student preferences in library website vocabulary. Library Philosophy and Practice, 2011. Retrieved from http://www. webpages.uidaho.edu/~mbolin/polger2.htm

Ryan, S. M. (2008). Reference transactions analysis: The cost effectiveness of staffing a traditional reference desk. Journal of Academic Librarianship, 34(5), 389-99. DOI: 10.1016/j.acalib.2008.06.002

Samson, S. and Oelz, E. (2005). The academic library as a full-service .information center. Journal of Academic Librarianship, 31(4), 347-351. doi: 10.1016/j.acalib.2005.04.013

Scherdin, M. J. (2002). How well do we fit? Librarians and faculty in the academic setting. portal: Libraries and the Academy, 2(2), 237-53. doi:10.1353/pla.2002.0042

Schumann, R. (2014, May 12). Save our stacks. Slate. Retrieved from

ص: 107

http://www.slate.com/articles/life/education/2014/05/college_libraries_ should keep their books in the stacks.html

Siegler, M. G. (2013, October 13). The end of the library. TechCrunch. Retrieved from http://techcrunch.com/2013/10/13/the-end-of-the-library/ Sonntag, G. and Palsson, F. (2007). No longer the sacred cow-no

longer a desk: Transforming reference service to meet 21st century user needs. Library Philosophy and Practice, 2007. Retrieved from http:// unllib.unl.edu/LPP/sonntag-palsson.htm

Stevens, C. R. (2007). Beyond preaching to the choir: Information literacy, faculty outreach, and disciplinary journals. The Journal of Academic Librarianship, 33(2), 254-267. doi: 10.1016/j.acalib.2006.08.009

Stevens, C. R. (2013). Reference reviewed and re-envisioned: Revamping librarian and desk-centric services with LibStARs and LibAnswers. Journal of Academic Librarianship, 39(2), 202-214. doi: 10.1016/j.acalib.2012.11.006

Watstein, S. B. and Bell, S. J. (2008). Is there a future for the reference desk? A point-counterpoint discussion. The Reference Librarian, 49(1), 1-20. doi: 10.1080/02763870802103258

Zickuhr, K. (2013, May 28). In the digital age, parents value printed books for their kids. Pew Research Center. Retrieved from http://www

/pewresearch.org/fact-tank/2013/05/28/in-a-digital-age-parents-value-printed-books-for-their-kids

ص: 108

ص: 109

چکیده

در این مقاله، هدف نشان دادن این بود که چگونه فَگفوربِندِت (1) ، اتحادیه ای که من نمایندگی آن را دارم، نه تنها برای دستمزد منصفانه و همه شرایط کاری برای افرادی که در کتاب خانه ها فعالیت می کنند، مبارزه می کند، بلکه برای داشتن بهترین کتاب خانه به عنوان موسسه ای برای افرادی که استفاده کننده آن هستند نیز گام بر می دارد. من امیدوارم جنبه ای کلیتر در مورد این موضوعات را توصیف کنم که درک سنتی از نقش تجاری اتحادیه را دنبال می کند، ما از کتاب خانه مدرسه (2) (هر کتاب خانه ای دقیقاً) حمایت می کنیم، نه به خاطر این که ما اعضای کاری اتحادیه را این جا داریم، بلکه به خاطر وجود خود کتاب خانه ها و به عنوان موسسه ای مهم در زندگی روزمره بسیاری از زنان و مردان استمرار خواهند داشت. ما می خواهیم در شکل گیری جامعه ای بهتر و همراه آن، خدمات کتاب خانه ای بهتر مشارکت داشته باشیم. اتحادیه من - فَگفوربِندِت، البته قادر به انجام چنین وظایف سنگینی در خود نیست. ما آزمایشگاهی برای این اهداف داریم و از این موضوعات در همکاری با سایر اتحادیه ها سازمان ها و سیاستمداران دیگر شاخه های جامعه مدنی حمایت می کنیم. عنصر کلیدی در این فعالیت مفهوم گفتگوی اجتماعی و متقابل، مسئول همکاری با چارچوب های جامعه ای دموکراتیک است. من با اندک حقایقی درباره نروژ آغاز کردم که به شما ایده ای در مورد بافتی که ما فعالیت می کنیم. ارائه کنم. پس من نمونه نروژی را بحث می کنم؛ چرا فَگفوربِندِت، به عنوان اتحادیه ای تجاری، باید از کتاب خانه های مدرسه حمایت کند؛ و مسائل آینده و درگیری ها هنوز برای مبارزه وجود دارد. من با بررسی به این نتیجه رسیدم که «جوامع قوی نیازمند کتاب خانه های مدرسه قوی هستند». (3)

کلید واژه ها: حمایت کتاب خانه های مدرسه، نروژ اتحادیه ها

ص: 110


1- 4 Fagorbundet ، اتحادیه نروژی کارکنان شهرداری و عمومی، بزرگ ترین اتحادیه در نروژ (کنفدراسیون نروژی اتحادیه های کارگری) است، نزدیک به 340,000 عضو دارد. اعضای آن در بخش دولتی، در دولت های محلی و شهرستان و در بیمارستان ها و هم چنین در بخش خصوصی فعالیت می کنند. هم چنین این اتحادیه کارآموزان و دانش آموزان را نیز سازماندهی می کند [مترجم]. برگرفته از وب سایت اتحادیه: http://www.fagforbundet.no/international
2- school library
3- Strong societies need strong school libraries

چرا اتحادیه ها باید از کتاب خانه های مدارس حمایت کنند؟ نمونه نروژی

اشاره

*چرا اتحادیه ها باید از کتاب خانه های مدارس حمایت کنند؟ نمونه نروژی (1)

نوشته مّت هنریکسِن اوس (2) | ترجمه زینب پاپی (3)

مقدمه

پادشاهی نروژ اسکاندیناوی، کشوری اروپایی و مستقل است. قلمرو آن عمدتاً شامل بخش غربی شبه جزیره اسکاندیناوی (4) است. کشوری با نوار طولانی، خط ساحلی و در امتداد توسعه آتلانتیک شمالی (5) داخل خلیج تنگ مشهوری قرار گرفته است. در کل، نسبتاً با وسعت کم 385000 هزار کیلومتر مربع با بیش از 5 میلیون نفر جمعیت است. نیمه شمالی کشور در منطقه قطب شمال، اما آب های گرم گلف استریم (6) ویژگی های سخت زمستان قطب شمال را بر آن افزوده است. نروژ غنی از نفت، گاز، الوار، غذای دریایی، آب شیرین و نیروی برق - آبی (7) است. صنعت نفت حدود یک چهارم از تولید ناخالص داخلی نروژ را تشکیل می دهد

ص: 111


1- Why should Unions support School Libraries? The Norwegian model
2- Mette Henriksen Aas: The National Executive Board of agforbundet TheNorwegian Union of Municipal and General Employees), Oslo, Norway
3- دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی، سازمان اسناد و کتاب خانه ملی ایران
4- Scandinavian Peninsula
5- North Atlantic
6- GulfStream
7- hydroelectric power

نروژ مجلس مردم سالاری و حکومت آن پادشاهی قانونی و هارولد پنجم (1) پادشاه و رئیس دولت و ارنا سالبرگ (2) نخست وزیر آن است. اگر چه عضویت نروژ در اتحادیه اروپا (3) با دو همه پرسی به شکست انجامیده، اما نروژ روابط نزدیک خود را با اتحادیه اروپا و ایالات متحده حفظ کرده است. نروژ دولتی واحد با دو سطح اداری استان و شهرستان / شهرداری است.

نروژ شامل 450 شهرستان است، بیشتر آن ها عمدتاً جوامع روستایی با کم تر از 5 هزار نفر جمعیت هستند. سیاستی در نروژ وجود دارد که مردم باید قادر به انتخاب محل زندگی خود باشند و هنوز دسترسی برابر به خدمات عمومی دارند. مدرسه نروژی، عمومی بوده و توسط دولت تأمین می شود، تنها درصد کمی از کودکان در مدارس خصوصی آموزش می بینند. (4) مدارس خصوصی (5) تقریباً به طور انحصاری بر اساس منحصراً فن ها یا گفتارهای آموزشی جایگزین هستند.

درک کلی در نروژ وجود دارد که مدرسه عمومی در پذیرش فرصت برابر برای هر دانش آموز با هر پیشینه خانوادگی سودمند است. قانون کتاب خانه های عمومی (6) از همه شهرداری ها درخواست ارائه خدمات کتاب خانه عمومی را دارد که در کل توسط شهرداری اداره و با کتاب داری تعلیم دیده رهبری می شوند. علاوه بر این، استان ها و دولت مالکیت و اداره خدمات کتاب خانه را برای حفظ منفعت ملی و ناحیه ای عهده دار هستند. قانون آموزش به همه دانش آموزان در آموزش پایه، حق دسترسی به کتاب خانه مدارس را اعطا می کند. مشخصه متمایز دیگر نروژ، تراکم بالای اتحادیه در آن است. نزدیک به 80 درصد کارمندان بخش دولتی وارد اتحادیه شده اند، در حالی که بخش خصوصی در حدود 60 درصد است.

بعد از گفتن چند حقایق اصلی در مورد کشورم، من اکنون مایلم کلماتی چند در مورد این مفاهیم و مؤسسات ترکیبی که ما با عنوان «مدل نروژی» (7) می نامیم، بازگو کنم. نمونه نروژی نظام نیمه نهادی از مشارکت اجتماعی و مذاکره است که ثابت نموده برای کشور و زندگی ما در این جا بسیار سودمند است. نروژ کشوری پرهزینه است و رقابت پذیری ما تا حد زیادی به نیروی کار تحصیل کرده و سازگار و توانایی های خلاقانه بستگی دارد. جامعه نروژی برای مردم سالاری خود شناخته شده است، تقریباً اشتغال کامل و محکم و سیستم رفاه عمومی وجود دارد.

ص: 112


1- Harald (the fifth)
2- Erma Solberg
3- European Union
4- اکثر کودکان در مدارس دولتی تحصیل می کنند و تنها 2 درصد از آن ها به مدارس خصوصی می روند [مترجم]، برگرفته از وب سایت: http://intropersisk.cappelendamm.no/c40671/sammendrag/vishtmh?tid=41091
5- private schools
6- Public Libraries Act
7- Norwegian Model

نروژی ها مایل اند تصور کنند که نروژ به عنوان جامعه ای تساوی گرا، با تفاوت های کم تر در استانداردهای زندگی در مقایسه با بسیاری دیگر از جوامع است. نظام مدرسه ما در نظر دارد که از این فلسفه حمایت کند. میان نروژی ها، این نظر به طور گسترده ای گفته می شود که نظام عمل کردی خوب، آموزش و اجتماعی کردن کودکان و نوجوانان را ارائه می کند تا آن ها را قادر سازد در جامعه شغل، دستمزد و زندگی شایسته و مناسب کسب کنند.

روابط صنعتی

روابط صنعتی در نروژ با سازمان های قدرتمند توصیف می شود، نظام رفاه عمومی و سنت مشارکت اجتماعی سه جانبه میان سازمان ها، کارفرمایان و کارگران وجود دارد. روابط صنعتی مثبت اغلب به عنوان پیش شرط اصلی برای موفقیت نسبی اقتصاد نروژ نشان داده می شود. نظر کلی این است که روابط صنعتی به خوبی کارآمد است: استانداردهای ایمنی و بهداشت حرفه ای بالا، سطح بالایی از مشارکت نیروی کار، نرخ پایین بیکاری، نرخ بهره وری که در میان دنیا بالاترین هستیم را حفظ کرده ایم.

موافقت نامه های جمعی ملی را پایه و اساس همکاری احزاب صنعتی قرار داده است. این موافقت نامه ها وظایف و حقوق رابطه ای برای احزاب و اعضای سازمان دهی شده آن ها ایجاد می کند. کارفرمایان معمولاً بر طبق خط صنعتی آن ها سازمان دهی می شوند.

اتحادیه های تجاری ملی معمولاً شعبه های محلی در محیط کار دارند که آن ها نیز دارای اعضایی هستند. اغلب اتحادیه ها با هم در چند کنفدراسیون بزرگ ملی به هم ملحق می شوند، اما موارد استثنائی از غیر کنفدراسیون، اتحادیه های مستقل یافت می شوند. اتحادیه ها ممکن است کارگران را در حرفه ای خاص، یا آموزش معین سازمان دهی کنند، یا آن ها ممکن است همه کارگران با شرکتی مشخص یا با خط مشخص از صنعت (افقی یا عمودی) سازمان دهی کنند. فَگفوربِندِت بخشی از کنفدراسیون نروژی اتحادیه های کارگری (1) است و هدف آن سازمان دهی تمام گروه های کارگری در بخش شهری است.

مشارکت اجتماعی سه جانبه:

سه حزب که همکاری اجتماعی سه جانبه را تشکیل می دهند عبارت اند از:

1. کارگران (اتحادیه های تجاری) 2. کارفرمایان (و / یا سازمان های آن ها) 3. سازمان ها همکاری سه جانبه در نروژ در دهه های بعد از جنگ جهانی دوم رسمی شده است. به یاد درگیری های

ص: 113


1- Norwegian Confederation of Trade Unions(NCTU/LO)

تلخ، اعتصابات و بستن کارخانه ها در سال های 1920 و 1930، احزاب صنعتی مایل به حل و فصل برخی از مسائل اصلی با اجماع، در گفتگوی نزدیک با دولت بودند.

گفتگوی سه جانبه بعدها در مذاکره طرح های توسعه بهره وری در دو بخش عمومی و خصوصی به کار رفت که قادر به انتقال نسبتاً کم اصطکاک به روش های تولید با فناوری بالا در صنایع اصلی شد.فَگفوربِندِت به عنوان نروژی هایی که عادت به مذاکره، همکاری و مشارکت دارند، این سنت گفتگو و همکاری را به کار می برد تا از کتاب خانه های مدرسه بیشتر و بهتر حمایت کند. از طریق «قوانین زمین» (1) ما قادر به حمایت از خدمات بهبود یافته هستیم، مناطق فاقد بودجه و همکاری را نشان می دهد تا مطمئن شوید که به طور مثال، مدارس جدید ساخته شده است و کاملاً مجهز برای ارائه خدمات کتاب خانه به دانش آموزان و عموم به طور کل هستند.

در سطوح ملی و محلی، اتحادیه ممکن است برای بودجه عمومی کافی، اطمینان از این که کتاب خانه های مدرسه کارمند آموزش دیده، کتاب ها و رسانه به روز دارند لابی کند، دانستن استانداردهای قانون گذاری در این تضمین کافی نیستند.

در طی فرایند چانه زنی جمعی سالانه، اتحادیه ها برای دستمزدهای مناسب و شرایط کاری برای اعضای خود، از جمله کتاب داران مدارس مبارزه می کنند که به خوبی آگاهی دارند که دستمزد معقول و شرایط کاری برای حفظ خدمات عمومی با کیفیت بالا بسیار ضروری است.

ما باور داریم که بسیج افکار عمومی، راهبرد و سیاستی دموکراتیک و قدرتمند است. چنین بسیجی ممکن است از مالکیت سازمان ما در سطح ملی، منطقه ای و محلی آغاز شود. هم چنین اتحادیه ممکن است ارتباط خود را در فعالیت سیاسی با سایر سازمان ها، گروه های اجتماعی یا شهروندان خاص شروع کند. اتحادیه ما، همان گونه که ذکر شد، بسیاری از متخصصان مختلف را سازمان دهی می کنند و این مسئله ما را قادر می سازد که با مردم از تمام جنبه های زندگی ارتباط برقرار کنیم.

چرا فَگفوربِندِت به عنوان اتحادیه ای تجاری برای کتاب خانه های مدارس مبارزه می کند؟

دانش قدرت است! کسب دانش و قدرت، شما واقعاً باید بخوانید. این ممکن است برای بیشتر ما مشخص باشد، اما همان زمان ما می دانیم که بسیاری از کودکان و بزرگسالان در خواندن مشکل دارند و برخی از آن ها آموزش کافی را از دست می دهند.

آمار شناخته شده به ما می گوید که دسترسی به کتاب ها از سنین پایین تأثیر عمده ای بر توان کودک برای مقابله با نظام آموزشی خواهد گذاشت. کتاب های والدین شما در قفسه ها قرار دارند، این شانس

ص: 114


1- ground rules

شما برای موفقیت در مدرسه است.

تعداد زیادی از اعضای اتحادیه من هیچ آموزش رسمی ندارند. فَگفوربِندِت موضوعی را با اولویت بالا برای تقویت «بی سواد» (1) از طریق کمک به اعضای ما برای رسیدن به تحصیلات رسمی ایجاد کرده است. داشتن مهارت ها و تحصیل کرده خوب، اعتماد به نفس را بالا برده و شما با شجاعت بر ایستادن آن چه که شما باور به حق دارید یا برای مبارزه علیه آن چه که اشتباه است، عرضه می کنید. مهارت های خواندن و مردم سالاری سخت به هم مرتبط هستند.

مردم سالاری به بحث منصفانه و باز مربوط می شود، در شرایط برابر، همه شهروندان و مؤسسات را در بر می گیرد. ما تصور می کنیم که مهم است هر فردی بتواند به اطلاعات و دانش ضروری دسترسی داشته باشد، نه تنها کسانی که در حال حاضر با ثروت و قدرت هستند.

بنابراین، کتاب خانه ها در کل و به طور خاص کتاب خانه های مدرسه، نقش مهمی در شکل گیری آینده جوامع ایفا می کنند. دلایلی که اتحادیه ها باید برای کتاب خانه های مدرسه مبارزه کنند، باید مشخص شود:

1. ما باور داریم کتاب خانه های مدرسه تضمین می کنند که هر کودکی به دانش پایه مورد نیاز دسترسی یافته و به شخصی مستقل تبدیل شود.

2. کودکان با دسترسی به کتاب خانه مدرسه جامع همیشه خواهند فهمید که چگونه اطلاعات کافی را یافته و پاسخ سؤالات خود را به دست آورند.

3. کودکان نیاز دارند که برای تفاوت بین حقایق واقعی از جعلی (2) آموزش ببینند.

4. کتاب خانه مدرسه ممکن است یکی از چندین شیوه ای باشد که ما بتوانیم نابرابری اجتماعی را خنثی کنیم.

مسائل آینده / مبارزه هنوز مبارزه شود

نمونه نروژی فرصت هایی را از طریق گفتگو و همکاری ارائه می کند؛ اما با این حال بر درگیری های سیاسی و اقتصادی مورد علاقه اصرار دارد.

هیچ پیروزی تا ابد برنده نیست - ما باید مراقب حملات به نظام رفاهی باشیم. این مسئله حتی پس از انتخابات عمومی سال گذشته مهم تر است که توسط احزاب با هدف کوچک کردن و تضعیف دولت رفاه برنده شد. برنامه هایی برای خصوصی کردن بخش های بزرگی از بخش دولتی وجود دارد،

ص: 115


1- uneducated
2- fake

به این ترتیب بودجه عمومی موجود به عنوان منبع درآمد برای خصوصی سازی است. جنبش کارگری (1) در برابر چنین برنامه های خصوصی سازی مقاومت می کند، با این استدلال که این برنامه ها به هدر دادن پول و ارائه خدمات با کیفیت ضعیف تر منجر می شوند.

اما هم چنین در طول زمان هایی که متحدان سیاسی ما در موقعیت هستند، ما به مبارزه برای حقوق خود، اعضا و جوامع خود متعهد هستیم. همیشه نیازهای پولی بیشتر وجود خواهد داشت تا نیازها را پوشش دهد.

کتاب خانه های مدرسه «بخش نرم» (2) مؤسسات هستند و ممکن است به آسانی طعمه فشار سیاستمداران در نیاز فوری برای تعادل بودجه شوند. خدمات آموزشی و فرهنگی ممکن نیست موضوعات فوری زندگی یا مرگ باشند، بلکه تضعیف آن ها به ناچار سنت های دموکراتیک ما را ضعیف خواهد کرد و به طور مؤثری مقابله در برابر افزایش نابرابری اجتماعی و به دنبال آن بحران مالی مشکل بیشتری را ایجاد خواهد کرد.

همیشه شرکت های خصوصی وجود دارد و هنوز هم هست که تا حدودی به رقابت می پردازند و تا حدی نیز مکمل خدمات عمومی هستند.

نگرانی اصلی اتحادیه این خواهد بود که تضمین کند که خدمات عمومی مطابق با استانداردهای کیفیت بالا و دسترسی برابر توسعه یافته اند. به عنوان اتحادیه کارگری، ما به شدت این نظر را رد می کنیم که اجازه به افزایش تفاوت ها در ثروت و درآمد را می دهد که تأثیر روبه رشدی در شکل گیری آینده فرزندان جوان ما دارد.

از جمله چالش های اصلی برای رقمی سازی جامعه، تشخیص حقایق واقعی از جعلی است. ما با طوفانی از انواع اطلاعات مواجه هستیم، از تعداد منابع به ظاهر نامحدود. ما نیاز به آموزش در دانشکده ها به منظور مقابله با اطلاعات تفکیک نشده مشابه و اغلب سؤال برانگیز داریم. فَگفوربِندِت معتقد است که کتاب خانه مدرسه نقطه شروع مناسبی برای آموزش کودکان در تفکر انتقادی است. کتاب داران مدرسه مهارت های تخصصی برای تدریس به کودکان را کسب می کنند که چگونه منابع مستقل را جستجو کنند.

جوامع قوی نیازمند کتاب خانه های مدرسه قوی

جوامع قوی نیازمند کتاب خانه های مدرسه قوی است - چه کاری فَگفوربِندِت می تواند واقعاً انجام دهد؟ فَگفوربِندِت برای توسعه بخش سازمان دهی به منظور کار مستقیم با موضوعات مربوط به

ص: 116


1- labour movement
2- soft sector

مهارت های حرفه ای اعضای آن انتخاب شده است و قادر به حضور مشتاقانه در سیاست حوزه هایی هم چون آموزش، فرهنگ و سیاست مراقبت بهداشتی است. تعداد بیش از 17000 هزار نماینده فَگفوربِندِت در سراسر کشور عمدتاً بر این جنبه های حرفه ای تمرکز دارند و کمک می کند به حصول اطمینان از این که مسائل مربوط، به عنوان سیاست رسمی پذیرفته شده اند.

برنامه کاری فعلی فَگفوربِندِت بیان می کند که ما باید برای تضمین «کتاب خانه های عمومی دسترس پذیر و جامع، برای ارائه خدمات برابر در هر بخشی از کشور» فعالیت کنیم. به علاوه بیان می کند که «کتاب خانه منبع بالقوه بزرگی است. مطابق با نیاز محلی، کتاب خانه ها باید به مراکز محلی فرهنگ، اطلاعات و شایستگی توسعه یابند. کتاب خانه ها باید در توسعه منطقه ای نقش داشته باشند و به تطبيق تنوع فرهنگی مجهز باشند. کتاب خانه های شهرستان ارائه خدمات کتاب خانه ای برابر را در سراسر کشور تضمین می کنند. کتاب خانه ها باید خدمات متنوع ارائه کنند و باید با کارکنان واجد شرایط، از جمله در جایی که خدمات کتاب خانه با اتوبوس یا قایق ارائه شود، آماده فعالیت باشند. کتاب خانه ها باید حق امانت رسانه های رقومی را بدهند».

برنامه کاری ما در مورد کتاب خانه های مدرسه خاص نیست، هر چند آن ها فراموش نمی کنند که کتاب خانه های مدرسه تعلق (1) به اداره آموزش و پرورش / مدارس با قوانین مختلف و تحت قوانین مختلف بودجه ای و نیروی انسانی متفاوت است؛ هم چنین چالش ها و منافع مشترک بسیاری وجود دارد. نوعی ادراک نادرست بین مردم وجود دارد که کتاب خانه های مدرسه از سایر فعالیت های مدرسه اهمیت کم تری دارند.

نظر ما این است که کتاب خانه ها و کتاب داران مدرسه بین خوب و بهترین تفاوت ایجاد کنند. ما فرض می کنیم که کتاب خانه های مدرسه مستعدتر هستند، زمانی که بودجه می آید زیرا تنها دانش آموزان به صورت روزانه از آن ها استفاده می کنند؛ آن ها متعلق به مدیریت مدرسه هستند. از این جهت قابل فهم تر و قبول تر است که کتاب خانه های مدرسه از کتاب خانه های عمومی تقلیل یابند. اگر کتاب خانه عمومی با کاهش تهدید شود، همیشه کسی وجود دارد که واکنش نشان داده و اعتراض کند. صدای نوجوانان بلند نیست.

از هر فرصتی برای پیگیری برنامه کاری خود استفاده می کنیم. خوشبختانه، کمبود چنین فرصت هایی وجود ندارد. یکی از فرصت ها زمان ملاقات با کمیته های مجلسی است، خصوصاً، در طول مذاکرات بودجه در هر پاییز، یا در ارتباط با شنیدن لوایح قانونی جدید که ارائه می شوند. ما هم چنین

ص: 117


1- belong

روابط کاری بسته را با سیاست گذاران که به عنوان دوستان یا هم پیمانان می شناسیم، حفظ می کنیم. در سطحی محلی یا منطقه ای ما قادر به فعالیت در همان شیوه هستیم. فَگفوربِندِت نمایندگانی را در 420 شهرستان انتخاب می کند. این نمایندگان حق مشورت در همه موضوعاتی که تأثیرگذار بر شرایط کاری است را دارند. کارکنان مشاور اتحادیه با تأمین نمایندگان با اطلاعات به عنوان نقطه شروع برای فعالیت آن ها کمک می کنند. سیاست های ما باید بر دانش بنانهاده شود، بر اساس حقایق و آمارها و همراه با ارزش هایی هم چون هم بستگی، انسجام و مراقبت برای همه باشد؛ و حقیقت امر است که ما همیشه قادر به انجام کار بهتری در این موضوع هستیم. نمایندگان منتخب ما وظایف متفاوت بسیاری برای مراقبت دارند و بنابراین نیاز آن ها نیاز به اطلاعات واقعی و جاری دارند.

در دنیای اطلاعات سطحی و ثابت سریع، داشتن دانش پایه ضروری تر است و بدانید که شما نمی توانید اطلاعاتی پیدا کنید که با منافع تجاری یا سیاسی دست کاری یا تحریف نشده باشد. برای نمونه، گوگل، موتور جستجوی تجاری است، بازدیدها به عنوان نتیجه برخی کنشگران پرداخت پول به رتبه بالاتر ارائه می شود. ما باور داریم که کتاب خانه ها در کل و مخصوصاً کتاب خانه های مدرسه وظیفه بسیار مهمی در یادگیری افراد جوان برای جستجوی منابع اطلاعاتی باکیفیت بالا و بدون سوء گیری دارند. در چنین دنیای جریان اطلاعات عظیم، ضروری است که قادر به یافتن شیوه ای باشید و مطمئن هستید که می توانید دسترسی به منابع اطلاعاتی معتبرتر داشته باشید. دو فرد پیر و جوان نیاز به آگاهی دارند که کتاب دار به آن ها کمک می کند. ما به منظور کمک به خلق یک فرهنگ که با استفاده از کتاب خانه اطلاعات کافی که طبیعت دوم برای همه ماست کسب می شود، کمک می کنیم و این همه در کتاب خانه مدرسه شروع می شود.

امیدوارم که قادر به نشان دادن این بوده باشم که چگونه فَگفوربِندِت برای بهبود کتاب خانه به عنوان یک نهاد و محل کار تلاش می کند و امیدوارم که در انتقال این امر موفق بوده باشم که این کار نه تنها انگیزه ای برای آرزوی ما جهت سازمان دهی افرادی که در کتاب خانه ها کار می کنند، بلکه یک نگرانی خالصانه برای آینده فرزندان ما، جوامع ما و جامعه بزرگ ما شده است.

درباره نویسنده:

خانم مت هنریکسن اوس عضو هیئت ملی اجرایی (1) فَگفوربِندِت (اتحادیه نروژی کارکنان شهرداری و عمومی) (2) است. او به عنوان کتاب دار در سال 1976 تحصیل کرده و بین سال های 1976 - 1996 کتاب دار

ص: 118


1- National Executive Board
2- norwegian Union of Municipal and General Employees

کودکان و نوجوانان بوده است. او تا سال 2000 رئیس کتاب خانه تِنسبرگ (1) بود و به عنوان رئیس بخش کودکان، فرهنگ و کلیسا (2) در فَگفوربِندِت از سال 2003 خدمت کرده است.

ص: 119


1- Tonsberg Library
2- Culture and Church

چکیده

در این مقاله در رابطه با تأثیرات فعلی و آتی تخطی از قراردادهای قانونی بر رویکردها، روابط و نقش های مطرح در کتاب خانه بحث می شود. قرارداد قانونی در فعالیت های کتاب خانه ای به شکل یک مجوز و یا قالب قراردادی برای صدور اجازه بهره برداری از محتوا و یا خدمات شکل می گیرد. تبادل اطلاعات به میزان زیادی تحت تأثیر قراردادها و مجوزهای صادر شده است که نه تنها بر کتاب خانه ها و مؤسسات مشابه بلکه بر کاربران کتاب خانه و تک تک افراد جامعه ای که به آن ها خدمت رسانی می شود، تأثیرگذار هستند. دغدغه های مطرح شده در این مقاله تنها خاص کتاب خانه نیستند و در بافت اجتماعی گسترده تری مطرح شده اند. در ادامه هم چنین نشان داده می شود که چالش های تخطی از قراردادهای قانونی سبب آشکار شدن وضعیت غیر قابل تحمل بازارهای اطلاعاتی و دور از دسترس بودن تحقق حقوق مورد نظر و هم چنین عدم تعادل در حقوق و وظایف تعریف شده برای بخش ها و طرف های درگیر در یک قرارداد خاص مورد نظر در حوزه کتاب خانه ای است.

کتاب خانه ها به عنوان مراکز اصلی اطلاع رسانی در یک جامعه به ارائه خدمات می پردازند و این فرصت را دارند که به عنوان برج های دیده بانی و هدایت گران و هم چنین گشایشگران و مراکز اصلی برای ایجاد تغییر و تحول مطرح باشند. با این حال، این فرصت ها با پذیرش برخی خطرات در قبال وادار کردن جامعه به ایجاد یک تغییر جهت در رابطه با میانجی گری حقوق اطلاعاتی میان صاحبان حق و کاربران همراه هستند. در این مقاله مفاهیم و مباحث گسترده تری در این بافت ارائه می شود. هم چنین برای روشن تر شدن مباحث، نمونه هایی از ایالات متحده آمریکا به عنوان شاهد مثال آورده می شود. سناریوهای ارائه شده در این مقاله هم چنین سبب طرح مباحثی در رابطه با همه حوزه های قضائی و سنت های قانونی می شوند.

کلید واژه ها: حق مؤلف، قرارداد، مجوزدهی، پیشرفت های قانونی

ص: 120

تخطی از قرارداد قانونی (مجوز) در کتاب خانه: دغدغه ها، چالش ها، فرصت ها و خطرات

اشاره

*تخطی از قرارداد قانونی (مجوز) در کتاب خانه: دغدغه ها، چالش ها، فرصت ها و خطرات (1)

نوشته توماس. ای. لیپینسکی (2) | ترجمه فاطمه پازوکی (3)

مقدمه

در این مقاله در رابطه با تأثیرات فعلی و آتی تخطی از قراردادهای قانونی بر رویکردها، روابط و نقش های مطرح در کتاب خانه بحث می شود. این تخطی بر فعالیت های سنتی کتاب خانه هم چون مجموعه سازی، فراهم آوری و اشاعه اطلاعات و نیز روابط آن ها با مراجعین، سایر نقش آفرینان و سازمان های مادر و البته بر نقش های گسترده تر این نهاد در فرهنگ سازی برای جامعه خود تأثیر می گذارد. مثال های ارائه شده از ایالات متحده آمریکا سبب طرح مباحثی در رابطه با همه قلمروهای قضائی به ویژه آن هایی که بر سنت های قانونی عام متکی هستند می شود [1].

مجوز صادر شده قالبی برای ارائه اجازه استفاده (از محتوا و یا خدمات خاص) است. باید توجه داشت که نیازی نیست تا مجوز حتماً به شکل یک قرارداد باشد اما در پایگاه های اطلاعاتی کتاب خانه ای متداول است که اجازه استفاده در قالب یک قرارداد تنظیم شود. با استفاده از این مجوز، اجازه دسترسی

ص: 121


1- The Incursion of Contract Law (Licensing) in the Library: Concerns, Challenges, Opportunities and Risks
2- Tomas A. Lipinski
3- دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه الزهرا و کارشناس اداره استاندارد نهاد کتاب خانه های عمومی کشور

به محتوا یا خدمات و هم چنین استفاده از آن ها فراهم می شود. در غیر این صورت، مطابق با قانون حق مؤلف و یا برخی نظریه های قانونی، استفاده از محتوا و خدمات اطلاعاتی غیرقانونی است [2]. بسیاری از مجوزهای صادر شده برای پایگاه های اطلاعاتی یا خدمات در بافت کتاب خانه ای قابل مذاکره هستند. در این قبیل مجوزهای قابل مذاکره، تحمیل محدودیت های قانونی بسیار دشوار می گردد.

به منظور درک کامل نحوه تأثیرگذاری مجوزها نیاز به شناخت و کسب دانش کافی در رابطه با قانون حق مؤلف وجود دارد. کتاب خانه ممکن است بدون داشتن قرارداد از حقوق خود بر اساس حق مؤلف استفاده کند و یا حتی ممکن است هزینه ای را نیز برای حقوقی که طبق حق مؤلف در اختیار دارد پرداخت نماید. هم چنین یک مجوز ممکن است خطر پذیری قانونی را از روی دوش فروشنده و یا مجوز دهنده بر روی دوش کتاب خانه و یا حتی کاربر نهائی استفاده کننده از محتوا و یا خدمات بیندازد. در مجوزهای غیر قابل مذاکره صادر شده برای استفاده کنندگان به ویژه در اتحادیه اروپا محدودیت هایی در رابطه با آن چه در یک قرارداد باید مشخص شود، مانند مسئولیت پرداختن به ضمانت استفاده (تضمین)، اصلاح خرابی منابع و حق انتخاب قانون و دادگاه در صورت بروز اختلاف، در نظر گرفته می شود. این در حالی است که در قراردادهایی که با مذاکره منعقد می شوند و یا طرف قرارداد به عنوان یک تاجر و سوداگر شناخته می شود، در نظر گرفتن این محدودیت ها کم تر متداول است [3]. یک کتاب خانه را با توجه به فراهم آوری محصولات و خدمات اطلاعاتی نباید به صورت یک مصرف کننده محض در نظر گرفت.

دغدغه ها

تخطی از قراردادهای قانونی در یک کتاب خانه سبب ایجاد سه دغدغه مهم (نگرانی، تشویش یا موضوع با اهمیت) می شود. این دغدغه ها اگر چه در بافت کتاب خانه ای بیشتر مطرح می شوند، با این حال در سطح جامعه نیز مطرح بوده و دارای اهمیت هستند. قرارداد قانونی تنظیم شده در قالب یک مجوز، دارای قالبی است که در آن، جزئیات محرمانه در رابطه با حوادث، شرایط، مسئولیت ها، وظایف و سایر موارد مرتبط در نظر گرفته می شود. به بیانی دیگر، قوانینی که دو طرف یک قرارداد باید بدان ها پایبند باشند توسط همین طرف های درگیر در مذاکره تعیین می شود (و یا در رابطه با مجوزهای غیر قابل مذاکره این قوانین توسط یک طرف قرارداد تعیین و توسط طرف دیگر پذیرفته می شود). اگر چه طرف های قانون گذار در یک قرارداد ممکن است حد فاصله ایی کلی برای یک قرارداد قانونی طراحی کنند؛ با این حال، در این حد فاصل ها این امکان برای طرفین وجود خواهد داشت تا شکل قانونی خاصی را برای توافقشان برگزینند. این موضوع با قانون حق مؤلف که برای همه کاربرد دارد قابل مقایسه است. حق مؤلف حقی در برابر همه جهان است. قراردادها در مقایسه با این حق تنها بر طرف های درگیر در

ص: 122

آن قراردادها تأثیر گذارند. بیگانگان ممکن است هر کار دلشان بخواهد انجام دهند، زیر قراردادها حقوق انحصاری (1) برای همه ایجاد نمی کنند [4]. منازعه ایجاد شده میان گوگل و اتحادیه ناشران در رابطه با سرویس گوگل بوکس (2) ، نمونه مناسبی است که می تواند تفاوت میان قرارداد و حق مؤلف را نشان دهد. از طرفی، توافق مطلوب از نظر شرکت گوگل و اتحادیه ناشران توسط قاضی چین (3) رد شد [5]. این در حالی است که در توافق تأیید شده توسط دادگاه بخش فدرال، (4) تنها شرکت گوگل بود که از ادامه عرضه فایل های تمام متن کتاب ها سود می برد. بدین ترتیب، تنها یکی از طرفین از این توافق بهره می برد. با این حال، با توجه به تصمیمات دو دادگاه اخیر برگزار شده می توان استفاده منصفانه ای از نظام های اطلاعاتی تمام متنی هم چون گوگل بوکس داشت [6]. بدین ترتیب، این امکان برای کاربران ساکن در ایالات متحده آمریکا فراهم شد که بر اساس قانون استفاده منصفانه طرح هایی را برای رقومی سازی و بازیابی مجموعه داده ها و منابع طراحی و به اجرا بگذارند. در حوزه بین الملل نیز توافق نامه های تجاری متعددی این قابلیت را

دارند تا همین تأثیر را داشته باشند [7]. قرارداد قانونی می تواند قوانین حاکم بر محتوا را برداشته و به هر آن چه به یک جانبه گرایی اطلاعاتی (5) مصطلح است خاتمه.

نکته دوم به اعتماد فزاینده به مجوزها به ویژه در محیط های پیوسته مجازی مرتبط می شود. در این محیط ها می توان با یک کلیک موافقت خود را با مجوز اعلام کرد. این اعتماد فزاینده منجر به تنزل جایگاه و یا خسارت می شود. بنا به اظهار نظر پروفسور مارگرت جین رادین (6) در مقاله اش با عنوان «دیگ بخار: چاپ مناسب، حقوق از بین رفته و قاعده قانونی (7) » [8] این تنزل جایگاه به دو شکل تنزل جایگاه هنجاری (8) و تنزل جایگاه دموکراتيک (9) رخ می دهد. اغلب کاربران نهائی به ندرت پیش از کلیک کردن برای اعلام رضایت خود برای مجوزها، شرایط اعلام شده را مطالعه می کنند. هم چنین اغلب افراد از میزان خطر پذیری و چالش های قانونی احتمالی در رابطه با مجوز مدنظر، ارزیابی ضعیفی دارند. در نتیجه می توان چنین برداشت کرد که اغلب کاربران قانون را با نادیده گرفته و یا به شکل تحقیر آمیزی با آن برخورد کرده و به شرایط قانونی بیان شده در مجوزها و توافق های قانونی اعلام شده توجهی ندارند و بدین ترتیب تنزل جایگاه هنجاری رخ

می دهد.

ص: 123


1- Exclusive rights
2- Google Books
3- Judge Chin
4- Federal district
5- Information unilateralism
6- Margaret Jane Radin
7- Boilerplate: The Fine Print, Vanishing Rights, and the Rule of Law (2013)
8- Normative degradation
9- Democratic degradation

طرفداران دیدگاه مثبت گرایی به قانون (1) اعتقاد دارند که موارد مطرح شده در بخش عبارت ها و شرایط (2) مجوزهای محصولات از قوانین، آیین نامه ها و قواعد قانونی نشأت گرفته و در آن ها تمام شرایط محتمل برای کاربران پیش بینی شده است. از این رو آن ها به خوشبینی و مثبت گرایی در رابطه با قرارداد مورد نظر دچار شده اند.

باید توجه داشت که تنزل جایگاه دموکراتیک زمانی رخ می دهد که از قانون برای از بین بردن حقوق شهروندان در دسترسی به اطلاعات استفاده می شود. این مورد زمانی رخ می دهد که قانون از طريق مجوزهای قانونی فرایند فراهم آوری، دسترسی و اشاعه اطلاعات را در دست قاضیانی با ماهیت محرمانه قرار می دهد. بدین ترتیب شهروندان از فرایندهای وابسته به عقد قرارداد حذف می شوند مگر این که موضوع مرتبط با شهروند به عنوان بخشی از قرارداد خاص ذکر شده باشد.

در یک مجوز، مواردی که در رابطه با خطر پذیری و چالش های احتمالی هستند اغلب در شرایط مرتبط با لغو و یا شرایط اجباری و خاص مرتبط با قرارداد ذکر می شوند. برای مثال در شرایط اعلام شده برای مجوز نیچر آکادمیک [9] فروشنده می تواند در هر زمان که تشخیص می دهد و یا نقض پیمانی از سوی کتاب خانه می بیند قرارداد را لغو کند (بند 4-3 و 4-8). در حالی که کتاب خانه تنها زمانی می تواند قرارداد را لغو کند که منابع سفارش داده شده دریافت نشوند و یا مجوزدهنده فعالیت خود را متوقف کند (بند 4-2 و 5-4). بر اساس این شرایط، پس از لغو یا نقض قرارداد نیز هیچ گونه بازپرداختی صورت نمی گیرد و حق هیچ نوع اعتراضی نیز وجود ندارد. طبق مجوز پروکوئست (3) [10] در شرایطی که وضعیت اضطراری و یا ناگوار خاصی رخ بدهد که پروکوئست نتواند خدمات متعهد خود را انجام دهد، کتاب خانه حق هیچ نوع اعتراضی ندارد و فروشنده تا سی روز هیچ گونه مسئولیتی را پذیرا نیست. بدین ترتیب کتاب خانه ممکن است برای دوازده ماه دریافت خدمات، پول پرداخته باشد اما بیش از یازده ماه این خدمات را دریافت نکند.

باید توجه داشت که گاه وظایفی که برای دو طرف پای قرارداد در نظر گرفته می شود نیز می تواند بسیار نابرابر و ناعادلانه باشد. توجه به مجوز پروکوئست مشخص می کند که کتاب خانه باید به هر نحو ممکن و با پذیرش شرایط مجوز، دسترسی دانشجویان و کارمندان را به پایگاه مورد نظر برقرار نماید، اگر چه ممکن است مجوز دهنده دسترسی همه کاربران کتاب خانه را بدون دادن هشدار لازم قطع کند. هم چنین در صورت خاتمه قرارداد به هر دلیل، کتاب خانه می بایست تمام فایل ها و نرم افزارهای اخذ شده

ص: 124


1- Legal positivism
2- Terms and conditions
3- proQuest

از فروشنده را که تحت کنترل دارد از بین برده و در این زمینه تضمین های لازم را نیز به مجوز دهنده بدهد که تمام دانشجویان و کارمندانش فایل ها و موارد دریافت شده را از بین برده اند. با ملاحظه مجدد مجوز پروکوئست می توان دریافت که در عوض وظایف بسیار کمی بر عهده فروشنده قرار داده شده است. برای مثال هیچ نوع تعهدی برای مجوز دهنده وجود ندارد که محتوای فراهم شده دارای محتوای مجرمانه نباشد و [بنابراین] کتاب خانه مسئول استفاده از محتوای مجرمانه به هر نحوی است.

چالش ها

کتاب خانه ها که بودجه زیادی را صرف اخذ مجوز برای پایگاه ها و منابع خود می کنند، در این مسیر چالش های متعددی در رابطه با نحوه فعالیت و یا میزان اعتبار مجوز دهنده تجربه می کنند. کتاب خانه ها اغلب برای مقابله با فشارهای بازار به سمت دریافت مجوزدهی برای منابع خود می روند. تجربه های پیشین نشان می دهد که فراهم کنندگان محتوا همیشه خود را با مدل های شغلی جدید مطابقت نداده آن ها را به کار نمی گیرند. فعالان صنعت موسیقی در آغاز پیدایش قابلیت اشتراک فایل های موسیقی، با احتیاط در این زمینه سرمایه گذاری کرده و محتاطانه وارد بازار دانلود موسیقی های رقومی شدند [11]. با این حال در سال 2011 فروش فایل های موسیقی رقومی سهم عمده ای از بازار را به دست آورد و بیش از 50/3 درصد فروش موسیقی را به خود اختصاص داد.

در جدیدترین دعوای قضائی مرتبط با رقومی سازی کتاب ها که به منظور داده آمایی و جستجوی تمام متن در آمریکا صورت گرفته، دادگاه استیناف نظریه فروش همراه با زیان بازار که سبب آسیب به ناشران شده است را رد کرد و معتقد بود که این نوع کاربردها از جمله مصادیق استفاده منصفانه است. این در حالی است که ناشران معمولاً تمایل دارند به خاطر فراهم کردن خدمات داده آمائی و جستجوی تمام متن به دنبال دریافت سود بیشتری از فرایند مجوزدهی باشند و ممکن است برخی کتاب خانه ها را هم متقاعد کنند که این حق و حقوق را پرداخت نمایند [12]. با این حال ارائه این نوع خدمات امتیاز انحصاری برای ناشران پدید نمی آورد زیرا فراهم ساختن قابلیت جستجوی تمام متن نمی تواند به عنوان یک خدمت قابل مقایسه با عرضه کتاب های قابل جستجو باشد. با وجود این، باید توجه داشت که علی رغم گسترش بازار ارائه این نوع خدمات، به ویژه توسط ناشران آمریکایی امکان استفاده از قانون حق مؤلف برای کنترل این بازارها و محروم کردن دیگران از فعالیت در این حوزه ها و فراهم کردن این نوع از خدمات برای مشتریان وجود ندارد. تلاش های اخیر توسط برخی از ناشران بزرگ و

ص: 125

مؤسساتی هم چون اپل (1) برای تعیین قیمت کتاب های الکترونیکی منجر به ارائه شکایت از سوی بخش مبارزه با تخلفات ناشی از عدم صداقت امریکا (2) شد [13]. ناشران درگیر در این منازعه موفق شدند که در این مورد تسویه حساب کرده و جان سالم به در ببرند اما دعوای قضائی علیه اپل هم چنان ادامه دارد. هم چنین یک دادگاه ناحیه فدرال در سال گذشته بر اساس شواهدی که در دست داشت اعلام کرد که اپل برای پیشبرد فعالیت هایش توطئه چینی نموده و در تناقض با بخش اول پیمان شرمن (3) و سایر قوانین ایالتی مرتبط عمل کرده است؛ بدان گونه که باعث نقض این قوانین شده است [14].

آن چه که برای آینده قابل پیش بینی است آن است که به کارگیری روش های جدید برای دسترسی و اشاعه محتوا هم زمان با پیشرفت ها در زمینه ایجاد قوانین و مقررات مربوطه ادامه پیدا خواهد کرد و چالش هایی را برای فراهم کنندگان و مصرف کنندگان محتوا مثل کتاب خانه ها و دیگر مشتریان به منظور پیدا کردن مدل های شغلی عملیاتی و قابل اتکاء پدید خواهد آورد.

از دیگر پیامدهای شاید غیر منتظره مجوزدهی می توان به تأثیر آن بر دیگر حقوق مانند آزادی بیان (4) و حق محرمانگی (5) اشاره کرد. یکی از راهبردهای متداول بدین گونه است که سازمان یا شخص مجوز گیرنده را از اظهار نظر درباره کارآیی یا خدمات محصول مورد نظر محروم می سازد. این قبیل راهبردها با عنوان شروط دی. ای. دبلیو. آی. تی. تی. (6) شناخته می شوند که اغلب در رابطه با مجوزدهی در صنعت نرم افزار، به ویژه زمانی که یک نرم افزار در مراحل آزمایش قرار دارد [15]، کاربرد دارند. بر مبنای ماهیت این مجوز کتاب خانه نمی تواند هر نوع فعالیتی را که ممکن است تأثیر آسیب زننده ای بر توانایی مجوز دهنده در کسب منافع مرتبط با فروش و بازاریابی منبع مجوزدار داشته باشد، انجام دهد. بدین ترتیب چنان چه یک کتاب دار با صداقت و ضمن بررسی متوجه شود که یک محصول یا خدمت از کیفیت مناسبی برخوردار نیست و کارآیی لازم را ندارد و در پاسخ کتاب دار دیگری این مسائل را مطرح کند و وی را از استفاده از آن محصول باز دارد، این فعالیت وی به عنوان مداخله و ممانعت از كسب منافع لازم توسط ناشر از محل فروش و بازاریابی منبع مورد نظر محسوب می شود. دو نفر از پژوهشگران [16]

چنین استدلال کرده اند که این گونه شرایط شرایطی نادرست و نامعقول و هم چنین غیر قابل اجرا است. سایر شرایط وضع شده هم ممکن است کتاب خانه را ملزم کند تا به فروشنده در اجرای حق مؤلف کمک نماید [17]. این اقدام ها ممکن است شامل اقدام های منفعلانه مانند الزام برای

ص: 126


1- Apple
2- U.S. Department of Justice of anti-trust violation
3- Sherman Act
4- Speech
5- privacy
6- DeWitt

آگاه کردن کاربران کتاب خانه از محدودیت های درج شده در مجوز یک منبع، اقدام های اصلاحی به ویژه در زمانی که سوء استفاده ای در هنگام بررسی و گزارش دهی کشف می شود و هم چنین مشارکت فعالانه در بازنگری و گزارش دهی به فروشنده باشد [18]. چنان چه کتاب خانه ای گزارش تخلف و سوء استفاده ای را به فروشنده ارائه دهد احتمالاً با ارائه پاسخی از سوی فروشنده مواجه می شود که تقاضای اطلاعات بیشتری در رابطه با این تخلف، از جمله شناسایی کاربری که تخلف کرده، دارد. برای مثال، همکاری نکردن مؤسسه فناوری ماساچوست (1) با فروشنده در ارتباط با سوء استفاده ای که در ارتباط با دانلود از پایگاه اطلاعات انجام شده بود سبب شد دسترسی این موسسه به خدمات مربوطه برای چندین روز قطع شد و نتایج اسفباری به بار آید [19].

تعدیل شرایط و عبارت های مندرج در شرایط مندرج در مجوز، چالش اصلی کتاب خانه هاست. این امر می تواند از طریق تعدیل و جایگزینی عبارات و شرایط مندرج در مجوز با شرایط معقول تر میسر شود. همان گونه که اشاره شد این توقع وجود دارد که فروشنده در متن مجوز تضمین دهد که محتوای تهیه شده برای کتاب خانه و کاربرانشان عاری از جنبه های متخلفانه است. چنین قولی تنها زمانی می تواند سودمند باشد که همراه با تعهد برای جبران و هم چنین پرداخت غرامت باشد. با این حال، نکته شگفت انگیز آن است که برخی از فروشندگان، کتاب خانه طرف مجوز را وادار به پرداخت غرامت می کنند [20].

برخی دیگر از شرایط مطرح شده در یک مجوز می تواند کتاب خانه ها و کاربران آن ها را از حقوق مختلفی که برایشان وجود دارد مانند حقوقی که بر طبق قانون حق مؤلف مورد تأیید قرار گرفته و یا حقوقی که برای استفاده از محتوای کتاب خانه (مانند حق امانت کتاب ها، دی. وی. دی ها و ...)، فروش نخست (2) (در قوانین امریکا) و هم چنین در رابطه با فرسودگی منابع وجود دارد محروم سازد. کاربردهای دیگری مانند امانت بین کتاب خانه ای و داده آمایی نیز تحت پوشش قانون حق مؤلف پشتیبانی می شوند. کتاب خانه ها همیشه با این چالش روبه رو هستند که شرایطی را در مجوزها فراهم کنند تا از حق دسترسی برابر و هم چنین برخورداری از حقوق مرتبط دیگر موجود در متن مجوز در هنگام فروش و یا تقاضای دسترسی به محتوا، آن هم در زمانی که محتوا فروخته و یا درخواست می شود پشتیبانی کنند.

فرصت ها

فرایند اعطای مجوز دسترسی و استفاده از اطلاعات در صورت پیش بینی و فراهم کردن شرایط

ص: 127


1- Massachusetts Institute of Technology
2- First Sale

مساعد، فرصت های متعددی را برای توسعه و پیشرفت کتاب خانه ها فراهم می کند. این پیشرفت، نخست از طریق فعالیت کتاب داران ماهر مجوز گیرنده رخ می دهد که در مجوزها بتوانند حقوق کاربری بیشتری را برای کتاب خانه و کاربرانش، بیش از آن چیزی که طبق قانون حق مؤلف وجود دارد بگیرند. یک مجوز می تواند قواعد موجود در یک قرارداد را که مبتنی بر قانون است به مزیت های مد نظر یک کتاب خانه تبدیل کند. برای مثال، بر اساس قانون قراردادهای آمریکا (1) ، هشدارها و اخطارها باید طبق قاعده موسوم قانون صندوق پستی (2) سریعاً ارسال شوند [21]. بدین ترتیب، یک کتاب خانه ترجیح می دهد هشدارها را به شرط اعلام وصول دریافت کند؛ به ویژه زمانی که خاتمه یا لغو مجوز به ارسال هشدار از سوی طرفی که قرارداد را نقض نکرده به طرف دیگر (ناقض قرارداد) منوط شده باشد. البته لغو قرارداد پس از سی روز از ارسال هشدار و رسیدگی نکردن به آن ممکن می شود. با این حال، باید از رسیدن هشدار و اعلام وصول آن اطمینان حاصل کرد.

دومین فرصتی که مجوزهای مربوط به دسترسی و استفاده از اطلاعات برای کتاب خانه ها فراهم می کنند، حق دفاع (3) و ارائه آموزش های لازم است. نگرانی ها، چالش ها و مباحثه های اخیر در رابطه با فرایند اخذ مجوز، فرصت مناسبی را برای طراحی دوره های آموزشی در علوم کتاب داری و اطلاع رسانی فراهم کرده است. از طریق این دوره ها امکان آماده سازی کتاب داران برای تعامل با مسائل پیچیده مرتبط با حق مؤلف و فرایند مجوزدهی فراهم می آورد [22]. البته باید توجه داشت که نه تنها کتاب داران تازه کار بلکه کتاب دارانی که در حال ارائه فعالیت و خدمات هستند نیز به این نوع آموزش ها نیاز دارند [23]. این آموزش ها می تواند به دموکراتیزه کردن هر چه بیشتر قراردادها کمک کنند.

اشتغال گسترده تر به سیاست در سطح جامعه می تواند بر زیرساخت قانونی و افزون بر آن سلسله مراتب سیاسی تأثیر بگذارد. بازنگری قانونی می تواند در رابطه با عبارت ها و شرایط مشکوک و در رابطه با کاربرد قراردادها و توافق نامه های تحمیلی (4) انجام شود [24]. اتحادیه اروپا (5) در این زمینه بسیار فعال بوده اما این قبیل مفاهیم نوعاً برای مجوزهای مرتبط به بازارهای عمده (6) یا مجوزهای مشتری به تنهایی به کار می روند [25]. برخی از مجوزهای کتاب خانه ای از جمله مصادیق توافق نامه های تحمیلی هستند که برخی از شرایط آن ها غیر قابل اجرا بوده و از عبارت های نامعقولی استفاده کرده اند. در این نوع از قراردادها اغلب امکان چانه زنی وجود ندارد و تنها سناریوی مطرح برای آن ها توافق بدون تغییر

ص: 128


1- U.S. contract law
2- Mailbox rule
3- advocacy
4- Adhesion contracts
5- The European Union
6- Mass market

در شرایط و اصلاح است [26]. در این نوع از قراردادها اغلب از عبارت های تند و خشنی استفاده شده و یا یک طرف قرارداد شرایط نامعقولی ارائه داده است. دادگاه های آمریکا برای بهبود وضعیت این نوع از قراردادها تلاش دارند تا از طریق قانون گذاری، اقدامات مثبتی را انجام دهند. نیمر (1) و دود (2) نیز پیش بینی کرده اند که فرضیه های قضائی بیشتری در رابطه با این نوع از مجوزها پدید بیاید؛ همانند این فرضیه که اطلاع رسانی و حقوق مرتبط به آن زمینه سوددهی را به اندازه کافی فراهم نمی کنند و تا ایجاد تعادل در این زمینه فاصله زیادی وجود دارد. فعالیت این دادگاه ها ممکن است به برخی از عوامل غیر قابل اجرا که ممکن است با واژگان غیر معقول در مجوز درج شده باشند و امکان اجرای آن ها دشوار باشد وزن بیشتری داده و درصدد بهبود وضعیت آن ها هستند [27].

دادگاه ها هم چنین ممکن است برخی شرایط قراردادهای خاص که قابل اجرا نبوده و مغایر با خط مشی عام (3) باشند را در نظر بگیرند [28]. زمانی مجوزدهنده در بخش عبارت ها و شرایط تلاش دارد تا استفاده از محتوا را بدون توجه به حق مؤلف کنترل کند و با توجه به این که مجوز دهنده تنها منبع ارائه داده ها می تواند باشد، موقعیت برای ارائه واخواهی های مرتبط با نقض حق مؤلف پدید می آید. [29] استفاده از یک مجوز برای کنترل منابع انحصاری تولید محتواهای عمومی که در زیر پوشش حق مؤلف نیستند نمونه ای اولیه برای پدید آمدن موقعیت های واخواهی است [30]. سرانجام، سوء استفاده از حق مؤلف ممکن است شرایطی را شامل شود که در آن حق معنوی معتبر شناخته شده باشد ولی با این حال، دارنده حق تلاش می کند تا از این حق خود برای کسب سایر منافع غیر مرتبط با این حق استفاده نماید. این عقیده همانند مفهوم بی وجدانی ریشه در جنبه های منصفانه خطی مشی عمومی قضائی (4) دارد [31]. رسیدگی و آگاهی عمومی فزاینده از رویه های ناراحت کننده و بی پروایانه موجود در رابطه با مجوزدهی ممکن است قانون گذاران را متقاعد کند که در این زمینه بررسی های

بیشتری انجام داده و پاسخگو باشند.

مخاطره ها

تخطی از قرارداد مجوز ممکن است مخاطره های متعددی (همانند احتمال بروز اتفاق ناخوشایند و یا بد برای دو طرف قرارداد) را پدید آورد. یک کتاب خانه مانند مشتریانش در فضائی وجود دارد که تحمیل

ص: 129


1- Nimmer
2- Dodd
3- ublic Policy
4- Judicial public policy

اطلاعاتی (1) در آن رو به افزایش است. مفهوم تحمیل اطلاعاتی در رابطه با توافقنامه ها به تمایل بازیگران عمده برای به کارگیری نیروهای بیرونی (نیروهای قانونی) در ابتدا و پس از آن نیروهای اقتصادی و فنی به منظور جلوگیری از تمایل درونی و طبیعی موجود برای دسترسی و اشاعه اطلاعات اشاره دارد. تحمیل اطلاعاتی یکی از تأثیرات عملی و فوری تخطی در فرایند مجوزدهی در کتاب خانه است. بر این اساس، تغییری اساسی در ماهیت تبادل دسترسی و اشاعه اطلاعات رخ می دهد. طبق قاعده حق مؤلف مفاهیمی که اجازه انتقال ثانویه محتوا و یا حق مالکیت یک اثر پشتیبانی شده را از طریق اجاره یا کرایه دادن فراهم کنند [32]، در آمریکا تحت مفهوم فروش نخست و در سایر کشورها تحت مفهوم فرسودگی (اطلاعات دست دوم) قرار می گیرند. [33] این مفهوم به معنی هسته شکل دهنده رویکردهای مختلف کتابداری نزدیک شده و از امانت محتوای منابع اطلاعاتی به مشتریان کتاب خانه و هم چنین کاربران سایر کتاب خانه ها پشتیبانی می کند. بدین ترتیب پرسشی که پدید می آید آن است که آیا دورنمای آینده در این زمینه شامل فراهم آوری کتاب های با جلدهای چروک (2) می شود؟ [34]

بازارهای فروش ثانویه (دست دوّم) که شامل باز فروش موسیقی های آی. تیونز (3) نیز می شدند در سال 2013 مورد توجه قرار گرفتند. دادگاه محلی فدرال (4) چنین نتیجه گیری می کند که مفهوم فروش نخست (دست اوّل) (5) نمی تواند در این رابطه به کار رود و به اشخاص حق مرتب سازی و استفاده مجدد از فایل های موسیقی دریافت شده از خدمات آی. تیونز را بدهد. پرسشی که در این زمینه مطرح می شود آن است که آیا مالک فایل های موسیقی که به صورت قانونی ساخته و خریداری شده اند می تواند فایل های خود را دوباره به شکل رقومی و مطابق با مفهوم فروش نخست به فروش برساند؟ دادگاه بر این عقیده بود که این امکان وجود ندارد [35]. اگر چه قانون حق مؤلف برای امکان پذیر کردن امکان فروش نخست و یا استفاده از حقوق مرتبط با فرسودگی تغییر کرده است و یا دادگاه ها مفهوم را به صورت گسترده تری در نظر می گیرند، اما موافقت نامه های تنظیم شده در قالب ای.یو.اِل.اِی. (6) این خدمات را به گونهای اداره می کنند که هنوز نیاز به تبادل و اصلاحات وجود دارد. با در نظر گرفتن زبان به کار رفته رفته در مجوز آی. تیونز [36] و کیندل (7) [37]

مشخص می شود که این مجوزها استفاده از

ص: 130


1- Information Adhesion
2- Shrink-wrapped
3- iTunes
4- Federal District Court
5- First sale
6- EULA
7- Kindle

محتوای شخصی و کاربردهای صرفاً غیر تجاری را محدود نموده و هم چنین امکان استفاده تجاری و اشتراک گذاری عمومی را نیز ممنوع کرده اند.

آخرین کارت برنده برای صاحبان حق و فراهم کنندگان اطلاعات دارای مجوز رقومی، توزیع اطلاعات مجوز با استفاده از فناوری های مدیریت حقوق رقومی (1) است [38]. استفاده از مدیریت حقوق رقومی توسط معاهده های بین المللی پشتیبانی می شود. تکمیل قوانین در ایالات متحده آمریکا برای نمونه سبب شده تا پیشی گرفتن سنجه های پشتیبانی فنی (2) یا حذف اطلاعات (اطلاعات مدیریت حق مؤلف (3) ) در رابطه با یک اثر، صاحبان حق، ویژگی های اثر و موارد دیگر غیرقانونی باشد. در قوانین ایالات متحده مفهوم اطلاعات مدیریت حق مؤلف به حدّی گسترده است که شامل عبارت ها و شرایط استفاده نیز می شود [39]. ترکیب عبارت ها و شرایط مورد استفاده در مجوز دهی که از لحاظ قانونی قابلیت حذف از محتوا را ندارند (مثلاً در فراداده) با کنترل های فنی که تا زمانی که مفاد و شرایط مرتبط با دارندگان حقوق یا فراهم کنندگان محتوا تکمیل نشده باشد از دسترسی [به آن ها] جلوگیری می کنند، منجر به انعقاد یک قرارداد عالی (از نظر حقوقی) می شود. همان گونه که اشاره شد، فرایندهای به

کارگیری سنجه های پشتیبانی فنی همراه با تعیین این قبیل شرایط به مجوز دهنده اجازه می دهد تا رضایت نسبتاً خوبی از مفاد و شرایط مجوز به دست آورد.

حرکت به سوی آینده

انجام تغییرات اساسی پس از حصول آگاهی پذیر می گردد. آگاهی نیز در نتیجه بازنگری پیشرفت ها در سطح ملّی و بین المللی خاص می شود. این نیاز در آینده کاملاً وجود دارد تا به کتابداران آگاهی و آموزش های لازم در رابطه با حق مؤلف و نحوه انعقاد قراردادهای مختلف داده شود. گروه های آموزشی علم اطلاعات و دانش شناسی باید زمینه ارائه آموزشهای لازم در رابطه با این حوزه های موضوعی را به دانشجویان و فارغ التحصیلان آینده فراهم کنند. آموزشگران و نمایندگان سازمان های کتاب خانه ای از طریق شرکت در این قبیل همایش ها در این رابطه به دانش اندوزی می پردازند اما هر فردی از جامعه حرفه ای باید برای افزایش مهارت هایش در این حوزه ها تعهد داشته باشد. در پایان بر این نکته تأکید می شود که باید در رابطه با تزریق روحیه دفاع از حقوق، نه تنها در میان حرفه مندان بلکه مشتریان خود نیز بیش از پیش تلاش نمود.

ص: 131


1- Digital Rights Management (DRM)
2- Technological Protection Management(TPM)
3- Copyright Management Information (CMI)

منابع

,"Webster's Dictionary can be used to define "concern" "challenges" "opportunities" and "risks

.eBay, Inc. v. Bidder's Edge, Inc. 100 F. Supp. 2d 1058 (N.D. Cal. 2000) (trespass to real property Compared to trespass to chattels or conversion discussed); Register.com v. Verio, Inc. 126 F. Supp. 2d 238 (S.D.N. Y. 2000) (likelihood of harm demonstrated if other users allowed to replicate Verio's actions of using robot to extract data, system operability would suffer); and Ticketmaster, Corp. v. Tickets.com, 2000 WL 1887522 (C.D. Calif.) (tacit acceptance of digital trespass, but no evidence of harm demonstrated) 2003 wl 21406289 (C.D. Calif.) ("Pending appellate guidance, this court comes down on the side of requiring some tangible interference with the use or operation of the computer being invaded by the spider.<< Id. at *3)

.The library may fall outside the definition of "consumer": "consumer' means any natural person who, in contracts covered by this Directive, is acting for purposes which are outside his trade, business or profession EU Council Directive 93/13/EEC of 5 April 1993 on unfair terms in consumer contracts, Art. 2

.ProCD v. Zeidenberg, 86 F.3d 1447, 1454 (7th Cir. 1996). Authors Guild v. Google, Inc. 770 F. Supp. 2d (S.D.N.Y. 2011). Authors Guild V. Google, Inc. 954 F. Supp. 2d 282 (S.D.N.Y. 2013); and Authors Guild, Inc.V. HathiTrust, 2014 WL 2576342 (2d Cir)

Ellen Broad, What is the Trans-Atlantic Trade Investment Partnership (TTIP) and why it could it affect the information sphere, Joint IFLA CLM EBLIDA, August 14, 2004, Strasbourg, France; and Trish Hepworth, The Trans-Pacific Partnership - what does free trade mean have to do

ص: 132

.with library services? Joint IFLA CLM EBLIDA, August 14, 2004, Strasbourg, France (2013) .Available at http://www.nature.com/libraries/site licenses/license-agreements.html

.Available at http://www.proquest.com/about/terms-and-conditions html

.AM Records, Inc. v. Napster, Inc., 239 F.3d 1004 (9th Cir. 2001) Authors Guild, Inc. v. HathiTrust, 2014 WL 257 6342, *10 (2d Cir.) (June 10)

,U.S. v. Apple, Inc. et al. 12 CV 2826 (S.D.N.Y. April 11, 2012). U.S. v. Apple, Inc. 952 F.Supp.2d 638, 709 (S.D.N.Y. 2013)

(2006)Anthony G. Read. Notes: Dewitt Clauses: Can we Protect Purchasers Without Hurting Microsoft? 25 REVIEW OF LITIGATION 387, 420-421

(2007)Genelle I. Belmas and Brian N. Larson, Clicking Away Your Speech Rights: The Enforceability of Gagwrap Licenses, 12 COMUNICATIONS LAW AND POLICY 37, 73

.Use reasonable efforts to ensure that Authorized Users are made aware of and undertake to abide by the terms and conditions... and immediately on becoming aware of any unauthorized user or other breach, inform BioOne and take reasonable steps, including appropriate disciplinary action, both to ensure that such activity cease and to prevent any recurrence

.Licensee[] shall notify JSTOR of any [] unpermitted uses and shall cooperate with JSTOR in resolving problems or unpermitted use"

-U.S. v. Swartz, Criminal Complaint, at 23 - 24, No. 1:11-cr-10260

ص: 133

.(NMG (Dist. Mass., 7/711

".Subscriber agrees to indemnify OVID from OVID from and defend at its own expense...against any and all claims ... arising out of or related to Authorized Users use of the Products or any materials provided hereunder

.The principle that an acceptance becomes effective and binds the offeror once it has been properly mailed." BLACK'S AW DICTIONARY 502 (9th ed. 2009) (no pagination in Westlaw)"

(The Copyright Librarian: A Study of Hiring Trends for the Period 2006-2013, Dick Kawooya, Amber Rodriguez and Tomas A. Lipinski(2004)

./A current study of copyright queries on the American Library Association Copyright Advisory Network indicated that from 2004-2011, "analysis of 1 000 real-life copyright questions asked and answered via the online copyright reference service... indicate that or 34% reflected the need for training in Fair Use principles and guidance on performing a four factors analysis." Gail Clement, Project Coordinator (2014), http://www.districtdispatch. org/2014/01/fair-use-necessary-exception-librarieseducators

".BLACK'S LAW DICTIONARY (9th ed. 2009) defines an adhesion contract as: "A standard-form contract prepared by one party, to be signed by another party in a weaker position, usually a consumer, who adheres to the contract with little choice about the terms

".EU Council Directive 93/13/EEC of 5 April 1993 on unfair terms in consumer contracts. Art. 2. B: "consumer' means any natural person who in contracts covered by this Directive, is acting for purposes which are outside his trade, business or profession

Zerjal v. Daech Bauer Const., Inc. , 939 N.E.2d 1067. 1073 (Ill. App. 5 Dist., 2010) ("The term

ص: 134

.(".unconscionable' encompasses the absence of meaningful choice by one party, as well as contract terms that are unreasonably favorable to the other party

.RAYMOND T. NIMMER AND JEFF C. DODD, MODERN LICENSING LAW 12:5 (database updated in Westlaw September, 2013). Restatement (Second) of Contracts 178(2)(a)-(c) and (3)(a)-(d)(1981) (When A Term Is Unenforceable On Grounds Of Public Policy)

Lasercomb America, Inc. v. Reynolds, 911 F.2d 970, 978 (4th Cir. 1990) (99 year non-complete provision longer than duration of copyright).

(2006)Victoria Smith Ekstrand, Protecting the Public Policy Rationale of Copyright: Reconsidering Copyright Misuse, 11 COMMUNICATION LAW AND POLICY 565

Assessment Technologies of WI, LLC. v. Wire data, Inc., 350 F.3d 640, 645 and 646-647 (7th Cir. 2003)

The rule that the purchaser of a physical copy of a copyrighted work, such as a book or CD, may give or sell that copy to someone else without infringing the copyright owner's exclusive distribution rights... the copyright owner's distribution right is said to be exhausted." BLACK'S LAW DICTIONARY (9th ed. 2009) (no pagination in Westlaw). 17 U.S.C"109(a)"

".BLACK'S LAW DICTIONARY (9th ed. 2009) (no pagination in Westlaw), defines "exhaustion" as the "principle that once the owner of an intellectual-property right has placed a product covered by that right into the marketplace, the right to control how the product is resold within that internal market is lost

See also, L. J. KUTTEN, 2 COMPUTER SOFTWARE PROTECTION-LIABILITY-LAW-FORMS 9:72 (database updated April 2014 in Westlaw) ("Why wouldn't the following no software transactions also

ص: 135

be valid contractual restrictions... A book publisher put a shrink-wrap

agreement on its back covers prohibiting the loaning of its books by a public library. A music manufacturer put a EULA on the back of its CDs prohibiting the resale of the CDs."). See also, Marcelo Halpern, Yury ,(Kapgan, Kathy Yu, Vernor v. Autodesk [621 F.3d 1102 (9th Cir. 2010 cert. denied 132 S. Ct. 105 (2011)]: Software and the First Sale Doctrine Under Copyright Law, 23 No. 3 INTELLECTUAL PROPERTY TECHNOLOGY LAW JOURNAL 7 (March, 2011) (the "decision also could affect conduct in the secondary markets for all copyrighted works... [with] software-style licensing terms being attached to other kinds of works...and weaken markets for sale of secondhand copies of all types of copyrighted works, particularly those distributed electronically, whether

".software, music, movies, or books

.(Capital Records, LLC v. ReDIGI Inc., 934 F.Supp. 2d 640, 648 (S.D.N. Y. 2013

iTunes: "USAGE RULES. (i) You shall be authorized to use iTunes ".Products only for personal, noncommercial use

".Kindle: “display such Digital Content ... solely on the Kindle... solely for your personal, non-commercial use

.WIPO (World Intellectual Property Organization) Copyright Treaty of 1996 (December 20, 1996) (available at http://www.wipo.int/treaties/en/ text.jsp?file_id=295166 17 U.S.C. 1202(c)(6)

ص: 136

ص: 137

چکیده

اصول «داده های پیوندی (1) » از مفاهیم نظریه گراف (2) (نشان دهنده ارتباط میان رئوس) بهره می برد. «داده های پیوندی» بر پیوندهایی تاکید دارد که یک موجودیت دارای ارزش را توصیف می کند.

برای ایجاد موجودیت های توصیف کننده مجموعه کتاب خانه، از برگه دان های مستند سنتی تنظیم شده توسط انجمن های محلی و جهانی استفاده می شود. نظریه پردازان «داده های پیوندی»، بر اهمیت ساخت پیوندهایی در میان اجسام و اشیاء جهان واقعی تأکید می کنند؛ در حالی که برگه دان های مستند کتاب خانه ها، شکل مستند یک نام یا عنوان را به عنوان مدخل ورودی به یک نظام برگه آرایی یا نمایه ماشین خوان قرار می دهند. به عنوان نمونه برای ایجاد موجودیت یک فرد در اینترنت، موجودیتی نیاز است که حاوی داده های کامل در خصوص آن فرد باشد.

حرکت به سمت موجودیت ها به عنوان روشی برای بایگانی داده ها و مدیریت کیفیت آن ها در نظام مدیریت فراداده های کتاب خانه ای، منافعی را برای انجام بهتر امور کتاب خانه مانند بازیابی اثر، فهرست نویسی و نمایش در اینترنت، به همراه دارد. به عبارت دیگر، این منافع شامل بازیابی اثر، فهرست نویسی کارآمد و نمایش اثربخش و بهتر مجموعه های کتاب خانه در اینترنت است.

به منظور دستیابی به این منافع، کتاب خانه ها و سازمان های تابعه باید به سرمایه گذاری در برگه دان های مستند بین المللی و محلی و گردآوری داده های مستند مانند ویاف (3) و آی. اس. ان آی. (4) ادامه دهند و از علامت گذاری اِسکیما (5) برای انتشار کارآمد در اینترنت استفاده کنند و در نهایت، تغییر شکل فراداده های کتاب خانه ای از قالب های ثبت سنتی به موجودیت ها را در دستور کار خود قرار دهند.

کلید واژه ها: مستندات، کارت های اطلاعاتی، فراداده ها، بازیابی، فهرست نویسی

ص: 138


1- Linked data
2- graph theory
3- برگه دان مستند مجازی بین المللی :VIAF: Virtual International Authority File
4- استاندارد بین المللی شناسه نام : ISNI : International Standard Name Identifier
5- Schema.org

مستندات، موجودیت ها و انجمن ها

اشاره

*مستندات، موجودیت ها و انجمن ها (1)

نوشته تئودور فونس (2) | ترجمه صدیقه پیرهادی (3)

مقدمه

مطالعه نظریه گراف و یا ساختارهای استفاده شده در مدل سازی ارتباطات دو به دو میان رئوس، سابقه دیرینه ای در ریاضیات دارد. بسیاری از زمینه های مطالعاتی، از جمله علم رایانه، از نظریه گراف بهره برده اند. داده های پیوندی، حوزه مطالعاتی و عملی مرتبط به مباحث ذکر شده است که نویدبخش منافعی برای مدیریت فراداده های مجموعه های کتاب خانه است. اصول «داده های پیوندی» از مفاهیم نظریه گراف بهره می برد. پیاده سازی «داده های پیوندی» بر پیوندهایی تأکید دارد که یک موجودیت دارای ارزش را توصیف می کند.

روش مدیریت داده ها که بر کیفیت هر پیشینه فراداده مطابق با قوانین فهرست نویسی و قالب های مستند مانند مارک 21 (4) یا یونی مارک (5) تأکید دارد، با برگرداندن داده ها به موجودیت، در تضاد است. حرکت از شیوه های مستندسازی سنتی به سمت روش «موجودیت»، در صورتی که داده ها به خوبی جمع آوری شوند و بررسی های اخیر بر روی عینی نمودن داده های کتاب خانه ای موفق عمل کنند،

ص: 139


1- Authorities, Entities Communities
2- Theodore Fons
3- کارشناس ارشد کتاب داری شاغل در سازمان اسناد و کتاب خانه ملی ایران
4- MARC21
5- UNIMARC

منافعی را برای امور کتاب خانه ای به همراه دارد. موفقیت می تواند نمایش اثر بخش داده های کتاب خانه در موتورهای جستجوی اینترنت، تجربه خوشایند کاربر در نظام های بازیابی کتاب خانه و مدیریت کار آمد فراداده ها باشد.

موجودیت ها و برگه دان های مستند سنتی

برگه دان های مستند سنتی کتاب خانه ها، برای موجودیت های اثر و شخص، منابع اطلاعاتی ارزشمندی هستند. انجمن های مختلفی در فرانسه، هلند، کشورهای آلمانی زبان و کشورهای انگلیسی - آمریکایی مانند آمریکا، بریتانیا، کانادا، استرالیا، نیوزلند و آفریقای جنوبی در حال انجام این روش [موجودیت] هستند، شبکه های سازمان یافته ای را توسعه دادند که در خصوص اشخاص، موضوعات و اشکال یک دست عناوین کتاب شناختی آثار، فراداده هایی با بالاترین کیفیت تولید می کنند. بیشترین تمرکز این انجمن ها، بر فراهم آوردن اشکال مستند اسامی نویسندگانی است که تک نگاشت های خود را به صورت تجاری منتشر کرده اند. تمامی انجمن های ذکر شده در بالا، شیوه های شناخته شده مستندسازی داده ها را توسعه داده اند؛ و بعضی از آن ها نظام های مشترکی (1) را برای مدیریت و انتشار برگه دان های مستند توسعه داده اند. مزیت پیروی از سنت های نوشتاری انجمن ها و برنامه های دگر نویسی (2) معمول، ایجاد مدخل های یک دست برای هویت های مشابه در نمایه های فهرست کتاب خانه ای است. استفاده از ساختارهای پیوسته (3) ، کمک به ابهام زدایی از اسامی و

ارتقا شناسگرها برای به اشتراک گذاری و تطابق داده ها می کند.

تمامی این خروجی ها، در ایجاد موجودیت هایی که مجموعه کتاب خانه را توصیف می کند، ورودی های ارزشمندی هستند. یک تضاد قابل توجه میان نظریه «داده های پیوندی» و شیوه مستندسازی سنتی کتاب خانه وجود دارد. نظریه پردازان «داده های پیوندی» بر اهمیت ایجاد پیوندهایی میان رئوس دنیای واقعی (یک شخص، یک اثر، یک محل، یک سازمان و ...) تأکید کردند؛ که در واقع، پیوندهای مذکور، میان اجزاء دنیای واقعی و تعاریف آن ها ارتباط برقرار می کند. این در حالی است که برگه دان های مستند کتاب خانه، بر تعیین فرم رسمی یک نام یا عنوان جهت ورود به نظام برگه آرایی یا نمایه ماشین خوان، تأکید دارد. فرم مستند اسامی پیوندهای مفیدی درباره یک شخص ایجاد می کند اما برای ایجاد یک موجودیت با ارزش در اینترنت مدخلی نیاز است که برای شخص داده های کاملی فراهم کند.

ص: 140


1- Shared Systems
2- Transliteration
3- Syndetic Structures

منافعی برای امور کتاب خانه ای

در نظام مدیریت فراداده های کتاب خانه ای، حرکت به سمت موجودیت ها به عنوان روشی برای بایگانی داده ها و مدیریت کیفی آن ها، منافعی را برای انجام بهتر امور کتاب خانه به همراه دارد.

بازیابی: از آن جایی که موتورهای جستجو و وب سایت های تجارت الکترونیک، در فهرست نویسی داده ها از بازیابی و نمایش موجودیت بنیان استفاده می کنند، وجود این نوع بازیابی [موجودیت بنیان] در نظام های جستجوی کتاب خانه ای برای کاربران به انتظار می رود. موتورهای جستجو، در نتایج بازیابی هایشان ویژگی هایی نظیر کارت های اطلاعاتی موجودیت بنیان (1) را معرفی می کنند تا مطابق نتایج جستجو، برای موجودیت ها، خلاصه های متنی ارائه دهند. نظام های مدیریت کتاب خانه ای موجودیت بنیان این امکان را فراهم می آورند تا بازیابی های کتاب خانه ای، از یک نظام بازیابی و نمایش پیشینه بنیان (2) به یک نظام بازیابی و نمایش موجودیت بنیان و معرفی کارت های اطلاعاتی برای این بازیابی ها، تغییر پیدا کنند. چنین نظامی، هم چنین می تواند تجربه ملموس تری برای کاربران فراهم آورده و زمانی که کاربران از پیوندها پیروی کرده و به سمت گره ها در گراف رهنمون می شوند، امکان کشف و بازیابی های ناگهانی را افزایش می دهد.

فهرست نویسی: فهرست نویسی موجودیت بنیان برای فهرست نویسان این مزیت را فراهم می آورد تا در کیفیت موجودیت ها و بنابراین کیفیت بازیابی کاربران، بهبودهایی حاصل کند، از جمله ارتقا میزان سودمندی و اعتبار کارت های اطلاعاتی. هم چنین ممکن است که ارتقا به یک سطحی از گراف موجودیت بتواند با سطوح دیگر به اشتراک گذاشته شود و برای قالب های ثبت نظام های موروثی کتاب خانه، مفهوم سازی به گونه ای عینی حاصل کند. برای مثال، یک پله ارتقا در عمل موجودیت سازی، می تواند برای بسیاری از مفهوم سازی های عینی موجودیت ها ارتقا کیفی فراهم آورد؛ این موضوع می تواند در پیشینه های سنتی ایجاد شده در نظام های مدیریت موروثی کتاب خانه، تجلی پیدا کند.

نمایش در اینترنت: در صورتی که کتاب خانه ها به اصول اولیه الگوسازی ها در اینترنت (اثر، اشخاص، نمودها (3) ) توجه کنند و داده ها را به صورتی که برای اینترنت آشنا هست در معرض نمایش قرار می دهند (مانند نشانه گذاری اِسکیما)، بنابراین، امکان بهبود وضعیت نمایش آثار و مجموعه های منحصر به فرد در موتورهای جستجوی اینترنت وجود خواهد داشت.

ص: 141


1- Entity-Based
2- Record-Based
3- Manifestations

آینده

کتاب خانه ها، به منظور دستیابی به مزایای الگوسازی داده های موجودیت بنیان، باید برنامه تغییر شکل از مدل های پیشینه بنیان را دنبال کنند. این امر نیازمند سرمایه گذاری، تجربه و هم کاری خواهد بود. تعدادی از گزینه های کلیدی این برنامه عبارت اند از:

سرمایه گذاری مستمر و مدیریت مشارکتی برگه دان های مستند محلی و بین المللی.

موفقیت مدیریت مشارکتی کتاب خانه های ملی و انجمن های دارای زبان مشترک، در خصوص برگه دان های مستند، بسیار واضح است و کتاب خانه ها باید به سرمایه گذاری در این فعالیت های مشارکتی مبادرت ورزند.

سرمایه گذاری مستمر در جمع آوری داده های مستند مانند ویاف و آی. اس. ان. آی. به منظور افزودن ارزش داده های مستند. این چنین جمع آوری هایی در محیط اینترنت، موجب ارتقا شیوه فهرست نویسی و انتشار هر چه بیشتر شناسگرهای استاندارد می گردد.

ارتقا روش های نمایش داده که در حال حاضر در اینترنت کاربرد دارند. استفاده از نشانه گذاری اِسکیما به عنوان روشی که در موتورهای جستجوی تجاری ترجیح داده شده است؛ و کتاب خانه ها باید به منظور فراهم آوردن جزئیات و نکات ظریف داده های کتاب خانه ای در اینترنت، اِسکیما را ارتقا و گسترش دهند.

آزمایش بر روی موجودیت ها. همان طور که کتاب خانه ها مدل موجودیت بنیان را مورد آزمایش قرار می دهند، کیفیت داده ها نیز ارتقا پیدا می کند. ما برای نمایش اثر بخش مجموعه فراداده های کتاب خانه ای روش های جدیدی پیدا خواهیم کرد؛ و در فعالیت های مختلف کتاب خانه ای، مانند ابزارهای فهرست نویسی و فنون داده کاوی، نوآوری را لازم می دانیم.

چنین تغییرات رو به رشدی، با در نظر گیری یادگیری ها و پالایش های طول مسیر، راهی به سمت آینده ای روشن برای کتاب خانه ها در فضای مجازی را نوید می دهد.

منابع

Google: Official Blog. "Introducing the Knowledge Graph: Things, Not Strings" http://googleblog.blogspot.com/2012/05/introducing-knowl- edge-graph-things-not.html 4

ص: 142

Hickey, Thom B. and Toves, Jenny A. "Managing Ambiguity in VIAF.” D-Lib Magazine 20 (2014). http://www.dlib.org/dlib/july14/hick- ey/07hickey.html

Svensson, Lars G. "Are Current Bibliographic Models Suitable for In - tegration with the Web." Information Standards Quarterly 25 (2013): 7-12. Wikimedia.(n.d.) "Graph Theory." http://en.wikipedia.org/wiki/Graph _ theory

ص: 143

چکیده

مقاله حاضر، به بحث درباره استفاده از منابع اطلاعاتی دست اول و دست دوم موجود در سازمان های بین المللی (آی) اُ) (1) و مدیران اجرایی (2) آن ها، از دیدگاه یک استاد پژوهشگر دانشگاهی می پردازد. در دهه 1990، هنگامی که یک دوره آموزش در سازمان های بین المللی را شروع کردم، بر سه موضوع متمرکز شدم: تصمیم گیری در سازمان (فرآیندهای داخلی)، تاریخ سازمان های بین المللی (چگونه به وجود آمده و چگونه تکامل پیدا کرده اند)، و مشاغل مدیران اجرایی (نقش افراد). حاصل پژوهش در سه کتاب با عنوان های زیر گردآوری شده است:

1. تصمیم گیری در سازمان بین المللی (3) (2004، ویرایش برت ژان و ربیک (4) )

2. تاریخچه سازمان های بین المللی روتلج: از 1815 تا به امروز (5) (2009)

3. فرهنگ زندگینامه دبیران کل سازمان های بین المللی و یا طرح آیوبایو (6)

مقاله حاضر، دانش شخصی من را درباره در دسترس بودن اسناد رسمی، آموزش دانشجویان در استفاده از منابع دست اول موجود در سازمان های بین المللی، نوشتن تاریخ جامع سازمان های بین المللی به عنوان یک ابزار، گسترش استفاده از اطلاعات داده های مجموعه های بین المللی، و جست و جو برای اطلاعات در مورد مشاغل مدیران اجرایی در سازمان های بین المللی، به ویژه دبیران کل را نشان می دهد.

کلید واژه ها: تاریخ سازمان های بین المللی، اطلاعات بین المللی، بیوگرافی، دبیران کل سازمان های بین المللی.

ص: 144


1- International organizations (IOs)
2- Executive heads
3- Decision Making within International Organization
4- Bertjan Verbeek
5- Routledge History of International Organizations: From 1815 to the Present Day
6- Biographical Dictionary of Secretaries-General of International Organizations or IO BIO Project www.ru.nl/fm/iobio

دبیران کل سازمان های بین المللی: منابع اطلاعاتی در کتاب خانه ها و آرشیوها

اشاره

*دبیران کل سازمان های بین المللی: منابع اطلاعاتی در کتاب خانه ها و آرشیوها (1)

نوشته باب رینالدا (2) | ترجمه آرزو تجلی (3)

مقدمه

برای درک بهتر طرح پژوهشی آیوبایو در دبیران کل سازمان های بین الدّولی (سازمان های بین المللی)، شما را به زمانی می برم که به عنوان دانشجو استاد، و یک پژوهشگر با اسناد رسمیِ دولتی کار می کردم.

چگونه به استفاده از اسناد رسمی علاقه مند شدم؟

به عنوان یک دانش آموخته علوم سیاسی و تاریخ اجتماعی، همواره به کاربرد گسترده انواع منابع دست اول و دوم، و به خصوص اسناد دولتی علاقه مند بودم. وقتی که مطالعاتم را در رشته علوم سیاسی و اجتماعی در 1966 در دانشگاه آمستردام شروع کردم، رسانه ها (4) بسیار مورد توجه بودند و من هم بخت و فرصت مطالعه روزنامه آلمانی فرانکفورتر آلگمینی (5) را، در قالب جلسات هفتگی مبادله اطلاعات و

ص: 145


1- Secretaries-General of International Organizations: Information Sources in Libraries and Archives
2- Bob Reinalda, Radboud University Nijmegen, Nijmegen, Netherlands: b.reinalda@fm.ru.nl
3- کارشناس ارشد گروه پژوهش های اسلام و ایران
4- Media
5- Frankfurter Allgemeine

مباحثه با دانشجویانی که روزنامه های دیگر را بررسی می کردند، در طول نیم سال تحصیلی داشتم. من، به عنوان خواننده ای دائمی و یک عضو بیرونیِ گروه کارکنان و دانشجویان موسوم به دانشگاه انتقادی (1) عضو «کار گروه روزنامه ها» شدم. به این منظور، در زمان برگزاری جلسات دادگاه راسل - سارتر (2) ، برای بررسی میزان اطلاعاتی که هر روزنامه طی سال های 1966-1967 درباره درگیری های ارتش آمریکا در ویتنام به چاپ رسانده بود، از ساختمان روزنامه داچ (3) بازدید کردم. روزنامه ها اطلاعات زیادی درباره دادگاه و محاکمه نمی دادند. من در درس آمار آموخته بودم که اطلاعاتم را در قالب جدول و ارقام نشان دهم. به این ترتیب، کار بسیار ساده و جالب می شد؛ اما مشکل اصلی کار با هفته نامه آی.اف. استونز (4) و استفاده از اسناد رسمیِ موضوع مورد بررسی من بود. این اسناد موجود بودند، ولی به تحلیل نیاز داشتند. درباره شرح مذاکرات مجلس (5) نیز، روش مطالعه انتقادی من درباره هفته نامه استوتر (6) به من آموخت که شرح مذاکرات مجلس و اسناد مربوط در کتاب خانه دانشگاه موجود است. این اسناد اکنون به شکل رقومی در دسترس اند و بسیار جالب است که در عرض چند ثانیه می توان به

سال 1814 رفت و موضوع های خاصی را پیگیری کرد. در آن زمان، البته، کار شکل دیگری داشت؛ اما اشتیاق و انگیزه من برای دنبال کردن اسناد مهم ترین عامل یادگیری من بود. من دریافته بودم هرگز از منابع و متونی که ناشناخته اند استفاده نمی شود.

چگونه دانشجویان را برای کار با اسناد رسمی آیو تعلیم دهیم؟

وقتی قرار شد درسی در زمینه آیو را برای دانشجویان سال سوم دوره کارشناسی تدریس کنم، از آن ها خواستم با اسناد رسمی کار کنند. برای آمادگیِ خودم، بازدیدهای هفتگی منظم از کتاب خانه دانشگاه - که اسناد سازمان ملل به شکلی منظم و قابل استفاده برای کاربران در زیر زمین آن قرار داشت - و همین طور کتاب خانه حقوق بین الملل - که معاهدات بین المللی و اتحادیه اروپا (کشورهای مشترک المنافع) طبق سیستم خودشان پردازش شده بود - ضروری بود. در غیر این صورت، مجبور بودم به کتاب خانه «پیس پالاس» (7) در «هِیگ» (8) بروم یا این که با کتاب خانه های خارجی تماس بگیرم. این وضعیت نیز در حال حاضر تغییر کرده است، اما من چگونه می توانستم دانشجویان را از وجود منابع دست اول در

ص: 146


1- Critical University
2- Russell-Sartre
3- Dutch
4- I.F. Stone's Weekly) http://ifstone.org/weekly_searchable.php
5- parliamentary proceedings
6- Stone's
7- Peace Palace
8- Hague

سازمان های بین المللی مطلع کنم؟ بعد از چند تجربه کوچک، از دانشجویان خواستم هر کدامشان یک سازمان بین المللی (با توجه به تعداد زیاد آن ها) و یک معاهده مرتبط (تعداد کم) با همان سازمان را انتخاب کنند. با توجه به این که آموزش های اولیه را به دانشجویان داده بودم، آن ها ملزم بودند هم مؤسسه و هم معاهده را بر مبنای اسناد دست اول (منابع سازمان های بین المللی در مرحله قبل تر همین درس بررسی شده بود)، همراه با یک معاهده بین المللیِ مرتبط با همان سازمان بررسی کنند. با توجه به منابع دست اول موجود، آموزش های لازم برای تحلیل و کار با معاهده و مؤسسه به آن ها ارائه شده بود. دانشجویان خیلی زود دریافتند که این روش به سادگی مورد انتظار آن ها نیست، چه هنگام مراجعه به کتاب خانه ها (از جمله آیین نامه های مربوط به استفاده از یک کتاب خانه) و چه جست وجو در اینترنت. خلاصه معاهدات راحت تر از نسخه خاصی از یک معاهده به دست می آمد و حتی رویّه های مورد جست و جو نیز به راحتی به دست نمی آمد؛ در عین حال، خواندن یک معاهده و حتی راهنماها و دستورالعمل آن به خودی خود کار جالبی بود.

جست و جو در وب گاه پیچیده یک سازمان بین المللی یا یک مؤسسه علمی خاص نیز از آن چه من و دانشجويانم تصور می کردیم دشوارتر بود. ما بارها این موضوع را تجربه کردیم، و نتیجه این بود که اطلاعات قابل دسترس بیشتر از آنی بود که در جست و جو های اولیه به دست آمده بود. من از این پرسش که آیا این روش دانشجویان را خشنود می سازد یا نه صرف نظر کردم، ولی فراوانی بالای نمره های الف و ب هنگام کارآموزی آن ها در آیو یا نگارش پایان نامه سودمندی آن را نشان داد - البته عده کمی هم ناراضی بودند. هم چنین، با این روش، تنوع آیوها و اسناد آن ها قابل در کتر شد. گزارش های دانشجویانی که کار آموزی خود را در آیو گذرانده بودند (بنا به توصیه من) نیز بسیار آموزنده بود. در شرایط دسترسی آسان، به دانشجویانی که موضوع پایان نامه شان مشخص شده بود، توصیه می کردم که اسناد مرتبط را گردآوری کنند و از آن ها کپی بگیرند تا کیفیت اطلاعات پایان نامه شان ارتقا یابد.

من از جایگزینی اتاق مطالعه سنتی در هر بخش یا دانشکده، با میز تحریر در یک کتاب خانه ناراضی بودم؛ به خصوص در مورد طرحم که در سازمان های بین المللی و اتحادیه اروپا، به جای قفسه کتاب فقط اتاق مطالعه یا میز در دسترس بود - هر چند در حال حاضر قابلیت اتصال به برق، امکانات چاپ و اینترنت بی سیم - اما بدون کتاب - را دارد. من نمی دانستم که این مسئله در دانشگاه یا کشور من امری عادی است یا اقدام تازه ای محسوب می شود (زیرا پیش تر فقط در گرنوبل و فرانسه تدریس کرده بودم)، ولی دانشجویان در وضعیت جدید نمی توانستند کتاب ها را در دست بگیرند و تورق کنند و به کمک فهرست مطالب یا نمایه ها موضوعی را پیدا و بررسی نمایند؛ آن ها، با این کار، علاوه بر دنبال کردن تجربی اطلاعات، با دیدگاه علمی یا نظری نویسنده نیز آشنا می شدند. رقومی سازی. امکان

ص: 147

جست و جوی متن های زیادی فراهم می کند، اما مشاهده چند صفحه روی صفحه رایانه هرگز جای ارتباط مستقیم با متن را نمی گیرد. پیوند میان تجربه و تئوری در مخازن کتاب به راحتی صورت نگرفته است. کتاب خانه مرکزی ما هنوز هم تعدادی راهنما عمومی دارد که به طور مستقیم در دسترس است، ولی لازمه استفاده از آن ها رفتن به آن جاست.

تاریخچه سازمان های بین المللی به عنوان یک ابزار

یکی از ابزارهای دانشجویان من تاریخچه سازمان های بین المللی بود، که به بافت بندی سازمان ها و معاهدات مورد بررسی آن ها کمک می کرد. پارادایم نظری غالب در گروه من واقع گرایی (نو) بود، به این معنا که سازمان های بین المللی باید به عنوان موضوعی با اهمیت نسبی و بدون تغییر مورد بحث قرار گیرند. البته، مروری کلی در یک دوره زمانی طولانیتر مورد انتظار من بود که با توجه به شرایط و تغییرات، درک دانشجویان را درباره اهمیت واقعی سازمان های بین المللی در شرایط خاص و انگیزه آن ها را برای ارزیابی فعالیت های سازمان از زوایای مختلف، از جمله نهادگرایی جدید سازه، و نظریه انتقادی افزایش می داد. اما، درباره سازمان های بین المللی تاریخچه ای وجود نداشت؛ در نتيجه، من انگیزه ای برای نوشتن پیدا کردم. من با یک مدل ساده آغاز کردم و هر سال با عمیق تر کردن بخش هایی از متن و اضافه کردن مباحث جدید آن را گسترش دادم. تصمیم من تهیه یک تاریخچه جامع بود: از ابتدا تا به امروز؛ همراه با حوزه های اصلی روابط بین المللی (امنیت، اقتصاد، و حوزه های بشر دوستانه)؛ سازمان های جهانی، قاره ای، و منطقه ای؛ و هم چنین سازمان های غیر دولتی بین المللی (سازمان های غیر

دولتی). این کتاب، توسط انتشارات روتلج در سال 2009 منتشر شد و به ترتیب زمانی جلو می رفت؛ در عین حال، نوعی انسجام موضوعی و جغرافیایی داشت، به طوری که درباره تحولات مرتبط با هم بحث شده بود. مجموعه ای از جداول دقیق، نمودار، و جعبه اطلاعات (1) درباره گاهنگاری ها، ساختار، و روابط سازمان های بین المللی بحث می کرد. این کتاب، برمبنای منابع و استاد دست اول مربوط به نهادهایی بود که در طول سال به آن ها مراجعه کرده بودم و نخستین تلاش برای ارائه این نوع تاریخچه بود.

اما تهیه تاریخچه سازمان های بین المللی از چه زمانی شروع شد؟ در واقع، من برای کنگره وین 1814 - 1815 انتخاب شدم؛ نه به این دلیل که دولت پس از آن نخستین سازمان بین المللی (کمیسیون مرکزی ناوبری راین) (2) را تأسیس کرد، بلکه بیشتر به این دلیل که شرایط با قبل متفاوت بود و

ص: 148


1- information box
2- the Central Commission for the Navigation of the Rhine

تصمیمات دولت نیز مجموعه ای از نوآوری های مرتبط، اختراعات، و فرآیندهای یادگیری را برای شکل دادن به هسته چیزی که در حال حاضر سازمان بین المللی می نامیم فراهم کرده بود (هم چنین نگاه کنید رینالدا 2010). راه اندازی کنفرانس پیگیری (پایین را ببینید)، تنظیم روابط دیپلماتیک (که روند همکاری را فعال کرد)، تجربه های نهادین (و در نتیجه راه های عملی و قابل قبول درباره وارد کردن نهادها به کار و عمل)، ارتقاء حقوق عمومی بین المللی، کنفرانس های چند جانبه به عنوان یک فعالیت سیاسی تبلیغی (مشتاق به گزارش جست وجو برای راه حل مشکلات)، و سازمان های غیر دولتی (به طرفداری خود نظرات) نیز از آن جمله اند.

سازوکار برگزاری یک کنفرانس همراه با یک کنفرانس پیگیری، منجر به این شد که اعضا، در کنفرانس اصلی به توافق برسند؛ و در کنفرانس پیگیری میزان تعهد و اجرا و عملیاتی سازی تصمیم ها و سیاست ها ارزیابی شود. در غیر این صورت - در واقع در بیشتر مواقع - در طول کنفرانس، به مذاکرات و تصمیمات جدید و تصمیم گیری در مورد کنفرانس ها پیگیریِ بیشتر نیاز بود. برخلاف دوران قبل از 1815، اتخاذ سازوکارهای تازه منجر به برگزاری زنجیره ای از کنفرانس ها برای بررسی مسائل مشابه و مرتبط شد. اما، این تداوم تولیدِ مسیر وابستگی (و البته هنوز هم موقت)، با توجه به راه حل های مشترک و تلاش های بسیار انتخاب شده است. از دهه 1860، این تحولات، با فرآیند نهادینه سازی دنبال شد که در آن ترتیبات دائمی مبتنی بر اقتدار عقلانی - قانونی جایگزین فرآیند موقتی شده است. نخستین سازمان های بین المللی، گرهمایی هایی را (به جای برگزاری موقت کنفرانس)، به طور منظم (به عنوان مثال سالانه)، همراه با دبیرخانه های دائمی با کارگزاران مسئول اداره عمل کردهای روزمره سازمان، مانند ارائه اطلاعات به کشورهای عضو و آماده سازی دستور کار و گزارش برای کنفرانس های دوره ای راه اندازی کردند.

حافظه سازمانی مربوط به این نقش ها، جایگاه دبیرخانه و آگاهی از مسیر وابستگی را در آن چه انجام شده ارتقا داده است. بیشتر دبیرخانه ها در آغاز کوچک بودند (یک وزیر که مأموران اداری به او کمک می کردند)، اما با افزایش فعالیت ها، دبیرخانه رشد کرد و انتظارات خاصی را در مورد صلاحیت کارکنان، به عنوان بخشی از فرآیندهای بوروکراتیزه و حرفه ای خود، مطرح کرد و الزامات رهبری وزیر آن نیز افزایش یافت. دبیرخانه ها، در تمام طول سال فعال بودند. بحث گسترده در مورد اتحادیه دبیرخانه سازمان ملل، در ورسای، در، 1919 جایگاه دبیرخانه و دبیرکل را ارتقا داد. ایده ایجاد یک دبیرخانه براساس مقامات ملی که به کشورهای عضو وفادار بوده و حقوقشان را نیز از آن ها دریافت می کردند، بر اساس تجربیات سازمان های بین المللی قرن نوزدهم رد شد، و به جای آن یک «دبیرخانه بین المللی» ایجاد شد که اعضای آن ملزم بودند تا حد ممکن خود را از روابط ملی دور نگه داشته و خود را وقف

ص: 149

اهداف سازمان کنند (دوبین 1983). به این ترتیب، دبیر کل نماینده سازمان و وجهه اصلی آن شد.

وابستگی به مسیر با این واقعیت ترویج شد که با ظهور استاد مکتوب، دوره کنفرانس های چند جانبه به پایان رسیده است. ایالات، همه توافق های مکتوب را در یک سند کامل (سند نهایی) محفوظ می کردند، این سند شامل خلاصه ای از کارهای انجام شده بود و اسناد دیگری - با امضای دولت مردان و در رأس آن ها وزرای امور خارجه و پس از او مسئول گروه (از 1909) - ضمیمه آن بود. تجربه خیلی زود نشان داد که در معاهدات در موضوعات مشابه در تاریخ های بعدی می توان از موارد قدیمی استفاده کرد. ایالاتی که عضو یک معاهده چند جانبه نبودند، اغلب تمایل خود را برای به رسمیت شناختن هنجارها و رویه ها یا پیوستن به معاهده اعلام کردند. معاهده بین ایالتی سنتی،؛ به یک معاهده چند جانبه تبدیل شد و در کمیته ها و کنفرانس های بسیاری از ایالات، طرح ریزی شد و در موردش رأی گیری شد و به عنوان یک مصوبه قانونی به تصویب رسید (کلود، جونیور 1966: 32، (1) ). معاهدات و کنوانسیون های منتج از کنفرانس های چند جانبه، توسعه قوانین بین المللی بیشتری را به همراه داشتند. این معاهدات، هم چنین، مورد علاقه دانشمندان علوم سیاسی نیز بودند، زیرا مصالحه بین فعالان اجتماعی و سیاسی،

روابط قدرت و توسعه اندیشه ها و اصول مورد بحث و توافق بین المللی را ارتقا و انعکاس می دهد. دانشجویان من در به رسمیت شناختن این روابط و اندیشه های قدرت به عنوان عناصر فرآیندهای طولانی مدت آموزش دیده بودند.

تسهیل استفاده از اطلاعات و پایگاه داده های بین المللی

راهنمای استفاده از اسناد، انتشارات، و اطلاعات الکترونیکی آیو (2) کتاب اطلاعات بین المللی (3) ویرایش پیتر هینال (4) (1997) است. ارزش اثر هَینال، در حوزه اسناد و مدارک بین المللی، در «تکامل مناسب، روابط متقابل، و مستندات آن از کتاب اخیرش در جی 20 است. از آن جا که باشگاه های کشور، از جمله جی 20، برای جمع آوری و انتشار خروجی سند خود دبیرخانه ای نداشتند، بررسی سیستماتیک و تجزیه و تحلیل هَینال درباره مشکل پژوهش آرشیوی مربوط به این باشگاه، بسیار مناسب است (هَینال، 171،191: 2014). کتاب اطلاعات بین المللی برای دانشجویان کارشناسی ارشد مناسب تر از دانشجویان کارشناسی است؛ زیرا آن ها در یک زمینه خاص تخصص دارند، در حالی که دانشجویان کارشناسی هم چنان در حال جست و جوی اطلاعات سازمان های بین المللی هستند. همین مسئله درباره کتاب

ص: 150


1- Claude, Jr
2- Acte finale
3- International Information
4- Peter Hajnal

سالنامه سازمان های بین المللی (1) نیز صدق می کند؛ زیرا جزئیات این اثر برای سازمان های خاص و پژوهش ها کمی مناسب است، ولی با توجه به وسعت و غنای جزئیات ارائه شده، استفاده از آن تجربه عمیقی را می طلبد تا استفاده کاملی از آن بشود. دو سری کتاب دیگر، یکی سری واژه نامه های تاریخی سازمان های بین المللی (2) ، ویرایش جان و روناف (3) ، چاپ انتشارات اسکر کرو (4) ، از 1993؛ و دیگری سری موسسات جهانی (5) ، ویرایش توماس وایس (6) و روردن ویلکینسون (7) ، چاپ انتشارات روتلج، از 2005، در این زمینه وجود دارد. دسترسی به این منابع منوط به خریده شدن آن ها از سوی کتاب خانه است.

این دو منبع باعث شد به نویسندگان مقاله «وضعیت هنر» (8) - مقالاتی که باید با استفاده از منابع سازمان های بین المللی مرتبط و پایگاه داده [تهیه شود] بیشتر کمک شود.

تحقیق من در سال 2011 (9) سه گروه غیر دولتی شامل سازمان های غیر دولتی (ان جی اُ) (10) ، سازمان های بین المللی، و شرکت های چند ملیتی را پوشش می دهد؛ و کتاب دیگرم با عنوان راهنمای سازمان بین المللى روتلج (11) (2013) به عنوان یک فرآیند به نهادهای بین المللی (منفرد)، و به عنوان یک نهاد به سازمان های بین المللی توجه می کند. هر دو اثر، به منابع معتبری ارجاع می دهند. الیزابت بلاد گود (12) ، درباره سالنامه سازمان های بین المللی (13) ؛ توماس دیویس (14) ، درباره روش های پژوهش در زمینه تاریخ فراملیتی؛ و فرانسیس بیرت (15) ، درباره نقش ایده در طرح تاریخ فکری سازمان ملل متحد (یو ان آی اف) (16) بحث می کند که منجر به تولید پانزده کتاب شده و بر اهمیت تاریخ شفاهی تأکید می کند. جیمز چرچ (17) و مایکل مکافری (18) به بحث در مورد اطلاعات موجود و اسناد و مدارک

ص: 151


1- Yearbook of International Organizations
2- Historical Dictionaries of International Organizations Series
3- Jon Woronoff
4- The Scarecrow Press
5- Global Institutions Series
6- Thomas Weiss
7- Rorden Wilkinson
8- state-of-the-art
9- Ashgate Research Companion to Non-State Actors
10- NGO
11- Routledge Handbook of International Organization
12- Elizabeth Bloodgood
13- Yearbook of International Organizations
14- Thomas Davies
15- Francis Baert
16- UN Intellectual History Project (UNIPH)
17- James Church
18- Michael McCaffrey

سازمان های بین المللی در دستنامه رو تلج (1) می پردازند؛ اریک گارتزک (2) و کریستینا اشنایدر (3) نیز مجموعه داده ها و پژوهش های کّی - مانند داده های اولیه و مجموعه ای از ارتباط طرح ها و داده ها در سازمان های بین المللی را بررسی می کنند. اریک وویتن (4) ، به بحث در مورد داده ها و تجزیه و تحلیل رأی گیری در مجمع عمومی سازمان ملل می پردازند؛ الیزابت بلاد گود و هانس پیتر اشمیتس (5) ، یک نمای کلی از مجموعه داده های سازمان های غیر دولتی بین المللی ارائه می کنند. با توجه به اهمیت داده های افکار عمومی بین المللی، که به ندرت خلاصه شده است، مارتا لاگوس (6) و یون - هان چو (7) ، به بررسی مقایسه ای بین المللی و فشار سنج های منطقه ای پرداخته اند. داویده رودونو (8) و همکارانش، بحث و گفت وگو درباره تاریخ فراملیتی را بر مبنای دو ابزار علمی مفید برای مطالعه تاریخ سازمان های بین المللی ارائه دادند.

کتاب فرهنگ تاریخ فراملیتی پالگریو (9) (ایریه و سونیه 2009، (10) ) و موتور جست و جوی اتحادیه اروپا، معروف به لونسا (11) ، نوعی ابزار رقومی است که موجب تشویق تحقیق و تفحص درباره تاریخ جهانی می شود (12) ، بررسی بازخوردها نشان می دهد که استادان از این فصول در اطلاعات بین المللی قدردانی می کنند (امیدوارم چنین بوده باشد).

نوشتن شرح حال کوتاه دبیران - عمومی: طرح زندگی نامه های آیو

در تاریخ جامع سازمان های بین المللی چندان به نقش افراد پرداخته نمی شود، ولی برخی افراد، در میان مدیران اجرایی در سازمان های بین المللی نقش رهبری را ایفا کرده اند. فرهنگ زندگی نامه دبیران کل سازمان های بین المللی سازمان ها یا همان طرح زندگی نامه های آیو (13) ، به کسب اطلاعات بیشتر در مورد مشاغل دبیران کل کمک می کند (کیل 2013، (14) رینالدا و وربیک 2014). در آوریل 2014، زندگی نامه های آیو مجموعه ای شامل سی شرح حال را در وبگاه خود قرار داد که به طور مداوم توسط

ص: 152


1- Routledge Handbook
2- Erik Gartzke
3- Christina Schneider
4- Erik Voeten
5- Hans Peter Schmitz
6- Marta Lagos
7- Yun-han Chu
8- Davide Rodogno
9- The Palgrave Dictionary of Transnational History
10- Iriye and Saunier
11- LONSE A
12- www.lonsea.de
13- The Biographical Dictionary of Secretaries-General of International Organizations or IO BIO Project
14- Kille

کارشناسان بر آن افزوده می شود. قدمت این سبک نگارش فرهنگ زندگی نامه، که با شرح حال کوتاه افرادی با عمل کرد کمک به حوزه عمومی همراه است، به قرن نوزدهم باز می گردد، اگرچه نمونه های قدیمی تر نیز وجود دارد. ایجاد جذابیت در زندگی نامه افراد معروف یک هنر است، ولی ارائه توضیحات علمی مهم تر است و با تولید بیوگرافی مدرن انطباق بیشتری دارد. شخصیت های پیچیده، با این روش در ارتباط با حوادث دوران خود معرفی می شوند.

جیمز والتر (1) (2014)، بیوگرافی را یکی از مطالعات پیشرو می نامد که بینشی است که باید جدی گرفته شود، به ویژه در بخش پرس و جوهای سیاسی مانند اثر رهبر، دستاوردها، و اختلال عمل کرد او. دبیرکل یا دیگر دبیران اجرایی با عناوین مختلف، مدیران اجرایی هستند و بوروکراسی بین المللی را در اندازه و ساختار متفاوت نشان می دهند. منابع زندگی نامه ای، درباره آن ها محدود است و در یک تصویر ناقص از افرادی است که این موقعیت و تعاملات بین آن ها برقرار شده است. زندگی نامه های آیو با این هدف طراحی شده است که شرح حالی کوتاه، اما آموزنده درباره دبیران کل و هم چنین توصیف و تجزیه و تحلیل ارتباطات اجتماعی و حرفه ای او - برای رفع کمبودها [ی اطلاعاتی] - ارائه دهد. مدخل های این نوع منابع (بین 800 و 3600 کلمه: طول مدخل برحسب اهمیت آن در سه سطح تعیین می شود)، توضیحات دقیق و منسجمی درباره کل زندگی و کار هر یک از دبیرکل به دست می دهند. آیو بایو به امور خصوصی تر مدیران اجرایی نیز توجه می کند: نقش همراهان / هم کاران آن ها چیست و چگونه آن ها زندگی خصوصی و عمومی و مسائل دفتر را هماهنگ می کنند؟ پیدا کردن این اطلاعات ممکن است مشکل باشد،

هم چنین به زمینه های فرهنگی دبیرکل بستگی دارد. توصیفات، ترکیبی است بر اساس منابع دست اول و دوم، از جمله اطلاعات خصوصی. به جای ارائه فهرست انواع جزئیات زندگی نامه و حرفه ای (مانند هوز هو (2) )، تمام مدخل های مربوط به افراد براساس معیارهای علمی و اطلاعات زندگی نامه ای (بخش اول)، اطلاعات متناسبی درباره زندگی و کار (بخش اصلی)، و مراجع (آرشیو، انتشارات و ادبیات) ارائه می شود. این مدخل ها، سهم دبیران کل در حرفه شان، سازمان مربوط، و روابط به عنوان یک کل را برجسته می کند.

کیفیت رهبری فردی، و به طور خاص توانایی رهبری مهم است، حتی اگر همه مدیران سازمان های بین المللی وجهه رهبری نداشته باشند. رهبری، هم به بوروکراسی بزرگی که هدایت آن را بر عهده داشته اند (رهبری داخلی به عنوان یک کیفیت به خودی خود)، و هم به نمایندگی های سازمان های بین المللی آن ها در دولت ها و دیگر بازیگران بین المللی (رهبری خارجی) مربوط می شود.

ص: 153


1- James Walter
2- Who's Who

ترکیبی از ویژگی های رهبری داخلی و خارجی تا حد زیادی می تواند رهبری را تحت تأثیر قرار دهد.

مدخل های منتشر شده تاکنون نشان می دهد که شرح زندگی به درک عمومی از مساعی دبیران کل و تعمیق درک ما از سازمان های بین المللی کمک می کند. آن ها می توانند بوروکراسی را برای اهداف و مقاصد سازمان به کار گیرند. آن ها، برای موفقیت، باید رهبری داخلی و خارجی را در هم آمیزند. هم چنین، می توانیم بین نسل ها و گروه های دبیران کل وجوه تمایزی پیدا کنیم؛ مانند پیشگامان، کسانی که به عنوان نخستین دبیران کل سازمان بین المللی شروع به کار کردند، که حوزه های [کاری] نامشخص (شبیه به این ایده که مهاجران آمریکایی فقط آمده بود تا در آن چه آن ها قلمرو بلامعارض در نظر گرفته بودند زندگی کنند) را تبیین و طراحی نموده و سازوکار اجرایی آن را براساس قانون مصوبِ ایالات مؤسس و اصلاح طلبان، و با توجه به شرایط یا خواسته های کشورهای عضو، ایجاد کردند (کیل و رینالدا، 2013).

جست وجوی اطلاعات مربوط به دبیران کل در سراسر جهان

مشکلات اصلی در استفاده از اطلاعات دبیران کل، دسترسی محدود به اطلاعات و عدم شفافیت سازمان های بین المللی است. البته، تعدادی زندگی نامه و شرح حال، و مقاله کوتاه به مناسبت های خاص وجود دارد؛ اما به طور کلی اطلاعات زیادی در مورد مشاغل یا افراد وجود ندارد. جست و جو در وب گاه سازمان های بین المللی، یا مواد چاپی آن ها ممکن است به پیدا کردن متن کوتاهی منتهی شود، اما در بیشتر موارد اطلاعات در حد یک یا چند عکس است، یا کمی بیشتر (هر چند اغلب نمی شود) به همراه تاریخ یا سالِ دفتر و شاید جوایز مهمی که دریافت کرده اند. نکته مهم موجود در سازمان های بین المللی - که کم تر به آن توجه می شود - عمل کرد دبیرکل در زمان تصدی است: چه اقداماتی انجام داده است یا تلاش کرده انجام دهد، و تا چه حد موفق بوده است. برخی، چنین استدلال می کنند که ویکی پدیا (صرف نظر از اعتبار آن)، و دیگر منابع اینترنتی، ضعف منابع سازمان های بین المللی را جبران می کنند. اما از آن جا که ما به دنبال نتایج دقیقی از جست وجوی اینترنتی درباره همه دبیران کل (900 نفر در کل 130 دفتر) هستیم، اینترنت نمی تواند اطلاعات کاملی در اختیار بگذارد. البته، در مواردی هم دفاتر دربار

سیاستمداران مشهور (تعداد بسیار اندک) اطلاعات ناقصی دارند، و در مقابل اینترنت بسیار غنی است. سازمان های بین المللی درباره اتفاقات و روندهای داخلیشان اطلاعاتی نمی دهند که به دیپلماسی آن ها مربوط می شود و هم چنین باید دانست که سیاست با سازمان مرتبط است نه افراد و اولویت با حفظ مباحثات داخلی و عدم اعلام عمومی آن هاست. بسیاری از بازنشستگان هنوز به حفظ مباحث داخلی سازمان خود تمایل دارند. شفافیت، یک هنجار مورد تأیید سازمان های بین المللی است

ص: 154

و نوعى الزام برای برخورداری از حمایت مردم محسوب می شود. شفافیت در طرح زندگی نامه های آیو نیز دنبال می شود.

برای نوشتن یک بیوگرافی کوتاه (یا مفصل) درباره دبیر کل، وجود افراد متخصصِ آگاه به مسائل سازمان و فرآیندهای داخلی و فعالان مربوط، و نیز بیان آزاد و صادقانه تلاش های دبیرکل و دستاوردهای او ضروری است. هم چنین، زندگی نامه نویس، به اسناد مربوط، منابع آرشیوی (از جمله توصیفات مربوط به افراد)، طرح تاریخ شفاهی (قابل رهگیری از طریق اینترنت)، و پایگاه هایی مانند لونسا، یا سوابق شغلی و طرح سوابق شغلی سازمان ملل متحد در آکسفورد نیاز دارد. متأسفانه، تمام سازمان های بین المللی آرشیو (خوب) ندارند، یا حتی از لحاظ دسترسی محدود هستند. کتاب خانه ها با منابعی نظیر زندگی نامه ها و کتاب مرجع هوز هوز (1) کمک ارزنده ای در این زمینه می کنند (طرح زندگی نامه آیو هم به صورت برخط موجود است)؛ اما این منابع نیز در هر کتاب خانه، برحسب محتوا و نوع ذخیره سازی متفاوت اند. کتاب خانه های بزرگ غربی معمولاً مجهزند، هر چند کم تر به جهان در حال توسعه توجه می کنند؛ و کتاب خانه های مناطق در حال توسعه مجموعه های کوچک تری دارند. تجربه طرح زندگی نامه آیُو نشان می دهد که کتابداران و آرشیویست های سازمان های بین المللی در رسیدن به مرحله رقومی حذف شده اند (ممکن است بپرسید که کجا رفته اند) و در برقراری ارتباط با نهادهای دولتی و بین دولتی مشکل ایجاد شده است، زیرا نشانی های ایمیل از بین می رود و به جای آن مجموعه سوالات متداول جایگزین می شود. رقومی سازی آرشیو امیدوار کننده به نظر می رسد، اما هم پرهزینه است و هم وقت گیر. با این حال، استفاده از دوربین های رقومی و اسکن اسناد آرشیو و کتاب خانه گامی رو به جلوست که کتاب خانه ها آن را به دقت و سریع اجرا کرده اند. مدت ها قبل، هنگام نوشتن پایان نامه ام، با محدودیت های زیادی در تکثیر و کپی اسناد (تعیین یک تعداد مشخص) یا طول نقل قول ها (حداكثر تعداد کلمات در کپی) روبه رو بودم. چنین محدودیت هایی هنوز هم وجود دارد. سنت های فرهنگی موانعی در ارائه اطلاعات شخصی (خصوصی) یا مقبولیت زندگی نامه دارند که به تبع آن ها اجازه دسترسی به آرشیو محدود می شود. به این ترتیب، همه چیز به این بستگی دارد که ملاقات چگونه باشد.

نتیجه گیری

اشاره

مقاله حاضر، حاصل کار من با منابع دست اول و دست دوم موجود در آیوها، از منظر یک محقق و مدرس علوم سیاسی دانشگاهی است، که سعی دارد از طریق تبیین تاریخچه سازمان های بین المللی،

ص: 155


1- Who's who's

تحلیل معاهدات بین المللی به عنوان منعکس کننده روابط قدرت و توسعه مطلوبیت ها و اصول (با توجه به تفاوت آن با قانون)، و متن هایی در استفاده از داده ها و پایگاه های بین المللی توجه دانشجویان را به اسناد رسمی دولتی در درس آیو - بالا ببرد. بخش نهایی پژوهش من با جمع کردن و پیدا کردن تکه های پازل از طریق نوشتن زندگی نامه های کوتاه و توصیف شغل دبیر کل های آیوها، به عنوان بخشی از طرح آیو بایو انجام شد.

منابع

.Claude, Jr., I.L. (1966) Swords into Plowshares. The Problems and Progress of International Organization, London: University of London Press

.Dubin, M.D. (1983) Transgovernmental Processes in the League of Nations', International Organization, 37(3): 469-493

.Hajnal, P.I. (Ed.) (1997) International Information. Documents Publications, and Electronic Information of International Governmental Organizations. Second Edition, Englewood, CO: Libraries Unlimited

.Hajnal, P.I. (2014) The G20: Evolution, Interrelationships, Documentation, Farnham: Ashgate

Biographical Dictionary of Secretaries-General of International (2014) آیوبایو

Organizations (together with Kent Kille and Jaci Eisenberg), www. ru.nl/fm/iobio and iobio@fm.ru.nl.

Iriye, A. and Saunier, P.-Y. (Eds) (2009) The Palgrave Dictionary of Transnational History, Houndmills: Palgrave Macmillan

.Kille, K.J. (2013) 'Secretaries-General of international organizations: leadership capacity and qualities' in B. Reinalda (Ed.), Routledge Handbook of International Organization, London and New York: Routledge, 218-230

Kille, K.J. and Reinalda, B. (2013) Secretary-General Leadership in

ص: 156

.Global Governance: Perspectives from the Project. Paper presented at the Annual Meeting of the Academic Council on the United Nations System, Lund University, Sweden, available at www.ru.nl/fm/iobio

.Reinalda, B. (2009) Routledge History of International Organizations: From 1815 to the Present Day, London and New York: Routledge

.Reinalda, B. (2010) 'The Evolution of International Organization as Institutional Forms and Historical Processes to 1945' in R.A. Denmark (Ed.), The International Studies Encyclopedia. Volume III, Chicester: Wiley-Blackwell, 1903-1921

.Reinalda, B. (Ed.) (2011) The Ashgate Research Companion to Non-State Actors, Abingdon: Ashgate

.Reinalda, B. (Ed.) (2013) Routledge Handbook of International Organization, London and New York: Routledge

Reinalda, B. and Verbeek, B. (Eds.) (2004) Decision Making Within International

:Organizations. With a Foreword by Robert W. Cox, London and New York.Routledge

.Reinalda, B. and Verbeek, B. (2014) 'Leadership of International Organizations' in R.A.W

,Rhodes and Paul 't Hart (Eds), The Oxford Handbook of Political Leadership

.Oxford: Oxford University Press, 595-609 Walter, J. (2014) 'Biographical Analysis', in R. A. W. Rhodes and Paul 't Hart (Eds), The Oxford Handbook of Political Leadership, Oxford: Oxford University Press, 2014, chapter 21

ص: 157

چکیده

اصطلاحات پیمان کاری (1) ، برون سپاری (2) و واگذاری به بیرون (3) ، مدت زمان کوتاهی است که برای نمونه های جایگزین مدیریت خدمات اطلاع رسانی در بخش حقوقی انگلستان (که طی دهه گذشته توسعه یافته) شناخته شده است. نیاز به کاهش هزینه ها، کاهش سرشماری، توجیه عمل کردهای غیر ضروری و تغییر بیشتر منابع اطلاعاتی حقوقی به قومی، گرایش به پیدایش و رشد گروه مهمی از فراهم آورندگان و فروشندگان خدمات تخصصی را ممکن کرده است.

این مقاله با برداشت از پژوهش اخیر در این حوزه، توسعه برون سپاری خدمات اطلاع رسانی را در انگلستان، به ویژه با اقتباس خاص از بخش حقوقی و دیگر سازمان های خدمات حرفه ای در کتاب خانه های دولتی مورد توجه قرار می دهد.

با ترکیب عقاید دست اول برخی بازیگران کلیدی این حوزه کاری – یعنی مشتریان و فراهم آورندگان خدمات - این مقاله موفقیت ها یا به گونه ای دیگر، خدمات اطلاع رسانی برون سپاری شده حوزه حقوقی را و این که چطور چالش های برون سپاری مورد توجه حرفه قرار می گیرد، منعکس خواهد کرد.

از آن جا که فراهم آورندگان اطلاعات رقومی، محصولات آماده بیشتری را برای رایانه رومیزی فراهم می کنند، این سؤال مطرح می شود که چه تمایلاتی در آینده در مورد خدمات برون سپاری دیده خواهد شد و چه اشاراتی در فراهم آوری خدمات و حرفه اطلاع رسانی به دنبال خواهد داشت؟

کلید واژه ها: کتاب خانه های حقوق، کتاب خانه های دولتی، برون سپاری، واگذاری به بیرون، پیمان کاری.

ص: 158


1- Contracting out
2- Outsourcing
3- Offshoring

برون سپاری در کتاب خانه های تخصصی شرکت های حقوقی انگلستان - فرصت یا تهدید؟ نمونه های جدید مدیریتی و چالش های آینده خدمات اطلاع رسانی حقوقی

اشاره

*برون سپاری در کتاب خانه های تخصصی شرکت های حقوقی انگلستان - فرصت یا تهدید؟ نمونه های جدید مدیریتی و چالش های آینده خدمات اطلاع رسانی حقوقی (1)

نوشته دونالد لیکلی (2) | ترجمه زهرا تهوری (3)

مقدمه

از سال 2009، تعدادی شرکت های بزرگ و مهم حقوقی انگلستان امور داخلی کتاب خانه هایشان را به طور کامل به فراهم آورندگان خدمات تجاری برون سپاری کردند. در انگلستان، قانون خدمات حقوقی 2007 (4) به غیر وکیلان اجازه داده است تا در شرکت های حقوقی سرمایه گذاری کنند و خدمات حقوقی با ساختارهای تجاری برابر ارائه کنند. این امر در را به روی نمونه های تجربی و اقتصادی تحویل خدمات حقوقی گشوده است، بنابراین فشار رقابتی فزاینده روی شرکت های حقوقی ثبت شده، روش های جدید و کم هزینه تحویل مدرک را انتخاب کرده است. برون سپاری نقش اصلی را در این روش های جدید تحویل مدرک بازی کرده است.

ص: 159


1- Outsourcing in UK law firm libraries - opportunity or threat? New management models and future challenges for legal information services
2- Donald Lickley, donald .lickley@suchill.com
3- مدیر اجرایی فصل نامه مطالعات ملی کتاب داری و سازماندهی اطلاعات و پژوهشگر سازمان اسناد و کتاب خانه ملی ج.ا. ایران ztahavori@yahoo.com
4- Legal Services Act

این مقاله تأثیر برون سپاری در بخش اطلاع رسانی انگلستان را مورد بحث قرار می دهد؛ در بخش اول، نتایج یک مطالعه پژوهشی اخیر که توسط فیونا براون (1) از دانشگاه موناش (2) انجام شده است، منعکس می شود. نتایج با تأثیر کار پیشین پیمان کاری خدمات کتاب خانه در دولت مرکزی در دهه 1990 که توسط سوزان برگ (3) در مقاله ای در سال 1998 نقل شد، در تضاد است. این یافته ها با دیدگاه های چهره های ارشد در بخش اطلاع رسانی حقوقی انگلستان و نیز با نتایج گزارش اخیر انجمن کتاب خانه های تخصصی (4) در مورد توسعه ارزش مدیریت اطلاعات و نقش حرفه اطلاع رسانی مدرن مقایسه می شود.

پژوهش اخیر درباره برون سپاری

مطالعه پژوهشی اخیر فیونا براون در مورد کتاب خانه های برون سپاری شده شرکت های حقوقی انگلستان چهار جنبه پدیده برون سپاری را ترسیم می کند: 1) اجرای برون سپاری، 2) دلایل ارائه شده توسط شرکت های حقوقی برای انتخاب این نمونه، 3) انواع متفاوت مدل خدماتی ارائه شده توسط شرکت های برون سپاری و 4) هزینه ها و فواید ادعا شده هر دو گروه فراهم آورندگان خدمات و مشتریانشان. این پژوهش بر اساس داده های گردآوری شده در جولای 2012 از طیفی از بازیگران مهم در بخش حقوقی انگلستان است که شامل فراهم آورندگان خدمات برون سپاری شده، چند شرکت حقوقی که کتاب خانه هایشان را در آن زمان برون سپاری کرده اند و نمایندگان ارشد بخش کتاب داری شرکت های حقوقی انگلستان می شود.

نتایج اصلی براون عبارت است از: شرکت هایی که برون سپاری را انتخاب کردند به نظر می رسید برای خدمات کتاب خانه ارزش قائل بودند و بهترین ارزش پولی را درخواست کردند. آنان برون سپاری کردند که نه تنها نسخه ای ارزان تر از خدمات موجود را به دست آورند، بلکه خدمات بیشتری با بودجه موجودشان دریافت کنند. مالکیت و اداره یک کتاب خانه درون سازمانی این گونه نیست که امتیاز رقابتی ای برخلاف دیگر شرکت ها حقوقی فراهم کند و یا لزوماً به عنوان کتاب خانه ای درون سازمانی با اهمیت راهبردی به حساب آید. در نهایت، برون سپاری آن ها را قادر می سازد در خدمات یک کتاب خانه مشارکتی و تجاری مناسب نیازهایشان، مشارکت کنند.

سال 2014 فقط دو فراهم آورنده خدمات برون سپاری کتاب خانه حقوقی در انگلستان وجود دارد:

ص: 160


1- Fiona Brown
2- Monash University
3- Suzanne Burge
4- Special Libraries Association (SLA)

اینتگرین (1) و اِوّلیوسرو (2) . آن ها خدماتی برای 10 شرکت حقوقی بزرگ فراهم می کنند. براون برآورد می کند که در سال 2012 تقریباً 80 کارمند کتاب خانه حقوقی تحت تأثیر اقدامات برون سپاری قرار گرفته اند، اما همان گونه که وی بیان می کند، آماری از تعداد کارکنان کتاب خانه های حقوقی انگلستان وجود ندارد؛ بنابراین، نمی توان قضاوت کرد چه سهمی از این ها برون سپاری شده اند، یا کیفیت تأثیر برون سپاری بر حرفه یا بخش در کل، یا آن چه سهم بازار واقعاً از شرکت های برون سپاری ارائه می کند را اندازه گیری کرد. شاید بایستی کسی به اندازه گیری تأثیر نمونه برون سپاری به این شیوه اقدام کند. تأثیر واقعی آن شاید این بوده که به حرفه نشان دهد فرض بر عاقلانه بودن این است که خدمات کتاب داری اطلاع رسانی پیمان کاری شود به بیرون به یک فراهم آورنده بیرونی، همان گونه که مثلاً خدمات ساختمانی، مدیریت تسهیلات، یا تهیه غذا برای چند سال این گونه بوده است. فعالیت های کتاب داری می توانند اندازه گیری شوند، تجاری شوند و موضوعی باشد برای نیروهای بازار مانند هر فعالیت غیر درآمدزای دیگر در شرکت. برای بسیاری در حرفه، این تغییر بسیار کوچکی در فکر کردن به خدمات کتاب داری است.

پاسخ انگلستان به برون سپاری: موافق یا مخالف

فحوای کلام این است که طی سال ها، کتاب دارانی که در شرکت های حقوقی بزرگ تر انگلستان کار می کنند کمابیش از پاداش فراوان و فرصت های توسعه کار بهره برده اند؛ با فواید کم محسوس تر اما جذاب تری از کار برای یک سازمان خبرساز متصل به حرفه معتبر همراه شده اند. پیشنهاد این که حیطه های مالی و راهبردی کار کسی به نوع ناآشنای دیگری از سازمان تغییر مسیر بده، بدون ضمانت این که هر یک از آن فواید، ملموس یا ناملموس، ممکن است حفظ بشود، ضربه ای به اعتماد به نفس شخصی و حرفه ای وارد می کند. در واقع، بررسی متون براون اشاره بر این دارد که پاسخ اولیه حرفه به برون سپاری به نحو قابل فهمی، احساسی و دفاعی بود. انتقادهای جاری نمونه برون سپاری عبارت است از: توانایی یک خدمت خارجی برای فراهم آوردن یک خدمت بهتر در نبود کارکنان داخلی بادانش فردی کار شرکت قابل تردید است؛ خدمات داخلی به طور ساده ای قربانی منفعت مالی شده است و مزدبگیران و شرکا ارزش ذاتی یک خدمت داخلی را نمی فهمند؛ فرض بر این است که صلاحیت ها و آموزش کارکنان فراهم آورنده خدمات برون سپاری به خصوص نامرغوب تر از درون سازمانی ها است، اما نه منحصراً زمانی که مراکز ارائه خدمات به بیرون

دگیر می شوند؛ توانایی برون سپاران در صرف

ص: 161


1- Integreon
2- Evalueserve

هزینه برای منابع اطلاعاتی دو برابر است؛ گمان می رود برون سپاری نیز شبکه های حرفه ای را خراب و بیکاری را ایجاد کرده است. بر اون خاطرنشان می کند که گواه این ادعای نهایی، غیر واقعی و بی اساس است و به نظر می آید که از یک مثال منفرد و منحصر از حیث جغرافیایی نشأت گرفته است. دیگر ادعاها به شکل های مختلف توسط شرکت کنندگان سرتاسر بخش حقوقی تکرار می شود.

برعکس، فواید برون سپاری برای شرکت های حقوقی در مطالعه بر اون توسط شرکت ها خلاصه شده بود در: کیفیت خدمت برون سپاری (صحت و به موقع بودن تحویل اطلاعات) رضایت بخش بود و واگذاری به بیرون یا تأمین از راه دور به عنوان یک مشکل دیده نشده است؛ توانایی دسترسی خدمات پژوهشی اضافی از جمله هوش تجاری به عنوان یک امتیاز مورد توجه واقع شد؛ در واقع صرفه جویی ها در هزینه گزارش شدند، اگر چه این ها در قالب حقوق تطبیقی کارکنان ثبت شده اند، با این حال هزینه های پنهان جاری مدیریت و آموزش مورد اظهار نظر قرار نگرفت و فقط یک مصاحبه کننده شرکت حقوقی به هزینه های خرید منابع چاپی یا رقومی اشاره کرد؛ با این حال اظهار نظر شده که زمان اولیه لازم برای مدیریت انتقال اولیه خدمات کتاب داری به برون سپاری مورد توجه است مدیریت جاری قرارداد زمان کم تری نسبت به خدمات داخل سازمانی نیاز دارد.

همان گونه که براون اشاره می کند سخت است که تأثیر برون سپاری بر حرفه اندازه گیری بشود. به عقیده من، به عنوان مأمور استخدام با تماس های حرفه ای در هر دو گروه (شرکت های حقوقی و برون سپارها)، تصویر نیز روشن نیست و باید در دورنمای اقتصادی وسیع تر و در متن کار درک شود. کارهای برون سپاری شرکت حقوقی انگلستان در مقابل دورنمای رکود اقتصادی سال های 2008- 2010، همراه با خسارات گسترده شغلی تمامی بخش های صنعتی و خدماتی و افزایش بیکاری در عموم رخ داد. به عنوان یک آژانس حرفه ای استخدام، با مردم زیادی صحبت کردیم، خواه زمان تهدید یا مستقیماً زمانی که تجربه کارگر مازاد بر احتیاج یا انتقال شرایط استخدامی را داشتیم. چهار یا پنج سال پس از رخدادهای اصلی توصیف شده توسط براون، شرایط اقتصادی مجدداً تغییر کرده است. وی اشاره می کند که بدون صحبت با کارکنانی که اکنون برای برون سپارها کار می کنند، ممکن نیست دیدی کامل از موفقیت یا به عبارتی از [تجربه] برون سپاری [ارائه کرد. من اضافه می کنم از آن جا که فقط دو شرکت برون سپاری در انگلستان وجود دارد که خدمات اطلاع رسانی حقوقی فراهم می کند، هر پژوهشی فقط می تواند به عنوان مطالعه موردی یک شرکت

خاص مد نظر قرار گیرد و نمی تواند جهت گیری ها یا گرایش ها صنعت وسیع تری را نشان دهد.

آن چه نخست باید مورد توجه قرار گیرد بافت تاریخی اخیر برون سپاری و متعاقب آن، این که متخصصان اطلاع رسانی حقوقی با اقدامات اولیه برون سپاری در حرفه شان در این چند سال چه تغییراتی ایجاد کرده اند.

ص: 162

برون سپاری انگلستان: بافت تاریخی

کتاب خانه های شرکت حقوقی انگلستان نسبتاً دیر وارد بازی برون سپاری شدند. در ایالات متحده، برون سپاری نیمه دهه 1990 با فعالیت های بیکر و مکنزی (1) و پیلزبری، مدیسن و سوترو (2) مورد توجه حرفه قرار گرفت. از آن پس برون سپاری در تبدیل ها (3) بخشی از چشم انداز رسمی حرفه ای ایالات متحده شده است. براون اشاره می کند در حالی که برون سپاری گسترده کل خدمات کتاب داری و اطلاع رسانی را در ایالات متحده در برگرفته است، دو نظر سنجی در 8 سال اخیر خاطرنشان می کند که الف) شرکت های محلی ایالات متحده پژوهش طولانی برون سپاری حقوقی و خدمات پیش نویس عرضه کرده اند، ب) کتاب خانه های حقوقی کارایی فعالیت های کتاب خانه را با متمرکز کردن و برون سپاری فعالیت های مدیریتی از جمله تهیه محتوای رقومی، فهرست نویسی، نظام های کتاب خانه ای و فراهم آوری منابع چاپی بالا برده اند.

بخش خدمات مالی انگلستان، بخش های خدمات اطلاع رسانی و پژوهشی داخلیشان را از نیمه دهه 1990 برون سپاری کرده است. با این حال، این سابقه برون سپاری انگلستان یا پیمان کاری به نظر می رسد از بخش خصوصی نیامده، بلکه از بخش دولتی به خصوص از دولت مرکزی است.

دولت انگلستان و آزمون / سنجش بازار

حدود دهه 1990، تعدادی از کتاب خانه های دولتی انگلستان فرایندی را به تصویب رساندند که «آزمون بازار» (4) نامیده شد. اکنون ممکن است به عنوان مرحله ای تجربی از آن چه در بخش حقوقی در 15 سال بعد از آن به عنوان برون سپاری بوده است، پدیدار شود. گزارشی از ابتکار آزمون بازار سال 1998 توسط سوزان برگ در مقاله اش با عنوان «رنج بیشتر، سود کمتر: خصوصی سازی و کتاب خانه های دولتی انگلستان» ارائه شد. ابتکار آزمون بازار اواخر 1991 آغاز شد. عبارت آزمون بازار آن سال در گزارش «رقابت برای کیفیت» (5) دولت، نخست نشان داد که این آزمون فرایندی مدیریتی است که از آن طریق مدیران با بررسی نظام مند رقبای تجاری شان و با اطمینان از این که خدمات در بهترین ارزش پولی (6) ارائه می شود، در جستجوی رسیدن به اهدافشان هستند. هدف این است که ثابت کند آیا پیمان کاران بخش خصوصی قادر هستند و می خواهند سطحی برابر یا بهبودیافته از خدمت را فراهم کنند تا

ص: 163


1- Baker Mackenzie
2- Pillsbury, Madison Sutro
3- permutations
4- Market Testing
5- Competing for Quality
6- Value for money (VFM)

هزینه سودمندتر از آن باشد که در درون سازمان انجام می شود (به عنوان مثال، ارزش پولی بهبودیافته). حداقل چهار کتاب خانه سازمانی در طول اوایل دهه 1990 آزمون بازاری بودند، از جمله کتاب خانه دفتر خزانه و کابینه (1) ، خدمت کتاب خانه ای که من سال 1991 به عنوان یک دستیار کتاب دار در نخستین پست حرفه ای ام به آن ملحق شدم.

با وجود دستورالعمل مرکزی آزمون بازار، خدمات کتاب داری در سازمان هایی که این مسیر را طی کردند، طیفی از تجربه های متفاوت داشت. در مورد کتاب خانه دفتر خزانه و کابینه، کارکنان کتاب خانه خودشان در قرار دادن اسنادی که کار را برای مسئول شکل می داد، شرکت داشتند. قرارداد مسئول را به دردسر انداخت و اگرچه پنج شرکت بیرونی ثبت نام کردند، فقط یکی به علاوه گروه داخلی در مزایده شرکت کرد.

پیامدهای آزمون بازار

پیامدهای آزمون بازار ناهمگن بودند. روزهای پیش از ارائه خدمات اینترنتی به جماعت وسیع تر، هیچ فراهم آورنده خدمت در بازار وجود نداشت که بتواند به طور واقع بینانه مسئولیت یک بخش کامل کتاب داری و اطلاع رسانی را به عهده بگیرد و از نظر اقتصادی آن را حفظ کند. بیشتر کتاب خانه ها و مراکز اطلاع رسانی در بخش های دولتی تعداد کارکنان نسبتاً کمی داشتند و دارند و هزینه مالی اصلی بعد از هزینه های کارکنان، هزینه مجموعه سازی و اشتراک های چندگانه نسخه های چاپی است که تا آن زمان تعدادشان کاهش نیافته و با جانشین های برخط جایگزین نشده بود.

مقرر شد گروه درون سازمانی در کتاب خانه دفتر خزانه و کابینه قرارداد ببندد و یکی از پیامدهای اصلی که سود برای همه گروه ها داشت این بود که ما متناوباً بر اساس اصطلاحات مزایده در یک سطح مفصل خدمت ارائه کنیم. اهداف روشن داشتن و شاخص های عمل کرد تقریباً در هر حوزه ای از کارمان ما را قادر ساخت در مسیری متمرکز عمل کنیم تا به نیازهای مشتری به شکلی راهبردی تر، چابک تر و منعطف تر از آن که ما قبلاً داشتیم، پاسخ دهیم. دیگر پیامدها در کتاب خانه دفتر خزانه و کابینه (که در دیگر سازمان های دولتی بازتاب داشت) پیمان کاری فزاینده برخی عمل کردهای مدیریتی به تأمین کنندگان بیرونی بود - به عنوان مثال، مدیریت حق اشتراک و توزیع نشریات.

بنابراین، برحسب اهداف اصلی خط مشی سازان، به زودی آشکار شد که اوایل دهه 1990، پیمان کاران بخش خصوصی قادر نبودند سطحی برابر یا بهبود یافته از خدمات هزینه سودمندتر برای

ص: 164


1- HM Treasury Cabinet Office Library (HMTCABLIS)

کتاب خانه های درون سازمانی در بخش های دولتی فراهم کنند. با این حال، ارزش بهبود یافته پولی می توانست با ابزارهای دیگر انجام شود.

دو نظر سنجی مقاله برگ نیز نشان داد بین سال های 1993 و 1997 نگرش های کتاب داران دولتی به سوی توسعه کاری است. در آن زمان، دور از انتظار نبود آزمون بازار تأثیر قوی و برانگیزنده ای روی پاسخ های فراهم آمده داشته باشد.

نتایج پژوهش برگ در مورد بازده های انسانی آزمون بازار تجربه من و همکارانم را با اطمینان منعکس می کند. پیشنهاد فراگیر نظر سنجی سال 1993 برگ بدین معنی است که ترس از این که معیشت تهدید می شود، رفتار مثبتی در ذهن نمی پروراند. اخلاق حرفه ای نخستین مصدوم بود، بخشی منبعث از طبیعت فرایند کار (برخی از آغاز تا پایان 10 ماه) و بخشی به طبیعت ناهمگون و بی اختیار ارتباط پنهان کاری بین مدیریت ارشد و کارمند زیر دست در مورد تأثیر مهم کار بر می گشت. همان گونه که مورخ غیر رسمی خدمات شهری انگلستان، پرفسور پیتر هنیسی (1) اغلب خاطرنشان می کند: «این مهم، امری محرمانه در برنامه خط مشی سازان حکومت بریتانیا است».

برگ به عامل مهم تر دیگری در موازنه اشاره می کند: «ادعاهای بزرگ برای آزمون بازار و خصوصی سازی بر حسب بازدهی هزینه ها ایجاد می شود ... هر تصویری در کتاب خانه ها گرایش به این دارد که برای چیزهایی که به حساب نیامدند، قابل توجه باشد - میزان نفر ساعت و تلاش برای آماده سازی پیشنهاد قیمت، نفر ساعت صرف شده در حل مشکلات برآمده از مدیریت قراردادها و غیره». از روی تجربه شخصی اضافه می کنم سهم مهمی از زمان مدیریت نیز برای کنترل و گزارش عمل کرد و تحویل خدمت لازم است، فعالیتی که من فکر می کنم اغلب در موازنه، زمان تصمیم گیری برای قرارداد بستن یا برون سپاری مورد توجه قرار نمی گیرد.

در حالی که مدرک چشم گیری از فواید تجربه آزمون بازار وجود نداشت، مثبت ترین نتایج برگ در مطالعه اش سال 1998 عبارت بودند از:

از لحاظ نظری، آسیب پذیرترین کتاب خانه ها در آزمون بازار باید آن هایی می بودند که کم تر از همه در سازمان های مادرشان ادغام شدند، چرا که همین سازمان ها کم ترین دلیل را برای ارزش نهادن به ارزش افزوده خاص در مشارکت در خدمات درون سازمانی داشتند، اما این لزوماً واقعیت نداشت. با این وجود، آزمون بازار به طور چشم گیری نمایش داد چقدر مهم بود که سازمان در تمامی سطوح، ارزش ارزیابی ای که در میان متخصصان اطلاع رسانی اش دارد - وظیفه آینده همه ما - بفهمد.

ص: 165


1- Peter Hennessy

برون سپاری انگلستان: پاسخ های اخیر

برای اطلاع از این که حرفه چقدر چالش های آینده برون سپاری را مورد توجه قرار می دهد، با تعدادی از چهره های ارشد بخش اطلاع رسانی حقوقی صحبت کردم. این مکالمات کاملاً دوستانه و مطمئن، درصدد این نیست که پژوهش جدی فیونا براون را نسخه برداری کند یا توسعه دهد. در حالی که من از این مکالمات مدرکی ترسیم کرده ام ممکن است تا حدی خیالی فرض شود، کسانی که با آن ها صحبت کردم بر موضوعاتی عمومی تأکید کردند.

ثابت کردن ارزش

مدیران اطلاع رسانی اظهار نظر کرده اند که از فعالیت های اندازه گیری به سوی نمایش ارزش مهارت ها حرکت می کنند. مشکل، درخواست پنهان با بودجه و منابع موجود شناخته می شود - چطور کسی ارزش کاری را بدون ایجاد درخواست موقت بالا می برد؟ در برخی شرایط، «نه» گفتن می تواند مشکل باشد و به طور بالقوه خطرناک. کسی «بله» می گوید و کیفیت کار صدمه می بیند، یا «نه» می گوید شهرت سازمانی آسیب می بیند.

برای نگرشی مداوم به ارتقای ارزش داشتن، باید حامیان درون سازمانی را شناسایی کرد – بهترین نگرش عملی در روش شناسی مدیریت طرح. با این حال، افرادی که به عنوان قهرمان «شناسایی شده اند نیاز است توسط همتایان اگر اثربخش باشند، مورد احترام و حمایت واقع شوند.

بانیان کار

در بخش حقوقی، مثل هر جای دیگر، مشتریان شرکت های حقوقی کار را هدایت می کنند. برای متخصصان اطلاع رسانی مهم است رابطه بین دستاورد نهایی شان و مشتری را بفهمند. ملزومات در حال شکل گیری مشتریان حتی برای تمام گروه ها مهم تر شده است و فشار بیشتری روی حفظ مشتریان وجود دارد. از این لحاظ، مدیریت اطلاعات و مدیریت داده فعالیت های مهم تخصصی شده است که مشتریان را قادر می سازد در جریان فعالیت های بخش های خودشان باشند. در برخی شرکت ها، خدمات اطلاع رسانی اکنون به طور مستقیم، گاه و بی گاه به شکل مشاوره ای یا مأموریت «هدایت کردن رابطه» (1) با مشتریان درگیر است.

یکی از پاسخ دهندگان درباره برون سپاری گفت: شاید مفهوم واقعاً خیلی جدید یا چالش برانگیز

ص: 166


1- leading the relationship

نباشد، همان گونه که قبلاً سال ها در شرکت هایی متنوع خارج از خدمات اطلاع رسانی بوده است - به عنوان مثال بیشترین فعالیت های مدیریت تسهیلات. برای فلسفه یا راهبرد، و رای این که عمل کردهای تخصصی برون سپاری شوند، شرکت های حقوقی اساساً گفته اند «اما یک شرکت حقوقی هستیم، اجازه دهید روی قانون تمرکز کنیم و کس دیگری مراقب دیگر عمل کردها باشد». نیاز است تجزیه دقیق عمل کردهای کم اهمیت تر انجام شود تا فرایند رخ بدهد.

فعالیت های جدید و مجموعه مهارت های جدید

یکی دیگر از پاسخ دهندگان اظهار نظر کرد نکته خوب در مورد برون سپاری این است که تحرکی ایجاد کرده و باعث رشد هسته کار است. بر این نیاز تأکید شده که بفهمیم آن چه ما ارزشمند می دانیم، یا خدمات ارزش افزوده، به عنوان مثال خدمات آگاهی رسانی برای آنان که این خدمات را ایجاد می کنند، ارزشمند است زیرا برای آن ها رضایت شغلی شخصی ایجاد می کند، اما ممکن است برای مشتریان ارزشمند نباشد و یا مورد استفاده آن ها قرار نگیرد.

دورنمای مدیریت اطلاعات تغییر کرده است. خط مشی های پژوهش حقوقی بیش از یک دهه است که بهبود یافته است و فرض بر این است که کاربران نهایی دسترسی بیشتری نسبت به متخصصان اطلاعات که دروازه بانان منابع اطلاعاتی هستند، داشته باشند. مهارت های سنتی کتاب داری حیاتی تر می شود (مثلاً فهرست نویسی و رده بندی، بازیابی اطلاعات اساسی و پژوهش حقوقی، آموزش مهارت های اطلاعاتی و غیره). فرصت ها و نیازهای مهارتی دیگر در توسعه خدمات روی می دهد، به عنوان مثال تجزیه مالی و هوش تجاری.

در نتیجه، تغییر به سوی فراهم آوری اطلاعات تجاری بیش از پژوهش حقوقی است، اطلاعات تجاری است که زیربنای تصمیم گیری راهبردی را تشکیل می دهد. با حمایت و اتصال به گروه های توسعه و بازاریابی تجاری (1) ، بیش از پیش هدف این می شود که مشتریان جدید به دست آورد و مشتریان موجود را حفظ کرد؛ بنابراین، در ک روابط مشتری / تجارت، بخش های مشتریان و خود مشتریان هرچه بیشتر حیاتی تر می شود.

چالش های واگذاری به بیرون

با افرادی صحبت کردم که تجربه مستقیم هر دو برون سپاری عمده و برون سپاری انتخابی، به خصوص

ص: 167


1- Business Development and Marketing

واگذاری (1) عمل کردهای اساسی پژوهش به بیرون را داشتند.

جایی که برون سپاری به عنوان یک انتخاب جدی مورد توجه هست، باید فرهنگ سازمانی و انتظارات را در یک ردیف قرار داد. برخی شرکت ها فرهنگ عملی و مانای بالایی دارند، بنابراین مشکل خواهد بود به راه حل رضایت بخشی در این نوع محیط دست یافت. با این حال اگر شما بتوانید فرایندی را مستند کنید (کمی و کیفی کنید)، بنابراین شما ممکن است قادر باشید آن را برون سپاری کنید. جایی که خدمات ارزش افزوده دشوارتری انجام می شود از جمله پژوهش حقوقی عمیق، خدمات آگاهی رسانی حساب شده، آموزش سفارشی، یا هر چیزی شامل اختراع یا فرصت های تجاری جدید می شود، بنابراین شرایط دشوارتر می گردد.

وقتی تصمیم به واگذاری کاری به بیرون گرفته شد، ضروری است برای پیدا کردن افراد مناسب و آموزش آن ها در سطوح خدماتی قابل پذیرش باید زمان لازم را صرف کرد. سازمان های مختلف با برخی مشکلات فرهنگی با گروه های برون سپاری شده مواجه شده اند از جمله زبان های متنوع و تخصص های محلی که البته به زمان مدیریتی لازم برای سفر در مسافت های طولاتی برای پرداختن به مسائل استخدامی و آموزشی اشاره نمی کند. یکی از پاسخگویان خاطرنشان کرد که واگذاری به بیرون ممکن است راه حلی رضایت بخش تر برای خدمات اطلاع رسانی مالی باشد، به خصوص جایی که اطلاعات متمرکز بر این است که پاسخی کاملاً قابل اندازه گیری مرتبط با داده های عددی فراهم آورد. کیفیت اطلاعات متنی (مثلاً پژوهش حقوقی) ذهنی تر است و کیفیت دریافتی ممکن است از این عمل کرد در سازمان مرکزی تحت تأثیر قرار بگیرد.

چالش های موجود: گزارش انجمن کتاب خانه های تخصصی

این موضوعات، هسته گزارشی را تشکیل می دهد که سال گذشته نیز توسط انجمن کتاب خانه های تخصصی (2) منتشر شد - ارزش مدیریت اطلاعات و پنج خصیصه اصلی متخصص مدرن اطلاعات (اف تی / اس اِل ای 2013، (3) ).

این گزارش بر اساس پژوهشی است که پاسخ های متخصصان اطلاع رسانی و مدیران ارشد در سازمان هایی را مقایسه می کرد که به سازمان های اطلاع رسانی اختصاص داشته اند. در کل، 882 نفر نظر سنجی شدند، بیش از 80 درصد از آنان متخصصان اطلاع رسانی بودند که در حیطه وسیعی از

ص: 168


1- واگذاری به بیرون: نقل مکان از شرکت با تجارتی خاص در یک کشور به دیگری.
2- Special Libraries Association (SLA)
3- FT/SLA

بخش ها کار می کردند. عمده مباحثات گزارش حول و حوش مسائلی بحث می کند که در ادامه می آید.

متخصصان اطلاع رسانی معتقدند که تعداد زیادی از همکاران یا مشتریان آن ها را نادیده می گیرند و به اطلاعاتی که نیاز دارند به طور مستقیم دسترسی پیدا می کنند (مثلاً با استفاده از گوگل). این نه تنها متخصصان اطلاع رسانی را تضعیف می کند، بلکه خطر مهم سازمانی ایجاد می کند. متخصصان اطلاع رسانی باید با وجود پیش زمینه بودجه در حال کاهش، به طور فعال به نمایش ارزششان در تجارت، سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات و شمارش افراد ادامه دهند. مشتریان اطلاعات از آن چه عموماً به عنوان اضافه بار اطلاعاتی شناخته می شود، رنج می برند. آنان فقدان اطلاعات روز آمد، مرتبط و آماده تصمیمی که برای استفاده تحویل آن ها شده است را متوجه می شوند.

جالب آن که بیشتر متخصصان اطلاع رسانی که نظر سنجی شدند، سطح ارزش آن چه فراهم می کنند را زیاد تخمین می زنند. در کل، 55 درصد متخصصان اطلاع رسانی معتقدند ارزش زیاد (1) اضافه می کنند، فقط 34 درصد مدیران اجرایی تمایل دارند عدد دقیق را با نمایش 21 درصد اختلاف عمل کرد بگویند. در بخش حقوقی این تفاوت حتی مشهودتر بود، 64 درصد متخصصان اطلاع رسانی معتقدند ارزش اضافه می کنند در مقابل 33 درصد مدیران اجرایی / کاربران (با یک اختلاف عمل کردی 31 درصدی). با این همه کاربران اطلاعات به نظر می رسد آماده اند تا به طور فعال متخصصان اطلاع رسانی را به خدمت بگیرند – 40 درصد انتظار دارند این سطح تعامل و به کارگیری را در سه سال آینده افزایش دهند.

ورای این موضوعات، گزارش انجمن کتاب خانه های تخصصی، پنج خصیصه اصلی متخصص مدرن اطلاع رسانی را ارائه می کند:

1. ارزشتان را بیان کنید.

شبکه سازی کار آمد، کلیدی است که ارزش شما را برای سهامداران بیان می کند. نشان دهید چطور مهارت هایتان ارزش افزوده ایجاد می کند و با پاداش ها و نمایش بازگشت سرمایه (2) آن را حمایت کنید. در کل، با ایده ها مبتکرانه عمل کنید.

2. بانیان کارتان را بشناسید.

به این افتخار کنید که مشتریانتان و نیازهای اطلاعاتی شان را می شناسید. زمان بگذارید تا راهبرد کلی سازمانتان را بشناسید و این که چطور گروه شما می تواند در آن مشارکت کند. برای هر مأموریت

ص: 169


1- a lot of value
2- return on investment (ROI)

اطلاعاتی، اهداف و این که چرا اطلاعات مورد نیاز است را روشن کنید. اولویت های کاربران را شناسایی و جذب کنید - منابعی که آن ها می شناسند و می پسندند و این که ترجیح می دهند اطلاعات چطور به دستشان برسد.

3. فرایند را مدیریت کنید.

مهارت های مدیریت طرح ضروری هستند. در آموزش مدیریت طرح شرکت کنید و ابزارها و فنون را استفاده کنید تا کار خود و نیز انتظارات مشتریانتان را مدیریت کنید. فناوری را استفاده کنید تا فرایندها را سرعت بخشید، به خصوص ابزارهایی هم چون تبلت و موبایل و خدمات خودگردان (1) را تشویق کنید.

4. مهارت های فنی را حفظ کنید.

آخرین منابع را حفظ کنید و اجازه ندهید مشتریانتان از شما جلو بیافتند. فناوری را با اطلاعاتی که فراهم می آورید، ادغام کنید - پایگاه های داخلی را روز آمد کنید، استفاده از فناوری موبایل را افزایش دهید. و رای همه، کیفیت بالا و توان اطلاعاتی را حفظ کنید و اطمینان داشته باشید که اطلاعات به موقع تحویل داده شود.

5. اطلاعات آماده تصمیم گیری فراهم کنید.

راهبردهایی وجود دارد که شما را کمک می کند به این هدف دست یابید. فرایند فراهم آوری اطلاعات را تکرار کنید و اطلاعات را به اهداف سازمانی پیوند دهید. اطلاعات را به طور منطقی با استفاده از استانداردهای شناخته شده هم چون اصل هرمی (2) یا اجزای یک پارچه متنافر (فن میسی) (3) ساختاربندی کنید. اختصار را هدف قرار دهید به جای توده داده ها و ابزارهای دیداری هم چون اینفوگراف ها و ابرهای واژه ای را استفاده کنید تا اطلاعات را به راحتی جذاب تر کنید.

ص: 170


1- self service
2- pyramid principal
3- mutually exclusive and collectively exhaustive (MECE) برای ایجاد نظم در فکر و ایده در حل مسائل کسب و کار باید به صورت جامع نگر عمل کرد و از هم پوشانی پرهیز کرد. برای این کار از فن یا منطق میسی استفاده می شود که جزو اساسی فرایند حل مسأله در مک کنزی است و به وسیله آن، مسأله به اجزای مختلف شکافته می شود و در شاخه های آن به دنبال راه حل می گردند.

نتیجه گیری

اشاره

آیا پیام های عمومی بیشتری برای متخصصان اطلاع رسانی که بیرون از بخش تجاری حقوقی کار می کنند، وجود دارد؟ نکته قابل توجه این است که خدمات کتاب داری و اطلاع رسانی، دیگر از نیروهای بازار در امان نیست. اکنون شرکت هایی وجود دارند که قادرند و تمایل دارند جایگزین های با تجربه فراهم کنند تا خدمات درون سازمانی را پایه گذاری کنند. در انگلستان نیز مثل هر جای دیگر می بینیم که کتاب خانه های عمومی با بیرون، خارج از کنترل مسئولان محلی، قرارداد می بندند. باید دید آیا کارفرمایان در دیگر بخش ها این رویه را دنبال می کنند. امید است که این مقاله اطلاعاتی را برای متخصصان اطلاع رسانی فراهم کند که چطور در یک بخش با چالش های جایگاه کنونی بازار مواجه شوند.

منابع

Brown, Fiona, “Law firm library outsourcing: the UK experience." Australian Law Librarian vol.22 no.1 2014, p.21 - 34

Brown, Fiona, Outsourcing the law firm library: the UK experience. Thesis submitted for the degree of Master of Information Management and Systems (Research), Monash University 2013. http://ccnr.infotech.monash. edu/assets/docs/brown-masters-outsourcing.pdf accessed 21/07/2014

Burge, Suzanne, Much pain, little gain: privatization and UK Government libraries.' INSPEL 33 (1999) 1, pp. 10-19

http://forge.fh-potsdam.de/~IFLAINSPEL/99-1burs.pdf accessed 21/07/0214

The evolving value of information management, and the five essential attributes of the modern information professional. Financial Times Corporate in conjunction with SLA, 2013

.http://ftcorporate.ft.com/sla/ accessed 21/07/2014

ص: 171

چکیده

در این مقاله پایگاه داده بین المللی سانسور فانوس دریایی برای آزادی بیان» (1) به عنوان منبعی که ترکیبی از کتاب داری مرجع و فعالیت است را مورد بحث قرار می دهم. این پایگاه داده مبتنی بر اینترنت، هم به عنوان یک محصول و هم به عنوان یک ابزار برای کتاب داری مرجع از طریق بررسی نمونه هایی از محتوای پایگاه داده و هم کاری های بین المللی بین کتاب داری و فعالیت ها را موردبررسی قرار خواهم داد. هدف این پایگاه داده مستند ساختن سانسور تاریخی و فعلی (کنونی) در یک چشم انداز جهانی، ارائه منبع یادگیری مشارکتی و تسهیل گفتگو درباره سانسور و آزادی بیان است؛ بنابراین، استدلال من این است که با ادامه هم کاری های بین المللی و ارتقاء پایگاه داده، عامل بالقوه ای برای کمک به مردم برای انجام، ساختن و تغییر چیزی به وجود می آید.

کتاب داری مرجع نشان دهنده یکی از راه هایی که کتاب خانه دسترسی به اطلاعات را ارائه می دهد است، در صورتی که خدمات مرجع شامل اشکال مختلف مدیریت اطلاعات است. این تعامل بی طرفانه نیست بلکه به طور مستقیم و غیر مستقیم توسط کارکنان کتاب خانه میانجی گری می شود و در نتیجه فرصتی برای دفاع از ارزش های صریح و ضمنی ایجاد می شود. به این ترتیب، خدمات مرجع، نه تنها برای جریان دانش و اطلاعات، بلکه برای انتقال ارزش ها مهم هستند. ابزار مرجع به طور خاص برای حفاظت و دادن دسترسی به اطلاعات از یک ماهیت سیاسی برای افزایش (بالا بردن) فرصت ها جهت دفاع از ارزش های سیاسی طراحی شده اند. این امر به ویژه زمانی که ارزش های والا منعکس کننده اصول اساسی نقش کتاب خانه در زیر ساخت های اجتماعی که مردم را توانمند و ارزش های دموکراتیک را تقویت می کند است.

فانوس دریایی برای آزادی بیان مثالی از ابزار مرجع است که بر روی اصول حمایت و فعالیت تأسیس شده است. بر اساس فرهنگ لغت انگلیسی آکسفورد، فعالیت سیاست مشارکت فعال و یا تعامل در حوزه های خاصی از فعالیت است؛ به طور خاص استفاده از مبارزات پرشور (شدید) تغییرات سیاسی یا اجتماعی را به ارمغان می آورد.» (2) در اواسط دهه 1990، انجمن نروژی آزادی بیان پایگاه داده ای به عنوان یک اثر تاریخی برای سانسور رسانه ها در سراسر جهان ایجاد کرد. ایده این بود که با هم کاری با کتاب خانه های ملی و دانشگاهی و سازمان آزادی مطبوعات داده ها را درباره سانسور در یک چشم انداز جهانی حفاظت کند و در نتیجه در طول تاریخ و در سراسر جهان نشان دهد که سانسور تهدید کننده آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات است. این پایگاه داده ترکیبی از داده های مرجع و اطلاعات جمع آوری شده توسط شبکه های بین المللی طرفدار آزادی بیان است. نتیجه ابزار مرجعی است که منعکس کننده روند سانسور است و هم چنین آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات را برجسته می کند.

حفظ و انتقال دانش ارزش های اساسی کتاب خانه هستند. آن ها هم چنین جنبه های ضمنی دسترسی به اطلاعات و اهداف اصلی فانوس دریایی برای آزادی بیان هستند. پایگاه داده مثال صریح (نیشداری) از آن چه هم کاری بین کتاب داری و فعالیت می تواند ایجاد شود است. نگهداری و ارتقاء از این ابزار منحصربه فرد مرجع متکی بر به اشتراک گذاری اطلاعات در مورد سانسور فعلی و تاریخی است و در نتیجه نشان می دهد که چگونه کتاب داری مرجع می تواند با فعالیت ها هم زیستی موفقیت آمیز داشته باشد، در حالی که در اصول اساسی کتاب خانه ترویج دسترسی به اطلاعات و جریان آزاد دانش ریشه دارد.

کلید واژه ها: سانسور، آزادی بیان، فعالیت، مرجع، پایگاه داده

ص: 172


1- www.beaconforfreedom.org
2- http://www.oed.com/view/Entry/1957?redirectedFrom-activismeid

فانوس دریایی برای آزادی بیان «سانسور و فعالیت های مرجع» در یک چشم انداز جهانی

اشاره

*فانوس دریایی برای آزادی بیان «سانسور و فعالیت های مرجع» در یک چشم انداز جهانی (1)

نوشته میشل آنتوانت تیسدِل (2) | ترجمه افسانه تیموری خانی (3)

«در این مقاله پایگاه داده بین المللی سانسور» فانوس دریایی برای آزادی بیان» به عنوان منبعی که ترکیبی از کتاب داری مرجع و فعالیت است را مورد بحث قرار می دهم. این پایگاه داده مبتنی بر اینترنت، هم به عنوان یک محصول و هم به عنوان یک ابزار برای کتاب داری مرجع از طریق بررسی نمونه هایی از محتوای پایگاه داده و هم کاری های بین المللی بین کتاب داری و فعالیت ها را مورد بررسی قرار خواهم داد. هدف این پایگاه داده مستند ساختن سانسور تاریخی و فعلی (کنونی) در یک چشم انداز جهانی، ارائه منبع یادگیری مشارکتی و تسهیل گفتگو درباره سانسور و آزادی بیان است؛ بنابراین، استدلال من این است که با ادامه هم کاری های بین المللی و ارتقاء پایگاه داده، عامل بالقوه ای برای کمک به مردم برای انجام، ساختن و تغییر چیزی به وجود می آید.

ص: 173


1- Beacon for Freedom for Expression: Censorship and "Reference activism" in a Global Perspective
2- بخش پژوهش کتاب خانه ملی نروژ، Michelle Antoinette Tisdel: michelle tisdel @nb.no
3- دکتری کتاب داری و اطلاع رسانی و رئیس گروه پردازش اطلاعات دیجیتال سازمان اسناد و کتاب خانه ملی ایران

کتاب خانه به عنوان زیر ساخت: کتاب خانه و فعالیت

دسترسی به آموزش و اطلاعات از ارکان مهم توسعه اجتماعی و فردی است. این باعث می شود که کتاب خانه ها، همگام با مدارس، بخش بسیار مهمی از زیرساخت های اجتماعی باشند. این تصور که کتاب خانه ها بخشی از زیر ساخت یک مردم سالاری / دموکراتیک هستند، برای مدت طولانی توسط سازمان های بین المللی، از جمله ایفلا و یونسکو ترویج می شد. یونسکو بر اهمیت کتاب خانه ها به عنوان نهادهایی که اطلاعات و دانش را دموکراتیک می کند، تأکید کرده است: و اشاره می کند که کتاب خانه ها به توانمندسازی مردم به طوری که آن ها می توانند دسترسی و اشتراک به اطلاعات و جریان دانش» (1) را داشته باشند، کمک می کنند. اولویت ها شامل تقویت ساختار اطلاعات (2) خدمات، برنامه ها، استانداردها و مؤسساتی که دسترسی به اطلاعات و دانش را ارتقاء می دهند است. (3)

ایفلا و اِف اِی آی اِف ای

*ایفلا و اِف اِی آی اِف ای (4)

هدف بیانیه ایفلا تصدیق نقش کتاب خانه ها در زیرساخت های اجتماعی است. ارزش های اصلی ایفلا شامل: اعتقاد به این که افراد، جوامع و سازمان ها نیاز به دسترسی جهانی و برابر به اطلاعات، ایده ها آثار هنری اجتماعی، آموزشی، فرهنگی، دموکراتیک و رفاه اقتصادی دارند.» (5) کمیته ایفلا در زمینه دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان (فایفی) گزارش هایی در مورد تهدیدات آزادی فکری در سراسر جهان در بخش کتاب خانه داده است (6) از سال 2001 ایفلا / اِف اِی آی اِف ای یک سری گزارش های جهانی منتشر کرده اند که مجموعه ای از مقالات، همراه با گزارش هایی در زمینه، آزادی فکری در کشورهای عضو انفرادی است.

ص: 174


1- http://portal.unesco.org/ci/en/ev.php-URL_ID=4562URL_DO=DO_TOPICURL SECTION-201.html
2- information structures
3- Other important aspects are Archives, Community Multimedia Centres, E-Governance, Ethical Issues of Information Society, Freedom of Information, Information Processing Tools, Internet Goverm ance, Libraries, PC Refurbishment, and Public Domain Information. According to UNESCO, library and archives are important social actors in information structures and especially at the local level. UNAL (UNESCO Network of Associated Libraries) was established in 1990 to promote cooperation between public libraries in areas such as human rights, peace and illiteracy and environmental protection. The network consists of about 500 libraries. http://portal.unesco.org/ci/en/ev.php-URL_ID=1506URL_DO-DO_TOPICURL_SECTIO
4- Committee on Access to information and freedom of expression: FAIFE
5- http://portal.unesco.org/ci/en/ev.php-URL_ID=19488URL_DO-DO_TOPICURL SECTION=201.html
6- On FAIFES website intellectual freedom is describes as: [...] The individual's right to have and express opinions and to seek and receive information. Intellectual Freedom is the foundation of democracy.” Spirit of Freedom is the core of the library concept. http://www.ifla.org/en/about-faife

کتاب خانه و انتقال ارزش ها

بر اساس فرهنگ لغت انگلیسی آکسفورد، فعالیت سیاست مشارکت فعال و یا تعامل در حوزه های خاصی از فعالیت است؛ به طور خاص، استفاده از مبارزات پرشور (شدید) تغییرات سیاسی یا اجتماعی را به ارمغان می آورد. (1) اجازه بدهید که دو معیار مهمی که برای فعالیت مرجع وجود دارد را نشان دهم (پیشنهاد دهم): مشارکت فعال و مبارزات پرشور که تغییر (سیاسی و یا اجتماعی) را به ارمغان می آورد. در بسیاری از موارد این ارزش ها به طور ضمنی در علت وجودی کتاب خانه های امروزی هستند. با این وجود لازم است که اذعان داریم که تسهیل دسترسی به اطلاعات و دانش فرصتی برای انتقال ارزش ها است. از آن جا که کتاب خانه نقش مهمی در توسعه اجتماعی و فردی دارد، فعالیت مرجع شامل انتخاب برخی از ارزش ها به دلایل محاسبه نتایج با نتیجه مورد نظر در ذهن است.

کتاب داری مرجع نشان دهنده یکی از راه هایی که کتاب خانه دسترسی به اطلاعات را ارائه می دهد است، در صورتی که خدمات مرجع شامل اشکال مختلف مدیریت اطلاعات است. این تعامل بی طرفانه نیست بلکه به طور مستقیم و غیر مستقیم توسط کارکنان کتاب خانه میانجی گری می شود و در نتیجه فرصتی برای دفاع از ارزش های صریح و ضمنی ایجاد می شود. به این ترتیب، خدمات مرجع، نه تنها برای جریان دانش و اطلاعات، بلکه برای انتقال ارزش ها مهم هستند. ابزار مرجع به طور خاص برای حفاظت و دادن دسترسی به اطلاعات از یک ماهیت سیاسی برای افزایش فرصت ها جهت دفاع از ارزش های سیاسی طراحی شده اند. این امر به ویژه زمانی که ارزش های والا منعکس کننده اصول اساسی نقش کتاب خانه در زیر ساخت های اجتماعی که مردم را توانمند و ارزش های دموکراتیک را تقویت می کند است.

وظایف اصلی کتاب خانه ها حفظ، آرشیو و امکان دسترسی به اطلاعات است. علاوه بر این، مکانی است که در آن دانش جدید پدیدار و آن را یک نهاد مولد تبدیل می کند. این وظایف کتاب خانه را به نمادی برای جریان آزاد اندیشه ها و آزادی بیان تبدیل می کند. خدمات کتاب خانه به ایجاد شهروندان آگاه کمک می کند و بنابراین مهم است که کتاب خانه ضد سانسور کار کند. همان طور که جفری گرت (2) در ویرایش کتاب ها درباره تخریب کتاب خانه ها یادداشت کرده است - نیز اشاره به کتاب سوزی (3) ، تخریب کتاب ها (4) یا کتاب سوزی (5) - کتاب خانه تنها زیر ساخت های نمادین جامعه نرم» (6) نیست (گرت 2009). کتاب خانه به محتوا و خدماتش بسیار وابسته است.

ص: 175


1- http://www.oed.com/view/Entry/1957?redirectedFrom=activismeid
2- Jeffrey Garrett
3- bibliocide
4- bibliocaust
5- biblioclasm
6- soft

به عنوان نهادی که به دسترسی اطلاعات اختصاص داده شده، کتاب خانه موسسه هایی ایده آل برای ترویج آگاهی سانسور و آزادی بیان است. این توضیح می دهد که چرا فانوس دریایی برای آزادی بیان توسط کتاب خانه ملی مدیریت می شود، اما توضیحی نمی دهد که چگونه منابع پدید آمده است.

سانسور

سانسور - کنترل آزادی بیان و آزادی گفتار - عمری به قدمت زندگی اجتماعی دارد و هنوز هم در اشکال بسیار و در تمام نقاط جهان وجود دارد. در جوامع باستان سانسور یک ابزار مشروع برای تنظیم زندگی سیاسی و اخلاقی مردم در نظر گرفته می شد. ردپای واژه سانسور به 443 سال قبل از میلاد تأسيس دفتر سانسور در رم بر می گردد. سانسور می تواند مستقیم، غیر مستقیم و خود خواسته و با انگیزه های سیاسی، اخلاقی و ایدئولوژی مذهبی باشد. در نتیجه در اعلامیه جهانی 1948 حقوق بشر سازمان ملل متحد (1) ، آزادی بیان یک حق اساسی در نظر گرفته شده است. ماده 19 بیانیه دولت ها (کشورها) اظهار می دارد:

هر کس حق آزادی عقیده و بیان دارد این حق شامل آزادی داشتن عقیده بدون بیم و دریافت و انتقال اطلاعات و افکار از طریق هر رسانه ای و بدون ملاحظات مرزی است»

فانوس دریایی برای آزادی بیان

پایگاه داده بین المللی سانسور، فانوس دریایی برای آزادی بیان، یک منبع مبتنی بر اینترنت رایگان است که شامل تقریباً 50000 منابع، کتاب سانسور شده، روزنامه ها و انواع دیگر رسانه ها و هم چنین پیشینه سانسور می شود.

فانوس دریایی سه هدف دارد:

• حفظ اطلاعات در مورد سانسور تاریخی و جاری در یک چشم انداز جهانی

• فراهم کردن منبع یادگیری مشارکتی برای محققان، دانشجویان و فعالان

• تسهیل گفتگو در مورد سانسور، آزادی بیان و حقوق بشر از طریق وب سایت و برنامه های آن

کتاب ها، روزنامه ها، پخش برنامه های رادیویی / تلویزیونی و وب سایت هایی در پایگاه داده فانوس

ص: 176


1- United Nation's Universal Declaration of Human Rights

دریایی ثبت می شوند که سانسور شده اند:

• در زمینه های اخلاقی، مذهبی و یا سیاسی

• به وسیله دولت، مقامات حاکم یا بدنه مربوط به دولت

پایگاه داده، محصول همکاری های بین المللی است و نشان می دهد، چگونه جامعه مدنی و سازمان های فعال، کتاب خانه ها و آرشیوها می توانند برای ایجاد منابع جهت افزایش آگاهی در مورد سانسور تاریخی و جاری و هم چنین ترویج آزادی بیان هم کاری کنند.

پیش زمینه و چشم انداز

اشاره

فانوس دریایی به عنوان یک ابزار برای دسترسی به دانش و اطلاعات ایجاد شد و در سال 2003 به کتاب خانه جدید اسکندریه در مصر اختصاص یافت. در سال 1997 " انجمن نروژی آزادی بیان (1) (نِفی (2) 1995-2001) به منظور شناسایی و در دسترس قرار دادن منابع اطلاعاتی در مورد سانسور جاری و تاریخی در سراسر جهان بررسی انجام داد. این بررسی تأیید کرد که اطلاعات اغلب در فهرست های چاپ شده و یا در فایلهای دستی در دسترس است. نِفی هم چنین به این نتیجه رسید که سوابق تاریخی از کتاب ها و روزنامه های سانسور شده توسط سازمان های دولتی، دانشگاه و یا کتاب خانه های ملی اداره می شود.

بر اساس مطالعه نفی، نگارنده و تصویرگر، مت نیوت (3) ، در زمان جشن افتتاح کتاب خانه جدید اسکندریه یک پایگاه داده ابتکاری سانسور ایجاد کرد. ایده این بود که هر محتوایی از پایگاه داده دیگر سازمان های اجتماعی و فعالان مدنی و هم چنین از کتاب خانه ها و بایگانی از طریق همکاری و گفت وگو بین المللی برداشت شود. (4) نتیجه یک نمونه اولیه از یک پایگاه داده بین المللی است که در کنار نمونه های تاریخی سانسور در روسیه، لیتوانی، آفریقای جنوبی و نروژ خصوصاً در طول جنگ

ص: 177


1- Norwegian Forum for Freedom of Expression
2- NFFE
3- Mette Newth
4- The first campaign to track material for the database focused on contact with libraries in different countries and especially where there has been a history of authoritarian political regimes, that is, places where censorship was a direct result of a prolonged exercise of state authority. Letters were sent to several hundred organizations as well as national and university libraries. Thirty countries from all continents were included in the pilot project. The project creators, focused on countries where there were partners and available information. The database was produced in cooperation with faculty and students at the Faculty of Journalism, Library and Information Science, Oslo University College(OUC)

جهانی دوم و فهرست کلیسای کاتولیک لیبروریم پروهیبیتوریم (1) ساخته شده بود. فهرست لیبروریم پروهیبیتوریم یک مثال قابل توجه از سانسور تاریخی است و به عنوان اولین فهرست موجودی نظام مند ادبیات ممنوع در نظر گرفته شده است. اولین فهرست در سال 1559 منتشر شد و آخرین بیست فهرست در اواخر 1948 منتشر شد و در سال 1966 افشاء شد.

علاوه بر نمونه هایی از سانسور تاریخی، پایگاه داده، اطلاعات در مورد سانسور کنونی (فعلی) را حفظ می کند، در این میان، موسسه بین المللی آزادی بیان (آیِفکس) (2) ، یک شبکه جهانی است که از آزادی بیان دفاع و آن را ترویج می کند. اعضای شبکه آیفِکس شامل انجمن روزنامه نگاران، سازمان های حقوق بشر و دیگر بازیگران (دست اندرکاران). غیر دولتی است که مروج آزادی بیان و دموکراسی در کشورهای متبوع خود هستند. آیفِکس گزارش روزانه ایجاد می کند و آیفِکس هفته (3) ، آزادی بیان و سانسور در سراسر جهان را به روزرسانی می کند. بر اساس گزارش سازمان های عضو این شبکه و پژوهش های این شبکه، آیفِکس مسائل مهم، مانند دسترسی به اطلاعات، سانسور، حقوق قومی، آزادی اجتماعات و قوانین مؤثر بر آزادی بیان را پوشش می دهد. اغلب آن ها گزارش های مستقیم در مورد سانسور ارائه می دهند، مانند این که مقامات مسئول کتاب ها را توقیف، وب سایت ها را بلوک و پخش برنامه ها را قطع می کنند.

در این زمینه، شبکه آیفِکس و بیانیه ها مثال های ملموسی از این چنین فعالیت ها، گزارش ها و جمع آوری داده ها، به خوبی فرایندهای دموکراتیک در سطح خرد هستند. جامعه مدنی و سازمان های فعال یک شبکه بین المللی تشکیل می دهند که تهدیدهای آزادی بیان را گزارش می کند. تلاش آن ها دموکراسی در عمل یا حداقل، اشارات کلامی به مردم سالاری است که دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان را حفاظت (حمایت) می کند. گزارش ها در سطح جهانی به گردش در می آیند و داده های کوچکی که در غیر این صورت ممکن بود، بدون توجه بمانند به ارمغان می آورند. محتوای گزارش ها اغلب نمونه هایی هستند که دلایل این که چرا ضروری است برای آزادی بیان مبازره و با سانسور نبرد کنیم را نشان می دهد. در این جا یک مثال از سر فصل بیانیه 12 ژانویه 2011 است:

• تونس: مقر دولت پوشش خبری نا آرامی را هک و نابود می کند

• تایلند: فرمان اضطراری برداشته اما نقض حقوق ادامه دارد

• انگلستان: دولت متعهد به اصلاح لافینگ استوک» (4) قانون افترا

ص: 178


1- Librorum Prohibitorum
2- International Freedom of Expression (IFEX)
3- IFEX This Week
4- laughing stock

• ترکیه: ویرایشگر کرد 138 ساله می شود

• سومالی: گروه های مسلح و سیاستمداران در پشت حمله به روزنامه نگاران، می گوید اتحادیه ملی خبرنگاران سومالی» (1)

• بین المللی: جایزه جهانی آزادی مطبوعات یونسکو برای داوطلبان علنی شد (2)

.12ژانویه 2011: مقر دولت پوشش خبری ناآرامی را هک و نابود می کند

در کنار تظاهرات، سرکوب رسانه ها هم اعمال شد. کمیته حمایت از روزنامه نگاران (سی پی جی) (3) گزارش می دهد که در اواخر ماه دسامبر، مقامات دکه های روزنامه فروشی را مصادره کردند، نسخه 24 دسامبر از الموكیف» (4) ، یک هفته نامه مخالف و شماره 25 دسامبر کاغذ مخالف الطارق (التريك) الجديد (الجيدايد). (5) هر دو رسانه به طور گسترده ای حوادث آشکار سیدی بوزید (6) را پوشش می دادند (7) . تمرکز فانوس دریایی جهانی است و امکان مقایسه روند سانسور را در بین کشورها فراهم می کند. این خود یک ابزار منحصر به فرد مرجع است و طبیعت کتاب خانه ها را از طرق مختلف منعکس می کند.

پیامدهای محلی - جهانی سانسور چیست؟

*پیامد های محلی - جهانی (8) سانسور چیست؟

یک جنبه مهم از فعالیت های مرجع امروز، تمرکز بر این دارد که چگونه ما برای این که مسائل مهم در کتاب خانه را برجسته کنیم، می توانیم محلی - جهانی فکر و عمل کنیم. سانسور یک نمونه از موارد محلی - جهانی» است. انسان شناس نروژی تامس هیلاند اریکسن (9) اشاره می کند که زندگی مردم نه کاملاً جهانی و نه کاملاً محلی هستند آن ها محلی - جهانی هستند (اریکسن 318: 2010). محلی - جهانی هم چنین می توانید به تظاهرات محلی از مسائل جهانی، فرآیندها و شرایط اشاره شود. از جنبه سانسور، محلی - جهانی می تواند چندین ابعاد داشته و به نحوه اشتراک، دسترسی، تجربه، تفسیر و حفظ اطلاعات و افکار در سطح جهانی و به صورت محلی اعمال گردد

ص: 179


1- NUSOJ
2- IFEX Communiqué Vol. 20 No. 02 | 12 January 2011
3- Committee to Protect Journalists(CPJ)
4- Al-Mawkif
5- Al-Tariq al-Jadid
6- Sidi Bouzid
7- /http://www.ifex.org/tunisia/2011/01/12/censorship_of_unrest
8- glocal
9- Thomas Hylland Eriksen

در کتاب خانه شخص می تواند از یک مکان به جهان دسترسی داشته باشد، در نتیجه صحبت می کند. فرصت های بیشتر و بیشتری برای خواندن همان ادبیات و دیدن همان فیلم، همان برنامه تلویزیونی و تجربه حوادث مشابه وجود دارد. در عین حال، دسترسی بیشتر به اطلاعات در مورد تفاوت های برجسته در جهان بیش از پیش مهیا شده است. اگر چه به طور فزاینده دسترسی به محصولات فرهنگی و اطلاعات مشابه زیاد می شود، اما اغلب تفسیر و درک تجارب خودمان را از دیدگاه های محلی و ملی داریم؛ مانند ایده ها و ارزش ها، کتاب ها، فیلم ها و دیگر اصطلاحات فرهنگی که می تواند واکنش های مختلف در مکان های مختلف ایجاد کنند؛ بنابراین، از آن جایی که محدودیت و شرایط برای آزادی بیان در جوامع مختلف متفاوت است، لذا انواع مختلف سانسور و اعمال سانسورهای مختلف در سراسر جهان وجود دارد. انجمن نروژی آزادی بیان نگران سانسور در یک چشم انداز جهانی است.

فعالیت های بیشتر مرجع

اشاره

شاید آسان تر باشد که شما به ترکیب فعالیت و کتاب داری مرجع فکر کنید. من امروز می خواهم نشان دهم که خدمات مرجع نه تنها باید شامل فعالیت سازمان از میان منابع معتبر خود باشد، بلکه شاید فعالیت های سازمان های دیگر به عنوان با ارزشترین منابع را ببینید، خصوصاً زمانی که به طور خاص بر موضوعات با ارزش کار می کند. چنین منابع منحصر به فرد سازمانی و اطلاعات جایگزین سبب می شود که فعالیت های حرفه ای ایجاد شود. در این جا چند نکته جهت ترکیب فعالیت و کتاب داری مرجع برای سانسور و آزادی بیان وجود دارد.

1- جستجو برای به روز رسانی منظم در مورد سانسور از منظر جهانی

اشاره

اشتراک در به روزرسانی دوره ای از آیفِکس، شاخص سانسور، فریموسا (1) ، ماده 19 و سمپسونیا وی (2) ، منابع آموزنده ای از اطلاعات سانسور در یک چشم انداز جهانی هستند. سازمان هایی که سبب تسهیل گفتگو، بالا بردن سطح آگاهی و ایجاد کمپین به طرفداری و حمایت از نویسندگان و هنرمندان آزار و اذیت دیده هستند. ماده 19 سازمان، الهام گرفته از اعلامیه حقوق بشر سازمان ملل متحد است که سیاست ها و قوانینی که از آزادی بیان در سراسر جهان حمایت می کند را تدوین و ترویج می کند.

گزارش فریموسا درباره سانسور موسیقی در سراسر جهان و کمپین هایی که به طرفداری از هنرمندان آزار و اذیت شده تشکیل می شود است. شاخص سانسور هم یک سازمان بین المللی و هم

ص: 180


1- Freemuse
2- Sampsonia Way

یک مجله است که آزادی بیان را ترویج می کند. سمپسونیاوی یک مجله بر خط است که با حمایت مالی شهر پناهندگی پیتزبورگ (1) که هدف آن ایجاد یک جامعه پررونق برای نویسندگان، خوانندگان و اهل محل است فعالیت می کند. سمپسونیاوی و شاخص سانسور اخبار در مورد تهدید به آزادی بیان در سراسر جهان را گزارش می دهد و با انتشار آثار اصلی نویسندگانی که تحت آزار هستند از آن ها حمایت می کند.

انجمن بین المللی قلم

انجمن بین المللی قلم، در سال 1921 تأسیس شد و نوشتن و آزادی بیان را ترویج می کند. این سازمان برای شاعران، نمایشنامه نویسان، مقاله نویسان، ویراستاران و نویسندگان است و بیش از 20،000 عضو در بیش از 100 کشور جهان دارد.

منشور بین المللی توسط بیش از 100 مرکز انجمن ملی قلم در سراسر جهان اجرا شد. قلم تا زمانی - که در صحنه بین المللی فعال بوده مروج سانسور و در اوایل 1933 مخالف علنی سوزاندن کتاب در حکومت نازی ها در آلمان بود. کمپین قلم برای نویسندگان زندانی و تحت آزار و اذیت قرار گرفته در سراسر جهان است. هرچه ما انجام می دهیم و هر آن چه که انجام می گیرد، هدف ارتباط فرد با گروه بین المللی و ارتباط فرهنگ ها و زبان ها با خوانندگان و نویسندگان در هر شرایط و هر کجا که زندگی می کنند است. ساختار و کار سازمان نشان دهنده محلی - جهانی بودن و اتصال مناطق به مسائل و فرآیندهای جهانی است.

2- در مورد آیکورن و پناهگاه های شهری در کشور شما بیشتر بدانیم.

*در مورد آیکون (2) و پناهندگاه های شهری در کشور شما بیشتر بدانیم.

بیایید آیکورن، نویسندگان مهمان (3) و آثارشان را بشناسیم. آیا نویسندگان مهمان و شهرهای عضو در کشور و یا منطقه شما وجود دارند؟ نویسندگان مهمان آیکورن را به موسسه خود دعوت کنید در مورد کارشان و یا سانسور بحث کنید. به دنبال فرصت های مناسب برای ترویج نویسندگان مهمان به همکاران و کاربرانتان باشید.

آیکورن، شبکه بین المللی شهرهای مأمن (4) ، توضیح می دهد که انجمن شهرها در سراسر جهان به نویسندگان مهمانی که مورد اذیت و آزار قرار گرفته اند، کار و یک مکان امن برای اقامت را برای یک

ص: 181


1- City of Asylum Pittsburg
2- ICORN
3- Guest Writers
4- International Cities of Refuge Network

دوره زمانی تأمین می کند. نویسندگان مهمان آیکورن شامل شاعران، روزنامه نگاران، کاریکاتوریست و مترجمان از سراسر جهان، از جمله کنیا، یمن، زیمبابوه، ناگالند، هند، عراق، کوبا، صربستان، سوریه، چین و بنگلادش و نقاط دیگر دنیا هستند. بیش از 40 شهر از حدوداً 14 کشور در این شبکه هستند. بر اساس آیکورن، شهرهای عضو آیکورن و نویسندگان مهمان به یک شبکه جهانی هم بستگی، خلاقیت و تعامل متقابل دسترسی دارند. کار آیکورن مثالی از تفکر جهانی و عمل محلی برای رسیدگی به سانسور و تبعید به عنوان یک مسئله جهانی است.

3- اطلاعات در مورد فانوس دریایی برای آزادی بیان را به اشتراک بگذارید و اطلاعات در مورد سانسور رسانه ها را برای ثبت در پایگاه داده ارائه نمایید.

زمانی که به دنبال اطلاعات در مورد کتاب سانسور شده ای یا سانسور هستید از پایگاه بین المللی سانسور استفاده کنید. همکاران، دانش آموزان و دیگران را برای اطلاعات در مورد سانسور به قانوس دریایی ارجاع دهید. هم چنین، به ما در اضافه کردن اطلاعات به پایگاه کمک کنید. نگاهی به کشور خود بکنید و یا برای منابع سانسور شده پایگاه داده را مورد بررسی قرار دهید. اطلاعات در مورد سانسور در کشورتان و منطقه و یا اطلاعاتی که به نظر می رسد از قلم افتاده است را برای بررسی و ثبت نهایی در پایگاه داده ارائه نمایید. به یاد داشته باشید که در فانوس دریایی نمونه هایی از سانسور مستقیم که توسط دولت، حکومت و یا بدنه مربوط به دولت است، ثبت شده است. فانوس دریایی اطلاعات در مورد سانسور غیر مستقیم، موسیقی و یا فیلم را نگهداری نمی کند. ما از اطلاعات در مورد سانسور کتاب، روزنامه، رادیو / پخش برنامه های تلویزیونی و وب سایت استقبال می کنیم.

4- درباره فعالیت و حمایت سازمان های مربوط به رشته خاص مورد علاقه و مسئولیتتان و هم چنین در مورد آزادی بیان و فعالیت ضد سانسور بیشتر بدانید

آزادی جهانی بیان و سازمان های ضد سانسور، سانسور را مستند، داده ها را جمع آوری، خط مشی مدارک را تدوین و از سازمان های ملی و منطقه ای و هم چنین سازمان های جهانی مانند سازمان ملل متحد پشتیبانی می کنند. کار برجسته شان چالش های مشترک سانسور است. فانوس دریایی یکی از چندین بازیگران (عاملان) در زمینه جمع آوری، حفظ و انتشار اطلاعات در مورد سانسور است. انجمن شهروندان نگران (1) ، اتاق بایگانی (2) ، فانوس دریایی، فریموسا و حمایت از صداهای جهانی (3) دیگر طرح های مبتنی بر شبکه هستند. اتاق بایگانی آرشیو سانسور قابل جستجو مبتنی بر شبکه است که به عنوان طرح یک

ص: 182


1- Society of Concerned Citizens
2- File Room
3- Global Voices Advocacy

هنرمند توسط مانتادس (1) آغاز شد و در اصل نصب و راه اندازی هنری آن توسط گالری خیابان راندولف (2) تولید شده است. تمرکز فریموسا بر حمایت، خط مشی کاری و آگاهی عمومی در مورد سانسور موسیقی است. «حمایت از صداهای جهانی» در حال تلاش برای دفاع از آزادی بیان برخط برای وبلاگ نویسان و شهروندان عادی است. آن ها هم چنین یک پایگاه اطلاعاتی از وبلاگ نویسان و روزنامه نگاران تهدید شده ایجاد کرده اند. این نمونه ها نشان می دهند که چگونه سازمان های غیر دولتی به منابع مهم داده ها و اطلاعات تبدیل شده اند. علاوه براین فانوس دریایی می تواند فعالیت هایی که به تولید ابزار، واسطه ها و خدمات برای حفظ و بازیابی انواع خاصی از داده ها منجر شود را نشان دهد.

ملاحظات نهایی

این پایگاه داده مثال صریح (نیشداری) از آن چه همکاری بین کتاب داری و فعالیت می تواند ایجاد کند است. حفظ و ارتقاء از این ابزار منحصر به فرد مرجع متکی بر به اشتراک گذاری اطلاعات در مورد سانسور فعلی و تاریخی است، در نتیجه نشان می دهد که چگونه کتاب داری مرجع می تواند با فعالیت هم زیستی موفقیت آمیز داشته باشد، در حالی که در اصول اساسی کتاب خانه ترویج دسترسی به اطلاعات و جریان آزاد دانش ریشه دارد. حفظ و انتقال دانش ارزش های اصلی کتاب خانه است. آن ها هم چنین جنبه های ضمنی از دسترسی به اطلاعات و اهداف اصلی در فانوس دریایی برای آزادی بیان هستند.

در حال حاضر کتاب خانه به علتی (دلیلی) برای فعالیت تبدیل شده است. کتاب خانه بدون مرز، در سال 2007 در فرانسه به ابتکار پاتریک ویل (3) تأسیس شد و خود را به عنوان یکی از سازمان های غیر دولتی پیشرو که در کار دانش و فرهنگ مبتنی بر پیشرفت دنیا و حمایت از کتاب خانه ها در کشورهای در حال توسعه توصیف می کند. آن ها اعتقاد دارند که دسترسی به اطلاعات و اشاعه فرهنگ دو کلیدی هستند که هنوز تحت سرمایه گذاری توسعه انسانی و اقتصادی و گسترش شیوه های دموکراتیک و حقوق بشر هستند. این سازمان هم چنین بر ارتباط بین توسعه، مردم سالاری و حقوق بشر تأکید می کند.

از طریق ایجاد و ترویج کتاب خانه ها، آموزش کتاب داران، توزیع کتاب ها، حمایت از چاپ و نشر محلی و طراحی شبکه های کتاب خانه، کتاب خانه های بدون مرز دسترسی به دانش در سراسر جهان را فعالانه پشتیبانی می کند. فانوس دریایی برای آزادی بیان مثالی از یک ابزار مرجع است که بر روی اصول حمایت و فعالیت برای اطلاعات و دانش بنانهاده شده است. در اواسط 1990، انجمن نروژی آزادی

ص: 183


1- Muntadas
2- andolph Street Gallery
3- Patrick Weil

بیان، پایگاه داده ای به عنوان یک اثر تاریخی برای سانسور رسانه در سراسر جهان شروع به کار کرد.

ایده این بود که با همکاری کتاب خانه های ملی و دانشگاهی و سازمان های آزادی مطبوعات از داده های مربوط به سانسور در یک چشم انداز جهانی حفاظت شود و در نتیجه نشان بدهد که در طول تاریخ و در سراسر جهان، سانسور آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات را تهدید کرده است. پایگاه داده ترکیبی از داده های مرجع و اطلاعات جمع آوری شده توسط یک شبکه بین المللی طرفدار آزادی بیان است. نتیجه یک ابزار مرجع است که منعکس کننده روند سانسور و هم چنین آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات را برجسته می کند. زمانی که بر سانسور به عنوان یک مسئله جهانی به صورت محلی تمرکز می کنیم به ما یادآوری می کند که دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان هنوز به عنوان حقوق جهانی در همه جای جهان انجام نشده است به عنوان کتاب داران بین المللی - مدیریت بین المللی مجموعه - مسئولیت داریم تا چالش های آزادی بیان که به طور مستقیم دسترسی به اطلاعات را تحت تأثیر قرار می دهند را در نظر بگیریم. سانسور - در بسیاری از اشکالش - چنین چالش هایی را دارد و اثرات آن بیش از پیش محلی - جهانی هستند. برای من، این توسعه شاهدی است که کتاب خانه نقش مهم در زیر ساخت های اجتماعی جوامع ما بازی خواهند کرد.

حفظ، ارتقاء و دسترسی به اطلاعات به ایجاد آگاهی عمومی کمک می کند؛ بنابراین وظایف اصلی کتاب خانه ارزشمند باقی خواهد ماند، به خصوص در دنیایی که در آن سانسور به طور مستمر آزادی بیان را تهدید می کند که بدون آن امکان دسترسی به اطلاعات، ایده ها و دانش بی معنی خواهد بود.

منابع

.Báez, Fernando. 2008. A Universal History of the Destruction of Books: From Ancient Sumer to Modern Iraq. New York: Atlas

.Coetzee, JM. 1996. Giving Offense: Essays on Censorship. Chicago: University of Chicago Press

.Eriksen, Thomas Hylland. 2010. Small Places, Large Issues: An Introduction to Social and Cutlural Anthropology. London: Pluto Press

.Garrett, Jeffrey. 2009. Why Burn a Library? Library Quarterly 79(4):489-493

Knuth, Rebecca. 2006. Burning Books and Leveling Libraries: Extremist

ص: 184

.Violence and Cultural Destruction. Westport: Praeger. Nasrin, Taslima. 1993. Lajja (Shame). New Delhi: Penguin Books. Polastron, Lucien X. 2007. Books on Fire: the Destruction of Libraries throughout History. Rochester: Inner Traditions

.Rushdie, Salman. 1988. The Satanic Verses. London: Viking

ص: 185

چکیده

این مقاله به نقش «دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» در فرایند توسعه یا گذار به توسعه کشورها می پردازد. به نمونه هایی از «همایش های وبی» که به بدیلی برای «دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» تبدیل شده اند و توسط یا برای متخصصان کتاب خانه ها برگزار شده اند اشاره می شود. مزایای «دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» مانند این که از هر کجا و در هر زمانی قابل دسترس هستند و چالش های آن ها مانند «برقراری ارتباط» مورد بحث قرار می گیرد. هم چنین، به پژوهش به عنوان بخش مهمی از فرایند شناسایی موضوع های مناسب برای دوره های آموزشی پرداخته می شود. به منظور فراهم کردن شرایط لازم برای ایجاد طرح های موفق آموزشی برای گروه های چند قومیتی، چگونگی توسعه «دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» و انتخاب بهترین روش های اجرا بیان می شود.

کلید واژه ها: دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان، همایش های وبی، آموزش و پرورش، شورهای در حال توسعه.

ص: 186

«دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» ابزاری برای دسترسی به اطلاعات در کشورهای در حال توسعه: روشی جدید برای کمک به رفع چالش های آموزش و پرورش با استفاده از فناوری های اطلاعات و ارتباطات

اشاره

*«دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» ابزاری برای دسترسی به اطلاعات در کشورهای در حال توسعه: روشی جدید برای کمک به رفع چالش های آموزش و پرورش با استفاده از فناوری های اطلاعات و ارتباطات (1)

نوشته لویدا گارسیا - فِیبو (2) | ترجمه مهدی خادمیان (3)

سلام به همه. امیدوارم یک همایش عالی داشته باشید و از بودن در شهر لیون لذت ببرید. از این که در این نشست در کنار سایر همکاران ارجمند حضور دارم خوشحالم. در آغاز ترجیح می دهم وضعیت فعلی «دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» را در کشورهای مختلف در حال توسعه یا در حال گذار به توسعه بیان کنم. قبل از آن متذکر می شوم که اصطلاح «موک» (4) مخفف عبارت «دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» (5) است. در این مقاله «دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» در مناطق مختلف جهان مورد بررسی قرار می گیرد. به طور خاص، تأکید من بر کشورهای حوزه کارائیب، آمریکای لاتین، آفریقا و آسیا خواهد بود.

ص: 187


1- MOOCs as access to information in developing countries: new ways to utilize ICTs to help meet challenges in the education sector
2- Loida Garcia-Febo, Information New Wave, Brooklyn, NY, United States
3- دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز - رئیس گروه مستند سازی سازمان اسناد و کتاب خانه ملی جمهوری اسلامی ایران Mahdik55@gmail.com
4- MOOC
5- Massive Open Online Course

همان گونه که امروز از بقیه همکاران حاضر در نشست شنیدید، «کورسِرا» (1) یکی از سازمان هایی است که دوره های آموزشی برخط رایگان ارائه می کند. این سازمان با همکاری «دانشگاه ملی تایوان» (2) دوره هایی آموزشی برای چینی زبان ها نیز ارائه می کند. استفاده از این دوره های آموزشی برای همه رایگان است.

امسال در آفریقا با مشارکت «بانک جهانی» یک طرح ابداعی و آزمایشی جدید در تانزانیا آغاز شده است. در این طرح که در قالب یک طرح ابداعی بزرگ تر قرار دارد از دوره های آموزشی «کورسرا» برای تقویت مهارت های دانش آموزان راجع به فناوری های مرتبط با بازار استفاده می شود. این دوره های آموزشی بخشی از «برنامه مهارت های اقتصادی جدید برای آفریقا» (3) خواهند بود که در سال 2008 میلادی برای پشتیبانی از «کشورهای جنوبی قاره آفریقا» (4) شروع شده است و هدف آن مهارت آموزی درباره اقتصاد دانش است. دستیابی به این هدف برای توسعه کشورها خیلی ضروری و مفید است.

در مکزیک «دانشگاه ملی مستقل مکزیک» (5) برنامه جامعی برای ارائه آموزش های برخط از جمله برگزاری «دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» تدوین کرده است. دوره های آموزشی به دو دسته تقسیم می شوند: دسته اول به توسعه آموزش حرفه ای و مداوم دانشگاهیان می پردازند و دسته دوم موضوع های ابداعی را به دانش آموزان و عموم مردم آموزش می دهند. در حال حاضر بیشتر دوره های آموزشی، مربوط به چگونگی انجام آموزش های برخط هستند. برخی از این دوره های آموزشی عبارت اند از: فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی برای آموزش و پرورش و چگونه با استفاده از نرم افزار «مودل» (6) دوره های آموزشی برگزار کنیم و غیره.

آن طور که ما مشاهده می کنیم، «دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» در کشورهای در حال توسعه هنوز یک روش بسیار جدید هستند. در همین راستا، دانشگاه ها و موسسه ها و متخصصان این مسائل را مورد توجه قرار داده اند و توسعه بدیل هایی را برای آموزش برخط به همکارانشان آغاز کرده اند. قبلاً به برخی از «دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» اشاره کردم، الآن می خواهم به برخی از این بدیل ها که توسط متخصصان در مناطق مختلف جغرافیایی استفاده می شوند اشاره کنم.

ص: 188


1- Coursera
2- National University of Taiwan
3- The New Economy Skills for Africa Program - ICT (NESAP-ICT)
4- Sub-Saharan Africa
5- National Autonomous University of Mexico (UNAM)
6- Moodle

رایج ترین این دوره های آموزشی از طریق «همایش های وبی» (1) که ضبط شده و از هر کجا و در هر زمان قابل دسترس هستند ارائه می شوند. می خواهم به نمونه هایی از آن ها که توسط دو گروه در آمریکای لاتین و اسپانیا ارائه می شوند اشاره کنم.

«سوشال بیبلیو» (2) گروهی است که در اسپانیا قرار دارد. این گروه توسط و برای کتاب داران ایجاد شده است. آن ها همایش های و بی ماهانه یا هفتگی موضوعی که یک سخنران دارند ارائه می دهند. برای دسترسی به این همایش های وبی، افراد باید عضوی از جامعه برخط باشند. آن ها هر زمانی که بخواهند می توانند به سایت همایش مراجعه و فایل های ضبط شده را گوش کنند. دوره های آموزشی با استفاده از نرم افزار «ویزآی کیو» (3) ایجاد می شود، بنابراین برگزار کنندگان می توانند دوره ها را به صورت رایگان ارائه کنند.

«اَپ رِندِر تری سی» (4) یک گروه خیلی جدید است که اخیراً کارش را در آرژانتین شروع کرده است. این گروه نیز توسط و برای کتاب داران ایجاد شده است. دوره های آموزشی ارائه شده توسط این گروه تا حد زیادی مشابه گروه «سوشال بیبلیو (5) » است، زیرا برخی از برگزار کنندگان در سال های قبل به طور افتخاری با گروه «سوشال بیبلیو» کارکرده بودند و درباره قالب ارائه و موضوع های دوره های آموزشی تجربه کسب کرده بودند، همایش های وبی با استفاده از نرم افزارهای «یوتیوب لایو ایونتز» (6) و «گوگل هنگ اوت» (7) ارائه می شود. این همایش ها ضبط می شوند و افراد هر زمانی که بخواهند می توانند مراجعه کرده و فایل های ضبط شده را گوش کنند.

چه کار باید کرد؟

• مهارت شغلی مرتبط با فعالیت های جهانی و هم چنین مهارت های شغلی مرتبط با فعالیت های محلی خیلی رواج یافته اند. با این حال، گفتگوهای جالبی درباره این که تمرکز بر کدام یک از این دو مهارت یا محلی باشد در جریان است. به نظر می رسد به واقعیت های زندگی هر شخص بستگی داشته باشد.

• برای اجرای «دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» در کشورهای در حال توسعه، به هم کاری

ص: 189


1- Webinars
2- Socialbiblio
3- WizIQ
4- Aprender3c
5- Socialbiblio
6- YouTube Live Events
7- Google Hangout

همه جانبه نیاز داریم، موسسه ها و سازمان های مرتبط می توانند با کمک هایشان به تحقق این هدف کمک کنند. برای مثال، می توان از «مرجع های دانش» (1) برای توسعه برنامه های درسی محتواهای آموزشی، آزمون و بررسی صحت و سقم استانداردها استفاده کرد. هم چنین، مدرسان محلی باید قابلیت های لازم برای ایجاد محتواهای آموزشی مورد نیاز و برگزاری دوره های آموزشی به زبان محلی را کسب کنند.

• استفاده از وسایل ارتباطی همراه: دانشجویان ممکن است به اینترنت سرعت بالا دسترسی نداشته باشند، اما وسایل ارتباطی همراه، امکان مشارکت در دوره های آموزشی را به طور پیوسته برایشان فراهم می کند. افزون بر این، محدودیت های مکانی از سر راهشان برداشته می شود و می توانند از هر کجا در دوره های آموزشی مشارکت داشته باشند. این مزیت برای کسانی که در مناطق روستایی زندگی می خیلی مفید است.

چالش ها

دسترسی به فناوری و زیرساخت مطلوب برای برقراری ارتباط اینترنتی، سواد رقمی، مهارت زبان انگلیسی کافی، ساختار آموزشی، محیط ارائه دوره های آموزشی و درک افراد از ارزش یادگیری از چالش های پیش رو هستند.

- مدرسان محلی باید با آموزش های رقمی و مهارت های فناوری آشنایی پیدا کنند.

- چالش هایی مانند فردگرایی یا تنهایی کار کردن نیز وجود دارد. این مورد برای بسیاری از ما که کار گروهی را ترجیح می دهیم یک چالش است.

- چالش دیگر این است که محتوای اطلاعاتی کافی در زبان های مختلف وجود ندارد. بیشتر محتواهای اطلاعاتی به زبان انگلیسی هستند؛ بنابراین، فراگیران برای شرکت در دوره های آموزشی باید زبان انگلیسی بدانند.

در این جا، باید متذکر شوم که «کورسرا» یک «برنامه همگانی ترجمه گر جهانی» (2) دارد، اما همه دوره های آموزشی به بسیاری از زبان ها ترجمه نشده است.

با این حال، مزایایی نیز وجود دارد!

- مزیت بزرگ این است که هر کسی از هر کجا (کوه ها یا دشت ها) و در هر زمانی می تواند در «دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» شرکت کند.

ص: 190


1- knowledge hubs
2- Global Translator Community Program

- مزیت دیگر این است که با طراحی دقیق «دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان»، می توانیم به بهبود سواد افراد از جمله زنان، کودکان و گروه های آسیب پذیر در کشورهای در حال توسعه کمک کنیم.

- هم چنین، می توانیم یادگیری مادام العمر را ترویج کنیم. در جوامع ما، کتاب خانه بهترین مکان برای کمک به افراد جهت دستیابی به این هدف است.

آن چه گفته شد را در ذهن داشته باشید.

پژوهش

اکنون می خواهم اطلاعاتی درباره پژوهش های انجام شده توسط سازمان غیرانتفاعی «اینفورمیشن نیو ویو» (1) که خودم مدیرش هستم ارائه کنم. هدف این سازمان دسترس پذیر کردن اطلاعات برای کشورهای در حال توسعه در آمریکای لاتین است. ما با هم کاری کتاب خانه ها، گروه های کتابداری و سایر نهادهای مرتبط که دسترسی جامعه به اطلاعات را امکان پذیر می کنند، نیازهای اطلاعاتی را شناسایی می کنیم و از آن ها برای طراحی دوره های آموزشی رایگان استفاده می کنیم.

ما گروه های کانونی را تشکیل و مصاحبه هایی با کتاب داران کتاب خانه های دانشگاهی، عمومی و مدارس و اساتید و دانشجویان کتاب داری و اطلاع رسانی انجام دادیم. ما دریافتیم دوره های آموزشی مربوط به فناوریهای نوظهور، کتاب خانه های رقمی و آموزش های کتاب داری مورد نیازشان است. این یافته ها که خیلی مفید و راهگشا هستند با نیازهای اطلاعاتی شده برای برگزاری «دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» توسط همکاران در کشورهای در حال توسعه مطابقت دارند.

چگونه دوره های آموزشی را اجرا کنیم؟

اول این که، باید به کاری که می خواهیم انجام دهیم فکر کنیم و چالش ها و مزایای ذکر شده در بالا را مورد توجه قرار دهیم. سپس، باید نیازهای اطلاعاتی گروه هدفمان را ارزیابی کنیم، در این مورد به طور خلاصه تجربه پژوهشی در سازمان خودم را با شما در میان گذاشتم. بدین طریق، می توانیم موضوع های مورد نیاز، موضوع های مرتبط محلی و موضوع های مرتبط جهانی را شناسایی کنیم. سپس باید بهترین قالب ارائه را برگزینیم. باید بررسی کنیم که آیا برای ارائه رایانه ای «دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» آمادگی لازم را داریم، آیا می توانیم دوره های آموزشی را با وسایل ارتباطی همراه

ص: 191


1- Information New Wave

ارائه کنیم یا باید دوره ها را به صورت «همایش های وبی» ارائه کنیم.

آخرین، البته نه کم ارزش ترین، نکته این است که باید از همان آغاز فرایند جامعه را مد نظر داشته باشیم.

قبل از این که سخنرانی ام را به پایان برسانم، لازم می دانم به چند نکته ی مهم و مؤثر برای موفقیت طرح های آموزشی گروه های چند قومیتی در کشورهای در حال توسعه اشاره کنم: آن گونه که در «اشنو و یوجالا» (1) (2007) آمده است، ما نیاز داریم به:

• آگاهی از هنجارهای فرهنگی و شناخت اجتماعی - سیاسی.

• آگاهی از نظام آموزشی محلی، تاریخ کشور، تفاوت های منطقه ای، از جمله محیط اجتماعی و سیاسی چند ملیتی.

• آگاهی از فرهنگی محلی شامل فرهنگ غذایی، موسیقی و معماری. در واقع، ما باید از همه عناصر فرهنگی که می خواهیم با آن ها کارکنیم آگاهی داشته باشیم.

• اهمیت دارد که با مشارکت کنندگان در دوره های آموزشی با صبوری و به شیوه ای مؤثر درباره ایده ها بحث کنیم و مفاهیم را توضیح دهیم و تدریس کنیم.

• نهایت این که، باید دقت کنیم پیش داوری نداشته باشیم و از تعصب و رفتارهای قالبی پرهیز کنیم و هم دلی را در موسسه های محلی تمرین کنیم.

منابع

Chao-chen Chen, Joyce. "Opportunities And Challenges of MOOCS: Asia." IFLA WLIC 2013 Singapore, June 2013. Perspectives From Accessed 6 July, 2014. Available: http://library.ifla.org/157/1/098-chen-en.pdf

:International Council for Open and Distance Education. "World Bank Edu Tech: MOOCs and Developing Countries.' ICDE, 26 April 2013. Accessed 6 July, 2014. Avaliable

_http://www.icde.org/ World+Bank+EduTech3A+MOOCs+and+developing countries.b7C

ص: 192


1- Schnuer and Ujala

wJLG2t.ips

.Schnuer, Susan and Ujala, Satgoor. "International partnership, national impact: the South African Library Leadership Project." Continuing Professional Development - Preparing for New Roles in Libraries: a Voyage of Discovery. Sixth World Conference on Continuing Professional Development and Workplace Learning for the Library and Information Professions. Eds. Paul Genoni and Graham Walton. Munich: Saur, 2005. 267-285

:The World Bank. "NESAP-ICT." 2013. Accessed 6 July, 2014 Availablehttp://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/AFRICAEXT/EXTA skniL

gro.c3rednerpa//:ptth c3rednerpA /moc.oilbiblaicos.www//:ptth oilbiblaicoS php.xedni/latrop/xm.manu.deauc.www/ptth MANU/

ص: 193

چکیده

از ماه اوت سال 2003 اطلاع حاصل شده بود که بنا به دلایل ایمنی در ساختمان کتاب خانه سوربن که در سال 1897 ساخته شده بود پس از انتقال کل مجموعه کتاب خانه دانشگاه سوربن (شامل: اسناد پژوهش در موضوع علوم انسانی و 12000 آثار دارای ارزش میراث فرهنگی) بسته خواهد شد.

در ماه ژوئن سال 2009، مجموعه ای که بیشترین استفاده را داشتند، در کتاب خانه موقت سنت باربی ذخیره شد که از ماه مه 2010 تا مه 2013 که به علت همین امور گشایش یافته بود. اقلامی که کم تر مورد استفاده بودند، در محلی نزدیک سوربن (1) ، در مرکز فنی کتاب آموزش عالی (2) ( سی تی اِل ای اِس)، در 32 کیلومتری پاریس قرار گرفتند.

این کتاب خانه مجددا در 15 نوامبر 2013 پس از نوسازی کامل و انتقال مجموعه ای دیگر در سورین افتتاح شد. با توجه به این که این ساختمان بازسازی شده فقط 24000 متر از قفسه ها را در خود جای می داد، 17000 متر از قفسه ها می بایست در خارج از این مکان ذخیره شوند.

بالاخره در سال 2016، 4,000 متر قفسه به تاسیسات جدید سی تی اِل ای اِس منتقل و یک نظام ذخیره پویا در آن مستقر خواهد شد. بنابراین، تا سال 2020، نیمی از این مجموعه در دانشگاه سوربن و نیمی دیگر 50 درصد در سی تی اِل ای اِس ذخیره سازی خواهد شد.

کلید واژه ها: کتاب خانه دانشگاه سوربن، نوسازی، مرکز فنی کتاب آموزش عالی

ص: 194


1- Sorbonne
2- سی تی ال ای اس =Centre technique du livre de l'enseignement supérieur

نوسازی و سازماندهی مجدد مجموعه ها از نظام ذخیره سازی منفعل قدیمی به نظام پویای نوین در کتاب خانه دانشگاه سوربن فرانسه (2003-2016)

اشاره

*نوسازی و سازماندهی مجدد مجموعه ها از نظام ذخیره سازی منفعل قدیمی به نظام پویای نوین در کتاب خانه دانشگاه سوربن فرانسه (2003-2016) (1)

نوشته فیلیپ مارسرو (2) | ترجمه مرضیه خان سفید (3)

کتابخانه دانشگاه سوربن در 15 نوامبر 2013 بازگشایی شد، فرایند طولانی و برنامه ریزی و بازسازی ساختمان آن 10 سال به طول انجامید. به دلیل فرآیند طولانی نوسازی، این مجموعه بزرگ و مرتبط در شرایط نامناسبی قرار داشت.

در کتاب خانه دانشگاه سوربن، مجموعه ها در حوزه علوم انسانی متنوع هستند و «میراث به مفهوم مجموعه باستانی» و هم چنین کم تر متاخر (19 و قرن 20) جامع اطلاق می شود. مجموعه های ویژه شامل نزدیک به دو میلیون تحقیق و پژوهش با متر 37 هزار و هم چنین بیش از 120 هزار کتاب و سند قبل از انقلاب فرانسه، 2100 نسخه خطی، 350 اینکونابولا (4) (کتاب های قدیمی قبل از 1500)، آرشیو و اسناد اساتید مشهور، اسناد در مورد دانشگاه پاریس، و غیره می شود.

ص: 195


1- (Library of Sorbonne, from passive to dynamic Storage Refurbishments and New Organization of the Collections(2003-2016
2- Philippe Marcerou
3- کارشناس مسئول اداره کل پردازش و سازماندهی سازمان اسناد و کتاب خانه ملی
4- incunabula

این اسناد در حال حاضر به طور گسترده کامل مرمت و موضوعی شده (تاریخی، فلسفه، ادبیات) در اتاق های مطالعه در دسترس هستند، نظام رقومی اجازه می دهد تا هر کاربر ثبت نام شده به اسناد مورد نظر خود که در دانشگاه سوربن یا محل دیگری ذخیره شده. اتاق های آموزشی و اتاق هایی برای کار جمعی یا فردی نیز در دسترس هستند از قبل سفارش دهد.

مشکلات و انجام طرح

ساختمان های تاریخی، کتاب خانه دانشگاه سوربن در سوم دسامبر 1897 باز شد. معمار آن، هنری پل (1) ، یک کتاب خانه عمومی، برای دانشگاه پاریس ساخت. در سال 1900، اتاق مطالعه اصلی آن با متر 613 متر مربع، با ظرفیت 275 نفر و مخازن سازمان یافته در دو برج سه طبقه، 200 هزار کتاب را در خود جای می داد. از همان ابتدا قرن بیستم، این ساختمان تاریخی در فهرست میراث فرهنگی قرار گرفته است.

متاسفانه کتاب خانه در شکل اول آن، به زودی ناکافی نشان داده شد. در سال 1930، وسایل و مبلمان جدید در اتاق مطالعه اصلی نصب شد تا 400 نفر بیشتر را در خود جای دهد و هر برج از مخازن، بیش از پنج سطح را دریافت نمود، تا ظرفیت کلی کتاب خانه، بالای یک میلیون سند افزایش یابد. تغییرات بسیار کمی، بین سال های 1930 و 1970 اتفاق افتاد. اما، در سال 1972، دانشگاه پاریس به 13 دانشگاه متفاوت تقسیم است. دانشگاه علوم به مکان جدید در پردیس جدید نقل مکان کرد و کتاب خانه دانشگاه سوربن مجموعه خود را در حوزه علوم از دست داد. در همان زمان، تصمیم گرفته شد، مخازن جدید در قسمت زیر سوربن ساخته شود. ظرفیت کل مخازن، تا 38 هزار متر از قفسه افزایش پیدا کرد.

در 9 آوریل 2010، وقتی که کتاب خانه دانشگاه سوربن بر روی عموم مردم بسته شد، قبل از شروع نوسازی، سالن های مطالعه هنوز هم شکل سال 1897 خود را داشت. برای پیش از یک قرن، تغییرات بسیار کمی، در این ساختمان مهم، انجام شده. بود فشار عمومی، استفاده شدید از کتاب خانه، عدم وجود مکان های در کتاب خانه دانشگاه در پاریس تاثیر نمادین 1968 دانشگاه سوربن از دلایلی بود که باعث شد، نوسازی مناسب ساختمان تقریبا غیر ممکن باشد. به عنوان یک نتیجه قابل پیش بینی در این وضعیت، بیشتر از یک قرن قدمت، به دلایل ایمنی، کتاب خانه دانشگاه سوربن، در اوت سال 2003 به روی عموم بسته شد. با این حال، رئیس دانشگاه و شهردار پاریس، موفق به تعویق انداختن، بسته شدن کتاب خانه شدند. با این استدلال که یک برنامه نوسازی کامل بین سال های 20030-2010 باید تعریف شود.

ص: 196


1- Henri-Paul Nénot

اهمیت میراث فرهنگی و تاریخچه انجام طرح

به خوبی مشخص بود که از سال 1990 بازسازی کامل کتاب خانه دانشگاه سوربن لازم و ضروری است و در جولای 2003، دانشگاه پاریس یک - پانتئون - سوربن (1) ، در حمایت عمومی به کتاب خانه دانشگاه سورین، تصمیم به استخدام افراد محلی در منطقه کوارتر لاتین (2) ، برای انتقال 80 هزار متر قفسه اسناد، نوسازی زودتر از زمان برنامه ریزی شده، آغاز شد. امید زیادی در دانشگاه سوربن برای ایجاد یک مرکز ذخیره سازی جدید با 25 هزار متر برای خدمترسانی کتاب خانه به وجود آمد. ظرفیت 38 هزار متر قفسه مجموعه، پس از طرح احداث ساختمانی با چنین تسهیلاتی به وجود آمد.

در سال 2005، ساخت سازه پیشبینی شده، در زیر حیاط اصلی دانشگاه غیر ممکن به نظر می رسید و تصور برآن بود که هیچ راه حل بلند مدتی برای کمبود فضای ذخیره سازی وجود ندارد مگر این که یک ساختمان در خارج از مرکز تاریخی پاریس برای این کار ساخته شود. در نتیجه، یک طرح در مقیاس جدید، باید برنامه ریزی می شد (در سال 2006). مشخصه اصلی طرح این بود که ساختمان سابق کتاب خانه دانشگاه سوربن برای استفاده مجدد مورد مرمت قرار گیرد تا حتی الامکان تعداد بیشتری از اسناد کتاب خانه دانشگاه سوربن ذخیره سازی شود که حداکثر 20 هزار متر از قفسه ها را پس از نوسازی می تواند در برگیرد. ساختمان دیگری نیز باید برای ذخیره کتاب های باقی مانده برنامه ریزی و ساخته می شد. برای این منظور یک ساختمان متعلق به دولت فرانسه واقع در» مرن لاوالی (3) »، در فاصله 32 کیلومتری از مرکز پاریس بود در نظر گرفته شد. در سال 2007، توسط یک یادداشت تفاهم بین دولت فرانسه و منطقه ایل دو فرانس (4) ، یک مرکز ذخیره سازی جدید، که قادر به خدمت رسانی تا 23 هزار متر بود برنامه ریزی شد. در اواسط سال 2008، طرح کلی از مجموعه گسترش کتاب خانه دانشگاه سورین

مشخص شد. حدود 20 هزار متر قفسه در دانشگاه سوربن و تا 17 هزار متر طول قفسه در محل دیگر ذخیره می شود. این طرح در آینده نزدیک به عنوان نقطه کلیدی سازمان از مجموعه خواهد بود.

فرآیند انجام طرح از سال 2009 - 2013

آگهی مناقصه برای کارهای نوسازی توسط شورای شهر پاریس و مالکان زمین و ساختمان های دانشگاه سوربن در سال 2009 تصویب شد. سپس به وضوح مشخص شد که کارهای انجام طرح در اواسط سال 2010 شروع می شود. انتقال کامل مجموعه باید برنامه ریزی می شد.

ص: 197


1- Panthéon-Sorbonne
2- Quartier Latin district
3- Marne-la-Vallée
4- le-de-France

آگهی مناقصه این انتقال در اوایل سال 2009 از ژوئن 2009 تا ژوئن 2010 نزدیک به 38,000 متر قفسه سند از محل اولیه منتقل شدند. در سال 2008، با توجه به این که کتاب خانه دانشگاه سوربن را 38% از ظرفیت قفسه بندی خود را از دست داد، که تصمیم گرفته شد مجموعه به دو بلوک اصلی تقسیم شود:

بین سال های 2010 و 2013، مواد بیشتر مورد استفاده کتاب خانه موقت سنت باربه (1) و پس از سال 2013، در دانشگاه سوربن (12,000 متر در مخازن و 1500 متر در دسترسی آزاد (قفسه باز) و مجموعه هایی که کم تر استفاده می شدند در نوتردام ( به میزان 8000 متر قفسه) ذخیره شدند.

به لطف یک یادداشت تفاهم با «مرکز فنی کتاب آموزی عالی») سی تی اِل ای اِس (به میزان 17000 قفسه در این مرکز قفسه بندی خواهد بود. ارائه این اسناد توسط سی تی اِل ای اِس در «مرن لاولی» توسط نظام شاتل یک روز پس از سفارش آن ها توسط کاربر به طور کامل در دسترس خواهد بود.

این توزیع بر پایه یک بررسی طولانی مدت (2004-2009) در مورد استفاده از مجموعه ها در کتاب خانه دانشگاه سوربن به خصوص درباره (نشریات) که دوره ای انجام گرفت. استفاده کم یا زیاد از کتاب ها و مجلات در یک مقیاس زمانی طولانی شناسایی شده است. حدودا همین، اصول توزیع هنوز هم فعال و تحت تاثیر گسترش مجموعه است در سال 2013، هنگامی که بازگرداندن این مجموعه انجام پذیرفت، این اصول هم چنان مد نظر قرار گرفت.

محل جدید کتاب ها

از 25 می 2010 تا 18 می سال 2013، کتاب خانه دانشگاه سوربن در ساختمان سنت باربه برای استفاده کنندگان فعالیت می کرد. این سه سال می تواند به عنوان «سال تجربی» در نظر گرفته شود. مدیریت کامل انتقال این همراه با محدودیت های فراوانی بود.

کتاب خانه تازه تاسیس سنت باربه (از فوریه 2009) ناچار به اشتراک گذاشتن فضاهای خود با کتابخانه دانشگاه سوربن و به ویژه سالن اصلی ساختمان آن بود. دو اتاق مطالعه، موقتا به کتاب خانه دانشگاه سوربن اختصاص داده شده بود. اسناد ذخیره شده در مخازن جدید سنت باربه به طور کامل توسط قفسه های فشرده در سال 2010 مجهز شد، که در زمان انتقال مجموعه دانشگاه سوربن و برای استفاده در تمام طول روز مشکل به نظر می رسید. با این حال کتاب خانه دانشگاه سوربن نیز مزایای بسیاری از این وضعیت ویژه را بدست آورد. این فرصتی بود که نقش کامل خود را به عنوان یکی از

ص: 198


1- Sainte-Barbe

کتاب خانه های دانشگاهی تحقیقات در فرانسه در علوم انسانی ایفا نماید. نظام ثبت نام و امانت دهی، از نو و بر اساس دسترسی آسان تر برای کاربران ایجاد شد.

ساعات کار کتاب خانه کمی افزایش یافت (از 57 ساعت در هفته در سال 2008 به 59 ساعت در سال 2010). مجموعه دسترسی باز بزرگتر شده و به 40,000 سند رشد یافتند، این در حالی بود که قبلا در سال 2010 فقط بیش از 10,000 سند در دانشگاه سوربن، در دسترسی آزاد بودند. دسترسی آزاد به منابع رقومی به کاربران ثبت نام شده آغاز شد. امکانات رزرو رقومی برای همه استاد از اواسط سال 2010 آغاز به کار نمود.

در میان همه پیشرفت ها، عادت کار جمعی برای رسیدن به طرح جهانی «دانشگاه سوربن 2013» شکل گرفته بود. این تغییر در ذهن ضروری است و هنوز اثر محکم بر روی فضای اجتماعی در کتاب خانه دارد. این بدان معنی است که نکات کلیدی برای نوسازی ذکر شده و در 6 مسئله اصلی و 38 هدف اصلی تقسیم بندی، خلاصه و سازماندهی شدند. مانند: بازسازی یک کتاب خانه جدید، ایجاد یک کتاب خانه مجازی، بهبود خدمات ارائه شده به کاربران، تقویت مجموعه، بهبود مدیریت و ارتباطات. گروه های هدف، گروه های کاری، کارگاه ها، و غیره به منظور اطمینان از نیل به این اهداف در سطح فردی و جمعی برای نوسازی کتاب خانه برنامه ریزی شدند.

ثمره انجام طرح (2013-2016)

در طول سال های 2010 تا 2013 برنامه نوسازی به طور گسترده ای پیشرفت نمود. به طور کلی می توان گفت که نوسازی، تقریبا رفع تمام مشکلاتی بوده است که در سال 2003 وجود داشتند از آن جمله می توان به تهویه مطبوع، اطفاء حریق و آتش، نظام های تخلیه، برق، لوله کشی، دسترسی افراد معلول، و غیره اشاره کرد که به طور کامل تغییر کرده به استانداردهای معقولی دست یافتند.

البته وقتی که در 15 نوامبر 2013 برای عموم باز شد، در بازسازی جدید، کتاب خانه دانشگاه سوربن افزایش قابل توجهی در اندازه و وسعت نداشت. به عنوان مثال، 2100 متر مربع تنها برای عموم آزاد و مخازن ارائه فقط 24,000 متر طول از قفسه بندی داشت. با این حال، ما باید توجه داشته باشیم که ظرفیت ذخیره سازی حدود 20 درصد در مقایسه با سال 2008 به لطف نصب و راه اندازی قفسه های فشرده افزایش یافت که تقویت کفسازی آن را هم به دنبال داشت، با این حال از دست دادن ذخیره سازی به میزان %31 معادل 14،000 متر طول قفسه. در نهایت، تصمیم گرفته شد که مجموعه میراث 4,300 متر طول قفسه و اغلب مجموعه های فعلی و مجموعه برای استفاده (17000 متر) در دانشگاه سوربن و 17,000 متر خارج از دانشگاه سوربن ذخیره شوند.

ص: 199

این سازمان جدید از مجموعه ها در کتاب خانه نوسازی شده می بایست به منظور رسیدن به چند هدف به شرح زیر برنامه ریزی می شد:

- نگهداری اسناد تا حد امکان در دانشگاه سوربن،

- نگهداری مواد پر استفاده بیشتر در دانشگاه سوربن،

- سازماندهی مجموعه در مخازن برای حفظ مجموعه پراستفاده به صورت مخازن بسته و برای میز امانت.

- متمرکز کردن تحویل اسناد،

- ذخیره سازی مجموعه اسناد میراث در دانشگاه سوربن،

- توسعه مجموعه دسترسی آزاد تا حد امکان در کتاب خانه جدید.

نگاه دقیق تر به طرح

از 15 نوامبر 2013، کتاب خانه دانشگاه سوربن از دوشنبه تا جمعه از 9 صبح تا 8 بعد از ظهر و در روز شنبه 10 صبح تا 7 بعد از ظهر باز بوده است. در هر ساعت باز کردن، طیف وسیعی از خدمات در دسترس است. مجموعه های کتاب خانه دانشگاه سوربن که در سوربن ذخیره شده، امروزه نشان دهنده کمی بیشتر از 20,000 متر در مخازن، این در حالی است که ٪57 از آن در قفسههای فشرده برقی ذخیره شده اند. مجموعه دسترسی آزاد، به صورت موضوعی سازماندهی شده است. در هر اتاق، کاربر می تواند اسناد و مدارک کلی، کمک و خدمات ویژه را بیابد. سه منطقه اصلی به ترتیب به ادبیات (اتاق مطالعه اصلی)، فلسفه (دو اتاق مطالعه) و تاریخ (دو اتاق مطالعه) اختصاص داده شده که به مردم اسناد عمومی (دبیزش: گردآوری، سازماندهی و اشاعه دانش های تخصصی) در مورد موضوعات خاص و مورد علاقه را ممکن می سازد که روشی سریع به پژوهش را فراهم می آورد

در هر اتاق مطالعه موضوعی، کتاب ها، نشریات ادواری و مواد رقومی به شرح زیر در دسترس هستند. 10500 جلد و 166 نشریه ادواری در اتاق تاریخ باستان و قرون وسطی (اتاق مطالعه Fustel Coulanges)، 10500 جلد و 140 نشریه ادواری در اتاق تاریخچه مدرن و معاصر (اتاق مطالعه Labrousse)، 7500 جلد و 250 دوره نشریه ادواری در اتاق فلسفه (اتاق ارسطو و اتاق Jankélévitch)، بیش از 7000 جلد و 110 نشریه ادواری در اتاق ادبیات و علوم اجتماعی (اتاق Romilly)، حدود 2000 جلد در اتاق و کتابهای ویژه و کمیاب، 105,000 سند دیگر ( 80,000 کتاب و 25,000 جلد از نشریات ادواری) تازه به دست آمده توسط کتاب خانه دانشگاه سوربن در قفسه های باز در یک نظام مجوز رسمی در دسترس هستند. این محل متعلق به استادان، دستیاران و پژوهشگران

ص: 200

که پذیرفته اند در شرایط امنیتی خاص از آن استفاده کنند. 17000 متر قفسه اسناد (4,000 متر در مخازن (انبار) و 13,000 متر درسی تی اِل ای اِس). در حال حاضر از ذخیره بیرون دانشگاه سوربن یک روز پس از سفارش دهی توسط یک نظام رقومی در دسترس می باشند.

آرزوهای بزرگ 2016-2020

در حال حاضر، اصول جدید سازمان به وضوح جا افتاده و برای نزدیک به 10 ماه به کار گرفته شده است.

با این حال مجموعه فعلی هنوز هم در حال افزایش منظم به میزان 600 متر در سال می باشد. این بدان معنا است، که 3,500 متر از قفسه ها در حال حاضر آزاد و خالی هستند در کمتر از 6 سال پر و کامل می شوند. این مفهوم تعادل بین ذخیره سازی و دسترسی باز و بین ذخیره سازی فعلی و گذشته قرار است بسیار قابل انعطاف باشد. برای این منظور، تصمیم گرفته شد یک مدیریت پویا را می توان با هدف حفظ اشغال حداکثر 21,000 متر از ظرفیت قفسه بندی دانشگاه سوربن (85٪ از کل ظرفیت مخازن) در اولین فرصت برنامه ریزی و اجرا نمود.

به هر حال، نظام فعلی تحویل کتاب از نوامبر 2013 اجرایی شده و یک بار دیگر پس از سال کند 2016. تغییر کند. امکانات ذخیره سازی که برای کتاب خانه دانشگاه سوربن در مرن لاوالی که در سال 2007 پیش بینی شده بود به دلیل مشکل از کمبود ذخیره سازی هدف و اندازه آن پس از سال 2010. تغییر یافت. در واقع، به لطف یک نظر سنجی به سفارش وزارت آموزش عالی، تصمیم گرفته شد که ظرفیت سی تی اِل ای اِس به طرز چشمگیری به 180,000 متر افزایش یابد. این تغییر فوق العاده ای از اندازه بدان معنی است که این تاسیسات ذخیره سازی توسط دانشگاه های پاریس به اشتراک گذاشته خواهد شد و میزبان مجموعه هایی از کتاب خانه های دانشگاهی از سراسر فرانسه خواهد بود. این به این معنی است که ماموریت اصلی سی تی اِل ای اِس تغییر خواهد کرد و اجازه می دهد کتاب خانه های دانشگاهی از آن به عنوان یک مخزن دائمی استفاده کنند. به واسطه یک تصویب نامه این تغییر وضعیت از فوریه 2014 اعلام شده است.

پس از گسترش و گشایش سی تی اِل ای اس، در سال 2016، حداقل 4,000 متر دیگری از مجموعه کتاب خانه دانشگاه سوربن به سی تی اِل ای اِس و دانشگاه پاریس یک پانتئون - دانشگاه سورين منتقل خواهد شد و اجرای گران قیمت از مخازن - انبار نوتردام به پایان خواهد رسید.

از سال 2016 یک نظام ذخیره سازی پویا، جهت اجرایی شدن برنامه ریزی شده است که در آن، محل هر سند بستگی به استفاده آن و چرخه زندگی آن دار. در این نظام کتاب خانه دانشگاه سوربن قادر

ص: 201

خواهد بود، در حداقل در تئوری و در یک چشم انداز بلند مدت از نظام علائم پیچیده قرن 19 خلاص شده و اتکا به نظامی که هنوز مجریان کتاب خانه دانشگاه سوربن در گذشته گیر انداخته است رها نماید.

اکنون واضح به نظر می رسد که تا سال 2020 انتظار می رود، 50٪ از مجموعه کتاب خانه دانشگاه سورین در سوربن و 50 درصد دیگر در سی تی اِل ای اِس ذخیره شود.

در پایان یک طرح، نزدیک به 15 ساله و به لطف برنامه نوسازی، کتاب خانه دانشگاه سوربن به تدریج از یک وضعیت منفعل به ذخیره سازی به حالت پویا رو به جلو حرکت کند. در سال 2016، مخازن در دانشگاه سوربن پر خواهد شد و هیچ راه حل دیگر وجود نخواهد داشت. از سوی دیگر، حتی زمانی که ما در حال صحبت کردن در مورد مجموعه های پژوهشی هستیم، این تغییر در روش مدیریت چنین مقدار زیادی از اسناد یک مسئله حیاتی محسوب می شود. ساخت و نگهداری یک مجموعه پژوهشی تنها به معنی گردهم آوردن اسناد نیست بلکه به معنی ارزیابی مجموعه و بررسی دائمی میزان ارتباط به جامعه پژوهشگران می باشد.

ص: 202

ص: 203

چکیده

کتاب خانه گرو (1) در شهر پِرث (2) واقع در غرب استرالیا، نمونه بیانیه جامعه آرمانی در مورد آینده پایداری محیطی است که از طریق کتاب خانه خود آن را بیان نموده است. احساس مسرت غیر منتظره ای با تأسیس ساختمان عمومی جدید سبز همراه با انتظارات خوش بینانه برای اجرای همه نظام های طراحی شده وجود دارد. قصد این است که کتاب خانه گرو به طور ضمنی باید ساختمان نمونه پیشرویی باشد که خطر اجرای برخی از فناوری های امتحان نشده را به صورتی که انتظار می رفت، بپذیرد. در این جا چالش مطرح تحلیل و پذیرش کاستی ها به عنوان آموخته های معتبر است به جای این که به آن ها اجازه بدهند موفقیت های طرح تحت الشعاع قرار بگیرد.

این مقاله، در عین حال نوشته ای در باب جنبه های فناورانه ساختمانی نیست. فعالیت های عادی کتاب خانه جدید در جریان است، در حالی که کارکنان و مدیریت با چالش های زیر ساخت و به همان میزان با واقعیت متداول ساختمان های جدید طراحی شده درگیر هستند.

این مقاله انتظارات جامعه و واقعیت های پیرامون یک ساختمان سبز آرمانی، تعامل ادامه دار کتاب خانه سبز با کارکنان، مشتریان و بازدیدکنندگانش و فرصت های برنامه ریزی و هم افزایی که تعامل جامعه با کتاب خانه سبز را پی ریزی می کند، تشریح می نماید.

کلید واژه ها: کتاب خانه سبز، طراحی پایداری محیطی، برنامه های کتاب خانه، کتاب خانه های عمومی

ص: 204


1- Grove Library
2- Perth

کتاب خانه «گرو» به عنوان نمونه کتاب خانه سبز از لحاظ تعامل مداوم جامعه، انتظارات جامعه، فراهم آوری و اشتراک اطلاعات و مشارکت

اشاره

*کتاب خانه «گرو» به عنوان نمونه کتاب خانه سبز از لحاظ تعامل مداوم جامعه، انتظارات جامعه، فراهم آوری و اشتراک اطلاعات و مشارکت (1)

نوشته دِبرا بورن (2) | ترجمه رضا خانی پور (3)

جایگاه شهرگرو بر روی سیاره زمین

در شهر پرث، پایتخت ایالتی، در غرب استرالیا واقع شده است. «پرث» که در حاشیه اقیانوس هند، هزاران کیلومتر دورتر از نزدیک ترین شهر واقع شده است، به واقع دور افتاده ترین شهر جهان» لقب گرفته است. سرزمینی مسطح، با تعدادی اندکی کوه که بتوانند باعث بارش باران شوند و در نتیجه، تعداد کمی رودخانه اصلی است. اهالی «پرث» برای تأمین آب مصرفی خود به سفره های آب زیرزمینی که با بارندگی های قلیل آب گیری می شوند و کارخانه های آب شیرین کن دولتی که اکنون تنها 50٪ آب مورد نیاز را تأمین می کنند، متکی هستند. بیشتر اراضی «پرث» با دریای مرده (بحرالمیت) هم سطح هستند، بنابراین هرگونه تغییرات اقلیمی سریعاً و عمیقاً توسط جمعیت 9/1 میلیونی آن احساس می شود.

کتاب خانه «گرو» که موضوع این مقاله است، در یکی از مرغوب ترین و اعیان نشین ترین نقاط «پرت» واقع شده است. ساکنان سنتی این سرزمین قبیله و اجاک (4) ، بخشی از قبیله ای بزرگ تر به نام نیونگار (5) هستند. حومه شهر «پیِر مینت گرو» (6) برروی باریکه ای از زمین بین سواحل شنی اقیانوس هند،

ص: 205


1- The Grove Library as an example: A "green" library in terms of ongoing community engagement, community expectations, information provision and sharing, and partnerships
2- Debra Burm
3- عضو هیات علمی و مدیرکل پژوهش و آموزش سازمان اسناد و کتاب خانه ملی
4- Whadjuk
5- Nyoongar
6- Peppermint Grove

در سمت غرب و قسمت های زیبای پائین رود سوان (1) ، در سمت شرق قرار گرفته است. در حالی که پِیِر مینت گرو یک محله ممتاز و کم جمعیت است، کتاب خانه در خدمت گروه های متنوعی از مردم قرار دارد: حومه های مجاور آن، موسمان پارک (2) و کاتِسلو (3) که تا همین اواخر مجموعه ای از صنایع سبک را در خود جای داده و هنوز هم محل زندگی کارگران و اقشار متوسط هستند. به لحاظ سیاسی، هر سه حومه، همیشه سیاست مداران محافظه کار را برای کلیه سطوح دولت انتخاب می کنند. بخش گرو، کتاب خانه، مرکز آموزش محلی، خدمات بهداشتی کودکان، رستوران و دفاتر دولتی محلی گرو را شامل شده و تحت تملک و حوزه مدیریت سه حکومت محلی شهرهای مجاور - کاتِسلو، موسمان پارک و ناحیه پِیِرمینت گرو است. جمعیت کل این سه حومه در حدود 19000 نفر است.

کتاب خانه جدید گرو پا به عرصه وجود می گذارد.

اولین کتاب خانه در سال 1967 ساخته شد. در سال 2002، مشخص شد که کتاب خانه موجود از نظر فضای قابل استفاده و فناوری رسانه ای جدید کفایت نمی کند. کمیته مشترک سه حکومت محلی چندین جلسه مشورتی تشکیل داده و به این نتیجه رسیدند که به یک کتاب خانه مدرن جدید با فضائی به مراتب بزرگ تر از کتاب خانه موجود نیاز خواهند داشت.

طرح اولیه کتاب خانه جدید در سال 2005 توسط خانم تریشا هیل (4) تدوین شد. او بین سال های 2002 و 2011 مدیر کتاب خانه بود. این طرح اولیه در برگیرنده بخش جامعی در مورد حفاظت از محیط زیست بود که بر اساس قانون حفاظت از محیط زیست مورخ 2002 شهر کاتِسلو تنظیم شده بود.

گرو سبز می شود.

تعاملات ابتدائی با مردم درباره کتاب خانه بر امور قابل پیش بینی چون هزینه کل، فضای اضافی برای نگهداری کتب و تدارک فضا جهت فعالیت ها و فناوری های جدید متمرکز بود. ولی در سال 2005، در جلسه عمومی که برای گفتگو در مورد توسعه کتاب خانه جدید تشکیل شد، عده کمی از مردم نکاتی را در خصوص امکان ادغام ملاحظات محیط زیستی در این طرح عنوان نمودند. یکی از اعضای شورا (از حوزه کاتِسلو (از همان ابتدا تمایلات محیط زیستی شدیدی از خود بروز می داد و سایر اعضا نیز تدریجاً به همان سمت و سو گرایش پیدا کردند. تعدادی از اعضای شوراهای شهر و نیز اعضا گروه «دوستان

ص: 206


1- Swan River
2- Mosman Park
3- Cottesloe
4- Tricia Hille

کتاب خانه» گرایش به نهضت «سبزها» داشته و آنان موضوع حفاظت از محیط زیست را در جریان بحث پیش می بردند. چنین بود که دانه کوچک سبز عواطف جامعه در خاکی حاصلخیز کاشته شده و ریشه دوانید.

سه نفر معمار استخدام شدند تا طرح های مفهومی مربوطه را تدوین کنند. تمرکز بر حفاظت از محیط زیست، قویاً بر تعیین نهائی معمار از جانب هیئت انتخاب کننده تأثیر گذاشت. کاکس هاولِت (1) و بیلی وودلند (2) با طرح های خود که شامل جنبه های سازگار با محیط زیست بودند، هیئت مذکور را تحت تأثیر قرار دادند. در ماه جولای 2006 به این دو نفر مأموریت اجرائی داده شد.

در ابتدای کار، گروه طراحی یک ساختمان ساده سبز رنگ را پیشنهاد داده بودند، ولی با پیشرفت طراحی به مرحله مشاوره، بازخورد دریافتی این بود که «ابتکارات سبز» هرچه بیشتر در طراحی گنجانیده شوند. معمارها فهرست جامعی از شاخص هایی که امکان داشت برای این طرح مناسب باشند را ارائه داده و از این که هر سه شورا تمامیت

فهرست پیشنهادی را تائید کردند بسیار متحیر شدند. نتیجه امر طرحی بسیار پیچیده بود و اکنون گرو اولین ساختمان عمومی استرالیا بود که در آن چنین طیف گسترده ای از جنبه های یک طرح یک پارچه و پیشرفته و پایداری محیط زیستی (3) (ای اِس دی) ادغام شده بود.

توسعه پرمخاطره گرو

ولی بعضی از ساکنان و اعضای منتخب به خاطر هرگونه هزینه مالی بالا نسبت به شوراهای خود معترض بودند، به خصوص که این هزینه ها برای کاری چون «ابتکار سبز» انجام شده بودند. جراید محلی نیز آماده بودند تا بلندگوی این گونه عقاید شوند؛ بنابراین ایجاد فضائی که در آن طرفداران بالقوه طرح نیز امکان آگاه شدن و ابراز عقیده را داشته باشند حیاتی بود. آن چه برای به تصویب رسانیدن طرح ضروری می نمود عبارت بود از یک طرح تعاملی با مردم که نهایتاً توسط «گروه ارتباطات اُ اِی کِی ریج (4) » آماده شد. مجری برنامه این طرح یک متخصص زیست محیطی پرآوازه به نام جاش بیرن (5) بود. او به خاطر حضورش در برنامه پرطرفدار تلویزیونی «طرح باغبانی» مشهور بود. از بیرن خواسته شد تا نیازهای تعاملی طرح را مورد بررسی قرار داده و بین مردم در مورد مزایای متعدد طرح درک،

ص: 207


1- Cox Hawlett
2- Baily Woodland
3- environmentally sustainable design-ESD
4- Oak Ridge
5- Josh Byme

آگاهی و حمایت ایجاد کند. این اقدام، تطابق و انتشار اطلاعیه ها، مقالات خبری باورپذیر و قابل درک را امکان پذیر ساخته و راه را برای گروه «دوستان کتاب خانه» جهت انجام فعالیت های تبلیغاتی، از قبیل جنبش های نامه نگاری و نظرخواهی پستی هموار ساخت.

ماه ژوئن سال 2009 برای، طرح زمانی بحرانی بود. کار ساختمانی شروع شده بود، ولی بحث در مورد نصب تجهیزات ای اس دی کماکان ادامه داشت. درخواست تسهیلات مالی به یک نهاد جدید فدرال دولتی، به نام «استان های سبز» ارائه، ولی تائیدیه آن قطعی نبود. ولی در جلسات پرالتهاب شوراها، هر سه شورا خود را به اجرای تمامی جنبه های ای اِس دی که توسط معمارها پیشنهاد شده بودند متعهد نمودند، صرف نظر از این که تسهیلات اعطا بشوند یا نشوند. مدتی بعد اعلام شد که گرو موفق به دریافت تسهیلاتی به مبلغ 5/1 میلیون دلار برای اجرای طرح ای اِس دی شده است. هزینه نهائی کل طرح 4/18 میلیون دلار بود و 7/3 میلیون دلار آن به اجزا ای اِس دی تخصیص یافت. بخش اعظم سرمایه مورد نیاز برای اجرای طرح توسط دولت های محلی تأمین شد (عمدتاً از طریق دریافت وام و به نسبت جمعیت هر یک از حوزه های مرتبط).

سرانجام کتاب خانه گرو تأسیس شد

در 16 ماه اوت 2010 کتاب خانه گرو و سایر خدمات آن در زمان و با بودجه مقرر، برای عموم افتتاح شد. افتتاح رسمی در سپتامبر 2010 صورت پذیرفت.

جنبه های طرح محیط زیست پایداری کتاب خانه گرو:

تخریب مسئولانه ساختمان موجود:

• 80% زباله ساختمانی بازیافت شد.

طراحی حساس به آب و هوا:

• جایابی و سایه یابی طرح؛ مکان یابی مطلوب برای استفاده بهینه از زاویه تابش آفتاب با تغییر فصل.

• هزارتوی حرارتی - انبوهی از سنگ های بزرگ و مخازن آب باران در زیرزمین کتاب خانه به شکل مخزن انرژی حرارتی عمل می کند، سرمایش در تابستان و گرمایش در زمستان.

• سیستم مارپیچ بازیافت گرمایش - از هوای خروجی دستگاه تهویه هوا برای گرم کردن و یا سرد کردن اولیه هوای ورودی استفاده می شود (با توجه به دمای هوا در خارج از ساختمان).

• تبادل حرارت زمینی (1) آب خنک از یک منبع عمیق آب زیرزمینی به درون دستگاه مبدل حرارت

ص: 208


1- Geothermal

پمپ شده، سپس مجدداً به قسمت گرم تری از منبع مذکور تزریق می شود. لذا از فشار وارده به دستگاه تهویه هوا کاسته می شود.

حمایت از گزینه های حمل و نقل پایدار:

• کتاب خانه گرو در نزدیکی یک مرکز خرید قرار داشته و باعث ترغیب مردم به سفرهای چند منظوره، در عوض رفت و آمدهای تک منظوره می شود.

• کتاب خانه به ایستگاه های پر آمد و شد اتوبوس و قطار نزدیک است.

• برای دوچرخه سواران تسهیلاتی از قبیل محل پارک دوچرخه، محل مسقف نگهداری دوچرخه، جایگاه پر کردن بطری آب، اتاق های تعویض لباس و دوش حمام در نظر گرفته شده است.

تولید انرژی تجدید پذیر:

• سیستم فتوولتائیک 20 کیلوواتی (1) (14% از برق مصرفی کتاب خانه را تأمین می کند).

• آب گرم خورشیدی (تأمین شده از گرمای آفتاب).

• توربین های بادی - با ظرفیت یک کیلووات - با امکانات نمایش و آموزش بصری.

بهره وری انرژی:

• سیستم روشنایی فلوئورسنت مات با کنترل حسگرها (راه اندازی ساختمان در زمانی صورت گرفت که امکان استفاده از چراغ های اِل ای دی وجود نداشت، ولی در بازسازی این بخش تحت بررسی است).

• نور طبیعی از طریق نورگیرهای دیواری، پنجره ها و سقف های نورگیر.

• تهویه هوای طبیعی در پارکینگ زیرزمینی (عدم نیاز به هواکش های تخلیه هوا).

• شیشه های دوجداره باکیفیت که با گاز آرگون پر شده اند.

• شیشه های کنترل کننده نور آفتاب با پوشش مانع از تشعشع بالا.

• عایق کاری سقف و پارکینگ.

بهره وری آب:

• سیستم کارآمد آب رسانی برای ماشین های ظرف شوئی، شیرهای آب دستشوئی ها و توالت ها.

• مخزن جمع آوری و ذخیره سازی آب بارندگی با ظرفیت 250000 لیتر، در محل ساختمان.

• سیستم تصفیه فاضلاب سیاه، زرد و خاکستری (درجه بندی میزان آلودگی فاضلاب).

ملزومات محیطی:

• ثاثیه و لوازمی که بر اساس گواهی نامه «سبز» تأمین کننده و بر مبنای میزان تصاعد گازهای

ص: 209


1- photovoltaic system

دی اکسید کربن و متان، میزان استفاده از مواد بازیافتی، تصاعد کم مواد ارگانیک فرار (بخار شدنی) انتخاب شده اند.

• بشقاب ها، فنجان ها، لیوان ها، کاردها و چنگال هایی که در مقیاس تجاری و به منظور استفاده در مراسم رسمی خریداری شده اند (جهت اجتناب از مصرف لوازم پلاستیکی یک بار مصرف).

چشم انداز:

• سیستم تصفیه آب های ناشی از طوفان شامل یک فیلتر آب آلوده و نیز سیستم های فیلتر طبیعی «نیزاری» (1) که قبل از جریان یافتن آب به داخل منابع آب زیرزمینی قرار گرفته اند.

• استفاده از گیاهان بومی که به آب کمی نیاز دارند.

• سیستم آبیاری مرتبط با سیستم تصفیه آب *.

• دیوارهای سبز با پوشش گیاهی به منظور نمایش منظره عمودی.

* در حال حاضر مورد استفاده نیست - به پاراگراف های ذیل رجوع شود.

کتاب خانه گرو - نخستین گام ها

غالباً گفته شده که در امر نوآوری، بهتر است «رهبر» بود و نه «پیش مرگ». گاهی اوقات پیشگامان نوآوری در یک فناوری جدید بهای سنگینی می پردازند، چون در عمل نقش «خوکچه هندی آزمایشگاهی» را بازی می کنند.

بعضی از انواع فناوری، مانند جانمائی ساختمان، شیشه های دو جداره سیستم آب گرم خورشیدی و سیستم های فتوولتائیک، قبلاً و با کارائی و هزینه روشن و قابل پیش بینی در فناوری های سبز» (محیط زیست گرا) بکار گرفته شده بودند. ولی فناوری های غیر متداول تر، از قبیل مهار کردن منابع گرمایش زیرزمینی جهت سرمایش ساختمان، تصفیه فاضلاب جهت استفاده مجدد از آب در محل و توربین های بادی جهت تولید برق در محیط شهری، کم تر قابل پیش بینی بودند.

برای مثال، به علت غیر قابل پیش بینی بودن مشخصات خاص زمین شناسی در محل، اولین حفاری انجام شده برای سیستم تبادل حرارت زیر زمینی با شکست مواجه شده و بالاجبار در همان اوایل کار، با تحمل هزینه، در محل دیگری اعمال شد. توربین های باد در ارتفاعی نسبتاً پائین نصب شده و قادر به مقاومت در برابر تلاطم های ایجاد شده به وسیله درختان و ساختمان های مجاور نبودند. متعاقباً، این توربین ها (به هزینه مشاور مربوطه) از ارتفاع 7 متر به 14 متر منتقل شدند.

ص: 210


1- sedge bed

سیستم پیچیده بازیافت فاضلاب تصفیه شده که برای تجزیه مواد آلاینده به فرایندهای زیستی متکی بود، به علت مرگ میکروارگانیسم ها و ماکروارگانیسم های مورد نیاز، بارها متوقف شد. شرکتی که سیستم مذکور را تأمین کرده بود ورشکست شد؛ و از آن جائی که هزینه تعمیر سیستم بیشتر از ارزش آب به دست آمده بود، تصمیم گرفته شد که این بخش سیستم تازمان دستیابی به راه حلی بهتر درآینده از رده خارج شود؛ و دست آخر این که، سیستم جمع آوری آب باران تغییر کاربری داده خواهد شد تا به مصرف آبیاری برسد. سایر مشکلات مربوط به تصفیه آب باران برای مصارف داخلی اصلاح شده اند. این ایرادات اهداف مناسبی برای منتقدین طرح بوده و هم چنین، موجب هزینه های مضاعف برای سه دولت محلی شده اند. و این امر، هم زمان با تعویض اعضای شورا در روند طبیعی انتخابات، بدین معناست که تضمینی برای حمایت سیاسی از هزینه های تعمیراتی وجود نخواهد داشت.

آموختن از تجربیات

در نگرشی به گذشته، می توان گفت که: 1- این طرح از یک پدیده شناخته شده مدیریتی به نام خوش بینی مفرط در مرحله طراحی صدمه خورد. 2- عواملی که موجب پیدایش فرهنگ خوش بینی مفرط می شوند عبارت اند از ضعف کیفی اطلاعات موجود و روش های طراحی. در مورد طرح گرو، این یک خطر ذاتی تلقی می شد چون بسیاری از فناوری ها قبلاً و در این مقیاس در ساختمان های عمومی به کار برده نشده بودند. 3- یکی دیگر از عوامل شناخته شده خطر عامل پیچیدگی است. همواره چالش آمیختن سیستم های نامتجانس چون آب، انرژی خورشیدی و بادی، سیستم های دمای زیرزمینی، انفعالی، هیدرولیک و مکانیکی، پایش و کنترل رقومی و آنالوگ وجود داشت. رفع این چالش ها مستلزم ورود اطلاعات و هماهنگی طیف گسترده ای از تأمین کنندگان و مشاورین بود. نرم افزار مورد نیاز برای برقراری این هماهنگی در سیستم مدیریت ساختمان قابل اتکا نبود.

به ناچار، در زمان افتتاح یک ساختمان جدید «سبز» احساس خوشنودی به وجود می آید، زیرا انتظار خوش بینانه ای وجود دارد که تمامی سیستم ها به گونه ای عمل خواهند کرد که از روز اول برای آن طراحی شده اند. زمانی که چنین اتفاقی نمی افتد، اعتماد عمومی خدشه دار می گردد. از طرفی، این هدف گذاری که گرو باید پیشگام آموزش و به نمایش گذاشتن یک ساختمان باشد، تلویحاً شامل پذیرفتن این خطر نیز می شود که برخی از فناوری های از قبل آزمایش نشده ممکن است کارایی پیش بینی شده را نداشته باشند. چالش مداوم عبارت از این است که کاستی ها را به عنوان «آموزش» معتبر تجزیه و تحلیل کرده و بپذیریم، نه این که اجازه دهیم که موفقیت های کلی فناوری های سبز که به خوبی عمل کرده و یا با چند تنظیم اصلاحی دور نمائی عالی برای توفیق دارند را تحت الشعاع قرار دهند.

ص: 211

علی رغم مسائل پیش آمده، کتاب خانه گرو اکنون به عنوان یکی از تحسین برانگیزنده ترین کتاب خانه های پِرث به خاطر طرح ساختمانی و امکانات ای اِس دی آن و نیز نتایج عمل کرد و اقدامات بدیع در تمامی جنبه های خدمات کتاب خانه ای به رسمیت شناخته شده است. متأسفانه، این مقاله امکان بسط بیشتر این موارد را ندارد، ولی به طرح موضوعاتی چون تعامل مداوم کتاب خانه سبز با کارکنان، مشتریان و بازدیدکنندگان و فرصت های برنامه ریزی و همافزائی که تعامل جامعه با کتاب خانه سبز را پی ریزی می کنند خواهد پرداخت.

گرو به عنوان مثالی زنده: چشم انداز و مأموریت

در آغاز طرح کتاب خانه گرو این احساس شکل گرفت که کتاب خانه به محل تمرکز بر یک راهبرد پیشرو آموزش اجتماعی درباره فواید و اقدامات عملی که آینده پایداری جامعه را تأمین کند بدل خواهد شد. این راهبرد شامل فعالیت های پیشبردی، اطلاعات و منابع برخط، ابزار آموزشی و رویدادهای اجتماعی می شود تا در نهایت برنامه ای را ارائه دهد که علاوه بر تأثیر محلی، به طور بالقوه برد ملی و جهانی داشته باشد.

برای رسیدن به این هدف، زمینه «سبز» در تمام جنبه های کاری کتاب خانه گرو، شامل برندسازی و بیانیه های چشم انداز و مأموریت نهادینه شده است. شعار گرو، «رهبری، آموختن، زندگی» نه تنها برای نقش آموزشی کتاب خانه گرو در زندگی جامعه، بلکه جهت طرح موضوع «رهبری با الگوسازی» نیز ابداع شده است.

چکیده ای از بیانیه جاری چشم انداز و مأموریت کتاب خانه گرو به شرح ذیل است:

چشم انداز کتاب خانه گرو چنین است:

«جوامعی مطمئن و مرتبط در حال پیشبرد مسیر آموزش و زندگی پایدار»

گرو مأموریت ویژه ای برای آموزش هر چه گسترده تر جامعه در مورد مقوله پایداری دارد.

هدف مرتبط با رهبری عبارت است از: رهبری از طریق الگوسازی در اقدامات پایدار شامل به نمایش گذاردن ویژگی های یک طرح زیست محیطی پایدار به منظور ترغیب مردم به پذیرش و الگوبرداری از آن برای کاربردهای شخصی و تجاری.

هدف مربوط به آموزش این است: تأمین منابعی برای زندگی پایدار و شراکت با سایر سازمان ها در شبکه سبز و پایدار به منظور کسب دانش و آموزش پایدار.

کتاب خانه سبز = کارکنان سبز

موضوع پایداری در تمامی شئون عملیاتی کتاب خانه گرو در جریان است. این شامل ارتقا آگاهی

ص: 212

کارکنان به این مهم می شود که اقدامات آنان، حتی جزئی ترین آن ها، بر محیط تأثیر گذارند. لذا، پیمان کاران نظافت چی از مواد پاک کننده با سمیت کم تر استفاده می کنند؛ تمام کاغذهای مورد برای چاپ و فتوکپی از نوع بازیافتی هستند؛ سطل های زباله در سطح کتاب خانه، هم برای کارکنان و هم برای مشتریان، برای جداسازی زباله قابل بازیافت در نظر گرفته شده اند؛ کتاب خانه مکانی را برای جمع آوری باطری های قابل بازیافت، گوشی های همراه و کاتریج پرینترها تدارک دیده است؛ قبل از برگزاری مراسم در کتاب خانه، بررسی های لازم به منظور کاهش ضایعات صورت می پذیرد. کارکنان با شرکت در «گروه سبز» روش های پیوسته ای را برای به کارگیری شعار کتاب خانه («عدم اسراف، استفاده مجدد، بازیافت») بررسی می کنند.

به علاوه کارکنان باقی مانده غذاها را به یک مزرعه پرورش کرم برای تولید کود کمپوست که در مجموعه کتاب خانه قرار دارد، اهدا کرده و از یک باغ کوچک گیاهان و سبزیجات نگهداری می کنند. اخیراً کارکنان یک پالت چوبی که برای تحویل کالا به کتاب خانه به کار رفته بود را بازسازی کردند تا از آن برای ساختن یک باغچه عمودی استفاده کنند. تعدادی از کارکنان مشتاقانه در این طرح شرکت کردند.

می توان گفته «کرمیت قورباغه» (یک شخصیت کارتونی) را چنین بازگو کرد که: سبز بودن همیشه آسان نیست.

باید پذیرفت که کارکنان عمیقاً تحت تأثیر چالش های مربوط به ساخت کتاب خانه قرار گرفته اند؛ هم از نظر آسایش شخصی و هم به لحاظ مورد انتقاد قرار گرفتن برای موضوعاتی که از کنترل آنان خارج هستند. مشکل است که در جریان موج گرمای 40 درجه سانتی گراد (امری عادی در پِرت)، در حالی که سیستم تهویه خراب شده است؛ و یا وقتی که مردم در مورد مقاله های اخیر روزنامه در خصوص هزینه های بالای ساختمان کتاب خانه شروع به اعتراض می کنند، باز هم اشتیاق خلل ناپذیر نسبت به ساختمان سبز را حفظ کرد. ولی اکثریت کارکنان صبور و در مواقع نیاز برای رسیدگی به چالش ها، حامی مدیریت هستند. بینش دیگری که کسب شده این است که مدیریت کتاب خانه نیز باید آمادگی مقابله با چالش های مدیریتی یک ساختمان سبز را در خود ایجاد کند. حداقل این که آنان باید تمایل به کسب آگاهی های لازم در ارتباط با فناوری های پایدار داشته باشند، زیرا آنان ناچارند با گروهی با تخصص های متنوع از تأمین کنندگان و مشاوران کار کنند تا از سرمایه گذاری اولیه و آمال جامعه در یک ساختمان سبز حفاظت و به خوبی بهره برداری شود.

گرو در قالب یک الهام پایان ناپذیر

بزرگ ترین منبع آموزش و الهام خود ساختمان است. ولی جهت بهره جویی از ساختمان به عنوان یک

ص: 213

ابزار آموزشی، ضرورت داشته که طیف حضار در کتاب خانه، شامل کودکان، دانش آموزان، مهندسین و متخصصين صنعت، در این مورد توجیه شوند. یک پاسخ به این چالش، در موارد امکان، قابل رؤیت ساختن ویژگی های ساختمان بوده است: یک نمونه بارز توربین های بادی هستند. بعضی از پنل های فتوولتئیک بعداً در محلی نسبتاً نامطلوب در نمای ساختمان نصب شدند، صرفاً به خاطر این که دیده شوند؛ و برخی از بخش های ساختمان که در حالت عادی از دید پنهان بودند، از طریق احداث درگاه قابل روئیت شدند (مثلاً، پنجره هائی برای دیدن هزارتوی حرارتی) و یا مواردی که در نقشه راهنما به آن ها اشاره شده (برای مثال، شکل مدور مخازن بزرگ زیرزمینی آب باران، در یک محل بازی به صورت مجازی و تفریحی نمایش داده شد). افزون بر این، علائم تفسیری، اطلاعیه ها و منابع برخط توسط یک پیمان کار مخابراتی تدوین شدند. این اقدامات با هماهنگی شخصیت محیط زیستی رسانه ای (جاش بیرن) صورت گرفت تا بتوان اطلاعات پیچیده را به نحوی اثر بخش به حضار عام منتقل کرد. بعضی از اطلاعیه ها نه تنها به تشریح ویژگی های ای اِس دی پرداختند، بلکه شامل نکاتی برای اعضای جامعه بودند که چگونه اقدامات پایدار را به سطح

منازل خود تعمیم دهند. (1)

تورهای صنعت

آوازه طرح گرو، هم به عنوان تنها طرح دارای تسهیلات بانکی «حوزه سبز» در استرالیای غربی و هم برنده جوایز متعدد صنعتی، مورد توجه شایان متخصصین صنعت شامل کتاب خانه ها، دولت های محلی، خدمات عمومی، معمارهاف ساختمان سازان، مهندسین محیط زیست و دانشگاهیان قرار گرفته است. افزون بر این مقامات منتخب سایر دولت های محلی غالباً درخواست بازدید از این تأسیسات را دارند. طی چهار سال اخیر، در حدود 200 نفر و یا گروه کوچک شخصاً از گرو بازدید کرده اند.

تعامل با جامعه

از همان ابتدای کار، تعامل با جامعه توسط شخصیت رسانه ای (جاش بیرن) که به عنوان «سفیر» غیر رسمی طرح شناخته شده بود، پایه گذاری شد. در روز شنبه، 21 ماه می،2011، با همکاری شرکت آب (سازمان آب دولت ایالتی)، مراسم بسیار موفقیت آمیز درختکاری عمومی برگزار شد. این مراسم ویژگی های محیط زیستی و استراتژی های مدیریت منابع آب گرو را به نمایش گذاشت و شامل کاشت دستی درخت توسط «جاش بیرن» و «عالی جناب کالین بارنت»، نخست وزیر استرالیای غربی می شد.

ص: 214


1- تمامی این منابع در وب سایت حوزه گرو به آدرس www.the Groveprecinct.com قابل روئیت هستند.

مراسم، تورهای همراه با راهنما از محل ساختمان گرو، نمایش های زنده، داستان سرائی بازی های بوم شناسی برای کودکان و غرفه های اطلاعات در مورد تمام مقوله های «پایدار» را در بر می گرفت.

این مراسم آغازین، روابطی را بین گروه های محیط زیستی و سازمان هایی که فورا متوجه توانایی بالقوه گرو برای میزبانی و تکمیل برنامه های کاریشان شده بودند ایجاد کرد. گرو هم چنین برای ترویج برنامه های دولتی، مانند «دوستداران زمین» (1) و دوره های «زندگی هوشمندانه» (2) برای خانه داران مورد استفاده قرار گرفته است. این برنامه ها به طور مرتب با مشارکت گرو و جهت میزبانی برنامه های مضمونی مانند «سپتامبر پایدار»، «جولای عاری از پلاستیک» و «آب و هوای هوشمند» اجرا شده اند. مدارس و گروه ها مرتباً برای دریافت آموزش در مورد ویژگی های ای اِس دی از گرو بازدید می کنند.

سایر گروه های محیط زیستی و پایداری برنامه هایی را در گرو اجرا کردند و یا با آن رابطه دارند که در حدود 500 مشارکت کننده را به خود جذب کرده اند. (3)

برای تشریح این فعالیت ها و مراسم، از یک مراسم به عنوان ذکر می شود. جشنواره «کم تر بیشتر است (4) » نمونه ای از یک حرکت مردمی جهت ترویج اقدامات پایدار است. گروه «دوستداران زمین» از گرو درخواست کردند که این مراسم را میزبانی کند، چون ویژگی های ای اِس دی مکمل خوبی برای اهداف جشنواره بود. اولین جشنواره در سال 2012 برگزار شده و به خوبی مورد استقبال قرار گرفت. متعاقباً، جشنواره دوم در سال 2013 برپا شده و چنان موفقیت آمیز بود که جایزه سال رویداد جامعه (5) را از استان پِپرمینت گرو دریافت کرد. جشنواره فوریه سال 2014 تا این تاریخ، موفق ترین جشنواره بوده است. تخمین زده می شود که در طول روز بیش از 1000 نفر در آن شرکت کرده اند. نکات برجسته این سال عبارت بودند از: تعمیر دوچرخه، نگهداری از مرغ و خروس، تولید نان، پنیر و ماست، سامان دهی محیط زندگی، ایجاد تعادل در کار و زندگی، بازنشستگی و تولید غذای مغذی متراکم. مراسم هم برای گرو و هم برای سازمان دهندگان کم هزینه بود. همه مجریان داوطلب و نسبت به موضوع کار خود مشتاق بودند؛ و شرکت در تمامی مراسم جشنواره رایگان بود. «کم تر بیشتر است» اکنون به عنوان مراسمی سالیانه برای ترویج روش های زندگی جایگزین در تقویم پِرث ثبت شده است.

ص: 215


1- Earth Carers
2- Living Smart
3- Coastcare, Millennium Kids (Sustainability Ambassadors Youth Group), Slow Food Forum, Climate Change Commission, Native Plant Subsidy Scheme, and the Climate Smart Community Information Forum
4- The Less is More
5- Community Event

تعامل با گرو ... به عنوان یک کتاب خانه

تقریباً به محض افتتاح کتاب خانه، بازدید از آن به میزان 100%، عضویت به میزان 50٪ و وام ها به میزان 20% افزایش یافته و این مقادیر غالباً در سطوح بالاتری هم حفظ شده اند. همان گونه که هاوک (1) اشاره می کند، اعتبار نامه های «سبز» یک کتاب خانه، از طریق نمایش توجه و هم دلی آن نسبت به سلامتی و رفاه مشتریانش و نیز اهداف آن برای هزینه کردن پول مالیات دهندگان در راه ایجاد اماکن عمومی پایدار و یا مقرون به صرفه، ابزارهای بالقوه نیرومند بازاریابی به شمار می روند.

با توجه به تمرکز و علاقه ای که نسبت به ویژگی های زیست محیطی و فعالیت های کتاب خانه گرو وجود دارد، تعجب آور نخواهد بود اگر این تمرکز تمامی مجموعه را در برگیرد. گرو مجموعه ای دیدنی از کتب و مجلات مرتبط با موضوعات محیط زیستی و زندگانی پایدار را گردآوری و نگهداری می کند که با یک نقطه سبزرنگ بر روی جلد کتب متمایز می شوند. این منابع در مواقعی که گرو فعالیت ها و مراسمی با مضمون «سبز» برپا می کند بیشتر به معرض نمایش گذارده می شوند. به علاوه، گرو به طور مرتب مضامین «سبز» را در برنامه های کودکان تلفیق می کند. برای مثال، مراسم جشن هالوین (2) سال 2014، هالوگرین (3) نام گذاری شد.

جمع بندی

کتاب خانه گرو یک نمایشگاه کتاب «سبز» و یک خلوتگاه شهری با ساختمانی جذاب و مایه مباهات جامعه محلی است. کتاب خانه نقش مهمی در بازگو کردن روایت تلاش های این جامعه برای کسب آتیه ای پایدار دارد؛ و این روایت هنوز به پایداری نرسیده است.

نوآوری در این ساختمان تمامی جنبه های خدمات کتاب خانه ای را برانگیخته که شامل ارتقا استاندارد کار در سایر حوزه ها چون خدمات رقومی، خدمات به مشتری و روش های مدیریت می شود؛ و این ها روایاتی هستند که باید در نوشته ها و سخنرانی های دیگر ارائه شوند.

با توجه به حمایت پایدار جامعه، آینده کتاب خانه گرو درخشان به نظر می رسد.

سخن آخر - از شهردار، ران نوریس (4)

آقای ران نوریس از سال 1987 عضو شورای شهر و از سال 2006 تاکنون شهردار موسمان پارک (5) بوده است:

ص: 216


1- Hauke
2- Halloween
3- Hallowgreen
4- Ron Norris
5- Mosman Park

«زمانی که هر سه شورای شهر تصمیم به اجرای طرح کتاب خانه گرفتند، اولین کار ما مشورت با مردم شهرهایمان بود. این مشورت سه نتیجه روشن داشت: اولاً این که یک کتابخانه جدید و بزرگ تر مورد نیاز بود. ثانیاً کتاب خانه جدید باید تمامی فناوری های رسانه ای پیشرو را، در حد استطاعت مالی منطقه در بر بگیرد. ثالثاً، طرح کتاب خانه باید در حد امکان، طرح های محیط زیستی پایدار (ای اِس دی) بیشتری را شامل شود؛ بنابراین، طراحی ساختمان جدید، به خصوص جنبه ای اِس دی آن، بر اساس خواسته مردم صورت گرفت.

از همان آغاز طرح، هدف یافتن و ادغام کلیه جنبه های محیط زیستی پایدار در آن بود. ما بر آن بودیم که مصرف آب را به حداقل رسانیده و در حد امکان آن را بازیافت نماییم. ما می خواستیم که از باد و خورشید انرژی تولید کنیم. ادغام این فناوری ها چالش آمیز بود، ولی حالا ما می دانیم که چه کاری به نتیجه می رسد و کدام روش بی نتیجه است.

انگیزه اساسی برای احداث ساختمان، آموزش و به اثبات رسانیدن توانائی های ما بود ما می خواستیم به مشتریان کتاب خانه نشان دهیم که ساختمان چگونه عمل می کند تا آنان نیز بتوانند به کاربرد همان فناوری در سطح خانگی فکر کنند. این واقعیت که ما نیاز به ایجاد تغییر و کنار گذاردن برخی از فناوری ها داشتیم به این مفهوم نیست که آن فناوری ها ناتوان بوده اند؛ بلکه ما هنوز آن ها را به کار نگرفته ایم. پایداری محیط زیستی در ساختمان ها یک دانش رو به تکامل بوده و ما باید ابتکارات ای اِس دی را در حالی که تدریجاً قابل دسترسی و مقرون به صرفه می شوند به مردم عرضه کنیم.

با هر معیار سنجشی، من این کتاب خانه را یک توفیق فنی و اجتماعی ارزیابی می کنم».

قدردانی ها

طرح کتاب خانه استان گرو با اعطای تسهیلات مالی از جانب دولت استرالیا تحت عنوان «برنامه سبز استان» مورد حمایت قرار گرفت.

نویسنده این مقاله، در نهایت احترام و تحسین از خانم ترشیا هیل، مدیریت کتاب خانه در سال های 2002 تا 2011، به خاطر آغاز و به ثمر نشاندن این طرح الهام بخش و نیز از اعضای منتخب و کارکنان دوراندیش دولت های محلی شهرهای کاتِسلو، پِیرمینت گرو، موسمان پارک تقدیر می نماید.

منابع

Hauke, Petra Going green as a marketing tool for libraries: environmentally sustainable management practices, IFLA WLIC 2013

:National Audit Office (UK) Over-optimism in Government Projects

ص: 217

Report 2013

Grove Precinct Website www.thegroveprecinct.com

Grove Library Website www.thegrovelibrary.com

ص: 218

ص: 219

چکیده

این مقاله نشان می دهد که چگونه، یک کتاب خانه رقومی در ابتدای امر به استفاده زیست شناسان ساخته شده است. به گروه وسیعی از مخاطبان، از جمله هنرمندان، تاریخ نگاران هنر، طراحان گرافیک و نمایشگاهی، ناشران و سایر کسانی که در زمینه های مربوط به علوم انسانی فعالیت دارند نیز خدمات ارائه کرده؛ و درنتیجه باعث پیوند دنیای علم و هنر گشته است.

کتاب خانه میراث گونه های زیستی (1) که حاصل ائتلاف جهانی مؤسسات تاریخ علوم طبیعی، گیاه شناسی، کشاورزی، دانشگاه ها و کتاب خانه های ملی است، مخزن غنی از منابع گونه های زیستی تاریخی است. فراهم آوردن امکان دسترسی آزاد به بیش از 43 میلیون صفحه متن (تقریباً 40000 مجلد)، از طریق درگاه (2) ، کتاب خانه میراث گونه های زیستی به یک ابزار پژوهشی ضروری برای زیست شناسان سراسر جهان توسعه یافته است. در میان این متون، اما با قابلیت دسترسی نه چندان آسان میلیون ها منبع تصویری، لوحه ها، اشکال، نقشه ها و عکس هایی وجود دارد که بسیاری از آن ها توسط بهترین تصویرگران گیاه شناس و جانور در جهان مانند جان جیمز اودوبان (3) ، جورج دیونوس ارت (4) و پیرردوته (5) ساخته شده اند. هنگامی که کارکنان کتاب خانه میراث گونه های زیستی شروع به کپی صفحات زیبای موجود در مجلدات در سایت فلیکر (6) کردند که هم اکنون دربردارنده 90000 تصویر است، محبوبیت آن نشان داد که کار کتاب خانه میراث گونه های زیستی می تواند نظر هر مخاطبی را خارج از دنیای علم به خود جلب کند. هم چنین نیاز به خودکارسازی روند شناسایی و ایجاد فراداده های مربوطه احساس می شود که روندی دشوار بوده و همواره مستلزم صرف زمان به سزایی از سوی کارکنان است.

در سال 2012، باغ گیاه شناسی میزوری (7) یک طرح بلند پروازانه برای شناسایی و توصیف خودکار کلیه تصاویر تاریخ طبیعی موجود در متن های کتاب خانه میراث گونه های زیستی، نه فقط در لوحه ها، بلکه به منظور قابلیت دسترسی آسان تر و به اشتراک گذاری با مخازن دیگر از قبیل دائره المعارف زندگی (8) ، آرتستور (9) و کتاب خانه رقومی عمومی آمریکا (10) آغاز کرد. پژوهش حاضر، این طرح را شرح داده و نشان می دهد که چگونه پژوهش گران، معلمان، طراحان و دوستداران تصویر قادر به یافت و مشاهده ثروت عظیمی از تصاویر زندگی های گیاهی و جانوری خواهند بود و از آن طریق بین علم، هنر، فرهنگ و تاریخ ارتباط برقرار می کنند.

کلید واژه ها: کتاب خانه میراث گونه های زیستی، گونه های زیستی، تصاویر تاریخ علوم طبیعی، دائرة المعارف زندگی

ص: 220


1- Biodiversity Herity Library(BHL)
2- Portal (http://www.biodiversitylibrary.org/)
3- John James Audubon
4- George Dionysus Ehret
5- Pierre Redouté
6- Flickr
7- Missouri Botanical Garden
8- Encyclopedia of Life
9- ARTstor
10- igital Public Library of America

هنر زندگی: پیوند دنیای هنر و علم

اشاره

*هنر زندگی: پیوند دنیای هنر و علم (1)

نوشته تریش رز ساندلر(2) ، نانسی ایی. گوین (3) و کنستانس رینالدو (4) | ترجمه فریبرز درودی (5)

مقدمه

کتاب خانه میراث گونه های زیستی یک طرح و محصول است. در قالب یک طرح، این امر همکاری جمعی بین موزه های تاریخ طبیعی، باغ های گیاه شناسی، دانشگاه کشاورزی، کتاب خانه های پژوهش های زیست شناختی و سازمان های مشابه بوده است (گوین و رینالدو 2009). هدف مشترک آن ها اصلاح و ارتقاء کارآمدی روش پژوهش در مطالعات گونه های زیستی به واسطه در دسترس قرار دادن منابع گونه های زیستی در انظار عموم و به طور رایگان، به عنوان بخشی از جامعه جهانی گونه های زیستی است که هدفی ستودنی است. از آن جا که پژوهش در حوزه گونه های زیستی شامل موضوع هایی چون شناسایی و طبقه بندی گونه ها و نیز تأثیر بر محیط زیست (و تأثیر محیط بر آن ها) و تکامل آن ها است، تحقیق درباره گونه های زیستی در درک جهان پیرامون به ما کمک می کند و هم چنین به شرح موضوعات مربوط به مدیریت زمان، مهاجرت، کشاورزی و مباحث دیگر می پردازد.

در مقام یک محصول، کتاب خانه موروثی گونه های زیستی، یک مخزن رقومی پیوسته در حال توسعه

ص: 221


1- The Art of Life: Merging the Worlds of Art and Science
2- Trish Rose- Sandler : Center for Biodiversity Informatics, Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO, USA. trish.rose-sandler@mobot.org
3- Nancy E. Gwinn:Smithsonian Libraries, Washington, DC, USA .gwinnn@si.edu
4- Ernst Mayr Library, Museum of Comparative Zoology, Harvard University, Cambridge, MA, USA .crinaldo@oeb.harvard.edu
5- عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فناوی اطلاعات ایران (ایران داک)

بوده که در حال حاضر شامل 140000 کتاب، نشریه و مقاله است که به روی هم بالغ بر 43 میلیون صفحه؛ متن و تصویر دارد. به طور تقریب تمام محتوای این کتاب خانه در دسترس عموم است و 133 ناشر حق چاپ آثار خود را به این مرکز واگذار کرده اند. هم چنین بسیاری از مجلدات کمیاب و با ارزش که تاریخ آن به قرن هیجدهم باز می گردد، در این کتاب خانه وجود دارد. به تازگی کتاب خانه موروثی گونه های زیستی به افزودن اسناد بایگانی پرداخته اند که در قالب یادداشت های میدانی (1) ، دفتر خاطراتی که دانشمندان و مکتشفان در حين سفر و اکتشافات با خود داشته اند است و نمونه های جمع آوری شده، از قبیل شکل زمین، وضعیت آب وهوا و اطلاعات دیگری را که برای مجموعه های اسناد، بسیار گرانب ها هستند را توصیف و شناسایی می کنند. کتاب چه های میدانی برای تاریخ دانان و دانشمندان منبعی است که عمق و ارزش آن تا حد زیادی قابل تشخیص نبوده و بیشتر اوقات در بخش موزه یا آرشیوها، در کشوها و صندوق ها، حفظ و نگهداری می شوند که ضامن سفرها و کاوش ها در زمینه های مربوطه هستند.

جستجوگر کتاب خانه میراث گونه های زیستی

چنان که کلیه محتوای کتاب خانه میراث گونه های زیستی در آرشیو اینترنتی (2) موجود است، درگاه تخصصی تری جهت رفع نیاز دانشمندان در نشانی زیر (3) ایجاد شده است. این درگاه در ابتدا برای دانشمندان علاقه مند به موضوعاتی در باب زیست شناسی و طبقه بندی نظام مند جانداران ساخته شده روش ثبت اولیه در پایگاه داده ها برحسب عنوان کتاب یا نشریه، اسامی گونه های زیستی و نام مؤلف کتاب است. به تازگی قابلیت جستجو، توسعه یافته، چنان که می توان مندرجات را در سطحی خُرد (جز به جز) از قبیل فصل یا سطح مقاله جستجو کرد (هم چنین این روش به اسلوب قطعه ای معروف است).

کاربران همیشگی و جدید در کتاب خانه میراث گونه های زیستی می توانند با یک جستجوی ساده کلمات کلیدی مطالب را بر اساس عنوان، نام نویسنده، تاریخ یا مجموعه بررسی کنند. کاربران حرفه ای تر قادر خواهند بود از ویژگی های جستجوی پیشرفته، جایی که رشته های تخصصی را می توان مورد جستجو قرار داد، بهره مند شوند.

درباره کتاب ها و نشریات زمینه های قابل جستجو: عنوان نام خانوادگی نویسنده، جلد، چاپ، سال، موضوع، زبان مجموعه است. به عنوان مثال، «کتاب هفته یا کتاب خانه داروین (4) دارای زمینه های قابل جستجو برای مقاله ها» شامل عنوان مقاله، نشریه یا کتاب، نام خانوادگی مؤلف و سال انتشار آن

ص: 222


1- field notebooks
2- /https:\\archive.org
3- /http://www.biodiversitylibrary.org
4- Book of the Week or Darwin's Library

است. تمام مقالات و فصول هنوز در کتاب خانه میراث گونه های زیستی فهرست نویسی نشده اند. چنان چه مقاله ای با استفاده از این روش یافت نشد. کاربر می تواند عنوان نشریه ای که مقاله موردنظر در آن چاپ شده است را جستجو کرده و سپس به صفحه ای که مقاله یا فصل مورد نظر از آن جا آغاز می شود حرکت کند. اکثر بخش ها را می توان از طریق بایوستور. اُرگ (1) شناسایی و فهرست نویسی کرد. یک جستجوی موضوعی بر اساس عنوان های رده بندی کتاب خانه کنگره بوده و ممکن است برای برخی از کاربران قابل مشاهده نباشد.

نام های علمی از متون (اُ سی آر دی) (2) استخراج شده و از طریق خدمت برخط طبقه بندی اسامی با جملات کنترلی مطابقت می کند. همان گونه که در بالا اشاره شد، این درگاه برای برآورده ساختن نیاز زیست شناسان و متخصصان طبقه بندی، کسانی که اغلب برای نام گونه هایی هم چون مایکروتوس اِنسیل و اینیکس (3) جستجو می کند ساخته شده است. اگر یک نام علمی شناخته شده باشد، ساخت و ایجاد تاریخچه یا کتاب شناسی با استفاده از نشانی زیر (4) ، جایی که هرگونه طبقه بندی تک جمله ای، دو جمله ای و یا سه جمله ای وجود دارد، آسان است.

اسناد کتاب شناسی کتاب خانه میراث گونه های زیستی نیز جمع آوری شده و در مراجع دیگر هم چون یوروپیانا (5) و کتاب خانه رقومی عمومی نسبتاً جدید آمریکا (6) قابل یافت است. هم چنین یک پژوهش گر می تواند منابع مربوط به (کتاب خانه میراث گونه های زیستی) را به واسطه دائره المعارف حیات (7) پیدا کند، این یک ابتکار سراسری است که یک صفحه وب را برای همه گونه های جانداران شناسایی شده، ساخته است.

متون موجود در کتاب خانه میراث گونه های طبیعی مهم بوده، البته عکس های موجود نیز برای دانشمندان و مخاطبان به همان اندازه دارای اهمیت است. حیطه گسترش این تصاویر شامل اثر هنری که به اندازه کامل یک صفحه نقاشی شده تا خطوط ترسیم شده درون متن ها، نقشه ها، جدول ها، نمودارها و گراف ها را پوشش می دهد. ادامه این مقاله درباره این تصاویر و استفاده ای که آن ها دارند بحث می کند که بسی فراتر از عالم علم است.

هنر زندگی

ص: 223


1- BioStor.org
2- OCR D
3- Microtus Ensylvanicus
4- http://www.biodiversity library.orginamel
5- Europeana: (http://www.europeana.eu\)
6- \\http://dp.la
7- /EOL http://eol.org

یک کاربر چگونه می تواند تصاویر را پیدا کند؟ طرح هنر زندگی از بیان مسئله ای که نتیجه این پرسش بوده نشأت گرفته است. (کتاب خانه میراث گونه های زیستی) دارای انبوهی از متن های بر مهم بیش از 43 میلیون صفحه است. کاربران کتاب خانه میراث گونه های زیستی می دانند که تصاویر شگفت انگیزی در میان صفحات کتاب خانه میراث گونه های زیستی موجود است، اما راهی آسان تر از فشار دادن دکمه بر روی یک کتاب یا مجلد در درگاه کتاب خانه میراث گونه های زیستی و حرکت بین صفحات آن وجود ندارد؛ و نیز اغلب اوقات هیچ فراداده توصیفی پیوست تصویر وجود ندارد که محتوای تصویر را برای شما بازگو کند، اطلاعاتی از قبیل، گونه جاندار، زمان خلق تصویر یا چه کسی در خلق آن اثر نقش داشته، وجود ندارد. از همان ابتدای امر، تقاضا برای تصاویر چه عمومی و چه تخصصی، از سوی دانشمندان، هنرمندان، نمایشگاه داران، مربیان، طراحان و دانشجویان و آنان که صرفاً علاقه مند به تصویر هستند وجود داشته است. حال آن، بعضی از مجلدها فراداده ها را که به تصاویر اشاره دارند به تفصیل بیان می کنند. این فراداده ها به طور جزیی یا کلی به صورت دستی تهیه شده اند و واضح است که این کار بسیار دشوار بوده

است؛ بنابراین اعضا طرح شروع به استخراج تصاویر تمام صفحه زیبای گیاهان و حیوانات کردند و آن ها را در سایت فلیکر (1) برای دسترسی آسان جمع آوری کردند.

عکس

تصویر 1. کتاب خانه میراث گونه های زیستی فلیکر حاوی بیش از 90000 تصاویر

تصاویر سایت فلیکر کتاب خانه میراث گونه های زیستی در صفحه فیسبوک این کتاب خانه (2) با مضامینی به عنوان طرح سؤال و پست های جذاب و الصاق به تابلوی عکس های مورد علاقه (3) کتاب خانه

ص: 224


1- )/Flickr: https:\\flickr.com\photos\biodivlibrary \sets
2- https://www.facebook.com/BioDivLibrary
3- Pinterest boards

میراث گونه های زیستی (1) دوباره مورد استفاده قرار می گیرند. سایت فلیکر در حال حاضر حاوی حدود 90000 تصویر است که به کتاب خانه میراث گونه های زیستی به صورت تصاویر منفرد و مجلد حاوی تصویر پیوند دارند. با برچسب زنی تصاویر در فلیکر با اسامی علمی «طبقه بندی: دو جمله = جنس گونه»، می توان به صورت خودکار در سایت دائره المعارف زندگی فلیکر وارد کرد (2) و در صفحات گونه های مربوط نمایش داد و از این طریق تسهیل در استفاده بیشتر و در معرض قرار دادن تصاویر به گستره بیشتری از مخاطبین فراهم می گردد. بیش از 11000 تصویر کتاب خانه میراث گونه های زیستی برچسب زنی و در دائره المعارف زندگی دوباره استفاده شده اند. استفاده این تصاویر آشکار می سازد که کار کتاب خانه میراث گونه های زیستی می تواند یک مخاطب که بسی از عالم علم دور است را جذب کند و همان گونه که 4/2 میلیون بازدید از محتوای کتاب خانه میراث گونه های زیستی فلیکر در سال 2013 مشخص است که چشم انداز جالب توجهی در پیش رو دارد. اعضای کتاب خانه میراث گونه های زیستی درصدد افزایش محتوای سایت برای مخاطبان و حوزه های جدید هستند؛ تصاویری که در حوزه های رسانه جمعی ارائه شده اند خط سیر

آشکاری در دستیابی به کاربران در حوزه های هنر و علوم انسانی و نیز مخاطبان عام دارد. هر چند آشکار بود که یک راه و روش خودکار برای شناسایی، استخراج و فراهم آوردن فراداده های مفصل برای هر تصویر مستلزم روند مقیاس گذاری میلیون ها تصویر موجود در کتاب خانه میراث گونه های زیستی است.

طرح (اِن ایی اِچ)

در پاییز 2011 باغ های گیاه شناسی میزوری مرکز اطلاع رسانی گروه های زیستی، پیشنهاد طرحی را تهیه کرد که به دنبال رهاسازی تصاویر تاریخ طبیعی از کتاب ها و نشریات رقومی موجود در کتاب خانه برخط میراث گونه های زیستی از طریق تهیه ابزارهای نرم افزاری برای خود کارسازی شناسایی و توصیف منابع جمعی تصویری باشند. «باغ های گیاه شناسی میزوری» به منظور کمک مالی برای پشتیبانی از این تلاش از طریق «هدایای ملی برای علوم انسانی» (3) بخش محافظت و دسترسی تحت برنامه، مجموعه علوم انسانی و منابع مرجع (4) که طرح هایی را پشتیبانی می کند که «زیربنای اساسی برای امور پژوهشی، آموزش و برنامه ریزی عمومی در مسائل علوم انسانی فراهم می آورند»، اقدام نمود. (5) یکی از اعضای

ص: 225


1- /http://www.pinterest.com/biodivlibrary/-images
2- /https://www.flickr.com/groups/encyclopedia_of_life
3- National Endowment. for the Humanities (NEH)
4- Humanities Collection and References Resources (HCRR)
5- http://www.neh.gov/grants/preservation/humanities-collections-and-reference-resources

شورای تجدید نظر «هدایای ملی برای علوم انسانی» در تصمیم گیری راجع به این طرح چنین بیان کرد:

«آن ها مواردی را پیشنهاد دادند که در این جا سودمند هستند. آن ها می خواهند (با استفاده از فناوری ها و رسانه های معاصر)، آن چه که دانشمندان علوم طبیعی از قرن هیجده تا اوایل قرن بیست در اصل به دنبال آن بوده اند را تحقق بخشند. این طرح یک فهرست قابل جستجو از تصاویر تمام چیزهای موجود در جهان طبیعت است (در این جا به شکل تصاویر گیاه شناسی است).

«هدایای ملی برای علوم انسانی» ارزش محتوا را برای جامعه علوم انسانی دسترس پذیری وسیع تر تشخیص داده، بنابراین 260000 دلار را به «باغ های گیاه شناسی میزوری» اهدا کرده است. این طرح که هنر زندگی نام گذاری شده: استخراج داده ها و منبع یابی انبوه شناسایی و توصیف تصاویر تاریخ طبیعی از کتاب خانه میراث گونه های طبیعی در ماه مه 2012 آغاز شد و به مدت 2 سال برای تداوم این طرح برنامه ریزی گردید. به تازگی «هدایای ملی برای علوم انسانی» در مورد تداوم طرح تا آوریل 2015 موافقت کرده است.

هدف ها

طرح هنر زندگی دارای 5 هدف اصلی است:

1- تعریف یک الگوی فراداده مناسب برای تصاویر تاریخ طبیعی.

2- ساخت ابزارهای نرم افزاری برای شناسایی خودکار عکس ها در مجموعه نوشتاری کتاب خانه میراث گونه های زیستی.

3- تقویت ابزارهای موجود به منظور ایجاد توانایی طبقه بندی تصاویر.

4- جای دادن آن ها در منابع پر مخاطب برای قادر سازی جامع کاربران در جهت افزودن فراداده های توصیفی برای تصاویر.

5- جمع آوری فراداده های توصیفی تولید شده توسط کاربران در درگاه کتاب خانه میراث گونه های زیستی.

الگوهای فراداده: این طرح به دنبال ایجاد یک الگوی فراداده است که بتواند به طور کامل تصاویر تاریخ طبیعی را توصیف کند. این الگو نیازمند برآوردن سه هدف است؛ اول: این الگو به فراهم کردن وسایل مورد نیاز جهت یافت و اکتشاف، شرح و توصیف و استفاده از تصاویر مشخص شده توسط هنرمندان، زیست شناسان، محققان علوم انسانی، کتاب داران و معلمان پرداخته است. دوم: این الگو مستلزم در دسترس ساختن فراداده ها و تصاویر کتاب خانه میراث گونه های زیستی در پایگاه های دیگر

ص: 226

است. سوم: این جریان مستلزم پشتیبانی وارد کردن فراداده های منابع تولید شده (1) در سکوهای دیگر به درون کتاب خانه میراث گونه های زیستی است. اعضا گروه طرح از «باغ های گیاه شناسی میزوری» با شرکای طرح از بخش بوم شناسی و تکامل زیستی در دانشگاه کلرادو (2) روی ایجاد و گسترش این الگو کار کرده اند.

افرادی به واسطه تخصص در زمینه استانداردسازی داده های گونه های زیستی و مشارکت در ویکی مدیا (3) انتخاب شدند. یک بررسی چشم اندازی درباره استانداردهای فراداده موجود مناسب جهت نیازهای تصاویر تاریخ طبیعی انجام شد. این گروه بر روی پنج دسته مؤلفه تمرکز کرده اند: هسته وی آر اِی (انجمن منابع تصویری) (4) ، ال آى دى اُ (5) ، هسته دوبلین (6) ، هسته داروین (7) ، هسته اودوبان (8) . هسته وی آر ای به علت نقشش به عنوان استانداردی برای توصیف آثار فرهنگی تصویری و نیز تصاویری که به آن ها سندیت می بخشد، به عنوان سودمندترین هسته برای تصاویر تاریخ طبیعی شناخته شده است. اجزا و ویژگی های این هسته بر اساس نوع اطلاعاتی است که از کاربران می خواهند آن ها را ثبت کنند مطابقت داشته و می تواند اطلاعات زیادی را در یک رابطه بیان کند که تصاویر متعدد ساختار یک کتاب را در یک صفحه همانند می سازد. نقصان موجود در هسته وی آر ای، اسلوبی برای ثبت یک نام پذیرفته شده و متداول برای یک گونه زیستی است، در حالی که این هسته دارای فیلد موضوعی با یک نوع مشخص برای نام های

علمی است، جانورشناسان و متخصصان طبقه بندی به عناوین تخصصی تری نیاز دارند. بنا، اعضای ستاد، دو عنصر را جهت رفع این حاجت از هسته استاندارد داروین اقتباس کرده اند.

ص: 227


1- Crowd Sourced Metadata Generated
2- Ecology Evolutionary Biology Department at the University of Colorado at Boulde: (http://ebio. colorado.edu/)
3- Wikmedia
4- VRA Core: Visual Resources Association
5- LIDO
6- Dublin Core
7- Darwin Core
8- Audubon Core

عکس

شناسایی خودکار تصاویر

به منظور مشخص کردن جایگاه صفحه های کتاب خانه میراث گونه های زیستی دارای تصاویر، به ایجاد و توسعه الگوریتم هایی نیاز داریم. برای اجرای این کار، «باغ های گیاه شناسی میزوری» شرکای طرح را از آزمایشگاه موزه هنر ایندیاناپولیس (آی اِم اِی) (1) نام نویسی کرده است و این افراد کسانی هستند که برای دانش و تخصص خود در ساخت برنامه های کاربردی منابع آزاد برای مجموعه های میراث فرهنگی به خصوص ایجاد یک ابزار برچسب برای طرح موزه اِستیو (2) انتخاب شده بودند. جهت اجرای طرح هنر زندگی، آزمایشگاه (آی ام ای) چهار الگوریتم را بر مبنای تعدادی از ویژگی های صفحه رقومی ایجاد کرده اند: 1- بلوک های تصویر 2- تضاد (کنتراست) 3- رنگ 4- متراکم سازی.

بلوک های تصویر مختصات تقریبی تصویر است که توسط نرم افزار (أ سی آر) (3) تولید شده است و کنتراست شامل مقایسه نسبت تضاد بین تصویر و متن در یک صفحه است. طی یک آزمایش، ویژگی های بلوک های تصویر و کنتراست به عنوان مؤثرترین عوامل در شناسایی صفحه های حاوی تصاویر معرفی شدند (آهنگ دقت بین 87 تا 88 درصد) در مقایسه با ویژگی های رنگ و متراکم سازی (آهنگ دقت بین %09 - تا 9%) در نتیجه دو مورد آخر هنگامی که کار روی پیکره کامل کتاب خانه میراث گونه های زیستی آغاز شد نادیده گرفته شدند.

طبقه بندی تصاویر: اعضا گروه «باغ های گیاه شناسی میزوری» با اعضا گروه کتاب خانه اِسمیت سونیان (4) جهت تصحیح ابزاری که قبلاً ایجاد کرده و آن را ماکو (5) نامیدند، کار کردند. ماکو، کتاب خانه

ص: 228


1- Indianapolis Museum of Art (IMA) Lab (http://lab.imamuseum.org\)
2- Steve.museum : (http://www.steve.museuml)
3- Optical character recognition (OCR)
4- Smithsonian Libraries )SIL) : (SIL http://library.si.edu
5- Macaw

اسمیت سونیان را به منظور افزودن فراداده های سطح صفحه، (مانند شماره جلد و ...) برای رقومی سازی، بررسی صفحه هنگامی که آن ها به درون درگاه کتاب خانه میراث گونه های زیستی انتقال داده می شوند، توسعه داده است. ماکو، کتاب خانه اسمیت سونیان را مطابق با برآوردن نیازهای طرح هنر زندگی اصلاح کرده، بنابراین اعضا کتاب خانه میراث گونه های زیستی می توانند به راحتی نوع و دسته بندی صفحات که به کمک الگوریتم ها شناسایی شده اند را مشاهده کنند. دسته بندی صفحه ها به نحوی است که هر صفحه می تواند متعلق به یک تا پنج گروه باشد: طرح، نقاشی، نمودار، چارت، جدول، عکس، نقشه یا برچسب کتاب.

این دسته بندی ها درک بهتری از تصاویر موجود در صفحه های کتاب خانه میراث گونه های زیستی برای اعضا طرح هنر زندگی ایجاد و تعیین می کنند که کدام یک برای توصیف بیشتر مناسب است. هم چنین طبقه بندی کنندگان می توانند نشان دهند که آیا یک صفحه حاوی تصویر است یا خیر و در نتیجه زمینه های بیشتری را در جهت رسیدگی به صحت یا عدم صحت محصول الگوریتمی فراهم می سازند.

توصیف منبع یابی انبوه: پیش از این صفحات مصور و طبقه بندی شده به محیط های منبع یابی انبوه وارد می شدند، جایی که محتوای آن ها می تواند توصیف و اضافه شود. این محیط ها شامل فلیکر می شود جایی که کتاب خانه میراث گونه های زیستی بیش از 90000 تصویر شناسایی شده و به اشتراک گذاشته دارد (1) و محیط های ویکی مدیا (2) و ترکیب قالب هایی چون طرح هنر زندگی را در توصیف عمیق ممکن می سازد.

پذیرش فراداده در درگاه کتاب خانه میراث گونه های زیستی

توصیف های ایجاد شده از طریق بخش منبع یابی انبوه در درگاه کتاب خانه میراث گونه های زیستی برای دستیابی و نگهداری پذیرفته می شود. تصویر فراداده ها هنگامی که در نظام کتاب خانه میراث گونه های زیستی ذخیره شوند می توانند ضمیمه و از طریق درگاه جستجو شوند. سپس تصاویر و فراداده ها حفظ می شوند و به راحتی با مخازن دیگر هم چون (ایی اُ ال) (3) و سایت آرتستور به اشتراک گذاشته می شوند. (4)

ابزارها و گردش کار هنر زندگی

گروه طرح هنر زندگی نموداری را ایجاد کرده که چهار فرایند را شناسایی می کند. تصاویر همان طور که

ص: 229


1- https://www.flickr.com/photos/biodivlibrary/sets
2- http://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Biodiversity_Heritage_Library
3- EOL
4- /http://www.artstor.org

در هر مرحله حرکت می کنند وارد می شوند (استخراج، طبقه بندی، توصیف و اشتراک گذاری)؛ ابزارها و جایگاه ویژه در هر مرحله لازم است؛ همان طور که کاربران این ابزارها به آن نیاز دارند.

عکس

تصویر 3. دیاگرام جریان کار هنر زندگی

«فرایند استخراج» (1) شناسایی می کند که کدام صفحه های کتاب خانه میراث گونه های زیستی حاوی تصاویر هستند. به طوری که کارکنان کتاب خانه میراث گونه های زیستی (و موزه هنر ایندیاناپولیس) تعیین می کنند که الگوریتم ها دقیق بودند و موزه هنر ایندیاناپولیس را به عنوان «برنامه وب جانگو» (2) برای تحلیل و مصورسازی نتایج الگوریتم ها ساختند.

عکس

تصویر 4. برنامه وب جانگو برای تحلیل و مصورسازی نتایج الگوریتم ها

موفق ترین الگوریتم ها در یک محیط چند سروری اجرا شدند و خروجی در یک پایگاه داده، منبع

ص: 230


1- The extraction process
2- Django web application

آزاد که مونگو دی بی (1) نامیده می شود ذخیره شد. ابزارها و مستندات در پایگاه داده (2) موجود هستند.

«فرایند طبقه بندی» (3) به کارکنان کتاب خانه میراث گونه های زیستی امکان را می دهد تا صفحه هایی که به وسیله الگوریتم ها در دسته بندی های انواع گسترده شناسایی می شوند را طبقه بندی کنند. کتاب خانه اسمیت سونیان ابزار منابع آزاد موجود که ماکو نامیده می شود را اصلاح می کند. این ابزار و مستندات آن در پایگاه داده زیر (4) وجود دارد.

عکس

تصویر 5. ابزار ماکا برای طبقه بندی تصاویر

«فرایند توصیف» (5) به کاربران امکان می دهد تا محتوای تصاویر را به طور مفصل توصیف یا ضمیمه کنند. فلیکر و محیط های ویکی مدیا ابزارهایی هستند که برای این وظیفه انتخاب شده اند، زیرا آن ها محیط های منبع یابی انبوه هستند جایی که شمار زیادی از کاربران تصاویر و فایل های رسانه ای را به اشتراک گذاشته و علامت گذاری می کنند.

«فرایند اشتراک گذاری» شامل ایجاد فراداده های تولید شده در بخش منبع یابی در بازگشت به

ص: 231


1- MongoDB
2- https://github.com/MA.museum/artoflife
3- The classification process
4- https://github.com/cajunjoel
5- The description process

کتاب خانه میراث گونه های زیستی برای دستیابی و استفاده مجدد می شود. کتاب خانه میراث گونه های زیستی در حال اشتراک گذاری تصاویر و فراداده ها با منابع مربوط به گونه های زیستی هم چون (دائره المعارف زندگی) است و تمایل دارد به طورگسترده، این تصاویر را با منابع تصویر همانند وب گاه آرتستور که پر مشغله ترین کاربرانش محققان علوم انسانی هستند به اشتراک بگذارد.

وضعیت فعلی

عکس

تصویر 6. چپ: تصویر سایت فلیکر کتاب خانه میراث گونه های زیستی که برچسب های افزوده شده به تصاویررا نشان می دهد.

تصویر 7. راست: محیط عمومی رسانه های ویکی را نشان می دهد که از قالب الگوی هنر زندگی استفاده می کند.

همان گونه که قبل بیان گردید، برنامه ریزی شد که طرح هنر زندگی در آوریل 2014 حین فرایند اجرای الگوریتم ها در سراسر مجموعه کتاب خانه میراث گونه های زیستی هستند و طبقه بندی صفحه های

ص: 232

یافته شده که به همراه تصاویر هستند را طبقه بندی کرده اند.

آزمون ها برای تعیین چگونگی حجم بالایی از فایل های تصویری برای محیط های ویکی مدیا، هم چون چگونگی استخراج فراداده های برگشتی از ابزار هنگامی که منابع انبوه را توصیف می کنند، به کار می روند. ساختار کتاب خانه میراث گونه های زیستی به منظور ذخیره سازی و حفظ فراداده های ایجاد شده در هر مرحله گردش کار اصلاح شده اند. طرح هنر زندگی به مشخصات برنامه تبدیل خواهد شد و هنگامی که کامل شد در دسترس عموم قرار خواهد گرفت. گروه های علاقه مند می توانند روند پیشرفت ما را در صفحه طرح دنبال کنند. (1)

وضعیت فعلی

همان گونه که قبل بیان گردید، برنامه ریزی شد که طرح هنر زندگی در آوریل 2014 کامل شود اما به وسیله هدایای ملی برای علوم انسانی تا آوریل 2015 تداوم یافت. در حال حاضر، کارکنان در حین فرایند اجرای الگوریتم ها در سراسر مجموعه کتاب خانه میراث گونه های زیستی هستند و طبقه بندی صفحه های یافته شده که به همراه تصاویر هستند را طبقه بندی کرده اند. آزمون ها برای تعیین چگونگی حجم بالایی از فایل های تصویری برای محیط های ویکی مدیا، هم چون چگونگی استخراج فراداده های برگشتی از ابزار هنگامی که منابع انبوه را توصیف می کنند، به کار می روند. ساختار کتاب خانه میراث گونه های زیستی به منظور ذخیره سازی و حفظ فراداده های ایجاد شده در هر مرحله گردش کار اصلاح شده اند. طرح هنر زندگی به مشخصات برنامه تبدیل خواهد شد و هنگامی که کامل شد در دسترس عموم قرار خواهد گرفت. گروه های علاقه مند می توانند روند پیشرفت ما را در صفحه طرح دنبال کنند. (2)

فواید موجود برای محققان علوم و علوم انسانی

تاریخ طبیعی بخشی از میراث فرهنگی بشر بوده و یک منبع غنی از دانش برای طیف گسترده ای از دانش آموزان، معلمان، عموم مردم و دانشمندان (رینالدو و اسمیت 2014[1]) است. علاوه بر کیفیت زیبایی شناختی، تصاویر دقیق از گیاهان و حیوانات، حتی امروزه برای زیست شناسان که تاریخ طبقه بندی یک موجود زنده، یا مستندات برای نمونه های از دست رفته یا دور ریخته شده را دنبال می کنند، می تواند مهم باشد. قبل از ظهور عکاسی، هنرمندان گیاه شناس و جانورشناس، هم کاران

ص: 233


1- http://biodivlib.wikispaces.com/Art+of+Life
2- http://biodivlib.wikispaces.com/Art+of+Life

ضروری در مستندسازی جهان طبیعی بودند. تصاویر تاریخ طبیعی پنجره ای از گونه های زیستی سراسر جهان را به روی دانشمندان و افرادی که نمی توانند سفر کنند می گشاید و مجلدهای مصور غنی از تصویر به خوبی فروخته شدند. بنا هنرمندان و آثارشان بخش جداناپذیری برای نشریات تاریخ طبیعی به شمار می آیند (بلوم 1993، [2] (1) ).

در تصاویر تاریخ طبیعی داستان های برای بازگویی یافت می شود. هنرمندان تاریخ طبیعی تصاویری را از اطلاعات مستمر نادرست و گذشته کپی کردند یا حتی سعی کردند دیگران را در پذیرش این که آن ها «اولین» فرد در نمایش شی طبیعی هستند، فریب دهند: جان جیمز اودوبان یکی از این فریب دهندگان است (بحث مفصل پیرامون این مطلب را در برت و دیویس 2013، (2) ببینید). ایجاد دسترسی آسان به تصاویر تاریخ طبیعی برای محققان علوم انسانی سودمند است هم چون جانت براون (3) که به تاریخ فرهنگ و مصور گوریل و دیگر موجودات طبیعی علاقه مند است. تحقیقات او تا حدودی مبتنی بر تصاویر تاریخی همراه با نمونه گونه های حفظ شده و سایر رسانه ها است. براون پیشنهاد می دهد که دانشمندان از تصاویر تاریخ طبیعی به عنوان جایگزین برای نمونه گونه ها استفاده کنند، زیرا دانشمندان یا افراد عادی کمی می توانند سفر کنند و موجودات زنده در حیات وحش مشاهده کنند (براون، 2011).

برای محققان علوم انسانی، یک منبع مهم تصاویر تاریخ طبیعی به طور آشکار در دسترس و قابل استفاده مجدد خواهد بود که شیوه های جدیدی برای جمع آوری منابع پنهانی گذشته و مطالعه روابط جامعه شناختی و تاریخی که به طور ذاتی در همکاری طبیعت گرایان و هنرمندان وجود دارد را فراهم می آورد (بلوم، 1993).

یک میلیون تصویر و فهرست فراداده های مرتبط وجود خواهد داشت که برای استفاده به طور رایگان قابل دانلود هستند و در بخش تصاویر آشنا قابل دسترس هستند (برای مثال، سایت آرتستور، دائره المعارف زندگی)؛ این محتوا چند رشته ای است.

نظرها و آمار فلیکر، در خصوص کتاب خانه میراث گونه های زیستی نشان می دهد که این تصاویر به عنوان تجدید نظر نسبت به طیف گسترده ای از مخاطبان از جمله هنرمندان، زیست شناسان، محققان علوم انسانی، کتابداران، آموزش و پرورش و امدادرسانی در نظر گرفته می شود. از طرف دیگر، افرادی هستند که از تصاویر در تحقیقات، تجارت یا آموزش استفاده می کنند. بسیاری از کاربردهای غیر معمول تصاویر کتاب خانه میراث گونه های زیستی شامل تزیینات کارت های دعوت عروسی و احوال پرسی است

ص: 234


1- Blum
2- Burtt Davis
3- Janet Browne

همان طور که به اختلاط رنگ های رقومی کمک می کند و عکاسی مدرن را ارتقا می دهد.

برای دانشمندان گونه های زیستی، این کار زمینه دسترسی به محتوا را به صورت منابع چاپی و برخط که به سختی یافت می شوند فراهم می کند. قابلیت های اضافه شده به درگاه کتاب خانه میراث گونه های زیستی امکان جستجو برای تصاویر را از طریق نام گونه، نام های رایج، موضوع ها و تصویرگران فراهم می آورد. دسترسی گسترده از طریق کم ترین آموزش علمی کاربران، از دانش آموزان و معلمان گرفته تا دانشمندان، از آموزش پیچیده تر بهره مند می سازد. هنگامی که تصاویر موجود هستند و در مکان هایی چون فلیکر و محیط های ویکی مدیا توصیف می شوند، آن ها به آسانی در دیگر بخش های گونه های زیستی و غیر زیستی هم چون و یکی اسپسایس (1) ، ویکی مدیا و دائره المعارف زندگی موجود و مرتبط هستند؛ مانند محتوای متنی در کتاب خانه میراث گونه های زیستی، بیشتر محتوای تصویری تحت حوزه عمومی قرار می گیرد و برای دانلود رایگان و استفاده مجدد قابل دسترسی است که تصاویر می توانند تا ابزار آموزش، انتشار و تحقیق برای دانش آموزان هم چون محققان در بسیاری از زمینه ها ادغام شود. الگوریتم ها در دسترس خواهند بود و با خروجی تشخیص نوری نویسه ها (2)

در هر مجموعه متنی قابل استفاده بوده به طوری که فواید کلی تری را برای کتاب خانه های رقومی به همراه خواهند داشت. به علاوه این طرح می تواند برای مجموعه های تصویری دیگر که تعداد زیادی از تصاویر تاریخ طبیعی را دربر می گیرد، به کار رود.

منابع

.Blum AS, 1993, Picturing Nature: American Nineteenth Century Zoological Illustrations, Princeton University Press, Princeton, NJ

.Browne, J 2011, 'Illustrations as substitute specimens. Paper presented at the Life and Literature Conference, Chicago, IL

Burtt, EH WE Davis 2013, Alexander Wilson: The Scot who Founded American Ornithology, Harvard University Press, Cambridge, MA

ص: 235


1- Wikispecies
2- ptical Character Recognition

.Gwinn, NE Rinaldo, CA, 2009, 'The Biodiversity Library: Sharing biodiversity with the world', IFLA Journal, vol. 35, no. 1, pp. 25-34

.Rinaldo, CA Smith, J 2014, 'Moving through time and culture with the Biodiversity Heritage Library', in Migrating Heritage: Experiences of Cultural Networks and Cultural Dialogue in Europe, ed P Innocenti, Ashgate Publishing Group, Surrey, pp. 95-108

ص: 236

ص: 237

چکیده

به دلیل سهولت و دسترس پذیری ابزار ضبط رقومی و ازدیاد و تکثیر منابع و متونی که در وب گاه ها هر روزه و هر ساله توسط افراد غیر متخصص در سطح عامه در حال ایجاد است، امروزه متخصصان امور فرهنگی با کمبود امکانات مالی مواجه اند. این امکانات با سؤالات جدیدی درباره مجموعه ها و فراداده ها همراه است. وقایع و رویدادها در زمانی که اتفاق می افتند شکل نمی گیرند بلکه در هنگام ثبت و ضبط و آرشیو شدنشان شکل می گیرند. ابزار ضبط شخصی و روش های آرشیو کردن امروزه پیچیده تر شده و فراداده ها به طور خودکار ایجاد می شوند.

مقاله حاضر چگونگی گردآوری محتواها توسط سازمان ها برای حمایت از مأموریت های تحقیقاتی شان را بررسی می کند که مثال ها، توصیه عملی و بحث درباره کاربردهای بلند مدت را در بر می گیرد. هم چنین این مقاله به بررسی این مسئله می پردازد که چگونه محتوا و متون ایجاد شده می تواند توسط کتابداران نگهداری و در مکانی فرهنگی برای محققان دسترس پذیر می شود.

کلید واژه ها: فراداده، برچسب گذاری، محتوای به اشتراک گذاشته شده توسط کاربران، مجموعه های رقومی.

ص: 238

امروزه ما همه فهرست نویس هستیم: شما نیز قادر خواهید بود فراداده ها را برای مجموعه های تحقیقاتی خودتان سازماندهی کنید

اشاره

*امروزه ما همه فهرست نویس هستیم: شما نیز قادر خواهید بود فراداده ها را برای مجموعه های تحقیقاتی خودتان سازماندهی کنید (1)

نوشته ربکا اِل. لوباس (2) | ترجمه محبوبه ربیعی (3)

قبل از ورود تلفن های هوشمند، رسانه های اجتماعی و وب به دنیای امروزی کتاب خانه ها و آرشیوها منابعی را در زمینه وقایع و تاریخ محلی به بهترین نحو ممکن با تمرکز بر مجموعه ی ارائه شده جمع آوری می کردند.

بریده جراید، جزوه ها، پوسترها و عکس ها که تصویری از وقایع گذشته تاریخی که در زمان خودش جزء اخبار جاری بوده، ایجاد کرده اند. این موارد کم تر از آن چیزی بود که امروزه وجود دارد و هرکسی نمی توانست به ابزار عکاسی یا چاپ دسترسی داشته باشد. شکل فیزیکی یک اثر ممکن بود سال ها پس از وقوع یک واقعه وارد مجموعه بشود زمانی که رویداد مورد نظر از حافظه ها پاک شده و خالقان محتوا یا اثر در گذشته باشند.

به دلیل به کارگیری وسیع ابزارهای امروزی، شرح محتوا و مستندسازی و دبیزش وقایع افزایش یافته

ص: 239


1- we are all catalogers now: leveraging do it yourself metadata for research collections
2- Rebecca L. lubas. Claremont Colleges Library, Claremont, California, USA. rebecca_lubas@cuc. claremont.edu
3- کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی سازمان اسناد و کتاب خانه ملی: rabieimana@ gmail.com

است. هر شهروند به تنهایی می تواند یک گزارشگر باشد و نیازی به مهارت های پیشرفته فنی ندارد. خالقان آثار و محتوا، حرفه ای تر و توانمندتر شده اند. در برخی موارد ممکن است گواهی نامه های عمومی خلق محتوا (1) را به کاربرند، یا فراداده های مشروح و یا مثال هایی را به محتوا افزوده کنند و نیز ممکن است که از داده هایشان فایل پشتیبان تهیه کنند. چگونه متخصصان امور فرهنگی می توانند تقاضای ورود انبوهی از منابع و متون را به مجموعه داشته باشند؟ آیا باید تلاش کنند؟ آیا کتاب خانه ها و آرشیوها در این زمینه مسؤولیتی دارند؟ (لمپرت 75، (2)). مسئله یافتن روش هایی است که بتوانند از عهده حجم انبوهی از منابع موجود برآیند. خطر عدم توجه به این منابع مطرح است. کاهش اهدا کنندگان که دیگر جعبه هایی از عکس را به آرشیو اهدا نمی کنند. تصاویر یا منابع دیگر ممکن است وارد مجموعه شود یا نشود و یا ممکن است مفید باشد یا نباشد و یا ممکن است نسخه پشتیبان داشته و یا نداشته باشد. گرچه امروزه ابزارهای دسترسی آسانی وجود دارد برای این که هر کسی بتواند اطلاعات و منابع شخصی خود را آرشیو کند اما این بدان معنی نیست که هر شخصی

می تواند منابعش را بهتر از آن چه در آلبوم های عکس قدیمی نگهداری می کرده، سازمان دهی و حفاظت کند، به ویژه اگر نیازمند انتقال و استفاده از یک وسیله و ابزار جدید باشد.

کتاب خانه ها منحصراً در مورد این مشکل مورد خطاب قرار دارند. کتاب خانه ها دارای ابزار و مهارت های جمع آوری سازماندهی و آماده سازی منابع به نحوی که موجب ارزش افزوده آن ها نسبت به زمانی که به صورت نامنظم در وب هستند، می باشند. ما برخواسته از فرهنگ استانداردسازی هستیم مهارتی که می تواند در ارتباط به هر دو جنبه هم فرصت و هم معضل به کار گرفته شود. در واقع کاربران می توانند به خلق محتوا بپردازند و به راحتی ارتباط متقابل برقرار کنند و این لزوماً بدان معنی نیست که ما منابع بیشتری برای جمع آوری داریم بلکه بدان معناست که ما فرصت های بیشتری داریم از کاربران مجموعه در این امر استفاده کنیم. همان طور که فناوری موانع استفاده را از بین می برد و کاربران احساس می کنند که خصوصی تر ارتباط برقرار کرده اند.

به این ترتیب کار گردآوری، حفاظت و نگهداری مجموعه به پایان می رسد (المپرت، 81)؛ و مجموعه ها به جای این که در زمان انجماد و توقف یابند، زنده و پویا خواهند بود.

این مسئله بحرانی برای کتاب خانه ها و آرشیوها به وجود می آورد. مؤسسات امور فرهنگی دو دیدگاه دارند: حفاظت و نگهداری از منابع برای آینده و دسترس پذیر ساختن آن ها برای کاربران جاری (وان هالند 717، (3) ). به کارگیری فراداده های ایجاد شده توسط کاربران در جامعه آرشیوی بیشتر

ص: 240


1- Creative Commons licenses
2- Lampert
3- Van Hooland

پذیرفته شده است. (گورز السکی 20، (1)). امکانات برای مورد اولی با افزایش میزان منابع و محتوا افزایش می یابد، همان طور که نیروی بالقوه برای مورد دومی با افزایش فناوری فراداده هایی که توسط کاربران افزوده شده، افزایش می یابد.

آمادگی برای بهره برداری غنی

شاید سخت ترین سؤال این باشد که از کجا آغاز کنیم. کتاب خانه چه منابعی را در حال حاضر جمع آوری می کند و تمرکز مجموعه روی چه منابعی است؟ و از میان انبوه منابع موجود در اینترنت چگونه می توان اطلاعات را محدود کرد. اگر شما فکر کنید بر حسب آن چه می خواهید ایجاد کنید، این مسئله بهتر قابل مدیریت است اگر منابع شما چاپی است. برای مثال اگر کتاب خانه شما منابعی را در زمینه سیاست محلی گردآوری می کند (پوسترهای انتخاباتی، عکس های گردهمایی های سیاسی و.) این موارد برای شروع مناسب است.

جستجوی خدمات موجود برای محتوای ایجاد شده می تواند در شناسایی و تشخیص صاحبان محتوا و موادی که به صورت موضوعی سازمان دهی شده اند کمک کننده باشد. طرح مجموعه های رقومی الگویی که گروه فلیکر (2) استفاده می کند را مورد آزمایش قرار دادند (جت) (3) . فلیکر و به اشتراک گذاشتن عکس مشابه و آرشیو خدمات نقطه ی شروع خوبی است به این دلیل که اعضا می توانند از مجموعه عکس ها، آلبوم ها و گروه ها برای مقایسه و تطبیق محتوا که بر اساس محل و موضوع است استفاده کنند. خدمات موجود نیز این شانس را به شما می دهد که بهترین روشی که کتابداران انجام می دهند را انجام دهید روشی را یاد بگیرید که یک نظام سازمان یافته می تواند جستجو و دستیابی شما را به حداکثر ممکن ارتقا دهد.

توجه داشته باشید اگر شما برای موارد شخصی جستجو می کنید، به ویژه اگر در تلاش هستید که منابع و موادی را از وقایع جاری به دست آورید، شما می توانید روش های شبکه های اجتماعی را بکار بندید. دانستن روند عضویت در توییتر (4) می تواند دریافتن محتوای مناسب جامعه مخاطبین مناسب برای موضوعی که شما در تلاش برای گردآوری آن هستید، راه حل کلیدی باشد. کاربران به مجموعه های تفصیلی علاقه و تمایل دارند (استیویلیا 64، (5) )؛ بنابراین ممکن است جستجوی دسته ای از منابع مناسب

ص: 241


1- Gorzalski
2- Flickr
3- Jett
4- Twitter
5- Stvilia

به جای تلاش در عدم پوشش یک منبع با ارزش در یک زمان، مؤثرتر و کارآمدتر باشد.

وقتی شما در مرحله بهره برداری هستید می بایست سنجیده تر و در عین حال منعطف تر عمل کنید (لمپرت، 74). همان گونه که فناوری به سرعت روبه رشد و ظهور است، شما باید قادر به پاسخگویی روش های جدیدی باشید که در آینده ایجاد و توزیع متون و منابع را به آسانی توسعه دهد.

سابقاً شما از مسیرهای ثابت و موجود برای انتخاب منابع استفاده می کردید، اما باید بتوانید راهبرد و اسپاری مجموعه فعال و پویا را توسعه دهید. اولین قدم برای این منظور این است که بدانید گردآورندگان و خالقان محتوا و متون کجا هستند و سپس قادر خواهید بود مسیرهایی را برای حضور آن ها در مجموعه تان ایجاد کنید.

حقوق

پیش تر شما بدنه ی منابعی را که قصد داشتید گردآوری کنید را شناسایی می کردید ولی این که بتوانید به لحاظ قانونی آن ها را به دست آورید منوط به رعایت حقوق مالکیت معنوی آثار بود. این مسئله می تواند بسیار وقت گیر باشد و بازده و نتیجه ی مطلوبی نداشته باشد.

مسئله حق مالکیت به تنهایی می تواند دلیل خوبی برای شروع باشد. حقوق و قوانین حق مؤلف دلیل خوبی است برای هدف قرار دادن خدماتی که در آینده به وجود خواهد آمد و اطلاعات حقوقی را برای شما به نمایش درآورد و به ویژه جایی که گواهی نامه عمومی خلق محتوا مورد توجه و تشویق قرار گرفته است. این می تواند در وقت شما صرفه جویی کند. هم چنین لازم است که به این مسئله توجه کنید که موسسه شما با چه سطحی برای استفاده و به کارگیری مجدد راحت تر است برای مثال آیا شما فقط می خواهید منابع را که مجوز دسترسی بیشتری دارند را گردآوری کند (گواهی نامه اختیار که به هر شخصی اجازه می دهد که محتوا را تغییر بدهد یا مجدداً استفاده نماید) یا ترجیح می دهید که منابعی را که اجازه هیچ گونه تغییری در آن ها نیست را گردآوری کنید.

ایجاد راهنما برای آن چه کتاب خانه یا موسسه ی شما قادر به انجام آن خواهد بود؛ به عبارت دیگر چه میزان نظارت بر گردآوری منابعی که قصد افزودن به مجموعه تان دارید، لازم است. اگر شما این طور فکر می کنید که احتمالاً منابعی وجود خواهد داشت. برای صرفه جویی در وقت مستقیماً با نویسنده تماس بگیرید برای درخواست اجازه از لحاظ حقوقی و در عین حال برنامه و طرحی برای ارتباط داشته باشید. موسسه شما می بایست یک فرم مشخص با قالب و زبان استاندارد داشته باشد و البته شما می توانید در صورت لزوم آن را تغییر دهید. به خاطر داشته باشید که زمانی که صرف دریافت مجوز می کنید می بایست نسبت به مسئله موضوع برای مجموعه تان تقدم داشته باشد. وقایع ساده و عمومی

ص: 242

که سالانه است نیاز به صرف وقت به همان میزانی که در مرتبه اول صرف شده را ندارد. اگر صاحب محتوا و اثری اجازه صادر نکرد، احتمالاً برای تعدادی محتوای مشابه دیگر هم همین اتفاق می افتد.

واسپاری و تحویل

لازم است که در مورد چگونگی ذخیره ی مواد و منابع تصمیم گیری کنید که این امر خود با انتخاب منابع مرتبط است. نحوه گردآوری و حفاظت منابع و انتخاب نظامی که شامل دانش فنی شما در مدیریت و حفاظت منابع است می بایست تعریف شود.

به همان میزان که فراداده ها در جستجو برای انتخاب منابع با اهمیت اند، انتخاب نظامی برای اخذ این فراداده ها نیز ضروری می نماید.

کیفیت نظام می بایست هماهنگ و متناسب با منابعی که در آن مجموعه تحت مدیریت شماست باشد. توجه داشته باشید که ممکن است شما بتوانید تعداد زیادی از مجموعه هایی که ایجاد می کنید را توسط خالقان آثار و تحت نظارت و کنترل خودتان ایجاد کنید.

برای مثال اُمِکا (1) [وب گاه دسترسی آزاد که هر کسی بدون داشتن مهارت فنی خاص می تواند محتوایی را که خلق کرده به اشتراک بگذارد] اجازه می دهد خالقان آثار و محتوا به آسانی مجموعه های رقومی را با حمایت نسبتاً اندکی بر روی وب گاه برای نمایش عموم به اشتراک گذارند. هم چنین می توانید گروه هایی را با مشاوره و پیشنهاد ایجاد کنید که بنابراین آن ها قادر خواهند بود خودشان مجموعه ای برخط ایجاد کنند که سطح پیچیده تری از رسانه ها و شبکه های اجتماعی دارند.

فراداده های توصیفی

منابع تهیه شده در بردارنده ی فراداده هایی هستند. طبیعتاً شما می خواهید موسسه یا کتاب خانه ی خود را مطابق استانداردها قرار دهید. استانداردها و ارزش های حرفه ای ما برای حمایت متداوم سازمان و یافتن همه آن چه که به کار برده شده، است؛ اما با فراداده هایی که به صورت عینی وارد مجموعه می شوند چه باید کرد؟

فراداده های فنی ممکن است توسط ماشین ایجاد گردند (همانند آن هایی که مستقیماً توسط دوربین تولید می شوند) گرچه ممکن است توصیف بیشتر حالت موضوعی و شخصی داشته باشد.

خالق محتوا ممکن است تصویری همراه با عباراتی یا کلماتی برچسب گذاری یا طبقه بندی کند

ص: 243


1- Omeka

که قضاوت با ارزش یا دیدگاهی موضوعی نسبت به واقعه یا شی عینی در تصویر همراه داشته باشد. دیدگاه موضوعی چه میزان از محتوا را تشکیل می دهد؟ آیا کتاب خانه یا آرشیو محتوایی را مورد استفاده قرار می دهد که دارای مسئولیت معنوی برای حفظ این دیدگاه است؟ و آیا به همان میزان مسئولیت برای تهیه ی فراداده ای عینی و تحلیل آن دارد؟ اگر چنان چه دیدگاه عینی مخالف خالقان محتوا و اثر باشد موارد اخلاقی چه هستند؟ نکته ای که دیدگاه توسط خالق اثر به وجود می آورد ممکن است ارزش کاوش را برای اطلاعات عینی افزوده سازد.

فایده ی برچسب گذاری و قرار دادن کلید واژه بر متونی که فراداده های موجود در آن توسط کاربران مجزا نشده، زمانی مشخص می شود که محتوا نمایه سازی شود - در این زمان به طور مثال کاربر می داند که کی، کجا و چه کسی در یک تصویر است. این موقعیت هم چنین به شما این امکان را می دهد که اگر شما تصاویری از خیابان اصلی در 1910 ندارید - اما تصاویری از واقعه سیاسی جاری داشته باشید. پیشنهادها و یادداشت های کاربران ممکن است در رابطه با عقاید و دیدگاه های خالقان محتوا باشد. در کتاب خانه ها مرسوم است که در مورد فراداده ها بی طرف باشیم اما نگهداری محتوا و متون موضوعی ممکن است دارای ارزش تاریخی باشد. فرهنگ جدید متون ثابت می تواند برگرفته از تاریخ باشد؛ بنابراین خط مشی وضع شده بر چگونگی مدیریت فراداده ها مورد انتقاد است قبل از این که شروع به جمع آوری کنید و نقشی در اهداف مجموعه داشته باشید. هم چنین به خاطر داشته باشید خالق اثر ممکن نیست بخواهد که اثرش تغییر کند و احتمالاً آن را جزء مدارکش قرار می دهند.

مخاطب بالقوه پیشنهادهای فراوانی دارد - حتی در محتوا و منابع جزئی در یک ویدیو - بر چسب گذاران ممکن است پیوندهای عمیقی را در لحظات خاص در یک ویدیو ایجاد کنند (مدن 699 (1) ). محتوا ممکن است در سطحی مجزا از هم شرح داده شوند که کتاب داران منابعی برای ایجاد آن ها ندارند.

دوام و پایداری (مجموعه)

شما پس از این که منابع را شناسایی کردید، مسائل حقوقی را حل نمودید، در صورت لزوم با نویسنده تماس برقرار کردید و در نظام خود مرحله ی جمع آوری را انجام دادید - حالا می بایست چه کنید؟ لازم است که این مسئله که مسئولیت شما در قبال حفاظت و نگهداری دائمی این محتوا یا منبع، یا برخی مسؤولیت هایی که بر دوش خالق اثر است را مورد توجه قرار دهید. این سؤالات کلیشه ای در

ص: 244


1- Madden

مورد گسترش مجموعه پیش می آید که آیا به همان شکل اولیه محتوا، بکار رود یا رویکرد جدیدی مورد نیاز است؟

شیوه هایی که برای جمع آوری به کار برده اید را قبل از شروع تعریف نمایید، این امر در پاسخگویی به سؤال فوق شما را یاری و راهنمایی می نماید. بخاطر داشته باشید که اگر چنان چه اشکال مختلف متنوعی را گردآوری کنید ممکن است نیاز داشته باشید جهت نگهداری و حفاظت منابع درباره ی ایجاد نرم افزارهایی با قابلیت خواندن این اشکال، اطلاعات کسب کنید. روش دیگر این است که منابع منتخب را برای افزایش دوام آن ها به شکل استاندارد تبدیل کرد، گرچه ممکن است این کار باعث آسیب رساندن به ماده ی اصلی شود. کاوش و بازیابی منابع از طریق خدمات موجود به بسیاری از استانداردها برای اندازه و شکل پوشه کمک می کند؛ به عبارت دیگر در این مرحله است که می توانید از خدماتی که خالقان محتوا انجام دادند بهره جویید.

سیاه هی مقابله برای جمع آوری منابع

این سیاهه وارسی و مقابله وسیله ای است که به شما ایده هایی ارائه می دهد جهت راهنمایی و ارائه دستورالعملی بنیادی و اصولی به منظور ایجاد مجموعه ای موفق از منابع و فراداده هایی که توسط کاربران ایجاد شده است.

گزینش داده ها از وب گاه های مختلف و قرار دادن در وب گاه مرکزی جهت نمایه سازی

انتخاب موضوعات یا رویدادها جهت بررسی و کاوش.

مدیریت و هدف قرار دادن وب گاه های منابع دسترسی آزاد و شبکه های اجتماعی. تصمیم گیری در مورد فرم و اشکال منابع انتخابی.

واسپاری

انتخاب نظام. دانستن قابلیت ها و محدودیت های نظام منتخب.

سوالات حقوقی

تصمیم گیری در مورد شروط و محدودیت های حقوقی که توان مدیریت آن را داشته باشید. تصمیم گیری در مورد ادامه ی تماس با نویسنده یا عدم تماس به دلیل صراحت حقوق.

ص: 245

فراداده

تعریف فراداده هایی که برای هر منبع لازم است.

توجه به این نکته که چه منابع و روش هایی برای ویرایش و افزودن فراداده ها نیاز است. تعریف خط مشی ویرایش برای فراداده هایی که توسط کاربران ایجاد شده است.

تعهد

تصمیم گیری در مورد یک قسمت یا فردی بر روی وب گاه جهت افزودن نشانه ها و پیوندها. تصمیم گیری در مورد ویرایش نظراتی که کاربران بر روی وب گاه قرار می دهند. ایجاد متن استاندارد برای کاربرانی که نظراتشان را قرار می دهند جهت امضای حقوقی به منظور کاربرد و ویرایش آن چه به اشتراک گذاشته اند.

جمع آوری داده های کاربردی.

نتیجه

اشاره

برای استفاده ی فراداده ها به عنوان درگاهی برای ایجاد مجموعه های کامل تر و به روز و پویا امکانات بسیاری وجود دارد. کتاب خانه ها و آرشیوها می توانند متون جدیدی را برای مجموعه شان فراهم کنند (بولن 31، (1) ). فناوری و دخالت کاربران هرگز مانند گذشته نیست و فایدهی آن برای کاربر جاری این است که تقابل خود را با آرشیو جهت ثبت تاریخ و تحقیقات آینده برای دسترسی به ثبت آنی وقایع، افزایش دهد.

ما می توانیم کاربرانی را انتخاب کرده و برای محققان پیشینه های غنی ایجاد کنیم. سابقاً فراداده ها تنها متعلق به ما [کتابداران و آرشیویست ها] بود، اما امروزه اکثر کاربران نیز توانایی ایجاد فراداده دارند و این امکان را به ما می دهند که با کمک آن ها پیشینه های بهتری را جهت استفاده ایجاد کنیم.

منابع

.Bullen, Andrew. "The 'Long Tale': Using Web 2.0 Concepts to Enhance Digital Collections." Computer in Libraries [Online], 28.9 (2008): 31-35

ص: 246


1- Bullen

Web. 27 Apr. 2014

Gorzalski, Matt. "Examining User-Created Description in the Archival Profession." Journal

of Archival Organization [Online] 11.1-2 (2013): 1-22. Web. 27 April 2014

Jett, Jacob, Megan Senseney, Carole L. Palmer. "A Model for Providing Web 2.0 Servicesto Cultural Heritage Institutions: The IMLS DCC Flickr Feasibility Study." D-Lib Magazine[Online], 19.5/6 (2013). web. 27 Apr. 2014

Lampert, Cory, Su Kim Chung. "Strategic Planning for Sustaining User-Generated Contentin Digital Collections." Journal of Library Innovation [Online], 2.2 (2011): 74-93. Web. 27Apr. 2014

Madden, Amy, Ian Ruthven, David McMenemy. "A classification scheme for content analyses of YouTube video comments." Journal of Documentation [Online], 69.5(2013):.693-714. Web. 27 Apr. 2014

Stvilia, Besiki Corinne Jörgensen. "User-generated collection level metadata in an onlinephoto-sharing system." Library Information Science Research [Online], 31.1 (2009): 54-65. Web. 27 Apr. 2014

Van Hooland, Seth, Eva Mendez Rodriguez Isabelle Boydens. "Between Commodificationand Engagement: On the Double-Edged Impact of user-Generated Metadata within the Cultural Heritage Sector." Library Trends [Online], 59.4 (2011): 707-720. Web. 27 Apr. 2014

ص: 247

چکیده

تغییر و تحولاتی در میزان توجه و اهمیت به کتاب خانه های مدارس در کشور سوئد شکل گرفته است. برای مدت زمان طولانی در قانون کتاب خانه (1) از آن ها نام برده شده است؛ اما اجباری در این زمینه نبوده است. سهامداران برجسته در طول دهه پیش تلاش هایی در جهت تغییر قانون گذاری ها کرده اند. قانون آموزش سوئد در سال 2011 امکان دسترسی به کتاب خانه های مدارس را در تمام انواع مدارس اجباری اعلام کرد. دخالت های حامیان و مدافعان سبب شکل گیری این تغییرات در قانون گذاری ها شده است. هنوز ضرورت حمایت ها برای ارائه تعریفی برای توسعه ها و اصلاحات قوانین احساس می شود. قانون آموزش می تواند مبنایی برای بررسی این موضوع باشد. راهبردهای متعدد در مدافعان و حامیان در دستور جلسه قرار گرفته است.

یک شبکه در این جا برجسته به نظر می رسد، شاید از نظر ساختاری متفاوت و بی نظیر باشد، در حالی که سهامداران به ایجاد توسعه در کتاب خانه های مدارس تمایل نشان می دهند: گروه کتاب خانه ملی مدارس (2) ، تأسیس شده در دهه 1990 این شبکه و گروه لابی کتاب خانه برگزیده سال مدرسه سوئد را انتخاب می کنند، بروشورها را چاپ می کنند، فراهمایی ها را ساماندهی می کنند و گروه مرجع خوبی برای سیاست ها و قوانین محسوب می شود. این گروه از بیش از 20 انجمن تشکیل می شود تعدادی از این غیر دولتی ها (3) ، اتحادیه های اصناف، انجمن های منطقه ای و انجمن کتاب خانه سوئد بوده اند. هم چنین سازمان های دولتی و اخیراً کتاب خانه ملی در این جا آورده شده اند.

بازرسان مدارس کشور کنترل استانداردهای مدارس را به عهده دارند و این به نوبه خود نقشی مهم در اجرای قوانین جدید خواهد داشت. جالب است بدانیم در حال حاضر در سوئد به برخی مدارس اجازه تأسیس کتاب خانه به دلیل نداشتن برنامه های مناسب برای کتاب خانه ها در مدارس داده نشده است. آژانس ملی آموزش و پرورش سوئد (4) و بسیاری از ذینفعان دیگر در برنامه توسعه کتاب خانه ها فعالیت داشته اند. دانشگاه ها در تلاش برای برنامه ریزی مناسب برای کتابداران و مدرسان می باشند. هماهنگ کنندگان شهرداری یا منطقه ای کتاب خانه های مدارس تلاش در جهت بالا بردن کیفیت کتاب خانه های مدارس دارند و از این اقدام حمایت و پشتیبانی می نمایند حال باید مسئولیت تأمین و برآورده ساختن نیازها و ضروریات قوانین سال 2011 را به عهده گیریم.

کلید واژه: کتاب خانه های مدارس، قانون گذاری، مدافعه، ذینفعان، سوئد

ص: 248


1- Library Act
2- National School Library Group
3- NGO
4- Swedish National Agency of Education

همکاری با هدف قانون گذاری در کتاب خانه مدارس و توسعه کتاب خانه مدارس در کشور سوئد

اشاره

*همکاری با هدف قانون گذاری در کتاب خانه مدارس و توسعه کتاب خانه مدارس در کشور سوئد (1)

نوشته مود هِل (2) | ترجمه عارف ریاحی (3)

مقدمه

قانون آموزش سوئد دسترسی دانش آموزان به کتاب خانه های مدارس از سال 2011 در تمام مدارس را اجباری اعلام کرد. ذینفعان برجسته در دهه گذشته در ایجاد تغییر در قوانین همکاری داشته اند. دخالت مدافعات و طرفداران سبب شکل گیری این نوع تغییر شد. هنوز ضرورت مدافعات احساس می شود با این وجود افزایش دانش و آگاهی و ارائه تعریفی برای توسعه ها برای به وجود آوردن آگاهی هوشیاری در میان افراد ضروری است. این تغییرات در قوانین به چه چیز منجر شد؟ کتاب خانه های مدارس بیش از پیش به چشم می آمدند. راهبردهای متعدد در جریان حقوقی و دعوی ها در صورت کار قرار گرفته اند و هم کاری بین انجمن ها - در مناطق، در حکومت و قدرت مرکزی و شهرداری ها - را شامل می شدند - برای مثال گروه متخصص کار و اعمال نفوذ، هم کاری با مدیریت مدارس و یا هم کاری با کتاب خانه های عمومی. برنامه هایی نیز در حال اجرا باهدف تغییر متون حقوقی قوانین می باشند تا بتوانند از این طریق دستورال عمل های کارکنان کتاب خانه های مدارس را شامل شوند. پیشنهادها مطرح شده در این راستا در مصوبات مجلس حزب های متعدد سیاسی آورده شده است.

ص: 249


1- Collaboration for school library legislation and school library development in Sweden
2- Maud Hell: Swedish Library Association, Lund, Sweden
3- دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

پیشینه تحقیق

سوئد (9,7 میلیون نفر) 290 (1) شهرداری، 290 کتاب خانه عمومی و حدود 4000 کتاب خانه در مدارس دارد. مقامات محلی از نظر مالی از کتاب خانه های عمومی و کتاب خانه های مدارس حمایت می کنند. شورای شهرداری در موضوعات مرتبط با کتاب خانه ها، مدارس اجباری، مقطع دبیرستان و پیش دبستانی تصمیم گیری می کند. خود مختاری یا خود سازمانی محلی در سوئد از زمان های بسیار دور رایج بوده است. مقامات محلی نهادهایی مستقل هستند و در محدوده ای خاص در اتخاذ تصمیمات خود از آزادی عمل برخوردارند. مدرسه در سوئد از پایه اول تا نهم اجباری است. کودکان شش ساله در سوئد می توانند به پیش دبستانی بروند اما رفتن به پیش دبستانی برای کودکان اجباری نیست.

اهمیت کتاب خانه در مدارس در سوئد در طول زمان با تغییراتی مواجه شده است. برای مدت زمانی طولانی تنها در قانون کتاب خانه در مورد آنان صحبت می شد اما اجباری نبوده است. آمار و اطلاعات به دست آمده از سال 2012 نشان داد که تقریباً نیمی از دانش آموزان در سوئد در مدارس به کتاب خانه ها دسترسی نداشتند. اغلب اما نه همیشه مدارس دوره متوسطه دسترسی بیشتری به کتاب خانه ها در مقایسه با مدارس ابتدایی دارند.

«زمانی» که وظایفی جدید به مقامات محلی محول می شود باید به حقوق آن ها در خود مختاری ها و تصمیم گیری های آزادانه شان توجه نشان داده شود. «این حالت زمانی به وجود می آید که مکانی که در آن مقامات محلی داوطلبانه خدماتی را فراهم آورده اند، همانند کتاب خانه ها، به ناگاه قوانینی در مورد آن ها وضع می شود»، حکومت این قوانین را به وجود می آورد. به همین دلیل است که اغلب قانون گذاری ها با جزئیات آورده نمی شوند. مدیران و مسؤولین مدارس از مقامات محلی در مورد تصمیم گیری برای چگونگی مخارج و چگونگی اجرا و رعایت قوانین دستور می گیرند. مدارس، مدیران و شهرداری های سوئد باید در حال حاضر کتاب خانه های مدارس را مدیریت و سازماندهی کنند.

کتاب خانه ملی سوئد مسئولیت هماهنگی در حمایت و پشتیبانی از تمام کتاب خانه ها را به عهده دارد. 20 کتاب خانه منطقه ای و محلی در بخش کتاب خانه عمومی وجود دارند و این ها باید افراد را به هم کاری با یک دیگر و ایجاد توسعه در طرح هایی همانند ارتقای مطالعه و خواندن، توسعه خدمات کتاب خانه ای برای گروه های سنی متعدد و یادگیری مادام العمر تشویق کنند. قانون کتاب خانه می گوید، کتاب خانه های منطقه ای مجبور نخواهند بود کتاب خانه هایی در مدارس به وجود آورند، اما می توانند با کتاب خانه های مدارس در مناطق خود هم کاری داشته باشند. نمایندگانی در شبکه اِن اِس جی (2) (گروه کتاب خانه مدارس ملی) دارند.

ص: 250


1- /Sweden.se/quick-facts
2- NSG

حمایت از قوانین در حال تغییر و تحول

کتاب خانه خوب در مدرسه باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟ از متن قانون آموزش به دلیل ذکر نکردن مجهز شدن با کارمند انتقاد شد. به احتمال زیاد عدم بررسی برنامه های خوب آموزشی و تخصیص بودجه به کتاب خانه های مدارس در قانون آموزش مهم ترین موضوع قابل بررسی در این جا خواهد بود.

اکثر کتاب خانه های مدارس کتاب دارانی متخصص و حرفه ای ندارند. گاهی اوقات مدرسان یا یکی از کارکنان مدارس بدون داشتن کوچک ترین مطالعه و اطلاعاتی در مورد کتاب خانه (ال آی ای) (1) و آموزش در این زمینه مدیریت کتاب خانه های مدارس را، البته برای مدت زمانی بسیار محدود، به عهده دارند. در سایر مدارس تعدادی از کتابداران آموزگار آموزش کتاب داری دیده اند یا با کتابداران همکاری داشته اند. لازم است از دسترسی بیشتر دانش آموزان به کتاب خانه های مجهز با کارکنان خبره و متخصص حمایت شود.

سوئد برنام های خاص برای آموزش کتابداران مدارس ندارد. دانشگاه ها برنامه های آموزشی متناسب با کتابداران و مدرسان تدوین کرده اند. در زمان حاضر کتابداران مدارس همان دروس و پیش نیازهای سایر کتابداران را می گذرانند - کارشناسی یا ارشد مطالعات کتاب خانه ها یا مطالعات انجام شده در مورد اطلاعات. پنج دانشگاه در سوئد دوره هایی کوتاه تر برای افراد علاقه مند به فعالیت در کتاب خانه ها دارند.

ذینفعان

در این مقاله قصد دارم به بررسی هم کاری های ذینفعان و انجمن ها در حمایت های مرتبط با توسعه کتاب خانه مدارس و قوانین حاکم بپردازیم. انجمن های متعددی به بررسی نیازها و ضرورت های اکثر گروه های ذینفعان پرداخته اند. در سوئد یک شبکه برجسته به نظر می رسد، شاید از نظر ساختاری کاملاً متفاوت و بی نظیر باشد، از ذینفعان علاقه مند به توسعه کتاب خانه در مدارس تشکیل می شود:

گروه کتاب خانه ملی مدرسه (ان اس جی) در دهه 1990 توسط نویسندگان (نویسندگان کتاب ها) تأسیس شد. این نویسندگان به شهرداری ها به دلیل کاهش تعداد کتاب خانه ها، اغلب در مدارس، واکنش نشان دادند. این برنامه آموزشی مسئولیت کتاب خانه ها را به مدیر هر مدرسه داد. این نویسندگان مقالات مناظره ای در روزنامه ها نوشتند و کتاب خانه ها حمایت کردند. سرانجام گروه ان اس جی گسترش یافت و به گروهی متخصص برای مبارزه و تشویق با توسعه کتاب خانه های مدارس با هدف افزایش علاقه دانش آموزان به مطالعه و بهبود و پیشرفت آن ها تبدیل شد.

ص: 251


1- LIS

امروزه این گروه بیش از 20 انجمن عضو دارد، این انجمن ها تلاش می کنند با همکاری با یک دیگر نتایجی بسیار مفید و مؤثر در کتاب خانه های مدارس دست یابند. تعدادی از آن ها ان جی اُ، اتحادیه اصناف، انجمن های منطقه ای و انجمن کتاب خانه سوئد می باشند. هم چنین سازمان های دولتی و اخیراً کتاب خانه ملی سوئد به این تعداد اضافه شده اند. ان اس جی مسئولیت آگاه ساختن افسران مسئول و سیاستمداران از نقش و مسئولیت کتاب خانه مدارس در برنامه های آموزشی مدارس را به عهده دارد. شاید مدیران، مؤسسات تربیت معلم، سازمان های دولتی و سایر ذینفعان گروه های هدف حمایت ان اس جی را تشکیل دهند.

انتخاب کتاب خانه برگزیده سال مدارس در سوئد یکی از وظایف اصلی ان اس جی است. این جایزه از یک اثر هنری و بازدید نویسنده از دانش آموزان تشکیل می شود. در سالی که مدرسه جایزه را از آن خود می کند کتاب دار مدرسه اغلب سخنرانی و بازدیدی از سایر مدارس خواهد داشت.

اِن اِس جی، همانند بسیاری از اعضایش، بروشورهایی چاپ می کند، سازمان دهی و مدیریت فراهمایی ها را به عهده دارد (برای مثال سالانه در نمایشگاه مدرسه و نمایشگاه کتاب خانه و کتاب) و گروهی مرجع برای سیاست ها و قوانین نیز دارد. تنظیم زمان ملاقات با سیاستمداران و افسران والامقام ملی مرتبط با آموزش یکی دیگر از کارهای ان اس جی است. اعضای این گروه در طول سال با وزرای متعدد آموزش و پرورش به صورت تلفنی صحبت می کنند و با سیاستمداران علاقه مند به فرهنگ و کتاب خانه ها قرار ملاقات می گذارند. انجمن های متعدد در ان اس جی در نهایت توانستند به درک درست تر از مسائل مدافعه و حمایت از کتاب خانه های مدارس و شاید به درک درست تر و بهتری از یک دیگر دست یافتند. چگونگی صحبت با افسران را یاد گرفتند و تأثیراتی نیز بر مسائل مرتبط با کتاب خانه های مدارس داشتند و در مجلس ها و سازمان های آموزشی دولتی در مورد آن صحبت کردند.

ان اس جی و انجمن کتاب خانه سوئد با تأسیس قانون جدید آموزش به سال 2011 تبلیغات اطلاعاتی گسترده ای با هدف شناخته شدن قوانین به تمام مدیران در سوئد راه انداختند. محتوای این تبلیغات از معیارهای تعیین شده توسط هیئت بازرسان مدارس ملی (1) برای بازرسان خودشان گرفته شده بود. هیئت بازرسان می گوید دانش آموزان باید شرایط و معیارهایی داشته باشند تا بتوانند به کتاب خانه های مدارس دسترسی داشته باشند:

1. دانش آموزان در واحدهای مرتبط در مدرسه به کتاب خانه مدرسه دسترسی دارند، یا با فاصله ای منطقی و قابل قبول از زمان مدارس که امکان استفاده مستمر از کتاب خانه را برای برنامه آموزشی

ص: 252


1- The National Schools Inspectorate

دانش آموزان فراهم می آورد تا بتوانند در دستیابی به اهداف مورد نظر مساعدت نماید.

2. این کتاب خانه شامل کتاب ها، داستانی و غیرداستانی، فناوری اطلاعات و سایر رسانه ها می شود.

3. این کتاب خانه سازگار با نیازها و ضرورت های دانش آموزان از نظر ارتقای توسعه زبان و تشویق به مطالعه و خواندن هست (ترجمه شده در یِنسینگِر 2013، (1) )

4. دپارتمان عالی آژانس ملی آموزش سوئد (2) با کتاب خانه های مدارس هم کاری دارد. این آژانس گروهی مرجع برای مسائل و موضوعات کتاب خانه مدارس دارد. افسر این آژانس مدیریت لیست بحث و گفتگوی کتاب خانه های مدارس را به عهده دارد، مقالات اینترنتی ژورنال آموزنده ای در مورد بهترین اقدامات و رویه های کتاب خانه های مدارس دارد و وب سایتی با نام منبع را چک کن (3) در مورد سواد اطلاعاتی، آگاهی انتقادی، بهره گیری از رسانه های اجتماعی و ابزارهای وب سایتی برای تکلیف روزانه مدرسه دارد. این آژانس تعریفی از کتاب خانه مدارس در کتاب چه راهنمای هیئت بازرسان مدارس ملی آورده است:

منابع به اشتراک گذاشته شده و به خوبی تنظیم شده شامل رسانه ها و اطلاعات در اختیار دانش آموزان و مدرسان با کمک کارکنان متخصص می شود. کتاب خانه مدارس بخشی از فعالیت های آموزشی مدارس با مسئولیت حمایت از یادگیری دانش آموزان است. کتاب خانه مدارس می تواند تا حدودی منبعی مطالعاتی یا به عبارتی بخشی از وسایل کمک آموزشی مدارس و سایر ابزارها در نظر گرفته شود و تا حدودی عمل کردی کمک کننده به ارتقا و توسعه دانش و اطلاعات و با مسئولیت خدماتی معین در نظر گرفته می شود (ترجمه شده در یِنسینگِر، 2013).

بازرسان مدارس ملی (4) کنترل استانداردهای مدارس را به عهده دارند. نقشی مهم در اجرای قوانین جدید کتاب خانه مدارس در چارچوب بازرسان، کنترل کیفیت و پردازش برنامه های کاربردی مجوزها دارد. تعدادی از مدارس اجازه فعالیت در این زمینه ندارند زیرا برنامه هایی برای کتاب خانه های مدارس بر اساس قوانین جدید ندارند. اقدامی جدید در سوئد است. از زمانی که این قانون به سال 2011 به وجود آمد شکایاتی به 10% مدارس حسابرسی در مورد کتاب خانه مدارس وارد شد (بسیاری از آن ها مدارس متوسطه مستقلی بوده اند).

انجمن کتاب خانه سوئد، اِس اِل ای (5) - شبکه بندی، طرفداری، تولید مواد و تشویق و ترغیب به

ص: 253


1- Jensinger
2- The Swedish National Agency for Education
3- Check the Source
4- The National Schools Inspectorate
5- Svensk biblioteksförening Swedish Library Association(SLA)

پژوهش - حدود 3700 عضو دارد. این انجمن نقشی مهم تحت عنوان گروه فشار دارد و نقشی بسیار فعالانه در ارتقای قوانین کتاب خانه ها و هموار کردن مسیر برای دستیابی به نظام جامع کتاب خانه دارد. این انجمن گفتگوهایی مستمر با سیاستمداران و سایر تصمیم گیرنده ها خواهد داشت. اخیراً اس ال ای شبکه ای برای متخصصان کتاب خانه مدارس به وجود آورد - اعضایی از انجمن با حضور فعال در توسعه اس ال. شبکه های موجود در این انجمن جلساتی برای به بحث گذاردن و گفتگو در مورد مسائل جاری بسیار مهم دارند.

اس ال ای مطالعات و پیش زمینه های سیاست های کتاب خانه های مدارس (در سوئد) توسط مشاوران ارشد در کتاب خانه ملی سوئد، باربرو توماس (1) (2013) را انتشار داد. وی به این نتیجه دست یافت که از دهه 1940 به توافق هایی در مورد ارزش کتاب خانه های مدارس و نقش مهم آنان در آموزش و افزایش میزان علاقه دانش آموزان به مطالعه در سوئد دست یافتند؛ اما انتقاداتی از ضعف های موجود در استانداردهای کتاب خانه های مدارس صورت گرفت. پیشنهادها مطرح شده برای ایجاد پیشرفت به این موارد اضافه شده است و اغلب نتایجی بسیار ضعیف و کم رنگ داشته است. میزان پیشرفت تناسبی با علاقه و اشتیاق در کتاب خانه های مدارس آورده شده در نوشته ها و سخنرانی ها نداشته است. از دهه 1960 بودجه ای از طرف دولت به ساخت کتاب خانه های مدارس تخصیص داده نشده است. شهرداری ها و مدیران می توانستند از بودجه مدارس در دیگر زمینه ها بهره برند. (برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بودجه مدرسه سوئد به وزارت آموزش و پژوهش رجوع کنید، 2008).

در حال حاضر در حالی که تأسیس کتاب خانه در مدارس اجباری است زمان آن است همان مدرسه ای را داشته باشیم که قانون آموزش به دنبال آن است. برای آن که بتوانیم کتاب خانه هایی معادل در زمانی عقلانی در مدارس داشته باشیم لازم است تلاش بیشتری از خود نشان دهیم. باربرو توماس پیشنهادهایی را مطرح می سازد:

1. اهدافی کاملاً مشخص داشته باشید (برای مثال بیانیه کتاب خانه مدارس یونسکو) (2)

2. نیاز به محرک هایی احساس می شود، برای مثال از طریق کمک های مالی با اهداف از پیش تعیین شده

3. ضرورت حضور کارکنان به تعداد کافی و با دانش و اطلاعات مؤثر احساس می شود.

افزایش تلاش های صورت گرفته در جهت آشکار ساختن نقش ها و وظایف کتاب خانه های مدارس مهم ترین وظیفه انجمن کتاب خانه سوئد هست. لازم است افراد بیشتری به اهمیت کتاب خانه ها در

ص: 254


1- Barbro Thomas
2- UNESCO School Library Manifesto

مدارس پی ببرند. ضرورت حمایت بیشتری احساس می شود.

اس ال ای توانست با همکاری دی آی کی مفهوم کتاب خانه مدرسه در سطح جهانی را گسترش دهند، جایگاهی والا که مدارس می توانند به آن برسند.

انجمن دی آی کِی (اسناد، اطلاعات، فرهنگ) (1) اتحادیه اصناف برای فارغ التحصیلان کتاب داری و اطلاع رسانی و سایر متخصصان دانشگاهی است. این انجمن در سال های اخیر حضوری فعال تر داشته است هم چنین نقشی بسیار مهم در بحث و مباحثه های کتاب خانه ها و حمایت از کتاب خانه ها داشته است. دی آی کی برای چندین سال کیفیت را معیار انتخاب «کتاب خانه برگزیده مدرسه در سطح جهانی» (2) قرار داده بود. مدارس برنده می توانستند علامتی برجسته را در وب سایت خود داشته باشند و رسانه های متعدد آن ها را نشان می دادند، مطبوعات محلی توجهی خاص به این موضوع نشان داده بودند.

این پاداش سبب شد توجه تمایلی خاص به «شیوه عمل کرد در کتاب خانه مدارس» نشان دهند و مقالاتی متعدد در این زمینه نوشته شد، حتی گاهی سبب ایجاد حسادت در میان والدین به دلیل نداشتن یک کتاب خانه خوب در مدارس فرزندانشان می شد. برای مثال، یکی از مادران که خود عضو کتاب خانه است وبلاگی را شروع کرد و وارد یک گروه فیس بوک شد تا بتواند از این طریق بر شهرداری منطقه اش تأثیر گذارد و بدین گونه اطمینان حاصل شود کتاب خانه هایی در تمام مدارس راه اندازی خواهد شد.

انتشار طرح های پژوهشی و حرفه ای

هِل بارت و بی بی اریکسون (3) در مقاله آی اِی اِس اِل ایفلا (4) به سال 2013، دستور حکومت به کتاب خانه های مدارس در سوئد (5) ، دیدگاهی جامع در مورد توسعه کتاب خانه مدارس در سوئد علی الخصوص از دیدگاه تعدادی از مطالعات و طرح ها با بودجه دولتی را مطرح کردند. اشاره داشتند پژوهش صورت گرفته توسط دکتر لوئیس لیمبرگ (6) و دیگران سبب شد به درک عمیق تری از نقش کتاب خانه مدارس در توسعه مدارس دست یابند. این پژوهش اشاره دارد هم کاری بین آموزگاران و کتاب داران دانش آموز مشاهده نشده است هم چنین مدیران در این امر دخالتی نداشتند.

لیمبرگ در دهه 1990 از وظایف جدید کتابداران مدارس نوشت:

4. آموزش استفاده کاربردی از اطلاعات

ص: 255


1- Documents, Information, Culture(DIK)
2- World Class School Library
3- Helle Barrett and Bibi Eriksson
4- International Association of School Librarianship (IASL)
5- A Government Mandate for School Libraries in Sweden
6- Louise Limberg

• ارائه منابعی بی شمار برای تکالیف مدرسه

• هم کاری با آموزگاران برای توسعه آموزش در جهت تجزیه و تحلیل محتوای دانش به جای پرداختن به منابع.

از چندین متخصص بین المللی، از جمله دکتر کارول کولتاو و دکتر رز تاد (1) ، برای صحبت در مورد تجربیات حرفه ای و پژوهشی شان دعوت شد. زیرا آن ها تأثیری عظیم داشتند. حمایت و پژوهش زمان بر است.

فراهمایی ها

دانش و اطلاعات به دست آمده از پژوهش ها و طرح های تخصصی در یک دوره زمانی طولانی در فراهمایی ها در اکثر بخش های سوئد مطرح شدند و حتی امروزه امکان دسترسی به اکثر آن ها در گزارش های نوشته شده و ضبط های رقومی فراهم آورده شده است. سخنرانان می توانند در همکاری با یوآر (2) (شرکت انتقال و توزیع آموزش سوئد، هم چنین در حال حاضر یکی از اعضای ان اس جی) برای مدت زمانی طولانی در وب سایت ها مشاهده شوند. اغلب شیوه ای بسیار مؤثر برای ادامه تحصیل، انتقال در رسانه های اجتماعی از جمله برچسب های در هم برای گزارش های فراهمایی هاست.

گاهی اوقات مدیران و سیاستمداران در فراهمایی های برگزار شده در مورد کتاب خانه های مدارس شرکت می کنند. نقشی بسیار مهم در حمایت از شناخت مزایای دخالت کتاب خانه مدارس در آموزش دارند (برای مثال رجوع کنید به مقاله ی اخیر نوشته شده توسط یک مدیر در فصل نامه کتاب خانه اسکاندیناوی (3) . یِنسینگِر 2013). موفقیت سیاستمداران در نهایت منجر به مطرح شدن پیشنهادهایی آگاهانه و قانون جدید آموزش شد.

فراهمایی اخیر در مارس 2014 تحت عنوان کتاب خانه مدارس 2014 برگزار شد. یکی از سخنرانان رئیس انجمن مدیران مدرسه و مسؤولین آموزش سوئد (4) و پیش تر رئیس آموزش مالمو بوده است. وی در مورد «اطمینان مجدد حاصل کردن از این که چگونه همکاری مدرسه با کتاب خانه مدرسه سبب افزایش میزان سواد خواندن و نوشتن می شود»، از تجربیاتش در مورد نابرابری در آموزش صحبت کرده است. وی می گفت تحت تأثیر مطالعات لوئیس لیمبرگ قرار گرفته است و در واقع وی سبب شد مسائلی را درک کند که پیش تر نمی توانست تعریفی برای آن ارائه دهد. همان طور که در

ص: 256


1- Carol Kuhlthau and Dr Ross Todd
2- UR
3- Scandinavian Library Quarterly
4- The Swedish Association of School Principals and Directors of Education

گزارش حکومت به سال 2013، فرهنگ مطالعه (1) ، آورده شده است وی می اندیشد کتاب داران مدارس باید مشمول قوانین کتاب خانه های مدارس شوند.

وی تأکید کرد تمام افراد حاضر در مدرسه مسئولیت نتایج پیزا (2) ، آمار نشان دهنده میزان کاهش در مهارت های مطالعه و درک مطلب در سوئد از سال 2000 به بعد را به عهده دارند. تمام افراد باید با یک دیگر هم کاری داشته باشند، بر تجربیات و تخصص های یک دیگر تأثیر گذارند تا از این طریق دانش آموزان دریابند یادگیری امری بسیار ضروری است و فرایندی است که در تمام طول زندگی ادامه خواهد یافت. مدیران مدارس موفق در ارتقای میزان عملکردشان با تمام کارکنان از جمله کتابداران تعامل دارند. زمانی که وی کتاب خانه مدرسه را برای کسب پاداش کتاب خانه برگزیده مدرسه سال در ان اس جی آماده می کرد به خوبی واقف بود مدارس برنده مدیرانی دارند که کتاب داران و آموزگاران را تشویق و ترغیب می کند و به مهارت های آن ها اطمینان کامل دارد.

کتاب خانه مدرسه باید فرهنگ مدارس سنتی را به چالش بکشد، با وظایف پیچیده تر نقش آموزشی آن ها را تقویت سازد. به عوامل کتاب خانه ای و تحقیقات گسترده تر و بیشتر در زمینه آموزش آموزگاران و کتابداران نیاز داریم. کتابداران مدارس باید همانند دیگر حرفه های انفرادی در مدارس توانایی سازمان دهی فعالیت مورد نظر را داشته باشند زیرا نمی توانند در همه جا حضور داشته باشند. تمام منابع مدارس باید با یک دیگر ادغام شوند و تعامل داشته باشند.

آمار، بخشی از حمایت و مدافعه

هیئت بازرسان مدارس ملی مطالعه ای بسیار اجمالی و نه شناخته شده در سطح عمومی، با همکاری وزیر آموزش و پرورش آن زمان انجام دادند، تعدادی از مدارس و کتاب خانه های آن مدارس را انتخاب کردند. نتایج به دست آمده بسیار تأسف برانگیز و ناراحت کننده بود و سبب شد تعدادی از افراد در کتاب خانه های مدارس در جهان به پا خیزند و نابرابری استانداردها را نشان دهند. تعداد آمار به دست آمده از کتاب خانه مدارس رسمی بسیار کم بود و آن چنان مفید واقع نشد.

کتاب خانه ملی (کی بی) (3) در انجمن هنر مسؤولیت های ایجاد هم کاری، هماهنگی و آمار در کتاب خانه های سرمایه گذاری شده توسط حکومت ها به سال 2011 را به عهده گرفت. کی بی، برای ایجاد اطمینان از گفتگو در بخش کتاب خانه، تأثیرات کمیته مشاوره و گروه های متخصص را مطرح

ص: 257


1- The Culture of Reading
2- PISA
3- KB

ساخت. صحبت در مورد ارتقای کیفیت کتاب خانه های مدارس در اولویت قرار گرفت. بخشی خاص برای بررسی کتاب خانه ای مدارس و گردآوری اطلاعات آماری کتاب خانه ها تأسیس شد.

متصدی کی بی مقاله ای در مورد کتاب خانه های مدارس سوئد در فصل نامه کتاب خانه اسکاندیناوی نوشت. حمایت و پشتیبانی از ایجاد توسعه در کتاب خانه های مدارس مطرح شد هم چنین سایر اعضای بخش کتاب خانه برای مثال تحریر بروشورهایی با توصیه هایی برای هم کاری بین کتاب خانه های عمومی و مدارس بر اهمیت عقد موافقت نامه هایی کاملاً صادقانه و رسمی تأکید می کنند. اندازه گیری کیفیت یکی دیگر از موضوعات مهم مطرح شده در این جا هست - صحبت در مورد چگونگی تأثیر برنامه کتاب خانه های مدارس بر دانش آموزان در رسیدن به اهدافشان در یادگیری.

همکاری سازماندهی شده توسط مقامات محلی مدارس

تعدادی از شهرداری ها مراکز رسانه ای (1) و کتاب خانه هایی در مدارس دارند، با کتاب خانه های مدارس و مسؤولین مدارس هم کاری می کنند. این مراکز به بررسی آموزش، توزیع اطلاعات و شیوه های جدید فعالیت، طرح هایی در مورد مطالعه و کتاب خوانی، درک مطلب و هم کاری با کتاب خانه های مدارس، آی سی تی (2) و سواد اطلاعاتی و رسانه ای در تمام مسائل آموزشی می پردازند. وبلاگ هایی آموزشی برای تمام افراد علاقه مند به کتاب خانه های مدارس دارند. می توانید در مقالات تجزیه و تحلیلی و بسیار مفید به بهترین شیوه برای چگونگی عمل کرد کتاب خانه های مدارس و طرح های توسعه دست یابید.

مرکز کتاب خانه مدرسه شهرداری لاند از طریق کتاب خانه عمومی لاند هم کاری دارد. در شهرداری کوچک تر وَكسجو (3) ، دو کتاب دار شاغل در مدرسه به صورت نیمه وقت با کتاب خانه های مدارس همکاری دارند تا حدودی با هم کاری، آموزش و توسعه کتاب خانه مدارس، حمایت از فعالیتشان از طریق وب سایت ها و وبلاگ ها، در جایی که ایده های بهره گیری از آی سی تی و تشویق دانش آموزان به فعالیت مطرح می شود. مدیر سابق مدرسه در وَکسجو، همان فردی که کتاب خانه های مدارس را بخشی مهم در آموزش و یادگیری معرفی کرد، به شهری دیگر، لینکوپینگ، نقل مکان کرد و در آن جا در نقش مدیر آموزشگاهی دیگر به فعالیت خود ادامه داد. شهرداری لینکوپینگ (4) رویکردی کل نگر و طولانی مدت برای توسعه کتاب خانه های مدارس از طریق ایجاد کتاب خانه های کانونی و مرکزی در مدارس دارد. کتاب دار مدرسه و معلم کتاب خانه در مدارس کتاب خانه کانونی با نقش ها و نگرش هایی

ص: 258


1- Media Centres
2- ICT
3- Växjö
4- Linköping

متفاوت با یک دیگر هم کاری می کنند. آموزگارانی که %10 مسئولیت کتاب خانه را به عهده دارند مسئولیت حمایت از برنامه های کتاب خانه را به عهده خواهند داشت و در واقع نمایندگان رسمی کتاب خانه مدرسه می باشند. تمام این افراد باید دوران آموزشی خاص را بگذرانند.

حال که قانون جدید آموزش تصویب شده است ذینفعان مسئولیت پذیر باید فعالیت داشته باشند تا اطمینان حاصل شود ضرورت ها و شروط قوانین را برآورده ساخته اند.

نکات اصلی حمایت

1. برنامه های آموزشی و سرمایه گذاری ها موضوعاتی بسیار مهم در حمایت می باشند

2. بسیاری از ذینفعانی که در یک شبکه فعالیت دارند از یک دیگر یاد می گیرند و در واقع شیوه ای مؤثر برای فعالیت است

3. باید از حمایت از سطوح مختلف سیاسی، حکومتی و غیره آگاه باشید

4. کسب آگاهی و انتقال آمار به دست آمده در کتاب خانه های مدرسه امری بسیار مهم تلقی می شود

5. پاداش ها و فراهمایی ها شیوه هایی برای توزیع و انتقال علم و دانش در مورد کتاب خانه های مدارس می باشند

منابع

Barrett, H., Eriksson, B. (2013) A government mandate for school libraries in Sweden Available at http://www.ifla.org/node/7926

Blogs. (2014). e.g. Stockholm: http://pedagogstockholmblogg.se/skolbiblioteksbloggen/and /Malmö: http://webapps2.malmo.se/pedagogmalmo/category/skolbibliotek

Jensinger, Edward. (2014). Headmaster's view of the school library. Scandinavian Library Quarterly, 46(1). Available at http://slq nu/?article-volume-46-no-1-2013-7

-Lucassi, Elin. (2013). School libraries a must! Scandinavian Library Quarterly, 46(1). Available at http://slq.nu/?article-volume-46

ص: 259

no-1-2013-9

Ministry of Education and Research. (2008). Funding the Swedish school system. Available at http://www.swedenabroad.com/ SelectImageX/165193/Funding-the-swedish-school-system-080403[1].pdf

Ministry of Finance. (2004). Local authorities. Available at http://www. government.se/sb/d/2102/a/20611

tio available at http://slq.nu/?artcle=volumw-46-no-1-2013-7 ای اس ال tion available at http://slq.nu/?article-volume-46-no-1-2013-7

Nationella skolbiblioteksgruppen, website available at http:// skolbiblioteksgruppen.se/kontakt.htm

Nilsson, Matz. (2014). [How to reassure a schoolworking with the school library to enhance literacy?] Conference recording in Swedish Available at http://urplay.se/Produkter/182431-UR-Samtiden-Skolbibliotek-2014-Jamlik-lasutveckling

School library definition. Trane Jtion available at http://slq. nu/?article-volume-46-no-1-2013-7

/Swedish Association of School Principals and Directors of Education website. Available at http://www.skolledarna.se/In-English

Thomas, Barbro. (2013). Alla elever ska ha tillgång till ett skolbibliotek–en skolbibliotekspolitisk översikt. Available at http://www biblioteksforeningen.org/wp-content/uploads/2013/05/Webb-Slutversion-SKOLBIBLIOTEK-2013-WEB2.pdf

ص: 260

ص: 261

چکیده:

کتاب خانه ها، هر روز به جمع آوری داده برای پاسخ به پرسش ها، ساخت دانش یا حل مشکلات مشتریانشان می پردازند. چرا این فعالیت پژوهشی و یافتن حقایق به سمت حل مسائل سازمانی سوق داده نشود؟ سازمان هایی مانند کتاب خانه ها به گنجینه ای از داده دسترسی و تملک دارند که به وسیله آن می توان به شفاف سازی نیازها و علائق مشتریان دست زد. داشتن تخمینی از جمعیت خدمت گیر (1) بر اساس ناحیه جغرافیایی بازار (2) ، مبنای دقیقی برای ایجاد دامنه وسیعی از داده های ارزشمند مشتریان را فراهم می کند.

کلید واژه ها: کتاب خانه ها، جمعیت خدمت گیر، داده ها یارزشمند

ص: 262


1- population-served
2- geographic market area

استفاده از داده های موجود برای ایجاد داده های جدید به منظور تصمیمات جدید

اشاره

*استفاده از داده های موجود برای ایجاد داده های جدید به منظور تصمیمات جدید (1)

نوشته کریستی کونتس (2) | ترجمه فاطمه زارع زاده (3)

مقدمه

ما کتاب داران هر روز در حال جمع آوری داده هستیم. جمع آوری، سازمان دهی و انتخاب داده از هر نوعی برای حل هر نوع مشکلی از مشتریان را به صورت عالی انجام می دهیم. در حال و هوای این روزها باید این مهارت ها را به سمت خودمان تغییر جهت بدهیم تا بتوانیم مدیریت بهتری داشته باشیم. چرا؟ کتاب خانه ها (و سایر مؤسسات غیر انتفاعی) به خصوص برای موفق بودن و قابل رقابت باقی ماندن نیازمند اطلاعات درباره مشتریانشان هستند. در حقیقت هر سازمانی که با رقابت مواجه باشد باید مجموعه داده های مشتریانش را در اولویت قرار دهد. داده مشتریان به مدیران اجازه داشتن یک بازار موفق را می دهد برای مثال تهیه محصول با بهترین قیمت در بهترین مکان با بهترین ارتباطات برای تبلیغ محصولات. تغییر خصوصیات مشتریان و نیازهای اطلاعاتی ایشان باید هرازگاهی مورد شناسایی قرار بگیرد و مشخص شود. تحقیق مداوم و پویا برای ایجاد خدمات کتاب خانه ای و تهیه مواد لازم برای نیازهای پیچیده در جوامعی که دائم در حال تغییر هستند ضروری است.

ص: 263


1- Using the Data You Have to Create New Data for New Decisions
2- Christie Koontz: دکتری، دستیار تحقیق، مدرسه اطلاعات، دانشگاه ایالتی فلوریدا تالاهاسی، فلوریدا آمریکا
3- کارشناس ارشد کتاب داری و اطلاع رسانی پزشکی، کتاب خانه ملی 4 fatizarezadeh@yahoo.com

فقدان داده ضروری مشتری در اغلب اوقات

با وجود نیاز ضروری، بسیاری از مدیران کتاب خانه آمریکا ممکن است با 1) کمبود داده مرتبط مشتری مواجه شوند که به دلایل: فقدان الزام قانونی برای جمع آوری انواع خاص داده مشتریان است که در نتیجه کارمندان کم تری بدین امر اختصاص داده می شوند (نقطه متضاد مدارس، خدمات اورژانس و آتش نشانی) 2) بی میلی ذاتی و سنتی به دلیل مسائل خصوصی مشتریان؛ (3) کمبود آموزش 4) سکوت در خصوص پرسش از داده های موجود مربوط به مشتریان برای ادارات تصمیم گیرنده محلی. در مجموع جمع آوری داده برای بسیاری از کتاب داران نیاز به تلاش، تمرکز و گاهی سرمایه گذاری اضافی دارد. در خصوص نکته آخر - هزینه - جمع آوری داده و تحلیل آن گران ترین فعالیت در فرایند تحقیقات بازار است.

همین طور که نیاز به افزایش پاسخ گویی و جنگ های بودجه ای در میان نهادهای عمومی شدیدتر می شود، دسترسی به داده های موجود مقرون به صرفه تر و کار آمد تر می شود.

ارجحیت دادن به این که به چه داده ای دسترسی حاصل شود از اهمیت بالایی برخوردار است. اولین آماری که در خصوص بهره وری کتاب خانه باید دانسته شود تخمین جمعیت خدمت گیر (1) است. داده های اداره آمار جمعیت آمریکا در بسیاری از ادارات دولتی موجود و ارزان و آسان در دسترس است. در این مقاله این آمار و سایر آمار وابسته که در دسترس بوده برای توسعه و بهینه سازی گزارش و برنامه ریزی و تصمیم گیری ها می توانند بکار بروند، مورد تشریح قرار می گیرند.

استفاده از داده جمعیت خدمت گیر برای تعریف ناحیه بازار

یک تمایز کلیدی در تعیین ارزش آمار جمعیت خدمت گیر آن است که آیا تخمینی از ناحیه جغرافیایی بازار (جی ام ای) (2) است که به عنوان ناحیه جغرافیایی واقعی تعریف شده و مشتریان بالقوه از آن جا کسب می شوند یا از ناحیه خدمات قانونی (3) سنتی که به عنوان ناحیه جغرافیایی منتسب به کتاب خانه تخصیص داده می شود برای مثال یک بخش شهر، ناحیه آموزش پرورش غیره. در حال حاضر کلیه آمار کتاب خانه های عمومی دولت فدرال آمریکا یک جا شده و توسط ناحیه خدمات قانونی بازگو می شود. این موضوع منجر به آمار غیر دقیق برای استفاده در یک بخش می شود (که شبیه به حق رأی است). برای مثال بگذارید بگوییم نظام کتاب خانه الف ناحیه خدمات قانونی 150/000 نفری دارد که جمعیت

ص: 264


1- population served
2- geographic market area (GMA)
3- legal service area

بخش است. (بودجه کتاب خانه را بخش می دهد بنابراین مرزهای بخش استفاده می شود.) نظام کتاب خانه الف دارای هفت شعبه است، با این وجود هیچ گونه ناحیه بازاری برای هیچ یک از هفت شعبه مشخص نشده است؛ بنابراین این قسمت ها به صورت کلی در نظر گرفته می شوند. هیچ شیوه ای برای تفکیک یا تشخیص نحوه کار شعب به جز تخمین میزان جامعه خدمت گیر وجود ندارد. در حال حاضر داده تخمین جی ام ای، محاسبه نشده و در اکثر کتاب خانه های آمریکا نیز به کار نمی رود و دلیل آن مقبولیت گسترده ناحیه خدمات قانونی به جای جمعیت خدمت گیر است.

با این حال تعیین و نقشه مرزهای ناحیه جغرافیایی بازار کتاب خانه اولین قدم هایی است که دریافتن جمعیت خدمت گیر و پاسخ به سؤالات مهم پژوهش بازاریابی برداشته می شود - مشتریان ما چه کسانی هستند، چه خدماتی می خواهند و بهترین قیمتی که می توانیم خدمات را در قبالش بدان ها ارائه دهیم چیست و این خدمات و مواد از چه جاهایی بهتر در دسترس هستند. شیوه های آسانی وجود دارد که می تواند برای تخمین ناحیه بازار برای به دست آوردن آمار عمل کرد یک کتاب خانه (شعبه) به کار برود.

اولین و ایده آل همان طور که قبلاً ذکر شد، ناحیه جغرافیایی بازار باید ناحیه ای باشد که کتاب خانه از آن ناحیه اکثر مشتریان خود را به دست می آورد نه یک ناحیه تعیین شده قانونی. با این حال تشخیص مرزهای جغرافیایی صحیح مشتریان به دلیل حقایق تشریح شده در بالا که در خصوص جمع آوری داده به صورت عام ذکر شد بسیار سخت خواهد شد. برای مثال مدیران کتاب خانه عمومی تاکنون درخواست یا اقدامی در زمینه شیوه های موجود یا فناوری تحقیق و تعیین محل سکونت مشتری نداشته اند و علاقه زیادی هم به حرکت علیه شیوه مورد قبول نواحی قانونی ارائه خدمات به عنوان ناحیه بازار ندارند. یک روش دقیق که توسط خرده فروشان به کار می رود تهیه طرح نشانی های مشتریان (می تواند از اطلاعات ثبت نام یا امانت به دست بیاید تا پراکندگی دیده شود) است. سایر شیوه های دانستن نواحی بازار شامل: اختصاص لوازم خاص سرشماری از خروجی های کتاب خانه؛ استفاده از قطب های موجود برنامه ریزی دولت محلی؛ طراحی یک شعاع ساده به عنوان تخمین کاربران خدمت گیر کتاب خانه؛ یا استفاده از توصیه های تخصصی کارمندان است. مشکل این روش ها یکی این است که مردم ممکن است از نواحی سرشماری خارج شده و از مرز

قطب های تعیین شده بیرون بروند و هر کتاب خانه ای را که دوست دارند بکار ببرند (و این کار را می کنند) و دوم این که یک فرضیه ضعیف شکل می گیرند که اکثر کاربران که در ناحیه تعیین شده زندگی می کنند، کتاب خانه را به کار بگیرند.

تعیین ناحیه جغرافیایی بازار (که هم اکنون شامل تعیین کاربران از راه دور نیز می شود) قبل از به کارگیری هر فعالیت پژوهشی بازاریابی الزامی است. برای مثال و به صورت ساده، چگونه یک کتاب خانه می تواند خدمات سرانه برای یک شعبه در داخل نظام کتاب خانه است که در بالا مطرح شد را محاسبه کند؟

ص: 265

برای حرکت به سوی خدماتی مانند غذای فوری (1) یا کتاب خانه، تخمین و ثبت اطلاعات ناحیه جغرافیایی بازار پایه ای محکم برای تعیین خصوصیات مشتریان ایجاد می کند. درست مانند مک دونالد (2) که نمی تواند استفاده افراد یک ناحیه جمعیتی که توسط مدیریت مک دونالد انتخاب شده اند را حدس بزند - کتاب داران نیز نمی توانند مشتریانی که از کتاب خانه استفاده خواهند کرد را به وسیله آن چه توسط مدیریت کتاب خانه یا دولت محلی مقرر شده است حدس بزنند. فرض این داده (که بر اساس داده های به طور گسترده در دسترس) محاسبه می شود، اکثر آن قابل دسترسی است.

منابع داده بیرونی:

با در دست داشتن آمار جمعیت خدمت گیر، بعضی از بهترین داده های بیرونی مربوط به مشتریان توضیحات جمعیتی (خصوصیات جمعیت) مردم خدمت گیر است که می تواند اضافه شود. اطلاعات جمعیت مرتبط با استفاده از کتاب خانه عمومی ممکن است شامل دسته بندی هایی مانند سن، وضعیت حیات چرخه خانواده قومیت یا نژاد و سطوح تحصیلات و انزوای زبان باشد. یک مزیت برای مدیران کتاب خانه آمریکا که مشتاق جمع آوری اطلاعات جمعیتی هستند این است که این اواخر آمار سرشماری جمعیت آمریکا (3) به صورت گسترده موجود و قابل دسترس شده است. کلیه سازمان هایی که تصمیمات محلی می گیرند این داده را برای ادارات عمومی مشابه به کتاب خانه های عمومی دسترس پذیر کرده اند. داده های جمعیت شناسی به صورت مساوی خدمات تدارکی کتاب خانه را با تسهیل کشف مشتریان بالقوه و یا محروم از خدمات و بهره مند از خدمات، در نهایت موجب افزایش کیفیت زندگی افراد و جامعه می شوند. آمار جمعیت با داده های استفاده شده در کتاب خانه یک جا شده و دیدگاه های ارزشمندی را ارائه می کنند.

برای مثال گروه های خاص مانند سالمندان، جوانان، اقشار کم درآمد یا اقلیت ها یا گروه های مهاجر - کتاب خانه را در مسیر خود نیاز دارند. نه تنها موردی بسیار واضح مانند فاصله یا کمبود حمل و نقل می تواند یک عامل منع کننده استفاده از کتاب خانه باشد، بلکه هم چنین موانع محیلانه تر فرهنگی نیز می تواند تشخیص داده شود، مانند شروع یا خاتمه همسایگی، مشاهده شده بعضی گروه ها از این خطوط نامرئی به بیرون قدم نمی گذارند.

داده مهمی که نیاز داریم ممکن است درست در نوک دماغمان باشد. تعدادی منابع دست دوم

ص: 266


1- Fast food
2- McDonald's
3- US Census Data

موجود از طریق کتاب خانه ها (چاپی یا آنلاین) برای پژوهشی زیر هستند:

• دولت فدرال

• دولت های استانی / بخشی

• ادارات آمار

• نهادهای تجاری

• انتشارات عمومی مشاغل

• مقالات مجله و روزنامه ها

• گزارش ها سالانه

• انتشارات دانشگاهی

• کتاب شناسی های رایانه ای

• خدمات اتحادیه ها

داده داخلی کتاب خانه عمومی

موازی با تحلیل داده مشتریان و مجموعه از بیرون کتاب خانه عمومی، مدیر کتاب خانه صاحب یک معدن طلای مدارک داخلی است که ممکن است شامل اطلاعات نشانی یا کدپستی و خصوصیات اصلی جمعیت و همین طور نوع و سطح استفاده باشد.

ورودی کتاب خانه که بستگی به گزارش ها امانات داخلی دارد مثال رقم ابتدایی چرخه گردش مواد، تعداد و انواع مواد از لحاظ سن است. سایر مدارک داده داخلی شامل تعداد کارمندان، ساعات کار، تعداد ثبت نام، تعداد پایانه رایانه، متر مکعب مساحت و غیره است. به صورت سنتی این ها تنها محاسباتی بودند که برای دسترس به موفقیت کتاب خانه به کار می رفتند. تنها در اوایل دهه هشتاد بود که شغل کتاب داری توسعه یافت و مفهوم «اندازه های بیرونی» (1) اجرا شد، گاه به جای آن که به سادگی توضیح دهد که چه چیزی در کتاب خانه است، حالا عمل کرد کتاب خانه را در قبال مردم خارج از آن می سنجد (برای مثال عموم مردم، دولت محلی، کتاب خانه استانی.) این مقادیر بیرونی اکثر شامل سرانه امانت، تراکنش های مرجع، تحویل مدرک، مراجعات، استفاده های داخل کتاب خانه ای و اخیراً بازدیدهای وب تعداد ساعات دسترسی اینترنت و تراکنش های مرجع الکترونیکی هست. شمارش سرانه (2) بود اگر بر اساس تخمین جمعیت خدمت گیر ناحیه بازار باشد دقیق خواهد – نه بر اساس خدمات قانونی.

ص: 267


1- output measures
2- per capita count

شمارش کلیه استفاده های کتاب خانه

هر زمانی که شمارش استفاده های اصلی و مهم سخت است (برای مثال، اغلب بستگی به اجازه نرم افزار دارد و آن چه مورد نیاز مدیریت کتاب خانه است)، نظام کتاب خانه اغلب این آمار را در گزارش استفاده حذف می کند و تنها به امانت تکیه می کند. برای مثال یک کتاب خانه با امانت بالا کم تر احتمال قطع بودجه دارد چراکه آمار امانت طبق نمودارهای سنتی نمایانگر استفاده زیاد توسط مشتریان هستند.

و در مقایسه کتاب خانه های با چرخش مواد و امانت پایین و سطوح بالاتری از استفاده های شمرده نشده، مانند استفاده های درون کتاب خانه ای (شامل استفاده از رایانه)، ممکن است که کم استفاده به نظر بیایند و بنابراین بیشتر در خطر قطع بودجه هستند. مهم تر آن که، تحقیقات نشان می دهند که کتاب خانه ها در مناطق درآمد کم تر و بازارهای اکثریت و اقلیت اغلب دارای شمارش کم تری از چرخش مواد و امانت هستند. در حال حاضر این مسئله به صورت روز افزون مهم می شود، چرا که این بازارهای اقلیت دارای تعدد بیشتری در آمریکا می شوند. مدیران کتاب خانه های آمریکا باید کلیه استفاده ها را بشمارند تا از کلیه نیازهای مشتریان آگاه شده و آن ها را برآورده کنند و مشخصات دقیق استفاده مشتریان به صورت مجزا در خروجی هر کتاب خانه موجود باشد حتی به صورت مصور.

درست مانند مک دونالد که فقط شمارش فروش همبرگرها در پنجره های فروش به اتومبیل ها را مد نظر نمی گیرد، (همبرگرهایی را که در رستوران هایش مصرف شده اند را از فروش کل کم نمی کند) همین طور هم یک کتاب خانه عمومی نمی تواند فقط به شمارش کتاب هایی که در چرخش امانت هستند توجه کند چرا که این امر باعث می شود تا شمارش استفاده های مهم مانند مواد دیگر موارد استفاده در کتاب خانه، کمک کتاب داران در شکل گیری متون و طرح های علمی و دستورالعمل رایانه ها کاهش یابد؛ بنابراین با در دست داشتن جی ام ای می توانید میزان استفاده سرانه از هر رایانه را بدانید.

داده های مشتریان از شبکه وب و رسانه های اجتماعی

یک مطالعه اخیر در آمریکا درباره کتاب خانه ها عمومی بیان می کند که مراجعات فیزیکی به ساختمان کتاب خانه نسبت به سال قبلی در طی ده سال گذشته برای اولین بار کاهش یافته است به هر حال، «مراجعات هنوز فراوان» (1) است که با 32 درصد افزایش در کل ده سال همراه است به علاوه، مراجعه متوسط آمریکایی ها به کتاب خانه عمومی 5/3 دفعه در طی سال است که نشان دهنده افزایش 21/7 درصدی در طی ده سال است. استفاده از رایانه ها در کتاب خانه عمومی به صورت مداوم یکی از سریع ترین

ص: 268


1-

رشدها در خدمات کتاب خانه عمومی است با این حال، می دانیم که مشتریان نه فقط به مکان های فیزیکی کتاب خانه های ما مراجعه می کنند، بلکه هم چنان با سازمان «مجازی» (1) از طریق وب گاه و رسانه های مجازی در تعامل اند برای بعضی کاربران، پایگاه داده های آنلاین و مجموعه ها به صورت عادی به کار می روند و شاید تنها شیوه تعامل آن ها با سازمان کتاب خانه در طی زندگی باشد. چگونه یک سازمان می تواند ناحیه جغرافیایی بازار خود را تعیین کند، یا سایر اطلاعات جمعیت شناسی مشتریان خود را که تنها از طریق آنلاین به سازمان مراجعه می کنند را مشخص کند. مراجعه کنندگان وب گاه سازمان ها از خود «رد پای» (2) مجازی در داده های دست دوم (ثانویه) خدمت رسان وب به جای می گذارند که مسیرهای الکترونیکی مراجعات و سفرهای مجازی آن ها را در وب گاه سازمان را می گیرد - شامل این که کاربر چگونه وارد سایت شده است (برای مثال، صفحه ارجاع یا موتور جستجو، کلید واژه های مورد جستجو) و همین طور سایر جزئیات مانند نوع مرورگر وب آن ها یا استفاده از تلفن همراه برای این کار داده های جغرافیایی نیز از طریق نشانی پروتکل اینترنتی کاربر (3) که یک سری

اعداد شناسایی است که می تواد کد گذاری جغرافیایی مکانی که رایانه کاربر یا ارائه دهنده خدمات اینترنت قرار دارد را نیز در برداشته باشد.

کتاب خانه ها نشانی های پروتکل اینترنتی کد گذاری جغرافیایی شده را از لاگ های خدمت رسان در دست دارند و آن ها برای کشف برای مثال، این که چه زمان هایی کاربران به خدمات چت مرجع مجازی دسترسی دارند و این دسترسی از رایانه های یک ساختمان مخصوص داخل ساختمان دانشگاه مانند خوابگاه، رایانه های آزمایشگاه و ادارات دانشگاه یا حتی از ایستگاه های کاری رایانه های عمومی داخل خود کتاب خانه است، بکار می رود.

این اطلاعات جغرافیایی از کاربران مجازی می توانند در طراحی نقشه ناحیه بازار مشتری برای کاربران آنلاین سازمان بکار برود. هم نرم افزار منبع باز مجانی و هم قابل خریداری برای ردیابی و تحلیل داده های لاگ خدمت رسانی وب وجود دارد. اگر سازمان میزبانی وب گاه خود را ندارد و قادر نیست تا داده لاگ خدمت رسانی را از ارائه دهنده خدمات اینترنت خود به دست بیاورد، شیوه های جایگزینی نیز وجود دارد مانند استفاده از تحلیل گر گوگل (4) که برای دریافت و دسترسی به چگونگی تعامل کاربران با وب گاه سازمان ترافیک وبلاگ ها به کار می رود.

اگر سازمان از سایت های رسانه های اجتماعی مانند فیس بوک برای تعامل با عموم هستند استفاد

ص: 269


1- virtual
2- footprints
3- IP
4- Google Analytics

می کند، انواع دیگری از داده های جمعیت شناسی و جغرافیایی در دسترس است.

کلیه منابع داده (نه فقط شبکه و سایت های رسانه اجتماعی) دارای محدودیت هستند که کارمندان برای دستیابی به نتایج باید مدنظر داشته باشند. داده ها امکان انعکاس کلیه فعالیت های احتمالی کاربر را ندارند بلکه فقط بعضی فعالیت ها در یک دوره زمانی محدود را نشان می دهند؛ هم چنین، کلیه کسانی که با کتاب خانه به صورت فیزیکی و مجازی ارتباط برقرار می کنند، لزوماً مشتری و کاربر نیستند - بعضی ممکن است سایر شرکا مانند رقیبان، کارگزاران، کارمندان و همکاران در جامعه تخصصی بزرگ تر باشند.

تحقیق در عمل

در طی دو دهه گذشته دو طرح ملی آمریکا برای ارائه دو پایگاه داده مجانی و قابل دسترس عمومی برای کتاب خانه های عمومی به منظور توسعه ناحیه جغرافیایی بازار مشتریان و توصیف گرهای جمعیت شناسی مطرح شد. این دو شامل طرح پایگاه داده کتاب خانه عمومی آمریکا (1) واقع در آدرس زیر (2) و طرح اخیر نقشه الکترونیکی کتاب خانه ها واقع در نشانی زیر هستند. (3) مورد دوم در جنگی برای نجات 22 کتاب خانه از بسته شدن شکل گرفت. داستان از این قرار بود:

در تابستان 2013 نظام کتاب خانه عمومی میامی - دید (ام دی پی ال اس) (4) در فلوریدا با بحران ناگهانی بودجه مواجه شد. شهردار و بخشدار پیشنهاد بستن نیمی از 49 کتاب خانه عمومی نظام را دارند.

خبرگزاری های جامعه میامی - دید در مورد از دست دادن بیش از نیمی از کتاب خانه های عمومی محلی شان به طرح سؤال پرداختند که منابع، برنامه ها و خدماتی که این شعبه های محلی ارائه می دهند از دست خواهد رفت و همین طور تأثیر بالقوه ای این بسته شدن ها بر روی زندگی مردم اطراف این کتاب خانه ها خواهد داشت را طرح کردند.

هم زمان با این خبر فوری از دست رفتن 22 کتاب خانه محلی در میامی - دید، طرح نقشه الکترونیکی کتاب خانه ها (5) به ارائه نقشه جی ام ای تخمینی برای هر شعبه کتاب خانه عمومی درم پی ال اس با شعاع یک مایل و دو مایل برای هر شعبه کتاب خانه پرداخت شعاع یک مایل و دو مایل بدین دلیل بکار رفت که به صورت سنتی ناحیه خدمت رسانی کتاب خانه بین یک مایل و دو مایل به عنوان حداکثر

ص: 270


1- US Public Library Database
2- www.geolib.org
3- www.implibraries.org
4- (Miami-Dade Public Library System (MDPLS
5- imaplibraries.org

فاصله فرضی است که مردم ترجیح می دهند تا طی کرده و به کتاب خانه محلی دست بیابند. در حالی که این یک شیوه نقشه کشیدن جی ام ای برای اهداف برنامه ریزی است، همان طور که قبلاً «هم بیان شد مطمئناً» تنها شیوه نیست.

گزارش های جمعیت شناسی (سرشماری) از 22 کتاب خانه ام دی پی ال اس توسعه داده شد. رسانه های اجتماعی مانند فیس بوک، تویی تر و لینکداین نیز برای اشتراک تعاریف ناحیه بازار به کار رفت. بسیاری از رسانه های کتاب خانه های عمومی ام دی پی ال اس به جوامع محلی اکثریت، اقلیت «با بیشتر از 50% ساکنان سیاه پوست در ناحیه بازار نزدیک خدمت رسانی می کردند و این در حالی بود که در جی ام ای های کتاب خانه بیش از 50٪ اسپانیایی بودند؛ دو عدد از کتاب خانه هایی که بسته می شدند، به نواحی از میامی - دید خدمت رسانی می کردند که جامعه های هائیتیایی از لحاظ زبانی منزوی بالاترین سطح خانوار ساکن را در میان سایر خانوارهای بخش با 10% دارا بودند. انزوای زبانی شامل کسانی است که در خانه به زبانی به غیر از انگلیسی صحبت می کنند و هم چنین کسانی که خودشان گزارش دادند که انگلیسی را خوب صحبت نمی کنند. کتاب خانه ها برای این جوامع محلی دسترسی مجانی به منابع با زبان خودشان و همین طور منابعی برای یادگیری زبان انگلیسی و برای نقل و انتقال فرهنگی فراهم می کند.

این نوع تحلیل داده جی ام ای با کاربرد طراحی نقشه اماکن کتاب خانه ها همراه با داده های سرشماری جمعیت مردم در جوامع اطراف کتاب خانه ها با گفتن داستان چگونگی تأثیر کتاب خانه بر زندگی مردم زمانی که با گزارش ها داده استفاده خاص خود کتاب خانه ترکیب شود، حتی قدرتمندتر هم می شوند.

این مطالعه نمونه در دنیای واقعی چگونگی ترکیب و یک پارچه سازی داده ناحیه جغرافیایی بازار را برای هر شعبه کتاب خانه با داده سرشماری جمعیت مردمی که در هر ناحیه زندگی می کنند را به تصویر می کشد و شامل داده استفاده هر شعبه کتاب خانه برای آن است که نشان دهد چگونه مردم در حقیقت از منابع کتاب خانه، برنامه ها و خدمات هر شعبه محلی کتاب خانه استفاده کرده و این موارد ارزشمند و قدرتمند هستند. توانایی ترکیب تلاش های دفاعی با داده های سخت که تأثیر کتاب خانه ها را بر زندگی مردم نشان می دهند، می تواند حتی ارزشمندتر و مفیدتر برای ادارات رسمی عمومی، رهبران ایده، تصمیم گیرندگان و جامعه باشد، مخصوص اگر این داده ها بتواند به صورت گسترده در یک فاصله زمانی قطعی از طریق وبلاگ یا رسانه اجتماعی منتشر و توزیع گردند. ایده های عموم برای کتاب خانه ضروری است، چرا که عمل کرد اکثر کتاب خانه های آمریکا بر اساس کمک های مالی محلی تهیه شده توسط مالیات دهندگان جامعه تأمین می شود.

ص: 271

خلاصه

اشاره

کتاب خانه ها، به صورت روزانه به جمع آوری داده برای ارائه پاسخ، ساخت دانش یا حل مشکلات مشتریان می پردازند. چرا همین روند پژوهش و حقیقت یابی را به سمت حل مشکلات سازمانی سوق ندهیم؟ سازمان هایی هم چون کتاب خانه مالک و دارای دسترسی به ثروتی از داده هستند که می تواند نیازها و علائق مشتریان را آشکار کند. با داشتن تخمینی از جمعیت خدمت گیر بر اساس ناحیه جغرافیایی بازار، می توان به ایجاد پایه محکمی برای ایجاد داده ارزشمند مشتریان در دامنه ای وسیع پرداخت.

منابع

Marketprofs.com, “Topic: Research Metrics, http://www.marketing- profs.com/ea/qst_question.asp?qstid=8292

Christie Koontz and Lorri Mon, Marketing and Social Media: a Guide for Libraries, Archives and Museums, (Lanham, MD): Rowman and Little-field, 2014), 81-82 .Ibid

.Christie M. Koontz, Library Facility Siting and Location Handbook (Westport, CT: Greenwood Press, 1997), 31-61

Serving Non-English Speakers in US Public Libraries: 2007 Analysis of Library Demographics, Services, and Programs, ALA Office for Re-search and Statistics, Office for Literacy and Outreach Services Office for Diversity, Public Programs Office, http://www.ala.org/offices/olos/nonen- glishspeakers

2010Census Data Product Descriptions." U.S. Census.gov, http:// www.census.gov/2010census/news/pdf/data_products_2010_census2.pdf"

.Koontz, "Library Facility..." 31-52. "Research Using Secondary Data Sources," Steppingstones Part- nership, Inc, December 2004, http://www.steppingstones.ca/index

ص: 272

php?option=com_contentview=articleid=64:secondary-research-catid=17:research .Koontz and Mon, "Marketing..." 79

Christie Koontz, Dean K. Jue, and Keith Curry Lance, "Neighbor-hood-Based In-Library Use Performance Measures for Public Libraries: A Nationwide Study of Majority Minority White/Low Income Markets Us-ing Personal Digital Data Collectors," Library and Information Science Research 27 (2005): 28-50

IMLS Issues Public Libraries in the United States Survey FY 2010" http://www.examiner.com/article/imls-issues-public-libraries-the-united-states-survey-fy-2010"

Koontz and Mon, "Marketing..." 86-88.9

.Lorri M. Mon, Bradley Wade Bishop, J. McGilvray, L. Most, T. Milas, and J. T. Snead, "Geography of Virtual Questioning," Library Quarterly 79 (9): 393-420

/.Judy Ruttenberg and Heather Tunender, "Mapping Virtual Reference Using Geographic Information Systems (GIS)," http://web.archive.org/ web/20100610103542/http://helios.lib.uci.edu/question/GIS-ALA2004

/.Piwik Liberating Web Analytics," http://piwik.org/. "Google Analytics," Google.com, http://www.google.com/analytics"

Koontz and Mon, "Marketing..." 86-88.

Christie Koontz, Dean K. Jue, Lorri Mon, "PLUS+Maps: Improving Data Services for Public Libraries A White Paper for the Institute of Mu-seum and Library Services Submitted 19 December 2013 in Partial Fulfill-ment of IMLS Project No. LG-61-12-0714-12

.Cole, K. J. and A.C. Gatrell. 1986. "Public libraries in Salford: a geographical analysis of provision and access," Environment and Planning 18(2): 253 - 268; Koontz, C.M. D. K. Jue, and K.C. Lance. 2005

ص: 273

.Neighborhood-Based In-Library Use Performance Measures for Public Libraries: A Nationwide Study of Majority Minority White / Low Income Markets Using Personal Digital Data Collectors. Library and Information Science Research 27(1): 28-50; Sin, S. J. 2011. Neighborhood disparities in access to information resources: Measuring and mapping U.S. Public libraries' funding and service landscape. Library and Information Science Research 33(1): 41 – 53

ص: 274

ص: 275

چکیده

«کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب» (اِن اِس کی) (1) در ادامه مأموریت خود برای گردآوری تولیدات حوزه نشر و نگهداری از این تولیدات، نظام کتاب خانه رقومی (نظام کتاب رقومی، دی بوک) (2) برای تمام انواع تک نگاشت های (3) رقومی (کتاب های رقومی شده (4) و رقومی زاد (5) ، کتاب های صوتی رقومی و نسخهٔ اصلی پی دی اف (6) کتاب رقومی) ساخته است. مدیریت کتاب های الکترونیکی در کتاب خانه ها مسائل گوناگونی مانند تعریف کتاب الکترونیکی در کتاب خانه و بخش انتشارات و توسعه زیرساخت و دستیابی (مسائل فنی و حقوقی) به وجود می آورد. بر طبق قانون واسپاری (قانون کتاب خانه، 1997)، کتاب خانه ملی و

دانشگاهی زاگرب مکلف به گردآوری انتشارات الکترونیکی (از جمله منابع برخط) و نگهداری از آن ها است. در سال 2004، همگام با ایجاد انباره ای برای منابع وب («آرشیو وب کرواسی - اچ ای دبلیو) (7) توسعه زیر ساخت رقومی شروع شد و با ساخت نظام های اختصاصی دیگر برای مدیریت نشریات رقومی (2009)، پایان نامه ها (2010) و کتاب های الکترونیکی (2012) ادامه یافت. این مقاله فعالیت های کتاب خانه را برای ساخت ماژول جدیدی به منظور دریافت محتوای تولید شده به وسیلهٔ تولید کنندگان محتوای رقومی توضیح می دهد. در این مقاله، قابلیت های زیر توضیح داده می شوند: تولید فراداده، دریافت اشیاء رقومی، خط مشی حفاظت و دستیابی. براساس این طرح، کتاب خانه قصد دارد، با ایجاد فرآیند کامل تحویل فراداده / محتوا از جمله تخصیص شناسگر، فهرست نویسی انتشارات و حفاظت از نسخه های اصلی پی دی اف کتاب رقومی، هم کاری خود را با ناشرین کروات را گسترش دهد.

کلید واژه ها: کتاب خانه ملی و دانشگاهی کرواسی، کتاب های الکترونیکی، حفاظت رقومی

ص: 276


1- The National and University Library in Zagreb (NSK)
2- D-book System: Digitized Book System
3- Monograph: تک نگاشت نوشتاری تخصصی و نیمه مبسوط است که توسط پژوهشگری خبره در موضوعی خاص نگاشته می شود تک گاشت، از نظر حجم و محتوا، حد فاصل مقاله و کتا است و نویسنده با پردازش و تحلیل یافته ها و مطالعات تخصصی پیشین و افزودن یافته های پژوهشی جدید خود و تحلیل جامع و منسجم افق های تازه ای را در زمینه مدنظر می گشاید.
4- Digitized Book
5- Born digital books
6- PDF Print Master
7- Croatian Web Archive(HAW)

ماژول دریافت کتاب الکترونیکی در کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب

اشاره

* ماژول دریافت کتاب الکترونیکی در کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب (1)

نوشته سوفیا کلارین زادرویچ (2) ، تانیا بوزینا (3) و دونیا سریتر - اسورکو (4) | ترجمه میترا صمیعیه (5)

1. مقدمه

بر طبق قانون واسپاری (قانون کتاب خانه، 1997) (6) ، «کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب» مکلف است انتشارات الکترونیکی (از جمله منابع برخط) را گرد آوری و از آن ها نگهداری کند. با توجه به کمبود بودجه، لازم بود که در مرحله نخست طرح، فقط تک نگاشت ها در نظام ذخیره شوند. هدف از این طرح طراحی ماژولی برای دریافت کتاب الکترونیکی (2012) است تا ارائه دهندگان محتوای کروات بتوانند نسخه هایی از تک نگاشت های گوناگون را به کتاب خانه تحویل دهند. بودجه این نظام را وزارت فرهنگ جمهوری کرواسی (7) تأمین کرد.

پیش از ساخت ماژول دریافت نسخه های واسپاری شده، لازم بود که محتوای نظام، تعداد بازیگران نظام و نقششان، الگوداده، روش های دریافت فراداده و غیره تعیین شود؛ بنابراین، بازار کتاب الکترونیک در جمهوری کرواسی به منظور تعیین تعداد و نوع تولیدکنندگان محتوا و نوع محتوا تحلیل شد.

ص: 277


1- E-Book In gest Module at the National and University Library in Zagrab
2- SofijaKlarinZadravec: National and University Library in Zagreb, Croatia. sklarin@nsk.hr
3- TanjaBuzina: National and University Library in Zagreb, Croatia. tbuzina@nsk.hr
4- DunjaSeiter-Sverko: National and University Library in Zagreb, Croatia. dseiter-sverko@nsk.hr
5- استادیار دانشگاه علامه طباطبایی
6- http://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/267274.html رجوع کنید به: (1997) Zakon o knjiznicama
7- The Ministry of Culture of the Republic of Croatia

2. كتاب الکترونیکی چیست؟

«کتاب الکترونیکی» به شکل رقومی کتاب اطلاق می شود. اکنون که در عصر رقومی زندگی می کنیم، استفاده از اصطلاح «الکترونیک» تا حدی جای سؤال دارد. (1) هم چنین، معنای اصطلاح کتاب الکترونیک مدام در حال تغییر است و با ارتقای سطح فنی محتوای رقومی، برداشت های جدیدی از آن به وجود می آید؛ بنابراین، در زیر، تعاریف مصداقی اصطلاح «کتاب الکترونیکی» را مرور می کنیم. در زیر، با توجه به اشیایی که بر طبق مقالات این حوزه، مشمول تعریف اصطلاح «کتاب الکترونیک» هستند، معنای این اصطلاح را از دیدگاه های گوناگون بررسی می کنیم:

• وابستگی به آنالوگ

* کتاب در شکل رقومی، غالباً نسخه الکترونیکی کتاب چاپی است (آپشال 2009، (2) )

* کتاب در شکل رقومی، نسخه رقومی کتاب های چاپی سنتی است (اُدلیس) (3)

• نحوه تولید

* نوشته شده یا تبدیل شده به قالب رقومی (اِبلیدا) (4)

* تبدیل آنالوگ به رقومی و رقومی به آنالوگ (فیلیمویچ، 2014) (5)

* محصول یا محصول فرعی

* کتاب رقومی شده، کتاب رقومی زاد، نسخه اصلی پی دی اف. کتاب رقومی

* گزینه های تولید محتوای گوناگونی [وجود دارد] (کتاب های الکترونیکی، کتاب های الکترونیکی

ص: 278


1- گروه مطالعه صنعت کتاب از اصطلاح «کتاب دیجیتال» استفاده می کند. BISG Policy Statement POL-1101: Best Practices for IdentifyingDigital Products. The Books Industry Study Group Inc., cop. 2013,4 رجوع کنید به آدرس: https://www.bisg.org/docs/BISG_Policy_1101.pdf
2- Upshall, Michael. Content licencing : buying and selling digital resources. Oxford: Chandos Publishing, 2009
3- .ODLIS رجوع کنید به آدرس: http://www.abc-clio.com/ODLIS/odlis_e.aspxelectronicbook
4- .EBLIDA Key principles on the acquisition of and access to e-books by libraries رجوع کنید به آدرس: http://www.eblida.org/Special%20Events/Key-principles-acquistion-eBooks-November2012/GB-English%20Version%20Key%20Principles.pdf
5- Filimowicz, Michael. Digital and Analog : some refinements and new semiotic directions رجوع کنید به آدرس: https://www.academia.edu/6955470/Digital_and_Analog_some_refinements_and_new_semiotic_directions

ارتقاء یافته و اپلیکیشن ها یا کاربردها)

• نحوه انتشار

* سندی با ویژگی های تک نگاشت ها (زیوکویچ، 2008). (1)

* نوشته ای تک شماره ای (2) (انتشاراتی غیر از نشریه ها) (سازمان آی اس بی ان) (3)

• رسانه تولید / انتشار

* در دسترس عموم به شکل برخط یا به شکل فیزیکی (زیوکویچ، 2008). (4)

* انتشار روی حامل های فیزیکی (مانند نوارهای قابل خواندن توسط ماشین دیسکت ها، یا سی دی رام ها) یا روی اینترنت (وات ایز. کام، 2005) (5)

• محتوا

* محتوای مکتوب به شکل رقومی (6)

* کتاب های الکترونیکی، کتاب های الکترونیکی ارتقاء یافته (کتاب های الکترونیکی ارتقاء یافته با قابلیت های تعاملی و چند رسانه ای) و اپلیکیشن ها یا کاربردها (7)

* کتاب های درسی الکترونیکی [1] با اپلیکیشن ها یا کاربردها

• کتاب های درسی الکترونیکی عادی؛ «نسخه های رقومی کتاب با قابلیت علامت گذاری نکات مهم و یادداشت برداری»

• کتاب های درسی الکترونیکی با قابلیت های فراوان؛ «کتاب های درسی با ویژگی های اضافی مانند

ص: 279


1- Zivkovic, Daniela. The Electronic Book: Evolution or Revolution? http://eprints.rclis. org/11419/1/1-19.pdf
2- One-off Publication
3- International ISBN Agency. Guidelines for assignment to e-books رجوع کنید به آدرس: https://www.isbninternational.org/content/guidelines-assignment-e-books
4- Zivkovic, Daniela.. The Electronic Book: Evolution or Revolution رجوع کنید به آدرس: http://eprints.rclis.org/11419/1/1-19.pdf
5- Rouse, Margaret. What is eBook?( WhatIs.com) رجوع کنید به آدرس: http://searchmobilecomputing.techtarget.com/definition/eBook
6- IFLA principles for library e-lending رجوع کنید به آدرس: http://www.ifla.org/files/assets/hq/topics/e-lending/ifla-principles-forelending.pdf
7- Digital Book World. Some Differences Between Ebooks, Enhanced Ebooks, And Apps رجوع کنید به آدرس: http://www.digitalbookworld.com/2014/some-differences-between-ebooks-enhanced-ebooks-and-apps

ویدئو، الگوهای سه بعدی چرخان، فلش کارت های خودکار، مطالعه مجلات و یادداشت برداری همراه با دیگر دانشجویان» (لسلی، 2012) (1)

* کتاب های صوتی

• کاربرد / دستگاه های فنی

* برای خوانده شدن روی کامپیوتر شخصی یا کتاب خوان الکترونیکی (اُدلیس) (2)

* ممکن است روی کامپیوتر شخصی میز کار، یا دستگاه دستی مانند کتاب خوان کتاب الکترونیکی خوانده شود (آپشال، 2009) (3)

• کاربرد / دستیابی / مدیریت حقوق رقومی

* دستیابی رایگان بدون مدیریت حقوق رقومی به کار گرفته شده

* کتاب های الکترونیک تجاری، کتاب های الکترونیک مشمول مدیریت حقوق رقومی

• نوع انتشار و قالب فایل

نوع انتشار و 11 نوع قالب (اُنیکس برای کتاب ها، 2014) (4)

• شناسگرها

* باید آی اس بی ان داشته باشد (زیوکویچ، 2008) (5) ، (سازمان آی اس بی ان) (6)

* هر مطلب منتشره باید شناسگر خودش را داشته باشد (سازمان آی اس بی ان) (7)

* شناسگر منحصر به فرد برای آثار متنی (سازمان آی اس تی سی) (8)

ص: 280


1- ?Meredith, Leslie. What Are E-Textbooks رجوع کنید به : http://www.technewsdaily.com/4723-what-are-e-textbooks.html
2- ODLIS رجوع کنید به: http://www.abc-clio.com/ODLIS/odlis_e.aspxelectronicbook
3- Upshall, Michael. Content licencing: buying and selling digital resources. Oxford: Chandos Publishing, 2009
4- ONIX for Books.Epublication type code رجوع کنید به: http://www.editeur.org/files/ONIX%20for%20books%20-%20code%20lists/ONIX_BookProduct_Codelists Current.html
5- The Electronic Book: Evolution or Revolution رجوع کنید به: http://eprints.rclis.org/11419/1/1-19.pdf
6- Internatonal ISBN Agency.Guidelines for assignment to e-books رجوع کنید به: https://www.isbninternational.org/content/guidelines-assignment-e-books
7- Guidelines for assignment to e-books. .A separate publication is normally idefined by a رجوع کنید به: combination of file format andDigital Rights Management software https://www.isbn-international.org/content/guidelines-assignment-e-books
8- International ISTC Agency رجوع کنید به: /http://www.istc-international.org/html

پس کتاب الکترونیکی چیست؟ به گفته بعضی نویسندگان کتاب الکترونیکی کتاب محسوب نمی شود. (1) کتاب الکترونیکی تنها «نمایش فایل های الکترونیک روی نمایشگرهای رقومی است» (2) . با این حال، محتوای کتاب الکترونیک جزء مطالب کتاب خانه ای تلقی می شود. بی. اشتاین (3) با بررسی گسترش کتاب و آینده مطالعه اشاره می کند که «امروزه، کتاب ها را براساس مؤلفه های فیزیکی شان تعریف نمی کنیم، بلکه بر اساس نحوه استفاده از آن ها تعریف می کنیم». (4) گرچه، کتاب های الکترونیک شامل اشکال گوناگونی از تک نگاشت های رقومی اند، (5) حس می کنیم که کاربران، ناشرین و حتی کتاب داران اصطلاح کتاب های الکترونیک را فقط به کتاب های الکترونیکی اطلاق می کنند که می توان آن ها را روی دستگاه خاصی، به ویژه دستگاه تلفن همراه، خواند. اغلب گفته می شود که کتاب

الکترونیکی محصول خاص منظوره ای است (کتاب الکترونیکی هیچ نسخه چاپی یا ارتقاء یافته ای ندارد) و جزء محصولات فرعی نیست (نسخه رقومی کتاب چاپ شده / آنالوگ نیست). آیا اکنون زمان تعریف واژه جدیدی برای کتاب الکترونیکی فرا رسیده است؟ به تازگی، درباره پیشنهاد جایگزینی واژه کدکس (6) به جای کتاب الکترونیک مطلبی نوشته ایم

«مطالعه کتاب های الکترونیک با مطالعه سنتی تفاوت فراوانی دارد، بنابراین به واژه جدیدی در این زمینه نیاز است» (فین، اسچریچ، 2013). (7) اما نظرات كاملاً متضادی در این باره وجود دارد. (8)

ص: 281


1- Girard, Adam. E-books are not books رجوع کنید به آدرس: http://express.ifla.org/sites/default/files/files/de-gruyter-saur-iflaresearch-award-2012-girard.pdf
2- Romano, Frank. E-books and challenge of presentation رجوع کنید به آدرس: http://www.clir.org/pubs/reports/pub106/ebooks.html
3- B .Stein
4- Stein, Bob. The future of publishing will be shaped by a more dynamic social reading experience رجوع کنید به آدرس: http://blogs.lse.ac.uk/impactofsocialsciences/2013/04/08/the-future-of-the-book-is-the-future-of-soc
5- «کاربران می توانند کتاب الکترونیک را روی دیسکت یا سی دی بخرند، اما محبوب ترین روش برای گرفتن کتاب الکترونیک خرید فایل دانلود کتاب الکترونیک از وب و مطالعه آن روی کامیپوتر یا دستگاه کتاب خوان کاربر است». ؟Margaret. What is eBook رجوع کنید به آدرس: http://searchmobilecomputing.techtarget.com/definition/eBook
6- Codex
7- Finn, Ed; Joey Eschrich. The Word E-Book Should Be Replaced With Codex: E-books are so different from traditionalreading that they need a new word.//Future Tense رجوع کنید به: http://www.slate.com/articles/technology/future_tense/2013/10/we_need_a_new_word_for_e_book_here_s_one_idea_beyondthebook.html
8- Hoffelder, Nate. Do We Really Need a New Term for eBook رجوع کنید به: http://www.the-digitalreader.com/2013/10/17/really-need-new-term-ebook/.U3IgHIF_uv9

در بافت طرح ما و برای تسهیل ارتباط با ناشرین، از اصطلاح کتاب رقومی برای تمام انواع تک نگاشت های رقومی (نسخهٔ رسانه ملموس کتاب های رقومی (1) ، کتاب های رقومی شده، کتاب های صوتی رقومی (2) و مطالب منتشره به شکل پی دی اف که به وسیله آرشیو وب کرواسی گرفته و (آرشیو شده) و از اصطلاح کتاب الکترونیک برای کتاب های الکترونیکِ تجاری استفاده کردیم که می توان روی رایانه شخصی، یا دستگاه دستی مانند کتاب خوان کتاب الکترونیکی خواند

3. تحلیل مطالب انتشارات رقومی تک شماره ای و ناشران شان

گر چه، کتاب های الکترونیکِ دارای مدیریت حقوق رقومی بیشترین مسائل را برای کتاب داران (در هنگام ایفای نقش مدیر دارایی رقومی) به وجود می آورند، در تحلیل بازار کتاب الکترونیک کرواسی، تلاش کردیم انواع مختلف تک نگاشت های رقومی و ناشرانشان را بررسی کنیم. (3)

ظهور بازار کتاب الکترونیک کرواسی به سال 2010 بر می گردد (ولاگیچ و پهار 2012) (4). چهار وب سایت کتاب های الکترونیکی را گردآوری می کنند (5) ، اما تعداد ناشرین کتاب های الکترونیکی در کرواسی معلوم نیست. براساس داده های سازمان آی اس بی ان (شابک) (6) کرواسی، 332 ناشر در جمهوری کرواسی اعلام کرده اند که کتاب های الکترونیکی تولید می کنند (ناشر کتاب الکترونیکی اند). در این زمینه، سکوهای تجاری گوناگونی در دسترس است، اما تعداد کتاب های الکترونیکی دارای مدیریت حقوق رقومی کم تر از کتاب های الکترونیکی رایگان است. نتایج تحقیقات پیشین درباره انتشارات الکترونیک در کرواسی نشان می دهد که 1830 کتاب الکترونیک یعنی حدود 760 عنوان کتاب منحصر به فرد دارای مدیریت حقوق رقومی و 580 عنوان رایگان (حدود 1200 عنوان) منتشر شده

ص: 282


1- Tangible Book: منظور نسخه ای از کتاب ها و نشریات است که روی رسانه های ملموس مانند سی دی و دیسکت ذخیره شده اند. در کنار نسخه ملموس، ممکن است از نسخه اینترنتی و برخط کتاب ها و نشریات نیز نگهداری شود.
2- digital audio books
3- Velagic, Zoran Pehar, Franjo. An overview of e-book market in Croatia رجوع کنید به: /http://projectebooks.wordpress.com/2013/02/28/an-overview-of-e-book-market-in-croatia
4- Velagi Pehar
5- گردآوری کننده معادل الکترونیکی توزیع کننده، شرکتی است که محتوای تولید شده توسط ناشران گوناگون را در دسترس می گذارد. .Upshall, Michael. Content licencing : buying and selling digital resources. Oxford :Chandos Publishing, 2009
6- ISBN: International Standard Book Number

است (ولاگیچ، بهار، 2013). تحقیقات دیگر 600 «کتاب به قالب الکترونیک» (1) پیدا کرده اند (گلدستاین، سیکیچ 2013). (2)

تحقیق دیگری قصد داشت که گونه ها و ویژگی های تک نگاشت های رقومی را در کرواسی شناسایی کنند. در این تحقیق، داده های فهرست کتاب های «کتاب خانه ملی و دانشگاهی کرواسی»، داده های آماری سازمان آی اس بی ان (شابک) کرواسی و تحقیقات انجام شده به وسیلهٔ «کتاب خانه ملی و دانشگاهی کرواسی» روی نسخه های واسپاری شده تحلیل شد.

جدول 1. نتایج تحلیل «ویژگی های تک نگاشت های رقومی در کرواسی»

عکس

ص: 283


1- books in e-format
2- Goldstein, Simona;Sikic Anita. An overview of the Ebooks business in Croatia رجوع کنید به آدرس: http://www.digitalbookworld.com/2013/an-overview-of-the-ebooks-business-in-croatia

در قیاس با سایر بازارهای کتاب الکترونیکی، تعداد کتاب های الکترونیکی تجاری کم است، اما خودانتشاری و نشر الکترونیک دانشگاهی زیاد است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که کتاب های ارتقاء یافته و کتاب های الکترونیک در کرواسی غالباً جزء محصولات فرعی اند (برگرفته از منبع آنالوگ شان هستند). به لطف عدم توسعه انتشارات الکترونیک، کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب اندکی زمان دارد تا ماژول دریافت نسخه های واسپاری شده را به درستی ایجاد کند.

4. تجربه های پیشینِ «کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب» از مدیریت دارایی رقومی

اشاره

با توجه به اجرای قانون کتاب خانه که براساس آن کتاب خانه ها نسخه های واسپاری شده را گردآوری و آرشیو می کنند و مکلف اند انتشارات الکترونیک را به دو شکل رسانه ملموس و برخط در بلندمدت در دسترس عموم قرار دهند، کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب تجربیاتی درباره مدیریت دارایی های رقومی کسب کرده است. کتاب الکترونیک جزء موارد مشمول این قانون ذکر نشده است، اما می توان آن را در دسته انتشارات الکترونیک در نظر گرفت. از لحاظ محتوا، کتاب الکترونیک قطعاً بخشی از میراث فرهنگی کشور است و باید از آن محافظت شود.

«کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب» ، از سال 2009، نظام ماژولی برای کتاب خانه رقومی خود ساخته است. این نظام شامل نظام های مختلف («آرشیو وب کرواسی»، «انباره دانشگاهی رقومی» (1) ، «نظام کتاب رقومی»، «نسخه های رقومی شده روزنامه ها و مجلات تاریخی کرواسی» (2) و چند نظام دیگر) برای مدیریت انواع گوناگون محتوای رقومی است و رابط های کاربر بازیابی و دستیابی مناسب را ارائه می کند.

1.4. انتشارات الکترونیک روی رسانه ملموس

نسخه های ملموس انتشارات الکترونیک از سال 1986 در «کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب» فهرست نویسی شده اند و فرآیند حفاظتشان (انتقالشان) در سال 2002 شروع شد. (3) در سال 1983،

ص: 284


1- Digital Academic Repository
2- Digitised Croatian historical newspapers and journals
3- Klarin, Sofija. Projektiza.titeprijenosnihdigitalnihmedija u knji.nicama = Tangible digital media preservation projects in libraries // 12. seminar Arhivi, knji.nice, muzeji: mogu_nostisuradnje u okru enjuglobalneinformacijskeinfrastrukture zbornikradova / uredilaSanjicaFaletar Tanackovi. Zagreb : Hrvatskoknji.ni_arskodru.tvo, 2009 رجوع کنید به: https://www.academia.edu/4285305/Projekti_zastite_prijenosnih_digitalnih_medija_u_knjiznicama_Tangible_Digital_Media_Preservation_Projects_in_Libraries_Sofija_Klarin

نخستین نسخه الکترونیک در کنار کتاب های چاپ شده منتشر شد (کلارین، 2009) (1) . نسخة ملموس تک نگاشت های الکترونیک، به خاطر محتوای پیچیده شان، مستلزم مراقبت بیشتر برای حفاظت بلند مدت بودند. این تک نگاشت ها، به علت ویژگی های خاصشان، باید قطعاً بخشی از نظام مدیریت کتاب های رقومی باشند.

شکل 1. دیسک (5125 اینچی) گردآوری منابع الکترونیکی در «کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب»

2/4. منابع وب («ارشیو وب کروانی» ایچ ای تبلیو)

بر اساسی قانون واسپاری «کتاب خانه ملی و دانشگاهی» از سال 2004 و از هنگام راه اندازی «ارشیو وب کرواسی» انتشارات برخط را گردآوری کرده است. منابع وب گزینش شده فهرست نویسی می شوند و در فهرست یک پارچه کتاب خانه قابل بازیابی اند و در این فهرست، پیوند نسخه های اصلی موجود در وب و

ص: 285


1- پیشین.

صفحه های آرشیو شده شان در «آرشیو وب کرواسی» درج می شود. به منظور افزایش میزان انتشارات وی که آرشیو می شوند و جامع تر کردن مجموعه ملی «روانِیکا» (1) ، «کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب» تمام مطالب دامنه ملی را درطی سال گردآوری (برداشت) می کند (از سال 2011). این مجموعه شامل تمام محتوای در دسترین عموم، در چارچوب زمانی مشخص، از دامنه های فعالِ اچ آر، کام. اچ آر، فرام. اچ. آر. (2) آن است. در آینده «آرشیو وب کرواسی» به گردآوری کتاب های برخط ادامه می دهد، اما این کتاب ها همراه با دیگر انواع انتشارات تک شمارهای رقومی در نظام «دی بوک» در دسترین خواهد بود.

عکس

شكل 2. «آرشيو وب کرواسی» نخستین آرشیو کتاب هایی برخط «کتاب خانه ملی و دانشگاهی کرواسی»

ص: 286


1- Croatica
2- Ir,com,fault

3/4. رساله ها و پایان نامه های رقومی (انباره دانشگاهی رقومی)

*رساله ها و پایان نامه های رقومی (انباره دانشگاهی رقومی) (1)

طبق قانون تحصیلات عالی (مصوبِ جولای 2013) (2) «کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب» مکلف است پایان نامه ها و رساله های الکترونیکی را آرشیو کند و در دسترس عموم قرار دهد. در سال 2009، این كتاب خانه «انباره دانشگاهی رقومی» را به منظور گردآوری و آرشیو رساله های رقومی دانشگاه زاگرب و دیگر دانشگاه های کرواسی و دستیابی عموم به آن ها در قالب انباره ای واحد راه اندازی کرد (این رساله ها شامل رساله های رقومی شده و منتقل شده و ساله های برگرفته از وب و برخط و رساله هایی بود که نویسندگان شبان ارسال کرده بودند). در نتیجه «انباره دانشگاهی رقومی» نیازمند الگو داده خاصی است.

عکس

شکل 3. «انباره دانشگاهی رقومی»

ص: 287


1- Digital Academic Repository - DAR
2- (Z akon o izmjenama i dopunama Zakona o manstvenojdjelamosti i visokomobrazovanju (July 2013 رجوع کنید به: http://harodne novine blanc i husbeni/2013_07_94_2132 kal

4/4. کتاب های رقومی شده (نظام دی بوک)

«کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب» نظام های مدیریت کتاب رقومی شده (نظام دی بوک) را در سال 2012 ایجاد کرد. رقومی کردن میراث فرهنگی کرواسی در سال 1992 شروع شد. با توجه به محدودیت های مالی و فقدان زیر ساخت مناسب برای مدیریت محتوای رقومی در کتاب خانه های کرواسی، تعداد کتاب های رقومی شده نسبتاً کم بود. (1) تا آن جا که می دانیم، کتاب های رقومی شده بخش مهمی از انتشارات الکترونیک کرواسی اند، اما به درستی شناسایی نشده اند. تخصیص شماره بین المللی کتاب (آی اس بی ان) به کتاب های رقومی شده از سال 2013 و به موازات ایجاد بخش «ثبت کتاب های رقومی شده» (2) در نظام دی بوک شروع شد. ایجاد این بخش نخستین گام به سوی تهیه فهرست کتاب های الکترونیکی رقومی شده در نهادهای میراث فرهنگی کرواسی است. مسائل مربوط به واسپاری کتاب های رقومی شده (و دیگر انتشارات رقومی شده) با توجه به تغییرات اعلام شده در قانون واسپاری کرواسی حل خواهد شد.

در مرحله نخست توسعه، کتاب های رقومی شده و کتاب های صوتی رقومی به نظام دی بوک اضافه می شود. کتاب های صوتی رقومی غالباً توسط «کتاب خانه نابینایان کرواسی» (3) به قالب دیزی (4) روی رسانه ملموس منتشر می شود. این کتاب ها که بخشی از نظام دی بوک هستند و مدیریت حقوق دستیابی را ممکن می کنند، برای گروه کاربران هدف در دسترس خواهند بود.

نسخه جدید نظام دی بوک تمام انواع دیگر محتوای رقومی تک نگاشت، از جمله تک نگاشت های فاقد مدیریت حقوق رقومی که در وب منتشر شده اند، کتاب های الکترونیکی تجاری و نسخه اصلی پی دی اف کتاب های رقومی را گردآوری خواهد کرد. نظام دی بوک به وسیلهٔ «کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب» ساخته شده و به شرکت فناوری اطلاعات آرچیو پرو (5) برون سپاری شده است. این نظام برای مدیریت دارایی های رقومی استفاده می شود و الگو فراداده ترکیبی را به کار می گیرد که استفاده از الگوهای داده استاندارد گوناگون را ممکن می سازد و ماژول های یک پارچهٔ آن ارتباط، تبدیل و صدور داده ها را به هر نظام دیگری را ممکن می کنند.

با این الگو داده، هم چنین می توان منابع رقومی و اصل آن را توصیف کرد. این نظام به فراداده

ص: 288


1- ناشرین، کتاب خانه ها، و نهادهای میراث فرهنگی گوناگونی در کرواسی از این پلتفرم نشر دیجیتال (ISSUU) برای انتشار محتوای دیجیتال یا دریافت شده شان استفاده می کنند.
2- Register of digitised books
3- Croatian Library for the Blind
4- DAISY
5- ArchivPRO

نسخه اصلی موجود در فهرست کتاب خانه پیوند می دهد.

براساس تجربیات حاصل از طرح پیشینمان («کتاب خانه رقومی روزنامه ها و مجلات تاریخی، 2009») توصیفاتی در سطح مجموعه به الگو داده افزودیم. با استفاده از این توصیفات، می توان ارتباط فراداده شیء رقومی را با مجموعه (ها)، صاحب (صاحبان) مجموعه ها (نهاد، فرد) با تولید کنندگان محتوا (ناشر، نویسندگان و غیره) مشخص کرد.

كاربرد الگو رویدان محور باعث می شود بتوانیم طرح رقومی بازی را توصیف کنیم و دیگر اقداماتی که روی شیء انجام شده است (مانند طرح ریز فیلم، مرمت، یا حفاظت و غیره) مستند کنیم.

عکس

شكل 4. نظام دی بوک: نظام جدیدی برای تمام انواع انتشارات تک شماره ای

ص: 289

عکس

شکل 5. مرور گر جاوانکربهت (1) نظام دی بوک

5. ماژول دریافت کتاب های الکترونیک

اشاره

برای بهبود میان کنش پذیری (2) بین نظام های کتاب خانه رقومی موجود و ایجاد فرآیند تجاری جدید برای ارتباط با ناشرین محتوای الکترونیک، «کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب» شروع به ساخت ماژول دریافت جدیدی برای تحویل محتوای رقومی تک نگاشت ها کرده است. این ماژول روی همان سکوی نظام دی بوک ساخته شده است. ماژول دریافت کتاب الکترونیک برای استفاده ارائه دهندگان محتوای رقومی ساخته شده است تا بتوانند کتاب های الکترونیک و قراداده این کتاب ها را به کتاب خانه تحویل دهند.

ص: 290


1- JavaScript
2- Interoperability

1.5. قابلیت های نظام کتاب الکترونیک

فرآیند تحویل محتوا شامل ایجاد / دریافت فراداده، مدیریت حقوق / دستیابی، دریافت می رقومی، وارسی، آرشیوسازی، دستیابی، به محتوای رقومی و بازیابی آن است.

عکس

شکل 6. نظام کتاب الکترونیک

2.5. دریافت فراداده و اشیاء رقومی

با توجه به توانمندی های فنی ارائه دهندگان محتوا، گزینه هایی مطرح شد: فهرست نویسی نسخه های اصلی، فهرست نویسی نسخه های کپی با ورود رکورد فهرست موجود منابع، با تحویل فراداده در قالب ایکس ام ال (1)، دیگر انواع قراداده مانند قراداده حقوقی، قراداده قنی و قراداده مدیریتی نیز اضافه شدند تا ویژگی های قتی قابل های رقومی و تمام اقدامات دیگری که روی اشیاء رقومی انجام می شود مستند شوند.

ص: 291


1- Extensible Marlap Language: XML

عکس

شکل 7. شکل یک فراداده توصیفی

در مرحله نخستِ توسعه نظام، ارائه دهندگان محتوا مجازند قالب های گوناگونی (پی دی اف، جی پی ایی جی، ایی پاب و ام پی تری) ارسال کنند. ناشرین باید کتاب های الکترونیکی را به قالب های میان کنش پذیر تحویل دهند. (1) پرسش این جاست که این رویکرد چگونه می تواند بینشی واقعی از تولیدات حوزه نشر به دست دهد و کتاب خانه های (ملی) باید چگونه اطلاعاتی درباره نسخه های دیگری که نمی توان به علت محدودیت های فنی و مالی ذخیره کرد ارائه کنند. (2)

3.5. سیاست دستیابی

کتاب خانه های ملی فقط مکلف به ذخیره سازی و مستندسازی تولیدات حوزه نشر در کشور نیستند، بلکه مسئول استفاده و حداقل استفاده تحقیقاتی، از این تولیدات هستند. گر چه، «کتاب خانه ملی و دانشگاهی

ص: 292


1- EBLIDA Key Principles on acquisition of and access to e-books by libraries رجوع کنید به: http://www.eblida.org/Special%20Events/Key-principles-acquistion-eBooks-November2012/GB_ English%20Version%20Key%20Principles.pdf
2- رویکرد انتخابی به واسپاری دیجیتال (یعنی، پذیرش قالبی واحد)، مشکلات فنی نگهداری بلند مدت از آن، به همراه کاهش چشم گیر بودجه، پرسش هایی درباره نقش کتاب خانه های واسپاری در محیط دیجیتال به وجود آورده است.

زاگرب» نسخه های واسپاری شده را گردآوری می کند، ارائه خدمات استفاده از کتاب های الکترونیکی ساده نیست. دستیابی به ترجمهٔ کتاب های خارجی و دستیابی به آن ها احتمالاً بزرگ ترین مشکل «کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب» خواهد بود. این کتاب خانه مذاکراتی با ناشرین و ارائه دهندگان کتاب های الکترونیکی تجاری شروع کرده است تا منافع نویسندگان، ناشرین و کاربران کتاب خانه ها را به بهترین شکل تأمین شود.

این کتاب خانه ایده دستیابی رایگان به کتاب های الکترونیکی در کتاب خانه های عمومی را مطابق با دستورالعمل های ایفلا (1) و دستورالعمل های ابِلیدا (2) پذیرفته است، اما واقعیت این است که دستیابی به نسخه های واسپاری شده باید محدود شود. ماژول دریافت شامل گزینه های دستیابی گوناگونی است: دستیابی رایگان؛ دستیابی رایگان به بخشی از نسخهٔ اصلی رقومی و دکمه خرید که کاربر را به وب سایت ناشر هدایت می کند؛ دستیابی کنترل شده به کتاب خانه (یک نقطه دستیابی، یک فایل = یک کاربر)؛ دستیابی کنترل شده به دیگر کتاب خانه های واسپاری کرواسی؛ محدودیت در تعداد صفحات چاپ شده.

این کتاب خانه محدودیتی درباره مدت زمان نگهداری نمی پذیرد، اما درباره دستیابی از راه دور و امانت بین کتاب خانه ای با ناشرین مذاکره می کند. به ناشرین توصیه می شود با آرشیو نسخه های اصلی از آن ها نگهداری کنند و محصولات خود را با ارائه دستیابی رایگان به بخشی از کتاب (صفحه عنوان، فهرست مطالب، فصلی از کتاب و غیره) یا کل کتاب تبلیغ کنند.

6. طرح های آتی

«کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب» پروتکل های گردش کار نظام واسپاری و هم چنین دستورالعمل های ایجاد فراداده را برای ارائه دهندگان محتوای رقومی فراهم کرده است. کارگاه های گوناگونی برای مسئولین کتاب خانه و ناشرین سازماندهی خواهد شد. بر اساس این طرح، کتاب خانه طرح های خود برای افزایش همکاری با ناشرین کروات به وسیلهٔ ایجاد کل فرآیند تجاری در نظام دی بوک (تخصیص شناسگرها، فهرست نویسی انتشارات و غیره) پیگیری می کند.

ص: 293


1- IFLA Principles for Library eLending رجوع کنید به: http://www.ifla.org/files/assets/hq/topics/e-lending/principles-forlibrary-elending-rev-aug-2013.pdf
2- EBLIDA Key Principles on the acquisition of and access to E-books by libraries رجوع کنید به: http://www.eblida.org/Special%20Events/Key-principles-acquistion-eBooks-November2012/GB_ English%20Version%20Key%20Principles.pdf

منابع:

:BISG Policy Statement POL-1101: Best Practices for Identifying Digital Products. The Books Industry Study Group Inc., cop. 2013, 4. Available at.https://www.bisg.org/docs/BISG_Policy_1101.pdf Croatian Library Law.Avilable (only in Croatian) at: http:// narodnenovine

.nn.hr/clanci/sluzbeni/267274.html Croatian Web Archive (HAW). Available at: http://haw.nsk.hr/ Digital Academic Repository (DAR). Available at: http://dar.nsk.hr/ Digital Book World. Some Differences BetweenEbooks, Enhanced Ebooks, And Apps

/Available at: http://www.digitalbookworld.com/2014/some-differences-between-ebooksenhanced-ebooks-and-apps

EBLIDA Key principles on the acquisition of and access to e-books by libraries. Available at: http://www.eblida.org/Special%20Events/Key-principles-acquistion-eBooks-November2012/GB_English%20 Version%20Key%20Principles.pdf

:Filimowicz, Michael. Digital and Analog: some refinements and new semiotic directions. Available at

https://www.academia.edu/6955470/Digital and Analog some refinements_and_new_semio tic_directions

:Finn, Ed; Joey Eschrich. The Word E-Book Should Be Replaced With Codex: E-books are so different from traditional reading that they need a new word. // Future Tense. Available at _http://www.slate.com/articles/technology/future_tense/2013/10/we

ص: 294

:need_a_new_word_for_e_book_here_s_one_idea_beyondthebook.html Girard, Adam. E-books are not books. Available at

http://express.ifla.org/sites/default/files/files/de-gruyter-saur-ifla-research-award-2012-girard.pdf

/Goldstein, Simona; .iki, Anita. An overview of the Ebooks business in Croatia. Available at: http://www.digitalbookworld.com/2013/an-overview-of-the-ebooks-business-in-croatia

Hoffelder, Nate. Do We Really Need a New Term for eBook? Available at: http://www.thedigital-reader.com/2013/10/17/really-need-new-term-ebook/.U3IgHIF_uv9

IFLA principles for library e-lending. Available at: http://www.ifla.org/files/assets/hq/topics/e-lending/ifla-principles-for-elending.pdf

:Internatonal ISBN Agency.Guidelines for assignment to e-books. Available at https://www.isbn-international.org/content/guidelines-assignment-e-books /International ISTC Agency. Available at: http://www.istc-international.org/html

Klarin, Sofija. Projektiza.titeprijenosnihdigitalnihmedija u knji nicama = Tangible digital media preservation projects in libraries

:2seminarArhivi, knji.nice, muzeji: mogu_nosti suradnje u kru. enjuglobalneinformacijskeinfrastrukture: zbornikradova / uredilaSanjica FaletarTanackovi_. Zagreb :Hrvatskoknji.ni_arskodru.tvo, 2009 Available at//

https://www.academia.edu/4285305/Projekti_zastite prijenosnih digitalnih_medija_u_knjizni cama_Tangible _Digital_Media_Preservation_Projects_in_Libraries_Sofija_Klarin

ص: 295

Meredith, Leslie. What Are E-Textbooks? Available at: http://www. technewsdaily.com/4723-what-are-e-textbooks.html

ODLIS. Available at http://www.abc-clio.com/ODLIS/odlis_e. aspxelectronicbook

ONIX for Books.Epublication type code. Available at:http://www.editeur.org/files/ONIX%20for%20books%20%20 code%20lists/ONIX BookProduct Codelists Current.html

:Romano, Frank. E-books and challenge of presentation. Available at: http://www.clir.org/pubs/reports/pub106/ebooks.html Rouse, Margaret. What is eBook? Available at

:http://searchmobilecomputing.techtarget.com/definition/eBook Stein, Bob. The future of publishing will be shaped by a more dynamic social reading experience. // The Impact of Social Sciences blog Available at

/http://blogs.lse.ac.uk/impactofsocialsciences/2013/04/08/the-future-of-the-book-is-the-futureof-soc

.Upshall, Michael. Content licencing: buying and selling digital resources. Oxford :Chandos Publishing, 2009

:Velagi, Zoran;Pehar, Franjo. An overview of e-book market in Croatia. Available at /http://projectebooks.wordpress.com/2013/02/28/an-overview-of-e-book-market-in-croatia

.Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o znanstvenojdjelatnosti i visokomobrazovanju

Avilable at: http://narodne-novine.nn.hr/clanci sluzbeni/2013_07_94_2132.html

:ivkovi, Daniela. The Electronic Book: Evolution or Revolution? Available at http://eprints.relis.org/11419/1/1-19.pdf

ص: 296

ص: 297

چکیده

در سال 2012 (به طور قانونی در ژوئیه 2013)، یک الحاقیه بر «قانون کتاب خانه شورای ملی» (اِن دی اِل) (1) و «قانون حق مولف»، حق ثبت انتشارات برخط در بخش خصوصی را برای اِن دی اِل فراهم کرد. به بیان دقیق تر، انتشارات خصوصی متعهد به ارسال فایل های رقومی به اِن دی اِل از طریق اینترنت یا دادن اجازه به اِن دی اِل برای گردآوری آن ها از طریق اینترنت است، به طوری که دارای ویژگی های زیر باشند: (1) قالب فایل از نوع پی دی اف (2) ، ای پاب (3) ، و دیزی (4) ؛ (2) کد کتابشناسی (آی اس بی ان (5) ، آی اس اس ان (6) ، و دی او آی (7) ).

اِن دى اِل فقط می تواند انتشاراتی را گردآوری کند که (1) رایگان باشند؛ (2) تا زمانی که توافقی بین اِن دی اِل، ناشران، و مؤلفان حاصل نشده باشد، توسط «مدیریت حقوق رقومی» (دی آر اِم) (8) حفاظت نشده باشند. دو مشکل اساسی باید حل شود: باز کردن قفل دی آر اِم برای نمایش بلند مدت، و پرداخت هزینه ذخیره سازی.

10 سال طول می کند تا مشکلات حقوقی، فنی، و سازمانی قبل از آغاز ذخیره سازی قانونی مؤثر وب سایت های 2010، از جمله فایل های رقومی (غیر از پی دی اف) توسط شرکت های دولتی اجرا شود. برای گردآوری انتشارات برخط حفاظت شده یا کارمزدی که چند ذینفع دارند، زمان آماده سازی کافی و مناسبات پیشرفته لازم است. بنابراین، امسال اِن دی اِل با بعضی از ناشران تعاونی عمده قرارداد می بندد تا موقتاً (3 سال) انتشارات برخط خود را برای طراحی یک نظام ذخیره سازی قانونی موثر در ژاپن، در کتاب خانه ملی قرار دهند.

کلید واژه ها: انتشارات برخط، نظام ذخیره سازی قانونی، کتاب خانه ملی، ژاپن.

ص: 298


1- NDL: National Diet Library
2- PDF
3- EPUB
4- DAISY
5- ISBN: International Standard Book Number
6- ISSN: International Standard Serial Number
7- DOI: Digital Object Identifier
8- DRM: Digital Rights Management

منازعات کتاب خانه شورای ملی بر سر گردآوری انتشارات برخط در ژاپن

اشاره

*منازعات کتاب خانه شورای ملی بر سر گردآوری انتشارات برخط در ژاپن (1)

نوشته تاتسومو آکی یاما (2) | ترجمه زهراسادات عالمی (3)

1. تاریخچه مختصر گردآوری مطالب الکترونیک در اِن دی اِل

اِن دی اِل یک برنامه گردآوری انتشارات الکترونیک در جراید از طریق اینترنت از سال 2002 را آغاز کرده است. از آن جا که کتاب ها و نشریات رفته رفته روی اینترنت یا برخط منتشر می شوند، یک هدف نظام ذخیره سازی قانونی، استفاده و گردآوری اموال فرهنگی ملی است، که یکی از مأموریت های اصلی اِن دی اِل می باشد. در 2012، تعداد کتاب های الکترونیکی تجاری منتشر شده در فروشگاه های اینترنتی به حدود 380,000 عنوان رسید.

محدوده گردآوری اطلاعات الکترونیک شبکه ای برخط به شرح زیر رو به افزایش است:

در 2002، گردآوری منتخب مطالب اینترنتی با اجازه صاحبان وب سایت (شرکت های دولتی، دانشگاه ها، و سازمان های فرهنگی و بین المللی در ژاپن)؛

در 2012، گردآوری تشکیلاتي مطابق قانون اِن دى اِل مطالب اینترنتی تولید شده توسط سازمان های دولتی یا ملی؛

ص: 299


1- Struggles of the National Diet Library in Collecting Online Publications in Japan
2- Tsutomu Akiyama
3- کارشناس مسؤول سازمان اسناد و کتاب خانه ملی

در 2013، گردآوری تشکیلاتی مطابق قانون اِن دی اِل انتشارات برخط در بخش خصوصی (غیر از انتشارات حفاظت شده بادی آر اِم یا کارمزدی).

2. سابقه گردآوری انتشارات الکترونیک شبکه ای:

• نوامبر 2002: مالکیت مطالب الکترونیکی به شکل «طرح آرشیو وب (1) » شروع شد. این عملیات دارای مجوز بود.

• دسامبر 2004: شورای نظام ذخیره سازی قانونی «مفهوم نظام مالکیت انتشارات الکترونیک شبکه ای» را گزارش داد.

• ژوئیه 2009: قانون اِن دی اِل اصلاح شد تا مالکیت تشکیلاتی (یعنی بدون مجوز) مواد اینترنتی تولید شده توسط دولت های محلی و ملی و مؤسسات وابسته انجام شود. این قانون در 1 آوریل 2010 به مرحله اجرا درآمد.

• ژوئن 2010: شورای نظام ذخیره سازی قانونی «مفهوم نظام مالکیت انتشارات الکترونیک شبکه ای» را گزارش داد. هم چنین، این شورا یک گزارش میانی درباره طرح پرداخت در مارس 2012 ارائه داد.

• ژوئن 2012: قانون اِن دی اِل مجدداً اصلاح شد. این اصلاحیه در رابطه با انتشارات خصوصی برخط رایگان و بدون دی آر اِم در ژوئیه 2013 به مرحله اجرا درآمد.

• ژوئیه 2013: مالکیت انتشارات برخط رایگان و بدون دی آر اِم. مالکیت تشکیلاتی مطالب کارمزدی یا دارای دی آر اِم توسط شورای نظام ذخیره سازی قانونی بررسی شد.

• 2014: طرح آزمایشی ذخیره سازی موقت مطالب کارمزدی یا دارای دی آر اِمتوسط ناشران تجاری عمده در شرف انجام است.

در عین حال، اصلاحیه های 2 و 3 قانون اِن دی اِل (مواد 25-3 و 25-4) نظام ذخیره سازی قانونی را تعریف کرد و قانون حق مولف (ماده 42-4) نیز اصلاح شد. ثبت انتشارات برخط توسط اِن دی اِل مستلزم مجوز صاحبان سایت بود، اما در عمل انعقاد قرارداد با تعداد بی شمار صاحبان سایت برای اِن دی اِل و ذخیره سازان قانونی (ناشران) امکان پذیر نبود. اصلاحیه قانون حق مولف اجازه تکثیر انتشارات برخط بدون اجازه به منظور گردآوری این آثار در اِن دی اِل را صادر می کرد.

در آوریل 1999، «شورای نظام ذخیره سازی قانونی» («شورا») و هیئت مشاوره کارشناسان خارجی، بعد از سازماندهی مجدد «شورای تحقیقات نظام ذخیره سازی قانونی»، تأسیس شد. هدف این شورا،

ص: 300


1- Web Archiving Project=WARP

مشارکت در بهبود و مدیریت صحیح نظام ذخیره سازی قانونی بود. این شورا متشکل از حداکثر 20 نفر از اساتید دانشگاه در حقوق اموال معنوی، قانون اداری، تحقیقات فرهنگی، و نمایندگانی از انجمن های عمده مؤلفان، ناشران، و روزنامه نگاران، صنعت ضبط موسیقی، و غیره مربوط به نظام ذخیره سازی قانونی با مسئولیت کتاب دار ارشد اِن دی اِل بود.

شورا چند گزارش مهم برای کتابدار ارشد در باب مالکیت تشکیلاتی مطالب الکترونیک از ناشرانر قومی (سی. دی.، دی. وی. دی. و غیره از کتاب، نشریات، فیلم ها، برنامه ها، بازی ها) در 2000 تا 2013 ارائه کرده است.

3. تعریف انتشارات برخط در قانون اِن دی اِل

ماده 25-4 قانون اِن دى اِل: «انتشارات برخط عبارت اند از متن، تصویر، صدا، یا برنامه ضبط شده توسط ابزارهای الکترونیکی، مغناطیسی، یا غیره که از طریق اینترنت و سایر شبکه های ارتباطی پیشرفته در اختیار عموم قرار می گیرد، و توسط کتاب دار ارشد به عنوان متناظر با کتاب یا نشریه مشخص شده باشد (غیر از مطالب محرمانه، فرم های خالی، صفحات نمونه، و سایر انتشارات ساده).»

عبارت «متناظر با کتاب یا نشریه» در این تعریف به معنی وب سایت ها و وب لاگ هایی است که توسط هیچ متولی برای بلندمدت بازسازی یا ذخیره نمی شود، غیر از پخش یا توزیع فیلم / موسیقی رقومی. از دیدگاه بلند مدت، تمامی وب سایت ها به عنوان اموال معنوی ملی باید توسط اِن دی اِل ثبت شوند، اما در حال حاضر، این کار به واسطه مسائل مربوط به هزینه، ترس عمومی از انبار انبوه وب سایت هایی که شامل افکار و اعتقادات فردی هستند، و بعضی مشکلات فنی، عملی نیست.

در الزامات قوانین یارانه (ماده 25-4)، انتشارات برخط چنین تعریف شده است: انتشارات برخط دارای (1) کد کتابشناسی (آی اس بی ان، آی اس اس ان، و دی او آی) یا (2) قالب فایل (ای پاب و پی دی اف، دیزی) هستند. با وجود این، انتشارات برخط تهیه شده توسط مؤسسات تحقیقاتی، دانشگاه ها و غیره که دارای طرح بصری ثابت هستند و انتشارات چاپی، از نقطه نظر اجتناب از هم پوشانی سرمایه گذاری، مستثنی شده اند.

هم چنین، اِن دی اِل انتشارات برخط (1) کارمزدی یا (2) حفاظت شده با دی آر اِم را مستثنی کرده تا زمانی که درک متقابل ذخیره سازی قانونی بین ذینفعان، به ویژه بین اِن دی اِل و ذخیره سازان قانونی (ناشران) حاصل شود.

اِن دی اِل مشغول گردآوری انتشارات برخط از قبیل گزارش های سالیانه کتاب سال فهرست ها، مجلات روابط عمومی و سازمان های داخلی، بولتن، مقالات، مجلات فرهنگی، خبرنامه، چکیده های

ص: 301

سازمان های فرهنگی، گزارشات تجاری، مجلات فنی، گزارشات سی اِس آر، سوابق شرکتی، آمار و سایر مطالب مرتبط به کتاب و نشریات منتشر شده بعد از 1 ژوئیه 2013 می باشد.

عکس

شکل 1: محدوده مالکیت تشکیلاتی مطالب الکترونیک شبکه ای

4. مسائل بحرانی مالکیت انتشارات برخط کارمزدی یا حفاظت شده با دی آر اِم

در بخش خصوصی، تعداد زیادی مطالب فکاهی، ادبی، و غیره به صورت برخط منتشر می شود که تعداد آن ها تا پایان سال 2014 در ژاپن به 1,000,000 عنوان (یک بازار در حدود 133 میلیون دلاری) می رسد.

اِن دى اِل و ذينفعان انتشارات برخط به اتفاق آرا توافق می کنند که مطالب به صورت بلند مدت در اِن دی اِل برای نسل های آینده ذخیره شود. اما دو نکته مهم بحث با ناشران حول پرداخت انتشارات کارمزدی و مشکلات فنی از قبیل دی آر اِم و سایر مسائل مؤثر بر قالب انتشارات برخط در زمان ذخیره سازی می باشد.

پرداخت غرامت

بر اساس نظام ذخیره سازی قانونی فعلی، اِن دی اِل غرامتی معادل هزینه لازم برای صدور و ذخیره سازی

ص: 302

انتشارات (یعنی 60%-40% ارزش بازاری) (1) به ذخیره سازان خصوصی می پردازد.

با ایجاد نظام ذخیره سازی قانونی در 1948، (الف) این نظام از نظر بسیاری از ناشران به عنوان ابزاری برای سانسور شناخته شد، که در دوره قبل از جنگ زبانزد همه بود، و (ب) در اقتصاد ناپایدار بعد از پایان جنگ جهانی دوم، انگیزه چندانی برای ذخیره سازی انتشارات در کتاب شناسی ملی وجود نداشت. بنابراین، اِن دی اِل از طریق این نظام توانست انتشارات اندکی را به دست آورد. این وضعیت اِن دی اِل را واداشت تا این رویه را تغییر دهد. در 1949، اِن دی اِل با ناشران خصوصی و کتاب فروشان و غیره مذاکره کرد و یک سیاست تشویق و تهدید را معرفی کرد، یعنی این که ذخیره سازان بابت ذخیره سازی غرامت دریافت می کنند و در صورت امتناع باید جریمه ای معادل 5 برابر قیمت خرده فروشی بپردازند.

در 2010، گزارش شورا با عنوان «مفهوم نظام مالکیت برای انتشارات برخط» به این نتیجه رسید که به واسطه وجود اختلاف بین انتشارات برخط و کتب و نشریات سنتی، اتخاذ معیارهای یکسان برای پرداخت غرامت مشکل است. انتشارات برخط فرایند چاپ و صحافی را طی نمی کنند، تعداد اولیه چاپ را ندارند، قیمت مالکیت (غیر از بهای استفاده) و موارد مشابه، که معرف هزینه اولیه تولید کتاب های سنتی است، را ندارند.

ذخیره سازی رایگان انتشارات برخط باعث ناخشنودی ناشران و مؤلفان شد. آن ها اصرار داشتند که انتشارات برخط رایگان نیستند، نیاز به سرمایه گذاری عظیم دارند، و اگر محتوای آن ها کاغذ برخط منتشر شود، غیر منصفانه و غیر قابل قبول است. از نقطه نظر مؤلفان در ژاپن، حق تألیف یک کتاب بر اساس تعداد نسخ چاپ اول (نه نسخ فروخته شده) پرداخت می شود، که در مورد انتشارات برخط، متناسب با تعداد نسخ فروخته شده است. ذخیره سازی رایگان برای بسیاری از مؤلفان غیر قابل قبول است.

مشکلات فنی

انتشارات فنی دارای مشکلات فنی به شرح زیر است:

1. دی آر اِم مانع بزرگی برای گردآوری انتشارات برخط در نظام ذخیره سازی قانونی است.

انتشارات برخط در فروشگاه های الکترونیکی با قالب خاصی با دی آر اِم فروخته می شوند و نمی توان آن ها را توسط غیر از نرم افزار و سخت افزار مربوطه مشاهده نمود. در ژاپن، بیش از 50 فروشگاه کتاب اینترنتی وجود دارد که با هم سازگاری ندارند. هر فروشگاه اینترنتی به طور بی امان در پی

ص: 303


1- در ژاپن، کتب، نشریات، روزنامه ها و سی. دی. ها با قیمت حمایتی فروخته می شوند.

حفظ مشتریان خود در محیط مطالعه خود هستند. اما فناوری اطلاعات سریع متروک می شود و در آینده نزدیک، بسیاری از نشریات توسط فروشگاه های اینترنتی خاصی فروخته می شوند که برای خوانندگانی که پول پرداخت کرده اند، قابل خواندن نیست.

2. به علاوه، مؤلفان و ویراستاران علاقه زیادی به نحوه نمایش آثار خود روی کریستال مایع دارند تا توسط دستگاه ها به نمایش درآید. به ویژه، در ژاپن، نوشتجات ستونی و یاقوت و عقیق (نامه هایی با تلفظ حروف چینی) وجود دارند، که این مسئله وضعیت را مشکل تر می سازد.

3. بسیاری از ناشران از طریق شرکت های چاپ الکترونیک، انتشاراتی برای کتاب فروشی های متعدد تولید می کنند؛ بنابراین، ناشران به عنوان ذخیره ساز بدون دی آر اِم مالک انتشار برخط نخواهند بود، که اِن دی اِل نیازمند حفظ و تبدیل آن ها به قالب جاری است تا بتواند به نسل آینده انتقال دهد. بعضی از ناشران از این می ترسند که اِن دی اِل در نهایت نشریات برخط گردآوری شده را تحت عنوان «محتوایر قومیانتقال خدمات به کتاب خانه ها» در ژاپن که در ژانویه 2014 توسط اِن دی اِل راه اندازی شده، در اختیار عموم قرار دهند، بنابراین ناشران عموماً از تهیه اصلیفایل برای ذخیره سازی نگرانند.

4. اِن دی اِل سعی دارد به جای دسترسی محدود به محتوای ذخیره شده در سرور ناشران و مطالب حفاظت شده، خودش مالک اصلیفایل ها باشد. اما اگر این شرط ذخیره سازی نهادینه شود، قانون اِن دی اِل می بایست اصلاح گردد.

طرح ذخیره سازی موقت انتشارات برخط کارمزدی

در 2014، برنامه های اِن دی اِل به منظور حل این مشکلات با دست اندرکاران بدین صورت بود که بعضی از آن ها تصمیم گرفتند انتشارات موقتاً (تا 3 سال) در اِن دی اِل ذخیره شود: «طرح ذخیره سازی موقت انتشارات برخط کارمزدی». در این طرح، اِن دی اِل با «انجمن ناشران کتاب ژاپن»، «انجمن ناشران مجلات ژاپن»، «انجمن ناشران کتاب الکترونیک ژاپن»، و «انجمن مجلات فکاهیر قومی»، که مالک انتشارات پیشرو و کتب و مجلات تجاری هستند، همکاری می کند.

اِن دى اِل و شرکت کنندگان باید با تمام دارندگان حق انتشارات برخط قرارداد ببندند تا بتوانند انتشارات آن ها را برای این طرح، گردآوری و تکثیر کنند.

ص: 304

عکس

شكل 2: نمایی از طرح آزمایشی ذخیره سازی موقت انتشارات برخط کارمزدی

مرحله 1: گردآوری و ذخیره سازی (شکل 2 («الف»، «ب»، «ج»))

• انتشارات برخط با یا بدون دی آر اِم در فرایند تولید کدام اند؟

• چه وقت و چگونه می توان آن را مشخص کرد؟

• ذخیره ساز قابل قبول کیست؟

• قیمت ذخیره سازی چقدر است؟ آیا باید پول پرداخت شود؟ برای چه چیزی باید پرداخت شود، برای هزینه تولید، کارمزد انجام جابه جایی کارمزد انتقال، ...؟

• اندازه سرور ذخیره سازی اِن دی اِل باید چقدر باشد؟

• چگونه اِن دی اِل فایل اصلی را در برابر خطر سرقت یا خرابی حفاظت می کند؟

مرحله 2: خدمات صاحبان حق (شکل 2 («د»، «ه»))

• پاداش ذخیره سازی برای مؤلفان و ناشران چیست؟

• چه خدماتی به عنوان مشوق غیر تجاری برای ذینفعان محسوب می شود؟

• چه حقوقی برای محرمانگی کاربر و ذینفعان مفید و ماندگار است؟

مرحله 3: خدمات عمومی (شکل 2(«و»، «ز»)

ص: 305

• اِن دی اِل چه خدماتی باید برای کاربران فراهم کند؟

• چگونه اِن دی اِل باید خدمات را به عموم ارائه دهد؟

• آیا گزینه «خرید» مرتبط با کتاب نامه در اِن دی اِل اُپک برای عموم مجاز و مفید است؟ آیا این دکمه مشوقی برای ناشران است تا نشریات خود را ذخیره سازی کنند؟

ذخیره سازی مؤثر انتشارات برخط نیازمند سازمان هایی است که انتشاراتی را که قرار است ذخیره شوند انتخاب و گردآوری کنند. در مورد ذخیره سازی کتب چاپی، اِن دی اِل با «انجمن عمده فروشان انتشارات ژاپن» قرارداد می بندد تا آن ها را ذخیره کنند. اِن دی اِل هزینه جابه جایی (150ین) را از 1951 به ازای هر قلم به این انجمن پرداخته است. پرداخت مالی به ناشران و دارندگان حق و نظام ذخیره سازی، یک مکانیزم مفید برای گردآوری انتشارات در اِن دی اِل است، به طوری که 3700 ناشر 78,000 عنوان کتاب جدید را در 2012 منتشر کرده اند.

این طرح به روی هر ناشری که به آن علاقه مند باشد باز است. هرچه شرکت کنندگان بیشتر باشند، علاقه به نظام ذخیره سازی قانونی الکترونیکی در اِن دی اِل بیشتر می شود، که هدف نهایی این طرح است.

ص: 306

ص: 307

چکیده

هم کاری کتاب خانه های بدون مرز با کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (1) و طراح مفهوم تمهیدات ابتکاری فیلیپ استارک (2) جهت دستیابی به اطلاعات، آموزش و ساختارهای فرهنگی برای مردم جوامعی که تحت بحران های انسانی شکل گرفته اند از سال 2012 آغاز شد. پناهندگان نیاز فوری به غذا، سرپناه، مراقبت های بهداشتی و پوشاک دارند؛ اما یکی از اولویت هایی که باید در مرتبه نخست برآورده شود، نیاز آن ها به برقراری پیوندهای اجتماعی، بازسازی جامعه مدنی آگاه و افزایش انعطاف پذیری در مقابل درگیری های غیر قابل اجتنابی است که پیشرو خواهند داشت.

خانه اندیشه (3) ، مشتاق پر کردن فضاهای خالی در فعالیت های مربوط به پناهندگان جهت فراهم آوردن راهی برای مردمی است که به سبب اغتشاش ها بیرون رانده شده اند. آن ها می خواهند دریچه ای به سوی مطالعه، نوشتن و برقراری ارتباط برای این مردم پناهنده ایجاد کنند. خانه اندیشه از طریق دسترسی به اینترنت، رایانه، کتاب، منابع آموزشی، تئاتر و فیلم افراد را توانمند ساخته و ابزارهای مهمی را فراهم می آورد که در جهت بازسازی آن چیزی است که در این جوامع از دست رفته است.

این مقاله به ارائه ابتکار تشکیل کتاب خانه های سیار می پردازد که ابتدا برای پناهندگان کنگو و سوریه ای انجام شد و توسعه بالقوه آن در کشورهای آسیایی و اقیانوسیه صورت گرفت (4) .

کلید واژه ها: نوآوری های انسانی، آموزش، اطلاعات، فرهنگ، توانمندسازی و خودباوری.

ص: 308


1- UNHCR
2- Philippe Stark
3- Ideas Box
4- www.ideas-box.org

خانه اندیشه: پیوند و توانمندسازی جوامع در منطقه آسیا و اقیانوسیه

اشاره

* خانه اندیشه: پیوند و توانمندسازی جوامع در منطقه آسیا و اقیانوسیه (1)

نوشته ژرمی لاشال (2) | ترجمه نرگس عزیزیان (3)

1. مقدمه

طوفان مخرب هایان (4) یکی از انواع طوفان های موسمی در کشور فیلیپین بوده که در سال 2013 صدماتی را به این کشور وارد آورد. یک ماه بعد زلزله ای مهیب به قدرت 7,1 ریشتر این کشور را لرزاند که همه چیز را در مسیر خود نابود کرد و در سرتاسر کشور 100 میلیون کشته و بی خانمان برجای گذاشت. این ملت قوی در آن زمان به رشد اقتصادی پرافتخاری دست یافته بود که در جایگاه دوم اقتصادی در آسیا بعد از چین قرار داشت. در آن حوادث آمار 7 میلیون و 300 نفر کشته و ناپدید شده گزارش شد، در حالی که میلیون ها نفر هم بی خانمان شدند. تلفات بالای انسانی با نابودی گسترده خانه ها و دیگر ساختارها و خدمات حیاتی مثل مدارس و بیمارستان ها در این حادثه همراه شد.

پاسخ فوری جامعه بین الملل به بحران های انسانی در این ابعاد فاجعه بار نشان دهنده تأثیر گذار بودن نیازمندی های نجات بخش فوری همانند غذا، آب آشامیدنی، سرپناه، پوشاک، مسائل بهداشتی

ص: 309


1- The Ideas Box: Connecting and Empowering Communities in the Asia-Pacific Region
2- Jeremy Lachal: Director, Libraries Without Borders; jeremy lachal@bibliosansfrontieres.org
3- دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی و کارشناس ارشد سازمان اسناد و کتاب خانه ملی
4- Haiyan

و خدمات درمانی و کنترل بیماری ها است که برای این مردم آسیب دیده فراهم می آید. (اگوئیلر و رتامال 2009:3، (1) ). بدون شک این مداخلات جامعه بین الملل از اولویت های اولیه و مهم هست.

به شکل فزاینده ای شاخصه های دیگری در این رویدادها همانند مسائل مربوط به فرهنگ و آموزش مردم بی خانمان و البته فراهم آوردن شرایط رسیدگی به مسائلی هم چون سلامت روحی و روانی و جلوگیری از هجمه مشکلاتی همانند افسردگی، اضطراب و سایر بیماری های روان تنی و مزمنی که با اختلالات حاصل از فشار روانی پس از بحران ها مرتبط اند، مورد توجه قرار می گیرند. (تَبِت و وُستانیس (2) ، ؛ 1999:385؛ سینکلر 2002:33 (3) ).

برای مثال، در مصیبت وارد آمده از طوفان در کشور فیلیپین برای ایجاد امنیت و حفظ سلامت روحی کودکان، برای ایجاد 48 پایگاه فضای دوستانه کودکانه (4) مساعدت شد که در این فضاها کودکان به بازی با اسباب بازی ها و انجام طرح های هنری مشغول بودند. در واقع 32000 کودک در این فضاهای دوستانه کودکانه حضور داشتند.

هم چنین حفظ و امنیت کودکان با توزیع بیش از 7000 کیف مدرسه متناسب با سن آن ها به همراه كيف هزاران بسته معلم آموزش محور و تجهیزاتی که بتوان برای باز آموزی های آموزشی از آن استفاده کرد همراه بود.

در نهایت یاریگران با تربیت و مورد حمایت قرار دادن آموزگاران، آن ها را برای کمک به این گونه کودکان آماده کردند تا بتوانند با کودکانی که تحت شرایط تجربه چنین صدماتی قرار گرفته اند کار کنند و آن ها را قادر سازند تا با بحران پیش آمده کنار بیایند. (از کودکان محافظت کن 2014، (5) ).

با افزایش دسترسی های گسترده به منابع آموزشی، کتاب ها، رایانه، برنامه های کمک آموزشی، همیاری های قانونی و دیگر ابزارهای اطلاع رسانی نتایج مثبتی برای بی خانمان ها به دست آمد که به این ترتیب از تقویت قوای ذهنی و فکری آن ها حمایت شد و احساس تنهایی و ناامیدی را در آن ها کاهش داد. این در حالی بود که با این کمک ها عزت نفس و همکاری در تقویت قوای درونی و بالندگی را ارتقا می داد که برای شروع بازسازی زندگی نابود شده آن ها و ارائه آگاهی های لازم درباره جامعه مدنی مورد نیاز بود.

با ایجاد محیط امن برای افراد که بتوانند دور هم جمع شده و از طرف دیگر فراهم کردن شرایطی

ص: 310


1- Aguilar and Retamal
2- Thabet and Vostanis
3- Sinclair
4- 48Child Friendly Spaces
5- Save the Children

که از کودکان و بزرگ سالان در برابر خطرات سوء استفاده و استثمارها حمایت کنند، در واقع حمایت از گروه هایی حمایت می شود که در حاشیه قرار می گیرند مانند اقلیت های قومی، معلولین، دختران و زنان. (سینکلر، 2007:53).

در نهایت آموزش نه تنها به عنوان حقوق اولیه بشری ارائه می شود (مقاله سی آر سی ,:28 (1) مقاله یو دی اچ آر 26 (2) )؛ بلکه هم چنین می تواند ارزش و چهارچوب لازم را به زندگی انسانی داده و الهام بخش احترام به عدالت، تحمل پذیری و پایداری باشد. (اگوئیلر و رتامال، 2009،5).

چنین فعالیت های دامنه داری برای مثال در مورد عواقب بعد از حادثه زمین لرزه شیلی در سال 2010 مشاهده شده است. مطالعات به عمل آمده توسط گروه تحولات فناوری و اجتماعی (3) در دانشکده اطلاعات واشینگتن پس از کسب آگاهی های لازم از وقوع حوادث مخرب مورد آزمون قرار گرفت. چنین گردآوری اطلاعاتی لازمه برقراری ارتباطات، فراهم آوردن خدمات به وسیله کتاب خانه ها و مراکز است و این که چطور مدیریت بحران در این شرایط می بایست بهبود یابد. محققین دریافتند کتاب خانه ها و پایگاه های اطلاع رسانی با در دسترس قرار دادن اینترنت و همین طور مراکز فعالیت های فیزیکی و اجتماعی نقش مهمی در ترمیم و توسعه پس از وقوع بحران ها ایفا می کنند.

2. نتایج هائیتی و فعالیت های بین المللی

1.2- اقدامات کتاب خانه های بدون مرز در هائیتی

* اقدامات کتاب خانه های بدون مرز (4) در هائیتی

سازمان غیرانتفاعی (5) فرانسوی کتاب خانه های بدون مرز در سال 2007 به جهت ترویج دسترسی به اطلاعات، آموزش و فرهنگ در سرتاسر دنیا، پایه گذاری شد. این سازمان اولین شاهد ایجاد فرصت دسترسی با تأثیرات بحران انسانی در هائیتی، پس از زمین لرزه مهیبی بود که در سال 2010، قسمت اعظم کشور را ویران کرد.

تحت چنین شرایط بحرانی، با همکاری مساعدت کنندگان اهل هائیتی بیست کتاب خانه بدون مرز موقتی در داخل اردوگاه های پناهندگان برپا شد. در فرانسه، این طرح با برخی از بد بینی ها پذیرفته شد؛ اما در زمینه برپایی کتاب خانه واکنش ها کاملاً متفاوت بود و کتاب خانه ها به مثالی برای دستیابی به موفقیتی غیر قابل باور تبدیل شدند.

ص: 311


1- CRC article
2- UDHR article
3- TASCHA
4- LWB
5- NGO

خیلی زود با همکاری یونیسف ، 300 (1) مجموعه کتاب خانه ای توسعه یافتند. به سرعت این کتاب خانه ها به مراکز اطلاع رسانی برای پناهندگان در اردوگاه ها تبدیل شدند. این کتاب خانه ها مکانی برای گردهمایی و تعاملات افراد شدند که سطحی از امنیت برقراری مجدد حس اجتماعی و رفتارهای طبیعی ممکن شد. همین طور امکان روابط جدید، هم کاری و دسترسی به اطلاعات فراهم آمد و کودکان مکانی امن برای بازی داشتند و می توانستند تخیلات خود را برای یک دیگر بازگو کنند. به این ترتیب ناهنجاری ها و رفتارهای ضد انسانی در اردوگاه ها به حداقل رسید و به نوعی بر صدمات فائق آمدند. (اگوئیلر و رتامال، 2009:40).

2.2- فراخوان فوری برای اقدام

با کسب انرژی از این موفقیت اولیه در هائیتی، کتاب خانه های بدون مرز کمپین بین المللی «فراخوان فوری» (2) را در نوامبر 2012 برپا ساختند. هدف آن ها از برپایی چنین کمپینی افزایش آگاهی ها نسبت به اهمیت وجود ابعاد فکری و فرهنگی در بحران های انسانی و از طرف دیگر نشان دادن اولویت اهمیت به همکاری های سازمان های بین المللی در مورد دسترسی به کتاب ها، اطلاعات و مواد آموزشی برای زمانی است که رسیدگی به نیازمندی های ضروری انسانی در میان است. بسیاری از نویسندگان به نام و متفکرین در سراسر دنیا از جمله برندگان جایزه نوبل در ادبیات جی. ام. کوتسی (3) ، تونی موریسون (4) ؛ دوريس لسینگ (5) ؛ رمان نویسان ایزابل آلنده (6) استیون کینگ (7) و سلمان رشدی (8) و اساتید دانشگاهی از جمله آنتونی آپیا (9) ، ناتالی دیویس (10) ، اوئن فیس (11) و ساسکیا ساسن (12) این فراخوان را حمایت کردند.

این کمپین با حضور پررنگ خود در همایش بین المللی که در «خانه آمریکای لاتین» (13) فرانسه در تاریخ اکتبر 2013 برگزار شد، بسیار خوش درخشید. (ای ای. وی وی. 2013 (14) ). هدف اصلی همایش

ص: 312


1- UNICEF
2- The Urgency of Reading
3- J.M. Coetze
4- Toni Morrisson
5- Doris Lessing
6- Isabelle Allende
7- Stephen King
8- Salman Rushdie
9- Antony Appiah
10- Natalie Davies
11- Owen Fiss
12- Sasskia Sassen
13- la Maison de l'Amerique Latine
14- AA.VV

گردهمایی تمامی بزرگان در زمینه های فرهنگی، متخصصین اطلاعات، فعالان حقوق بشر و همین طور حامیان و تأمین کنندگان جهت تعاملات و تغییر رویکردها بود.

در میان موضوعات کلیدی و نقش های مورد اشاره اکثر سخنرانان و مشاوران این موضوع مطرح شد که کتاب خانه ها می توانند نقش پیشگیری کننده و پاسخ دهنده به بحران های انسانی داشته باشند؛ موضوع مورد اشاره دیگر این بود که چطور اطلاعات و فناوری های ارتباطی جدید می توانند به صورت فزاینده ای به عنوان ابزارهای کمکی به کار گرفته شوند و این که چطور راهبردهای ارزشمند تأثیر گذار برای سنجش های صحیح تأثیرات طرح های متنوع اجتماعی در موقعیت های ضروری توسعه داده شوند.

3. ارائه پاسخ های جدید: طرح خانه اندیشه

1.3. معرفی خانه اندیشه

برداشتی که از چشم انداز این تحقیق به عمل آمده است اشاره می کند کتاب خانه های بدون مرز یک مرکز چندرسانه ای سیار توسعه یافته ای را توسعه دادند که زمینه پیشرفت آن با تنوع ژئومورفولوژی در سال 2012 آغاز شد. کتاب خانه های بدون مرز در همکاری با کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (1) و فیلیپ استارک ابزاری مبتکرانه ایجاد کردند که توانست برای مردمی که با بحران های انسانی روبه رویند دسترسی را فراهم سازد.

خانه اندیشه به طور مؤثر، کتاب خانه مجازی و فیزیکی بسیار فشرده ای است که به آسانی می تواند حتى تحت دشوارترین و پرچالش ترین موقعیت ها و زمینه های ژئومورفولوژی قابل انتقال و راه اندازی باشد. بی شک ویژگی های این کتاب خانه عبارت اند از: ارتباط اینترنتی از طریق ماهواره، 4 لپتاپ، بیش از 15 تبلت با صفحه لمسی، 50 کتاب خوان الکترونیکی بیش از 300 کتاب در لوح های فشرده و تعدادی ابزارهای آموزشی. خانه اندیشه هم چنین شامل واحد سینما برای تولید مستندها و گزارش ها؛ بازی های متنوع و بازی های ویدئویی؛ اسباب بازی، عروسک های پارچه ای و کارگاه های تئاتر است. ادغام فعالیت های آموزشی و شفاف به صورت هدفمند برای ارائه فرصت درک بهتر آن ها از دنیایشان طراحی می شود و تجربه های آن ها از صدمات، قابل درک و احساس می شود. در واحدها هم چنین اسباب و وسایلی با رنگ های روشن مانند میز برای رایانه و زیرانداز برای مشاهده فیلم و مطالعه با هم ادغام شده اند. خانه اندیشه دارای میزهای اضافی، قفسه و صندلی نیز است. شکل و مقررات خانه اندیشه به شکل خاصی جهت بیان نیازمندی های هر دو گروه اطفال و بزرگ سالان پناهنده طراحی شده است.

ص: 313


1- UNHCR

ساخت همه تجهیزات مطابق با اهداف توسعه قابل اجرا انتخاب می شوند. خانه هم چنین ژنراتور و باتری هایی دارد که 100% خودکفا هستند.

خانه اندیشه ارائه دهنده نوآوری هایی در ارتباط با دستیابی به اطلاعات و فرهنگ در مواجه با بحران های انسانی است. هر خانه اندیشه تأمین کننده خدمات و محتویاتی است که برابر با امکانات یک کتاب خانه شهری کوچک و ارائه خدمات حداقل برای 5000 کاربر است اما خدمات ارائه شده می تواند در مقیاس های کوچک تر هم به کار گرفته شود. (برای مثال در تأمین احتیاجات یک مدرسه).

خانه اندیشه می تواند به مردمی که در مواجه مستقیم با اغتشاش ها هستند ابزار خواندن، نوشتن، آفریدن و برقراری ارتباط بدهد. خانه اندیشه می تواند به واسطه دسترسی به اینترنت، کتاب ها، منابع آموزشی، تئاتر و فیلم ها، افراد و جوامع را برای شروع بازسازی آن چه از دست رفته است، توانمند سازد.

بعد از راه اندازی چنین نظامی، همواره خانه اندیشه به حامیان محلی سپرده می شود تا از تداوم اجرای چنین طرحی اطمینان حاصل شود. انجام دوره ای انتقال به مساعدت کنندگان به تدریج امکان می دهد، همان طور که در حال توسعه فناوری ها و تأمین منابع مالی مورد نیاز برای اجرایی شدن طرح به صورت مستقل هستند مالکیت خانه اندیشه را نیز به دست بگیرند.

ارتباط با خانه اندیشه امکان تداوم در روزرسانی مداوم را (چه در مورد اهداف فناورانه، آموزشی، اطلاعات و / یا روان شناختی) به وجود می آورد، در حالی که این به روزرسانی به شکلی صورت می پذیرد که اندازه پایگاه های داده ها فضایی را برای افزودن نرم افزارها و برنامه ها در طول زمان خواهد داشت. به این ترتیب، این وسیله به کاربران اجازه می دهد به گسترش یادگیری مستقل خود، ادامه دهند. کیت بی (1) حاوی ابزارهایی برای تکمیل آموزش رسمی و تأمین کننده مطالعات غیر رسمی نیز است.

طبيعتاً زبان و محتویات خانه اندیشه باید مطابق زمینه های خاص موجود در مناطقی باشد که در دسترس قرار می گیرد؛ بنابراین کتاب خانه های بدون مرز با همکاری کنندگان در این زمینه، محتویات مرتبط را انتخاب و گردآوری کرده و واسط ها و راهنمای کاربری استفاده از خانه اندیشه را برای پاسخ گویی به نیازهای محلی، ترجمه می کند.

به هر حال نکته مهمی که باید در ذهن داشته باشیم این است که در سطح وسیعی بین پناهندگان و جوامع میزبان ترکیب های ناهمگونی از نژادها، مذاهب و گرایش های سیاسی با توجه به مناطق زیستی آن ها وجود دارد؛ بنابراین این مسئله مهمی است که محتویات انتخاب شده با دقت و حساسیت خاصی نسبت به موقعیت مورد نظر تطبیق داده شوند. این کار می تواند با همکاری سازمان ها و جوامع خیریه

ص: 314


1- IB

میزبان بیشترین تأثیر گذاری را داشته باشد.

انتظار داریم خانه اندیشه دارای سه تأثیر مثبت بنیادین در زندگی مردمی باشد که این تدابیر برای آن ها در نظر گرفته شده است.

- تاثیر آموزشی همراه با تحصیل دوباره کودکان و فراهم آوردن امکان دسترسی به اطلاعات آموزشی بدون حضور رسمی در مدرسه به عنوان مرحله گذر. در اصل از آن جایی که خانه اندیشه یک جعبه ابزار خدمات برای سازمان های جامعه - مدار می تواند شماری از کارگاه ها و برنامه های رسمی و غیر رسمی آموزشی برای کودکان و بزرگسالان را ایجاد کند. موضوعات مربوط به سوادآموزی و زبان کاربردی یکی از اولویت های مهم در زمینه برنامه های آموزشی پیاده شده در این جعبه ابزار است.

تأثیر اطلاعات از طریق دسترسی انتفاعی به اطلاعات از طریق اینترنت، فناوری اطلاعات ارتباطات و کتاب ها. خانه اندیشه مکانی برای دسترسی به اطلاعات است که صرفاً برای برقراری ارتباط با دنیای بیرون در اختیار ذینفع نیست بلکه هم چنین هماهنگی پاسخ ها به بحران را تسهیل کرده و خطر اطلاعات نادرست را کاهش می دهد.

تأثیر روانی اجتماعی جهت ترمیم زیان های فرهنگی - اجتماعی، جهت مبارزات فرسایشی و برای تقویت قوا و بالندگی اجتماعی به واسطه بازآفرینی فضاهای طبیعی و امن برای جمعیت های پناهنده که از نزاع ها و دیگر مصیبت های طبیعی و انسانی صدمه دیده اند. خانه اندیشه می تواند پیوندهای اجتماعی را از طریق فعالیت های فرهنگی و آموزشی ارتقا بخشد. خانه اندیشه تأمین کننده ابزارها و ایجاد فضاهای امن برای مردم است تا ارتباط های تازه ای را پایه گذاری کنند و آن ها را تشویق می کند تا با دنیای بیرون از طریق فعالیت های فرهنگی و آموزشی تبادل داشته باشند، از این طریق راهی برای امیدهای تازه برای ساختن آینده به وجود می آید. موضوع اندوه و بالندگی شکلی از مفاهیم پایهای هستند که نشانگر فعالیت های پیشنهاد شده در خانه اندیشه می باشند.

به علاوه در زمینه، افزایش تنش بین پناهندگان و میزبان خانه اندیشه هم چنین می تواند گفتمان و روابط اجتماعی بین پناهندگان و جوامع میزبان را تسهیل کرده و روند تحکیم صلح را ایجاد کند.

خانه اندیشه نمی خواهد مدرسه رسمی شود (نمی تواند باشد!)؛ بلکه هدف، معرفی روش ها و منابع آموزشی جدید است (به خصوص یادگیری قومی) که می تواند از فرایندهای آموزشی حمایت کرده، کیفیت آموزشی را ارتقا داده و دستاوردهای آموزشی کودکان را تقویت کند.

خانه اندیشه برای بزرگسالان شامل منابع تربیتی متنوعی است و ابزارهای مورد نیاز را برای

ص: 315

کارگاه ها و توسعه توانمندی های حرفه ای تأمین می نماید.

به همان اندازه خانه اندیشه نباید به صورت یک جایگزین برای کتاب خانه های موجود در نظر گرفته شود، اما تحت شرایط فقدان کتاب و نابودی کتاب خانه ها می تواند به صورت کتاب خانه ای واقعی نقش داشته باشد.

2.3- برنامه های اجرایی فعلی در دریاچه های بزرگ آفریقا و خاورمیانه و شمال آفریقا

*برنامه های اجرایی فعلی در دریاچه های بزرگ آفریقا و خاورمیانه و شمال آفریقا (1) در حال حاضر دو کیت خانه اندیشه در اردوگاه های پناهندگان کاوومو و موساسا (2) در بروندی (3) مستقر شده اند. این اردوگاه ها میزبان جوامع کنگویی هستند، آن ها از خانه های خود به دلیل مناقشات داخلی رانده شده اند. (سومین خانه اندیشه در چند هفته آینده به بیواگیریزا (4) ارسال می شود). در بروندی کتاب خانه های بدون مرز با کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان و رهبران جوامع محلی هم کاری نزدیکی دارند، در این هم کاری ها متناسب ترین نیازهای آموزشی و فرهنگی جمعیت پناهنده در نظر گرفته شده است. نمایندگان اردوگاه ها با توجه به حضور در پایگاه های خانه اندیشه و درباره انواع فعالیت هایی که به نوبه خود بیشترین همکاری ها و رضایتمندی را به همراه دارد گزارش های مستمر اولیه ارسال می کنند که می تواند مشوق بسیار بزرگی باشد.

روزانه به طور میانگین 200 نفر کاربر به خانه های اندیشه مراجعه می کنند. خانه های اندیشه 5 روز در هفته فعالیت دارند و به این ترتیب حدود 1000 کاربر در هفته، 4000 کاربر در ماه و 48000 کاربر در سال به آن جا مراجعه می کنند. در همه ساعات، عناصر موجود در خانه های اندیشه مورد استفاده قرار می گیرند و فضایی پر از انرژی همکاری به وجود می آید. کاربران در سنین مختلف، برای مثال بزرگسالان می توانند اغلب از ابزارهای خانه های اندیشه برای آموزش کودکان در یادگیری خواندن و نوشتن و خلق کردن استفاده کنند. در برخی از روزهای خاص حداقل 100 کاربر در هر ساعت مراجعه دارند، 15 نفر از تبلت ها استفاده می کنند، 30 نفر فیلم مشاهده می کنند، 45 نفر کتاب می خوانند، 10 نفر بازی می کنند و 20 نفر دیگر از ابزارها برای خلاقیت های هنری، موسیقی و ویدئوها استفاده می کنند.

توسعه برنامه های آموزشی در محدوده خانه های اندیشه اهداف ویژه ای را برای زنان و کودکان دارند. برای مثال در کاوومو 60 نفر از زنان برای شرکت در کارگاه های سواد آموزی نام نویسی کردند. با توجه به محدودیت های زمانی مقیاس کار کتاب خانه های بدون مرز در اردوگاه های کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان برای این دسته از زنان بر اساس دسته بندی خاصی است.

ص: 316


1- African Great Lakes and MENA
2- Kavumu and Musasa
3- Burundi
4- Bwagiriza

جهت پیشبرد و حمایت از آموزش رسمی، معلمان فرصتی را برای افزایش ساعات مدارس در اختیار دارند و هر بار برای 30 نفر از دانش آموزان امکان دسترسی به خانه های اندیشه فراهم می کنند. در جریان معمول مدارس برای هر معلم هشتاد دانش آموز در نظر گرفته می شود که حداقل منابع آموزشی و حتی یک دفترچه هم در اختیار ندارند.

یک بار دیگر داده های کمی و کیفی جمع آوری شده اند، به خصوص در چند ماه اخیر کتاب خانه های بدون مرز قصد دارند جهت انجام ارزیابی های دقیق تر خانه اندیشه اقدام کنند. این طرح بر اساس کنترل تصادفی آزمون های متمرکز شده بر محور اهداف آموزشی و تطابق های روانی، دسترسی به تأثیرات عمیق و مؤثر خانه اندیشه و امکان بیشتر اجرایی شدن، صورت گرفته است.

در طى تقریباً سه سال شورش و جنگ داخلی در سوریه بیش از 2٫8 میلیون نفر که تقریباً نیمی از آن ها را کودکان تشکیل می دهند به کشورهای همسایه گریخته اند که از طرف کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان به صورت رسمی به عنوان آواره های پناهنده ثبت شده اند. برآوردهای سازمان ملل متحد نشان می دهد بیش از 4 میلیون آواره پناهنده تا پایان سال 2014 وجود خواهند داشت. کشورهای لبنان و اردن به عنوان دو کشور همسایه بالاترین تمرکز آواره های پناهنده سوریه ای را به ترتیب تعداد با یک میلیون (لبنان) و ششصد هزار نفر (اردن) دارند. (یو ان اچ سی آر، 16 ژانویه 2014). در مجموع بین بی خانمان های داخلی و جمعیت های پناهندگان بیش از 5 میلیون کودک سوریه ای تحت تأثیر این کشمکش ها قرار گرفته اند. یونیسف، کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان و چندین سازمان غیرانتفاعی (1) در همکاری با یک دیگر برای از بین بردن ناامنی، انزوا و کاهش صدمات کودکان سوریه ای اردوگاهی ابتکاری «نسل گمشده نداشته باشیم» (2) را راه اندازی کردند که راهبرد آن متمرکز بر کار آموزش است.

کار کتاب خانه های بدون مرز بر اساس دو برنامه عمل کردی برای گسترش خانه های اندیشه در لبنان و اردن قرار دارد. اولین اقدام آزمایشی ارسال سه دستگاه خانه اندیشه به هر دو کشور است بر اساس نتایجی که از طریق سنجش تأثیرات بر پناهندگان و تقاضای آن ها برای دریافت خدمات از طریق مساعدت کنندگان محلی مورد شناسایی قرار می گیرد، افزایش خواهد یافت.

ص: 317


1- NGOs
2- No Lost Generation

4. فراسوی مرزها در آسیا و اقیانوسیه از طریق خانه اندیشه

1.4- توسعه از طریق کمک های بشر دوستانه

در اصل کتاب خانه های بدون مرز به درک و طراحی خانه اندیشه پرداخته اند و این اولین پاسخ به مشکلات خاص و منطبق با تقاضای شرایطی است که به واسطه مصیبت های انسانی پدید آمده است. هنگامی که با چنین چالشی روبه رو شدیم، به درک و چگونگی کار با این شیوه پرداختیم و دریافتیم این دستگاه بسیار قابل سنجش و انعطاف پذیر است. این امر در بسیاری دیگر از زمینه های کاربردی جایی که نیاز به دسترسی به اطلاعات، آموزش و حفظ فرهنگ هم برای جهان در حال توسعه و هم برای کشورهای غنی و توسعه یافته یک چالش است، می تواند مفید باشد.

2.4- برقراری ارتباط های اجتماعی در آسیا و اقیانوسیه

کیت های کیت های خانه اندیشه را می توان به واقع در هر منطقه جغرافیایی در جهان، از جمله آسیا و اقیانوسیه مورد استفاده قرار داد، حتی به منظور رسیدن این کیت ها به دور دست ترین جمعیت ها، چه تحت تأثیر مصیبت های انسانی باشند مثل واقعه اخیر در فیلیپین، یا این که با موانع نظام مند برای دسترسی به اطلاعات، آموزش و پرورش، فرهنگ و برقراری ارتباط روبه رو باشند همانند حومه های فقیر نشین پاریس. به عنوان مثال می توان به سادگی تصور کرد در مناطق مختلف کشورهای آسیایی و اقیانوسیه خانه اندیشه گسترش یابد، چه به صورت ثابت چه با قابلیت جابه جایی از مکانی به مکان دیگر هم در مناطق شهری و هم روستایی در نظر گرفته شده باشد، یا جایی که کتاب خانه ای وجود ندارد یا مورد استفاده قرار نمی گیرد. هم چنین این خانه ها می توانند طیف گسترده ای از فعالیت ها و خدمات ارائه شده را توسط کتاب خانه های موجود به ویژه از طریق برنامه های خارج از محیط های دانشگاهی که هدف آن پیوند جوامع از طریق خواندن و فرهنگ است، غنی سازی کنند.

هم چنین از دیگر فعالیت های کتاب خانه های بدون مرز ایجاد پلتفرم های منحصر به فرد برای اینترنت است: نظامی که می تواند از طریق کشورهای آسیایی و اقیانوسیه گسترش یابد که به جوامع امکان دسترسی به خانه های اندیشه را می دهد تا محتواهایی از جمله (فیلم ها، عکس ها، نوشتار، نقاشی ها و غیره) را با دیگران در اقصی نقاط دنیا مبادله کند یا به اشتراک بگذارند.

ملاحظات ارائه شده مربوط به استفاده بالقوه متفاوتی است که خانه اندیشه به واسطه آن در مسیر ارزش های فراگیر ما دچار نزول شده است: هرگز نباید به بهانه این که برای جمعیت های صدمه دیده فعالیت می کنیم کیفیت کار خود را پایین بیاوریم. همین معنای تغییر تفکر ما در برقراری رابطه با مساعدت کنندگان است: توجه محکم و پایدار به طرح ها با تأثیرات اجتماعی قوی انسانی.

ص: 318

5. نتایج

هدف نهایی کتاب خانه های بدون مرز گسترش مشارکت جهانی است که می تواند در یک شبکه واحد از طریق کتاب خانه ها و دستگاه های خانه اندیشه تغییرات را در تمام جهان ایجاد کرده و آن را به اشتراک بگذارد. خانه اندیشه با فراهم آوردن دسترسی ها به ابزارهای جدید و کانال های اطلاعات، به خصوص از طریق اینترنت می تواند شرایطی را برای پناهندگان آواره فراهم بیاورد تا با سایرین در دیگر نقاط دنیا ارتباط برقرار کنند. این کار انزوای آن ها را در هم می شکند و اجازه می دهد صدای بسیاری از مردم مصیبت دیده به گوش دیگران برسد. این فضای باز و برقراری ارتباط همانند سایر دیگر فعالیت ها به مردم این امکان را می دهد فراسوی مرزهای اردوگاه را مشاهده کنند. هم زمان این کار اجازه می دهد صدای پناهندگان آواره را سراسر دنیا بشنوند. بیش از 43 میلیون نفر هم اکنون یا درگیر کشمکش ها هستند و یا در دیگر کشورها آواره شده اند. متأسفانه گرفتاری های آن ها اغلب اوقات فراموش می شود و یک مرتبه موقعیت و ضرورت واقعیت نیازهای آن ها کم رنگ می شود. خانه اندیشه ها این شکاف را پر می کند.

در نهایت هدف ما ساخت یک شبکه جهانی کتاب خانه های فیزیکی و مجازی است که قادر باشد از مرزهای بین المللی بگذرد و تا آن جا که امکان دارد قومیت های مختلف را همانند بسیاری از افراد و جوامع متحد سازد. چنین هم کاری ها و گردهمایی هایی مستلزم کمک های آموزشی و مشارکت با دیگر افراد در رابطه با بحران های انسانی است (فراسوی مشکلات نوسازی و توسعه محوری) و همین طور اجازه بدهیم آن ها درک بهتری را از شرایط پناهندگان آواره به دست بیاورند. این به نوبه خود می تواند درک بیشتر و احترام متقابل را در میان مردم پرورش دهد و برای رسیدن به این هدف لازم است کمک به امنیت بیشتر جوامع باثبات داشته باشیم و صلحی را با پایه های محکم تر بنا کنیم.

منابع

.Aguilar, P. and Retamal, 2009, Protective Environments and Quality Eduacation in Humanitarian contexts. In Intenational Journal of Education, 29, 316

.Save the Children Report 2014, Six Months after Typhoon Haiyan: Save the Children Restoring Hope for Children and Families in the Philippines

.Sinclair, M. 2002, Planning Education in and after emergencie

ص: 319

Fundamentals of Education Planning, 73; UNESCO, International Institute of Educational Planiing

Sinclair, M. 2007, Education in Emergencies. Commonwealth Education Partnership

Thabet, A.A.M and Vostanis 1999, Post Traumatic Stress Reaction in Children of War. In Journal of Child Psychology and Psychiatric, Vol. 40, No 3, pp 385-391

UNHCR, 2014 Syria Regional Response Plan: Strategic Overview. VV.AA. 2013, The Urgency of Reading. Libraries Without Borders, Paris, France

ص: 320

ص: 321

چکیده

سواد خواندن و نوشتن، جنبه تعیین کننده و ضروری در زندگی کودکان در روبرو شدن با چالش ها در عصر اطلاعات است. شخص باسواد کسی است که می تواند بخواند و تحصیلات رسمی و غیر رسمی دارد. پرورش عادات خواندن در میان کودکان دشوار است به ویژه در زمانی که به وضعیت مراقبت سلامتی مرتبط باشد. یکی از راه حل ها برای پرورش عادات خواندن در میان بیماران بخش کودکان استفاده از روش و فن کتاب درمانی است. این روش به مدت طولانی در خارج از کشور در درمان بیماران بزرگ سال و کودک به کاربرده شده است. این روش شامل استفاده از کتاب ها یا مطالب خواندنی است تا به حل کردن مسائل و مشکلات و کنار آمدن با تغییرات زندگی کمک نماید. کتاب خانه حمدان طهیر (1) با طرح دوستان کتاب در استفاده از کتاب درمانی با بیماران بخش کودکان در بیمارستان دانشگاه سِینز مالزی دست به ابتکاری زده است. اهداف این طرح این است که انگیزش و روانشناسی بیماران و والدین آن ها را ارتقا بخشد تا عادات خواندن را به جوان ترها و نوباوگان مانند بزرگسالان القاء کند و آگاهی در مورد اهمیت خواندن و کتاب خانه در جامعه را افزایش دهد. ذهن کودکان می تواند از طریق شرکت کردن در فعالیت های

برگزار شده در کتاب خانه شکل بگیرد. هم چنین این طرح به طور غیر مستقیم روحیه داوطلب شدن در میان کارکنان کتاب خانه را تقویت کرده است. روش های به کار رفته در این طرح عبارت اند از مشاهده، بحث و درگیری در فعالیت ها، مطالب خواندنی و ارائه فعالیت ها بر پایه وضعیت بیمار بوده است. حمایت معنوی از همه بیماران مورد نیاز است تا فشار و درد در میان بیماران جوان کاهش یابد. این طرح فرصتی را برای کتاب خانه فراهم کرده است تا خدمتشان را در بیمارستان و برای گروه های محتاج گسترش دهند. خدمت کتاب خانه متحرک در طرح های آینده برای خدمات کتاب خانه ای به بیماران بخش کودکان و والدین وارد خواهند شد. شرکت کتاب خانه کتابداران در خدمات اجتماعی می تواند یک روش خوب باشد تا اعتبار دانشگاه را بسازد و محیط عمل کرد چند وظیفه ای را در میان کارکنان ایجاد نماید.

کلید واژه ها: کتاب درمانی، خدمات اجتماعی، بیماران بخش کودکان کتاب خانه

ص: 322


1- Hamdan Tahir

دوستان کتاب: پرورش و فرهنگ، عادات خواندن در میان بیماران بخش کودکان و اولیاء در بیمارستان دانشگاه سِینز مالزی

اشاره

*دوستان کتاب: پرورش و فرهنگ، عادات خواندن در میان بیماران بخش کودکان و اولیاء در بیمارستان دانشگاه سِینز مالزی (1)

نوشته انِگکو رازیفا اِنگکو چیک (2) ، نورایدا حسن (3) ، نورال آزورا موهدرونی (4) ، رابیاتول آداویا اِی بی مانان (5) ، هرمان هاریانتو چِهارون (6) ، امین هانس وان روزنبرگ (7) ، عزیزه عثمان (8) و سورینی یوسف (9) | ترجمه سعید غفاری (10)

1. مقدمه

کتاب خانه مرکز منبع و مرجع اطلاعات برای همه بخش های جامعه بوده است. نقش کتاب خانه ها در عصر جهانی شدن تنها به مشاغل مرتبط با خدمات مرجع، گردش پول، وام ها و برگشت ها، محدود نمی شود. این روزها تنوع کار انجام شده توسط کتاب دارها تبدیل به یک عامل مؤثر در به رسمیت شناخته

ص: 323


1- Book buddies: Nurture and culture, reading habits among paediatric patients and guardians at hospital Universiti Sains Malaysia
2- Engku Razifah Engku Chik
3- Noraida Hassan
4- Nurul Azurah Mohd Roni
5- Rabiatul Adawiah Ab. Manan
6- Herman Harianto Che Harun
7- Amin Hans Van Rostenberghe
8- Azizah Othman
9- Surini Yusoff
10- دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی و عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور

شدن فرصت های شغلی در کتاب داری در سراسر جهان به ویژه در مالزی شده است. درگیری مستقیم کتاب خانه های تحصیلی در فعالیت های تحقیقاتی و تحصیلی به این کتاب خانه ها فرصت بزرگی داده است تا به جوامع مجاورشان خدمت رسانی کنند. بیمارستان سِینز مالزی یو اِس ام (1) ، به عنوان یک مرکز تدریس و یادگیری یک مزیت دارد، زیرا که این بیمارستان مرکز مهمی برای مردم از طفولیت تا سنین پیری است که در جستجوی درمان و خدمات پزشکی هستند؛ بنابراین کتاب خانه حمدان طهیر دست به اقدامی زده است تا در ارائه و کمک کردن به بیماران بخش کودکان که تحت درمان در بیمارستان یو اِس اِم هستند شرکت نماید. نیاز است کودکان و افراد جوان پرورش یابند و هدایت شوند تا نسل بعدی را تشکیل دهند. با استفاده کردن از انواع منابع در دسترس در کتاب خانه، روش های کتاب درمانی، به کار برده شده اند تا عادت خواندن از سن پایین پرورش یابد. این روش درمانی در درمان بیماران مورد استفاده قرار گرفته و مشاوران، روان شناسان و پرستاران نیز در این مورد شرکت می کنند. بر اساس گفته (ژوبرت 1993، (2) ) سادی پیترسون دلونی (3) اولین

کتاب داری بود که از کتاب درمانی در کمک کردن به بهبود بیماران ذهنی در بیمارستان مدیریت معلولان (4) در تاسکیگی آلاباما (5) استفاده کرد. این اقدام و مداخله توسط کتابداران نشان دهنده فرصت ها برای افزایش دادن نقش کتاب داران است و درک جامعه از شغل کتابداری را تغییر می دهد. به طور غیر مستقیم، والدین نیز از خدمات معرفی شده سود می برند.

2. تاریخچه مطالعه:

در اصل بخش کودکان، مدرسه علوم پزشکی، دانشکده بهداشت، فعالیت هفتگی تحت عنوان ریانگ ريا ابو (6) (چهارشنبه شگفت انگیز) را مورد اجرا قرار دادند که هدف آن فراهم کردن حمایت روانی و روان شناختی از کودکان در بیمارستان بود. این برنامه اساساً توسط دانشجویان پزشکی که در بخش کودکان فعالیت داشتند تسهیل شده است. به علاوه داوطلبان علاقه مند نیز مشتاق هستند تا در آن شرکت نمایند و به پیشبرد برنامه کمک کنند. در پاسخ به هدف دانشگاه برای گسترش دادن برنامه های اجتماعی اش، مدیریت کتاب خانه اقدام به شرکت کردن در طرح از طریق ایجاد یک گروه از داوطلبان نمود تا فعالیت ها را در مرکز ابتکار کودکان بیمارستان یو اِس اِم بر طبق یک برنامه زمان بندی که در سال 2010 آغاز شد انجام دهد. بخش قصه گویی با کودکان، فعالیت اصلی بود که توسط یک

ص: 324


1- Universiti Sains Malaysia
2- Gubert
3- Sadie peterson Deloney
4- Veterans Administration Hospital
5- Tuskegee,Alabama
6- Riang Ria Rabu

بخش رنگ آمیزی، حل کردن جورچین های پیچیده و غیره دنبال شد. این فعالیت داوطلبانه سودمند بود و اثر مثبتی بر روی بیماران داشت، بنابراین مدیریت برای به دست آوردن کمک هزینه از بخش صنعت و شبکه اجتماعی، یو اِس اِم به کار گرفته شد تا موفقیت بیشتر این طرح را تضمین نماید. این کمک هزینه ها برای خرید کتاب ها، اسباب بازی ها، کادوها و لوازم التحریر مورد استفاده قرار گرفت. این موضوع دلگرم کننده بود و برای قدردانی از کودکانی بود که به طور فعال در همه ی جلسات شرکت کردند. علاوه بر این، هم چنین طرح هم کاری و مساعدت از مؤسسات مختلف مالزیایی (1) دریافت نمود. کتاب ها و اسباب بازی های اهدایی در مرکزی گردآوری شدند که احساس لذت را به کودکان بیمار ببخشد. بیماران بخش کودکان که در طرح درگیر بودند از اقوام، مذاهب، سطوح تحصیلی و پیشینه خانوادگی متفاوتی بودند. به علت فاصله از مناطق مسکونی شان و نیاز به درمان مستمر، بیماران و مراقبانشان باید در بیمارستان برای یک دوره زمانی می ماندند و نیاز به این بود که زمانی را که در

بیمارستان در طول مدت نقاهتشان سپری می کنند با چیزهای مفید و سودمند از قبیل خواندن کتاب ها و تماشا کردن ویدیو کلیپ های آموزشی پر شود. سرپرستان و والدین بزرگ سال یک نقش فعال در انتخاب مطالب خواندنی به نحوی که با علایق و سطوح خواندن بیماران سازگار باشد ایفا می کردند. به علاوه والدین نیز این فرصت را داشتند تا به مطالب خواندنی از قبیل مجلات، رمان و کتاب های انگیزشی برای خودشان دسترسی یابند. گذراندن زمان در بیمارستان می تواند از طریق خواندن با یک دیگر و حتی تقویت کردن پیوند خانوادگی بین بیماران و والدینشان راحت تر شود. در واقع با هیاهوی مراقبت کردن از کودک بیمار، مراقبت کننده شانسی ندارد که به مطالب خواندنی و فرصت کافی دست یابد؛ بنابراین این خدمت به کمک هر دو گروه بیماران و والدین نیاز دارد تا عادت خواندن بدون محدودیت ها پرورش یابد. بر اساس گزارش ها در سال 2013، تمام 78 بیمار بخش کودکان از سنین 1 تا 12 سال و والدین آن ها در این طرح شرکت داشته اند. بازخوردهای مثبتی از گروه های مختلف شامل والدین، مراقبت کنندگان پرستاران و بیمارستان ها دریافت شده است.

3- کتاب درمانی

اشاره

از کلمات بیبلیون (2) که به معنای کتاب ها یا مطالب خواندنی است و تراپی (3) که به معنای درمان و معالجه است تشکیل می شود. همان طور که بریستر (4) (در سال 2009) بیان کرده است، استفاده از مطالب

ص: 325


1- Mattel Shared Service Solutions Pt. Limited., the Institut Terjemahan dan Buku Malaysia (ITBM), and Koperasi USM Berhad
2- biblion
3- therapy
4- Brewster

خواندنی است به منظور این که سلامت ذهنی و فیزیکی بیماران توسط خواندن، مکالمه و فهم درست بازیابی شود. بنا به گفته روزالینا و موهدشاکری (1) (در سال 2008)، کلمه کتاب درمانی به معنی فنونی است که در یک تعامل ساختاری بین پرستاران و بیماران و خواه به صورت انفرادی یا گروه و توسط ائتلاف خواندن با ارائه درمان به بیماران مورد استفاده قرار گرفته است تا مسئله و مشکلی را برطرف نماید. هم چنین دافی (2) و همکاران (در سال 2009) به صورت خلاقانه ای، کتاب درمانی (3) را با خواندن کتاب ها، داستان ها و شعرها پیوند می دهند تا بیماران بتوانند احساسات مثبت را در مورد خودشان و دیگران پرورش دهند. این طرح بر روی یک برنامه خواندن هدایت شده به منظور این که فهم بیماران در مورد خودشان را بهبود بخشد، متمرکز شده است و هم چنین تجربه احساسی آن ها را متنوع سازد. از طریق خواندن بیماران الهام می گیرند و مثبت تر و مشتاق تر می شوند. از جنبه اسلامی، این روش سابقه طولانی دارد از آن جایی که اولین وحی در جایی شروع شد که ندایی در خصوص خواندن آمد و در سوره علق بیان شد.

1.3. انواع کتاب درمانی

بر اساس تقسیم بندی جاناویشن (4) (در سال 2010) کتاب درمانی به سه دسته و بر پایه اهداف متفاوت فرایند محل به کارگیری آن و هم چنین متخصصانی از قبیل پزشکان، کارمندان اجتماعی، کتابداران و معلمان و کسانی که این روش را به کار می برند تقسیم می شود. این سه طبقه از بالینی، توان بخشی، آموزشی در رشد و بهبود شخصیت، بالینی به طور مستقیم به درمان بیماری همان طور که توسط یک دکتر صورت می گیرد مربوط است. هدف آن درمان بیماری به وسیله فراهم نمودن اقلام و مطالب خواندنی است که بر روی بیمار اثر دارند. مطالب مورد نیاز برای خواندن فقط می تواند توسط پزشکان که بیماران را درمان می کنند پیشنهاد و تجویز شود. به طور بالینی این روش فقط می تواند در مؤسسات طبی انجام شود و کتاب داران تنها می توانند به عنوان یک عضو گروه خدمت رسانی کنند. توان بخشی متفاوت است و شامل بهبود روش بالینی می شود. این روش برای درمان بیماری به کار نمی رود اما نسبتاً به فائق آمدن بر بیماری کمک می کند و هم چنین به بیماران در ارتباط با سازگار شدن با محیط در حال تغییر کمک می نماید. هدف اصلی آن ایجاد امید توسط خواندن چیزهایی است که نشان می دهد دیگران چگونه چنین

موقعیت مشابهی را مدیریت نموده و بر آن چیره شدند. از طریق این

ص: 326


1- Roselina and Mohd Shukry
2- Duffy
3- bibliothearpy
4- Janaviciene

درمان بیماران قادر می شوند که دیدگاه های خود را گسترش دهند و امید و انتظارات مثبت بیشتری را ایجاد کنند. روش توان بخشی می تواند توسط کتاب داران در همکاری با کارکنان پزشکی ارائه شده و پشتیبانی شود. در این مورد، کتاب خانه می تواند با دیگر بخش ها از قبیل توان بخشی، کارگران اجتماعی و مؤسسات همکاری نمایند. روش آموزشی توسط بسیاری از مؤسسات اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرد و هم چنین رابطه نزدیکی با توان بخشی دارد زیرا که شامل رشد شخصیت و سازگاری با محیط در حال تغییر است از طریق این درمان، بیماران ممکن است خلاقیت و شخصیت متوازن تر و متعادل تری را پرورش دهند. متخصصانی که در این نوع درمان شرکت دارند آن هایی هستند که خدمات اجتماعی ارائه می دهند مانند معلمان، مشاوران، کارمندان اجتماعی کتاب داران و غیره.

2.3. فرآیند کتاب درمانی

بر اساس نظر پاردِک (1) (در سال 1994) این روش یا اجرای آن شامل چهار مرحله اصلی می شود که این مراحل عبارت اند از 1. تشخیص دادن مسائل و مشکلات بیمار، انتخاب مطالب خواندنی، خواندن مطالب انتخاب شده و تعقیب و پشتیبانی بیمار بعد از عمل خواندن. جنبه اجرایی این فرآیند مستلزم تشخیص دادن مشکل است تا بتوان به حل مشکل با اقدام درمانی کمک نمود. 2. مسئله و مشکل می تواند از طریق مصاحبه ها و گفتگوها تشخیص داده شود. بعد از این مرحله باید مطالب خواندنی که با مسئله و سناریو بیمار سازگار و منطبق هستند انتخاب شوند. در این زمان کتاب داران نقش اصلی را ایفا می کنند. 3. مرحله سوم خواندن مطالب خواندنی را در برمی گیرد. بر اساس نظر فوس (2) (در سال 2009) برای یک کودک نیاز نیست که مطالب را بخواند اما باید در این امر شرکت داده شود، 4. مرحله نهایی، ارزیابی بعد از خواندن است برای این که تشخیص داده شود که آیا خواندن اثر مثبتی بر روی بیمار داشته است.

3.3. روش های کتاب درمانی

روش های مختلفی وجود دارد که می تواند در اجرای این روش مورد استفاده قرار گیرد. متداول ترین روش استفاده از رمان ها، داستان های کوتاه، افسانه های جن و پری و کتاب های تشریحی و حماسی است چنین مطالبی اثرات مثبتی بر روی کودکان دارد. برای مثال عناوینی که اغلب مورد استفاده هستند عبارت اند از: سوپ جوجه برای روح، یک دوست مانند سایمون، داستانی در مورد اوتیسم، درخت کوچک، داستانی برای بچه ها با مشکلات پزشکی جدی، بید نجیب، داستانی برای کودکان در مورد

ص: 327


1- Pardeck
2- Foss

مرگ و افسانه ی هزار و یک شب. به علاوه قصه گویی با صدای بلند نقش مهمی را از طریق اجاره دادن به داوطلبان بازی می کند تا در ارائه کردن داستانشان خلاق باشند و اثر مثبتی را ایجاد می کند. در طول داستان گویی خلاق و با صدای بلند، هم چنین ویدئو و لوح های فشرده که نمایش دهنده داستان های مختلف هستند می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

این روش راحت تر است و می تواند بیمار را جذب کند و علاقه آن ها را حفظ نماید. برای فراهم کردن سناریوها و طرح های سرگرم کننده تر، می توان از دیگر فعالیت های متقابل از قبیل بازی ها، رنگ آمیزی، نقاشی، پرسش و آزمون و کاردستی استفاده کرد. این فعالیت ها به منظور جذب کردن و سرگرم کردن خوانندگان است و تجربه خواندن با طراوت و جسورانه تر ایجاد می کند.

4.3. مزایا و اشکالات

روش کتاب درمانی، مزایا و اشکالات زیادی دارد که به عوامل و موقعیت های مختلف بستگی دارد از جمله مزایایی که از طریق این روش می تواند به دست آید افزایش یافتن فهم و توانایی برای کاهش دادن اضطراب بیماران کودک در بخش های بیمارستان است. محیط و شرایط بخش مواردی هستند که برای کودکان وحشت آور است و ترس یک عامل اساسی است در زمانی که کودکان با افراد غریبه و ابزارهای مختلفی که با تجربه قبلی آن ها متفاوت است روبرو می شوند در این شرایط خواندن یک فرآیند درمانی است که بتواند به رهایی یافتن از اضطراب و کسالت کمک نماید. هم چنین خواندن می تواند یک راه خروج از تنش باشد که ممکن است موجب خشم، رفتارهای خشونت آمیز و بی حوصلگی ناشی از عدم فعالیت شود. هم چنین این روش می تواند رشد کودک را مرتباً و به طور سریعی افزایش دهد. در به دست آوردن و بهبود بخشیدن به آگاهی آن ها کمک می نماید و به همان اندازه انگیزش بر روی موضوعات را افزایش دهد. به هر حال این درمان هنوز اشکالاتی دارد، این روش نمی تواند برای همه بیماران به کار برده شود به این علت که این روش به کسانی محدود می شود که خواندن را دوست دارند و برای فهمیدن اشتیاق دارند و میل به خواندن در آن

ها وجود دارد. اثر بخشی و کار آیی این درمان نیازمند یک دوره زمانی ثابت و التزام بیماری است.

4. اهداف

اشاره

اهداف این طرح عبارت اند از بهبود بخشیدن انگیزش و روانشناسی کودک و والدینشان به سمت افکار مثبت تر تا بر بیماری غلبه کنند، عادت به خواندن را در میان بیماران در مرحله اولیه پرورش دهند و فرصت هایی برای اولیا فراهم نمایند تا یک نمونه باشند و نقش های الگو را برای بیماران بازی کنند.

ص: 328

علاوه بر این طرح هم چنین توانست آگاهی در مورد اهمیت خواندن و نقش کتاب خانه برای اجتماع را افزایش دهد، رشد ذهن کودک می تواند از طریق پیوند دادن فعالیت های مختلف شکل بگیرد. راهبردها و فنون مورد استفاده در زمان شرکت کردن در فعالیت ها می تواند ذهن های خلاق در کودکان را تحریک نموده و رشد دهد. یک نتیجه غیر مستقیم برای کتاب خانه ها تشکیل فعالیت داوطلبانه در میان کارکنان کتاب خانه بود.

5. اجرای طرح

اشاره

روش های مختلفی وجود دارند که می تواند در اجرای کتاب درمانی بیماران مورد استفاده قرار گیرد؛ بنابراین، طرح فقط بر سه روش اصلی متمرکز شده است. این ها توسط یک گروه از داوطلبان از کتاب خانه حمدان طهیر و بیماران شرکت کننده در سه بخش کودکان در یو اِس اِم 6 جنوب، 6 شمال، 2 جنوب، به کار برده شدند.

1.5. مذاکرات و مصاحبه ها:

روش اول از طریق بحث و مصاحبه مستقیم بین داوطلبان و بیماران یا والدین بیماران دربارهی پیشینه ی آن ها و بیماری مواجهه شده با آن ها انجام گرفت بنابر نتیجه مذاکرات، مطالب خواندنی مناسب در ارتباط با سناریوی بیمار انتخاب شد. در انتهای بخش داستان گویی، داوطلبان از بیماران یا والدین آن ها در مورد فیزیک و بازخورد آن پرسش نمودند در این روش داوطلبان به یک شخصیت در یک داستان یا روایت مربوط هستند تا روحیه بیمار را تحریک کنند بنابراین آن ها احساسات مثبت را در خودشان خواهند داشت قادر خواهند بود بر اضطراب غلبه کنند و ارزش های مثبت در مواجهه با شرایطشان را ارتقاء دهند. داستان گویی مؤثرترین روش برای ارتباط برقرار کردن با کودکان است. برای تقویت کردن این روش، یک گروه از داوطلبان از کتاب خانه حمدان طهیر از پرستاران بازخوردهایی را دریافت کردند زیرا پرستاران به بیماران نزدیک تر هستند و به طور مرتب با آن ها در تعامل هستند. به علاوه، بیماران تشویق شدند تا به طور فعالی در بازی ها، جورچین ها، رنگ آمیزی، نقاشی و آزمون ها شرکت کنند تا عامل خلاقیتشان برانگیخته و متحرک شود.

2.5. مشاهدات:

داوطلبان هم چنین به عنوان ناظر عمل کردند. نتایج مشاهدات در یک گروه مورد بحث قرار گرفت تا

ص: 329

جلسات آینده بهبود یابند. همان طور که توسط سِن (1) ، کاکس (2) و بریستر (در سال 2010) ذکر شد مشاهده روش کتاب درمانی بیمار از طریق فعل و انفعال بین بیماران و اعضای گروه، تعامل بین بیماران و استفاده کردن از مطالب خواندنی و خواندن مطالبی که بر روی زندگی تأثیر می گذارند.

3.5. انجام فعالیت های منظم:

در این روش یک گروه داوطلب از کتاب خانه شامل دو گروه از کارکنان در تمام سطوح می شدند. این فعالیت ها هر چهارشنبه بعد از ظهر برای دو ساعت و طبق برنامه زمان بندی صورت گرفت. تقریباً صد بیمار در این طرح عضویت یافتند که شامل جلساتی که توسط دانشجویان برگزار شد، نمی شود.

6. مرور طرح:

اشاره

بعد از چند سال انجام این فعالیت، طرح اثر مثبت بر روی بیماران و والدین را ثابت کرد. پاسخ ها دل گرم کننده هستند و داوطلبان را به ادامه فعالیت داوطلبانه شان تشویق کردند؛ بنابراین مشاهدات، کودکانی که در جلسه چهارشنبه شگفت انگیز و ریانگ ریا را بو شرکت داشتند در ارتباط حضور فعالیت های خارجی را نپذیرفته بودند. این به ویژه برای کودکانی که توسط والدینشان همراهی می شدند صحیح بود. نیاز بود که داوطلبان دست به اقدامی بزنند تا از بیرون به کودکان نزدیک شوند و آن ها را ملاقات کنند و با آن ها صحبت نمایند تا یک رابطه دوستانه را بسازند تا فعالیت ها به طور مؤثر انجام شود. زمانی که کودکان به شرکت در این فعالیت ها انس گرفتند. آن ها منتظر و هیجان زده خواهند بود تا در هر یک از فعالیت ها حضور یابند. این امر به خاطر این است که آن ها احساس قدردانی و سرگرمی می کنند. آن ها در طول مدت اقامتشان در بیمارستان خسته نمی شوند بنابر نتیجه این طرح، کتاب خانه مدیریت نمود تا نظام کتاب خانه که فعالیت های تحقیقاتی در محل منبع را آسان می سازد رشد نماید.

1.6. تأثیر پرورش دادن مزیت های خواندن:

قابل توجه ترین اثر این فعالیت ارتقاء عادت خواندن در میان هم بیماران جوان و هم بزرگسالان بود. این به ویژه برای آن دسته از بیماران و اولیاء از مناطق روستایی که کتاب های جالب کم تری داشتند و امکان کتاب خانه ای در جایی که آن ها زندگی می کردند نبود صحیح بود. عادت خواندن از ابتدای طرح برقرار شد هم چنین افزایش در تعداد کتاب های امانت گرفته شده از مرکز به عنوان یک نتیجه این طرح صورت گرفت، مدیریت محل نیز منظم تر شد و به وسیله ی کارکنان کتاب خانه از فرآیندهای تخصصی سود برده شد.

ص: 330


1- sen
2- COX

2.6. درد، هیجان و اضطراب کاهش یافته:

زمانی که بیماران برای غلبه کردن بر بیماری یا مسائل هیجانی در حال جدال هستند، خواندن ممکن است کمک نماید تا اضطراب کاهش یابد بنابراین موجب یک تفاوت واقعی در زندگی آن ها می شود. داستان و شخصیت هایی که حضور دارند می توانند در نگرش ها تأثیر بگذارند و به بیماران کمک کنند تا خستگی و فشار ناشی از پیشرفت بیماری کاهش یابد. این فعالیت ها هم چنین بر روی بیماران تأثیر گذاشت و اثر بسیار مثبتی را از طریق گسترش دادن تخیلات و فراهم کردن فرصت های آموزشی به همراه داشت بنابراین آن ها می توانند انتظار آینده بهتری را داشته باشند. از طریق الگوها در داستان ها، آن ها نیز آموختند تا مشکلات را باهم سهیم شوند و از یک دیگر مراقبت کنند. همان طور که ما می دانیم خودکنترلی هر بیمار متفاوت است؛ اما یک دوره از درمان ها، تزریقات و اقدامات پزشکی ممکن است آن ها را افسرده، آشفته و دردمند نماید؛ بنابراین این طرح قصد داشت تا به بیماران و والدین آن ها از طریق کاهش دادن اضطراب، درد و اضطراب کمک نماید و هم زمان با آن سرگرمی و خوشحالی آن ها راحتی برای یک لحظه فراهم نماید.

3.6. رشد شناختی بیمار:

فعالیت هایی مانند صحبت کردن، نمایش دادن فیلم های کودکان، بازی های چالش برانگیز ذهنی، فعالیت های رنگ آمیزی، اوریگامی و کاردستی ها نه فقط مهارت های فیزیکی را توسعه می دهند که به تقویت روحی بیمار کمک می کند اما آن ها هم چنین یک اثر هیجانی و احساسی دارند، رشد ذهنی را بهبود می بخشند، فکر کردن خلاق را رشد می دهند و به بهبود بخشیدن دیدگاه مثبت بیمار کمک می کنند. بازی ها به بیماران اجازه می دهند که کنترل موقعیت خودشان را به دست گیرند و احساسات و مهارت های کنار آمدن را رشد می دهند که به آن ها کمک می کند تا از عهده شرایط واقعی زندگی شان بر آیند. پوتن آلیا (1) (12 ساله) همیشه به طور فعالی در طول مدت طرح ب چهارشنبه شگفت انگیز شرکت داشت در حالی که درمان سرطان را تا زمانی که آخرین نفسش را در بیمارستان در آگوست 2013 کشید، تحمل می کرد.

4.6. حمایت معنوی:

نتیجه غیر مستقیم طرح، رساندن حمایت معنوی پیوسته به بیماران است. حمایت معنوی در زندگی اجتماعی انسان بسیار مهم است و به بیماران کمک می کند تا روحیه خودشان و قدرت درونی را

ص: 331


1- Puten Alia

بازیابند. بیماران اغلب با پیش زمینه های مختلفی بودند و بعضی از آن ها پیوند خانوادگی قوی و محکمی نداشتند، در یک خانواده فقیر متولد شده بودند. از بد رفتاری های خانوادگی رنج می بردند. این طرح برای بسیاری از بیماران این حقیقت را اثبات کرد که بسیاری از مردم نگران آن ها هستند و مشتاق اند تا به آن ها در بازاریابی سلامتیشان کمک کنند. به طور غیر مستقیم آن ها را دوست دارند، به ویژه آن دسته از بیمارانی که اعضای خانواده خود را از دست داده بودند.

5.6. همکاری آسان تر بیمار:

گفتگوها با پرستاران و بیماران آشکار نمود که کودکان برای درمان راحت تر بودند و بعد از گذراندن چهارشنبه شگفت انگیز، نق نمی زدند و فقط بر روی پرستار متمرکز نمی شدند آن ها احساس می کردند که تنها نیستند، انسان هایی هستند که به آن ها عشق می ورزند و به آن ها باور دارند و تمرکز خود را فقط بر روی فکر کردن در مورد بیماری شان نمی گذاشتند. نتایج مشابهی در طول درمان دنبال شده گزارش شد، خواندن با صدای بلند، ارزش درمانی و پتانسیل قدرتمندی برای کودکان که منتظر فعالیت چهارشنبه بودند، داشت.

6.6. تعاملات مؤثر:

اثر اصلی طرح در شماری از تعاملات مؤثر مشاهده شد، بین داوطلبان با بیماران و بیماران و اولیاء بر طبق گفته تامپسون و استانفورد (1) در سال 1981، خواندن با صدای بلند، ناآشنایی و غریبگی را به وسیله ایجاد کردن یک اتمسفر شاد کاهش می دهد. همان طور که یک ضرب المثل انگلیسی می گوید خنده بهترین دارو است. جلسات داستان گویی نیز منجر به ساختن اعتماد در میان داوطلبان شد.

7.6. تعاون:

همکاری و تعاون بین کتاب خانه و بیمارستان به آرامی ایجاد شده بود و چندین کتاب خانه نیز برای نشان دادن مزایای حمایت از طرح داوطلب شدند. همکاری با این طرح به مطالب خواندنی محدود نمی شود و هم چنین اهداء وسایل و اسباب بازی ها از طرف خیرین را شامل می شود.

6.8. موانع و چالش ها:

شکی نیست که موانع و چالش های زیادی در پیش روی داوطلبان و در انجام وظیفه شان در این مدت وجود داشت اما موانع و چالش ها می تواند با حمایت قوی از همه بخش های دیگر حل شوند.

ص: 332


1- Thompson and Stanford

9.6. واکنش و کار گروهی:

از جمله موانع پیش رو در مراحل اولیه طرح فقدان همکاری از طرف بیماران و اولیاء بیماران بود، به این دلیل بود که هنوز با طرح ناآشنا و غریبه بودند. هر زمان که فرصتی برای فعالیت بود داوطلبان باید به بخش های بیمارستان می رفتند و بیماران را به شرکت در فعالیت هایی که در حال انجام بود دعوت می کردند. به این دلیل که همه کودکان قادر نبودند در این فعالیت ها شرکت کنند زیرا بعضی از آن ها ناتوانی های ذهنی یا فیزیکی در نتیجه تحمل کردن درمانی ویژه دارند. شرایط فیزیکی بیمار به میزان زیادی به حضور آن ها در فعالیت هایی که در حال اجرا هستند تأثیر می گذارد. برای مثال بیماران بر روی ویلچر یا آن هایی که در شنوایی یا بینایی دارند، کم تر همکاری می کردند. داوطلبان و پرستاران باید آن ها را برای شرکت کردن در فعالیت ها متقاعد می کردند، این صبر و شکیبایی از طرف پرستاران و داوطلبان و از جمله بیماران و اولیاء مورد نیاز بود تا به آن ها برای شرکت کردن در فعالیت ها کمک نماید و اعتماد آن ها را برای اجتماعی شدن افزایش دهد.

10.6. منابع و زمان:

گروه های داوطلبان با فشارهای مالی از قبیل تأمین وجه برای کتاب ها، قفسه های کتاب، چرخ دستی رایانه ها و نظام کتاب خانه روبه رو بودند. منابع در دسترس فقط برای فعالیت های برنامه ریزی شده با بیماران مورد استفاده قرار گرفتند. کتاب های مناسب با زبان ساده هنوز محدود هستند. زمان محدود و حجم کار واقعی نیز در آماده سازی و اجرای فعالیت های برنامه ریزی شده اثر گذاشت. طرح تحقیقاتی وسیع نمی تواند در فقدان و یا کمبود مالی، مطالب مناسب و زمان صورت بگیرد.

11.6. مهارت هایی برای داوطلبان در کتاب درمانی:

چالش اصلی برای این طرح این بود که داوطلبان هیچ زمینه ی قبلی در اجرا و پیاده سازی این روش نداشتند و هیچ آموزش رسمی در این زمینه دریافت نکرده بودند. داوطلبان باید توانایی های طبیعی را به کار می بردند تا موفقیت هر فعالیتی را تضمین نماید. به هر حال تجربه قصه گویی، انجام فعالیت های بسیار جالب و شاد با بیماران به طریقی نگرش لازم را برای داوطلبان ما فراهم نمود و این باعث شد که آن ها مهارت های موجود خودشان را بهبود و ارتقاء بخشند و خلاق تر باشند.

12.6. سطوح سواد:

به علت سطوح پایین سواد در میان بیماران، اجرای یک برنامه خواندن ادبیات با کیفیت که برای آن ها

ص: 333

مناسب باشد یک چالش بود. والدین و اولیاء نیز مایل بودند تا تأکید کم تری به اهمیت سواد به عنوان یک نیاز پایه ای برای هر کودک بشود زیرا که اثر منفی دارد.

7. نتیجه گیری:

شکلی وجود ندارد که این روش نقش کلیدی در بهبود بیماران، به ویژه کودکان بازی می کند. شرکت کتاب خانه در فرآیند هنوز در مالزی جدید است و می تواند به سطح مؤثرتری گسترش یابد. چنین خدمت اجتماعی به میزان زیادی در دسترس است و علاوه بر بیماران بخش کودکان می توانست برای بیماری بزرگ سال نیز که نیاز به راهنمایی و تشویق دارند به کار برده شود تا یک فرهنگ خواندن به صورت یک عادت را ایجاد نماید. آموزش و نهادینه کردن عادت خواندن در میان کودکان و بزرگسالان نیازمند شرکت همه گروه ها برای حمایت از انواع منابع موردنیاز است بنابراین هر شخصی فرصت برای یادگرفتن و خواندن را صرف نظر از شرایط محیطی فردی.

8. پیشنهادها:

انتظار می رود که طرح در سال های آینده ادامه یابد و حیطه فعالیت ها گسترش یابد و شامل خدمات کتاب خانه ای متحرک در بخش های مربوط شود. این موضوع دسترسی به مطالب خواندنی را تسهیل خواهد کرد به ویژه برای کسانی که ناتوان از آمدن به محل منبع به علت توانایی فیزیکی شان هستند. همکاری داوطلبان از رشته های مختلف افزایش می یابد مانند روان پزشکان، پرستاران و کارکنان بیمارستان تا طرح را ارتقاء دهند. هم کاری مدرسان با کارکنان که در بیمارستان کار می کنند بیشتر مورد نیاز است تا بیماران بخش کودک توانایی های خواندن را به طور مؤثرتری رشد دهند. دارا بودن تخصص توسط داوطلبان می تواند به طور مؤثرتری به بهبود بیماران کمک نماید. مطالعه ویژه ای بر روی اثر این روش بر روی رشد و ارتقاء چنین بیمارانی باید انجام بگیرد تا اثر آن بر روی بیماران تعیین شود. به علاوه تحقیقات بیشتر بر روی داوطلبان کتابدار در مالزی بر اساس یک روش علمی تر باید صورت گیرد تا نتایج جامع تری به دست آید.

منابع

.Brewster, L 2009, Books on prescription: bibliotherapy in the United Kingdom, Journal of Hospital Librarianship, vol. 9, no. 4, pp. 399-407

ص: 334

Brewster, L Sen, B Cox, A 2010, Read this, it's good for you! Using qualitative methodologies to explore service user needs and strategic aims. Accessed from http:www.apdis.pt/eahil2010/en/images/stories/docs/fulltexts/Brewster full.pdf Duffy, J et. al 2009, Bibliotherapy toolkit. Accessed from http://www.kirklees.gov.uk/community/libraries/bibliotherapy/bibliotherapy.shtml

Foss, E 2009, Bibliotherapy: helping children cope with emotional and developmental distress through books, University of Maryland. Gubert BK 1993, Sadie Peterson Delaney: pioneer bibliotherapist, American Libraries, vol.24, no. 2, pp. 124-130 Janaviciene, D 2010, Bibliotherapy process and type analysis: review of possibilities to use it in the library, TILTAI, vol. 4, pp. 119-132

Lenn, C Kelly, M 2004, Designing and evaluating a read-aloud program for hospitalized children as recreation participation: a bibliotherapy approach, Journal of Undergraduate Research, vol. 7, pp. 1-9

Pardeck, J 1994, Bibliotherapy: an innovative approach for helping children. In Strub, P 2011, Bibliotherapy: a review of the literature Accessed from: commons.esc.edu/mals/files/2011/01/strub-bliotherapy doc Ranganathan, SR 1931, Five laws of Library Science. Accessed from http://en.wikipedia.org/wiki/Five laws of library science

Shukry, RY Shukry, MT 2008, Bibliotherapy: a tool for primary prevention program with children and adolescents, Journal Antidadah Malaysia (Malaysian Anti Drugs Journal), vol. 3 4, pp. 75-90

Thompson, R Stanford, G 1981, Child life in hospitals: theory and practice. Springfield, IL: Charles C. Thompson

ص: 335

چکیده

مرکز صلاحیت دار مواد غیرمتنی (1) در کتاب خانه ملی علوم و فناوری آلمان (2) همراه با موسسه هاسو - پلاتنر (اچ پی آی)، (3) مرکز دانشگاه عالی مهندسی سیستم ها (4) وابسته به دانشگاه پوتسدام (5) و usability.de درگاهی را برای رسانه های دیداری شنیداری توسعه داده اند که این درگاه دسترسی به ویدئوهایی از حوزه های علوم و فناوری را نوید می دهد. ویژگی اصلی این درگاه ترکیب روش های نوین بازیابی چند رسانه ای و تحلیل معنایی است. درگاه تیب / ای وی (6) در نتیجه تحلیل خودکار ویدئو، سخنرانی، متن و شناسایی تصویر، دسترسی محتوا محور در سطح قطعه (بخش) را ارائه می دهد و امکان مرتبط کردن داده ها با دانش نوین را مقدور می سازد. این تحولات بر مبنای تحلیل نیازها و کاربردهایی است که در سال 2010 انجام شد. مدل اولیه و کاربردی درگاه تیب / ای وی در سال 2011 ارائه شد، این نظام بعدها توسعه پیدا کرد و نسخه بتای آن در سال های 2012 و 2013 ایجاد شد. این درگاه بهار سال 2014 به طور کامل در تیب مورد استفاده قرار گرفت. برای حصول اطمینان از دسترس پذیری و کاربردپذیری، توسعه این درگاه، با رویکرد طراحی انسان محور همراه شد. این مقاله فرآیند طراحی مبتنی

بر کاربر را توصیف می کند، خلاصه ای از اقدامات انجام شده را ارائه می دهد و چالش ها و مزیت های گام های بعدی را معرفی می کند.

کلید واژه ها: رسانه های دیداری شنیداری، درگاه دیداری شنیداری، کاربردپذیری (7) ، طرح کاربر محور، ردیابی چشمی (8)

ص: 336


1- Competence Centre for Non-Textual Materials
2- German National Library of Science and Technology
3- Hasso-Plattner-Institut (HPI)
4- University Centre of Excellence in Systems Engineering
5- University of Potsdam
6- TIB/AV Portal
7- Usability.de
8- Eye tracking

کاربران فراموش نکنید! درگاه رسانه های دیداری شنیداری با رویکرد کاربر محور در حال توسعه است

اشاره

*کاربران فراموش نکنید! درگاه رسانه های دیداری شنیداری با رویکرد کاربر محور در حال توسعه است (1)

نوشته مارگرت پلانک (2) و استفن ویچرت (3) | ترجمه سهيلا فعال (4)

1. درگاه تیب / ای وی

*درگاه تیب / ای وی (5)

در راستای افزایش تعداد رسانه های رقومی دیداری شنیداری (ای وی) در حوزه علمی و آموزشی، بدون شک نیاز است شرایط دسترسی و استفاده بهبود یابد. هدف از توسعه مرکز صلاحیت دار مواد غیرمتنی (کی ان ام) (6) کتاب خانه علوم و فناوری ملی آلمان (تیب) (7) ، ایجاد زیرساخت ها و توسعه ابزاری است که به طور فعال کاربران را در روند کار علمی حمایت کند و امکان انتشار، بازیابی و دسترسی دائمی به مواد غیرمتنی مانند رسانه های دیداری شنیداری، اشیای سه بعدی و داده های پژوهشی را به راحتی مدارک متنی، مقدور سازد.

مرکز عالی مهندسی نظام ها وابسته به دانشگاه پوتسدام، موسسه هاسو - پلاتنر (اچ پی آی) و (8) usability.de (نمایندگی تخصصی کاربردپذیری و تجربه کاربران (9) ) در طرحی مشترک درگاهی

ص: 337


1- Don't forget the users - Developing a portal for audiovisual media with a user-centered approach
2- Margret Plank. Competence Centre for Non-Textual Materials German National Library of Science and Technology Hannover, Germany Margret Plank@tib.uni-hannover.de
3- Steffen Weichert. usability.de Hannover, Germany steffen.weichert@usability.de
4- کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی و رئیس گروه سازماندهی منابع غیر کتابی سازمان اسناد و کتاب خانه ملی ایران
5- av.getinfo.de
6- /http://www.tib-hannover.de/en/services/competence-centre-for-non-textual-materials
7- /http://www.tib-hannover.de/en/the-tib
8- http://www.usability.de/en
9- A specialist agency for usability and user experience

را برای بهینه سازی دسترسی به رسانه های دیداری شنیداری ایجاد کرده اند. این درگاه دسترسی به ویدئوهای علمی مانند تجسم بخشی رایانه، مواد آموزشی، شبیه سازی، آزمایش ها، مصاحبه ها، سخنرانی ها و همایش های ضبط شده در حوزه علوم و فناوری را امکان پذیر می سازد.

فراداده ها و شناسه های کلی ویدئوهای عمومی و تخصصی در طول فرایند بارگذاری توسط ارائه دهندگان ویدئوها عرضه می شود. در درگاه تیب / ای وی فراداده های خاص ویدئوها در سطح بخش، همراه با نمایه سازی خودکار تکمیل می شوند و کاربران را قادر می سازند که مجموعه ویدئوها را به صورت دقیق با روش مبتنی بر بخش جستجو کنند.

شروع زنجیره فرآیند درگاه تیب / ای وی شامل بارگذاری ویدئو و فراداده های کلی آن مانند عنوان، نویسنده، ناشر، توسط پژوهشگر در نظام مدیریت رسانه هاست. سپس ویدئوها به صورت خودکار بر اساس مشخصه های تصویر تقسیم و تفکیک می شوند. قاب های اصلی برگرفته از بخش ها نمایه تصویری را ایجاد می کنند. بعد از اتمام این تجزیه و تحلیل ساختاری، پوشش های متنی (برای مثال بر روی اسلایدها) با استفاده از شناسایی هوشمند خصوصیات، تجزیه و تحلیل می شوند و در قالب یک رونوشت، ذخیره می شوند. هم چنین یک رونوشت با استفاده از شناسایی خودکار گفتار به زبان گفتاری تولید می شود. در گام بعدی مفهوم تصویری با استفاده از طبقه بندی محتوای تصویری مطابق با طبقه بندی های تخصصی و چند رشته ای از پیش تعیین شده مانند منظره، تشکیلات، طرح و نقشه، پویانمایی و سخنرانی شناسایی می شود.

علاوه بر این بر اساس فراداده های به دست آمده از گفتار، متن و شناسایی تصویر ویدئوهای موجود در درگاه تیب / ای وی به طور خودکار و از نظر معنایی با استفاده از واژگان کنترل شده مشخص می شوند. با استفاده از اطلاعات متنی موجود در مجموعه هایی (1) از جمله دی بی پدیا (2) و ویکی پدیا (3) ، ابهاماتی که در طول فرآیند طبقه بندی وجود دارند حتی المقدور از بین رفته اند. جستجوهای مبتنی بر کلمات را می توان با برچسب زدن معنایی موجودیت ویدئوها بهبود بخشید و این گونه جستجوها را می توان مانند مترادف ها، هم آواها و ترجمه انگلیسی بسط داد و مانند جستجوی چند وجهی اصلاح کرد.

با استفاده از فناوری های فوق الذکر علاوه بر جستجوی متن، می توان فراداده ها و شناسه های متون گفتاری، هم پوشانی های متنی و اطلاعات تصویری را بازیابی کرد. فراداده هایی که به طور خودکار تولید شده اند باعث جستجوی های دقیق و مبتنی بر بخش می شوند. برای مثال اگر کاربری در حال جستجوی واژه «قدرت باد» باشد و اگر این واژه در متن ویدئو یافت شود، بخش های مربوط به

ص: 338


1- anthologies
2- DBpedia
3- Wikipedia

آن ویدئو که حاوی این اطلاعات هستند نیز مشخص بازیابی خواهد شد. با کلیک کردن بر روی قسمت های مشخص شده می توان مستقیماً کاربر را به آن قسمت از ویدئو که واژه جستجو در آن وجود دارد، ارجاع داد. از این طریق کاربر می تواند علاوه بر کل ویدئو، بخش های آن را نیز جستجو کند. علاوه بر آن فیلم های علمی به اطلاعات افزوده ای مانند تمام متن رقومی از طریق درگاه تیب گِت اینفو (1) پیوند داده می شوند که این امکان دامنه جستجو را به طور قابل توجهی گسترش می دهد.

علاوه بر آن هر ویدئو یک شناسگر شیء رقومی (دی او آی) (2) دارد که به کمک آن می توان فیلم های علمی و بخش های آن را به راحتی متون مشخص کرد. کاربرد دی او آی برای ویدئوها مطابق با کاربرد شابک برای کتاب ها است. به منظور مشخص کردن یک ویدئو به راحتی می توان لینک دی او آی را کپی کرد و در سندی جایگذاری کرد. درگاه دی او آی علاوه بر ثبت آن لینک ارجاعی به ما می دهد که با استفاده از آن هر بخش از ویدئو از طریق استاندارد شناسگر بخش های رسانه ای (ام اف آی دی) (3) نمایش داده می شوند. انتظار می رود تعداد ویدئوهای ذخیره شده در درگاه تیب / ای وی طی چند ماه و یا چند سال آینده افزایش یابد. تولید کنندگان فیلم های علمی هم می توانند به سادگی فایل ویدئویی خود را در درگاه تیب / ای وی بدون هزینه، بارگذاری کنند.

عکس

شكل 1: صفحه جزئیات درگاه تیب / ای وی: نمایه سازی خودکار و مبتنی بر محتوای هر یک از ویدئوها در سطح قطعات، کاربران را قادر می سازد با دقت و به روشی محتوا محور جستجو کنند.

ص: 339


1- TIB GetInfo
2- Digital Object Identifier (DOI)
3- Media Fragment Identifier (MFID)

2. طرح انسان محور در طرح درگاه تیب / ای وی

علاوه بر شیوه های تعاملی و جستجوی نوینی که در بالا ذکر شد، توجه به نیاز کاربران در این طرح ها اهمیت بسیاری پیدا می کند؛ بنابراین رویکرد طراحی انسان محور به منظور توجه لازم به مسائل کاربردپذیری و دسترس پذیری طی فرایند توسعه، در نظر گرفته شد.

طرح انسان محور را با این عوامل شناسایی می کنند: حضور فعال کاربران و فهم درست آن ها و ملزومات کاری، تخصیص کارکرد مناسب بین کاربران و فناوری، بیان راه حل های طراحی، طراحی چند رشته ای.

اقدامات اصلی اتخاذ شده به شرح زیر هستند:

• ملزومات مهندسی ساخت یافته به وسیله نظر سنجی و مصاحبه های تخصصی.

• شیوه های الگوسازی سریع حاصل از نمونه کاربر پسند اولیه درگاه دیداری شنیداری که به منظور ارزیابی اهداف مورد استفاده قرار گرفته است.

• تعیین دو گروه متمرکز برای به دست آوردن اولین بازخورد ارزشمند از گروه های هدف

• جمع آوری نتایج حاصل از گروه های متمرکز در نمونه اصلی

• انجام آزمایش های کاربردپذیری و مطالعه و بررسی جستجوی چشمی و بهینه سازی نمونه اولیه مطابق نتایج به دست آمده

• نظر سنجی و تجزیه و تحلیل های وب گاهی

با اجرای رویکرد طرح انسان محور مطمئن شدیم که درگاه رسانه های دیداری شنیداری نمی تواند تنها شامل جنبه های علمی و فنی باشد. در نتیجه با «فراموش نکردن کاربران» در این فرآیند می توان درگاهی ارائه کرد که تنها خدمات تائید شده را ارائه دهند تا ارزش بیشتری برای گروه های هدف قائل شوند. اطلاعات بیشتر در خصوص استفاده کاربردی از روش های تجربه کاربران (یو ایکس) (1) در کتاب خانه ها و مزیت و معایب آن ها را می توان شناسایی کرد.

از آن جایی که بعضی از گزینه های روش های تجزیه و تحلیل و بازیابی موجود غیراستاندارد هستند و به طور کامل آزمایش و بررسی نشده اند، سؤالات پژوهشی این طرح بر کاربردپذیری و سودمندی [درگاه] تمرکز دارد. سؤالات پژوهش عبارت اند از:

• چه روشی برای تهیه، پردازش بازیابی و استناد رسانه های دیداری شنیداری وجود دارد و تجربه بالقوه کاربران از درگاه تیب / ای وی در برخورد با این روش ها چه میزان است؟

ص: 340


1- user experience (UX)

• ادغام کدام یک از روش های فوق در درگاه تیب / ای وی برای گروه های هدف و وظایف و اهداف آن ها سودمند هستند؟

• کاربرد و ایجاد تعامل با این روش ها در درگاه چگونه است تا بتوان مطمئن شد که کاربران می توانند مطابق با تعریف کاربردپذیری از نظام «به طور موثر، سودمند و رضایتمند» به اهداف خود برسند؟

رویکرد توسعه این طرح بر اساس استاندارد ایزو 210 - 9241 انتخاب شد و در آن، فرایند نظام های قابل استفاده بر اساس چهار مرحله فرایند توصیف شده اند. بیشترین توجه در گام اول، شناخت نیازهای کاربران و فعال نگه داشتن آن ها در کل دوره طرح است.

شکل 2. نمایی کلی از این فرایند و اهداف مربوط به آن را نشان می دهد. در این شکل علاوه بر ارائه اهداف در هر مرحله، روش های استفاده شده در طرح نیز طبقه بندی شده اند که به صورت زیر نشان داده می شوند:

عکس

شکل 2: فرایند طراحی کاربر محور مطابق با استاندارد ایزو 210-9241 و روش های استفاده شده در طرح درگاه تیب / ای وی

ص: 341

این چهار مرحله و روشهای استفاده شده در طرح درگاه تیب / ای وی را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد:

مرحله 1: شناخت کاربران و زمینه استفاده

در این مرحله از چرخه طراحی کاربر محور (یو سی دی) (1) کاربران آینده این درگاه را بررسی و توصیف می کنیم. سؤالات اصلی به صورت زیر هستند:

• کاربران آینده دقیقاً چه کسانی هستند؟

• گروه های هدف را چگونه می توان به صورت مجزا تفکیک کرد؟

• چگونه می توانیم از دانش خود در اجرای طرح برای گروه های هدف بهره ببریم؟

• کدام عمل کرد در گروه های هدف مورد توجه خواهد بود؟

در وهله اول تجزیه و تحلیل گروه هدف جهت تعیین معیار مناسبی برای روشن شدن این سؤالات انجام می شود. بر اساس مجموعه ای از فناوری های موجود، برای بررسی رابط کاربر گرافیکی، با شش نماینده از پژوهشگاه های علمی، موسسه های فیلم، کتاب خانه های تخصصی و دانشگاه ها مصاحبه تخصصی انجام شد. این مصاحبه ها بیشتر بر فناوری به روز (بازیابی نوین) و مقبولیت مورد انتظار گروه های هدف تمرکز داشتند.

به منظور مستند کردن نتایج تحلیل مراحل طرح و قابل استفاده کردن این نتایج، لازم است جامعه مورد مطالعه در مرحله بعد ارتقاء یابند. شخصیت های ساختگی نمونه ای بسیار مشابه به عنوان کاربران واقعی هستند. دانش گروه های کاربری در یک شخصیت جمع شده است و بر اساس شخصیت های معمولی یک انسان واقعی نمو پیدا کرده است. این دانش و شناخت معمولاً یا از طریق روش های پژوهش کاربران (مصاحبه، آزمایش کاربردپذیری و موارد دیگر) جمع آوری شده است یا شامل کار آگاه های آموزشی است که کاربران و رابط مستقیم کاربران در آن ها حضور دارند.

در طرح درگاه تیب / ای وی شخصیت ها در ابتدا در مرحله نیاز کاربر بر اساس شناختی که از نمایندگان تیب به دست می آید و یا نتایجی که از مصاحبه های تخصصی حاصل می شود تشکیل می شوند. در مراحل بعدی طرح، این شخصیت ها در نتیجه ادغام با جوامع کاربری واقعی، بیشتر اصلاح می شوند. این شخصیت ها به ما اطمینان می دهند که تمامی شرکت کنندگان طرح، از مدیریت کتاب خانه و مدیریت طرح گرفته تا برنامه نویسان و مسئولین آی تی درک مشترکی از کاربران آینده دارند. هدف از روش شخصیت، منع استفاده از مقررات و فرضیه های کلی در مورد گروه های کاربری مانند «کاربران

ص: 342


1- user-centred design (UCD)

ما نیاز دارند...» یا «کاربران نمی دانند که آیا ...» است و در عوض در طرح های مفهومی این نظام بر روی چند شخصیت متمرکز است.

مرحله 2: تعیین نیازهایی که باید در نظام بکار گرفته شوند:

در این مرحله از طرح، بر دانش بیشتر کاربران تأکید شد و امکانات فنی برای جستجوی نوآورانه به کمک کارشناسان فراهم شد. مسائل اصلی که در این مرحله مدنظر هستند عبارتنداز:

• کدام یک از امکانات فنی، در اصل مورد توجه گروه های هدف هستند؟

• فناوری باید به چه صورت ارائه شود تا مطمئن شویم که کاربران می توانند از آن استفاده کنند؟

• گروه های هدف کدام یک از عمل کردها و فناوری ها را کاملاً رد می کنند و اجازه نمی دهند که در وهله اول منابع به اجرای آن ها اختصاص یابد؟

به منظور پاسخ به این سؤالات از 15 کاربر احتمالی درگاه در دو گروه متمرکز در مورد خواسته ها، نیازها و شیوه های کاری واقعی نظر سنجی شد. گروه های متمرکز عبارت اند از: گروه تحقیق (3)، دانشجویان دکترا (2)، یک سخنران تمام وقت (1)، دستیار ارشد آموزش (1)، دانشجویان (3)، اعضای کادر فنی (1)، یک دیپلم کتابداری (1) و مهندس (3).

استفاده از پیش نمونه اولیه بسیار مناسب بود. به طور خلاصه این ایده ها یا عمل کردهایی که در بعضی موارد برای درگاه تیب / ای وی در اولین پیش نمونه های نیمه تعاملی پیشنهاد شدند، در گروه متمرکز نمو پیدا کردند و بازخوردهایی هم از کاربران گرفتند.

علاوه بر انتظارات مثبتی که در کل شرکت کنندگان گروه های متمرکز داشتند، شناسایی جنبه هایی که کم اهمیت تر بودند محتمل بود و در نتیجه دیگر در پیش نمونه های بعدی هم دنبال نشدند. نمونه هایی از این جنبه عبارت اند از ویژگی های جامعه که باعث می شوند کاربران فایل های ویدئویی را بین خودشان به اشتراک بگذارند و به صورت پیوسته آن ها را ویرایش کنند، برچسب بزنند و به آن ها امتیاز دهند.

علاوه بر این، افراد شرکت کننده، مطالب و عمل کردهایی را که دوست دارند و تصور می کنند که در نمونه اولیه جا افتاده اند مشخص می کنند. یافته های اصلی عبارت بودند از:

• تمامی شرکت کنندگان تمایل دارند از درگاه های برنامه ریزی شده تیب / ای وی استفاده کنند

• کمیت و کیفیت مطالب برای پذیرش قطعی هستند

• استناد منحصر به فرد به ویدئوها مشوق بسیار بزرگی است

• گزینه های افزوده در صفحه اصلی (برای مثال جستجوگر، دسترسی به مطالب / گروه های هدف و

ص: 343

...) باید باهم مرتبط باشند

• لازم است تصویر کوچک پیش نمایش فایل ویدئویی عریض شود

• بارگذاری آسان فایل های ویدئویی خود و اعطای حق استفاده، امتیاز بالایی محسوب می شود

• برقراری ارتباط رسانه با نسخه تمام متن یا داده های پژوهشی و گزینه های جستجوی میان رسانه ای، اهمیت بسیاری دارند

• حوزه های موضوعی اهمیت بیشتری مخصوصاً برای دانشجویان دارند و باید یک پارچه باشند

• نمایه های تصویری (مرتبط با محتوا) مفید هستند

• اطلاعاتی در رابطه با اندازه فایل در نتایج وجود ندارد

• قابلیت های جستجو از طریق متون صوتی در یک فایل ویدئویی اهمیت بسیاری دارد

• جستجوی چند وجهی به طور مثبت ارزیابی شد

عکس

شکل 3: نمونه کاغذی برای عمل کرد پرس وجو به عنوان پایه ای برای بحث در گروه های متمرکز

بعد از این که گروه های متمرکز به دنبال فناوری بودند اولویت بندی مجدد مفاد عملکردها برای این درگاه ها اتفاق افتاد: ضمن این که پرس وجو با طرح اولیه و پرس وجو در آغاز طرح بیشتر مورد توجه بودند، مصاحبه با کارشناسان انجام شد، این رویکرد که کاربران گروه های متمرکز رفتار شکاکانه و بی اعتنا دارند، به بحث گذاشته شد. کاربران موافقت کردند که تصاویر نمونه را برای جستجوی فایل های ویدئویی طراحی یا بارگذاری نکنند. تنها مورد استفاده قابل تصور شرکت کنندگان در این زمینه که البته قبلاً ذکر شده بود، طراحی فرمول های شیمیایی بود. به همین دلیل تصمیم بر این شد به جای عملکردها، جستجوی سنتی مبتنی بر واژه را با جستجوی ساده و جستجوی مبتنی بر موجودیت، ادغام

ص: 344

کنیم. کارها و اقدامات صورت گرفته ترجیحاً در حد توانایی جستجو و استناد در سطح های جزئی و داده های پیوندی از نظر معنایی سرمایه گذاری شده بودند (احتمالی که توجه بسیاری از کاربران را به خود جلب کرده است).

مرحله 3: ارائه راهکارهای طراحی

از آن جایی که مراحل پیشین بر نیازهای اصلی گروه های هدف تمرکز داشتند، در حال حاضر تصدیق جزئیات مربوط به رابط کاربر اهمیت زیادی دارد. مسائل پراهمیت در این مرحله از طرح عبارت اند از:

• عمل کردها چگونه باید با رابط کاربر گرافیکی ترکیب شوند تا بتوان آن ها را یافت و درک کرد؟

• از کدام طرح باید استفاده کرد تا برای مثال بتوان حجم زیادی از اطلاعات را به خوبی نشان داد؟

• کدام ساختار رهیابی را باید استفاده کرد؟

با توجه به نتایج حاصل از گروه های متمرکز و مصاحبه های تخصصی به مثبت اندیشی های متنوعی نسبت به نمونه های اولیه ای که قبلاً ارائه شدند رسیدیم و مقدار جزئیات مربوط به احتمال یک پارچه سازی افزایش یافت: گزینه های جستجوی ارائه شده برای تاریخ باهم مرتبط بودند و روش های دیگر دستیابی به نتایج با صفحه ای اصلی کامل شده بودند (برای نمونه جستجو و دسترسی از طریق موضوع / گروه های هدف و ...). حوزه هایی که کاربران گروه های متمرکز تصور می کنند از قلم افتاده اند عبارت اند از: مفاهیم و نمونه های اولیه و طرح ابتدایی هر یک از صفحات (صفحه اصلی، نتایج جستجو، صفحه اطلاعات تصویری).

به منظور آشنایی بیشتر با روش کاربر محور که در طرح از آن استفاده شده است، تصمیم بر آن شد که حتی در این مرحله پیشرفت اولیه هم از کاربران، آزمون قابل استفاده ای بگیرند. کاربردپذیری نظام از یک پیش نمونه تعاملی بر روی 12 نفر آزمون شد (3 دانشجوی دکتری، 1 کادر پژوهش (با یک دکتر)، 2 کادر پژوهشی (بدون دکتر) و 6 دانشجو).

در این صورت امکان اصلاح مفاهیم ارتباطی که به غلط تصور شده بودند وجود داشت و در همان مراحل اولیه ابهام ها از بین رفت. برای نمونه، این آزمون نشان داد که جستجوی نمایه ای در فایل های تصویری هنوز عمل کرد بهینه ای ندارد حتی بعضی از کاربران برداشت های غلطی از آن دارند. برای مثال هیچ یک از افراد شرکت کننده در این آزمون حین جستجوی یک مطلب جدید متوجه نشد که فیلترهای قبلی (برای مثال مشخص کردن حوزه پژوهش) هم چنان وجود دارد و نیاز به تغییر آن نیست؛ بنابراین بعد از ارزیابی این آزمون، جستجوی نمایه ای تعیین شد و فیلترهای انتخابی به طور ویژه بار دیگر اصلاح شدند.

ص: 345

به دلیل این که کاربران دسته بندی بعضی از نمایه ها را نمی دانند (جنس (1) به چه معنا است؟ این موضوع از کدام ویدئو است؟ یا فرق بین سازمان و ناشر چیست؟) در ادامه آزمون توجه خاصی به جنبه «واژه گزینی» شد، تعداد دسته بندی فیلترها کاهش یافت و کلمات دقیق تری انتخاب شدند.

مرحله 4: ارزیابی راهکارهای پیشنهادی (آزمون های کاربردپذیری از طریق ردیابی چشمی):

بر اساس نتایج آزمون، نمونه اولیه بیشتر بهینه سازی شد و وفاداری (نزدیکی به نظام پایانی) در حال افزایش بود. پیش از راه اندازی درگاه، آزمون دیگری برای قابلیت استفاده از نظام گرفته شد که بیشتر حول محور سؤالات زیر بود:

• آیا جستجوی نمایه ای اصلاح شده، بهتر است؟

• آیا تناسب و ترکیب فهرست نتایج درک شده اند؟

• کدام یک از دو متغیر پتانسیل طراحی، برای ارائه طرح اولیه نهادهایی که به طور خودکار شناسایی شده اند بهتر کار می کند؟

• آیا کاربران در زمان مناسب متوجه عمل کردها و مفاهیم مهم می شوند؟

• چه مطالبی خوانده شدهاند و چه مطالبی هم استقبال نشده اند؟

• به منظور فهم این که مطالب و کاربردها چگونه برداشت می شوند، ردیابی چشمی در آزمون کاربردپذیری بکار گرفته شد و حرکت چشم آزمون دهندگان ضبط و با دقت بررسی شد. ردیابی چشمی روشی است که برای بررسی حرکت چشم ها بر روی صفحه استفاده می شود. با استفاده از صفحه ای خاص همراه با فناوری مادون قرمز می توانیم به طور نامشهود حرکت چشم را دنبال کنیم و مشخص کنیم که کدام نواحی یک برنامه مورد توجه است. در نتیجه با انجام آزمون کاربردپذیری می توان به اطلاعات بیشتری از برداشت کاربران رسید.

• از روش ساده ای برای ثبت نام شرکت کنندگان استفاده شد. از آن جایی که طرح اولیه به مرحله ای رسیده بود که می توانستیم آن را در نمایشگاه تجاری ارائه کنیم، در همان نمایشگاه بار دیگر آزمون قابلیت استفاده از نظام (2) را انجام دادیم. افراد غرفه تیب بازدیدکنندگان را به طرف غرفه هدایت می کردند و از آن ها درخواست می کردند که آیا زمان و یا تمایل به انجام آزمونی دارند که میزان کاربردپذیری از این درگاه را نشان دهد. از این طریق می توانستیم به سرعت، 30 شرکت کننده

ص: 346


1- genre
2- CeBIT

از گروه هدف را برای انجام آزمون انتخاب کنیم که در غیر این صورت کار بسیار سختی بود (پژوهشگران و کارکنان آموزشی). نتایج این آزمون بار دیگر یافته های ارزشمندی برای بهبود بیشتر این برنامه نشان داد.

• یکی از مهم ترین نتایج به دست آمده این بود که کاربران نمی توانستند به راحتی به ویدئوهای مرتبطی که بر اساس درخواست جستجو دنبال می کردند برسند (چرا ویدئوهای مرتبط با درخواست جستجو برای من نشان داده نمی شود؟). کلمه جستجو در فهرست نتایج مشخص نمی شد یعنی کاربران متوجه نمی شدند که آیا این ویدئو همان چیزی است که به دنبال آن می گشتند؟ در این صورت زمانی کلمات جستجو شده مشخص می شوند که در فراداده های معتبری مانند چکیده یافت شوند. اگر کلمه جستجو در متون صوتی یافت شود در طرح حاضر مشخص نمی شود.

عکس

شکل 4: تحلیل حرکت چشم در یک لیست کوتاه

نتیجه گیری

40 ثانیه طول می کشد تا تی پی 10 (1) ، ویدئویی را که مرتبط با کلمه جستجو است پیدا کند. در واقع عنوان ویدئو در لیست نتایج، اسکن می شود. پس از آن تی پی 10 ویدئوی شماره 2 را انتخاب می کند چون

ص: 347


1- TP10

کلمه جستجو در عنوان مشخص شده است. به دلیل این که کاربران نمی توانند تشخیص دهند که کلمه مورد نظر پیدا شده است توجه کمی به اولین ویدئوی انتخابی می کنند، ویدئویی که به خوبی با کلمه جستجو مطابقت دارد.

بهینه سازی

طبق نتایج و یافته های آزمون، کاربران انتظار نشانه مشخصی در فهرست نتایج دارند مبنی بر این که چرا این نتایج به صورت ترتیبی و پشت سرهم قرار گرفته اند. به همین منظور در حال حاضر اطلاعات به صورت پویا، زیر ویدئوها نمایش داده شده اند بدون در نظر گرفتن این که آیا کلمه جستجو در فراداده ها، گفتار روی تصویر (1) ، قاب یا متن زیر قاب یافت شده اند یا خیر. علاوه بر این تأثیر تصویری شناسایی واژه جستجو در عنوان فایل ویدئویی کم می شود. آزمون دیگری از کاربردپذیری گرفته می شود تا مشخص شود که آیا این مشکل به طور کامل با اقدامات زیر از بین می رود یا خیر.

عکس

شکل 5: مشاهده کلمات مهم در فهرست کوتاهی از عناوین

سایر نتایج حاصل از این آزمون که فراتر از حد تطابق توصیف شده هستند به بهینه کردن این نظام کمک کردند و به طور ویژه مشکلات بسیار مهم کاربردپذیری پیش از راه اندازی درگاه تیب / ای وی در آوریل 2014 برطرف شده اند.

3. بررسی رویکرد کاربر محور در این طرح

روش های پیشنهادی رویکرد کاربر محور در طرح درگاه تیب / ای وی، منجر به وجود آمدن نظامی شد

ص: 348


1- voice-over: یک بخش از گفتار روی تصویر که گوینده آن نشان داده نمی شود.

که بر شیوه های بازیابی نوین تکیه دارد و به طور بهینه نیازهای گروه های کاربری به حوزه عمل کردی نظام را در نظر می گیرد. به طور ویژه در شرایطی مانند کتاب خانه توجیه عدم توجه به کاربران در نقاط تعیین کننده کار دشواری است؛ بنابراین به جد، پیشنهاد می شود که به دنبال توسعه کاربر محور در قالب کتاب خانه باشیم و توجه خاصی به روش هایی داشته باشیم که قرار است از آن ها استفاده کنیم.

یکی از مزیت های روش کاربر محور تنوع روش های استفاده شده از خیلی ساده، رویکردهای مستقل تا روش های حرفه ای است. سؤالی که باید پرسیده شود این نیست که آیا رویکرد کاربر محور در وهله اول مناسب و امکان پذیر است، بلکه سؤال این است که آیا می توانیم روش های مناسبی برای طرح های بعدی استفاده کنیم و با استفاده از آن ها به شناخت بیشتری برسیم.

4. پیشرفت های بعدی

پیشرفت ها هم چنان در کنار روش های طراحی کاربر محور ادامه دارند. به منظور رسیدن به درکی از رفتار کاربران از تحلیل وب از ضبط داده های تعاملی در درگاه تیب / ای وی استفاده می کنیم. از این طریق نقطه های احتمالی و ضعیف برای پیشرفت های بعدی مشخص خواهند شد. در آخر کد برنامه جاوا اسکریپت (1) را به وب گاه ها اضافه کردیم تا بتوانیم داده های جزئی را در صفحات از پیش تعریف شده جمع آوری کنیم. نمونه های آن عبارت اند از: زمانی که صرف هر یک از صفحات شده (مدت بازدید)، تعداد بازدیدکنندگان هر صفحه، تعداد دفعاتی که از صفحه به سرعت خارج شده اند، وب گاه هایی که کاربران از طریق آن به درگاه دسترسی یافتند، کلمه جستجویی که در موتور جستجو وارد شده، زبان تنظیمات و امکانات فنی کاربران از جمله نسخه جستجوگر آن ها یا نوع گوشی همراهشان، کلیک، یعنی راهی که کاربران از طریق آن می توانند وارد درگاه شوند و البته کارهایی مثل بارگذاری کردن و مشاهده فهرست. بر اساس این اطلاعات می توان تعیین کرد که کدام محتوا و ویژگی بیشتر مورد توجه کاربران است و آیا پتانسیلی برای پیشرفت آن ها وجود دارد؟ نتایج تحلیل می شوند و کاربران در مورد آن ها بحث می کنند و مطابق با آن ها اقدامات لازم انجام می شود.

کاربران تمایل دارند که در درگاه بعدی تیب / ای وی بتوانند به راحتی از طریق دکمه بازخورد درخواست ها و پیشنهادهای خود و سایر کاربران را به اشتراک بگذارند. به همین منظور فهرستی ترتیبی از بهترین نظرات به طور خودکار ایجاد شده است که برای پیشرفت های بعدی نظام به کار گرفته خواهند شد. بعضی از کاربران تمایل دارند رابط آرشیوی باز (2) را ببینند تا بتوانند بار دیگر از داده ها استفاده کنند.

ص: 349


1- JavaScript
2- Open Archives Initiative (OAD)

با مرحله راه اندازه در بازار باید بار دیگر آزمون کاربرد پذیری انجام شود تا مشخص شود که رفتار واقعی کاربران در شرایط خاص چیست و میزان مقبولیت این درگاه نیز تعیین شود. برای رسیدن به این هدف باید کارهای واقعی مثل بارگذاری فیلم ها، استناد به فایل ویدئوی. جستجوی فایل ویدئوی با استفاده از فراداده هایی که به طور خودکار تولید شده اند، انجام داد. برای مثال تیب به دنبال مشخص کردن این است که آیا کاربران آماده کمک به پیشرفت فراداده هایی هستند که به طور خودکار تولید شده اند، یا نه خصیصه ای که البته در فراداده های معتبر کم تر دیده می شود. تنها در صورت قبول این نظام، احتمال اصلاح مبتنی بر کاربر فراداده های مبتنی بر محتوا وجود دارد و جریان برگشتی به زنجیره تجزیه و تحلیل معنایی (اصلاح متنی) در نظر گرفته خواهد شد.

با توجه به تجارب مثبتی که به دست آوردیم پیشرفت های بعدی درگاه تیب / ای وی به همراه رویکردهای کاربر محور با هدف حصول فضای امن برای قابلیت استفاده بهینه از این نظام ادامه خواهد داشت.

منابع

(Pruitt 2005) Pruitt, John; Adlin, Tamara: The Persona Lifecycle: A Field Guide for Interaction Designers. Keeping People in Mind Throughout Product Design. Morgan Kaufmann, 2005

.(Plank and Neumann 2014) Plank, Margret; Neumann, Janna. TIB ́s Portal for Audiovisual Media. New Ways of Indexing and Retrieval. In: IFLA Journal, 40 (2014), S. 17-23

(Sack and Plank 2014) Sack, Harald; Plank, Margret. AV-Portal. The German National Library of Science and Technology's Semantic Video Portal. In: ERCIM News, No. 96 (2014

(Hentschel and Blümel 2013) Hentschel, Christian; Blümel, Ina; Sack, Harald. Automatic Annotation of Scientific Video Material based on Visual Concept Detection. In: Proc. 13th International Conference on Knowledge Management and

Knowledge Technologies, No. 16 (2013).

ص: 350

(Plank 2012) Plank, Margret. A Portal for Scientific Audiovisual Media: Analysing User Needs Plank, M. LIBER Blog. www.libereurope.eu/blog/ a-portal-for-scientific-audiovisual-media-analysing-user-needs (2012)

(Weichert and Plank 2011) Weichert, S.; Plank, M. Usability und User-Centered Design im Kontext einer wissenschaftlichen Bibliothek Benutzerorientierte Bibliotheken im Web.Usability-Methoden, Umsetzung und Trends Edited by Bekavac, Bernard/Schneider, René/ Schweibenz, Werner DE GRUYTER SAUR, pp. 97-118, 2011

ص: 351

چکیده

طی دهه های گذشته کتاب خانه هایی در سراسر دنیا از الگوی سبز شدن پیروی کرده اند. در ایالات متحده برخی از آن ها گواهی لید (1) (رهبری در طراحی انرژی و محیط زیست) را دریافت کرده اند و برای احراز استانداردهای سطح بالای گواهی نامه ساختمان سبز در یک نظام امتیاز گذاری، طراحی و ساخته شده اند؛ اما شاخص های دیگری نیز برای نیل به ایده آل های پایداری زیست محیطی کتاب خانه ها وجود دارد. علاوه بر این که ساختمان کتاب خانه باید سازگار با محیط زیست باشد، باید بتواند به عنوان مربی و رهبر به صورت عامل محرک مدیریت دفتر سازگار با محیط زیست، ارائه دهنده خدمات سازگار با محیط زیست به کاربران، مجری فعالیت های سازگار با محیط زیست و ارائه دهنده اطلاعات و آموزش های سبک زندگی سازگار با محیط زیست عمل نماید. بر اساس رساله ای که اخیراً در آلمان دفاع شده است، هدف از این مقاله پیشنهاد ایجاد بخش ویژه صدور گواهی کتاب خانه سبز برای کتاب خانه هاست. این گواهی نه تنها ساختمان کتاب خانه بلکه خدمات و مدیریت نظام های جاری کتاب خانه را نیز شامل می شود.

هدف از ارائه این مقاله در اجلاس ایفلا، تعریف نظام مند همه جوانب یک کتاب خانه پایدار به وسیله نظام صدور گواهی است. به علاوه، گروه تخصصی پایداری محیطی و کتاب خانه های ایفلا (اِنسولیب) (2) را به عنوان تنها مرجع رسمی ترویج و (اعطای؟) گواهی کتاب خانه سبز تحت عنوان گواهی کتاب خانه سبز انسولیب معرفی کند.

کلید واژه ها: کتاب خانه سبز، پایداری محیط زیستی، نظام صدور گواهی

ص: 352


1- Leadership in Energy and Environmental Design
2- Environmental Sustainability and Libraries SIG=ENSULIB

چگونه کتاب خانه ای سبز بشویم یا آن را شناسایی کنیم؟ استانداردهایی برای صدور گواهی

اشاره

*چگونه کتاب خانه ای سبز بشویم یا آن را شناسایی کنیم؟ استانداردهایی برای صدور گواهی (1)

نوشته پِترا هاوک (2) ا ترجمه محبوبه قربانی (3)

مقدمه

کتاب خانه سبز به صورت سنتی به واسطه جنبه های ساختمانی نظیر به حداقل رساندن «تأثیرات منفی زیست محیطی» و به حداکثر رساندن «کیفیت محیط داخلی» با استفاده از انتخاب مکان دقیق، استفاده از مواد و مصالح ساختمانی طبیعی و محصولات زیست محیطی قابل بازگشت به طبیعت، حفاظت از منابع (آب، انرژی و کاغذ) و دفع زباله مسئولانه (بازیافت و ....) شناخته می شوند. از طرف دیگر، وب لاگ هایی با موضوع کتاب خانه سبز وجود دارند، نظیر وبلاگ ماریا [مونیکا] آنتونللی (4) که به مستندسازی اطلاعات کتاب خانه های سبز در آمریکای شمالی با تمرکز بر کتاب خانه های منطبق با شاخص های ساختمان سبز پرداخته است؛ اما کتاب خانه سبز لزوماً محدود به بنای ساختمان سبز نیست، بلکه مأموریت سبز را نیز عهده دار است. این مقاله در مورد مفهوم کتاب خانه سبز بحث می کند که شامل کتاب خانه ای است که پایداری را با آموزش، عمل و بروندادش ترویج می کند.

ص: 353


1- How to become / How to identify a Green Library? Standards for Certification
2- Petra Hauke
3- دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی و معاون اداره کل پژوهش و آموزش سازمان اسناد و کتاب خانه ملی
4- Maria Antonelli

مثال هایی از تجارب برتر

با وجودی که همه کتاب خانه ها امکان احداث بنای جدید را ندارند، بسیاری از آن ها فرصت فعالیت های دوستدارانه محیط زیستی را دارند. در حقیقت بعضی از آن ها مانند کتاب خانه دانشگاه شمال غربی در اِوانستون ایلی نویز (1) ، گواهی «دفتر سبز» را برای فعالیت هایشان دریافت کرده اند. برنامه دفتر سبز به دانشگاه و کارکنان آن در شناسایی فرصت های ساده که در راستای اهدافشان است، نه تنها در تغییر سبک زندگی و روال کاری کمک می کند، بلکه از آن ها می خواهد که روندهای جاری در محل کارشان را ارزیابی کنند و فرصت های حفظ زمان، انرژی و منابع طبیعی را دریابند.

مثال دیگر، کتاب خانه عمومی کلارکسویل مونتگومری کانتی در ایالت تنسی (2) ، است که گواهی سبز کلارکسویل مونتگومری کانتی را دریافت کرد. این کتاب خانه برنامه بازیافت خود را توسعه داد، میزان استفاده از کاغذ را کاهش داد، اثر بخشی مصرف انرژی را با قرار دادن رایانه ها، چاپگرها و دستگاه های تکثیر در حالت خواب (3) یا خاموش در پایان ساعت کاری و تنظیم ترموستات دستگاه های حرارتی برای بهره وری بهینه آن ها، افزایش داد، برنامه نظافت طبقات را با حداقل آب و انرژی تغییر داد و سرویس شستشوی پارچه های نظافت را به جای دورانداختن آن ها راه اندازی کرد و در نهایت رایانه های قدیمی را با نمونه های کم مصرف تر از نظر مصرف انرژی جایگزین کرد.

مثال سوم، کتاب خانه سبز نِیبِرهود (4) در برلین آلمان است که برنامه های «فضای سبز شهری» (5) ، طرح های دی آی وای (6) ، ترویج سبک زندگی پایدار، فعالیت های مطالعه و زبان، حاکمیت زنبور عسل و تولید محصولات گیاهی را پیشنهاد داد.

برنامه کتاب خانه سبز ملی در کرواسی که در این نشست توسط ایوان کرالیویچ (7) و پترا لوکاچیچ (8) ارائه شده است، تشریح می کند که چگونه طرح های کوچک و محلی به طور مؤثری در آموزش عمومی فعالیت می کنند و ضرورت آگاهی از جامعه پایدار و لزوم حفظ طبیعت را گسترش می دهند. آن ها نه تنها لزوماً فقط بر جنبه های ساختمانی بلکه بر صفحات وب کتاب خانه سبز، طرح های مستند سازی اطلاعات، سخنرانی ها، بحث های عمومی و کتاب های تبلیغاتی با موضوعات زیست محیطی و ... تمرکز دارند.

طرح های کتاب خانه سبز در بسیاری از کشورها وجود دارد که گواهی دریافت کرده اند اما به صورت قابل توجه و به تمام معنا برای دریافت گواهی مناسب هستند.

ص: 354


1- The Northwestern University Library in Evanston, Illinois
2- The Clarksville Montgomery County Public Library in Tennessee
3- Sleep mode
4- Green Library of the Neighbourhood
5- urban gardening
6- DIY projects
7- Ivan Kraljević
8- Petar Lukačić

چگونه کتاب خانه سبز را شناسایی و ارزیابی کنیم؟

در حال حاضر انواع متعددی از نظام های صدور گواهی و رتبه بندی و برچسب گذاری مناسب برای کتاب خانه های سبز نظیر گواهی نامه های ساختمان سبز وجود دارد که شامل لید، برِیم (روش ارزیابی بی آر ای) (1) ، طرح ستاره انرژی برای ساختمان (2) و ... است؛ اما هیچ یک از این ها مستقیماً بر کتاب خانه های سبز تمرکز ندارند.

باور داریم گواهی اختصاصی که شامل بیش از شاخص های ساختمانی باشد، ارزشمند است. گواهی نامه کتاب خانه سبز که به بیش از شاخص های ساختمانی توجه دارد برای کتاب خانه ها یک فضای بازاریابی معنی دار فراهم می کند. چنین گواهی نقش مهم آن ها را به عنوان راهبران و آموزش دهندگان در جامعه با توجه به اهمیت جامعه پایدار برجسته می کند؛ اما چه شاخصهایی برای گواهی نامه کتاب خانه سبز باید در نظر گرفته شود؟

مثال های بیشتر: دانشجویان دانشگاه ماساریک در برنو (3) جمهوری چک، کتاب خانه های عمومی را که تقریباً به سمت سبز شدن حرکت کرده اند را شناسایی و معرفی کرده اند. آن ها آزمونی آماده کردند که کتاب خانه با کسب بیش از 80٪ امتیاز در آن باید به عنوان کتاب خانه سبز شناخته شود و برای نشان دادن آن در وب گاه کتاب خانه و سایر اقلام تبلیغاتی آرم مناسبی طراحی شود.

در آلمان، ملانی پادیلا سِگارا (4) ، دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه رسانه استانگارت (5) ، پایان نامه اش را با عنوان «به سوی سبز شدن برویم: توسعه گواهی نامه ای برای کتاب خانه های سبز» با استفاده از مثالی کاربردی از کتاب خانه عمومی استاتگارت، تدوین نمود. پیشنهاد وی در این پژوهش، توسعه بخش تخصصی صدور گواهی است که به کتاب خانه ها امکان اثبات شناخته شدن به عنوان کتابخانه سبز را برای برندینگ و بازاریابی مؤثر می دهد. این گواهی نه تنها در برگیرنده جنبه های ساختمانی است بلکه خدمات و فرایندهای کتاب خانه و مدیریت نظام های آن را نیز در بر می گیرد. نویسنده نظامی امتیاز گذاری برای ساختمان، آب، حمل و نقل، فرایندهای کاری، رویدادها و مدیریت را با تعریف شاخص های پایداری که باید در امور کتاب خانه های عمومی مورد توجه قرار گیرد، ارائه می کند:

ص: 355


1- (BREEAM (BRE Environmental Assessment Method
2- Energy Star for Buildings program
3- Masaryk-University in Bmo
4- Melanie Padilla Segarra
5- Stuttgart Media University

جدول 1. شاخص های پایداری کتاب خانه های عمومی

عکس

ص: 356

عکس

این نظام امتیاز گذاری پیشن هادی برای شرایط و الزامات کشور آلمان مناسب است و قابل استفاده برای کتاب خانه های آفریقا، آسیا یا استرالیا به دلیل تفاوت شرایط اقلیمی و شرایط اجتماعی نیست. برای موارد بین المللی سیاهه مناسبی شامل شاخص های ساختمان، تجهیزات و مدیریت پایدار توسط ایفلا به عنوان کتاب خانه سبز منتشر شد که می تواند مفید واقع شود.

نظام پیشنهادی پادیلا می تواند برای توسعه نظام امتیاز گذاری کتاب خانه ها به وسیله اِنسولیب ایجاد انگیزه کند که فهرستی از شاخص های پایداری اصلی را برای دریافت گواهی نامه کتاب خانه سبز - مورد تائید اِنسولیب ارائه می کند. برای توسعه نظامی تخصصی تر، اِنسولیب باید با کسانی که ایده هایشان را در این زمینه ارائه داده اند، نظیر دانشجویان کتاب داری و اطلاع رسانی در آلمان، کرواسی و / یا با اعضای کمیته حرفه مندان جدید ایفلا (1) هم فکری و مشارکت کند. نظام امتیاز گذاری پیشنهادی می تواند در کرواسی به عنوان یک نظام خودارزیابی با مشارکت انجمن کتاب داری آن کشور استفاده شود.

چشم انداز

با یک نظام صدور گواهی نامه در پس زمینه برای توسعه طرح های کتاب خانه سبز در سرتاسر جهان، اِنسولیب باید با کمیته مدیریت انجمن های ایفلا مشارکت کند. کتاب خانه های ملی متعددی از جمله ایالات متحده، استرالیا، کرواسی و اتریش حمایت کننده جنبش کتاب خانه های سبز هستند. انجمن های کتاب داری برای سایرین نمونه هایی را ارائه می کنند و ایده کتاب خانه سبز را در کشورهای دیگر ترویج می کنند. به علاوه اِنسولیب باید به طور مثال با کمیته کتاب خانه های عمومی ایفلا، کمیته کتاب خانه های آموزشگاهی و ... برای ترویج ایده شناسایی و صدور گواهی برای طرح های کتاب خانه سبز هم کاری داشته باشد.

نظام صدور گواهی کتاب خانه سبز، به وسیله اِنسولیب تعریف شده است که کتاب خانه ها و انجمن های کتاب داری را برای ادامه مسیر جنبش کتاب خانه سبز تشویق خواهد کرد.

ص: 357


1- New Professionals Special Interest Group

منابع

.Aulisio, George J. (2013). Green Libraries Are More Than Just Buildings. Electronic Green Journal, January 1. https://www.questia.com/library/journal/1P3-2981112901/greenlibraries-are-more-than-just-buildings.Accessed on 24 July 2015

.17Werner (2013). 4 Genovese, Peter, Albanese, Patricia (2011). Sustainable libraries Sustainable Services: A Global view. Paper presented at the 77th IFLA World Library and Information Congress,13-18 Aug 2011, San Juan, Puerto Rico. http://conference.ifla.org/past-wlic/2011/196-genoveseen pdf.Accessed on 27 July 2015

.Green Libraries. A Website for Information about Green and Sustainable Libraries/Monika Antonelli.http://www.greenlibraries.org.Accessed on 24 July 2015

.Hauke, P., Werner, K. U. (2013). Going green as a marketing tool for libraries: environmentally sustainable management practices. Paper presented at the 79th IFLA World Library and Information Congress, 17-23 August 2013, Singapore. http://conference.ifla.org/past-wlic/2013/ifla 79.htm. Accesssed on 26 July 2015

.Hauke, P., Werner, K. U. (eds.) (2013). The Green Library = Die Grüne Bibliothek. The challenge of environmental sustainability. München: de Gruyter Saur (IFLA publication series, 161)

.Hauke, P., Werner, K. U. (2012). The Secondhand library building - Sustainable thinking through recycling old buildings into new libraries. IFLA Journal, 1, 60–67. http://www.ifla.org/files/assets/hq/publications/ifla-journal/ifla-journal-38-4_2012.pdf. Accessed on 26 July Koll, Gabriele (2015). Die Grüne Bibliothek der Nachbarschaft

ص: 358

.Büchereiperspektiven, 2, 20- 21. https://www.bvoe.at/epaper/2_15/. Accessed on 24 July 2015

.Padilla Segarra, Melanie (2015). Let's go green! Büchereiperspektiven, 2, 6-7. https://www.bvoe.at/epaper/2_15/. Accessed on 24 July 2015

.Prucková, Lenka (2015). Grüne Bibliotheken in Tschechien. Büchereiperspektiven, 2, 22-23. https://www.bvoe.at/epaper/2_15. Accessed on 24 July 2015. Werner, Klaus Ulrich (2013). Sustainable buildings, equipment, and management. A checklist (pp. [395]-404). The Green Library = Die Grüne Bibliothek, ed. by P. Hauke, K. Latimer K.U. Werner. München: de Gruyter Saur 2013 (IFLA publications, 161). Checklist online available at https://www.ibi.hu-berlin.de/de/studium/ studprojekte/buchidee/bi12/checklist in 18 languages. Accessed on 26 July 2015

ص: 359

چکیده

شبکه امانت مستقیم (1) که در سال 1999 تأسیس شد، حاصل مشارکت نه دانشگاه مستقل آمریکا و مرکز کتاب خانه های پژوهشی (2) است که تحویل منابع چاپی و نیز تحویل قریب به دو میلیون منبع اطلاعاتی در بین اعضای این مؤسسات را تسهیل می کند. ظهور سریع کتاب های الکترونیکی، برای این اشتراک منابع موفق چالشی ایجاد کردند طوری که اعضای مؤسسات استفاده از این نوع محتوا را افزایش داده اند. چگونه فرد می تواند کتابی را از موسسه ای دیگر «امانت» بگیرد بدون آن که نسخه ای از آن را برای خود بخرد؟ برای مقابله با این معضل الگوهای مختلفی ابداع شدند. در لوای شبکه امانت مستقیم، کتاب دار - مهندسان (3) هفت موسسه عضو، برای بررسی خرید یک جای کتاب های الکترونیکی از طریق فراهم آوری تقاضاگرا (4) ، در طرحی آزمایشی شرکت کردند. گرچه کنسرسیوم خرید کتاب های الکترونیکی و فراهم آوری تقاضاگرا مفاهیم یکسانی نیستند اما نکته بدیع آن است که این طرح آزمایشی بدون حضور یک سازمان مرکزی هماهنگ کننده انجام شده است این مقاله سیر تحول این طرح را شرح خواهد داد، گروه های

استفاده کننده این منابع خریداری شده را ارزیابی می کند و بین سطح فعالیت اشتراکی منابع چاپی حوزه مهندسی و مجموعه کتاب الکترونیکی تازه ایجاد شده مقایسه ای انجام می دهد.

کلید واژه ها: امانت مستقیم، فراهم آوری تقاضاگرا، کتاب های الکترونیکی

ص: 360


1- Borrow Direct (BD)
2- Center for Research Libraries
3- Engineering Librarians
4- Demand driven acquisition (DDA)

ارزیابی استفاده اشتراکی از کتاب های الکترونیکی مشترک در شبکه امانت مستقیم

اشاره

*ارزیابی استفاده اشتراکی از کتاب های الکترونیکی مشترک در شبکه امانت مستقیم (1)

نوشته آدریانا پوپسکو (2) ، داگلاس مک گی (3) | ترجمه عباس گیلوری (4)

امانت مستقیم - پیشینه تاریخی

امانت بین کتاب خانه ای (5) خدمتی قدیمی و با سابقه است که کتاب خانه ها در کنار مجموعه های خاص خود، برای دسترسی تکمیلی به منابع فراهم می آورند. امانت بین کتاب خانه ای، گرچه برای اعضاء سودمند است، اما مدیریت آن بیش از پیش پیچیده شده است. استفاده از تهیه کنندگان مختلف برای تأمین تقاضای روز افزون انواع مختلف قالب های اطلاعاتی، این خدمت به مشارکت فرآیندها و نظام های بسیاری نیاز دارد.

مشارکت در شبکه امانت مستقیم، به عنوان طرحی آزمایشی، بین دانشگاه کلمبیا دانشگاه یِیِل (6) و دانشگاه پنسیلوانیا و به منظور استفاده از فناوری در حداقل بخشی از این فرآیند و تحویل کتاب های

ص: 361


1- Assessing the shared usage of collaboratively acquired ebooks within the Borrow Direct network
2- Adriana Popescu: Engineering Library, Princeton University, Princeton, New Jersey, U.S.A. pescua@princeton.edu
3- Douglas McGee. Engineering Physical Sciences Libraries, University of Pennsylvania, Philadelphia Pennsylvania, U.S.A. dmcgee@upenn.edu
4- دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی، عضو هیئت علمی و معاون مرکز اطلاعات و مدارک علمی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
5- Interlibrary loan (ILL)
6- Yale

چاپی و اقلام فیزیکی مشابه در سال 1999 شروع شد (کرال 2000، (1) ). جستجوی بی واسطه مشتریان و انتخاب منابع از فهرستی مشترک، تحویل به موقع مدارک از شبکه کوچک تری از شرکاء اما با مجموعه های پژوهشی بزرگ و درگیری بیشتر کارکنان رده پایین و رهایی کارکنان رده بالا از تعاملات پر چالش، از جمله مزایای اصلی این طرح آزمایشی هستند (کالینز 2012 (2) ). به عنوان موفقیت اولیه، مشارکت در این طرح به سرعت افزایش یافت و تعداد شرکاء به هفت و نهایتاً با مشارکت دانشگاه براون، دانشگاه كورنل، دانشکده دارتموث (3) ، دانشگاه هاروارد، انستیتوی فناوری ماساچوست (4) ، دانشگاه پرینستون، دانشگاه شیکاگو و مرکز کتاب خانه های پژوهشی و پیوستن به سه عضو اصلی، تعداد شرکاء به یازده افزایش یافت. نکته قابل توجه آن است که این مؤسسات، مؤسساتی مستقل و رقابتی هستند که با حداقل کارکنان مدیریتی - یک کمک مدیر برنامه ریزی و یک مدیر ارشد که هر دو در دانشگاه پنسیلوانیا مستقر بودند و روزانه بر ارتباطات نظارت می کردند - بر روی نظام زیرساختی همکاری داشتند

(نیتکی، جونز و بارنت 2009 (5) ).

با نصب یک نظام تحویل مدرک کارآمد، مدیران ارشد در مؤسسات شریک، کتابداران موضوعی خود را به همکاری در زمینه طرح های مجموعه گستری تشویق کردند تا برای ترویج دسترسی و توزیع بار سنگین فراهم آوری روش های جدیدی را بیابند. در سال 2007 و به منظور گسترش کارآمد تعداد منابع انحصاری موجود در کل گروه، کتاب داران بخش موسیقی با همکاری آهنگ سازان هر یک از مؤسسات شرکت کننده تلاش مشترکی را برای توزیع فرآیند فراهم آوری منابع آغاز کردند (کالینز، 2012). در سال 2009، کتاب دار - مهندسان هشت دانشگاه عضو برای یافتن راه حلی برای چالش فزاینده تک نگاشت ها در نظام امانت بین کتاب خانه ای، یعنی کتاب های الکترونیکی، همکاری خود را آغاز کردند.

تأثیر گذر به قالب کتاب الکترونیکی بر فعالیت های امانی در شبکه امانت مستقیم

مولر (6) (2012) به شیوایی بسیار اشاره کرده است که ایده «امانت» (7) کتاب ها یکی از پیامدهای جهان آنالوگ است و صرفاً برای توزیع اشیای محسوس، یعنی کتاب های چاپی، کاربرد دارد. کتاب خانه ها باید مفهوم قانونی «تکثیر» (8) که به عنوان اصلی اساسی برای انتقال کتاب الکترونیکی از کتاب خانه به بهره گیر

ص: 362


1- Krall
2- Collins
3- Dartmouth
4- Massachusetts Institute of Technology (MIT)
5- Nitecki, Jones and Barnett
6- Muller
7- lending
8- Reproduction

کاربرد دارد را بپذیرند. به گفته مولر، کتاب خانه ها برای ایجاد ابزارهای قانونی جدیدی که به کتابداران در تأمین دسترسی بهره گیران به کتاب های الکترونیکی کمک می کند باید قوه مقننه را تحت فشار قرار دهند؛ اما این اقدام موضوعی پیچیده است و راه حلی کوتاه مدت ندارد. در حال حاضر، کتاب خانه های پژوهشی به اقدامی نیاز دارند که به نیازهای حال حاضر آنان توجه داشته باشد و در عین حال اطمینان دهد که این راه حل ها نیازهای بلند مدت مجموعه سازی آنان را نیز مرتفع خواهد کرد. جامعه کتابداری با این تصور در انتظار است که ببیند طرح اُکامزریدر (1) که هم اکنون انتشارات جی دبلیو ال ای و اسپرینگر (2) به صورت آزمایشی در حال اجرای آن هستند، چگونه فرآیند امانت کتاب های الکترونیک را تغییر داده و بر آن تأثیر خواهد گذاشت (هوارد 2014، (3) ).

این موضوع پذیرفته شده است که هم زمان با پذیرش بیشتر کتاب های الکترونیکی در دانشگاه ها، محرک عمده موجودیت شبکه امانت مستقیم، یعنی امانت شتابان تک نگاشت ها در مؤسسات، نیز باید تحول یابد. هم چنین، کتاب دار - مهندسان هشت عضو شبکه امانت مستقیم وظیفه یافتند تا برای ایجاد یک مجموعه اشتراکی از کتاب الکترونیکی الگوهایی را بیابند. گروه مهندسی با دو هدف عمده در این طرح شرکت کردند. اولین هدف، دسترسی به فروشنده - کارگزاران (4) به جای ناشران انفرادی به قصد خرید اشتراکی کتاب های الکترونیکی مورد نیاز و دومین هدف، ایجاد نظام فراهم آوری تقاضاگرا به عنوان ابزار اولیه فراهم آوری بود.

پیشینه و برنامه زمانی طرح

*پیشینه و برنامه زمانی (5) طرح

طرح آزمایشی مهندسی امانت مستقیم کتاب الکترونیکی، به دنبال ایجاد روشی جدید برای ایجاد مجموعه های اشتراکی در بین کتاب خانه های عضو بود. در زمستان 2011، گروه مهندسی امانت مستقیم، به طور اشتراکی درخواست پیشنهاده (6) ای را ارائه دادند که در آن رئوس عناصر مورد نیاز برنامه، موضوع مشترک و اطلاعات غیر مرتبط با موضوع در پرونده مجموعه کتاب خانه را در برداشت. این درخواست پیشنهاده برای طرحی آزمایشی ارائه شده بود که عمدتاً از الگوی فراهم آوری تقاضاگرا استفاده می کرد، اما انتخاب کنندگان اجازه داشتند عناوینی را انتخاب کنند که بر آن ها توافق شده بود اما در پرونده وجود نداشت؛ یعنی عمدتاً عناوینی که بالاتر از سقف قیمت توافق شده قرار داشتند. باید اشاره کرد که ما

ص: 363


1- Occam's Reader
2- GWLA and Springer
3- GWLA and Springer
4- Aggregator vendors
5- Timeline
6- Request for proposal (RFP)

درخواست پیشنهاده را با این هدف ارائه دادیم که از طریق خریداری منابع مورد نیاز خود، بر مجموعه پژوهشی اشتراکی خود بیفزاییم. ما الگوی دسترسی صرف را خریداری نکردیم، اما منابع تملکی ضرورتاً در نظام امانت کوتاه مدت ارائه نمی شوند. به هر حال، نباید پنداشت که این الگو به ملاحظات آتی کنسرسیوم بی توجه بوده است.

درخواست پیشنهاده برای چهار فروشنده عمده یعنی پروکوئست (1) / ایبرری (2) ، اینگرام (3) / مای آی لایبرری (4) ، ایی بی اِل (5) (که در آن زمان شرکت مستقلی بود) و ابسکو (6) ارسال شد. در گفتگوها، وای بی پی (7) نیز مطرح بود زیرا آن ها به عنوان توزیع کننده برای سه سامانه عمل می کردند و بالقوه می توانستند در ایجاد پرونده مجموعه های کتاب خانه ای و مدیریت بودجه های اشتراکی ما نقش ایفا کنند. پرسش اصلی که همه بر آن اتفاق نظر داشتیم آن بود که «ناشران با چه بزرگی باید شرکت کنند؟» ما اطمینان داشتیم که ناشران خرده با پاسخ گو خواهند بود اما این موضوع درباره مشارکت هر یک از ناشران تجاری بزرگ که به مهندسی علاقه مندند کم تر مصداق دارد.

هم چنین در ابتدا درباره تأثیر این طرح آزمایشی بر اعضای مدارسی که قبلاً خریداری می کردند یا در آینده برای خرید مجموعه های کتاب الکترونیکی متعهد خواهند شد، نگرانی وجود داشت. در پایان، ما ناشر عمده اس تی ایی ام (8) را داشتیم که علاقه مند به مشارکت بود، اگر چه سایر ناشران عمده از هرگونه مشارکت معنادار سرباز زدند. اگر این طرح آزمایشی می توانست برای بلندمدت پایایی خود را اثبات کند، ممکن بود بررسی گفتگوی مستقیم با این نوع ناشران سودمند باشد.

فروشندگان عموماً به سادگی می توانستند جنبه های فنی مطرح در درخواست پیشنهاده ما را پاسخگو باشند. موضوعی که غلبه بر آن بدون استفاده از گزینه های امانت کوتاه مدت موجود ممکن نبود و در نتیجه بر هزینه بالاسری هر منبع می افزود، سازوکار آغازگر خرید (9) ی بود که مستلزم استفاده در بیش از یک پردیس بود. این سازوکار آغازگر خرید عمده، هم زمان صرف شده برای یک منبع و هم عملیات بهره گیر بر روی منبع، مثل چاپ، ذخیره، یا کپی و چسباندن متن را دربر داشت.

مسئله دیگری که در طول گفتگوهای ما مطرح شد آن بود که ناشران چگونه باید یک مجموعه

ص: 364


1- ProQuest
2- ebrary
3- Ingram
4- MyiLibrary
5- EBL
6- EBSCO
7- YBP
8- Major STEM publisher
9- Purchase trigger mechanism

«اشتراکی» (1) را ملاحظه و تعریف کنند. در آخر، آن چه ناشران موافق بودند و ما بر آن توافق کردیم، یک الگوی باشگاه خرید (2) برای فراهم آوری منابع بود طوری که هر موسسه نسخه ای جداگانه از هر عنوان معین را با تخفیف زیاد دریافت می کرد. به جز یک استثناء، ما پیشنهادی که یک گزینه واقعی از عناوین اشتراکی باشد را دریافت نکردیم؛ یعنی، تعداد بسیار کمی از نسخه های خریداری شده واقعی وجود داشت که مورد نیاز همه اعضای باشگاه باشد و بتوانند به آن ها دسترسی داشته باشند.

پس از بررسی پاسخ های دریافتی از چهار فروشنده به درخواست پیشنهاده ما، گروه مهندسین توصیه کردند که کار را با پروکوئست / ایبرری / ایی بی ال ادامه دهیم. شماری از عوامل منجر به این تصمیم گیری شد:

• در این طرح آزمایشی، پروکوئست / ایبرری / ایی بی ال در به صحنه کشاندن ناشران پیشرفت زیادی داشتند که با آن چه ما انتظار داشتیم قرابت زیادی داشت؛

• اگرچه در بین فروشندگان امری عمومی است، اما برای تسهیل الگوی خرید اشتراکی و مدیریت منابع از طریق یک صندوق بودجه ای مشترک، بین پروکوئست / ایبرری / ایی بی ال و وای بی پی ارتباط خوبی وجود داشت؛

• گروه عقیده داشت که ادغام رسمی ایبرری و ایی بیال در پروکوئست ممکن است فرصتی را برای اعلام رسمی و مشارکت در ایجاد یک سامانه جدید فراهم آورد.

در سطور زیر نکات برجسته ای که در پاسخ پروکوئست / ایبرری / ایی بی ال به درخواست پیشنهاده وجود داشته ارائه شده است:

• الگوی خرید عمده ای که این فروشنده با ناشران شکل داده یک «باشگاه خرید» (3) است. در این باشگاه و درجایی که ناشر مجاز دانسته است، برای هر خرید، ما ایکس برابر قیمت رسمی می پردازیم و هر کتاب خانه در شبکه امانت مستقیم یک نسخه تک کاربره (4) برای پردیس خود دریافت خواهد کرد. فقط یک ناشر در الگوی «دسترسی اشتراکی» (5) واقعی ثبت نام کرد. در این شیوه، آن ها با الگویی موافقت کردند که شبکه امانت مستقیم، ایکس برابر قیمت رسمی برای 4 نسخه تک کاربره ای هزینه خواهد کرد که مشتریان در هر یک از مؤسسات عضو امانت مستقیم ممکن است دسترسی داشته باشند. این الگو بیشتر شبیه به دسترسی چند کاربره به عنوانی مشخص در

ص: 365


1- shared
2- Buying club model
3- buying club
4- single-userpurchase-option).SUPO
5- shared access

هر یک از پردیس های ما است.

• پروکوئست / ایبرری / ایی بی ال یک نسخه رقومی از هر کتاب الکترونیکی را در آرشیوی که ایبرری یا شخص ثالث معتبر (بر اساس مجوز معمول) آن را ایجاد و حفاظت می کند قرار خواهند داد. قبل از دریافت جواز دسترسی به یک نسخه رقومی آرشیوی از یک کتاب الکترونیکی خریداری شده، ممکن است نیاز باشد که کتاب خانه تضمین کند که توانایی حفظ امنیت و محدود کردن استفاده از کتاب الکترونیکی، آن گونه که باید و بر اساس توافق نامه را دارد؛ این که کتاب خانه می تواند از طریق وب گاه پروکوئست / ایبرری / ایی بی ال به کتاب دسترسی دارد و این که کتاب خانه مشتاق است و اگر هزینه ای وجود داشته باشد، می تواند هزینه های انتقال فایل را بپردازد. نسخه های رقومی آرشیو شده، نرم افزار اینفوتولز (1) یا سایر قابلیت های سامانه ای که فروشنده از طریق خدمات میزبانی خود فراهم می آورد را دربر نخواهند داشت. کتاب خانه از طریق یک رایانه خدمات دهنده میزبان، با محدودیت های امنیتی و دسترسی منطقی تجاری حداقل برابر با امنیتی که ایبرری اعمال می کند، فقط نسخه ها را در دسترس بهره گیر نهایی قرار خواهد داد.

• خرید بر اساس فراهم آوری تقاضاگرا و بر مبنای تقاضای مشتریان است. هر یک از وقایع زیر منجر به خرید یک منبع خواهد شد:

* 10دقیقه مرور زمان صفحات کتاب از طریق رایانه تک کاربره؛

* مرور پی در پی 10 صفحه از کتاب از طریق رایانه تک کاربره؛ صفحه فهرست مندرجات (2) و نمایه در این شمارش محاسبه نخواهند شد؛

* چاپ هر صفحه ای از هر کتاب؛

* نسخه برداری محتوای هر کتابی؛

* ذخیره بخشی از هر کتاب.

• با کاهش بودجه های متعهد شده و در صورت توافق دوطرفه در متن توافق نامه، ممکن است طرح آزمایشی تمدید شود. در غیر این صورت، طرح آزمایشی خاتمه یافته و دسترسی به کتاب های الکترونیکی خریداری نشده قطع خواهد شد.

طرح در ابتدا با هزینه کرد مبلغ 5000 دلار برای هر موسسه آغاز شد. با هزینه کرد 5000 دلار دیگر از سوی هر موسسه هزینه ها به سرعت از آن چه تصور می شد فراتر رفت. در زمان تهیه این گزارش، هنوز از هزینه کرد اولیه مقداری بودجه باقی مانده است.

ص: 366


1- InfoTools
2- TOC

گروه توصیه کرد که هر بودجه باقی مانده ای بازگردانده شود، باید طرح آزمایشی را یک موفقیت به حساب آورد و باید در سال های بعد ادامه یابد. اگر طرح آزمایشی در پایان دوره خود لغو شود، ترازنامه استرداد شده و بودجه به صورت برابر در بین اعضاء تقسیم خواهد شد.

ساختار مدیریتی برنامه

کتاب دار مهندسان طرح امانت مستقیم، یک پرونده مشترک از موضوعات و مقادیر غیر موضوعی ایجاد کردند تا برنامه فراهم آوری تقاضاگرا را بر اساس آن ایجاد کنند. بر اساس این پرونده و بر مبنای اولویت هر عضو و اتصال به جریان خرید کتاب الکترونیکی جاری آن ها، پیشینه های رایگان مارک به صورت هفتگی، چه از طریق پروکوئست / ایبرری / ایی بی ال و چه از طریق وای بی پی، در دسترس قرار می گیرد. پیشینه های منابع به روشی برچسب گذاری می شوند که بتوان آن ها را به عنوان بخشی از طرح آزمایشی شناسایی کرد. با کمک وای بی پی، یک صندوق حساب سپرده (1) برای شبکه امانت مستقیم ایجاد شد و سهم 5000 دلاری هر یک از مؤسسات شرکت کننده گردآوری شده است. وای بی پی، صورت ماهانه خرید را صادر کرده و پرداخت ها به حساب سپرده مرتبط هستند. پروکوئست / ایبرری / ایی بی ال گزارشی تهیه می کند که جزئیات هر کتاب الکترونیکی خریداری شده، مؤسسات خریدار و استفاده کلی گروه از هر کتاب الکترونیکی در آن مشخص شده است.

وضعیت فعلی طرح آزمایشی

در زمان تهیه این مقاله، شش ماه از شروع طرح آزمایشی امانت مستقیم کتاب الکترونیکی می گذرد. در آغاز طرح، اعضاء موافقت کردند که در اجتماعات وابسته به خود طرح آزمایشی را تبلیغ نکنند و اجازه دهند تا طرح توانمندی نهفته خود را بروز دهد. مشتریان فقط می دانند که از طریق فهرست به منابع اطلاعاتی دسترسی دارند.

تعداد منابع مجموعه به دویست و پنجاه و شش عنوان منبع قابل دسترس ارتقاء یافته است. از این تعداد، 46 عنوان، یعنی یک پنجم منابع، برای خرید از سوی مشتریان در نظر گرفته شده بود. با توجه به اندازه نسبتاً کم مجموعه، گزارش ها که اساساً هفتگی تهیه می شد، در شمار پایین منتشر می شد تا فرصت بیشتری را برای ارزیابی استفاده از مجموعه فراهم آورد. هم چنین، از زمانی که یک منبع در معرض دید قرار می گیرد تا وقتی پروکوئست / ایبرری / ایی بی ال برای وای بی پی - بر مبنای قرارداد حساب سپرده مشترک امانت مستقیم - صورت حساب صادر می کند، تأخیری وجود دارد.

ص: 367


1- Deposit account

جدول 1. هزینه های فراهم آوری تقاضاگرا در شبکه امانت مستقیم تا می 2014 برای 46 عنوان

عکس

در جدول 1 هزینه های جاری طرح آزمایشی تاکنون، در مقایسه با هزینه عناوین در صورت خرید انفرادی هر موسسه نشان داده شده است. اگرچه ممکن است صرفه جویی پولی برانگیزاننده باشد اما در خصوص استفاده از منابع واقعی وضعیت چگونه خواهد بود؟ آیا این منابع، مورد نیاز همه مؤسسات خواهند بود یا فقط تعداد اندکی از آن ها؟ به عنوان شاخصی برای بقا پذیری طرح آزمایشی در ایجاد امکان دسترسی به منابع مشترک، آیا منابع انتخابی در بیش از یک موسسه مورد استفاده خواهند بود؟ با مراجعه به داده های جدیدترین گزارش، شواهد اندکی برای پاسخ به این پرسش ها وجود دارد.

نمودار 1، تعداد منابع هدف و تعداد کل عناوین خریداری شده قابل دسترس در هر موسسه را نشان می دهد. تعداد عناوین هدفی که مشتریان تعیین کرده اند - از یک منبع در دانشگاه کرنل تا 70 منبع در دانشگاه ام آی تی - متفاوت است. میزان استفاده از داده ها نیز نشان می دهد که در همه هفت موسسه، مشتریانی وجود دارند که به منابعی غیر از منابع مشخص شده و هدف در موسسه خود دسترسی داشته اند. پنج موسسه، هر یک با حدود پنجاه عنوان، از نظر تعداد دسترسی بسیار به هم نزدیک هستند. مشتریان هر یک از دو موسسه وابسته، یعنی دانشگاه پنسیلوانیا و ام آی تی به چهل و سه عنوان از چهل و شش عنوان خریداری شده دسترسی داشته اند.

عکس

نمودار 1. عناوین هدف در مقابل کل عناوین استفاده شده در مؤسسات

ص: 368

با توجه به میزان استفاده از این عناوین در سطح بین المللی، اجازه دهید میزان استفاده را در سطح گروه بررسی کنیم. آیا این منابع فقط در پردیس هایی که آن ها را به عنوان منابع هدف انتخاب کرده بودند مورد توجه است یا در سایر جاها نیز مورد استفاده قرار می گیرند؟ نمودار 2 تعداد استفاده از عناوین بر اساس میزان دسترسی از هر موسسه را نشان می دهد از 46 عنوان هدف در این گزارش، به 44 عنوان آن بیش از یک موسسه دسترسی داشته اند. اگر نموداری ترسیم کنیم، حداقل 4 موسسه به حداکثر 17 عنوان، 6 دانشگاه به حداقل 2 عنوان و فقط یک عضو شبکه امانت مستقیم به 2 عنوان منبع اطلاعاتی دسترسی داشته اند. تاکنون هیچ منبعی وجود نداشته است که همه 7 عضو از آن استفاده کرده باشند، اما این داده ها نشان می دهند که طرح آزمایشی به طور کلی، دسترسی به منابع مورد علاقه این جامعه را فراهم آورده است.

عکس

نمودار 2. میزان استفاده از منابع بر اساس تعداد مؤسسات استفاده کننده

یکی از موارد چالش برانگیز در این جا این است که تمیز بین استفاده واقعی و مرور ساده عناوین فهرست از سوی مشتریان دشوار است. به عنوان یکی از شاخص های اولیه تمیز بین «استفاده» در برابر «دسترسی»، تفاوت تعداد صفحات مرور شده بین این دو شیوه است. داده های ما ردگیری 161 نمونه از صفحات مرور شده در همه عناوین و در همه 7 مؤسسات را نشان می دهند. از این تعداد، 73 عنوان نشان داد که تنها 5 یا کم تر از 5 صفحه آن ها مرور شده اند. 88 عنوان 6 صفحه یا بیشتر، 50 عنوان 30 صفحه یا بیشتر و یک عنوان بیش از 883 صفحه (فقط در یک موسسه) مرور شده اند.

ص: 369

ارزیابی - تعریف موفقیت

گرچه این طرح آزمایشی هنوز ادامه دارد، اما داده های گردآوری شده تاکنون، موفقیت طرح در زمینه ایجاد یک مجموعه کتاب الکترونیکی اشتراکی - پژوهشی را نشان می دهد. به 96 درصد عناوین هدف، حداقل 1 موسسه دسترسی داشته است. هر موسسه مشتریانی داشته است که حداقل یک عنوان را مناسب تشخیص داده و از چندین منبع گردآوری شده استفاده کرده است. هزینه عناوین فراهم شده تقریباً نصف آن چیزی بوده است که هر عضو امانت مستقیم در صورت خرید مستقل باید می پرداخت.

جنبه های دیگری از این طرح آزمایشی نیز وجود دارد که گروه برای ارزیابی مناسب بودن و زیست پذیری مستمر باید مورد بررسی قرار دهد. این موارد عبارت اند از:

• تعداد ناشران و موضوعات و قابلیت توسعه و گسترش آن ها؛

• تعداد عناوینی که ناشران برای فراهم آوری تقاضاگرا در دسترس قرار داده اند؛

• تعداد پیشینه های بارگذاری شده (جمع تعداد عناوینی که با معیارهای پرونده هم خوان است و برای نظام فراهم آوری تقاضاگرا در دسترس قرار گرفته است)؛

• تعداد عناوین خریداری شده؛

• نسخه های تکراری و تعداد امانت عناوین چاپی معادل؛

• تعداد درخواست برابر چاپی در جایی که نگارش الکترونیکی موجود بوده است؛

• متوسط هزینه در هر عنوان؛

• هزینه کل برای هر موسسه؛

• کل هزینه طرح.

حوزه های مرتبطی وجود دارند. نکته مهم و اساسی مشارکت ناشران است. نکته ای که باید در این برنامه ریزی ها به آن توجه شود سودمندی این فعالیت برای ناشران و نیز کتاب خانه ها است. آیا دورنمای عرضه مستقیم تر و بیشتر محتوای اطلاعاتی این ناشران از طریق فهرست های ما برای مشتریان - در مقایسه با برنامه ریزی ها و شیوه انتخاب مصوب سنتی کتابداران - می تواند به فروش بیشتر منجر شود؟ به نظر می رسد بسیاری از کتاب خانه ها و ناشران منتظر نتیجه این طرح هستند. پروکوئست / ایبرری / ایی بی ال به نیابت از ما گفتگو با ناشران را ادامه داده اند اما ثابت شده است که این فرآیند کند است.

على رغم تعهدات این ناشر، تعداد عناوین واقعی که این ناشران در طرح فراهم آوری تقاضاگرا در دسترس قرار دادند کم و در حد آثار یک ناشر بوده است. پروکوئست / ایبرری / ایی بی ال نیز تاکنون نتوانسته اند علت را توضیح دهند. در پرونده، محدودیت قیمتی برای عناوین وجود دارد، اما به نظر نمی رسد که این مسئله دلیلی برای عدم عرضه بیشتر منابع باشد.

ص: 370

مدیریت بر هم پوشانی منابع بین طرح آزمایشی فراهم آوری تقاضاگرا و مجموعه کامل اشتراکی پروکوئست / ایبرری / ایی بی ال و نیز نسخه های چاپی که در طول تصویب طرح تهیه شده بود، برای برخی از شرکای امانت مستقیم به مسئله ای بدل شده بود. دانشگاه پرینستون یکی از این نمونه ها است. تا این تاریخ، بین طرح آزمایشی و مجموعه های کامل دانشگاهی پنج عنوان هم پوشانی وجود داشته است. پشتیبانی از پیشینه فهرست کتاب های موجود در پرونده امانت مستقیم در طرح فراهم آوری تقاضا گرا، فرآیندی بود که برای این نمونه های نسبتاً اندک اجرا شد. یکی از دلایل این تصمیم گیری آن بود که پیشینه های موجود در طرح امانت مستقیم، نمایانگر تعداد واقعی منابعی که در بر دارند نیست مگر آن که یکی از مؤسسات شرکت کننده در طرح عنوانی خاص را خریداری کند؛ در حالی که پیشینه های موجود در عناوین کامل دانشگاهی، نشانگر مجموعه ای است که با اشتراک کتاب خانه گره خورده است. اشتراک منبعی که در دانشگاه پرینسکو متوقف شده است باید موسسه ای دیگر آن را خریداری کند. در این صورت است که این پیشینه در فهرست ما در دسترس قرار گرفته و پیشینه کامل دانشگاهی متوقف خواهد شد. با توجه به تعداد کم

عناوین، این فرآیند به خوبی عمل می کند، اما باید اشاره کرد که اگر این طرح بخواهد توسعه یابد و تعداد بیشتری از چنین منابع تکراری دهد، این فرآیند را باید بازنگری و اصلاح کرد.

تا این لحظه، منابع تکراری بین طرح امانت مستقیم و طرح تأیید سنتی منابع در دانشگاه پرینستون مشکل ساز نبوده است. تاکنون، فقط 14 عنوان از 46 عنوان خریداری شده در قالب چاپی نیز درخواست شده است. این مسئله نشان می دهد که 30 درصد عناوین خریداری شده، در مجموعه چاپی تکرار شده اند، اما از آن جا که ما می خواهیم از این طرح آزمایشی برای آشنایی با رفتار بهره گیران و میزان کارایی اقدامات مجموعه گستری خود استفاده کنیم، می توانیم این موارد تکراری را به 30 درصد انطباق بین خرید به هنگام نیاز بهرهگیران و عناوین انتخابی کتابداران از طریق نظام سنتی خرید منابع تفسیر کنیم. علی رغم این حقیقت که نگارش الکترونیکی نیز موجود بوده است، دو عنوان از منابع چاپی به امانت گرفته شده اند. یکی از شرکای طرح امانت مستقیم، یکی از این دو عنوان و یک بهره گیر در دانشگاه پرینسکو منبع چاپی دیگر را امانت گرفته بود. این داده ها محدودتر از آن است که بتوان نتیجه معناداری از آن استنباط کرد، اما در طول اجرای این طرح، ما ردگیری و مقابله امانت منابع چاپی با میزان استفاده از کتاب های الکترونیکی را ادامه خواهیم داد.

ص: 371

نتیجه گیری

کتاب خانه ها به دنبال الگویی برای تعریف اشتراک منابع در محیط رقومی، به ویژه برای کتاب های الکترونیکی هستند. با توجه به منابع محدود در دسترس انفرادی و در جایی که خرید سالانه همه مجموعه های ناشران مختلف به سادگی میسر نیست، چگونه می توانیم با همکاری هم دسترسی به منابع را افزایش دهیم؟ یکی از ویژگی های منحصر به فرد طرح آزمایشی فراهم آوری تقاضاگرا آن است که این طرح را گروهی از کتابداران موضوعی، بدون حضور یک گروه مدیریت مرکزی، بنیان گذاری کردند. همان طور که اشاره شد، شبکه امانت مستقیم اساساً مشارکت صرف بین اعضای آن است تا بتوانند امانت بین کتاب خانه ای را سرعت بخشند. در این طرح بر هیچ تلاش مشارکتی دیگری در بین اعضاء، مدیریت رسمی و مستقیمی وجود نداشته است. کتاب داران، رهنمودها و اطلاعاتی را از کتاب داران دانشگاه هم بسته مربوط در خصوص مجموعه دریافت کردند، اما عموماً اجازه داده شد تا طرح آزمایشی را بر اساس روش خود پیش ببرند؛ بنابراین، برای پشتیبانی از الگوهای مشابه فراهم آوری و ایجاد دسترسی بیشتر برای مشتریان، نه تنها در بین کتابداران عضو بلکه در بین ناشران شرکت کننده در طرح نیز تلاش های بیشتری باید انجام شود. چه به

شکل کنونی خود ادامه یابد یا خیر، این طرح آزمایشی نشان داد که فعالیت ها برای مجموعه سازی اشتراکی می تواند مجموعه های موفقی را ایجاد کند که از طریق یک نظام امانت مشارکتی، مثل شبکه امانت مستقیم، به اشتراک گذاشته شود.

منابع

Collins, P. (2012). Fear and loathing in cooperative collection development. Interlending Document Supply, 40(2), 100-104. doi: 10.1108/02641611211239579

Nitecki, D. A., Jones, C., and Barnett, J. (2009). Borrow direct: A decade of a sustained quality book-lending service. Interlending Document Supply, 37(4), 192-198.doi: 10.1108/02641610911006283

/Howard, J. (2014). Library consortium tests interlibrary loans of e-books. The Chronicle of Higher Education, Feb. 17, 2014. Retrieved from http://chronicle.com/article/Library-Consortium-Tests/144743

Krall, R. (2000). "Get it fast, and get it cheap"- What's an ILL librarian

ص: 372

to do? American Libraries, 31(10), 41-42. Retrieved from http://www.jstor org/stable/25645677

Müller, H. (2012). Legal aspects of e-books and interlibrary loan.Interlending Document Supply, 40(3), 150-155

doi:10.1108/02641611211258226

ص: 373

چکیده

اشاره

این اَسپ، مؤسسه ای بین المللی متشکل از شرکایی از کشورهای مختلف است که به منظور دستیابی تولید و استفاده از دانش و اطلاعات تحقیقاتی در سطح جهانی و باهدف این که کشورهای عضو بتوانند از دستاوردهای علمی و پژوهشی در راستای حل مشکلات توسعه ای در کشور خود بهره مند گردند، تأسیس گردیده است.

این اَسپ، سال ها از نظام آموزش عالی و تحقیقاتی آفریقا حمایت کرده است و با بسیاری از کشورها در زمینه های زیر همکاری داشته است: (1) گسترش دستیابی به نشریات برخط و دیگر منابع الکترونیک، (2) پاسخ به نیازها و درخواست های آموزشی و مشاوره ای کتابداران (3) حمایت از محققین در اجرای تحقیقات باکیفیت و (4) حمایت از رویت پذیر کردن پژوهش های انجام شده در آفریقا از طریق پلتفرم ها و نظام های عامل برخط نشریات.

در سال 2013، این اَسپ اقدام به برقراری فاز جدیدی از فعالیت ها که عمدتاً شامل، تنظیم دیدگاه های خود نسبت به اعمال تغییرات در نظام آموزش عالی و تحقیقات، برقراری تعاملات و همکاری های علمی و تحقیقاتی و توسعه بخش بین الملل بود، نمود در این مقاله، ما در صدد هستیم تا اصول آموزشی و دیدگاه های مربوط به این مرحله جدید کاری را به اشتراک بگذاریم.

در حوزه دستیابی به اطلاعات به سه جنبه مهم می توان اشاره نمود:

1. برنامه ریزی راهبردی

به منظور حصول اطمینان از این که حمایت های ارائه شده توسط ما با نیازهای دراز مدت کشورهای شریک سازگار و مناسب بوده، به گونه ای که بتوانند این حمایت ها را به برنامه های راهبردی خود منتقل و یا جایگزین آن ها نمایند، تلاش شد تا نسبت به انعقاد برنامه های راهبردی دو - سه ساله اقدام گردد.

2. توسعه پایدار

به منظور حصول اطمینان از ظرفیت شرکا سازمان در دستیابی به توسعه پایدار و این که این ظرفیت همان ظرفیت پایدار مدنظر این اَسپ جهت حمایت از تعبیه مؤثر و پایدار نظام موجود است، تلاش های خود را در چارچوب ساختارهای ملی و داخلی کشور خودمان متمرکز کردیم.

3. کیفیت

به منظور اطمینان از این که آموزش ارائه شده توسط ما موثر بوده و همان آموزشی است که ظرفیت واقعی و پایدار ما را می سازد، بر حفظ کیفیت بیشتر تأکید نمودیم. بدین منظور منابع آموزشی خود را موردبررسی مجدد قرار داده، دیدگاه های خود را در ارتباط با گزینش شریک کاری افزایش داده و شیوه های جدیدی را به منظور پایش نتایج و بازده های آموزشی بسط و توسعه دادیم. هم چنین تسهیلاتی را در زمینه مهارت های آموزشی فراهم نمودیم.

کلید واژه ها: راهبرد، پایداری و کیفیت، دسترسی به اطلاعات، استفاده، قابلیت ایجاد و دسترس پذیری اطلاعات، توانمندسازی کتاب خانه، برنامه آموزشی کتاب خانه، مدیریت شبکه، این اَسپ، آکسفورد، انگلستان.

ص: 374

راهبرد پایداری و کیفیت: چگونگی توانمندی این «اَسپ» و شرکای آن در دستیابی به پژوهش ها در آفریقا

اشاره

*راهبرد پایداری و کیفیت: چگونگی توانمندی این «اَسپ» و شرکای آن در دستیابی به پژوهش ها در آفریقا (1)

نوشته آن پاوِل (2) ، اِما فارو (3) و پیتر برنت (4) | ترجمه صدیقه محمد اسماعیل (5)

راهبرد پایداری و کیفیت: چگونگی توانمندی این اَسپ و شرکای آن در دستیابی به پژوهش ها در آفریقا

مقدمه

این اَسپ، موسسه ای دارای وجهه بین المللی و متشکل از شرکایی از دیگر کشورها است که به منظور دستیابی، تولید و استفاده از دانش و اطلاعات تحقیقاتی در سطح جهانی ایجاد و تشکیل گردیده است. بدیهی است، هدف از تأسیس موسسه مزبور آن است که کشورهای عضو بتوانند از دستاوردهای علمی و پژوهشی در راستای حل مشکلات توسعه ای در کشور خود بهره مند گردند.

ص: 375


1- Strategy, sustainability and quality: how INASP and its partners are strengthening access to research in Africa
2- Anne Powell: Information Access and Use, Research Access and Availability, INASP, Oxford UK apowell@inasp .info
3- Emma Farrow: Library Strengthening, Research Access and Availability, INASP, Oxford, UK. efarrow@inasp.info
4- Peter Burnett: Library Curricula/Network Management, Research Access and Availability, INASP, Oxford, UK. pburnett@inasp.info
5- عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

این اَسپ، سال ها از نظام آموزش عالی و تحقیقاتی آفریقا حمایت کرده است و با بسیاری از کشورها در زمینه های زیر هم کاری داشته است: (1) گسترش دستیابی به نشریات برخط و دیگر منابع الکترونیک، (2) پاسخ به نیازها و درخواست های آموزشی و مشاوره های کتابداران (3) حمایت از محققین در اجرای تحقیقات باکیفیت و (4) حمایت از رؤیت پذیر کردن پژوهش های انجام شده در آفریقا از طریق پلتفرم ها و سکوهای عملیاتی برخط نشریات.

بالغ بر 12 سال برنامه های این اسپ پیرامون مفهوم چرخه ارتباطات علمی (به شرح زیر) تدوین و تنظیم گردید و در آن مراحل مختلف عبارت بودند از:

عکس

نمودار 1: شمایی از چرخه برقراری ارتباطات علمی

موجودیت: کار و ارتباط با ویراستاران، ناشران و کتابداران می تواند متضمن اعتبار، به هنگام بودن و مرتبط بودن تحقیقات موجود و در دسترس محققان باشد. این امر در برگیرنده تمامی تحقیقات منتشر شده ای است که در شماره های نشریات در دسترس آزاد (1) ، کتاب ها و مخازن سازمانی وجود دارد. در سال 2012، از سوی 22 کشور (شامل 12 کشور آفریقایی، پنج کشور آسیایی و پنج کشور آمریکای لاتین)، مذاکراتی بر سر بهره گیری از تخفیفات ویژه و یا حتی مجوز استفاده رایگان از اطلاعات پژوهشی و تحقیقاتی صورت گرفت. این امر منجر به انتخاب بیش از 40000 نشریه تمام متن، 10000 کتاب تمام متن، 10000 گزارش و 25000 چکیده مقالات از 50 ناشر و مؤلف بین المللی گردید.

ص: 376


1- Open Access

دستیابی: کار با ناشران، کتاب داران، متخصصان فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی (آی سی تی) (1) و تصمیم گیرندگان به منظور حصول اطمینان از زیرساخت های اطلاعاتی و سیاست ها و عملکردهای سازمانی، محققین را در دستیابی به اطلاعات مورد نیازشان جهت انجام کارهای تحقیقاتی توانمند می سازد. در سال 2012، 1785 دانشگاه و موسسه تحقیقاتی امکان دستیابی به منابع الکترونیک را از طریق پی ایی آر آی (2) دریافت نمودند (3,4 مگابایت اطلاعات دانلود شده مقالات) که 300 درصد بیش از آمارهای مربوط به ذخیره اطلاعات در سال 2003 بود. یکی از عوامل مؤثر در این امر نتیجه تلاشی بود که ما در زمینه، توسعه و تقویت کنسرسیوم کتاب خانه ای مربوط به خرید نشریات الکترونیک، کتاب ها و دیگر منابع و آموزش کارکنان این کتاب خانه ها جهت اداره آن ها انجام دادیم.

استفاده از منابع الکترونیک: کار با کتابداران و محققان به جهت حصول اطمینان از این که محققان توانسته اند مهارت های سواد اطلاعاتی لازم را در این راستا کسب و بسط و توسعه دهند.

تولید تحقیقات و رؤیت پذیری آن ها: ورود به عرصه کار با محققان، ویراستاران و ناشران جهت ایجاد و تقویت مهارت های نوشتن، انتشار و انجام پژوهش های تعاملی. در سال 2012، حدود 800 نشریه در جنوب آفریقا محتوای نشریات خود را از طریق پلتفرم ها و نظام های عامل برخط نشریات، به صورت برخط و به صورت عناوین رقومی دسترس پذیر کردند. آمارها بیانگر آن بود که در سرتاسر جهان دانلود و ذخیره مقالات مربوط به این قبیل نشریات از یک رشد چهار برابری برخوردار بوده است.

برقراری تعاملات و ارتقاء عمل کرد: ورود به عرصه کار با مجالس کشور، ادارات دولتی و جامعه مدنی به منظور تأمین مهارت های مورد نیاز جهت استفاده از تحقیقات در بخش های تصمیم گیرنده کشور. کارهایی نظیر بسط و توسعه مجموعه ای از واحدهای درسی پیشنهاد شده در مدارس کشور غنا در ارتباط با استفاده از شواهد و مدارک تحقیقاتی، توسعه دوره های مربی گری ویژه محققان بخش سیاست گذاری در کشور زیمبابوه و اجرای مجموعه ای از گفتگوهای مربوط به سیاست عمومی در زمینه اولویت های مربوط به توسعه ملی و بنیادی در این کشور.

این اَسپ، در فاز جدید کاری، بخشی از دیدگاه های خود را به پاسخ به تغییرات در بخش های مربوط به تحقیقات و آموزش عالی، ارتباطات علمی و توسعه بین الملل اختصاص داد. لذا، در این مسیر مایل به ادامه روند کاری خود با شرکایی بوده که مصر به ایجاد شرایط ذیل هستند:

ص: 377


1- ICT
2- PERI: PERI was founded in 1969 and is today one of the leading providers of formwork and scaffolding systems

* وجود افراد مؤثر در زمینه دستیابی به اطلاعات که متضمن دستیابی به آخرین اطلاعات مربوط به تحقیقات انجام شده در سطح ملی، منطقه ای و جهانی برای محققین و سیاستمداران کشورهاست.

* ایجاد یک تشکل تحقیقاتی فعال در زمینه تولید، انتشار و اشاعه پژوهش ها و دانش جدید و بازنمایی اطلاعات موجود در جهت رفع نیازهای بومی و ملی در هر کشور.

* وجود کاربران ماهر در زمینه استفاده از دانش و اطلاعات پژوهشی که قادرند اطلاعات مربوط به تحقیقات موجود را درک و ارزیابی نموده و نیازهای اطلاعاتی خود را مطرح سازند.

افزون بر این برنامه مزبور به روند کاری خود تا حصول به موارد زیر ادامه خواهد داد:

* مذاکره بر سر تهیه منابع برخط رایگان و کم هزینه طیف گسترده ای از ناشران در بسیاری از رشته ها.

* حمایت از کتابداران و کارمندان بخش فناوری اطلاعات به منظور حصول اطمینان از این که محققان، اساتید و دانشجویان قادر به دستیابی و استفاده از ادبیات تحقیقاتی هستند (بخش مربوط به فعالیت های انجام شده از سوی ما را مشاهده کنید).

* بسط و توسعه برنامه مربوط به قابلیت دستیابی و رؤیت نشریات کشورهای در حال رشد از طریق طرح های نشریات برخط (1) و

* آموزش و ارائه مشاوره به نویسندگان کشورهای در حال توسعه از طریق برنامه کمک به نویسندگان. از اواسط سال 2013، ما فعالیت های خود را در این زمینه ها افزایش داده ایم:

* ایجاد کنسرسیوم هم کاری های کتاب خانه ای و سازمان های ملی مشابه در کشورها، به منظور تجهیز آن ها به ظرفیت بیشتر و توانمندسازی آن ها جهت کنترل بیشتر خرید و مدیریت منابع تحقیقاتی و نیازهای آموزشی توسط اعضای کنسرسیوم ها

* ایجاد مدارس کتاب داری در تعدادی از کشورها در تعداد کثیری از کشورهای منتخب، جهت به روز رسانی برنامه های درسی کارشناسی ارشد به منظور تولید نسل جدیدی از کتاب داران که بتوانند مجموعه های رقومی را مدیریت نمایند.

* ایجاد شبکه های آموزش و پژوهش ملی (اِن آر ایی اِن) (2) جهت کمک به توسعه دسترسی به اینترنت مقرون به صرفه برای مؤسسات عضو و حمایت از آموزش توسعه شبکه های فناوری اطلاعات دانشگاهی

* ایجاد دانشگاه هایی که آموزش سواد دانشگاهی و مهارت های مربوط به نگارش و انتشار مطالب، به عنوان استانداردی برای احراز حرفه استادی و عضویت در هیئت علمی دانشگاه در نظر دارند.

ص: 378


1- Journals Online projects
2- (NRENS)

* تربیت کتاب داران، محققین و متخصصان فناوری اطلاعات در برخی از فقیرترین کشورها در انطباق با ...، به منظور کمک به آن ها در استفاده مؤثر از منابع موجود و

* تأسیس انجمن های علمی و سایر نهادهای ملی به منظور مدیریت طرح های نشریات برخط خود

این مقاله بر بحث حمایت از کنسرسیوم هم کاری های کتاب خانه ای به جهت گسترش موجودیت منابع پژوهشی و امکان دسترسی به آن ها به ویژه جنبه های تقویت ظرفیت، برنامه ریزی راهبردی، توسعه پایدار و کیفیت متمرکز است.

افزایش و تقویت مدیریت منابع الکترونیکی

هدف اصلی از این کار تقویت ظرفیت کشورهای شریک، به منظور حفظ امنیت و مدیریت دستیابی به منابع الکترونیک است. افزون براین حصول اطمینان از این که محققان، دانشجویان و دیگر کاربران امکان دسترسی به منابع پژوهشی خود را دارند.

برای کشورها مدیریت موفق دستیابی به منابع الکترونیک و اطمینان از تضمین مقرون به صرفه بودن قیمت ها دارای اهمیت است و مهم آن است که هیئت و نهاد نمایندگی ای در سطح ملی وجود داشته باشد که بتواند هماهنگی های لازم در زمینه مدیریت این گونه منابع (از انتخاب و خرید گرفته تا توسعه و نظارت بر استفاده) را از سوی دانشگاه ها، مؤسسات تحقیقاتی و دیگر سازمان های استفاده کننده از تحقیقات در کشور بر عهده گیرد.

در بسیاری از کشورها این نهادها، همان کنسرسیوم کتاب خانه ملی کشور هستند، اما در برخی کشورها شورای ملی آموزش عالی و یا هر نهاد دیگری می توانند در این نقش ایفای وظیفه نمایند. این امر مستلزم حمایت توأمان از ظرفیت های فردی و سازمانی است. در سطح سازمانی، این اَسپ، از کنسرسیوم کتاب خانه ای و یا هر نهاد مشابه دیگر مادامی که ساختار مدیریتی خود را توسعه داده و فرآیند اخذ اشتراک و مجوز منابع الکترونیک را در سطح ملی هدایت و رهبری می کند، حمایت می کند. در سطح فردی، این اَسپ، آموزش افراد شاغل در کتاب خانه که توسط کنسرسیوم انتخاب گردیده اند را پیشنهاد می نماید به گونه ای که آموزش مزبور هم برای سازمان های فردی و هم برای سازمان های عضو کنسرسیوم مناسب باشد و روی هم رفته بتواند در این حوزه، نیروهای متخصص کشور را به عنوان مدرسان و متخصصان آینده کشور، تربیت نماید.

در سال 2014، این اَسپ، کار خود را با کشورهایی که از سال 2002، در برنامه های توسعه راهبردی سه ساله فعالیت های آموزشی حمایت از مدیریت منابع الکترونیک شرکت کرده بودند، آغاز کرد. هم چنین، ابزاری برخط (قابل دسترس: بر روی وب سایت این اَسپ، به صورت رایگان)، جهت

ص: 379

اخذ مجوز شرکت در دوره های آموزشی مهارت های گفتگو کشورها، از طریق کنسرسیوم یا نهادهای ملی مشابه و دعوت از حداقل دو نماینده از هر کشور جهت شرکت در پنج کارگاه آموزشی و یا انجام فعالیت های زیر از جمله اقدامات صورت گرفته در این راستاست:

1. مدیریت منابع الکترونیک و دسترسی به آن ها

2. سواد اطلاعاتی (1) : راهبردی و برنامه آموزشی سواد اطلاعاتی

3. آموزش مهارت های آموزشی (2)

4. کارگروهی با یکدیگر جهت حمایت از تحقیقات (دبلیو تی اِس آر) (3)

5. بازاریابی و ارتقاء منابع الکترونیک (نه صرفاً شامل بازاریابی خدمات کتاب خانه ای)

6. نظارت و ارزیابی در زمینه کاربرد منابع الکترونیکی (میرو) (4)

7. تقویت فعالیت های کنسرسیوم

8. آموزش کتاب داران آگاه به نظام های اطلاعاتی

9. بازاریابی کتاب خانه ای و حمایت (این کارگاه آموزشی بر روی بازاریابی و حمایت های کتاب خانه ای در سطح کتاب خانه و کنسرسیوم تمرکز دارد)

هر یک از کارگاه های آموزشی به وضوح انتظارات خاصی در جهت رفع نیازهای کنسرسیوم دارند. به عنوان مثال، از کارگاه بازاریابی و ارتقاء منابع الکترونیک انتظار می رود که طرح های بازاریابی ارائه شده توسط هر یک از مؤسسات عضو بتواند میزان استفاده از منابع الکترونیک را افزایش دهد. کنسرسیوم مسئول اداره کارگاه آموزشی قادر به تعیین زمان اجرای طرح، چگونگی تسهیم طرح میان اعضای شرکت کننده در کارگاه و نحوه ارائه گزارش به کنسرسیوم در زمینه اثربخش بودن کارگاه برگزار شده، هست.

یکی از چالش ها و مشکلاتی که ما در زمینه برگزاری کارگاه های آموزشی با آن مواجه بودیم، انتخاب شرکا اصلح جهت شرکت در کارگاه های مزبور بود، آن هم در شرایطی که شرکت در این کارگاه بعضاً به عنوان پاداشی برای شرکای خوب تر محسوب می شد. ما به وضوح شرکت کنندگان ایده آل را جهت شرکت در کارگاه های مزبور مشخص نمودیم تا از بروز هرگونه موقعیت که شرکت کننده توانمندی احساس اتلاف وقت کند، ممانعت به عمل آوریم. برای مثال، مطرح کردیم کتاب دارانی از کارگاه نظارت، پایش و ارزیابی استفاده از منابع الکترونیکی بیش ترین بهره را می برند که در مؤسسات

ص: 380


1- Information Literacy(IL)
2- Pedagogical Skills
3- Working Together to Support Research (WTSR)
4- MEERU

خود دارای پست مدیریت و ارزیابی (1) بوده، به این حوزه علاقه مند و یا تجاربی در این زمینه داشته باشند.

ما ملاک هایی را برای ارزیابی، قبل و بعد از شرکت در کارگاه های آموزشی تعیین کردیم تا افراد بتوانند میزان موفقیت خود را در حصول به اعتماد به نفس، دانش و مهارت های لازم، به عنوان نتیجه شرکت در کارگاه های آموزشی، اندازه گیری کنند. شاخص های مزبور برای برگزاری پنج کارگاه مهارت کتاب خانه ای و یا حتی بیشتر در آینده، در نظر گرفته شد. از این شاخص ها، قبل از برگزاری کارگاه، برای تعیین ویژگی های شرکت کنندگان، انتخاب آن ها و این که انتظار می رود شرکت در این کارگاه ها چه نیازهای خاصی را تأمین کند، استفاده گردید. افزون براین، از یافته های حاصل از این سنجش ها جهت انطباق و به روزرسانی منابع آموزشی و بهره مندی از آن ها برای بهبود فرآیندهای مربوط به برگزاری این کارگاه ها در آینده، استفاده گردید.

علاوه بر آموزش، این اَسپ در حال برنامه ریزی برای توسعه چندین «جامعه کاری (2) » است که در آن اعضای کنسرسیوم یا دیگر نهادها و سازمان های ملی تجارب خود را به اشتراک گذارند. تجاربی به احتمال زیاد در زمینه مسائل مؤثر بر کتاب خانه ها نظیر، بحث پیرامون دسترسی به سواد اطلاعاتی و شبکه سازی درون دانشگاهی. در هر گروه بحث، چالش ایجاد توازن میان گروه های کاری، حصول اطمینان از حفظ علایق موجود، بدون احاطه شرکت کنندگان با انبوه ایمیل های خسته کننده است. ما بر آنیم تا این مشکل را از طریق تعدیل گروه ها و طرح مباحثی با موضوعات مشخص که با علایق تعداد کثیری از شرکت کنندگان ما سازگار است، مرتفع نماییم.

اطمینان از پایداری با کار بر روی ساختارهای ملی

ما به منظور کسب اطمینان از این که ظرفیت مدنظری را که شرکایمان مایل به توسعه آن بوده و این اَسپ نیز مایل به حمایت از آن هست، به شکلی پایدار فراهم گردیده است، کار خود را بر روی ساختارهای ملی آغاز کردیم. در بسیاری از موارد کنسرسیوم ملی کتاب خانه های تحقیقاتی و آموزش عالی و در پاره ای از موارد نهاد دیگری در سطح ملی مسئولیت دسترسی به منابع الکترونیکی را بر عهده گرفت. در صورت عدم وجود، جديد التأسيس و یا ضعیف بودن چنین هیئت هایی جهت عهده دار شدن چنین مسئولیتی، ما خودکار را با آن کشورهای شریک به منظور تحقق این امر دنبال کردیم.

این اَسپ به این نتیجه رسید که حفظ ظرفیت در دراز مدت مستلزم آن است که کنسرسیوم کتاب خانه ها یا دیگر نهادهای معادل نه تنها می بایست مهارت های خاص را گسترش و در میان مؤسسات

ص: 381


1- Management and Evaluation (ME)
2- Communities of Practice

عضو به تربیت نیروهای متخصص بپردازند، بلکه می بایست مسائل را در سطح سازمانی نیز مدنظر قرار داده و بدان توجه کنند. این بدان معناست که آن هایی که قادرند نیازهای حال و آتی خود را مشخص نمایند، می بایست راهبردهای سازمانی خود را برای حصول به زمینه های فوق گسترش و برای دستیابی به چشمان دارهای آینده برنامه ریزی نمایند؛ بنابراین این اَسپ از کنسرسیوم و دیگر نهادهای ملی که چنین اقداماتی را منتظر دارند - و ابزاری را جهت تعیین ظرفیت موجود و پیشرفت های سالانه شان پیشنهاد می نمایند، حمایت خواهد کرد تا آن ها مطمئن شوند که حمایت های موردنیاز خود را از سوی آن ها در زمینه تدوین برنامه ریزی راهبردی خود دریافت می کنند.

این اَسپ در حال حاضر هم چنان در حال گسترش دیدگاه های خود در زمینه حمایت از ظرفیت های سازمانی است. به عنوان اولین گام - در نتیجه مصاحبه با رهبران با تجربه کنسرسیوم - ما برای کمک به کنسرسیوم و سازمان های ملی معادل جهت افزایش ظرفیتشان اقدام به طراحی سیاهه کنترلی در هفت زمینه زیر نمودیم: دستورالعمل، توسعه راهبردی، سازه های مدیریتی، عضویت و پایه مالی، تعاملات ارتباطی و اثر بخشی، حمایت از توسعه مؤسسات عضو و توانایی تأمین و مدیریت دستیابی به منابع الکترونیک. این سیاهه، این اَسپ و شرکا آن را روی هم رفته قادر به ترسیم تصویر نیازهای توسعه سازمانی، مرور هر ساله مسیر پیشرفت ها، تعیین افق های آینده و ادامه حمایت ها می نماید، این رویکرد، علاوه بر فراهم نمودن امکان تخمین ظرفیت، از شرکا برای اقدام هر چه بهتر و بیشتر در زمینه تفکر و برنامه ریزی راهبردی و بهره وری از حمایت های ارائه شده این اَسپ و دیگران فراهم می کند.

اتخاذ رویکردی راهبردی

ما به منظور حصول اطمینان از این که حمایت های این اَسپ تمامی نیازها و اولویت های تعریف شده توسط کشورها را تحت پوشش خود قرار داده و موجب می گردد کنسرسیوم کتاب خانه ها و نهادهای مشابه بتوانند دیدگاه های راهبردی طولانی مدت تری را اتخاذ نمایند، اقدام به هم کاری با کنسرسیوم و نهاد ملی در راستای توسعه یک برنامه راهبردی دو - سه ساله که جایگزین موافقت نامه های سالیانه قبل گردد، نمودیم. طرح ها و برنامه های مزبور بر مبنای فرآیند برنامه ریزی راهبردی به گونه ای طراحی شده بود که در آن ها شرکا بر مبنای نیازها و اولویت های خود تعیین می کردند در کدام یک از 10 کارگاه آموزشی که در پنج حوزه مشخص توسط این اَسپ ارائه می گردید، شرکت نمایند. افزون بر طرح جزییات یک سری از فعالیت ها (عمدتاً کارگاه های آموزشی) که مورد حمایت این اَسب خواهد بود، طرح ها و برنامه های مزبور در برگیرنده تمامی مواردی هستند که کنسرسیوم یا نهادهای مشابه به عنوان نتیجه متوقع دستیابی به آن ها هستند و به وضوح انتظارات افراد شرکت کننده - و در سطح وسیع تر، آن

ص: 382

دسته از که آن ها را برای شرکت در برنامه های آموزشی انتخاب کرده اند - را مطرح می نمایند تا این اطمینان حاصل شود که آن چه را که آن ها فرا می گیرند، در نهایت، در انجام کارهای روزمره شان بسیار کارساز و مؤثر است.

فرآیند برنامه ریزی کنسرسیوم را به ترسیم چشم اندازهای ایده آل پنج سال آینده و تحلیل نقاط ضعف و قوت موجود ترغیب می کند. از مؤسسات عضو درخواست شده تا ارزیابی های خود را - نه تنها نسبت به نیازهای آموزشی، بلکه نسبت به مهارت ها، تخصص ها و صلاحیت هایی که قادر به تقسیم با هم کاران خود بوده و در نهایت به نفع کنسرسیوم باشد، مطرح نمایند.

تأکیدی بر کیفیت

به منظور حصول اطمینان از این که برنامه های آموزشی ارائه شده توسط ما مؤثر بوده و همان عنصر سازنده ای است که ظرفیت واقعی و پایدار ما را در کنسرسیوم کتاب خانه ای / نهادهای ملی مشابه می سازد، برافزایش هر چه بیشتر کیفیت تأکید ورزیدیم.

دوره های آموزشی شامل کارگاه های مدیریت، پایش و نظارت، ارزیابی و بازاریابی منابع الکترونیک، سواد اطلاعاتی و مهارت های آموزشی، نظام های کتاب خانه ای و خدمات کتاب داری جدید خواهد بود.

اکثر کارگاه های آموزشی در داخل کشور و توسط مربیان محلی و منطقه ای برگزار و به گونه ای طراحی خواهد شد که به طور گسترده آموزش قشر وسیعی را در برگیرد. برای اطمینان از این که برنامه های آموزشی ارائه شده از کیفیت بالا و ظرفیت حقیقی برای توسعه و پیشرفت برخوردارند، به صورت تدریجی اقدام به ارتقاء منابع آموزشی، تمرکز بر رویکردهای خاص آموزشی و تربیت متخصصین موضوعی نمودیم. ما به منظور ورود جدی در فرآیند انتخاب شرکت کنندگان برای حضور در برنامه های آموزشی (و به جهت حصول اطمینان از این که افرادی که استحقاق دارند توانسته اند آموزش های لازم را دریافت کنند)، اطمینان از استخدام مربیان و مدرسان ماهر و حمایت از حرفه گرایی، به عنوان افراد دست اندر کار آموزش، با کنسرسیوم هم کاری خواهیم کرد.

افزون بر این، ما زمانی مطمئن خواهیم شد آموزش های ارائه شده توسط ما اثربخش بوده که شرکت کنندگان آن چه انتظار داشتند در نتیجه شرکت در کارگاه ها یاد بگیرند را فرا گرفته اند.

تعهد به یادگیری هم گام با پیشرفت

آموزش مداوم و تعهد به یادگیری، فرآیندی مهم جهت کسب اطمینان از حصول پیشرفت مداوم و بهبود راهبردها و دیدگاه های ما در طول اجرای طرح است و این که شرکت کنندگان از شبکه آموزش ما

ص: 383

بیش ترین بهره را برده و ما شواهدی در دست داریم که نشان می دهد ما و شرکایمان نیاز به پی ریزی و پشتیبانی از برنامه های کاری خود داریم. این مهم در سایه تحقق موارد ذیل امکان پذیر خواهد شد: (1) برنامه ریزی و هدایت دیدگاه ها و برنامه های جدید، (2) تدوین و برگزاری دوره های آموزشی پیرامون راهبردهای اتخاذ شده در این برنامه، (3) ایجاد و پرورش جوامع و گروه های فعال و عمل گرا و (4) استفاده از این دانش جهت توانمندسازی این اَسپ و شرکایمان جهت تحت تأثیر قرار دادن سهامداران اصلی در دستیابی به نظام مطلوب

این اَسب دیدگاه ها و راهبردهای اساسی ای در زمینه تقویت برنامه های نظام های دانش و پژوهش در نظر دارد. این دیدگاه ها و راهبردها، نظیر دیدگاه های مربوط به کیفیت برنامه های آموزشی و توسعه ظرفیت سازمانی در طول اجرای برنامه بر مبنای یافته ها و نتایج به دست آمده مورد تحلیل و مرور قرار خواهد گرفت. این درس ها به اشتراک گذاشته شده و جهت کمک به دیگران منتشر خواهد شد.

یکی از طرح های آزمایشی ما در این زمینه، اجرای این برنامه با و هم کاری با ریسرچ فورلایف (1) در راستای پیوستن به فعالیت ها و اقدامات صورت گرفته در زمینه افزایش آگاهی و درخواست منابع برخط تحقیقاتی است. با استقرار بر برنامه های خودمان مستقل از دیگر کشورها، دریافتیم صرف تأمین منابع برخط برای اطمینان از قابل استفاده بودن آنان کافی نیست. لازم است با محققان از نزدیک در تعامل باشیم و کاری کنیم تا مهارت های انجام تحقیق را در آن ها بسط و گسترش دهیم و باید با مدیران مؤسسات کارکنیم تا دانش پایه را در زمینه دلایل و ضرورت های توسعه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی و شبکه های کتاب خانه ای در سطح ملی و سازمانی درک کنیم. این طرح هم چنان در مسیر پیشرفت خود به منظور پاسخگویی به نیازهای سیرالئون (2) و نیز ترسیم چشم اندازهای یادگیری از سایر کشورها، نسبت به اعمال اصلاحات و تغییرات اقدام خواهد کرد.

دستیابی پایدار به پژوهش های اساسی و حیاتی

اطلاعات و دانش برای توسعه بسیار حیاتی است و به منظور غلبه بر چالش های توسعه، کشورها باید ظرفیت دستیابی، استفاده و اشتراک و تسهیم اطلاعات و دانش را داشته و از آن برخوردار باشند. این اَسپ برای این منظور تلاش می کند که مطمئن شود شرکا آن قادر به تأمین بهترین امکان دستیابی به ادبیات و پیشینه های پژوهشی بوده و در نتیجه، می توانند به بهبود و ارتقاء پایگاه دانش که برای

ص: 384


1- Research4Life is central to our goal of achieving universal access to scientific, technical and medical research information
2- Sierra Leone

تحقق تلاش های توسعه ملی مؤثر است کمک نمایند. برای دستیابی به این منظور لازم است که نه تنها مهارت ها بلکه ساختارها، نظام ها و روابط مورد نیاز جهت مدیریت دستیابی به منابع در سطح ملی، نیز توسعه یابد و در آینده نیز پایدار باقی بماند.

همانند هر طرح توسعه، مسائل کاری ما و شرکایمان، تحت سلطه عوامل سیاسی و اقتصادی در کشور قرار دارد، از اعتراضات دانشگاهی گرفته تا درگیری های پیرامون انتخابات. بسیاری از افراد که ما با آن ها کار می کنیم نقش هایی را در سطح ملی در کنسرسیوم و دیگر نهادها به صورت داوطلبانه ایفا می کنند و به عنوان کتاب داران دانشگاهی این نقش را با مشاغل روزانه خود ادغام می نمایند. کنسرسیوم های بسیاری در سازمان ها تشکیل گردیده که هم چنان دست اندرکار توسعه نظام ها و فرآیندهای مدیریتی هستند و قادرند که مسئولیت رسیدگی به این کارها را بر عهده بگیرند. حفظ تعادل حجم کار، گردش مالی کارکنان و برنامه ریزی مناسب و مستمر و نبود چنین برنامه ریزی هایی در این عرصه، تمامی از مسائل بالقوه در این زمینه می باشند.

گرچه، موفقیت شرکا ما در کلِسک (کنسرسیوم خدمات اطلاعاتی و کتاب خانه ای کنیا) (1) ، سی یویوال (کنسرسیوم کتاب خانه های دانشگاهی اوگاندا) (2) و کارلای (کنسرسیوم کتاب خانه های تحقیقاتی و دانشگاهی غنا) (3) ، سه مثال خوب در زمینه دستیابی به این مهم هستند.

با گذشت زمان، این اَسپ و کشورهای شریک ما درک روشن تری از چالش های مشترک و هم چنین عوامل موفقیت خواهند داشت. نمونه ای از عوامل موفقیت اتخاذ راهبردی توافقی در زمینه اختصاص درصد کمی از سهم عضویت به صندوق کارکنان و استخدام نیرویی است که بتواند عهده دار اجرای وظایف مدیریتی و رفع مشکلات باشد. این یکی از موفقیت های سی یویوال (کنسرسیوم کتاب خانه های دانشگاهی اوگاندا)، معاونت پاره وقت کنسرسیوم (4) هست. ساختارهای مدیریتی شامل تعیین جایگاه ریاست جدید و قدیم چه در برنامه ریزی جایگزین و چه در تداوم دانش، هر دو، به عنوان یک اقدام اجرایی جدید می بایست به رأی گیری گذاشته شود. گروه ها و گروه های کاری فعال یا کمیته های اجرایی هم چنین نقش مهمی را ایفا می کنند، نه تنها در تقسیم بار کاری و به اشتراک گذاردن حجم کار، بلکه در ایجاد تعامل بیشتر و کارسازتر و نیز ایجاد حس مسئولیت و تعهد در افراد درگیر و دست اندر کار اجرای طرح. آن ها روی هم رفته کنسرسیوم را قادر به بهره گیری از تجارب و تخصص های اعضا می نمایند. اگر این گروه ها، برای مثال، پنج گروه برجسته کاری، طرح های کاری

ص: 385


1- Kenya Library and Information Services Consortium (KLISC)
2- Consortium of Uganda University Libraries (CUUL)
3- Consortium of Academic and Research Libraries, Ghana (CARLIGH)
4- Consortium Administrative Assistant

واقعی را دنبال کنند که از یک برنامه کلی راهبردی نشأت گرفته است، تمامی به سمت تحقق مشترک حرکت می کنند. هر هدف راهبردی به یک یا چند گروه کاری اختصاص داده شده و در برنامه کاری آن گروه نشان داده شده است.

البته، کنسرسیوم خود به تنهایی به قاعده تمامی مؤسسات عضو خود قوی است. در حالی که نمونه های مثبت فراوانی از سرمایه گذاری وسیع تر در آموزش عالی وجود دارد، بسیاری از دانشگاه ها و مؤسسات تحقیقاتی هنوز هم به طور قابل توجهی تحت فشار محدودیت های مالی سخت قرار دارند، آن هم در شرایطی که تعداد دانشجویان روز به روز روبه افزایش است. از آن جا که بسیاری از این عوامل خارجی هستند، کنسرسیوم می تواند نقش مهمی را در این زمینه ایفا نماید. این راهبردها عبارت اند از: (1) کار و هم کاری با نهادهای معتبر ملی به گونه ای که مؤسسات جدید به کنسرسیوم پیوسته و از تهیه و تدارک منابع الکترونیکی نفع ببرند. (2) برخورداری شفاف و روشن از زیر ساخت های مورد نیاز پیش تر از آن که مؤسسات بتوانند به این کنسرسیوم پیوسته و کتاب خانه ها را به موردی برای سرمایه گذاری تبدیل نمایند. (3) اعزام فردی از سوی کنسرسیوم به عنوان نماینده به همراه یک کتاب دار هنگام نائل شدن به مقام معاونت نهاد جدید.

کنسرسیوم در مقام نماینده مؤسسات و سازمان های چندگانه دارای یک هدف مشترک، می تواند ابزار قدرتمندی در جهت حمایت (نه تنها از نظر دسترسی به منابع الکترونیکی، بلکه به صورت یک سرمایه بالقوه سازمانی، آموزش کارمندان، سخت افزار و شکل دهی سیاست های سازمانی) محسوب گردد. در کنیا، کنسرسیوم خدمات اطلاعاتی و کتاب خانه ای (کلِسک) در این زمینه اقدام به برقراری روابط مستحکم و قویی نموده است. این روابط شامل هم کاری با شبکه و نظام آموزشی کنیا (کِنِیت) (1) در زمینه تقویت زیر ساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات، هم کاری با کمیته آموزش دانشگاهی (کیو) (2) به منظور حصول اطمینان از پیوستن مؤسسات جدید به کنسرسیوم است. هر دو این اقدامات دستیابی و موجودیت منابع الکترونیکی را افزایش می دهد. در غنا، کنسرسیوم کتاب خانه های تحقیقاتی و دانشگاهی غنا (کارلای) موفق شد یک ذخیره مالی فراهم کند. این امر زمانی که پرداخت مؤسسات برای منابع الکترونیکی با تأخیر صورت پذیرد می تواند برخی تعدیلات را فراهم و شرایط را در حالت نسبی نگه دارد. افزون بر این، این امر کنسرسیوم را قادر می سازد که خود هزینه برخی از آموزش های مورد نیاز اعضا را پرداخت نماید.

ما با بیش از ده سال تجربه و علیرغم آگاهی از چالش های موجود در برنامه ریزی مان، خوش بینانه

ص: 386


1- Kenya Education Network, (KENET)
2- Commission of University Education (CUE)

بر این باوریم که پیشرفت حاصل خواهد شد. کما این که این اَسپ و کنسرسیوم کشور در همگامی با آن توانستند تغییراتی را در فضا و محیط اطلاعاتی کشور فراهم کنند.

منابع

1. /http://www.INASP.info/en/network/publishers

2. /http://www. Klisc.org

3. /http://www. Cuul.or.ug

4. /http://www. Carligh.org

ص: 387

چکیده

کتاب خانه دفتر سازمان ملل متحد در ژنو (یو اِن اُ جی) (1) که پیش از این کتاب خانه جامعه ملل بوده در سال 1919 بنیان گذاری شد، در سال 1946 آن هنگام که تمام دارایی و موجودی این جامعه به سازمان ملل منتقل گردید به کتاب خانه (یو اِن اُ جی) مبدل گشت. این کتاب خانه همواره نقش تاریخی خود را به عنوان مرکز پژوهش های بین المللی و ابزاری برای تفاهم بین ملت ها ایفا می کند، بدین سان اندیشه رویایی جان دی راکفلر جونیور (2) که در سال 1927 دو میلیون دلار را وقف تجهیز کتاب خانه جامعه ملل برای ایجاد یک کتاب خانه مدرن کرد تا آن را به محیطی درخور مطالعات روابط بین الملل مبدل سازد، همواره زنده نگاه می دارد.

مجموعه هایی کتاب خانه (یو اِن اُ جی) به سال 1919 برمی گردد؛ کل مجموعه کتاب خانه شامل بیش از یک میلیون جلد کتاب، نه هزار مجموعه ادواری، شمار زیادی اسناد رسمی دولتی و نیز بیش از سه میلیون سند از زمان انتشار در سازمان ملل است که بزرگ ترین کتاب خانه نظام بین الملل محسوب می گردد. این کتاب خانه در مواردی نظیر حقوق بین الملل، روابط بین الملل، اقتصاد، سیاست و علوم اجتماعی به طور تخصصی فعالیت می کند.

علاوه براین مجموعه ها، کتاب خانه (یو اِن اُ جی) متولی آرشیو استثنایی جامعه ملل و سازمان ملل متحد در ژنو است. آرشیو سه کیلومتری جامعه ملل سال 2009 در یونسکو ثبت جهانی (3) گردید و اولین سازمان بین دولتی برای صلح و هم کاری است. میراث ارزنده و استثنایی دارد و هم چنین منبع مهمی برای پژوهش های تاریخی روابط بین الملل ارائه می دهد.

مهم ترین بخش آرشیو کتاب خانه (یو اِن اُ جی) مربوط به پیش نویس بیانیه سازمان ملل و عهدنامه حقوق بشر (4) بوده، هم چنین شامل اسناد ضروری دیگری که از سال 1946 تاکنون توسط مؤسسات متولی حقوق بشر، شورای اقتصاد بین الملل اروپا و سایر مؤسسات بین المللی که در ژنو منتشر شده، می گردد.

کتاب خانه (يو اِن اُ جی) متولی و حافظ مجموعه ای بیش از دو هزار اثر هنری است که از دوران جامعه ملل تاکنون گردآوری شده و اکثریت آن ها را جوامع عضو به این مکان اهدا کرده اند. از دیدگاه موروثی، این مجموعه معرف تلاش های هنری است که در اقصی نقاط جهان انجام گردیده و بخش منحصر به فرد و گران بهای داستان انترناسیونالیسم است که در سال 1919 در ژنو آغاز شد.

پژوهش حاضر، این مجموعه موروثی گران بها و نقش کتاب خانه را به لحاظ نگهداری آن که شامل چالش های رقومی سازی است و هم از لحاظ دسترس پذیری برای مخاطبان در حال افزایش در سرتاسر جهان است بیان می کند. این کتاب خانه برنامه توسعه داده ها و طرح های رقومی سازی را با هم کاری سایر کتاب خانه های مشهور و مؤسسات علمی و هم چنین با دولت های عضو سازمان ملل انجام می دهد.

کلید واژه ها: جامعه ملل، سازمان ملل، میراث، حفاظت، رقومی سازی

ص: 388


1- (United Nations Office at Geneva (UNOG
2- John D. Rockefeller Jr
3- World Register
4- Universal Declaration and the Covenants on Human Rights

کتاب خانه دفتر سازمان ملل در ژنو: متولی میراث جامعه ملل و سازمان ملل

اشاره

*کتاب خانه دفتر سازمان ملل در ژنو: متولی میراث جامعه ملل و سازمان ملل (1)

نوشته بلاندین بلاکِچ - لوییز فِرت (2) | ترجمه نرگس محمدعلی پور (3)

مقدمه

تجهیزاتی که در ژنو پیشتر مورد استفاده قرار گرفته اند و ما آن را به سازمان در دست تأسیس، انتقال می دهیم ضمانتی برای آینده خواهد بود (ماکس پِتی پیر (4) ، نماینده سوئیس، خطاب به آخرین مجمع جامعه ملل در آوریل 1946).

کتاب خانه سازمان ملل در ژنو (یو اِن اُ جی) که پیش تر، شامل کتاب خانه جامعه ملل بوده، هنگامی که در سال 1946 دارایی مجمع به سازمان ملل انتقال یافت، به کتاب خانه (یو اِن اُ جی) مبدل گشت. کتاب خانه (یو اِن اُ جی) یکی از معدود کتاب خانه های اصلی اروپا است که پس از جنگ جهانی دوم دست نخورده باقی مانده است، این کتاب خانه جایگاه مجموعه های منحصر به فرد و از لحاظ تاریخی دارای اهمیت بوده و نقش خود را به عنوان محل امنی برای اجزا نادری که در بردارنده برخی از موارد کلیدی توسعه سیاسی و اجتماعی قرن بیستم هستند ایفا می کند. امروزه کتاب خانه (یو اِن اُ جی) در حوزه

ص: 389


1- The Library of the United Nations Office at Geneva - Custodian of League of Nations and United Nations Heritage
2- BlandineBlukacz-Louisfert: بخش حافظه سازمانی / کتاب خانه دفتر سازمان ملل متحد در ژنو، سوئیس
3- عضوهیئت علمی دانشگاه پیام نور
4- Max Petitpierre

تعهدات خود که سه هدف اصلی دارد فعالیت می کند:

1- ارائه دهنده خدمات به عنوان کتاب خانه مرکزی برای سازمان ملل، نمایندگان متخصص و سایر سازمان های بین دولتی و غیر دولتی متمرکز جهت مأموریت های دائمی در ژنو (1) و برای پژوهشگران خارجی واجد شرایط.

2- این کتاب خانه به واسطه بخش حافظه سازمانی (2) ، به عنوان یک مخزن برای کلیه مدارک سازمان هایی که دارای ارزش تاریخی یا اداری طولانی بوده و شامل آرشیوهای جامعه ملل (3) و اوراقی که به جنبش های صلح طلبانه اواخر قرن 19 مربوط هستند، عمل می کند.

3- مدیریت و ارتقا فعالیت های فرهنگی (یو اِن اُ جی) و گردآوری آثار هنری.

کتابخانه (یو اِن اُ جی) درصدد است تا از طریق این تعهدات از رویای جان دی راکفلر جونیور، کسی که در سال 1927 با هدیه قابل توجهی به جامعه ملل؛ احداث بنای کتاب خانه را ممکن ساخت و از کتاب خانه برای بدل ساختن آن به مکانی برای پژوهش بین المللی و ابزاری جهت تفاهم بین الملل حمایت کرد.

1. کتاب خانه به عنوان متولی مسلم میراث موجود

الف- کتاب خانه جامعه ملل:

جامعه ملل در آغاز جنگ جهانی اول به منظور ایجاد جهانی فارغ از پیکار مسلحانه تأسیس شد. عهدنامه جامعه ملل اولین بخش معاهده صلح 1919 وِرسای (4) را تشکیل می دهد. این عهدنامه به اجمال اهداف، اعضا، عملکرد و تعهدات مجمع که مقر آن در ژنو بود را شرح می دهد. این مجمع در واقع به عنوان یک سازمان سیاسی عهده دار حفظ صلح از طریق قوانین بین الملل، کنترل سلاح، گردهمایی های سیاسی و اندیشه امنیت جمعی بود. هم چنین این مجمع اهداف والاتری را در راستای کنترل و تنظیم هم کاری های بین المللی در دامنه وسیعی از فعالیت ها از کنترل مواد مخدر تا هم کاری های فکری، حمایت از پناهندگان تا بهداشت جوامع، حمل و نقل و ارتباطات جمعی را دنبال می کند. در 10 ژانویه 1920 جامعه ملل به طور رسمی به عنوان مجری معاهده صلح موجودیت یافت. این سازمان شامل یک مجلس و شورا (5) است و هر دو آن ها از سوی یک دبیرخانه دائمی (6) که نهاد فنی مجمع بوده، مورد

ص: 390


1- Permanent Missions in Geneva
2- Institutional Memory Section
3- League of Nations Archives
4- Versailles
5- Assembly and a Council
6- Permanent Secretariat

پشتیبانی و هم کاری قرار می گرفتند؛ دبیرخانه ای در ژنو برپا شد با حضور ریاست دبیر کل (1) ، ابتدا در کاخ ویلسن (2) و سپس در کاخ ملت (3) مستقر گردید. در سال 1919 اعضای اصلی تشکیل دهنده این مجمع 42 کشور بودند. 21 کشور دیگر نیز بین سال های 1920 و 1937، به این مجمع پیوستند، اما 7 کشور، پیش از 1942، یا اخراج شدند و یا به میل خود مجمع را ترک کردند.

کتاب خانه جامعه ملل که هم زمان با دبیرخانه مجمع جهت ارائه خدمت به نمایندگان مجلس اصلی و شورا و هم چنین اعضای هیئت دبیران تأسیس شد، به عنوان یک کتاب خانه تخصصی مدرن که در ابتدای امر دارای نود هزار جلد کتاب بود شناخته شد.

در سال 1927، چندی پس از آن که مجمع درصدد احداث بنای اصلی خود، کاخ ملت برآمد، از سوی جان دی راکفلر جونیور دو میلیون دلار جهت ساخت به کتاب خانه اهدا شد. این اندیشه راکفلر بود که کتاب خانه حاضر نه تنها به عنوان مرکز اطلاعات جهت ارائه خدمات به دبیرخانه مجمع عمل کند، بلکه به عنوان مرکز جهان برای پژوهش و بررسی مسائل بین الملل نیز ایفای نقش کند. هدیه راکفلر به شکل گیری اصول بنیادی کتاب خانه که دارای یک هدف دو جانب هاست کمک کرد.

در مرحله اول، این مکان به منظور کتاب خانه کار مجمع بوده و اطلاعاتی جهت تصمیم گیری ها لازم بود را فراهم می آورد. دوم آن که این مکان کتاب خانه ای بود بیان گر تمدن و فرهنگ کشورهای مختلف، آن چنان که مردم جهان یک دیگر را شناخته و به واسطه چنین درکی در صلح و آرامش باهم زندگی کنند.

این مجموعه ها یک کتاب خانه مرجع روابط بین الملل را تشکیل داد که تمام فعالیت های مجمع را در امور سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، تعیین هزینه ها، بهداشت، قوانین بین الملل و دیگر موضوع های مربوطه را پوشش می دادند.

علاوه بر رساله ها و نشریات ادواری به دست آمده در باب موضوع هایی که مورد توجه و استفاده کار مجمع هستند، این مجموعه شامل نشریات اسناد رسمی (4) خود سازمان، از قبیل، ژورنال و خلاصه مذاکرات رسمی نهادها و هیئت های مختلف و هم چنین نشریات فروشی است. کتاب خانه مجمع، شبکه ای از کتاب خانه های مخزن را ایجاد کرده که اسناد رسمی به آن جا ارسال می شوند.

در عوض، تهیه اسناد دولتی توسط کشورهای عضو بدون هزینه بوده و نقش مهمی را در بخش مجموعه اطلاعات معاصر ایفا می کند. آن اسناد حاوی داده های رسمی هستند که به طور معمول آن ها را نمی توان از منابع دیگر اتخاذ نمود. این کتاب خانه به طور مرتب اسناد رسمی و مجلات رسمی دولت ها،

ص: 391


1- Secretary-General
2- Palais Wilson
3- Palais Des Nations
4- Official Journal

کشورهای مستعمره و سایر دستگاه های اداری، نشریات آماری رسمی و قوانین ملی را دریافت می کند.

بخش حقوق و سیاست کتاب خانه در نوع خود یکی از غنی ترین مجموعه ها در اروپا است، تلاش های ویژه ای به منظور تنظیم مجموعه کاملی از حقوق ملی و بین الملل دسترس پذیری آسان به این منابع صورت گرفته، چون کار اصلی مجمع مقایسه وضع قوانین ملی است.

کتاب خانه هم چنین دارای مجموعه بی نظیری از کتاب های کمیاب در باب روابط بین الملل، دیپلماسی، صلح و خلع سلاح است که بعضی از آن ها به قرن 16 باز می گردد.

علاوه بر این کتاب خانه مجمع، شروع به گسترش و توسعه مجموعه های بایگانی شده درباره تاریخ روابط بین الملل کرد. در سال 1931 یک آرشیو مهم درباره جنبش صلح طلبانه به دست آمد: این مجموعه شامل یادداشت های خصوصی آلفرد فرید (1) و برتا وان سوتنر (2) ، صلح طلبان اتریشی از اواخر قرن 19 بود که مدارکی در رابطه با یکی از مراحل مهم جنبش های صلح طلبانه پیش از 1914 را حفظ کرده است.

ب- کتاب خانه سازمان ملل در ژنو

در سال 1946 پس از برگزاری آخرین گردهمایی مجمع، دارایی های جامعه ملل به سازمان ملل تازه تأسیس انتقال داده شد.

در آوریل 1948 در نامه ای خطاب به جولیان هاکسلی (3) ، مدیرکل یونسکو، گونار میردال (4) ، دبیر اجرایی شورای اقتصاد اروپای (5) تازه تأسیس، نقش حیاتی را که کتاب خانه ژنو در اروپا ایفا می کند را شرح داد: جنگ ویرانی وحشتناکی را در کتاب خانه های اروپایی ایجاد کرده است؛ بعضی از آن ها به طور کامل یا به طور نسبی ویران شده اند، بعضی دیگر تهی گشته یا به روز رسانی نشده اند. از طرف دیگر ایالات متحده و به خصوص ساحل شرقی و نیویورک می توانند به خاطر ازدیاد کتاب خانه های خوب بر خود ببالند. بسی مایه تأسف است اگر سازمان ملل از طریق انتقال چنین مجموعه های حائز اهمیتی مانند آن چه در ژنو است به ایالات متحده، جایی که به آن ها نیازی نیست، به موقعیت کتاب خانه های اروپایی آسیب رساند.

کتاب خانه و مجموعه های آن در ژنو باقی ماند و به کتاب خانه سازمان ملل در ژنو تبدیل شد.

از زمان ایجاد و ساخت بنای جدید کتاب خانه، با موزه ای که در طراحی نقشه آن در نظر گرفته شده

ص: 392


1- Alfred Fried
2- Bertha Von Suttner
3- Julian Huxley
4- Gunnar Myrdal
5- Economic Commission for Europe

بود، قرار شد کتاب خانه به عنوان حافظه سازمانی مجمع باشد. در سال 1947 پس از انتقال دارایی های مجمع به سازمان ملل که شامل آرشیوهای اسناد، تابلوها و برجسته ترین آثار هنری مربوط به تاریخ جامعه ملل بود فکر احداث موزه، به منظور نمایش تحقق یافت.

هم چنین آرشیوهای دبیرخانه جامعه ملل به سازمان ملل تازه تأسیس برگردانده شد. هر چند به جز آرشیو مجموعه های مربوط به جنبش های صلح طلبانه فوق الذکر، مسئولیت مجموعه های بایگانی شده به کتاب خانه واگذار نشد.

در حالی که بعضی از پرونده های مجمع به عنوان مبنا و پایه فعالیت های اداری یا سیاسی به بخش دبیرخانه سازمان ملل در نیویورک منتقل شد، بخش عمده آرشیو مجمع در بنای کاخ ملل حفاظت و نگهداری می شود. در اواخر دهه 1950، آن هنگام که تاریخ شناسان توجه خود را به آرشیوهای مجمع متمرکز ساختند، پرونده هایی که به نیویورک انتقال داده شده بود به تدریج راه بازگشت خود را به ژنو پیدا کردند و تحت کنترل کتاب خانه قرار گرفتند، جایی که به عنوان مرکز پژوهش و تبادلات فکری شهرت فراوانی کسب کرده و به عنوان بدیهی ترین مکان نگهداری این اسناد قلمداد می گردید. با سپاس از سرمایه ای که بنیاد کارنگی (1) جهت صلح بین الملل اهدا کرد، کتاب خانه توانست آرشیوهای جامعه ملل را دسته بندی و فهرست نویسی کند و بالاخره این مجموعه ها مورد استفاده عموم قرار گرفتند. در سال 1969، آرشیو جامعه ملل و مجموعه های تاریخی (2) تبدیل به یک واحد کتاب خانه شد و یک اتاق جهت مطالعه (3) و تحقیق در بنای کتاب خانه به آن اختصاص داده شد.

در آن زمان، وظایف مدیریت ثبت و ضبط پرونده های دفتر سازمان ملل در ژنو (یو اِن اُ جی) بر عهده حوزه اداری (4) بود و به کتاب خانه مربوط نمی شد.

در ژوئن 2000، به سبب احساس نیاز به اطمینان از هماهنگی قوی تر بین مدیریت پرونده ها و مدیریت آرشیوهای تاریخی، دبیر کل (یو اِن اُ جی) کلیه آرشیوهای (یو اِن اُ جی) مربوط به فعالیت ها را به کتاب خانه منتقل کرد. آرشیوهای سازمان ملل در ژنو شامل سازمان های مربوط به حقوق بشر، شورای اقتصاد سازمان ملل در اروپا و فراهمایی های سازمان ملل در باب توسعه بازرگانی می شود.

بعد از ده سال تلاش جهت اصلاح روند مدیریت پرونده ها و فعالیت هایی که برای حفظ و نگهداری بهتر آرشیوهای تاریخی انجام گردیده بود، این آرشیو موروثی شش کیلومتری بیش از پیش برای عموم قابل دسترس شد.

ص: 393


1- Carnegie Ennowment
2- Historical Collections
3- Reading Room
4- Administration Division

در سال 2009، هنگامی که این آرشیو در یونسکو به ثبت جهانی رسید، ارزش میراث استثنایی آرشیوهای جامعه ملل و اهمیت فوق العاده آن برای پژوهشگران تاریخی در بیشتر کشورهای جهان، چه آن هایی که عضو سازمان بودند و چه آنان که در سازمان عضویت نداشتند، آشکار گشت.

برنامه فعالیت های فرهنگی (سی ای پی) (1) در سال 2001 سال گفتگوی تمدن ها (2) به طور رسمی به فهرست وظایف کتاب خانه (یو اِن اُ جی) اضافه شد. از آن پس کتاب خانه (یو اِن اُ جی) به شکل پیوسته منسجم روی تعهدات خود کار کرده تا به مرکزی برای گسترش هم فکری های دانشگاهی و فرهنگی برای جوامع جهان و به پایگاهی جهت سیاست گذاری های فرهنگی و تبادلات دانشگاهی تبدیل شود.

وظیفه مدیریت مجموعه آثار هنری (یو اِن اُ جی) و جامعه ملل نیز به فعالیت های کتاب خانه (یو اِن اُ جی) افزوده شد و از آن پس کتاب خانه متصدی مجموعه ای با بیش از 2000 اثر هنری است که اکثر آن ها از سوی ممالک عضو مجمع اهدا شدند.

2. تسهیل در دسترسی و حفظ دارایی های موروثی: چالش ها و فرصت ها

اشاره

میراث جامعه ملل به نحو آشکاری در ساختار و عمل کرد سازمان ملل که آژانس های تخصصی آن بر مبنای کارهای جامعه ملل پایه ریزی شده قابل مشاهده است. به همین نحو نیز موقعیت سازمان به عنوان پیشگام تلاش در جهت ایجاد صلح و هم کاری بین الملل، در حوزه هایی هم چون حمایت از پناهندگان گرفته تا بهداشت عمومی، از هم کاری های فکری تا حقوق اقلیت ها، یا از نقل و انتقال ارتباطات گرفته تا راه حل هایی جهت حل بحران اقتصادی قابل مناقشه نیست و کمک های آن توسط بسیاری از پژوهشگران و دانشمندان که تاکنون از این آرشیوها استفاده کرده اند شناخته شده است.

از دیدگاه موروثی، این مجموعه هنری - که نمایانگر کوشش های هنری سرتاسر جهان است - یک بخش استثنایی و گران بها از داستان انترناسیونالیسم (3) (جهان وطنی) است که در 1919 در ژنو آغاز شد.

در واقع افزایش فوق العاده توجه به میراث مجمع - که شامل آرشیوهای معماری و آثار هنری است - در ده سال اخیر نه تنها در میان افراد دانشگاهی بلکه از سوی، ممالک عضو، جوامع متمدن و عموم مردم مشاهده می شود. در اوایل سده 2000، مدیریت کتاب خانه با شرایط زیر مواجه شد:

مجموعه های موروثی طی این سال ها گردآوری شدند، اما به علت فقدان منابعی که به توان به این حوزه اختصاص داد، لزوماً به نحو شایسته ای نگهداری نشده اند. هم چنین با تشخیص نیاز مبرم جهت

ص: 394


1- Cultural Activities Programme (CAP)
2- Year of Dialogue Among Civilizations
3- internationalism

اقدامات ترمیمی، به تدریج کتاب خانه (یو اِن اُ جی) منابع موجود، از قبیل، نیروی انسانی، مالی و فضا را به منظور ایجاد امکان دسترسی و حفظ این آرشیوها و مجموعه های هنری گران بها نقل و انتقال دادند. در طول چند سال اخیر، اقدامات چندی به عمل آمده که اوج آن تعمیر کلی فضای داخلی کتاب خانه در سال 2013 بود و در نهایت منجر به احداث بخش حافظه سازمانی شد که اهمیت آن با بخش خدمات کتاب خانه در تعدادی از دفاتر برابری می کند. مأموریت بخش حافظه سازمانی (1) شامل تمام جنبه های چرخه حیات حافظه سازمانی است که از مدیریت پرونده ها گرفته تا حفظ و نگهداری آرشیوها و انتشار آن ها در بین جوامع بین الملل را شامل می شود؛ و این در حالی است که مأموریت بخش خدمات کتاب خانه (2) پشتیبانی و تهیه نیازهای اطلاعاتی و منابع مورد نیاز پژوهش سامانه سازمان ملل و سایر کاربران مجاز است. ساختار کتاب خانه (یو اِن اُ جی) توسط بخش سوم تکمیل می شود: بخش برنامه ریزی راهبردی (3) ، سنجش و ارزیابی برنامه (4) و توسعه که شامل مدیریت فعالیت های فرهنگی و گردآوری آثار هنری می گردد.

الف- تسهیل دسترسی جهانی به میراث موجود

چند ماه پیش از تجدید ساختار، در سال 2012، طرح نوسازی در اتاق های مطالعه کتاب خانه شامل تقویت خدمات مرجع فردی (5) برای آرشیوهای جامعه ملل و سازمان ملل در ژنو در فضایی که پیش تر؛ آن را اتاق مطالعه مجلات ادواری می نامیدند، می گردید. این اتاق به مناسبت هشتاد و پنجمین سالگرد تولد جان دی راکفلر به نام او اسم گذاری شد، این اتاق هم اکنون بهترین شرایط پژوهش را برای محققانی که درباره روابط بین الملل و امور سیاسی از اواخر قرن نوزده به بعد کار می کنند، فراهم کرده است.

تحقیق درون آرشیوها به کمک یک سری وسایل کمکی که طی دهه اخیر گسترش یافته و شامل یک فهرست بر خط (6) و راهنمای تحقیق (7) درباره جامعه ملل می شود، آسان تر شده است. فهرست بر مروری بر مجموعه هایی که برای عموم قابل دسترس هستند را ارائه می دهد و امکان مشاهده استاد رقومی را فراهم می سازد. راهنمای تحقیق شامل اطلاعات مربوط به موجودی ها و ساختار آرشیوها، فهرست ها و راهنماها، وسایل کمکی جستجوی رقومی، پایگاه های داده مفید و منابع بر خط پیوندهای

ص: 395


1- Institutional Memory Section
2- Library Services Section
3- the Strategic Planning
4- Programme Evaluation and Outreach
5- consolidation of in-person referenceservices
6- online catalogue
7- Research Guide

مربوط به مجموعه های مرتبط و منابع بیشتر است. انعکاس شهرت روزافزون اسناد بایگانی شده در افزایش 103 درصدی پرسش های مرجع دریافتی، در سال 2013، مشهود است. کتاب خانه (یو اِن اُ جی) نیاز به رقومی سازی منابع در مقیاس وسیع تر را به منظور امکان دسترسی مجازی به بسیاری از اجزا موجود در مجموعه های غنی خود احساس می کند. در واقع طرح رقومی سازی پیش از سال 2000 با رقومی سازی مجموعه عکس های جامعه ملل (1) با همکاری و مشارکت دانشگاه ایندیانا امریکا (2) آغاز شد. مقالات آخرین دبیر کل جامعه ملل، شون لستر (3) ، مقالات صلح طلب اتریشی برتا وان سوتنر، مجموعه عکس های حقوق بشر (يو اِن اُ جى) و مدارک اصلی مربوط به پیش نویس بیانیه جهانی حقوق بشر رقومی شده و از طریق فهرست بر خط آرشیوها قابل دسترس است. اسناد مهمی که در موزه جامعه ملل نگهداری می شوند از طریق کتاب خانه رقومی جهان (4) ، برای بیشتر مردم قابل دسترس و است. علاوه بر این، طرح های در مقیاس کوچک تر که درون سازمان اجرا شد، اسناد رسمی که توسط سازمان های اصلی مجمع، مجلس، شورا و دبیرخانه چاپ شد، در حال حاضر توسط یک شرکت خارجی و با بودجه کتاب خانه رقومی می شوند.

منابع مورد نیاز برای رقومی سازی مجموعه ها در مقیاس وسیع تر وجود ندارد، هر چند که کتاب خانه همواره به دنبال مشارکت هایی است که این روند را سریع تر انجام دهد. همواره مؤسسات دولتی و میراثی بیش تری تمایل خود را در تأمین هزینه رقومی سازی بخشی از آرشیوها را که مورد علاقه آن هاست ابراز داشتند و به تازگی طرح هایی توسط دولت گرجستان، لیتوانی و موزه یادبود هولوکاست (5) آمریکا آغاز شده است. بخش اعظم آرشیو مربوط به حمایت از پناهندگان، به وسیله آرشیو ملی نروژ به زودی به صورت بر خط موجود خواهد بود و هم اکنون بحث های پیرامون اجرای طرح های بیشتر با شرکای احتمالی مطرح است.

ب- حفظ و نگهداری میراث موجود

در حال حاضر، آرشیوهای اوراق (6) مجمع (یو اِن اُ جی) در شرایط مطلوبی هستند، اما به علت محتوای اسیدی آن ها فساد و تخریب طبیعی آن ها اجتناب ناپذیر است. اقدامات حفاظتی و پیشگیرانه از قبیل انتقال و جابه جایی فایل ها به مکان هایی فاقد مواد اسیدی جهت کاهش این اثر پیوسته در دست

ص: 396


1- League of Nations photo collection
2- University of Indiana (U.S.)
3- Sean Lester
4- World Digital Library
5- Holocaust
6- paper archives

اجراست. کتاب خانه (یو اِن اُ جی) یک صحاف خبره را برای اقدامات حفاظتی فوری استخدام کرده است، فردی که مرمت های بسیار ضروری را برای اجزا مستقل انجام می دهد. قابل دسترس سازی بر خط اسناد نیز آن ها را از هرگونه آسیب فیزیکی احتمالی، در حین استفاده، مصون نگاه می دارد.

کتاب خانه (یو اِن اُ جی) با چالش های ذخیره سازی و نگهداری مجموعه گران بهای اسناد تاریخی فرهنگی روبه رو است. در حالی که مجموعه ها در حال گسترش هستند، بنای هفتاد و پنج ساله با مشکلات تعمیر و نگهداری مواجه شده است و خطرات فزاینده ای در حفظ و نگهداری از این اقلام به وجود آمده است. در سال 2004، یک بازدید فنی از شرایط مخزن توسط یک کارشناس تأمین، به دنبال سیلی که بر آرشیو (یو اِن اُ جی) آسیب رساند، انجام شد. اقدامات توصیه شده کوتاه مدتی که برای محافظت از استاد مقرر شده بود و می توانست از سوی کتاب خانه انجام شود به اجرا در آمد. در رابطه با توصیه هایی برای اقدامات دراز مدت که شامل تهیه مخزن جدید و یا بهینه سازی کامل تسهیلات مخزن، کتاب خانه (يو اِن اُ جی) فعالانه به دنبال یافتن راه حل هایی در درون چارچوب برنامه راهبردی میراث (یو اِن اُ جی) (1) است. این طرح که با سرپرستی دبیر کل انجام می شود، برای بازسازی کاخ ملل و بهبود و ایجاد مخزنی در سطح استانداردهای بین المللی برای میلیون ها کتاب، نشریه، آرشیو، آثار هنری و اسناد رسمی که بخش جدایی ناپذیر آن هستند برنامه ریزی شده است.

برنامه راهبردی میراث باید مجموعه آثار هنری را به طور ویژه مورد توجه قرار دهد. بسیاری از آثار هنری از سوی کشورهای عضو (در دهه 1930) در زمان ساخت کاخ ملل به این مکان اهدا شده اند و جزء جدایی ناپذیر این اثر تاریخی هستند. مجموعه آثار هنری، با سالانه حدود ده مورد هدیه از سوی دولت های عضو سازمان ملل، همواره روبه گسترش است. نمایش مجموعه حاضر درون این بنای عظیم که گاهی از لحاظ اندازه با کاخ ورسای مقایسه می شود، به صورت پراکنده است. مدیریت این مجموعه برای کتاب خانه امری چالش برانگیز است چراکه در حال حاضر هیچ پیش بینی برای افزایش منابع در این حوزه وجود ندارد، به جز استقرار پستی که دوباره در سال 2013 انجام شد. این پست به تأسیس برنامه مدیریت برای یک لیست موجودی کامل مجموعه محول شده است. هر چند همان گونه که قوانین و دستورالعمل های ملل معین می کند که هدایا نباید مستلزم هزینه نگهداری برای (یو اِن) باشد، بعضی از حفاظت های ضروری تنها با تکیه بر اعطاء کننده های خارجی می تواند انجام پذیرد.

ص: 397


1- UNOG's Strategic Heritage Plan

ج- نمایان سازی میراث فرهنگی از طریق اقدامات توسعه

کتاب خانه (یو اِن اُ اجی) خدمات رسانی خود را درون یک چارچوب راهبردی ارتباطات ارتقا می دهد. نه تنها اقدامات توسعه ای نمایان سازی کتاب خانه را به یک سازمان بالا می برد. هم چنین آن را به عنوان حافظه سازمانی و میراث موجود سازمان معرفی می کند. مخاطبان هدف شامل روسا داخلی از قبیل، مدیر ارشد (یو اِن)، دیپلمات ها و ماموران دولتی، اشخاص خارجی از قبیل دانشگاهیان، نهادهای آموزشی و فرهنگی، جوامع متمدن و بالأخره عموم مردم هستند.

کتاب خانه به طور کل و بخش حافظه سازمانی به طور اخص، در قالب گروه های بحث و مذاکره، فراهمایی ها و انجمن های تخصصی در ژنو؛ در سطح بین المللی مشغول هستند، هم چنین کتاب خانه فراهمایی ها و نشست هایی را درباره نشریات تاریخی و فرهنگی مختلف مربوط به فعالیت جامعه ملل و سازمان ملل سازماندهی می کند. این کتاب خانه فعالانه در هماهنگی و فعالیت های تاریخ شبکه سازمان های بین المللی (اچ آی اُ ان) (1) در ژنو پایه ریزی شده که خط مشی را برای تبادل اطلاعات بین پژوهشگران، بایگان ها و افراد دیگر علاقه مند به مطالعه بر روی تاریخچه سازمان های بین المللی فراهم آورده، مشارکت دارد. این فعالیت ها امکان درک بهتر محیط دانشگاهی و نیازهای پژوهشی فعلی را میسر می سازد. بینش به دست آمده برای تعیین طرح ها و مشارکت های تخصصی مورد استفاده واقع می شود.

هم اندیشی هایی در باب روش شناسی تحقیقات تاریخی برای گروه های دانش آموخته موسسه تحصیلات تکمیلی مطالعات بین المللی و توسعه دانشگاه ژنو (2) و مدارس بین المللی سوئیس (3) سازمان دهی شده است و تورهای موزه جامعه ملل به دانش آموزان دبیرستانی و دانشگاهی از سرتاسر جهان ارائه می شود.

موزه جامعه ملل بهترین وسیله مانایی تاریخ برای بازدیدکنندگان خارجی و داخلی در تمام سطوح است که در سال 1947، در ساختمان کتاب خانه ساخته شد.

ثبت آرشیو جامعه ملل (سال 2009) در حافظه ثبت جهانی یونسکو، اهمیت این آرشیو را به عنوان میراث جهانی و مسئولیت های (یو اِن اُ جی) را به عنوان مالک آن تأیید کرد. علاقه فزاینده به این مجموعه نتیجه این ثبت جهانی بود و باعث نوسازی جامعه ملل در سال 2010 گردید؛ که دارای یک نمایشگاه دائمی جدید با عنوان از جامعه ملل تا سازمان ملل با فضایی چند رسانه ای و یک فضای

ص: 398


1- History of International Organizations Network (HION)
2- Graduate Institute of International and Development Studies, the University of Geneva
3- International Schools of Switzerland

نمایشگاهی موقت است.

این نمایشگاه آرشیوهای برجسته و منحصر به فرد اسناد بایگانی شده، اشیا خاص و گران بها و هم چنین مواد چند رسانه ای که نه تنها تاریخ مجمع را حکایت می کند، بلکه چگونگی راهگشایی برای فعالیت های سازمان ملل را نشان می دهد. به واسطه همکاری با خدمات بازدید (یو اِن اُ جی)، دیدار از این مکان در سه سال اخیر بهره گیری افزایش یافته است. این موزه که در عضو انجمن موزه های ژنو است، بخشی از مناظر فرهنگی بین المللی شهر محسوب می شود.

نظر به این که هفتادمین سال روز تأسیس سازمان ملل و صدمین سال گرد ایجاد جامعه ملل نزدیک تر می شود، ضرورت بیش تر موزه جهت پررنگ کردن پیوستگی دو سازمان باعث تغییر نام آن به موزه سازمان ملل در ژنو و ارائه جنبه های موضوعی تاریخ سازمان ملل و وظیفه فعلی آن گشت.

کتاب خانه با نزدیک شدن به دارایی میراث فرهنگی و توسعه فعالیت ها با سایر مؤسسات فرهنگی، درخور راهبردهای وسیع تری در مقایسه با آن چه اکنون توسط دفتر سازمان ملل در ژنو اجرا می شود بوده که هدف آن نشان دادن چگونگی تغییر طرز تفکر مردم در سرتاسر دنیا به واسطه فعالیت های سازمان های بین المللی از آغاز قرن بیستم به بعد است.

ص: 399

چکیده

با پیوستن کتاب خانه ها به دیگر بخش های دادوستدی جامعه، در انجام عملیات حرفه ای از طریق ابر اینترنتی (1) ، مزایایی در این حوزه که تاکنون کاملاً غیر ممکن می نمود، از این پس به راحتی در دسترس خواهند بود. با این وجود اما پذیرش یک سامانه ابر (اینترنتی) با یک خطر غیر فنی مهم و آشکار همراه است. مدیریت نا کار آمد جنبه های انسانی چنین تغییری، مهم ترین خطر در مهاجرت موفق فناوری به شمار می رود. در این مقاله بهترین شیوه ها برای مدیریت جنبه های انسانی تغییراتی که شامل راهکارهای ابری هستند، به تفصیل آمده است. در این راستا نگارندگان، نتایج تحقیقات در این زمینه و تجارب عملی در مدیریت پیاده سازی راهکارهای ابری در صدها کتاب خانه را در کنار هم قرار داده اند.

کلید واژه ها: مدیریت تغییر، ابر، بهترین شیوه ها.

ص: 400


1- Cloud

خطرات ناشی از انتقال به ابر: عامل انسانی

اشاره

*خطرات ناشی از انتقال به ابر: عامل انسانی (1)

نوشته پِترا دورِن (2) و راب راس (3) | ترجمه امیر مقدمی

1. فناوری ابر برای کتاب خانه ها

اشاره

پیش از پرداختن به مزایای خاص فناوری ابر در کتاب خانه ها، بهتر است در سطحی بالاتر، مزایای این فناوری را برای همه سازمان ها از نظر بگذرانیم. مزایای پذیرش فناوری ابر را می توان به دو دسته تقسیم کرد:

1- مزایای عام (فناوری اطلاعات)

2- مزایای خاص (کسب و کار)

مزایای عام (فناوری اطلاعات)

از دیدگاه فناوری اطلاعات، در انتقال یک محیط توسعه یافته سنتی به ابر، مزایایی نهفته است. این مزایا نه از توسعه عملیات خاص آن حرفه یا صنعت - که احتمالاً از جانب فناوری، پشتیبانی هم می شوند - بلکه از جهشِ روبه جلوی (فقط) فناوری ناشی می شوند. با انتقال مجازی هر صنعتی به ابر،

ص: 401


1- Risks of Moving to the Cloud: The Human Factor
2- Petra Düren: Professor, Hamburg University of Applied Sciences, Hamburg, Germany. E-mail address: petra.dueren@haw-hamburg.de
3- Rob Ross: Director, Implementation Programs, OCLC, Inc., Dublin, Ohio, USA. E-mail address: rossr@oclc.org

رفع نیاز از مدیریت سخت افزارها و ارتقاء، نرم افزارها، به واقعیت می پیوندد. دیگر مزایای غیر حرفه ای، به مقیاس مرتبط است. شرکت های تحت فناوری ابر می توانند در مواردی چون معماری، چندینه های غلبه بر خرابی (1) و ظرفیت قابل توسعه تا بی نهایت که غالباً به تنهایی قادر به تأمین بودجه آن ها نیستند، سرمایه گذاری کنند.

فناوری های ابر از دیدگاه ساختاری بیشتر به فناوری های «باز» (2) گرایش دارند، به گونه ای که فراهم کنندگان برنامه های کاربردی ابر غالباً با ارائه قابلیت هایی چون اِی پی آی (3) ها به سوم شخص ها (4) و مشتریان، آن ها را قادر به توسعه کاربردهای فناوری های خود می سازند. سکُوی آی اُ اس (5) ، متعلق به شرکت اَپِل (6) ، مثالی آشنا از یک فناوری ابر است که در آن، سوم شخص ها، توسط شرکت سازنده به ایجاد و اشتراک گذاری برنامه های کاربردی تشویق می شوند.

بسیاری از خدمات ابر - پایه، بر مبنای تعداد کاربران خود، یک اثر شبکه ای یا نوعی ارزش افزوده را ایجاد می کنند. به طور مثال، ارزش وب گاه های ویژه نقد و بررسی هم چون یلپ (7) یا تریپ اَدوایزور (8) که توسط کاربران ایجاد می شوند، مبتنی بر تعداد کاربرانی که در تأمین محتوای وب گاه همکاری می کنند،، رشد می کند. بدین طریق آن ها یک کشش گرانشی را که با افزایش تعداد کاربران عضو، به صورت نمایی (9) رشد قوی تری می نماید ایجاد می کنند.

در نهایت، برخی مزایای پشتیبانی هم وجود دارند که از هم زیستی یک فناوری ابر خاص با مشتریان ناشی می شود. غالباً مسائلی که بر یک مشتری تأثیر می گذارند بر تمامی مشتریان نیز اثرگذار هستند. این یک مزیت برای مشتریان محسوب می شود. زیرا اولاً، صدها و یا هزاران مشتری از ابزار فناوری ابری یکسانی استفاده می کنند و چنان چه مشکلی در ابزار مشاهده شود، پیش از آن که شرکت شما از این

ص: 402


1- چندینه های غلبه بر خرابی (Failover Redundancies)" در حوزه رایانه، به سرورها، سیستم ها، اجزای سخت افزاری و یا شبکه های اضافی در حالت انتظاری اشاره دارند که به محض وقوع خرابی یا عمل کرد نا مناسب مؤلفه اصلی، جایگزین آن مؤلفه می شوند (مترجم)
2- Open
3- Application Programming Interfaces: API) مجموعه ای از روال ها، پروتکل ها، و ابزارهای لازم برای ایجاد نرم افزارهای کاربردی هستند (مترجم)
4- در این جا، سوم شخص ها (Third parties) افراد یا گروه هایی هستند که نه در سمت تولید کننده محصولات نرم افزاری قرار می گیرند و نه در سمت مشتریان آن نرم افزارها، بلکه به واسطه علائق شخصی خود به توسعه نرم افزارهای مختلف می پردازند (مترجم)
5- ios
6- Apple
7- Yelp
8- TripAdvisor
9- Exponentially

طريق تحت تأثیر منفی قرار بگیرد، توسط دیگر شرکت های کاربر به ارائه کننده گزارش شده و مسئله مرتفع می گردد. دوم آن که، برای ارائه کننده، هیچ چیز بیش از حل مسئله ای که بر تمامی مشتریان او تأثیر داشته است. انگیزه بخش تر نیست. زمانی که تعداد کثیری از مشتریان در معرض خطر باشند، هر مشتری می تواند مطمئن باشد که مسئله در سریع ترین زمان ممکن حل خواهد شد.

مزایای خاص (کسب و کار)

ورای مزایای عام فناوری اطلاعات در مهاجرت از یک محیط توسعه یافته محلی به ابر، مزایای مختص صنعت نیز که از سوی فناوری ابر پشتیبانی می شوند، وجود دارند. مهم ترین مزیت فناوری ابر در صنعت کتاب خانه که امروزه نیز مورد تأیید است، افزایش اثر بخشی جریان کار و بهبود و ارتقاء خدمات به مشتریان است. از وعده های بزرگی که البته هنوز محقق نشده است می توان به یک بینش بالقوه حاصل از تجزیه و تحلیل مجموعه های بزرگ داده که نمایشگر فعالیت های هزاران کتاب خانه و صدها هزار نفر از مراجعین اشاره کرد.

برخی از کارایی ها در گردش کار را نمی توان به فناوری ابر نسبت داد. طبق تعریف، فناوری های ابری در زمره فناوری های نوین به شمار می روند و برخی از کارایی ها در گردش کارهایی که از آن ها منشاً گیرد، نتیجه طراحی جدیدتر و هوشمندتر هستند، به عنوان مثال، بسیاری از نظام های مدیریت کتاب خانه ای میراث، در عصری بناشدهاند که توجه عمده به مواد چاپی معطوف بوده است. طراحی و گردش کار نظام های میراث، بازتاب دهنده جهت گیری آن ها در هم سویی با مدیریت منابع چاپی و ناسازگاری با منابع الکترونیک در این موضوع است. امروزه همه نظام های مدیریت کتاب خانه ای، خواه ابری یا غیر آن، با لحاظ امکانات مدیریتی برای منابع الکترونیک ایجاد می شوند.

چنان که پیش تر نیز بیان شد، چندین عامل کارایی مربوط به گردش کار، مستقیماً به فناوری ایجاد شده در ابر بستگی دارد. با استفاده از نظام های مدیریت کتاب خانه ای ابر - پایه می توان دریافت که چه سکّوها و پایگاه های اطلاعاتی تحسین برانگیزی قابل ایجاد است.

برخی از مزایای گردش کار قابل دسترسی توسط ابر عبارت اند از:

• فهرستگان اشتراکی به هنگام و بی درنگ، امکان ایجاد، ارتقاء و سازمان دهی فراداده ی جامعه را فراهم می سازد. در حالی که دهه های متمادی است که از فهرستگان ها استفاده می شود اما هر یک از کتاب خانه های عضو می بایست پیشینه های جدید و یا به روز شده را بارگذاری کرده و یا در برخی از شرایط در انتظار اتمام فرایند همگام سازی باقی بمانند.

• پایگاه داده های اشتراکی فروشندگان، کارکنان فراهم آوری را از دوباره کاری ها در افزودن و یا

ص: 403

به روزرسانی اطلاعات مجموعه های مشابه فروشندگان که در پایگاه های داده محلی آن ها وجود دارد، مصون می دارد.

• اطلاعات تکمیلی زنجیره های بی درنگ که از اطلاعات وارد شده توسط اولین کتاب خانه برای دریافت یک موضوع زنجیره ای استفاده می کند تا به دیگر کتاب خانه هایی که در حال به اشتراک گذاری آن زنجیره هستند هشدار دهد که رونوشت خود را باید وارد کنند. این، جایگزین مناسبی برای الگوهای پیش بینی سنتی و غیر قابل اعتماد به شمار می رود.

• آگاه سازی بی درنگ پایانه ها، که به تمامی کتاب خانه های مالک یک مستند اعلام می کند که آن مستند مورد درخواست واقع شده است. سپس، به محض آن که قلم درخواستی توسط هر یک از کتاب خانه های مذکور تأمین گردید، علامت آگاه سازی به صورت بی درنگ، قطع می گردد. این، جانشین مناسبی برای صف های تک مسیره قرض دهی اقلام بوده و در افزایش سرعت خدمات رسانی به ارباب رجوع مؤثر است.

• صورت بندی های توزیع شده تر برای کارمند / کارفرما. از آن جا که فناوری های ابر می توانند به صورت مجازی در هر کجا در دسترس باشند. کتاب خانه هایی که در استخدام کارکنان محدودیت هایی از نظر جغرافیایی دارند اکنون می توانند محدوده جستجوی خود برای یافتن داوطلبان کار را گسترش دهند. تأثیر بالقوه این قابلیت در حوزه مورد مطالعه که یافتن یک کتاب دار با مهارت زبانی و مهارت هایی که در یک منطقه جغرافیایی خاص می توانند کمیاب باشند، از اهمیت زیادی برخوردار می گردد. به طور مثال، با یک نظام مدیریت کتاب خانه ابر - پایه، یک کتاب خانه در ایالات متحده با یک مجموعه افغانستانی مشهور جهانی می تواند یک کتابدار مقیم افغانستان را برای به دست آوردن و فهرست کردن عناوین درون کشور استخدام کند.

• تأثیر شبکه ای یک جامعه فراتر از جامعه محلی کتاب خانه خودتان. با مثالی درباره مرور مواد کتاب خانه ای توسط مراجعین (بازدید مراجعین) می توان اثر شبکه ای را بررسی کرد در یک راه حل محاسبه گر ابری، یک مرور ثبت شده توسط یک مراجعه کننده کتاب خانه ایکس، توسط تمامی کتاب خانه هایی که دارای آن ماده هستند قابل رؤیت است و آن ها می توانند به یک مراجعه کننده کتاب خانه ایگرگ درباره این که آیا آن ماده به خصوص سودمند است یا خیر، کمک کنند.

• سرورهای پیشنهاد دهنده به مراجعین. ارائه دهندگان ابر، با داشتن یک منبع جمعی از اطلاعات درباره مواد مورد استفاده و افراد استفاده کننده. می توانند روابط بین مواد و مراجعین را به صورت هوشمند تجزیه و تحلیل کنند و سپس پیشنهادهای آگاهانه ای را در مورد مواد دیگری که در کتاب خانه هستند و ممکن است مورد علاقه مراجعین باشند، ایجاد می کند.

ص: 404

• پاسخگویی به نیازهای مراجعین از هر کجا، از آن جا که نظام های محاسبه گر ابر از هرکجا که به اینترنت متصل باشد، قابل دسترسی هستند، کتاب خانه ها نیز پاسخگویی به مراجعین در مناطق غیر سنتی را آغاز کرده اند. برخی از این کتاب خانه ها اعضای هیئت مرجع مستقر در محوطه کافه تریا هستند که در طول صرف ناهار به دانش آموزانی کمک می کنند که ممکن است در غیر این صورت نتوانند از کتاب خانه فیزیکی استفاده کنند. این در حالی است که رابطین موضوع در دفاتر خود در حال مشورت با مجموعه آموزشی هستند. حتی برخی از کتاب خانه ها اعضای هیئت مرجع را به همایش های حرفه ای اعزام می کنند که در آن اعضای کلیدی مجموعه های آموزشی، در رفع بی درنگ نیازهای اطلاعاتی و ارائه آموزش درباره روش های تحقیق درباره موضوع مورد علاقه تلاش می کنند. زمانی که دسترسی به نظام مدیریت کتاب خانه شما در همه جا موجود است. خدمات کتاب خانه ای نیز می توانند به همان خوبی همه جا در دسترس باشند.

همان گونه که پیش تر نیز ذکر شد، چندین حوزه بینشی بالقوه وجود دارند که می توانند از تجزیه و تحلیل مجموعه های بزرگ داده حاصل شوند که در این جا به برخی از آن ها اشاره می شود:

• توسعه مجموعه داده - محور. کتابداران مسئول گردآوری مجموعه ها را در جریان این که کدام مواد در میان صدها و هزاران موسسه تصاحب شده یا نشده اند و مورد استفاده قرار گرفته یا نگرفته اند، قرار خواهد داد. به طور مشابه، کتاب خانه ها با دسترسی داشتن به داده های گردآوری شده، حتی آن ها که برای فروش در نظر گرفته شده اند، قادر خواهند بود با دیگر کتاب خانه های عضو تعاونی توسعه مجموعه، به شکل نزدیک تری کار کنند.

• خدمات پیشنهاد دهنده مشارکت. زمانی که مجموعه های کتاب خانه های متعدد به همراه تاریخ گردآوری آن ها، جمع آوری شده باشد، امکان ارائه پیشنهاد برای مشارکت کتاب خانه ها بر اساس شرایط خاص وجود دارد (به طور مثال کتاب خانه ای با مجموعه بیوفیزیک در حال رشد که در محدوده 200 کیلومتری نیز واقع شده است). این به کتاب خانه ها امکان می دهد تا مشارکت های با منفعت دوگانه و هدفمندتری را برای کمک به جبران هزینه افزایش یافته محتوا، شکل دهند.

2. مدیریت تغییر برای پشتیبانی از طرح های تغییر عمده

تغییرات عمده یا عمدی در مقیاس بزرگ را می توان به تغییراتی که موجب فعالیت های گسترده ای شده و بر اغلب بخش های کتاب خانه تأثیر می گذارند، تعبیر کرد. وجه مشخصه چنین تغییراتی، پیچیدگی

ص: 405

و چالش است (کرامِیکر / وُگِل 2012، (1)). از این قبیل می توان به ادغام دو کتاب خانه، پیاده سازی نظام مدیریت آر اف آی دی (2) کتاب خانه و یا مهاجرت کتاب خانه به ابر اشاره کرد. اجرای موفقیت آمیز چنین طرح هایی نیازمند «مدیریت تغییرات» (3) اثر بخش است. بهترین شیوه ها در مدیریت تغییر نشان می دهد که پیش از آغاز، طرح تغییر باید به دقت برنامه ریزی شده باشد. پس از آن، تلاش برای تغییر باید توسط یک فرایند متفکرانه و باثبات دنبال شود. در کنار موسسه مادر و مراجعان کتاب خانه، پنج گروه مختلف شامل مدیریت ارشد، رهبران در تمام سطوح مدیریت، مدیران تغییر، آن دسته از کارکنانی که از تغییرات عمده تأثیر پذیرفته اند و هم چنین کسانی که به طور مستقیم تحت تأثیر آن قرار نگرفته اند، می بایست در طرح های بزرگ تغییر در نظر گرفته شوند (دورِن، 2013).

یکی از مسائل اصلی در هر طرح تغییر و در فرآیند مدیریت تغییر، مربوط به موانع شخصی است که از سوی کسانی که تحت تاثیر تغییر قرار گرفته اند، به روز می کند (کروگر 2009، (4) ). معرفی ایده های جدید و تغییرات عمده غالباً به اضطراب و عدم قطعیت منجر می شود که این نیز به نوبه خود، در بیشتر مواقع، مقاومت کارکنان کتاب خانه را در پی خواهد داشت. مقاومت در برابر هر نوع تغییر امری شایع در افراد است و از واکنش طبیعی آن ها برای حفاظت از خود و استقلال ناشی می شود (یوکل 2010، (5) ). مقاومت نه تنها از منافع فردی، بلکه برخاسته از شک و تردیدها، ترس ها و نگرانی های کارکنان است (هوفلر (6) و دیگران، 2010).

طرح های تغییر عمده در کتاب خانه ها نشان می دهد توانایی در مدیریت این نوع طرح ها مستلزم آن است که تمامی افرادی که به نوعی از تغییر تأثیر می پذیرند باید در رابطه با هر چیز نگران کننده ای که بر اثر تغییرات در حال و یا آینده پیش می آید و به آن ها مرتبط است، مطلع نگاه داشته شوند. آن ها هم چنین باید به فرایند تغییر، متصل بوده و در صورت امکان در طرح تغییر، مشارکت نیز داده شوند (دورِن، 2013). از این رو اطلاعات، ارتباطات و مشارکت سه عامل حیاتی موفقیت در مدیریت طرح های بزرگ تغییر هستند.

به خصوص برای حفظ تعادل سنت های حرفه کتاب داری و نیاز به مدیریت تغییر - در یک طرح تغییر برای مهاجرت یک کتاب خانه به ابر - رهبری یک مسئله حیاتی است (اُکانِر 2014، (7) ). به ویژه، نوآوری

ص: 406


1- Krummaker/Vogel
2- Radio-frequency identification (RFID)
3- Change Management
4- Kruger
5- Yukl
6- Hofler
7- O'Connor

3. تجارب عملی در مهاجرت کتاب خانه به ابر

خدمات مدیریت اشتراک جهانی اُ سی ال سی (1) ، پرکاربردترین نظام مدیریت کتاب خانه ای ابر - پایه است. بیش از 230 کتاب خانه در نُه کشور در حال استفاده از دبلیو اِم اِس به عنوان نظام مدیریت کتاب خانه و بیش از 100 کتاب خانه دیگر در حال تکمیل مراحل استقرار آن هستند. تجربه های کاری اُ سی ال سی در این کتاب خانه ها روشن ساخته است که بیش ترین احتمالات ضرر و زیان در پیاده سازی یک فناوری ابر، نه به عوامل فنی بلکه مرتبط با عوامل انسانی است. ما دریافته ایم آماری که در ادبیات مدیریت تغییر به کار می رود در غالب مواقع در مورد کتاب خانه ها نیز صادق است. از جمله آن که نزدیک به سه چهارم از همه تلاش های تغییر به علت دو موضوع غیر فنی، یعنی مقاومت کارکنان و رفتار مدیریت تغییر غیر اثر بخش، به شکست می انجامد (کِلِر / ایکِن 2009، (2) ).

تفسیر این آمار برای متخصصان فناوری اطلاعات به عنوان یک منبع تسکین بخش، وسوسه انگیز است؛ زیرا برای یک بار هم که شده. هیچ کس به خاطر برخی خطاها، این فناوری را سرزنش نخواهد کرد؛ اما متأسفانه، عکس آن هم کاملاً صادق است؛ این فناوری تنها زمانی موفق خواهد بود که کارمندان کتاب خانه که از آن استفاده می کنند ارزش های آن را دریابند، خواهان کار متفاوت باشند، توانایی گذر از شیوه های کهنه را داشته باشند و به وضوح بتوانند چگونگی موفقیت خود با استفاده از آن را لمس کنند. در درجه اول، چنین جنبه های انسانی هستند که میزان موفقیت حرکت به سوی ابر را تعیین می کنند؛ اما چنان چه حرکت به سوی ابر به واسطه همین جنبه های انسانی (3) شکست بخورد، خود فناوری آماج بیش ترین سرزنش ها قرار خواهد گرفت.

در زیر، برخی از رایج ترین رفتارهایی که پذیرش یک فناوری ابر را در معرض خطر قرار می دهند آمده است:

سندروم خریداران گرچه خرید یک نظام مدیریت کتاب خانه، آسان و سرگرم کننده است؛ ولی فروش آن به کارکنان، سخت بوده و اصلاً سرگرم کننده نیست. مدیران کتاب خانه ها معمولاً یک فناوری جدید را با اهداف خوب خریداری می کنند. اما غالباً در فروش اثر بخش مزایای آن به کارکنان کتاب خانه شکست می خورند. در اُ سی ال سی، ما اغلب به کارکنانی بر می خوریم که هیچ گونه اطلاعاتی درباره این که چرا

ص: 407


1- OCLC's WorldShare Management Services (WMS)
2- Keller/Aiken
3- human aspects

مدیر کتاب خانه آن ها اقدام به پذیرش دبلیو اِم اِس کرده است، ندارند. می توانید اضطراب این کارکنان را درباره تغییراتی که انتظار آن را نداشته اند و به شدت فعالیت های روزانه آن ها را تحت تأثیر قرار خواهد داد، تصور کنید. در حالی که بر این اضطراب اولیه می توان غلبه کرد، اما ما قویاً مدیران کتاب خانه ها را تشویق به ایفای نقش حمایت اجرایی خود در فرایندهای تغییر، هم چون پذیرش یک سامانه محاسباتی ابر، می کنیم تا برقراری ارتباط گسترده و متناوب، چرایی انتخاب یک فناوری خاص، توانایی های آن برای کتاب خانه، کارکنان، مشتریان یا ارباب رجوع آن ها و اصولاً چرایی نیاز به تغییر را برای کارکنان توجیه کنند. بحث در مورد دلایل پذیرش یک فناوری جدید می تواند به طور چشم گیری موجب کاهش اضطراب هایی گردد که کارکنان به ناچار باید آن ها را تجربه کنند.

نقش متضاد: کتاب داران به عنوان متولیان گذشته در مقابل پیشگامان آینده. در طول فرایند یک تغییر مهم نظیر حرکت از یک نظام مدیریت کتاب خانه ای کهنه به یک نظام مدیریت کتاب خانه ای مبتنی بر ابر، کارکنان کتاب خانه اغلب بین دو مسئولیت ظاهراً متضاد گرفتار می شوند: کتاب داران احساس می کنند موظف به حفظ گذشته ای هستند که شامل گردش کارها، فراداده ها، سیاست ها و دیگر موارد قدیمی از این دست هم هست، در حالی که آن ها می دانند که باید پیشگامان آینده نیز باشند. از آن جا که تصمیماتی که کتاب داران در طول مهاجرت می گیرند عملیات کتاب خانه را برای سال های پیش رو شکل خواهد داد، توجه دقیق نه تنها به وضعیت فعلی کتاب خانه و نیازهای مراجعین آن، بلکه به کتاب خانه آینده و نیازهای مراجعین آینده، بسیار مهم و حیاتی است. تجربه نشان داده است کتاب داران برای انطباق خود با آن چه دیگر به گذشته ها وابسته نیست، نیاز به کمک بیشتری دارند.

برای تحقق چشم انداز کتاب خانه های آینده، باید از برخی از شیوه های قدیمی رها شد. کتاب خانه هایی که به شدت به شیوه های گذشته وابسته اند، به کاهش ضریب بازگشت - سرمایه (1) در پذیرش یک فناوری ابر، تمایل دارند.

تغییر برای من چه اهمیتی دارد؟ کارکنان کتاب خانه ها به درک چگونگی جای گیری و موفقیت خود در وضعیت جدید، نیاز دارند. به طور کلی، نظام های کتاب خانه ای مبتنی بر ابر، به واسطه طراحی خاص خود، مخرب وضعیت گذشته هستند و این حالت تخریبی، موجب اختلال در نقش ها، گردش کارها و حتی ارزش های شغلی کارکنان می شود. اولویت های گذشته ممکن است بی ارزش شوند و این در حالی است که اولویت های جدید جای آن ها را می گیرند. حتی با فرض این که کارکنان، بهترین قابلیت های

ص: 408


1- Return-On-Investment یا ROI معیاری برای اندازه گیری ضریب بازده سرمایه گذاری در یک موضوع یا مقایسه سرمایه گذاری در چند موضوع با یک دیگر است. ROI اندازه نسبت بازگشت سرمایه به اصل سرمایه است. (مترجم)

شخصی خود را در کار صرف می کنند، باز هم احساس از دست دادن و یا اضطراب در زمان وقوع تغییرات امری عادی است. اگر سرپرست کارکنان نتواند مسیری واضح را برای انتقال هر زن و مرد از بحران تغییر تعریف کند، چنین احساساتی به سرعت به مقاومت در برابر تغییر تبدیل خواهند شد. این مسیر انتقالی ممکن است شامل یک نقش جدید، گردش های کاری جدید و یا اولویت های جدید باشد و قطعاً شامل بسیاری از فرصت های آموزشی برای کمک به کارکنان برای کسب مهارت ها و دانش مورد نیاز برای موفقیت در وضعیت آینده خواهد بود.

محیطی برای آزادی و درستکاری. رهبران کتاب خانه ها غالباً توجهی به دیدگاه های مخالف در طول فرآیند تغییر ندارند و ترجیح می دهند که فرض کنند دیدگاه های مخالف با گذشت زمان به فراموشی سپرده خواهند شد. گرچه ممکن است متضاد به نظر برسد، اما پذیرش دیدگاه های مخالف به صورت آشکار، شانس موفقیت تلاش ها در جهت تغییر را افزایش می دهد. با ابراز اعتراضات به صورت باز و آشکار، کارکنان احساس می کنند شنیده می شوند، مشکلات بالقوه شناسایی می شوند، راه حل ها را می توان یافت و بدین سان، امتیازات تغییر از راه خواهند رسید. اگر اجازه صحبت کردن داده نشود، اعتراضات به فساد می انجامند و این می تواند به تثبیت مخالفت در کارکنان منجر شود.

4. عوامل حیاتی موفقیت در هنگام اتخاذ یک فناوری ابر

در یک نظر سنجی که در مه 2014 از کتاب خانه هایی که دبلیو اِم اِس را اجرا کرده بودند به انجام رسید، از پاسخ دهندگان خواسته شد تا در امتیازبندی فعالیت های مدیریت تغییر، از مهم ترین عوامل تا کم اهمیت ترین آن ها، که می توانند به موفقیت در پذیرش فناوری جدید ابر منجر شود، شرکت کنند. نتایج (شکل 1) نشان می دهد که سه مورد از مهم ترین فعالیت های مدیریت تغییر که به موفقیت آن ها می انجامد عبارت اند از:

1. تبیین واضح یک چشم انداز یا گزاره ارزشی برای پذیرش دبلیو اِم اِس.

2. برقراری ارتباطات مکرر با کارکنان کتاب خانه در مورد وضعیت پیاده سازی.

3. برگزاری جلسات منظم داخلی برای بحث در مورد طرح.

بالاترین رتبه برای عامل «تبیین واضح یک چشم انداز یا گزاره ارزشی برای تغییر»، میزان اهمیت دخالت پشتیبان اجرایی در موفقیت فرایند پذیرش فناوری جدید ابر را مورد تأکید قرار می دهد. کارکنان کتاب خانه می خواهند پاسخ «چرا» را در پس طرح تغییر بشنوند و بفهمند. فرد مناسب برای انتقال این پیام، پشتیبان اجرایی و به احتمال زیاد، مدیر یا رئیس کتاب خانه، است. رتبه بندی «ارتباطات مداوم» و «برگزاری جلسات منظم برای بحث در مورد طرح»، نشان دهنده اهمیت نسبی برای ارتباطات منظم و مداوم در فرایند

ص: 409

تغییر است. کارکنان کتاب خانه خواستار آن هستند که از وضعیت تغییر مطلع نگاه داشته شوند و فرصت های متعددی برای به اشتراک گذاشتن افکار و نگرانی های خود در مورد تغییر داشته باشند.

توضیحات شکل:

1. تبیین دیدگاه (چشم انداز) یا گزاره ارزشی برای پذیرش دبلیو اِم اِس (تعداد = 52)

2. ارتباطات متعدد با کارکنان کتاب خانه درباره وضعیت پیاده سازی (تعداد = 58)

3. برگزاری جلسات منظم داخلی برای بحث درباره طرح (تعداد = 56)

4. توسعه یک طرح ارتباطاتی (تعداد = 38)

5. خلاصه موضوعات در حال توسعه درباره پذیرش طرح دبلیو اِم اِس (تعداد = 44)

6. تشکیل گروه های کاری پیاده سازی (تعداد = 34)

7. ارتباطات متعدد با مراجعین به کتاب خانه (هیئت علمی، دانشجویان، جامعه و غیره) درباره وضعیت پیاده سازی (تعداد = 50)

عکس

ص: 410

شکل 1: رتبه بندی عوامل موفقیت مدیریت تغییر از مهم ترین تا کم اهمیت ترین عامل (راس 2014، (1) )

برخی از فعالیت های اضافی مدیریت تغییر که احتمال موفقیت یک طرح را افزایش می دهد عبارت اند از:

• تجزیه و تحلیل ذینفعان.

• ارتباطات سازمان یافته درباره تغییر متفاوت برای مخاطبان مختلف (به عنوان مثال مدرسان؛ کارمندان کتاب خانه داخلی، مشتریان و مراجعین و غیره).

• نامزد کردن یک نفر برای توزیع و انتشار ارتباطات تغییر.

• توسعه و نشر خلاصه موضوعات برای همه کارکنان به طوری که آن ها نیز بتوانند به شیوه ای سازگار در مورد تغییر صحبت کنند.

• تقویت تغییر پس از اتمام طرح با هدف کمک به مخالفان تغییر.

برای جلوگیری از رفتارهای رایجی که پیشتر نیز ذکر آن ها به میان رفت و می توانند پذیرش فناوری جدید ابر را در معرض خطر قرار دهند، تغییر همیشه باید بر پایه راهبرد کتاب خانه استوار گردد و نه در انزوا (مثل سندروم خریدار (2) ، بالا)؛ بنابراین، پذیرش فناوری های جدید، حتی اگر نوآورانه و جالب توجه باشند و با هدف ارائه خدمات کتاب خانه ای برای رفع نیازها و خواسته های جدید کاربران نیز به اجرا درآیند، اما چنان چه همه این موارد در راهبرد تغییر لحاظ نشده باشند، به دشواری می توان به موفقیت دست یافت.

رهبری همیشه مهم است، اما در زمان تغییرات سریع و اساسی، اهمیت بیشتری پیدا می کند (اُکانِر، 2014). وجود رهبران، به عنوان آغازگران و مجریان تغییر، برای اجرا و تکمیل موفقیت آمیز طرح های تغییر بزرگ مقیاس، حیاتی است (کرامِیکر / وُگِل، 2012). نتایج یک مطالعه در آلمان نشان داد که یکی از 5 دلایل اصلی شکست فرآیندهای تغییر، فقدان حمایت کافی از سوی مدیریت میانی و پایین تر است (هویِن 2008، (3) ). همیشه کارکنانی هستند که به موجب تأثیرات واقعی یا ذهنی حاصل از تغییر، احساس برنده بودن یا بازنده بودن می کنند (کروگر، 2009). مدیریت تغییر مستلزم آن است که رهبران قادر به شناسایی حامیان تغییر و به ویژه مخالفان آن باشند. برای یک پارچه سازی و سپس برنده شدن، ایجاد ارتباطات گسترده با هدف تأکید بر مزایای طرح تغییر، الزامی است. رهبران باید مربیان اعضای گروه

ص: 411


1- Ross
2- Shopper's syndrome
3- Houben

خود باشند، در صورت نیاز دوره های آموزشی را برای آن ها سازمان دهی کنند و از کنترل همه جانبه افراد پرهیز کنند. هم چنین آن ها، اگر چیزی مطابق برنامه ریزی کار نمی کند نباید عصبانی شوند و باید قادر به تحمل هرگونه خشم بروز یافته احتمالی از سوی اعضای گروه باشند (دورِن، 2013). کرامِیکر و وُگِل دریافتند زمانی که رهبران [...] دلایل و اهداف تغییر را توضیح می دهند، زیردستان نیز علیرغم افزایش حجم کار، معنای بیشتری را در کار خود می یابند (کرامِیكر / وُگِل، 2012).

هیچ رهبری به استقبال تغییر نمی رود، مگر در زمانی که نیاز به روش ها و یا فناوری های نوین احساس شده و هیچ گزینه جایگزین دیگری نیز وجود ندارد (فوس / روتگِر 2008، (1) ). «شاید اولین گام در مدیریت تغییر آن است که مدیران خود را تغییر دهند» (پیو 2007، (2) ). مدیریت ارشد موظف است در رهبران اقشار میانی و پایین، در سراسر فرایند تغییر، ایجاد انگیزه نماید و آن ها را به عنوان مروج تغییر، از طریق ارائه اطلاعات و مشارکت در فرایند، توانمند نماید (هویِن، 2008).

رهبران باید خود را به مدیران و یا عوامل تغییر، تبدیل کنند تا قادر باشند به آن چه از کارکنان خود طلب می کنند، رفتار نمایند و از طریق اعتماد، پشتیبانی و تعامل منظم با کارکنانی که تحت تأثیر چنین تغییر عمده ای، هم چون پذیرش یک فناوری ابر، قرار گرفته اند، بتوانند در نقش قانع کننده، انگیزه بخش و الهام دهنده ظاهر شوند. این صفات رهبری در سبک رهبری تحول تدوین شده است (دورِن، 2013؛ دورِن، 2009). در شکل 2 می توان جنبه های مختلف این سبک رهبری را در رابطه با سه مرحله از یک طرح تغییر دید.

عکس

ص: 412


1- Voß/Röttger
2- Pugh

شکل 2: جنبه های مختلف رهبری تحول گرا در طول فرایند تغییر

رهبران باید یک چشم انداز (به شکل 1، رتبه بندی فعالیت های مدیریت تغییر از مهم ترین تا کم اهمیت ترین عامل برای موفقیت، نگاه کنید)، یک راهبردی، چند هدف و ایده اولیه ای برای هر تغییر عمده در کتاب خانه یا گروه خود داشته باشند. آن ها باید با برقراری ارتباطات با اعضای گروه خود و دیگر کارکنان کتاب خانه، کارشناسان خارجی و هم کارانی در کتاب خانه های دیگر که در حال پذیرش فناوری ابر هستند، درباره این موارد به بحث بنشینند (دورِن، 2013).

«بزرگ ترین چالش، مدیریت ترس کارکنان کتاب خانه و انتظارات آن ها بوده است» (ناسبامر / مِرکلی 2010، (1) ). آن دسته از کارکنانی که نگران فرآیندهای تغییر هستند، غالباً احساس دوگانه ای نسبت به تغییر دارند و فرایندهای تغییر را خطرناک و بسیار ناهم خوان می پندارند (هوبِن، 2008)؛ اما حتی کسانی هم که به طور مستقیم از تغییر، تأثیر نمی پذیرند و جایگاه آن ها به واسطه طرح تغییر، جا به جا نمی شود، به شفافیت در اهداف و تأثیرات آن و هم چنین به مشوق هایی در این زمینه، نیاز دارند (کورگِر، 2009).

از آن جا که شناخت مقاومت در زمان مقتضی و واکنش مناسب به آن برای پیشرفت هر طرح تغییر مهم هستند (داپلر / لاتربورگ 2008، (2) )، رهبران باید قادر به شناسایی بیم ها و نگرانی های کارکنان خود باشند. آن ها باید نسبت به کارکنان خود احساس هم دلی داشته باشند و این احساسات را بروز دهند. هم چنین باید ارتباطات آشکاری را در مورد اضطراب ها و نگرانی ها برقرار کنند و به اعضای گروه خود کمک کنند تا آن ها را بیان کنند (دورِن، 2013). «سبک ارتباطات تغییر همدلانه» (سبک اِکو) (3) که شامل اجزای زیر است، می تواند به رهبران در مدیریت اضطراب و نگرانی کارکنان کمک کند:

• ابراز هم دلی،

• خودآگاهی فرد نسبت به ارتباطات کلامی خود،

• خودآگاهی فرد نسبت به ارتباطات غیر کلامی خود،

• توسعه بخشیدن به قابلیت اطمینان و امنیت،

• استفاده از خشم و نگرانی به عنوان محرکی برای تغییرات،

• ستایش کار خوب و

• ایفای نقش یک الگو

ص: 413


1- Nussbaumer/Merkley
2- Doppler/Lauterburg
3- Empathic Change Communication Style (ECCo-Style)

5. نتیجه گیری

چنان که پیش تر نیز بیان شد، حرکت به سوی فناوری ابر، از مزایای بسیاری برای کتاب خانه ها برخوردار است. با این حال، چنین تغییر عمده ای، به ویژه در وضعیتی که کارکنان پس از تغییر عهده دار وظایف و نقش های جدیدی می گردند، باید به دقت و با استفاده از فنون پیشرفته، برنامه ریزی شده و نیازها و نگرانی های انسانی را مورد توجه قرار دهد. از این رو، تأکید بیشتر بر مدیریت تغییر بسیار مهم و حیاتی است. اگر کارکنان معنای استفاده از یک فناوری را ندانند و با آغوش باز آن را نپذیرند، حتی بهترین فناوری در جهان هم موفقیتی به دست نخواهد آورد. مسیر مهاجرت موفقیت آمیز به ابر، از میان قلب ها و ذهن های کارکنان تمامی سطوح کتاب خانه می گذرد.

از آن جا که چالش های هر تغییر عمده نه تنها بر دستیابی به دانش و توانایی ها و ظرفیت های جدید، بلکه بر تغییر نگرش اعضای گروه، ارزش ها و الگوهای رفتاری آن ها نیز قرار می گیرد (کروگِر، 2009)، توجه رهبران باید بر همه سطوح متمرکز باشد. برای موفقیت سازمان هایی که طرح تغییر را شروع کرده و یا در حال پیاده سازی هستند، وجود رهبران، لازم و حیاتی است (کرامِیکر / وُگِل، 2012). نقش بسیار متفاوت رهبران امروزی آن جا نمایان می شود که آن ها باید با برقراری ارتباطات قوی و استوار با کارکنان، تفکر راهبردی و شنیدن صدای دیگران، قادر به تجزیه و تحلیل راه های جدید با استفاده از اطلاعات موجود باشند (اُکانِر، 2014).

منابع

DOPPLER, Claus/Lauterburg, Christoph (2008) Change Management: Den Unternehmenswandel gestalten. 12th Edition. Frankfurt/New York: Campus Verlag, 2008. ISBN 978-3-593-38707-9

DÜRE, Petra (2014) Change communication can be so simple! Presentation at the QQML2014 6th International Conference on Qualitative and Quantitative Methods in Libraries. Not yet published

DÜREN, Petra (2013) Leadership in Academic and Public Libraries A time of change. Oxford: Chandos Publishing, 2013. ISBN 978-1-84334-690-6

DÜREN, Petra (2009)Einfluss von Führungsverhalten und

ص: 414

Unternehmenskultur auf die Steuerung öffentlicher Einrichtungen: Modellentwicklung, Empirie und Gestaltungsempfehlungen für eine Balanced Scorecard-Einführung. München und Mering: Rainer Hampp Verlag, 2009. ISBN 978-3-86618-321-6

HÖFLER, Manfred et al. (2012) Abenteuer Change Management. Handfeste Tipps aus der Praxis für alle, die etwas bewegen wollen. 3rd Edition. Frankfurt am Main: Frankfurter Allgemeine Buch, 2012. ISBN 978-3-89981-242-8

HOUBEN, Anabel (2008) Men in the Middle. In: Personal, 07-08/2008, pp. 18-19

KELLER, Scott/Aiken, Carolyn (2009)The Inconvenient Truth About Change Management-Why it isn't working and what to do about it. In: The McKinsey Quarterly, 2009, URL: http://www.mckinsey.com/app-media/reports/financial_services/the_inconvenient_truth_about_change-management.pdf

KRÜGER, Wilfried (2009a) Das 3W-Modell: Bezugsrahmen für das Wandlungsmanagement. In: Krüger, Wilfried (Ed.). Excellence in Change: Wege zur strategischen Erneuerung. 4th Edition. Wiesbaden: Gabler Verlag, 2009, pp. 19-44. ISBN 978-3-8349-1253-4

KRÜGER, Wilfried (2009b)Topmanager als Promotoren und Enabler des Wandels. In: Krüger, Wilfried (Ed.). Excellence in Change: Wege zur strategischen Erneuerung. 4th Edition. Wiesbaden: Gabler Verlag, 2009, pp. 143-191. ISBN 978-3-8349-1253-4

KRUMMAKER, Stefan/Vogel, Bernd (2012) An In-Depth View of the Facets, Antecedents, and Effects of Leaders' Change Competency: Lessons From A Case Study. In: The Journal of Applied Behavioral Science, 2012, 49(3), pp. 279-307

NUSSBAUMER, Alison/Merkley, Wendy (2010) The path of

ص: 415

transformational change. In: Library Management, 2010, Vol. 31, No. 8/9, pp. 678-689. DOI: 10.1108/01435121011093441

O'CONNOR, Steve (2014) Leadership for future libraries. In: Library Management, 2014, Vol. 35, No. 1/2, pp. 78-87. DOI 10.1108/LM-06-2013-0047

(PUGH, Lyndon (2007) Change Management in Information Services. 2nd Edition. Aldershot: Ashgate, 2007. ISBN 978-0754646655 ROSS, Rob (2014

.Change Management survey. May, 2014

http://www5.oclc.org/downloads/presentations/changemgmt-surveyresults-may2014.xls

VOB, Andreas/Röttger, Ulrike (2008) Individuenorientierte Veränderungskommunikation. In: prmagazin, 4/2008, pp. 61-68

YUKL, Gary (2010) Leadership in Organizations. 7th Edition. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, 2010. ISBN 978-0-13-815714-2

ص: 416

ص: 417

چکیده

کتاب خانه های عمومی در حومه مناطق چند فرهنگی با چالش های بسیاری روبه رو هستند. این دسته از کتاب خانه ها، می بایستی دسترسی یکسانی را برای انواع اطلاعات در دنیای مدرن ما با فرهنگ ها و زبان های متفاوت به وجود آورند. این دسترسی باید جهانی، عمومی، اجتماعی، بی طرفانه و با فضایی خوشایند برای هر ارباب رجوعی باشد؛ و منبعی منحصر به فرد برای پیشرفت شخصی، بالا بردن تخصص های فردی و البته با روابط انسانی باشد. شما چگونه می توانید تمام این ها را در کارهای روزمره کتاب خانه ای تشخیص دهید؟

مسروریم که با مقاله خود تجربیاتمان را در اختیار شما بگذاریم روش ها را توضیح دهیم و نظراتی را در کتاب خانه «بیسکوپسگاردن» (1) در گوتنبرگ (2) در کشور سوئد را به عنوان نقطه شروع در نظر می گیریم. نظراتی را در مورد نقش و امکانات یک کتاب خانه محلی ارائه دهیم. لازم به توضیح است که ما برخی از اطلاعاتمان را از سر مقاله کتاب «کتاب خانه ی چند زبانه - یک اتوپیای مهم» (3) (بی تی جی فورلنگ 2012، (4) ) گرفته ایم.

بیسکوپسگاردن یک حوزه ی شهری بافرهنگ های متفاوت است. این شهر به خاطر مشکلات جدی اجتماعی که منجر به ایجاد تضادهایی شده بود، توسط عموم مردم در رسانه های سوئدی مورد اتهاماتی قرار گرفت.

کتاب خانه عمومی در بیسکوپسگاردن شریکی طبیعی است در میان انبوهی دیگر از شرکای مثبت و خلاقی که با هدف تغییر حوزه شهری و تصویر شهر در افکار عمومی ایجاد شده اند.

مقاله ما روش های موفقی چون کافه های زبان آموزی، دوره های رایانه، برنامه های فرهنگی، آموزشیار درسی و پشتیبان تکالیف منزل را معرفی خواهد کرد. خصوصاً کتاب خانه را به عنوان عرصه ای دمکرات معرفی خواهیم کرد؛ دموکرات بدین معنی که اهمیت آزادی و بدون تعصب رفتار کردن در آن نمایان است. کارهای شبکه ای و امکانات مفرحی دارد که احتمالاً این جمع دوستی خلاق مورد بحث ما عرضه نماید.

هدف مقاله مشخص کردن وظیفه اصلی آموزشی تربیتی کتاب خانه های عمومی است و هم چنین از دیگر اهداف ما ارائه امکانات، تولید علم و مشارکت در پیشرفت های علمی برای همه مردم با صرف نظر از پیشینه نژادی، آموزشی و تربیتی آن ها است. صد سال پیش حیطه کار در مورد جمعیت بومی طبقه کارگر با تحصیلات اندک بود در حالی که امروزه این آموزش در مورد مهاجران و پناهندگان تازه ای هم هست که نیاز به یادگیری زبان جدید و ابزارهای دیگری دارند تا بتوانند در جامعه نقش فعالی داشته باشند.

کلید واژه ها: مهاجران، خدمات کتاب خانه های چند زبانه، سازمان دهی اجتماع، محرومیت اجتماعی، سوئد

ص: 418


1- Biskopsgarden
2- Göteborg
3- Det mångspråkiga biblioteket-en nödvändig utopi
4- BTJ Forlag

نیازها، مطالعات و امکانات یک کتاب خانه شهری در محیط چند فرهنگی

اشاره

*نیازها، مطالعات و امکانات یک کتاب خانه شهری در محیط چند فرهنگی (1)

نوشته اینگرید اَتلِستام (2) و رَندی مایر (3) | ترجمه عصمت مؤمنی (4)

نیازها مطالعات و امکانات یک کتاب خانه شهری در محیطی چند فرهنگی

بعد از جنگ جهانی دوم، افراد زیادی برای فرار از جنگ و آزار و اذیت های آن و به دنبال اشتغال به سوئد آمده اند. دستاورد این مهاجرت، تغییر جامعه سوئدی در مدت زمان نسبتاً کوتاهی بود. امروزه یک پنجم جمعیت سوئد نسل اولی های کشورهای دیگر هستند و بیشتر از چهار پنجم دیگر نیز اصالتاً اهل خارج از کشور سوئد هستند. اصولاً عضو اتحادیه اروپا (5) بودن البته در محدوده شنگن (6) شامل جا به جایی های اولیه رایگان، کالایی، خدمات و افراد و مهاجران است. قوانین جدید آزادی خواهانه زیادی در مهاجرت کاری از سراسر جهان، همسو با سیاست های محدود کننده پناهندگی، منجر به ایجاد شرایط جدید و متغیری تحت عنوان زبان شناسی و پراکندگی فرهنگی در سراسر کشور شده است.

با ورود «دهکده جهانی» (7) به هر جامعه ای، کتاب خانه ها باید بزرگ تر، جهانی تر و در عین حال

ص: 419


1- Needs, reads and possibilities in a suburban library in a multicultural setting
2- Ingrid Atlestam: Immigrant Institute, Göteborg, Sweden. ingrid.atlestam@gmail.com
3- Randi Myhre: Immigrant Institute, Göteborg, Sweden. randi.myhre@immi.se
4- استادیار دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی
5- EU
6- schengen area
7- Global village

ارائه دهنده محیطی امن در زندگی روزمره باشند؛ «جهانی _ منطقه ای» (1) می شوند. با این مقاله امیدواریم که عقاید و دانشمان به سمت موقعیت های فوق العاده ای که کتاب خانه ها دارند، سوق داده شود تا به نیرویی پویا تبدیل شوند و در جامعه ای که پراکندگی ثروت ایجاد می کند، نگرش و فهمی خاص ایجاد کند. امیدواریم موضوع کارایی مدنی و دموکراتیک کتاب خانه را برای ایجاد پراکندگی در صدر مذاکراتمان قرار دهیم که سبب شود جایگاه طبیعی خود را در خدمات کتاب خانه ای پیدا کند. تبدیل کتاب خانه به اتاق نشیمن بین المللی در زندگی روزمره هم چالش هایی دارد و هم یک نیاز است.

این ایده ها جدید نیستند، اما در سال های اخیر زمانی که کتاب خانه می بایست انرژی و کارهای خود را بر روی پیشرفت فناوری اطلاعات (2) متمرکز کنند در صدر دغدغه های سوئد هم نبوده اند، با توجه به کاهش بودجه، بالاجبار به دنبال وام های کلان بودند.

چالش ها

شهرهای چند زبانه، با چالش های جدی روبه رو هستند. بر طبق دعوت این جلسه «ایفلا» (3) آن ها می بایستی دسترسی یکسانی برای انواع اطلاعات در دنیای مدرن ما با فرهنگ ها و زبان های متفاوت به وجود آورند؛ جهانی، عمومی، اجتماعی و بی طرف با فضایی خوشایند برای هر ارباب رجوعی باشند؛ و منبعی منحصر به فرد برای پیشرفت شخصی باشند؛ هم چنین ایجاد ارتباطات و اشتغال نمایند.

اکثر قریب به اتفاق تمامی کتاب خانه های عمومی سربه زیر برف کرده اند و نمی خواهند ببینند که خارج از محدوده کتاب خانه، واقعیت جاری کاملاً متفاوت از آن چیزی است که فقط در یک نسل قبل بوده است. هر چند که تعدادی کتاب خانه جالب هم هستند که به قضیه تسلط پیدا کرده اند و نقش خود را به عنوان عرصه ای برای یادگیری مادام العمر در جوامع محلی به خوبی پذیرفته اند و از پس آن برآمده اند.

نمونه مورد بررسی: بیسکوپسگاردن

به عنوان نقطه شروع کتاب خانه بیسکوپسگاردن را بر می گزینیم، می خواهیم قدری از تجربیاتمان را با هم در میان بگذاریم، روش هایی را توضیح دهیم و پیشنهادهایی در مورد نقش و فرصت های کتاب خانه های عمومی شهری ارائه کنیم. هم چنین افتخار آن را داریم که قدری از اطلاعاتی را که در ویرایش کتاب کتاب خانه چند زبانه - یک اتوپیای ضروری و کار در طرح اروپایی «کتاب خانه دوزبانه» (4) و «کتاب خانه ها

ص: 420


1- glocal
2- IT (information technology)
3- IFLA
4- The interlingual library

برای همه» (1) کسب کرده ایم را در اختیارتان بگذاریم.

حومه شهری بیسکوپسگاردن در شمال غربی گوتنبرگ، به خاطر مشکلات جدی اجتماعی که منجر به ایجاد تضادهایی شده بود، توسط عموم مردم و رسانه های سوئدی مورد اتهام و انتقادات مهلکی قرار گرفت.

در گوتنبرگ، دومین شهر بزرگ سوئد، 1/3 ساکنین خارجی هستند. این شهر خیلی تفکیک شده است. در بعضی حومه ها نصف جمعیت مهاجر هستند و در نواحی نزدیک به حومه، تمامی ساکنین نسل اول و دوم مهاجران هستند. ساکنین از کشورهای متفاوتی هستند و بیش از 100 زبان در بیسکوپسگاردن صحبت می شود. هم زمان با این ها در این مناطق نرخ بیکاری مخصوصاً در بین جوانان، بسیار بالا است. هم چنین در این مناطق سطح سواد، درآمد خانواده و بهداشت عمومی پایین است. فقر و محرومیت های اجتماعی منجر به مشکلات عدیده ی اجتماعی می شود؛ چنان که تعدادی از جوانان ترغیب به رقابت با گروه های بزهکاری شده و این رقابت منجر به خشونت و نیز به راحتی مرتکب جرم می شوند. ساکنین منطقه شهرشان را ناامن توصیف می کنند و به محض این که بتوانند آن جا را ترک می کنند؛ بنابراین تفکیک و از هم گسیختگی افزایش می یابد. گزارش های تأثیر گذار از این نوع خشونت ها در رسانه، چهره کاملاً منفی از بیسکوپسگاردن را به بیگانگان نشان می دهد که باز هم منجر به افزایش تفکیک می شود.

هر چند نه فقط مقامات پلیس، بلکه افراد و سازمان های مردم نهاد (2) تلاش های زیادی کرده اند تا این رویداد منفی را خنثی کنند.

هر چند کتاب خانه عمومی در بیسکوپسگاردن اعتبار مالی زیادی دریافت نمی کند، اما در اکثر کارهای مثبت و خلاقان هی جاری، یک عضو ثابت است. به لطف مشارکت کارکنان، کتاب خانه فعالانه با مقامات، سازمان ها و شبکه های محلی متفاوتی که با هدف تغییر واقعیت و چهره ی منطقه به وجود آمده اند، مشارکت می کند.

کتاب خانه بیسکوپسگاردن بدون مشکل نیست و اعتبارات مالی بیشتر برایش سودمند خواهد بود. قبلاً در شمال بیسکوپسگاردن، کتاب خانه ای بزرگ تر بود که سال ها پیش با توجه به اقتصاد محدود منطقه، سیاستمداران تصمیم تعطیلی آن گرفتند. مشکل سیاستمداران این بود که کتاب خانه در رقابتی مالی با آموزش، بهداشت و خدمات اجتماعی قرار داشت.

ص: 421


1- Libraries for all ESME
2- NGO (none governmental organization)

روش های موفق

کتاب خانه می تواند بر کاهش محرومیت های اجتماعی، تسهیل یک پارچگی و اتحاد در اکثریت جامعه تأثیر زیادی داشته است. اکنون می خواهیم روش هایی را نشان دهیم که در چند کتاب خانه در سوئد به وجود آمده اند و بعدها مورد قبول و پیشرفت در کتاب خانه های دیگر واقع شدند به عنوان مثال «کتاب خانه بیسکوپسگاردن».

به چالش طلبیدن مطبوعات - دوره مقدماتی رایانه

علم رقومی خلاءیی است بین مردمی با دسترسی مؤثر به فناوری اطلاعات و عده ای با دسترسی محدود و یا عدم دسترسی. این مشکل در جامعه به شدت مورد توجه قرار گرفته است. تعداد زیادی از کتاب خانه های سوئدی دوره های مقدماتی اینترنتی را از اواخر دهه 1990 ارائه می دادند. در ابتدا معمولاً دوره ها مخصوص شهروندان ارشد بود.

کتاب خانه های عمومی در گاملستادن (1) و کورتد الا (2) ، کتاب خانه های فرعی در گوتنبرگ، درخواست اعتبارات مالی کردند تا بتوانند طرح های متعدد با هدف ارائه دوره های مبتدی اینترنتی برای عموم مردم در مقیاس بزرگ و نه تنها فقط برای بزرگسالان را تأمین هزینه کنند. یکی از گروه های اصلی هدف، عده کثیری از مهاجران شمال شرقی گوتنبرگ بودند که بسیاری از آن ها سابقه آموزشی ضعیفی داشتند. به مدت 2 سال دوره هایی توسط معلمان بر پاشد که نه تنها سوئدی بلکه زبان هایی چون عربی، فارسی، سومالیایی، صربی، چینی و دیگر زبان ها نیز صحبت می کردند. بعد از مدتی معلوم شد اکثر مردمی با زبان مادری غیر سوئدی، ترجیح می دهند که معلم سوئدی زبان داشته باشند چراکه فرصت تمرین زبان جدید هم برایشان فراهم می شود.

امروزه اکثر کتاب خانه ها در سوئد برای افرادی که قرار است شهروند رقومی شوند، دوره های مبتدی رایگان برگزار می کنند. در سال های آتی نیاز بیشتری به این گونه خدمات به وجود خواهد آمد مخصوصاً برای افرادی که فرصت یادگیری فناوری ارتباطات و اطلاعات (3) را در مدرسه و یا محیط کار نداشته اند.

کافه زبان

«کافه زبان» (4) روش یادگیری است که از کتاب خانه کورتد الا شروع شد. پیشینه آن از دوره های مقدماتی

ص: 422


1- Gomlestaden
2- Kortedala
3- ICT (information and communication technology)
4- Language cafe

رایانه ای سرچشمه می گیرد که از اواخر دهه 1990 برگزار می شدند. بعد از مدتی پشت رایانه نشستن، نیاز به استراحت و نوشیدن قهوه کاملاً مشهود بود. رفته رفته وقت های استراحت طولانی تر شد و مکالمات بی حاشیه و سالم در این میان با ارزش شدند چرا که کسی به زبان، سن، سابقه و موقعیت اجتماعی افراد حاضر حساسیتی نشان نمی دادند.

استراحت برای نوشیدن قهوه با این حقیقت که مردم به کتاب خانه می روند تا زبان سوئدی بیاموزند، ترکیب شد و کارکنان را تشویق کرد تا فعالیتی را با نام «کافه اتصال لغات - مکالمه، با سوئدی آسان» (1) شروع کنند. کتاب خانه هفته ای یک بار گروه مکالمه عصرانه ای با موضوع خاص برگزار می کرد از جمله: آداب و رسوم، کارهای روزمره و یا یک موضوع برای مناظره در بعضی مناسبت ها مهمانی دعوت می شد، مثلاً " یک نیروی امنیت اجتماعی یا کارمندی از داروخانه محلی گرداننده گفتگو مسئول این بود که فرصت صحبت کردن را به هر کدام از شرکت کنندگان بدهد. هم چنین می بایستی بحث را طوری رهبری کند که خیلی شخصی، مسبب تنش سیاسی و ماهیتی نشود. مسئله مهم ایجاد فضای گفتمان است نه ایجاد مناظره و جروبحث.

هم اکنون کتاب خانه های زیادی در گوتنبرگ و جاهای دیگر سوئد، کافه های زبان آنی، رایگان و متنوعی برگزار می کنند. کافه ها در پاره ای موارد توسط کارکنان کتاب خانه اداره می شوند، در سایر موارد توسط سازمان های غیر دولتی مثل «تقاطع قرمز» (2) اداره می شوند. تعداد شرکت کنندگان متغیر است؛ عده ای از مردم، تمام گوتنبرگ را زیر پا می گذارند تا بتوانند در گفتمان کافه های بیشتری شرکت کنند.

آناکارین الف (3) ، کتابدار کتاب خانه بیسکوپسگاردن، به عنوان قسمتی از طرح تحقیقاتی خود، روش کافه های زبان را آنالیز کرده و ارتقاء داده است. او کافه زبانی با حضور تمامی شرکت کنندگان در گروهی بزرگ بنیان نهاد و سپس آن ها را به گروه های کوچک تری تقسیم کرد تا همه فرصت صحبت کردن و شرکت فعال در مکالمه را داشته باشند. در هر کدام از این گروه های کوچک، کسی وجود داشت که با زبان و جامعه سوئدی کاملاً آشنا است. جدا از تمرین زبان، کافه زبان شرایطی را فراهم می کرد تا افراد متوجه تفاوت کارها در سوئد و دیگر کشورها شوند. این تبدیل به نوعی معاوضه بین فرهنگی شده و منجر به اتحاد دو طرفه می شود.

تعدادی از کتاب خانه ها مثل کتاب خانه بیسکوپسگاردن هم چنین کافه های رایگان انگلیسی ارائه می دهند که نه فقط چون مهاجران سابق از آن استفاده می کنند بلکه به عنوان منبعی برای یادگیری

ص: 423


1- Café bridging words_conversation in easy Swdish
2- Red cross
3- Annacarin Elf

انگلیسی در تحصیلات تکمیلی در کشور سوئد مورد تقدیر قرار گرفته است. این روش برای سایر زبان هایی که در کشور صحبت می شود هم کاربرد دارد. کتاب خانه بیسکوپسگاردن کافه زبان ترکی و کردی را هم امتحان کرده است و کتاب خانه های دیگر کافه های عربی را اداره می کنند. امکانات پایان ناپذیرند. کتاب خانه ها می توانند تبدیل به مکانی شوند که نه تنها می توان از آن ها کتاب امانت گرفت بلکه می توان زبان جدید هم فرا گرفت.

حمایت یادگیری مادام العمر

برای تازه واردان به سوئد، اولین گام برای ورود به جامعه شروع یادگیری زبان سوئدی است. به مهاجران بزرگ سال معمولاً هفته ای 15-20 ساعت سوئدی آموزش داده می شود (سوئدی برای مهاجران) که اکثراً مورد حمایت های مالی در اولین دوره های آموزشی قرار می گیرند. غیر از مهاجران، برای کسانی که به عنوان ساکنین سوئد ثبت نام کرده اند و شماره ملی سوئدی دریافت کرده اند شهریه رایگان است؛ بنابراین مهاجران بیکار اروپایی که برای اشتغال به سوئد آمده اند، دوره های زبان رایگان نخواهند داشت. هر چند در شهرهای استکهلم، گوتنبرگ و مالمو (1) ، مهاجران اروپایی و بدون مدرک می توانند کارت کتاب خانه رایگان دریافت کنند و از تمامی خدمات کتاب خانه عمومی بهره ببرند.

مدارسی که دوره های زبان سوئدی برای تازه واردان ارائه می دهند، به ندرت کتاب خانه ای از خود دارند. این سبب ایجاد نیاز وافری به کتاب خانه ای عمومی برای رسانه، فناوری ارتباطات و اطلاعات کارکنان آموزش دیده شده است. بسیاری از کتاب خانه ها نیاز خود را با حمایت از طرح ها رفع کرده اند و یا به عنوان نمونه ای در هر کتاب خانه ای در فعالیت روزمره شان برگزیده اند. در گوتنبرگ طرح «وی آی ال» (2) (بزرگ سالان در یادگیری) از سال 2003 در حال انجام بوده است. در کتاب خانه های شرکت کننده، شامل بیسکوپسگاردن، منابع رسانه ای مضاعف و محیط یادگیری رقومی ارائه شده است. تمامی امکانات برای ترغیب یادگیری زبان سوئدی به عنوان زبان خارجی خریداری شده است. به طور مثال تعدادی از افراد می خواهند انگلیسی مقدماتی بیاموزند؛ برای این دسته منابع انگلیسی به زبان مادری خود مثلاً عربی فراهم آمده است. کتاب خانه ها هم چنین کتب درسی در مقاطع مختلف هم به زبان سوئدی هم دیگر زبان ها را در اختیار کاربران قرار می دهند. هم کاری کتاب خانه ها با دوره های رایانه و کافه های زبان هم که گفته شد. بازدید کنندگان می توانند راهنمایی

های فردی مثل آی سی تی (3) ، جستجوی اطلاعات

ص: 424


1- Malmo
2- VIL(vuxna I larande_adults in learning)
3- ICT

و مشاوره دریافت کنند. تمامی این فعالیت هایی که توضیح داده شد در محیطی آموزشی در کتاب خانه ها صورت می گیرد. کتاب خانه ها محیط هایی هستند که به طور خاص برای ایجاد فضایی فعال و تشویق افراد به یادگیری بیشتر ساخته شده اند.

آموزشیاران تکالیف منزل

انجام تکالیف می تواند برای خیلی از فراگیران در مقاطع مختلف مشکل باشد. مسلماً جوانان، والدین و بزرگسالانی که دانش کافی از زبان سوئدی ندارند، با بیش ترین مشکل مواجهه می شوند. به همین دلیل کتاب خانه های عمومی زیادی در مناطق مهاجر پذیر هفته ای یک یا دو بار کمک هایی در انجام تکالیف به فراگیران ارائه می دهند. اکثراً این گونه فعالیت ها توسط سازمان های مردم نهاد با دانش آموزان داوطلب یا شهروندان سطح بالا انجام می شود. کمک در انجام تکالیف هم از طرف بزرگسالان و هم جوانان در مقاطع متفاوت مورد استقبال قرار می گیرد. در بعضی موارد تمرین ها در زمینه ی خاصی چون علوم و ریاضی هستند، اما اکثراً داوطلبان تمامی موضوع ها را با تلاشی منسجم و استفاده از منابع کتاب خانه ای پوشش می دهند. در کتاب خانه بیسکوپسگاردن گروه جوانان تقاطع قرمز (1) مطلوب ترین پشتیبان حل تمرینی را ارائه می دهند.

داستان سرایی برای بچه ها

داستان سرایی به زبان سوئدی در اکثر کتاب خانه ها رخ می دهد که به روش های مختلفی توسعه داده شده تا فراگیرتر باشد. داستان هایی از کشورهای زیادی را می توان به زبان سوئدی خواند؛ که این خود یکی از راه های جذب بچه ها و والدینشان از کشورهای دیگر است. می توان افسانه های محلی را به زبان ساده سوئدی تعریف کرد و آن ها را به گونه ای همه فهم به نمایش درآورد و همگان را وارد این زبان آموزی کرد. معمولاً بچه ها شباهت های افسانه های محلی که قبلاً در خانه شنیده اند را با نوعی که در فضای متفاوت با حیوانات و منظره متفاوت کتاب خانه ارائه می شود را متوجه می شوند؛ بنابراین بچه ها تجربه معمولی را خواهند داشت چرا که این اتفاق نوعی تبادل فرای مرزهای فرهنگی است و منجر به تشخیصی می شود که بسیاری از داستان ها در تمامی فرهنگ ها مشابه هستند.

بعضی کتاب خانه ها به زبان های متفاوتی داستان سرایی می کنند. گاهی کارکنان مهارت های زبانی دارند، یا حتی کتاب خانه معلم های پیش دبستانی و والدین را هم در این امر شرکت می دهد. کتاب خانه

ص: 425


1- Library Red Cross Youth

بیسکوپسگاردن داستان سرایی های متفاوتی به زبان های مختلفی را با استفاده از معلمان چند زبانه به عنوان گوینده و پیش دبستانی های دو زبانه به عنوان بازیگر، برای سایر پیش دبستانی ها ارائه می کند. بدیهی است که این امر پسندیده درست مثل «زمان داستان سوئدی» (1) نه تنها به عنوان یک طرح، بلکه به عنوان پشتوانه ای کامل در فعالیت های معمول کتاب خانه در می آید.

جمع بندی

ویژگی معمول روش هایی که در بالا ارائه شد این است که همه ی افراد برای شرکت در آن دعوت شده اند. دوره های مقدماتی رایانه، کافه های زبان و کمک های درسی خدمات رایگان عمومی هستند حتی برای کسانی که زبان مادری شان سوئدی نیست و نیاز بیشتری دارند. معمولاً «این گونه فعالیت ها در منطقی با تنوع جمعیتی روی می دهد. از آن جا که این فعالیت ها برای عموم آزاد است، کتاب خانه ها تبدیل به مکان های مهمی برای نشست ها، عرصه ای برای مکالمات، هم کاری و ملاقات شده اند.

تمامی این روش ها نیاز به توسعه هوشمندانه ای در کارهای کتاب خانه ای دارند. کلید موفقیت هم هم کاری است. کتاب خانه ها می بایستی با سایر فعالین محلی هم چون: سازمان های آموزشی از پیش دبستانی گرفته تا بزرگسالان، خدمات اجتماعی و سازمان های مردم نهاد کار کنند.

آناکارین الف، مدیر کتاب خانه بیسکوپسگاردن و اولیورا جاجا (2) هر دو تأکید بر اهمیت ارتباط مداوم با سازمان ها و داوطلبان در ارائه خدمات کتاب خانه ای دارند. باید در نظر داشته باشیم که خدمات می بایستی از کیفیت خوبی برخوردار باشند و در بردارنده ارزش های کتاب خانه باشند. مثلاً " در مورد مسائل سیاسی و مذهبی بی طرف باشند و به حقوق بشر احترام بگذارند.

انجمن های دوستان کتاب خانه ای

کتاب خانه های عمومی سوئدی سابقه طولانی و متفاوتی از انجمن های دوستی کتاب خانه ای (3) دارند؛ که با اهداف متفاوت در ارتباط با کتاب خانه های خاصی به وجود آمدند. غالباً در سال های اخیر گروه های اجرایی متفاوتی برای دفاع در برابر تهدید بسته شدن کتاب خانه ها به وجود آمده اند. ظهور انجمن های دوستان کتاب خانه ای در بیسکوپسگاردن منحصر به فرد است. در طرح اتحادیه اروپا «کتاب خانه ها برای همه» میزگردی مشورتی برای بهبود کارهای بین فرهنگی در کتاب خانه بیسکوپسگاردن به عنوان

ص: 426


1- Story Time in Swedish
2- Olivera Djudja
3- Library Friends associations

کتاب خانه راهنما، برگزار شد. بعدها این گردهمایی مشورتی و بین فرهنگی بیشتر هم شد. زمانی که شریک سوئدی طرح، یعنی موسسه مهاجران، سه کارآموز از دانش آموزان بین المللی تحصیلات تکمیلی در رشته ارتباطات بین فرهنگی از دانشگاه گوتنبرگ پذیرفت. یکی از آن ها گولوزار تونا (1) در بیسکوپسگاردن بزرگ شده و یکی از اعضای میزگرد مشورتی بود. این چگونگی عمل کرد میزگرد مشورتی است که توسط آناکارین الف توضیح داده شده است:

ما کار را با 8 نفر از ساکنینی شروع کردیم که اصلی ترین زبان های خارجی را در بیسکوپسگاردن صحبت می کردند. همگی آن ها کاربران همیشگی کتاب خانه بودند و شبکه بزرگی در منطقه محلی داشتند به آن ها گفتیم که نه تنها خودشان، بلکه شبکه خود در داخل و خارج از کتاب خانه را در اختیارمان گذارند. سه نفر از کتاب دارها هم بودند؛ برایشان از عمق افکار و عقایدمان در مورد توسعه کتاب خانه ها به عنوان محله تبادلات فرهنگی و جایگاهی برای یادگیری مادام العمر گفتیم. علاوه بر این ها دو موضوع مهم هم ذکر شد اول این که تجهیزات ما آن قدر جذاب نیست و دیگر این که بسیاری از بازدیدکنندگان در ابتدا برای دستیابی به موارد مورد نظرشان دچار مشکل می شدند.

در همین زمان در شهر از 100 نفر (50 سوئدی و 50 غیر سوئدی) در مورد استفاده شان از کتاب خانه و خدماتش نظر سنجی صورت گرفت. از آن ها خواسته شد تا پیشنهادها خود را برای بهبود اوضاع ارائه کنند. با توجه به پاسخ افراد و هدف طرح «ایی اِم اِس ایی» (2) گروه پنج دسته مهم از مواردی برای ارائه الگوهای جدید در خدمات کتاب خانه ای ارائه می کند:

- توسعه کتاب خانه به عنوان جایی برای یادگیری زبان

- ایجاد پلی برای پر کردن طلا فناوری رقومی

- توسعه کتاب خانه به عنوان محله برای تبادلات فرهنگی و ارائه فعالیت های فرهنگی برای بچه ها، جوانان و خانواده ها

- توسعه محیط کتاب خانه ها (علائم و امکانات رفاهی)

- توسعه اطلاعات و بازاریابی

سال اول عقاید با ریسک فراوان و اشتیاق زیاد ارائه شد. برای الهام گرفتن عقاید با کتاب خانه های دیگر هم در ارتباط بودیم. به لطف بودجه اتحادیه اروپا، توانستیم منابع ادبی به زبان های دیگر، فرهنگ لغت، دوره های یادگیری زبان، متون ساده به زبان سوئدی و به عبارت بهتر هر آن چه ممکن بود را خریداری کنیم. علائم و نشانه های متفاوتی به انواع زبان ها برای گروه های غیر سوئدی فراهم کردیم

ص: 427


1- Guluzar Tuna
2- EMSE

و به کمک اعضا میزگرد مشورتی و کارآموزان، اطلاعاتمان را به زبان های متعدد ترجمه کردیم. شورا در تمامی کارها فعالانه شرکت کرد. هر ترم 3 تا 4 مرتبه دور هم جمع می شدیم. یک سری فعالیت های مستمر در کتاب خانه صورت پذیرفت.

یک سال بعد از طرح، در سال 2011 اعضا تصمیم گرفتند به جای هر ماه، هر ترمی 2 بار نشست داشته باشند. به نظرم نیاز بود چرا که در این مدت قادر بودیم دستاوردهایمان را ارزیابی کنیم و بدانیم چگونه می خواهیم کار را ادامه دهیم. شوق سال اول، جایگزین فعالیت های کندتری در سال های بعد شد. طرح تمام شد اما ما همگی خواهان ادامه همکاری بودیم. این که دیگر ملاقاتی نبود و قادر نبودیم تغییرات پرهزینه داشته باشیم، منجر به نحوه ی متفاوتی از کار شد.

گولوزار تونا یکی از اعضا میزگرد، به عنوان کاربر كتاب خانه طرح را از دیدگاه خود چنین توضیح می دهد:

پیش از طرح، زمانی که برای امانت و رزرو کتاب به کتاب خانه بیسکوپسگاردن می رفتم، بیش از همه محل هایی برای ملاقات دوستانم و صرف فنجانی چای و قهوه بود. هنوز هم مکان و زمان عوامل نوستالژی کتاب خانه هستند. طرح این امکان را برای من و دیگر دوستانم فراهم آورد تا در شکل دادن، پیشبرد و به عرصه ظهور درآوردن تمامی افکارمان در مورد کتاب خانه، علائم و خرید رسانه ای شرکت کنیم. اثرات تبادلات بی طرفانه این امکان را به وجود آورد تا افکاری را که قبلاً غیر قابل اجرا می دیدم، کاربردی کنم.

برای انعکاس عقاید جامعه محلی مهم بود که ساکنین محلی هم عضو میزگرد یا در واقع همان «دوستان کتاب خانه ای» در بیسکوپسگاردن شوند. گروه نماینده افراد جامعه است. همگی نمایندگان جامعه ای چند فرهنگی هستیم. درست است که نمی توانیم نیاز تمامی افراد را پیش بینی کنیم اما تلاش می کنیم که به اندازه کافی پذیرای تمامی پیشرفت ها و تغییرات باشیم. ما تمامی احتیاجات ساکنین را منعکس می کنیم. ما تمامی علائق، عقاید و سلیقه های دوستان را به کتابداران و دیگر دوستان کتاب خانه ای منعکس می کنیم و اگر پیشنهادها ممکن و عملی باشند، اجرا خواهد شد. با توجه به نیاز و خواسته های ساکنین، ما محل خاصی را برای همه به وجود آوردیم. اعتبار و اطمینان به ما زمانی افزایش یافت که ساکنین در فعالیت های کتاب خانه شرکت کردند و با گذشت زمان این گردهمایی ها قوی تر شد و ارتباطات عمیق تر. داوطلبان وظایف جدیدی پیدا کردند. وظایف خطیری چون: تهیه لیست موضوعی کتب، ارتقاء برنامه های کتاب خانه، درخواست از نویسندگان برای حضور در جلسات، ارائه کافه های زبان و ... . ارتقاء سطح اعتماد به نفس افراد عادی به عنوان شریکی در توسعه کارهای کتاب خانه، نکته مثبتی در ایجاد اتحاد

جامعه است.

ص: 428

امیدواریم که کتاب داران فعالانه به ایجاد مشارکت کاربران با نیازها و برنامه های کتاب خانه مبادرت ورزند. این در واقع چیزی مابین بهشت و جهنم است. ما همگی استعدادها و دانش هایی داریم که نمود خارجی ندارند؛ مثلاً " آموزش جستجوی آپارتمان در اینترنت یا دانلود کتاب صوتی و غیره می تواند مثال هایی از نمود خارجی دانش ما باشد. سؤال این که آیا همه ی این اقدامات به صورت داوطلبانه است؟ و کتاب خانه چند کاربر وفادار دارد؟ تمامی افرادی سوابق، علائق و سطح علمی متفاوتی دارند. خوب پس اگر کتاب خانه می خواهد پیشرفت کند و محیط جامعه را نشان دهد می بایستی اعضا را نشان دهد. از این فرصت استفاده کند و از ما بهره گیرد. شهامت دعوت طرفداران برای همکاری و کمک را داشته باشد.

در واقع فقط با ارتباط مستقیم با افراد و سؤال کردن و تبادل نظر با آن هاست که متوجه آرزوها و خواسته هایشان می شویم. این ساکنین هستند که کتاب خانه ها را به محلی برای ملاقات چند فرهنگی تبدیل می کنند. در این جا است که افراد طبیعتاً یک دست می شوند و ارتباط و هم کاری ها همیشگی می شود. به محض شروع فعالیت های جدید کتاب خانه، انجمن ها و نشست های جدید هم به وجود می آیند. به لطف همکاری بین کتاب خانه و ساکنین بیسکوپسگاردن، چه مهاجران چه افراد بومی سوئدی، ارتباط جدیدی به وجود می آید که منجر به ارتباط بین فرهنگی افراد هم می شود. فضایی ایجاد می شود که دست رد به سینه کسی نمی زند. وقتی به خود و محیط اطرافم فکر می کنم به فرصت هایی که ایجاد شده و چقدر ما می توانیم برگردانیم.

امروزه هم چون قبل کتاب خانه بیسکوپسگاردن هم محبوب ترین کتاب خانه برای من است و هم نقش مهمی در زندگی ام دارد. به لطف طرح و بعد از اتمام آن من به عنوان یکی از ساکنین با کتابداران و دیگر ساکنین گردهمایی هایی ترتیب دادیم؛ که این نشست ها شروع یک همکاری و دوستی مادام العمر است. در واقع همه چیز ممکن است اگر کتاب خانه فرصت مالی را برایمان ایجاد کند. چون اعتماد به ما، اعتقاد به ما و اعتقاد به نیروی جمعی (1) ساکنین است.

«دوستان کتاب خانه ای در بیسکوپسگاردن» در پاییز 2012 رسماً " به عنوان سازمانی مردم نهاد معرفی شد که هم کارکنان و هم افراد عادی در آن عضو هستند. سازمان درخواست اختصاص بودجه داد و از طرف شهرداری منطقه و دیگر سازمان ها بودجه دریافت کرد. شبکه های میزگرد و شرکت اعضا منجر به فعالیت های جدیدی در کتاب خانه شد از جمله: «شنبه های خانوادگی» (2) ، سخنرانی به زبان های بین المللی، اجراهایی توسط نویسندگان محلی و ... سازمان هم چنین کافه کتاب خانه را در کنار دیگر فعالیت ها اداره می کرد. در آخرین شنبه خانوادگی گروهی از پسران سومالیایی برای بازدید کنندگان کلوچه پختند.

ص: 429


1- Collective power
2- Family Saturdays

سازمان خود را در اینترنت و فیس بوک این گونه معرفی می کند: «دوستان کتاب خانه ای در بیسکوپسگاردن» سازمانی غیر دولتی به دور از مسائل سیاسی و مذهبی است که به عنوان پل اتصالی بین ساکنین شهر و کتاب خانه عمل می کند. اهداف ما:

- ارتقاء هم کاری بین ساکنین کتاب خانه

- توسعه کتاب خانه به عنوان محلی برای نشست های بین فرهنگی

- ارائه فعالیت های فرهنگی و آموزشی برای بچه ها، بزرگسالان و خانواده ها

- توسعه فضای کتاب خانه

- توسعه اطلاعات

- پر کردن خلأ آموزش رایانه ای

آناکارین الف و اليورا جاجا هر دو به نقش مهم ارتباطی سازمان اذعان دارند و برای کارهای آینده حضور اعضا جدید انتظارات زیادی دارند. آن ها بر این باورند که حضور کارکنان و اعضا به طور هم زمان برای تأمین و مشارکت مداوم در کتاب خانه الزامی است.

عرصه ای دموکراتیک

اکثر ساکنین سوئد عضو کتاب خانه ها هستند و هر کسی نسبت به آن چه هست و می بایست باشد نظری دارد. به دلایل متفاوتی به کتاب خانه می روند از جمله: کمک گرفتن برای حل تکالیف، مطالعه روزنامه به زبان کشور مبدأ، کمک گرفتن برای تکمیل فرم، امانت گرفتن کتاب به زبانی که ترجیح می دهند، تحقیق شجره نامه ای، شرکت در مراسم های فرهنگی، گرفتن توصیه های بهداشتی، مطالعه مجله، یادگیری زبان سوئدی یا دیگر زبان ها، دیدن نمایشگاه، دور هم جمع شدن دوستان، شطرنج بازی کردن و ... بله تمامی ندارد! به طور کلی کتاب خانه ها را محل ملاقاتی با تنش کم تر می نامیم. جایی که هر کدام از ما با توجه به نیازمان می توانیم از منابع عمومی استفاده کنیم، چه فردی چه جمعی؛ البته بدون هیچ نیازی به تقابل. تحقیقات نشان داده که این چنین مکانی با تنش کم تر نسبت به مکان های رسمی تر با حوزه علائق خاص مثل باشگاه شطرنج یا مؤسسات قومی، توانسته اتحاد بیشتری ایجاد کند.

در سوئد مذهب و ایدئولوژی به عنوان نظام های توجیهی قدرتشان را از دست داده اند. این نظام ها به اکثر افراد مفاهیم معمول زندگی را ارائه می کنند؛ بنابراین موجب اتحاد جامعه می شوند. امروزه مردم به دنبال چیز دیگری هستند. چیزی که دیگر یک فرد قادر به پاسخگویی آن نیست اما کتاب خانه عرصه ای متنوع برای آن است. مهم این است که این محل برای تمامی افراد قابل استفاده است، جایی است برای یافتن راه حل های ساده و توافقی به دور از اختلاف نظرها در دنیای پیچیده امروز است.

ص: 430

این مکان علم و تجربه مهم ترین موسسه ای است که می توان مراسم های بین فرهنگی در آن برگزار کرد. کتاب خانه امکان توسعه بیشتر تقابلت فرهنگی را به وجود می آورد و ضروری است که از این میان از غنا و پراکندگی که برای افراد و جامعه به وجود می آید بهره گیریم. «فرهنگ» (1) را به عنوان صخره مرجانی جدایی نمی توان در نظر گرفت که رشد می کند و در همان جای نسل قبل قرار دارد؛ بلکه می توان آن را به عنوان زمینی مغناطیسی در نظر گرفت که دائماً در حال تغییر و تحول و ایجاد اثر است. این بدین معنی است که فرهنگ بیشتر در نمودهایی چون ارتباطات و آینده عینی شده است و دیگر مثل قبل به معنی آداب و رسوم و تاریخ نیست.

هم صخره های مرجانی و هم زمین مغناطیسی دو روش متفاوت برای بیان یک حقیقت هستند. در بعضی متون، یکی از نظریه ها برگزیده شده است. نظریه زمین مغناطیسی برای اداره جامعه «چند فرهنگی» (2) به کار برده می شود. اگر کشورهای اندکی و شاید هم هیچ کشوری فقط «یک فرد ساکن» (3) داشته باشند و با فناوری مدرن دیگر نیاز به یک سرزمین مشترک نیست چراکه همه زیر مجموعه های فرهنگی که روبه افزایش هستند را «فرهنگ جهانی» (4) در خود جای می دهد. ما همگی عضوی از فرهنگ های متفاوت هستیم. خانم کتاب دار 25 ساله ی هم جنس گرایی که ساکن سوئد است و مادرش فنلاندی و پدرش هندی که گیاه خوار، جامعه شناس و بودائی است و بزرگ ترین علاقه اش حرکت های سنتی هندی است، او با نگاه منزوی و یک طرفه قابل درک نیست و نمی توان بدون ایهام او را تحت یک عنوان طبقه بندی کنیم.

بحث پیرامون مسائل بین فرهنگی و یک پارچگی بیشتر بیش از همیشه مهم به نظر می رسد و البته گاهی لحنی توهین آمیز دارد. سیاستمداران ارشد اذعان دارند که مسائل بین فرهنگی با شکست روبرو شده و مردم راست گرا هم با سرعت وحشتناکی در حال افزایش هستند. این واقعیتی است که همه ما در جامعه ای چند فرهنگی زندگی می کنیم و به جای تمرکز روی مشکلات، بهتر است به داشته ها و فرصت هایی که این جامعه چند فرهنگی برایمان ایجاد می کند، توجه کنیم.

مسئله اصلی این است که امکانات و ارتباطات را سراسر «مرزهای فرهنگی» (5) گسترش دهیم تا وجه مشترک فرهنگی اجتماعی بزرگی بسازیم؛ قاعدتاً کتاب خانه بخش مهمی از این وجه مشترک است، در حالی که نیز این امکان را برای پرورش استعدادهای شخصی به وجود می آورد.

ص: 431


1- culture
2- Multicultural society
3- One single people
4- World Culture
5- Cultural boundries

کتاب خانه های عمومی به نظر راه حلی صریح و منطقی هستند چرا که می توانند نیازها و علائق مخالف را پاسخگو باشند و هم زمان باعث ایجاد پراکندگی عمومی و مشارکت سازمان - های متفاوت می شوند و کتاب خانه می تواند محلی برای ادعاهای زیادی باشد که هویت ملی و تاریخ را با هم رقم می زند. کتاب خانه های متعددی مشابه بیسکوپسگاردن، من الجمله: «فيسكساترا» (1) در ناکا، کتاب خانه های زیادی در «بودکِرکا» (2) و هر دو شهرداری استکهلم، در ایجاد فضای دموکراتیک بین فرهنگی نسبت به سایرین موفق عمل کرده اند. کتاب خانه فیسکساترا مراودات فرهنگی بین مذهبی بین نمایندگان مسلمان، یهودی و مسیحی راه انداخته است که منجر به ساخت مشارکتی «خانه خدا» (3) شده است. این کتاب خانه حتی موزه یا آرشیوی از داستان زندگی ساکنین فیسکساترا و نمونه های هنری سراسر جهان راه انداخته است که در واقع روشی برای ایجاد هویت منطقه ای و تاریخی است. این کتاب خانه خود را عرصه ای برای مردم سالاری می داند چراکه وسایل کاربردی هم چون بلندگو و سایر وسایلی که در نشست ها و اجراها نیاز است را در اختیار عموم قرار می دهد.

جایگاه غیر مسقف (4) و نشست های آزاد (5) و نمایشگاه کتاب بین المللی از جمله امکانات مردمی کتاب خانه هالوندا (6) در بودکِر کا است که برای نشست های بین فرهنگی و مباحث و اجراها ایجاد شده است. هم چنین طرحی را برای کاهش بی سوادی در بین تازه واردان به راه انداخته است. چرا که باسواد بودن شرط اصلی شهروند فعال بودن است و موجب کمک به کتاب خانه و افزایش اطلاعات هم می شود.

بیشتر کتاب خانه های عمومی سوئد به عنوان حوزه های برجسته رأی گیری در انتخابات عمومی، سال ها مورد استفاده قرار گرفته اند که در واقع توسعه ای عادی در منشور دموکراتیک کتاب خانه ها به حساب می آید و باعث انشعاب بیشتر آن ها در حومه مثل بیسکوپسگاردن می شود.

هر دو کتاب خانه فیسکساترا و هالبو (7) در گوتنبرگ از مردم خواسته اند تا بعد از مراسم سوگواری افراد سرشناس، در محل گرد هم آیند چرا که کتاب خانه مکان عادی برای کارهای روزمره است.

کتاب خانه بیسکوپسگاردن و دیگر انجمن های «دوستان كتاب خانه ای» با نگاه مشترکشان به کتاب خانه به عنوان پلی بین فرهنگی، در هر زمینه ای فرصت هایی برای توسعه می بینند. گاهی نظرشان این است که کتاب خانه را توسعه دهند و انجمن های دیگر مثل شهروندان ارشد را در اداره کافه های زبان مشارکت

ص: 432


1- Fisksatra
2- Botkyrka
3- Gods House
4- Open Stage
5- Open Meeting
6- Hallunda
7- Hjallbo

دهند. از این طریق آن ها را بیشتر در خدمات کتاب خانه شرکت دهند بنابراین با توجه به پذیرش تغییرات، نقش کتاب خانه می تواند وسیع تر شود. اولیورا جاجا، رئیس کتاب خانه، از دیگر موسسه ها و سازمان ها و مقامات شهری درخواست حضور می کند. با افکار داخلی و اندیشه های باریک بینانه و با افزایش امنیت اجتماعی منطقه را بیشتر باز و قابل دسترس می کند. چرا همگی بین ساعت 8-16:30 درست زمانی که به افراد نیاز داریم کار می کنند؟ چرا سازمان ها خود را در مکانشان منزوی می کنند زمانی که در همان محلشان می توانند اطلاعات را به اشتراک بگذارند مثل کتاب خانه ها.

مطالعات و نیازها

جان پیتمن (1) و جان وینسنت (2) در کتاب «کتاب خانه های عمومی و عدالت اجتماعی» (3) از ما می پرسند که آیا کتاب خانه ها باید روی نیازها تمرکز کنند یا روی مطالعات؟ آیا رسالت کتاب خانه ها از تهیه کتاب برای مطالعه به تلاش برای جلب رضایت جامعه جهان پیچیده تغییر یافته است؟ جواب در سؤال نهفته است. زمان کتاب خانه های قدیمی تمام شده است؛ اما نباید به طور کلی کنار گذاشته شوند بلکه باید نکات مثبت آن ها را فرا گیریم.

این روزها این جمله کلیشه ای را زیاد می شنویم که «کتاب خانه فقط کتاب داشتن نیست». این تصور نادرستی است که کتاب ها قدیمی شده اند، چرا که امروزه کتاب خانه ها خیلی هم به روز شده اند و امکانات مدرن زیادی ارائه می کنند. بهتر است بگوییم «کتاب خانه ها چیزی بیش از امانت کتاب هستند». چیزهایی مثل کتب، روزنامه، مجلات و غیره که بازدید کنندگان انتظار دارند کتاب خانه ارائه کند و انتقال آثار نوشتاری که مسئولیت منحصر به فرد کتاب خانه است.

همه چیزهای دیگری که کتاب خانه ها انجام می دهند، مثل برگزاری رویدادهای فرهنگی، دوره ها آموزشی، نشست ها، و نمایشگاه ها و ... را می توانند سایر سازمان ها انجام دهند. هم چنین برای کارهایی از جمله کافه های زبان، کمک در انجام تکالیف، کمک های آموزشی و خدمات دیگری است که باعث افزایش اتحاد می شوند نیز می تواند صورت گیرد. هر چند کسی اهمیت نمی دهد اما کتاب خانه ها گاهی خدمات تخصصی توسط کارمندان زبده را برای نیازهای خاص ارائه می کنند. همه این ها بسیار قابل تقدیر است و معمولاً جای اصلی این گونه خدمات هستند؛ اما خطر نادیده گرفته شدن مسئولیت اصلی کتاب خانه در تهیه و تنظیم اطلاعات رسانه ای افزایش می یابد.

ص: 433


1- John Pateman
2- John Vincent
3- Public librarie and social justice

در نزدیکی کتاب خانه بیسکوپسگاردن یک دفتر اجتماعی در حال بازگشایی است که موظف است خیلی از موضوع ها و مسائلی که کتاب خانه انجام می دهد را به عهده بگیرد. از جمله: رسیدگی به مشکلات فردی و اجتماعی مردم، پیشنهاد راهنمایی های شخصی، اطلاعات خانه داری، خدمات مسئولیتی و مشاوره مالی. سازمان های دیگری هم هستند که در نظر دارند هم کافه زبان دایر کنند و هم در انجام تکالیف به فراگیران کمک کنند. از نظر کتاب خانه این خیلی مثبت است که افراد فعالانه در ارائه خدمات شرکت کنند. مهم این است که حالت رقابتی وجود ندارد. در جامعه ای با مشکلات فراوان هرکسی می بایستی به یک سمت مشترک حرکت کند؛ بنابراین خوشبختانه کتاب خانه می تواند بیشتر بر «مطالعات» تمرکز کند. کارهایی چون کار با رسانه، خرید و امانت کتب، مجلات و روزنامه ها به زبان های متعدد دشوار هستند. خیلی ها این را کاری سخت می دانند. تعداد کم امانت ها بازخورد کم کتاب خانه را نشان می دهد. مثلاً " یک فرهنگ لغت معادل با قیمت 10 عدد سی دی موسیقی پرطرفدار است. درست در مدت زمانی که فرهنگ لغت امانت داده می شود، سی دی ها 30 مرتبه امانت داده می شوند. بودجه کتاب خانه ها بر اساس گردش امانت آن ها

است، که امروزه برای کتاب خانه ها خیلی چشم گیر و مهم شده است. توسعه و پیشرفت خدمات کتاب خانه های چند زبانه که هر جای کشور می توانند دایر باشند، تمایل دارند هر چیزی باشند جز خرید رسانه ای. به جای ساخت بنایی مربوط به رسانه و زبان های متعدد، این شما هستید که تعیین می کنید چه چیز جلب توجه می کند و موفقیت آمیز است.

مدتی «خرید اقساطی» (1) شعار فراگیری بود؛ اما اکثر بازدیدکنندگان آن چه را می خواستند، نمی یافتند. در صدر همه کتاب خانه برای کسانی که مشکل زبان دارند محیطی مناسب ایجاد کرده و نه آن چه در فهرست ها آمده است. درست زمانی که بسیاری از بازدیدکنندگان به دنبال مجلات و گاهنامه ها به زبان مبدأشان هستند، ایجاد کتاب خانه های چند زبانه ی واقعی چالشی است که امروزه تعداد اندکی از کتاب خانه ها آن را پذیرفته اند.

راحت تر به نظر می رسد که تمامی ادوات رسانه ای به زبان سوئدی را برای ایجاد اتحاد خریداری کنیم. چیزهایی از قبیل دوره کتب آموزشی، فرهنگ لغات، کتاب های آسان، کتب درسی برای پیش دبستانی ها و مدارس راهنمایی، مجلات به زبان سوئدی آسان و ... هنوز کتاب خانه ها خلاً زیادی در تهیه این امکانات دارند. این نیازها بیشتر توسط میزگرد مشورتی بیان می شدند.

اینترنت فرصت های خوبی برای خدمات کتاب خانه چند زبانه ایجاد کرده است؛ بنابراین نیاز است که هر کتاب خانه تعداد زیادی رایانه مجهز و نیروهای زبده برای آموزش و راهنمایی کاربران داشته باشد.

ص: 434


1- Buy on demand

تلویزیون، رادیو، روزنامه، پایگاه های خبری، فرهنگ لغات، دوره های زبان و بخش های دیگری از جهان هنوز در هاله ای از ابهام هستند. بعضی مسیرشان را برای کمک پیدا کرده اند، اما کارمندان کتاب خانه می بایستی در فضای رقومی به روز باشند. مقدمه ی همه این ها آشنایی با اصول اصلی رایانه است که امروزه کتاب خانه ها پیشنهاد می کنند.

آثار رسانه ای رقومی یا آثار منتشر شده هنوز از داشته های منحصر به فرد کتاب خانه ها هستند؛ بنابراین هم مطالعات هم نیازها!

آموزش و شرکت فعال

نه فقط در بیسکوپسگاردن بلکه در همه جا کتاب خانه می تواند تنش ها و شرایط کلی جامعه را خاتمه دهد. هر چند که مکانی برای ملاقات، مکالمه ها و آموزش، پیشرفت ها و آمادگی بازدیدکنندگان برای مرتفع کردن نیازهایشان وجود دارد، اما کتاب خانه ها می توانند نقطه عطفی برای راهنمایی افراد روبه جلو باشند.

نیاز، نقش اصلی کتاب خانه های عمومی است که با صرف نظر از پیشینه و آموزش، با استفاده از فرصت ها و کسب دانش و شرکت در توسعه جمعی، نقش کتاب خانه ها را می توان ارتقاء دهیم. 100 سال پیش بحث فقط در مورد طبقه کارگر جایز نبود. امروزه بحث در مورد تازه واردانی است که به زبان و دیگر مهارت ها برای حضور در جامعه نیاز دارند. آناکارین الف می گوید: «با سواد بودن ما را قادر به حرکت هدفمندانه در جامعه می کند. کتاب خانه جایی برای یادگیری است».

آراء جديد قابل توجه

قدم بعدی کپی برداری از فیسکساترا است؛ کتاب خانه ای که تبدیل به محل ابراز آرا و خلق میراث فرهنگی جدید شده است. برای توسعه دموکراتیک مهم است که چه کسی و چگونه تاریخ را می نویسند. امروزه همه مردم هم می خوانند و هم می توانند نظراتشان را ابراز کنند. ما این را در رسانه می بینیم مثلاً «زمانی که گروه خاصی از جوانان مورد قدردانی قرار می گیرند. میراث فرهنگی چیز ثابتی نیست اما آن چه دائماً» در حال تغییر باشد، می تواند منجر به روشنفکری و توسعه دیدگاهمان شود. کتاب خانه با مربیان محبوب و دیگر سازمان ها، می تواند در ساخت تاریخ محلی جدید و تأثیر گذار مشارکت داشته باشد. اکثر کتاب خانه ها در هر کشوری مجموعه ای محلی از ادبیات در مورد شهر و حومه دارند. این می تواند نقطه شروع خوبی برای جمع آوری داستان ها و استفاده از رسانه های متفاوت برای انعکاس آن ها و این که چطور هویت ملی تغییر می کند و چگونه هویت های جدید شکل می گیرد.

ص: 435

با امکانات و فناوری جدید کتاب خانه ها قادرند تبدیل به «نسل جدید منابع» (1) شوند و فضایی را برای روزنامه نگاران جدید ایجاد کنند که شامل «روزنامه نگاری فرامحلی» (2) و انتشار کتب، انتشار موارد درخواست شده و چاپ مستقل شوند. آلن ویِنر (3) معاون تحقیقات در گارتنر (4) از این مفاهیم در نشستی که در نوامبر 2011 برگزار شد، استفاده کرد. او کتاب خانه ها را تشویق به استفاده از فرصت هایی می کند که فناوری به وجود می آورد و هم چنین آن ها را تشویق به کار به عنوان «متصدی» (5) می کند. خیلی از سازمان های آموزشی کارگاه های رسانه ای ارائه می دهند و شرکت کنندگان متون و تصاویری خلق می کنند. مشارکت کتاب خانه ها امکان توسعه فرآیندهای حاضر در این گروه ها و ایجاد حلقه های درسی را به وجود آورده است. و می توانند خود را به دیگران نشان دهند و بر جامعه تأثیر گذارند؛ بنابراین می توانید توانایی توسعه و میراث فرهنگی ایجاد کنید.

منابع

.Atlestam, Ingrid Myhre, Randi (Ed.). Det mångspråkiga biblioteket-en nödvändig utopi. BTJ. 2012. Pateman, John Vincent, John. Public Libraries and Social Justice. Ashgate Publishing Limited. 2010

/Internet Source Biblioteksvännerna i Biskopsgården (Library Friends in Biskopsgården) http://bibvannerna.blogspot.se

/Biskopsgården Language Café http://biskops gardensprakcafe.blogspot. se

Biskopsgården Library http://goteborg.se/wps po%D8%B2c?urile=wcm%3

_http://goteborg.se/wps/poc?urile=wcm%3Apath%3Agoteborg.se

ص: 436


1- Next Generation Resource Center
2- Hyper local journalism
3- Allen weiner
4- Gartner
5- curators

ص: 437

چکیده

خدمات اطلاع رسانی پارلمانی (1) به عنوان یک منبع اطلاعاتی به دو گروه اعضای پارلمان و جامعه ایفای نقش می کند. اعضای پارلمان به سبب نقش آن ها در تصمیم گیری و مواجه شدن با چالش رفع نیازهای جامعه در یک محیط متغیر و شهروندان جامعه به سبب مرکز و کانونی بودن در فرآیند قانون گذاری در کسب اطلاعات، مهم تلقی می شوند. با این حال، کار کردن با این دو گروه از مشتریان می تواند چالش برانگیز باشد. در صورتی که فرآیندهای کاری خوب تعریف و ایجاد نشود، کارایی وظایف تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و مشکلاتی ایجاد خواهد شد. در مورد خدمات و ارائه آن به اعضای پارلمان تاکنون کارهای زیادی انجام شده است. پارلمان ها به سبب تمایل به نزدیک شدن به شهروندان، پاسخ به پرسش های اطلاعاتی و گوش دادن به درخواست های آنان، راه های ارتباطاتی متعددی را طراحی کرده اند. این تلاش می تواند ناموفق باشد و موانعی را در اجرای ارتباط خوب بین پارلمان و جامعه ایجاد کند. علاوه بر این، چنین تلاشی می تواند بسیار وقت گیر باشد و کل نظام فراهم آوری اطلاعات را برای اعضای پارلمان تحت تأثیر قرار دهد.

با علم بر این چالش و روبرو بودن با راه های ارتباطاتی متعدد، هم چنین ساختارهای فناوری مختلف و کارکنان، دفتر نمایندگان برزیل (2) طرحی را تعریف کردند که یک الگو شرکتی پیشرویی (3) را برای ارتباط با کاربران درونی و بیرونی پیشنهاد. هدف اصلی این طرح، تعریف و پیاده سازی یک نظام مدیریت یک پارچه برای مواجهه با درخواست ها بود. علاوه بر این، ایجاد سیاست هایی برای پاسخ گویی به نیازهای اطلاعاتی در قالب جنبش هم کاری مستمر بین حوزه های اجرایی مسئول مدیریت راه های ارتباطی از دیگر اهداف این طرح بود. در نتیجه انتظار می رفت الگو مدیریت ارتباط بتواند به سطح بالایی از برتری در پاسخ گویی به سؤالات دست یابد. این کار می توانست از طریق تعیین صلاحیت هایی برای رسیدگی به نیازها، حذف افزونگی، حفظ و نگهداری فایل های یک پارچه و اطلاعات درباره افراد و ارائه حمایت شخصی (4) انجام پذیرد. از دیدگاه شهروندان، کمک به آموزش شهروندان و درک آن ها از مجلس، مشارکت در بحث های درون مجلس را ترویج می دهد و شهروندی را ارتقاء می دهد. مرکز اطلاع رسانی و مستندسازی

(5) (سی دی) (6) با توجه به تخصص در برخورد با سؤالات، برای مدیریت طرح انتخاب شد.

این مقاله باهدف توضیح طرح، ارائه نتایج و نشان دادن چگونگی تغییر و بهبود فرآیندهای دسترس پذیر ساختن اطلاعات برای اعضای پارلمان و جامعه انجام شد.

کلید واژه ها: کتاب خانه های پارلمانی، فراهم آوری اطلاعات، خدمات اطلاع رسانی، مدیریت ارتباط با مشتری (سی آر اِم) (7)

ص: 438


1- Parliamentary information services
2- the Brazilian Chamber of Deputies
3- corporate governance model
4- personalized support
5- the Center for Information and Documentation
6- Cedi
7- Customer Relationship Management (CRM)

مدیریت ارتباط با مشتری: طرحی برای خدمات اطلاع رسانی پارلمانی

اشاره

*مدیریت ارتباط با مشتری: طرحی برای خدمات اطلاع رسانی پارلمانی (1)

نوشته کریستین کوئیلو پایوا (2) | ترجمه اعظم نجفقلی نژاد (3)

1- مقدمه

اشاره

کتاب خانه ها و خدمات تحقیقاتی ساختارهای حیاتی هستند که پارلمان ها را در دستیابی به اهداف روزانه پشتیبانی می کنند. این خدمات می توانند در تمام مراحل فرآیند قانون گذاری به دو شکل ارائه شوند: به صورت پاسخ به درخواست اطلاعات به طور مستقیم به اعضای پارلمان و کارکنان مشاور و یا به طور غیر مستقیم با فراهم کردن اطلاعات به شهروندانی که در نهایت درگیر عرصه سیاست هستند. گروه اول اعضای پارلمان هستند که به اطلاعات به روز و قابل اعتماد در انجام وظایف مجلس و نقش نمایندگی خود وابسته هستند؛ بنابراین، کتاب خانه ها و خدمات تحقیقاتی نه تنها نیازمند داشتن منابع، ابزارهای پژوهش و یک گروه بسیار عالی هستند بلکه هم چنین نیازمند فرآیندها و مراحل سازمان یافته برای کسب موفقیت در چنین چالشی هستند. لذا ضروری است تا درخواست ها برای تطبیق تراکنش ها با نیازهای فردی مدیریت شود و اطلاعات دقیق و مرتبط فراهم گردد و برای بهبود خدمات، مشتریان را ترغیب به بازخورد نماید.

گروه دوم، شهروندان هستند که درخواست هایی دارند اما آن ها به دنبال نوع خاصی از اطلاعات

ص: 439


1- Customer Relationship Management: application for parliamentary information services
2- Christiane Coelho Paiva, Center for Documentation and Information, christiane.cpaiva@gmail.com
3- دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی و کارشناس سازمان اسناد و کتاب خانه ملی ایران a-najafgholi@nlai.ir

هستند. آن ها در جستجوی داده هایی هستند که به آن ها اتخاذ تصمیم در ابعاد مختلف زندگی را امکان پذیر می کند. به عنوان مثال فردی ممکن است نیازمند اطلاعاتی درباره قوانین خاص بازنشستگی و یا مسائل بهداشتی و اقتصادی باشد. به علاوه شهروندان ممکن است بخواهند درباره چگونگی عمل کرد مجلس مطلع شوند و یا درباره صورت حساب های بحث برانگیز اطلاعاتی داشته باشند. به عبارتی آن ها نیازمند اطلاعات آموزشی (1) هستند. شهروندان تحصیل کرده می توانند نقش مهمی در توسعه و پیشرفت جامعه داشته باشند. به همین دلیل پارلمان ها لازم است خدمات مناسبی را به این شهروندان ارائه نمایند. این خدمات توسط کتاب خانه ها و یا سایر انواع خدمات اطلاع رسانی برای ارائه اطلاعات قانونی فراهم می گردد. برخورد با این دو بعد از تحویل اطلاعات (برای اعضای مجلس و شهروندان) یک چالش است که بستگی به فرآیندهای سازمان یافته، سیاست های قانونی و اولویت ها و منابع کافی دارد.

فرآیندها معمولاً به عنوان یک سری مراحل و گام هایی اطلاق می شود که برای به انجام رساندن کاری برداشته می شود. به منظور انجام فعالیت های مربوط به یک فرآیند، برخی منابع نظیر نیروی انسانی، فناوری، سرمایه گذاری و غیره ضروری است. هم چنین لازم است مسئولیت ها، استانداردها و ارزش ها تعریف شود تا تعیین آیا فرآیند موفق بوده است یا به اهداف خود رسیده است. به منظور داشتن فرآیند سازمان یافته ضروری است روال کاری کارکنان تنظیم شود، بهترین عمل کردها تعیین گردد، دستنامه ها ایجاد شود، محصولات توسعه یابد، نظام ها ادغام گردد و طیف وسیعی از مزایایی که باعث تقویت نهادها می شود، ترویج یابد تا این نهادها وظایف خود را به صورت کارآمد به انجام رسانند. با این حال معمولاً نهادها خدماتی را شناسایی می کنند که برای پیشبرد آن ها از هیچ نوع نقشه از پیش تعیین شده ای استفاده نکرده اند. یک فرد می تواند تشخیص دهد و یا حتی احساس کند که فعالیت خاصی نیازمند تغییر است و یا ارتباط با دیگر مراحل فرآیند، نیازمند برنامه ریزی است اما همین فرد قادر به ایجاد فرصت برای تغییر مؤثر نیست بنابراین فرآیند سازمان یافته برای موفقیت یک نظام حیاتی و ضروری است.

در پارلمان ها، مدیریت تعامل بین خدمات اطلاع رسانی، مشتریان درون سازمانی و برون سازمانی ممکن است فرآیند ساده ای نباشد، چراکه خدمات می تواند از طریق راه های مختلف ارائه شود حتی ممکن است تنظیم گردش کاری که تمام تعاملات را در برگرفته و با آن هماهنگ باشد، پیچیده باشد. برخی پارلمان ها ممکن است ترجیح دهند تا این دو بُعد اشاعه را کاملاً از هم جدا کنند تا بتوانند گردش کار را تسهیل نمایند. در هر دو مورد، خدمات تحویل اطلاعات با سطوح مختلف پیچیدگی باید بهبودی

ص: 440


1- Educational information

فرآیندها را با تهیه نقشه کار و بازسازی فرآیندها بر طبق اهداف واضح دنبال کند. با اتخاذ این الگوی کاری، پارلمان ها می توانند اثر بخشی تحویل اطلاعات به روز را افزایش دهند. علاوه بر این، پارلمان ها می توانند از مزایایی از قبیل خود کارسازی، حذف مراحل بی کاربرد، ساخت و ساز یک پایگاه دانش و تقسیم بندی مشتریان (1) برخوردار باشند

شناسایی گروه های مشتریان، تنظیم اولویت ها و اتخاذ سیاست هایی برای انتقال اطلاعات نیز از اهمیت زیادی برخوردار است خصوصاً برای تعیین این که چه تعاملاتی قرار است در اولویت پیگیری و رسیدگی قرار گیرد. به علاوه مشتریان بسته به موقعیت خود، علایق متنوع و نیازهای اطلاعاتی سطحی و عمیق دارند. هم چنین پارلمان ها، نظیر نهادهای دولتی، تحت تأثیر نوسانات نظام حاکم بر قدرت هستند که می تواند سیاست های مربوط به اولویت های مشتریان را تحت تأثیر قرار دهد. به همان نسبت، دیگر گروه ها و کارکنان دولتی نیز لازم است با سطح معینی از اولویت، با توجه به روابط موجود میان آن ها و پارلمان، به عنوان کاربر در نظر گرفته شوند. از سوی دیگر، خدمات اطلاع رسانی ممکن است هنوز هم با درخواست های عموم مردم مواجه باشد. این امر تنشی را ایجاد می کند خصوصاً زمانی که کشور قوانین خاصی را در مورد دسترسی به اطلاعات و محدودیت زمانی برای پاسخ داشته باشد. بنابراین تعیین سیاست های اولویت تأثیر زیادی بر مدیریت درخواست ها دارد.

نیروی انسانی، سرمایه گذاری، مجموعه های فیزیکی و الکترونیکی و ارتباط مناسب با دیگر گروه های دولتی منابعی هستند که برای انجام رسالت پاسخ درست به درخواست ها ضروری است. حجم مجموعه و تعداد کارکنان مطمئناً بسته به اندازه خدمات متفاوت خواهد بود. در بین این منابع ضروری، نیروی انسانی مهم ترین منبع محسوب می شود چرا که آن ها در ارتباط مستقیم با مشتریان هستند. کارکنان با مشتریان به صورت شخصی و اغلب اوقات به مدت طولانی ارتباط برقرار می کنند. بدون این منبع با ارزش، فرآیندها، مجموعه ها و سیاست ها ارزش زیادی ندارند. بدیهی است مجموعه های الکترونیکی می توانند بر اساس استقلال مشتریان ارائه شوند اما برای درخواست های پیچیده، خدمات اطلاع رسانی بدون کارکنان آموزش دیده امکان پذیر نیست. با این اوصاف، فرآیندهای سازمان یافته، سیاست ها، اولویت ها و منابع، عناصر کلیدی هستند که موفقیت یک خدمت اطلاعاتی را تضمین می کنند.

با علم به ارزش این عناصر، دفتر نمایندگان برزیل (2) همواره در تلاش بوده اند تا متخصصانی را به استخدام درآورده و در توسعه و فراهم آوری مجموعه هایی سرمایه گذاری کنند، گرچه هنوز موفق به تعریف اولویت ها، سیاست ها، و فرآیندهای سازمان یافته در کار تحویل اطلاعات نشده اند. در نتیجه در

ص: 441


1- Segmentation of clients
2- Chamber of Deputies

سال 2010 یک طرح شرکتی (1) برای تعریف یک الگو عملیاتی پیشرو (2) برای ارتباط با مشتریان درونی و بیرونی تشکیل شد. به علاوه این طرح قصد داشت تا یک نظام مدیریت جامع را برای فرآیندهای تحویل اطلاعات ایجاد کند چراکه راه های متعددی برای ارتباط با عموم مردم وجود داشت که توسط این دفتر نمایندگان ارائه می شد. این مقاله قصد دارد تا چگونگی اجرای این طرح و تأثیر آن بر دفتر نمایندگان را توصیف نماید.

1/2. زمینه و مرور مسئله

فعالیت های تحویل اطلاعات در دفتر نمایندگان در سال 1823 با ایجاد کتاب خانه و آرشیو شروع شد. در سال 1971 به دنبال توجه بین المللی به این مرکز، دفتر مذکور این امکانات و دیگر نوآوری های مربوط به فراهم آوری اطلاعات را در یک دپارتمان به نام مرکز مستندسازی و اطلاع رسانی (سی دی) جمع کرد. از آن به بعد سی دی در بین دیگر نهادها مسئولیت پشتیبانی از محصولات و خدمات اطلاعاتی را در بین کاربران داخلی و خارجی بر عهده گرفت. با این حال ایجاد تعادل بین این دو گروه داخلی و خارجی به منظور ارائه خدمات کارآمد همیشه به عنوان یک چالش بزرگ مطرح بوده است.

خوب است بدانید در دهه 90 ادارات دولتی شروع به تغییر رویه خود به سمت شهروندگرا (3) بودن برای ارائه خدمات کردند. بنابراین سازمان ها آغاز به ایجاد راه های متعدد ارتباط با جامعه کردند با این هدف که از ارتباط با آن ها بهره بگیرند، نیازهای آن ها را بهتر درک کنند، خدمات بهتری را ارائه کرده و با سیاست های عمومی، رضایت آن ها را کسب کنند. دفتر نمایندگان نیز همین رویه را در پیش گرفت؛ در نتیجه راه های جدید ارتباط با جامعه ایجاد شد بدون این که با راه های موجود ادغام گردد. به همین دلیل مشکلاتی در ارائه خدمات مؤثر به شهروندان پدیدار شد. پراکندگی خدمات، فقدان الگوها و قوانین مشترک و فقدان تقسیم مسئولیت واضح در بین بخش هایی که راه های ارتباطی در حال اجرا داشتند، از دلایل اصلی ایجاد مشکلات بود. مشکلات رایج عبارت بود از: شهروندان درخواست مشابهی را به راه های ارتباطی مختلف می فرستادند، همان درخواست توسط بیش از یک گروه پاسخ داده می شد، به همان سؤال مشابه پاسخ های متفاوتی داده می شد و انتقال درخواست ها از یک گروه به گروه دیگر پاسخ دهی به موقع را تحت تأثیر قرار می داد.

مواجه شدن با این مشکلات برای این موسسه بسیار وقت گیر و نگران کننده بود و تصور موجود از دفتر نمایندگان را بسیار تحت تأثیر قرار می داد.

ص: 442


1- corporate project
2- governance operating model
3- citizen-oriented

در همان زمانی که این وضعیت پیش آمد دفتر در سال 2004 طرح مدیریت راهبردی خود را شروع کرد، در نتیجه در سال 2009 نقشه راهبردی حقوقی دفتر نمایندگان اهداف خود را برای دوره زمانی 2012-2023 ایجاد نمود که عبارت بود از: 1 (تضمین کیفیت بالای استانداردهای خدمات ارائه شده به نمایندگان، بدنه دانشگاهی (1) و شهروندان و بهینه سازی فرآیندها و راه های ارتباطی، 2) تعامل با جامعه برای ارتقای شهروندی، 3) پشتیبانی از بدنه دانشگاهی با تصمیم گیری مناسب، 4) پشتیبانی و کمک با نمایندگان خوب

این اهداف به شدت با نقش پارلمانی در یک راستا است و آن تسهیل دسترسی عموم مردم به اطلاعات دولت و حمایت از اعضای مجلس در رسیدن به اطلاعات به موقع، قابل اعتماد و راهبردی است تا آن ها را در نیل به تعهدات خود یاری کند.

هم چنان که دفتر نمایندگان، برنامه ریزی راهبردی خود را پیش می برد، سی دی به دلایل داخلی، مجبور بود قبل از این که فرآیند موسسه کامل گردد، در معرض برنامه ریزی راهبردی خود قرار بگیرد. خوشبختانه، این امر منجر به پیشرفت بزرگی شد و آن آمادگی برای انجام نقشی بود که سی دی قرار بود در آینده نزدیک بازی کند. لازم به ذکر است سی دی مسئول و یا شرکت کننده در شش طرح از ده طرحی بود که توسط فرآیند برنامه ریزی راهبردی دفتر نمایندگان تنظیم بود. نمایشان این طرح ها، طرح «مدیریت ارتباط» (2) وجود داشت که هدفش اتخاذ یک الگو شرکتی پیشرو (3) برای ارتباط با نمایندگان و جامعه در زمینه فراهم آوری اطلاعات بود.

بنابراین هدف کلی از این طرح تعریف و پیاده سازی نظام یک پارچه برای مدیریت اشاعه در روند کمک به نمایندگان و جامعه در تأمین نیازهای اطلاعاتی آن ها بود. کمک به مدیریت دانش و ارتقاء شهروندی و تأثیر بر ایجاد تصویر مثبت از پارلمان از دیگر اهداف این طرح به شمار می رفت. دیگر اهداف خاص طرح عبارت بود از: 1) تعریف صلاحیت ها و مسئولیت های هر حوزه درگیر فرآیند تحویل اطلاعات 2) (4) اولویت بندی (5) و راهنمایی فرآیندها 3) (6) حذف موانع 4) استانداردسازی رویه 5) تقسیم بندی مشتریان 6) بهبود شفافیت 7) تولید داده و شاخص هایی برای حمایت از پیشرفت و توسعه.

قبل از تعریف این طرح، دیگر طرح های مجزا که هماهنگ با سی دی بودند، با هدف ارتقاء پیوند بین عوامل درگیر در فرآیند تحویل اطلاعات اتخاذ شده بودند اما به دلیل کمبود کمک و حمایت بدنه

ص: 443


1- collegiate bodies
2- Relationship Management
3- corporate model of governance
4- information deliverance
5- prioritize
6- redirect processes

اجرایی دفتر نمایندگان، موفقیتی حاصل نشده بود. با این حال، این طرح ها برای موفقیت طرح مورد نظر تعیین کننده بودند چرا که مشکلات قبلاً مشخص شده بود و با برنامه ریزی راهبردی دفتر نمایندگان تطبیق داده شد.

در طول اجرای این طرح رویداد مهمی برای جامعه برزیل رخ داد و آن اجرای قانون دسترسی به اطلاعات بود (قانون 12,527/2011). این قانون، قانون اساسی سال 1988 را که قبلاً حق دسترسی به اطلاعات دولتی را اعطا کرده بود، تعدیل کرد. قانون مذکور رویه عملی افشای اطلاعات، پردازش درخواست ها و محدودیت های زمانی پاسخ ها را مقرر نمود. این رویداد تأثیر قابل توجهی بر بازسازی فرآیندهای طرح داشت که می بایست برمبنای دستورالعمل قانون طراحی می شد.

قبل از این که دفتر نمایندگان، دیگر راه های ارتباط با جامعه را اتخاذ کند، که جدا از سی دی بودند، اکثر درخواست های شهروندان توسط واحد پرس و جوی مرکزی (1) پاسخ داده می شد. این کار برمبنای مفاهیم سنتی انتقال اطلاعات، که از علوم کتابداری مشتق شده بود، انجام می گرفت.

یکی از مفاهیم عمده متخصصان این حوزه این بود که آن ها واسطه ای بین کاربر و اطلاعات درخواستی هستند. این میانجی گری به طور سنتی با ارائه مجموعه، راهنمایی برای استفاده از منابع و جستجو در پایگاه های اطلاعاتی انجام می گرفت. با پیشرفت فناوری و توسعه جامعه اطلاعاتی، این میانجی گری تخصصی تر شد و به ارائه محصولات و خدمات اطلاعاتی به صورت شخصی تر (2) تبدیل وضعیت داد. متخصصان، زمان و فعالیت را برای بازآموزی خود در مورد فنون ارتباطاتی و مهارت های جستجو و تحقیق اختصاص دادند. این تحول، تأثیر زیادی بر تعاملات بین کاربران درونی و بیرونی داشت. این پیشرفت همراه با تولید دیگر راه های ارتباطاتی با جامعه چالش جدیدی را به ارمغان آورد آن ایجاد هم افزایی و همکاری بین حوزه های جدید مسئول در پاسخگویی به سؤالات بود. این همکاری تنها با پذیرش فلسفه و فنون مورد استفاده توسط کتابداران و متخصصان اطلاع رسانی حاصل نمی شد بلکه این هم افزایی مستلزم در نظر گرفتن عناصری مانند ایده ها و روش های مورد استفاده از نظر ارتباطات، اهداف، فرآیند کاری و چشم انداز آینده نیز بود. بنابراین ضرورت داشت تا فلسفه جدیدی ظهور کند که قادر به جمع کردن

این عناصر و ایجاد یک همکاری مناسب برای پاسخ به درخواست های اطلاعاتی بر طبق الگوهای کیفیت عام (3) و گردش کار یک پارچه باشد. به این ترتیب این امکان فراهم شد تا سایر رویکردها درباره تعاملات و تراکنش هایی که بین متخصصان اطلاع رسانی و مشتریان اتفاق می افتد، مورد ملاحظه قرار گیرد.

ص: 444


1- the Central Inquiry Unit
2- Personalized
3- common quality patterns

تمامی ویژگی های فوق منجر به پذیرش فلسفه «مدیریت ارتباط» به عنوان یک راهبرد در جهت رسیدن به اهداف طرح مذکور شد. در بخش خصوصی، مدیریت ارتباط با مشتریان (سی آر ام) (1) به طور گسترده ای شناخته شده و معروف است و دارای چشم انداز مشتری یابی (2) ، ایجاد ارتباط طولانی با مشتریان و بهینه سازی سود هست. در طی اولین مذاکرات درباره طرح و تعیین دامنه مسئله، مفهوم سی آر ام گزینه مناسب تر و راهبرد رایجی به نظر رسید که در مواجهه با چالش مدیریت تعاملات با مشتریان می تواند مورد استفاده قرار گیرد. در واقع، تمام عناصر سی آر ام در دولت کاربرد ندارد اما تا حد زیادی می تواند با هر خدمت فراهم آوری اطلاعات برای کاربران درونی و بیرونی هماهنگ باشد.

تعاريف متفاوتی از سی آرام در ادبیات وجود دارد. الکساندر شِلونگ (3) در کتاب مدیریت ارتباط با شهروندان (4) (2008) سی آر ام را این گونه تعریف می کند: «مجموعه ای از فلسفه ها، راهبردها و شیوه های تسهیل شده با فناوری که برای ساخت یک سازمان مشتری محور (5) طراحی شده است». در این کتاب، شِلونگ (2008، ص. 1) سی آر ام را برای دولت به عنوان روش بهبود خدمات مشتریان با چشم انداز شهروندگرا (6) قابل اجرا می داند. نهایتاً سی آر ام برای تضمین خدمات رسانی کارآمد به مشتریان مورد استفاده قرار می گیرد. با این دیدگاه و با ملاحظه ویژه اصول و الگوهای ارتباط که در ادبیات یافت می شود می توان تأیید کرد سی آر ام برای دولت کاملاً قابل اجرا است.

به عنوان اصول اساسی برای سی آر ام، شِلونگ (2008، ص.11) اصول زیر را شناسایی کرده است: 1) شخصی سازی (7) (محصولات، اطلاعات، خدمات)؛ 2) ادغام مشتری (8) و نزدیکی مشتری (فرآیندهای برنامه ریزی، توسعه محصول همکاری)؛ 3) تعامل (کانال ها، ارتباط طولانی مدت، بررسی ها)؛ و 4) تقسیم بندی مشتریان (شناسایی 20% از مشتریانی که 80٪ سود را عاید می کنند، پایان دادن به مشتریان بی ثمر). این اصول در واقع راهبردهایی است که مدیریت کیفیت و فرهنگ مشتری محوری را تضمین می کند.

در ارتباط با الگوها، اندرسن (9) (2001) به نقل از شِلونگ (2008، ص. 16) بر اساس مروری بر

ص: 445


1- Customer Relationship Management (CRM)
2- attaining customers
3- Alexander Schellong
4- Citizen Relationship Management
5- Customer-centric
6- Citizen-oriented
7- Personalization
8- Customer integration
9- Anderson

الگوهای ایجاد ارتباط، 4 مرحله را در تبادل ارتباط پیشنهاد می کند: مرحله قبل از ارتباط (1) ، مذاکره (2) ، توسعه و خاتمه. به شیوه مشابهی زمانی که ما در فرآیند فراهم آوری اطلاعات، تعاملی برقرار می کنیم ما این فرآیند را به مراحلی که چرخه مذاکره نامیده می شود و به خدمتی که دارای همان مراحل فوق است، می شکنیم.

اصطلاح ارتباط می تواند به عنوان فرآیند ارتباط که بین دو یا چند بخش ایجاد می شود، تعریف شود. در ارتباط بودن» به این معنی است که تعاملاتی در گذشته اتفاق افتاده و تبادلاتی در آینده ممکن است رخ دهد. ارتباط، دلالت بر اعتماد، احترام، تعهد و مشارکت دارد. تنها ارتباط بر پایه این ستون هاست که می تواند تداوم داشته باشد. در مورد پاسخ دولت به عموم مردم، این ستون ها بسیار مهم هستند چرا که آن ها مستقیماً نهادها را تحت تأثیر قرار می دهند. از آن جایی که فلسفه سی آر ام به مفاهیم استوارتر ارتباط پیوند خورده است، ارتباط به عنوان مرجعی برای توالی طرح انتخاب شد.

2- طرح مدیریت ارتباط

طرح مدیریت ارتباط تیمی متشکل از حوزه های مختلف دفتر نمایندگان، چه از افراد درون سازمانی و چه برون سازمانی که همه آن ها درگیر فرآیند تعامل برای فراهم آوری اطلاعات هستند، تشکیل یافت. این حوزه ها عبارت بودند از: واحد بازرسی (3) ، رئیس دفتر قانون گذاری (4) ، دبیرخانه ارتباطات، بخش تندنگاری (5) ، مرکز مستندسازی و اطلاع رسانی (سی دی)، بخش کمیته و واحد مرکزی فناوری. یک متخصص مدیریت طرح از دفتر مشاوره طرح (6) جهت کمک به این طرح اضافه شد. فرد حامی، رئیس دفتر قانون گذاری بود. سی دی به عنوان مدیریت طرح انتخاب شد چرا که به عنوان حوزه ای شناسایی شده بود که متخصص در فراهم آوری اطلاعات بود. یکی از واحدهای سی دی، واحد پرس و جوی مرکزی (7) (کورپی) (8) است که مسئول تعاملات و فراهم آوری اطلاعات است.

برخی از این حوزه ها در طرح های دیگر، به منظور درک بهتر صلاحیت ها و مسئولیت های پاسخگویی به سؤالات حضور داشته اند. این قضیه روند فرآیند ایجاد و توسعه طرح را آسان تر می کرد. با این حال و با توجه به ادغام شدن دیگر حوزه ها، صرف زمان برای دور جدیدی از مذاکرات برای بررسی مشکل،

ص: 446


1- Pre-relationship
2- Negotiation
3- Ombudsman
4- Chief Legislative Office
5- Tachygraphy Sector
6- Project Advisory Office
7- Central Inquiry Unit
8- Corpi

درک مطلب در مورد دامنه کلی مسائل درگیر و به حداقل رساندن عدم تعادل در مورد مفهوم سی آر ام اعمال شده ضروری بود. روش اتخاذ شده بر اساس بهترین شیوه های موسسه مدیریت طرح - پی ام آی - (1) همراه با فنون ترسیم فرآیند مشارکتی (2) بود.

به این ترتیب، اگر چه ما دامنه کلی مشکل را داشتیم و برخی از فرآیندها ترسیم شده بود اما پیمایشی با کارکنان حوزه های درگیر انجام گرفت. در این پیمایش، روش گروه کانونی (3) استفاده شد که به وسیله یک پرسشنامه طراحی شده، انجام گرفت. هدف گروه کانونی جمع آوری داده های کیفی درباره مشکلات، درک ها و پیشنهادها درباره کار فراهم آوری اطلاعات بود. ترسیم انواع تعاملات، انواع اطلاعات فراهم شده، تقسیم بندی کاربران، منابع، ساختار و حمایت های فناوری از دیگر اهداف این پیمایش بود. یکی دیگر از کارهای منسوب به این گروه، ارائه قوانین یا اسناد رسمی تثبیت شده، صلاحیت ها و مسئولیت های مربوط به فعالیت های فراهم آوری اطلاعات یا پاسخ به سؤالات بود.

در پایان این پیمایش، گروه طرح قادر به گروه بندی داده ها به حوزه های کلیدی نظیر زیر ساخت، منابع انسانی، سازمان دهی، شیوه ها و استانداردها بودند. هر کدام از این حوزه های کلیدی زیر مجموعه هایی داشتند که حجم بزرگی از مشکلات واضح را نشان می داد. مرحله بعد مرحله تجزیه و تحلیل این مشکلات از منظر راه حل ها بود به طوری که امکان تلفیق علائم از مشکلات واقعی فراهم شود. به عنوان مثال، یکی از مشکلات رایج، کمبود کارکنان برای فراهم کردن اطلاعات به کاربران خارجی بود و این که این کار چقدر در مسیر مسئولیت های بخش قرار می گیرد. در واقع، برخی از حوزه ها این کار را تقبل کردند چرا که همانند خدمت گزاران عمومی به صورت خودکار خود را در معرض مسئولیت فراهم آوری اطلاعات یافتند. این کار منجر به جستجوی حمایت فناوری برای حفظ پرونده کاربران و دیگر منابع برای مدیریت درخواست ها شد. در عوض این کار، آن ها می توانستند درخواست را به بخش دیگری انتقال دهند که مسئولیت اصلی آن ها فراهم آوری خدمات اطلاع رسانی به نیازمندان اطلاعات بود.

پس از این کار، گروه قادر به شناسایی یک مشکل اصلی شد که می باید حل می شد و در نتیجه آن دیگر مشکلات موجود نیز حل می شد و آن هدایت طرح به اهداف اصلی خود بود که عبارت از تدارک یک الگو شرکتی پیشرو برای ارتباط با نمایندگان و شهروندان بود. مشکل کانونی تشخیص داده شده «کمبود مدیریت، سازمان دهی و استانداردها» برای روند خدمات رسانی به کاربران دفتر نمایندگان بود.

پس از شناسایی مشکل اصلی، گونه شناسی (4) تعاملات ترسیم شد و اصطلاح نامه ای شروع به تولید

ص: 447


1- Project Management Institute (PMI)
2- Participatory process mapping
3- focus group technique
4- Typology

کرد. فهرستی از تعاملات عمومی عبارت بود از: درخواست های اطلاعاتی، فسخ و شکایات (1) ، بیانات سیاسی (2) ، پیشنهادها و تعارفات (3) .

به طور هم زمان، آیین نامه های داخلی که برای هر یک از صلاحیت ها و مسئولیت های حوزه ها به تصویب رسیده بود، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. این تحلیل در پرتو مفاهیم پذیرفته شده برای انواع تعاملات و نقش هر کدام از آن ها در سازمان انجام شد. این اقدام قطعی بود تا به وضوح فرآیندهای کاری نیازمند تغییر را شناسایی نماید.

با وجود درک و توافق تمام این اطلاعات، فعالیت دیگری انجام شد و آن تعریف سطوح تعامل بر طبق نوع و پیچیدگی درخواست ها و نیز ترسیم یک گردش کار کلی درباره مسئولیت های هر حوزه بود. برای رسیدن به این نقطه، موافقت نامه های خدمات ضروری بود.

در پایان این مرحله، بزرگ ترین چالشی که می بایست با آن روبرو می شد متقاعد کردن ذینفعان اصلی درباره تغییر و قضایایی که گروه در نهایت به آن رسیده بود. روش مورد استفاده برای مذاکره درباره فرآیند تغییر با حضور دائمی حامی طرح انجام شد که علاوه بر حامی بودن، بالاترین مسئولیت را در بين ذينفعان داشت. هم زمان با برگزاری جلسات، برنامه ریزی و فرضیه های تغییر ارائه و به طور عمیق درباره آن ها بحث شد. خوشبختانه هر کسی می تواند تمام مزایای تغییر را نه تنها برای حوزه های خود بلکه برای کل سازمان درک کند.

بر اساس قوانین مورد توافق، یک آیین نامه جدید با اولین راهنماهایی برای ارتباط با جامعه توسط رئیس دفتر نمایندگان امضا شد. این آیین نامه جدید هم چنین شامل گردش کار عمومی بود برای تعاملاتی که با جامعه برقرار می شد و در بردارنده مسئولیت های هر حوزه و ارتباطات میان آن ها بود. این آیین نامه تنها درباره ارتباط با شهروندان کاربرد داشت چراکه این گروه در آن موقعیت، مهم ترین مشکل اساسی بود که فرآیند را تحت تأثیر قرار می داد. در تعاملات با کاربران داخلی به طور خودکار پیشرفت هایی با مزایای کسب شده از طرح گسترش یافت.

به منظور پشتیبانی از این گردش کار کلی لازم بود تا یک راه حل فناوری که در حال حاضر در دفتر نمایندگان استفاده می شد، اتخاذ شود. واحد مرکزی فناوری، راه حل ها را از حوزه بازرسی و سی دی اقتباس کرد تا به عنوان یک راه حل موقتی استفاده شود تا زمانی که فراهم آوری و ایجاد یک نظام مناسب تر و دائمی برای پشتیبانی از مدیریت ارتباط تحقق یابد و تمام جزئیات آن عملی شود. این

ص: 448


1- Denunciations and Complaints
2- Political expressions
3- Compliments

تصمیم گرفته شد که فرآیند فراهم آوری چنین نظامی، پس از ترسیم دقیق تر فرآیند، از طریق طرح دیگری انجام شود. این ترسیم فرآیند باید شامل گردش کار مفصل برای هر نوع تعامل، محدودیت های زمانی پاسخ دهی، تقسیم بندی مشتریان، سابقه تراکنش ها (1) و دسترسی به امکانات و ابزارهای جانبی لازم برای انجام فعالیت های مؤثر باشد.

تنها فرآیند کاری که به تفصیل بیان شد تعامل «درخواست اطلاعات» (2) بود که برای تحقق الزامات قانون دسترسی به اطلاعات (2012) طراحی شده بود. همراه با این گردش کار «خدمات اطلاع رسانی شهروندان (سیک)» (3) به دلیل نیاز قانون فوق ایجاد شد. این خدمات، اطلاعات رسمی غیرسرّی و اسنادی درباره پارلمان و عملکرد آن را فراهم می کرد. برای این گردش کار، گروه طرح مقررات خاصی را ایجاد کردند که در بردارنده قوانین انتقال در بین بخش های درگیر در فراهم آوری اطلاعات بودند. این امر ضروری بود چراکه برخی اطلاعات ممکن است حساس باشند اما هنوز رده بندی نشده باشند، بنابراین قبل از تحویل باید مورد تحلیل قرار گیرند. رایج ترین اطلاعات مورد نیاز شهروندان پس از به اجرا گذاشته شدن قانون، مربوط به مخارج و قراردادها، طرح ها و دیگر اطلاعات عمومی بود. خدمات ارائه شده ملزم به عمومی بودن، مستقل از درخواست، اطلاعات برجسته قانون و در جهت شفاف سازی بودند.

پس از تعریف این قوانین، گردش کارها، روش ها و ابزارها، گروه برای ایجاد یک کمیته راهبری رأی دادند. به این ترتیب «کمیته مدیریت ارتباط» (4) متولد شد که مسئول حرکت روبه جلو مجموعه ای از توافقات حاکمیتی بود. سی دی از طریق کورپی هماهنگی کمیته را بر عهده گرفت و اعضاء از طریق ذینفعان مشخص شدند.

گروه طرح هم چنین فهرستی از الزاماتی را که باید برای حمایت فناورانه مدیریت ارتباط موجود باشد را به کار گرفت. از این نظر، ذینفعان برای یک طرح جدید برای حل و فصل مسائل فناوری رأی دادند. این طرح تصویب شد و در حال حاضر بخشی از طرح شرکتی دفتر نمایندگان (5) برای 2013- 2014 هست.

طرح مدیریت ارتباط توسط بخش مدیریت راهبردی، ذینفعان و گروه، تجربه موفقی در نظر گرفته شد. این موفقیت نه تنها از دیدگاه تحویل اطلاعات وعده داده شده، مهم است بلکه از دید تأثیری که در سازمان ایجاد می کند، حائز اهمیت است.

ص: 449


1- History of transactions
2- request of information
3- Citizen Information Service (SIC)
4- Relationship Management Committee
5- Chamber's corporate project

اول از همه، این طرح به عنوان یک طرح شرکتی به حساب می آید که متکی بر تعامل ذینفعان، یک گروه با انگیزه و ماهر و یک حامی است که کاملاً متعهد تسهیل حمایت سازمانی بود.

در مرحله دوم، درک درستی از دامنه مشکل و هم ترازی ایده ها، باعث ایجاد هم افزایی و احترام متقابل شد و تغییر قابل توجهی را در فرآیندهای کاری امکان پذیر کرد. هم چنین گروه را برای مدیریت خطرهایی که در طول اجرای طرح خود را نشان داد آماده کرد.

ثالثاً به محض شناسایی مشکلات، فرآیندهای کاری شروع به تغییر کردند و توافقات کاری استقرار یافتند. به محض آن که ثابت شد فرآیندهای جدید خوب و مناسب هستند، گروه در طی مسیر تغییر احساس قدرت کرد. در نتیجه، انبار سؤالات حذف شدند و درخواست های اطلاعاتی به صورت کارآمدی به عموم مردم تحویل داده می شد. علاوه بر این، مزایای دیگری کسب شد نظیر: بهبود مستمر فرآیند؛ ایجاد استانداردها؛ ساخت و ساز یک پایگاه دانش عمومی؛ انجمن برای مواجه شدن با مسائل مربوط به تحویل اطلاعات؛ و ایجاد یک هیئت مشاوره برای مدیریت ارتباط با مشتریان برای مسائل مربوط به فراهم آوری اطلاعات.

در نهایت، هنوز هم چالش های دیگری برای مواجه شدن وجود دارد مانند اجرای یک نظام فناوری جدید و امکان یک پارچه سازی قطعی تمام حوزه ها و فرآیندهای ضروری برای ارتباط با مشتریان؛ اما اعتقاد بر این است که سخت ترین موانع مرتفع شده است چراکه هر فردی مسئولیت های خود را می داند و به صورت مشارکتی در فراهم آوردن اطلاعات فعالیت می کند. در نتیجه، تعاملات به صورت مؤثرتری انجام می گیرد و در منظر پارلمان به طرز مثبتی منعکس می شود.

منابع

.Accart, Jean Philippe, 2012, Serviço de referência: do presencial ao virtual, Briquet de Lemos, Brasília

Furtado, Adolfo, Bastos Elzuila, Jardim, Cristiane, Maia, Cristiane Oliveira, Dalvaleze, Changes toward efficiency: information strategic management in the Brazilian Chamber of Deputies

.Quadros, Moacir, 2010, pl: teoria, prática e ferramentas, Visual Books, Florianópolis

.Schelong, Alexander, 2008, Citizen Relationship Management, Peter Lang, Germany

ص: 450

ص: 451

چکیده

نظام مراقبت بهداشتی ترکیه، بسیار پیچیده است. دسترسی به اطلاعات جامع در مورد خدمات بهداشتی فعلی در اجتماع برای تعیین سطح سواد بهداشتی و برآوردن نیازهای مراجعان ضروری است. کارکنان بهداشتی، سازمان های بهداشتی دولتی، سازمان های ملی، وزارت خانه ها، مطالب آموزشی، وب گاه ها و کتاب خانه ها نقش مهمی را در ارتباط دادن مراجعان با خدمات مناسب بهداشتی ایفا می کنند.

این مطالعه، توسعه طرح های سواد بهداشتی را توصیف خواهد نمود که از سال 2000 در ترکیه انجام گرفته اند. در فضای مطالعه، 25 مطالعه موردی نوشتاری و گزارش هایی بررسی شده اند و دو تا از آن ها بسیار مهم بوده و طرح های مهمی برای مطالعات سواد بهداشتی در ترکیه محسوب می شده است. تهدیدها و فرصت های ارائه مطالعات سواد بهداشتی در دسترس در این مقاله از طریق 2 مطالعه موردی مطرح می شوند که شامل موارد زیر هستند: شبکه ملی بهداشت (1) و طرح آنکارا. در مطالعه «شبکه ملی سلامت»، «ارزیابی تناسب مطالب نوشتاری» (2) برای ارزیابی مطالب موجود آموزشی برای بیمار در مراکز بهداشت شکل گرفته است و دیسِن (3) (میارهای کیفیت برای اطلاعات بهداشتی مصرف کننده) به عنوان ابزاری در این مطالعه برای تعیین پایایی و کیفیت اطلاعات مطالب آموزشی مورد استفاده قرار گرفته است. در «طرح آنکارا» (4) ، داده ها از طریق مصاحبه رو در رو با بیماران گردآوری شده و با استفاده از آزمون آنُوا یک طرفه (5) ، آزمون تی (6) و آزمون های کای اِسکوئر (7)

مورد تحلیل قرار گرفته اند. بر اساس نتایج این دو مطالعه، هدف، توصیف خلا اطلاعاتی موجود برای تقاضای فزاینده است. در حالی که این اطلاعات، دسترسی به اطلاعات در مورد مطالعات سواد اطلاعاتی را در ترکیه تسهیل می نماید، می توان در مورد فرصت ها و تهدیدهای چشم اندازی برای خدمات برابر اطلاعاتی در بهداشت به بحث پرداخت.

کلید واژه ها: سواد بهداشتی، اطلاعات بهداشتی، بهداشت اجتماع، نظام بهداشت، ارزیابی پیشینه های سواد بهداشتی ترکیه

ص: 452


1- National Health Network
2- Evaluation of the Written Materials Appropriateness
3- DISCERN
4- Ankara Project
5- One - Way ANOVA
6- T
7- chi-square

تصمیمات حیاتی: نگاهی منتقدانه به سواد بهداشتی در ترکیه

اشاره

*تصمیمات حیاتی: نگاهی منتقدانه به سواد بهداشتی در ترکیه (1)

نوشته اِچ. اینجی اُنال (2) | ترجمه لیلا نعمتی انارکی (3)

1. مقدمه

تأکید فزاینده بر ارائه خدمات بهداشت و سلامت، مجموعه ای کلی از تقاضاهای متفاوت را در نظام بهداشتی به همراه می آورد. در حالی که کتاب خانه پزشکی و کتاب خانه بیمارستان، درگذشته امری رایج بوده اند، سواد بهداشتی بیماران، عاملی مهم و تأثیر گذار در نتایج و ارتباط بهداشتی جامعه به حساب می آید به گونه ای که دانش، مهارت های فردی، سبک های متغیر زندگی و شرایط زندگی می توانند بر مراقبت از بیمار تأثیر زیادی داشته باشند.

این مطالعه، توسعه طرح های سواد بهداشتی را در حالی که از سال 2000 در ترکیه انجام می گرفته اند توصیف می کند. در فضای مطالعه، 25 مطالعه موردی و گزارش نوشتاری مورد بررسی قرار گرفته و دوتای آن ها بسیار مهم تلقی شده و جزء طرح های مهم برای مطالعات سواد بهداشتی در ترکیه محسوب می شوند. فرصت ها و تهدیدهای رایج برای ارائه مطالعات در دسترس سواد بهداشتی در این مقاله از طریق 2 مطالعه موردی ارائه می شوند که شامل موارد زیر است: شبکه ملی بهداشت و طرح آنکارا. بر اساس نتایج این دو مطالعه، هدف، کاهش خلأ اطلاعاتی موجود برای نیاز فزاینده است. در حالی که این مطالعه دسترسی به اطلاعات در مورد مطالعات سواد بهداشتی را در ترکیه تسهیل

ص: 453


1- Vital Decisions: A Critical Look at Health Literacy in Turkey
2- H.InciOnal: Department of Information Management, Hacettepe University, Ankara - TURKEY; E-mail dress: onal@hacettepe.edu.tr
3- استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران (Nematianaraki.l@iums.ac.ir)

می نماید، بحث در مورد فرصت ها و تهدیدها را برای چشم انداز خدمات بهداشتی برابر در بهداشت ممکن می سازد.

2. نظام بهداشت ترکیه

سازمان ارائه خدمات بهداشت، تعریف نقش وزارت بهداشت (1) به عنوان تنها ارائه کننده در سال 1920 بوده است. نظام بهداشت در ترکیه، متشکل از ایستگاه های بهداشت، پست های بهداشت، مراکز بهداشت، بیمارستان ها، سازمان های پیشگیری کننده متفاوت، بیمارستان های منطقه ای، آزمایشگاه های منطقه ای، گروه های آموزشی و سازمان مرکزی وزارت بهداشت است. جمعیت، 76667864 با 81 استان در شش منطقه وسیع جغرافیایی است. 130000 پزشک، 124000 دندان پزشک، 176887 پرستار، کل 700000 کارکنان بهداشت که در ترکیه کار می کنند را تشکیل می دهند (موسسه آماری ترکیه، 2014).

وقتی طرح اجتماعی سازی در سال 1984 کامل شد، صرفاً جمعیت های روستایی و ضعیف شهری از تسهیلات اصلی بهداشت بهره مند شدند، در حالی که جمعیت های بیمه شده و مرفه تر مستقیماً به بیمارستان ها فرستاده می شدند. نظامی ترکیبی اما نابرابر ایجاد شد که قبل از ابتکار عمل اصلاح سال 2004، وضع موجود را شکل می داد. مزایای بهداشت کارمندان و اعضای صندوق بازنشستگی جامع بودند و دربردارنده درمان، معاینات آزمایشگاهی و بالینی، بستری و داروهای ضروری و تجهیزات درمانی شدند و آن ها می توانستند این مزایا را از بیمارستان های دولتی، آسایشگاه ها، مراکز توان بخشی، خانه های درمان و معاینه، پزشکان دولتی و شهری و پست های بهداشتی دریافت کنند.

کمبود پرستار و ماما، مشکل مزمنی بود که مکرر در اسناد مهم بهداشتی و همراه با کمبود رویکردی مداوم به توسعه خدمات اصلی بهداشت و ضعف وزارت از نظر برنامه ریزی سازمان خدمات بهداشتی ذکر شده است با شروع قرن جدید، بهبودهای قابل ملاحظه ای در موقعیت بهداشتی جمعیت ترکیه ایجاد شده است. که این مهم، به لطف بهبود در شرایط زندگی، مداخلات بهداشتی دولتی و پیشرفت مراقبت طبی میسر شده است. همان طور که گزارش ها سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (اُ ایی سی دی) (2) نشان می دهند، ترکیه، یکی از بزرگ ترین دستاوردها را در انتظار میزان طول عمر بین سال های 1960 و 2012 به ثبت رسانده است و افزایش کلی به میزان 26 سال را شاهد بوده است که به سرعت، خلاً موجود در میزان متوسط در کشورهای اُ ایی سی دی را کاهش داده است. در سال

ص: 454


1- Ministry of Health (MOH)
2- Organisation for Economic Co-operation and Development=OECD

2000، انتظار طول عمر در ترکیه، 70٫5 بود و بر اساس اطلاعات موجود، در سال 2012، این میزان به 74٫6 سال در مقایسه با میزان متوسط 79,7 اُ ایی سی دی رسید. میزان مرگ نوزادان نیز به طور قابل ملاحظه ای در طول چند دهه اخیر کاهش داشته است و از میزان 190 مرگ به ازای هر 1000 تولد در سال 1960 به 7,4 مرگ در سال 2010 رسید (آگارتان، 2008 (1) ؛ اُ ایی سی دی، 2014؛ اُ ایی سی دی، 2013).

3. ارکان سواد بهداشتی

نشر توصیه های بهداشتی برای عموم همواره حائز اهمیت بوده است. سواد بهداشتی صرفاً به معنای دانش بهداشتی نیست. عوامل متعددی به رشد دائمی در جستجوی اطلاعات پزشکی به بیماران کمک می کنند. سواد بهداشتی، موضوعی نسبتاً جدید در مراقبت های بهداشتی محسوب می شود. توسعه سواد بهداشتی (2) کاری در حال پیشرفت است. سواد بهداشتی، برنامه ای را با تمرکز بر موارد زیر ارائه کرده است:

1. اطلاعات بهداشتی مصرف کننده

• تعریف شده در قالب «عنوانی جامع» (3) که به مردم عادی ارائه می شود و شیوه ارائه، ممکن است رسمی یا غیر رسمی باشد.

• دسترسی، پردازش و درک اطلاعات و خدمات اساسی بهداشتی مورد نیاز برای اتخاذ تصمیمات بهداشتی مناسب.

2. رفتار جستجوی اطلاعات بهداشتی

• درک اصطلاحات جدید، با استفاده از ساختار متن برای کمک به درک دیسِن لغت و سازمان دهی و ادغام اطلاعات جدید به عنوان مهارت خواندن؛

• دستیابی به دانش موقعیت یا رخدادی خاص؛

• هر فعالیت انجام شده برای انجام تحقیق یا یافتن پاسخ برای سؤال.

3. سواد بهداشتی

• خواندن و درک بطری های نسخه، یادداشت های وقت ملاقات و سایر مطالب ضروری مربوط به بهداشت؛

• خواندن و درک تعداد و انجام محاسبات ریاضیاتی اساسی به عنوان مهارت عددی؛

• داشتن توانایی برای جایابی، ارزیابی و استفاده مؤثر از اطلاعات مورد نیاز.

ص: 455


1- Ağartan
2-
3- an umbrella term

4. ارزیابی معیارها

• استفاده از معیارهای خاص کیفیتی برای سنجش توانمندی ارزیابی اطلاعات بهداشتی مصرف کننده کاربران مطالعه مربوطه؛

• اشاره به توانمندسازی، فضا، انگیزش و ارزیابی اطلاعات (پِلِزنت و کوروویلا، 2008 (1) ؛ رولندز، 2009 (2) ؛ یی 2012 (3) ).

4. روندها در پیشینه ترکیه

اشاره

پیشینه سواد بهداشتی به شدت در دهه اخیر رشد یافته است. در دهه 2000، هفت مقاله در پیشینه بهداشت وجود داشته است که بر سواد کلی و مسائل بهداشتی متمرکز بوده است. در دهه 2010، به ویژه پس از نتایج نظام جدید بهداشت، تمرکز زیادی بر سواد بهداشتی و تأثیر آن بر دانش از بیماری و نتایج بهداشتی وجود داشته است. این پیشینه، بر افرادی متمرکز بوده است که دو یا چند عامل ریسک برای بیماری های قلبی عروقی، دیابت، سیگار کشیدن، فشارخون، استفاده از مواد و غیره داشته اند. بیش از 12 کتاب و بروشور در سال 2000 در مورد سواد بهداشتی چاپ شده اند. این کتاب ها و بروشورها به طور عمده بر فرم های پزشکی بیمار و مطالب آموزشی بهداشتی متمرکز بود. سال 2010 رشد دائمی را از نظر تعداد مقالات چاپ شده شاهد بود این مقالات بر توسعه ارزیابی های سواد بهداشتی و تفاوت های دانش در مورد بیماری در میان بیماران با سطوح سواد بهداشتی متفاوت متمرکز بودند. دهه فعلی، هم چنان شاهد تعداد افزایش یافته چاپ مطالب به ویژه رساله ها، بود. در حالی که اکثریت مقالات هم چنان بر سطوح سواد مربوط به مطالب آموزشی بهداشتی تأکید دارند، تغییر قابل ملاحظه ای برای مستندسازی مداخلات طراحی شده

برای آزمودن سازوکارها و فناوری های متعدد در تعدادی از ارزیابی های سواد بهداشتی، افزایش شناسایی تقاضاهای متعدد بیماران و تمرکز بر تبادل شفاهی اطلاعات بهداشتی وجود دارد.

5. تحقیقات و توسعه

اشاره

تحقیقات و توسعه مطالعات سواد بهداشتی، برای ترغیب تحقیقات در بهداشت، مهارت های ارتباطی و به اشتراک گذاشتن اطلاعات بهداشتی با بیماران به گونه ای قابل فهم، انجام شده است. کتابداران وظیفه ای

ص: 456


1- Pleasant and Kuruvilla
2- Rowlands
3- Yi

اخلاقی و قانونی برای امکان پذیر ساختن نیازهای ارتباطی مردم با توسعه فن های جدید، نظام ها و تجهیزات برای ذخیره و بازیابی اطلاعات را بر عهده دارند. پیشینه ها به سه دسته تقسیم می شوند:

1/5. تعریف سواد بهداشتی:

مطالعات پیشین در ترکیه بر تعریف سواد بهداشتی و اطلاعات بهداشتی متمرکز بوده اند و به دنبال رفتارهای کاربران شامل نیازهای اطلاعاتی بوده اند. این مطالعات نیازهای کاربر را از نظر موارد زیر شناسایی نمودند:

• گروه های جمعیتی: (آوجِ، سونماز 2013 (1) ؛ بیلیر 2014 (2) ؛ چینار لو 2008 (3) ؛ اِربایداش 2003 (4) ؛ اَرکوچ، یار دوم 2011 (5) ؛ یوجیک، آلکان، آریجا، آتِش 2011 (6) ؛ گیچلو، اُیسال 2013 (7) ؛ میدانگُل، اِمیرول 2004 (8) ؛ سِواش، کِرهان، سِکا 2002 (9) ؛ شِناش، ساموش 2013 (10)؛ توباش، یِریش، جان 2003 (11) ؛ یِلدِس، آتِش، یِلدیریم، راسین)؛

• مسائل و موضوعات بهداشتی: (بیلیر 2014؛ جیتین 2012 (12) ؛ هَرگِنچ 2011 (13) ؛ سافَش، کِنان (2005)؛ (14)

• اطلاعات بهداشتی - به دنبال مسائل و چالش های مرتبط است: (آکلین 2009 (15) ؛ آتِش، اِربایداش، اُسان، جِوایِش، ایشچِ، دمیر کوران 2004 (16) ؛ آوجِ، سونماز 2013؛ آیاز، تیزجان، آکینجی 2005 (17) ؛ اَیرانج 2005 (18) ؛ بیلیر 2006؛ چینارلو 2008؛ اَرکوچ، یار دوم 2011; هَرگِنچ 2011; اوکی 2014 (19) ؛ شِناش، ساموش 2013؛ و سِزَش 2012 (20)

ص: 457


1- Avcı, Sönmez
2- Bilir
3- Çınarlı
4- Erbaydar
5- Erkoç, Yardım
6- Gücük, Alkan, Arica, Ateş
7- Güçlü, Uysal
8- Meydanlıoğlu, Emiroğlu
9- Savaş, Karahan, Saka
10- Sener, Samur
11- Topbas, Yaris, Can
12- Cetin
13- Hergenç
14- Safer, Kenan
15- Akalin
16- Erbaydar, Demirkıran, Özhan, Cevahir, İşci
17- Ayaz, Tezcan, Akıncı
18- Ayrancı
19- Okay
20- Sezer

• ترجیح مطالب اطلاعاتی: (آوجِ، سونماز 2013؛ جیتین 2012؛ دِمیر، اُزسیکَش، اُزجان 2008; (1) اُرلو 2011 (2) );

2.5. سنجش سواد بهداشتی:

اگر چه سواد بهداشتی، سازه ای چند جانبه و پیچیده است، محققان ترکیه ای از ابزارهای متعددی برای ارزیابی سواد بهداشتی استفاده نموده اند. ابزارهای ارزیابی سواد بهداشتی موجود و کاربردهای آنان در پیشینه سواد بهداشتی ترکیه ای در چهار دسته قرار می گیرند که به شرح زیر است:

• آزمون سواد بهداشتی عمل کردی در میان بزرگ سالان (3) - سواد چاپی و نوشتن و حساب (4) : (آكلين 2009; جيتين 2012؛ اَرکوچ، یاردوم 2011؛ هَرگِنچ 2011)؛

• برآورد سریع سواد بزرگ سالان در پزشکی (5) (ری آلم) - سواد چاپی: (جیتین 2012؛ آرکوچ، یاردوم 2011؛ هَر گِنچ 2011؛ اُزدِمیش، آلپِش، اُنجو، بیل گِل 2010 (6)

• مقیاس سواد فعالیت های بهداشت (7) - سواد چاپی و نوشتن و حساب: (آکلین 2009؛ آتِش، اربایداش، دمیر کوران، اُسان، جِوایش، ایشجی 2004؛ جیتین 2012؛ آرکوچ، یار دوم 2011؛ هَرگِنچ 2011)؛

• جدیدترین علامت حیاتی (اِن وی اِس) (8) - سواد چاپی و نوشتن و حساب: (جیتین 2012؛ آرکوچ، ياردوم 2011; هَرگِنج 2011؛ اُزدمیش، آلپِش، اُنجو، بیل گل 2010؛ توباش، یِریش و جان 2003)؛

3/5. ارتقای سواد بهداشتی

به طور ویژه، ارتقای مطالعات سواد بهداشتی در پیشینه ترکیه ای به چهار حیطه تقسیم می شوند:

• بهبود ارتباط بین فراهم آورندگان بهداشت و افراد: (آوجِ، سونماز 2013؛ آیاز تیِزجان، اُكينجِ (9) 2005؛ جیتین 2012؛ چینارلو 2008؛ اِربایداش 2003؛ گیچلو، اُیسال 2013؛ میدانگل، اِمیرول 2004؛ اوکی 2014؛ سافَش، کِنان 2005؛ سِواش، کِرهان، سِکا 2002؛ شِناش، ساموش 2013; سِزَش 2012؛ یِلدِس، آتِش، یِلدیریم، راسینسکی 2011)؛

ص: 458


1- Demir, Özşeker, Özcan
2- Uğurlu
3- Test of Functional Health Literacy in Adults = TOFHL A
4- numeracy
5- Rapid Estimate of Adult Literacy in Medicine-REALM
6- Özdemir, Alper, Uncu, Bilgel
7- Health Activities Literacy Scale
8- Newest Vital Sign =NVS
9- Akıncı

• ارائه اطلاعات به شکل های متفاوت: (دمیش (1) ، اُزسیکَش (2) ، اُزجان 2008؛ شِناش، ساموش 2013؛ اُرلو 2011);

• تلاش برای بهبود دسترسی به خدمات بهداشت: (آتِش، اربایداش، دِمیر کوران، اُزها، جِوایش، ایشجِ 2004; چینارلو 2008; دمیش، اُزسیکش، اُزجان 2008؛ آرکوچ، یار دوم 2011؛ اوکی 2014؛ سزش 2012؛ توباش، پریش، جان 2003)؛

• اظهار چگونگی کمک فراهم آورندگان بهداشت به مردم: (آوج، سونماز 2013؛ آیاز، ت ی زجان، آکینجی 2005؛ جیتین 2012؛ یوجیک، آلکان، آریجا، آتش 2011؛ هرگنج 2011؛ میدانگل، امیرول 2004؛ سافش، کنان 2005; شناش، ساموش 2013؛ اُرلو2011);

6. کاربردهای تحقیقاتی

اشاره

داده های پیمایش حاضر، فرصت هایی غنی را برای تحقیقات بنیادی با هدف درک بهتر مطالعات سواد بهداشتی در ترکیه که تحت تأثیر پیچیده و اغلب متضاد، تکامل می یابند و برای تحقیقات کاربردی برای بهبود خدمات سواد بهداشتی ایجاد می کند. در فضای مطالعه، 25 گزارش - مطالعه موردی نوشتاری بررسی شدند و دوتای آن ها طرح هایی بسیار مهم و اساسی برای مطالعات سواد بهداشتی در ترکیه محسوب می شدند؛ بنابراین، در این جا، کار خود را به توصیف دو مطالعه تحقیقاتی به طور جزئی و در قالب تلاش های مشخصی که باید برای به کارگیری سواد بهداشتی صورت گیرد، محدود می کنیم. به طور ویژه، این دو مطالعه سواد بهداشتی در ترکیه که مطابق با ارکان سواد بهداشتی (3) مورد بررسی قرار می گیرند دربردارنده موارد زیر هستند:

1/6. شبکه بهداشت ملی

اُزدمیش، اچ، آلپش، زد. اُنجو وای. و بیل گل، ان. (2010). «سواد سلامت درمیان بزرگسالان: مطالعه از ترکیه». بهداشت آموزش و پژوهش 25 (3): 464-477: (4)

1. اطلاعات سلامت مصرف کننده

• سواد بهداشتی بیماران به طور فزاینده ای به عنوان عاملی مهم است که بر ارتباط بهداشتی و نتایج تاثیر می گذارد. این مطالعه با هدف ارزیابی سطوح سواد بهداشتی به واسطه استفاده از ابزارهای برآورد سریع سواد بزرگ سالان در پزشکی (آر ایی ای ال ام) و جدیدترین علامت حیاتی (اِن وی اِس) انجام شد.

ص: 459


1- Demir
2- Özşeker
3- Components of Health Literacy
4- Health Education Research

• این مطالعه، در ناحیهٔ حومه شهر کلان شهر در ترکیه برگزار شد.

• مجموعه ای از 456 بیمار در مطالعه شرکت کردند. متوسط سن شرکت کنندگان 36,21 بود. شرکت کنندگان مؤنث، از 60٫5 درصد گروه مطالعه بوده و اغلب شرکت کنندگان، تحصیلات ابتدایی داشتند. انواع مشاغل در میان شرکت کنندگان مذکر وجود داشتند اما اغلب شرکت کنندگان مؤنث (76,8 درصد)، خانه دار بودند.

• بیماران باید اطلاعات و خدمات اساسی بهداشت را درک می کردند.

2. رفتار جستجوی اطلاعاتی

• آزمون های ری آلم وان وی اِس به زبان ترکی موجود نبودند؛ بنابراین نخست این آزمون ها به زبان ترکی بازگردانده شدند.

• 66 اصطلاح پزشکی در ابزار اصلی ری آلم، به منظور مشکل در تلفظ در زبان ترکی، از نو ترتیب داده شدند و با کلمات تک سیلابی شروع شدند (مانند قرص، دوز، چشم و آنفولانزا) و با کلمات چند سیلابی به اتمام می رسیدند (مانند پوکی استخوان، آنتی بیوتیک، پتاسیم، چاقی مفرط و افسردگی).

• رابطۀ آماری معناداری بین سن، دستاورد تحصیلی، شرایط اقتصادی و جنسیت و نمرات آزمون های ری آلم وان وی اِس یافته شد.

3. سواد اطلاعاتی

• نمرات آزمون، سطوح سواد بهداشتی بیماران را مشخص کردند.

• نمرات آزمون ری آلم نشان داده اند که به ترتیب، 2,7 درصد، 38,6 درصد و 58،7 درصد بیماران، سواد بهداشتی غیر کافی، متوسط و کافی داشتند.

• با استفاده از نمره آزمونان وی اِس، چنین یافته شد که 28,1 درصد بیماران، سواد بهداشتی کافی داشتند.

• دستاورد تحصیلی، مهم ترین ویژگی جمعیت شناختی بود که رابطه آن با سواد بهداشتی مشخص شد.

• مهارت های خواندن و لغات بهتر از توانمندی های عددی بوده است. شرکت کنندگان با شرایط اقتصادی ضعیف و تحصیل کرده ابتدایی و مؤنث و افرادی که مسن تر بودند، نمرات پایین تری در هر دو آزمون داشتند.

4. ارزیابی معیارها

اشاره

• این مطالعه از محدودیت های متعددی استفاده کرد، مثلاً: تحقیق در ناحیهٔ جغرافیایی بومی شده ای انجام شد، آزمون های ری آلم و اِن وی اِس به زبان ترکی ترجمه شدند چون نسخه ترکی

ص: 460

معتبری نداشتند، سبک های ارتباطی فراهم آورندگان بهداشت، مورد سنجش قرار نگرفتند و رابطهٔ فراهم آورنده - بیمار تعیین نشده بود. در پایان تمام این موارد، مشخص شد که این نتایج نمی تواند نشان دهنده کل ترکیه باشد.

• رضایت بیماران و تمایل آن ها به ارزیابی سواد، عواملی مهم هستند.

• اهمیت مطالعات سواد بهداشتی در ترکیه، خاطرنشان شده است.

• مطالعات سواد بهداشتی، به بهداشت اجتماع کمک خواهد کرد.

2.6. طرح آنکارا

اُرلو، زد. (2011). بررسی سواد سلامت و تناسب مواد آموزشی به سواد سلامت از بیمارانی که به مراکز بهداشتی درمانی صورت گرفته است. پایان نامه دکتری. آنکارا: موسسه دانشگاه به اسکنت گروه علوم بهداشت و درمان در ترکیه]

1. اطلاعات سلامت مصرف کننده

این مطالعه در تلاش برای تعیین سواد بهداشتی بیمارانی بود که در مراکز بهداشت و سلامت درخواست داده بودند و به ارزیابی متناسب بودن مطالب آموزشی می پرداخت که در این مراکز برای سواد بهداشتی مورد استفاده قرار گرفته بودند. داده ها از طریق استفاده از پرسشنامه ای برای ارزیابی سواد بهداشتی، پیمایش بهداشت کلی، جمع آوری شدند و «ارزیابی مطالب نوشتاری»، برای ارزشیابی مطالب آموزشی بیماران موجود در مراکز بهداشت و سلامت شکل گرفت، ابزار دیسِن (معیارهای کیفیت برای اطلاعات بهداشت مصرف کننده) برای تعیین پایایی و کیفیت اطلاعات مطالب آموزشی مورداستفاده قرار گرفته اند.

• این مطالعه، در بیمارستان آنکارا دانشگاه به اسکنت و بیمارستان دولتی پروفسور دکتر جلال اِرتوگ اِتیمسکوت (1) انجام شد.

• مطالعه شامل، 688 بیمار بود که به طور داوطلبانه در مصاحبه شرکت کرده بودند و قادر بودند به شکل کلامی، ارتباط برقرار کنند؛ 385 بیمار از بیمارستان آنکارا دانشگاه به اسکنت و 303 بیمار از بیمارستان دولتی پروفسور دکتر جلال اِرتوگ اِتیمسکوت شرکت کردند. سن متوسط بیماران، 46,21 بود؛ بیش از نیمی از آن ها متأهل (72,2 درصد) و خانم (67,6 درصد) بودند و 44٫8 درصد آن ها کار نمی کردند و یک سوم، درآمدی کم تر از مخارج داشتند.

• بیماران باید اطلاعات و خدمات بهداشتی اساسی را درک کنند.

ص: 461


1- Celal ErtugEtimesgut

2. رفتار جستجوی اطلاعات بهداشتی

• در این مطالعه، مطالب آموزشی نوشتاری مانند کتاب ها، بروشورها، اعلانات، نسخه ها، داروهای آتی وب گاه های خاص اینترنتی، برنامه های رژیم و غیره مورد بررسی قرار گرفتند.

• محتوای این مطالب نیز از نظر سبک نوشتاری، تصاویر و ترتیب مطالب بر اساس دیسِن مورد بررسی قرار گرفتند.

• بر اساس پیمایش بهداشت کلی (جی اِچ اِس) (1) ، مطالبی آموزشی که برای بیماری های خاصی مناسب بودند، تعیین شدند. پس از آن برخی اصطلاحات در مورد بیماری ها از بیماران پرسیده شد.

• 7 تا از مطالب آموزشی از نظر کیفیت و تناسب اطلاعات نامناسب بودند.

3. سواد بهداشتی

• سطوح سواد بهداشتی بیماران و سطوح جی اچ اس بیماران، پایین بودند.

• 7 تا از 35 مطالب آموزشی که بر اساس دیسِن بررسی شدند، ناکافی بودند.

4. ارزیابی معیارها

• این نتیجه به دست آمد که مطالب بهداشتی باید مطابق با معیارهای دیسِن و ویژگی های اجتماعی در قالب محتوا و طرح فیزیکی در کل کشور آماده شوند.

• هم چنین، چنین تصمیم گیری شد که محققان در مورد مطالب آموزشی، باید در بیمارستان های متعددی اجرا شوند.

1. نتایج

این مطالعه، نگاهی اجمالی به پیشینه سواد بهداشتی را در ترکیه پیش رو می دهد که به درک توسعه های گذشته کمک می کند. سواد بهداشتی، به مسئله ای مهم مبدل شده است که به شیوه های متعددی توسعه یافته است. مطالعات پیشین بر موارد زیر متمرکز بوده اند که:

• سواد بهداشتی؛

• رفتارهای جستجوی اطلاعات بهداشتی کاربران شامل نیازهای اطلاعاتی؛

• اطلاعات بهداشتی شامل بیماری فیزیکی، پیشگیری از بیماری و حفظ سلامتی؛

• اثر اقتصادی، اجتماعی و مالی بیماری؛

• ترجیح کاربر به مطالب اطلاعاتی در شکل های متفاوت؛

• پیشینه چاپ شده به دانش در مورد مسئله خاص بهداشت بستگی دارد.

ص: 462


1- GHS

مطالعه حاضر احتمالاً، مطالعه ای مهم در ترکیه است که در مورد سواد بهداشتی در کتابداری انجام شده است. با در نظر گرفتن نقش مهم کتاب خانه ها (مانند کتاب خانه های علم بهداشتی، کتاب خانه های بیمارستانی، کتاب خانه های پزشکی، کتاب خانه های عمومی، کتاب خانه های دانشگاهی، کتاب خانه های تخصصی و غیره) در ارائه اطلاعات بهداشت مصرف کننده، انتشار اطلاعات برای خدمت رسانی به کاربر و ارائه توصیه های عملی برای فراهم آورندگان بهداشت، شراکت در میان بخش های اصلی متفاوت (مانند دولت ها، نهادهای تحقیقاتی، دانشگاه ها، فراهم آورندگان بهداشت و کتابداران) بسیار ضروری است.

2. راهبردهای پیشنهادی برای کتاب خانه ها

در وهله اول، بهداشت عمومی است و برای هر کسی عاری از هزینه است. در دهه 1950 صرفاً شغل پزشک، مسئله ای مربوط به بهداشت، تلقی می شد. مهارت های ارتباطی مؤثر برای پزشکان، پرستاران و فراهم آورندگان بهداشت برای توسعه و حفظ این رابطه درمانی نیاز است (یی، 2012). به جای استفاده از ابزار ارزیابی سواد بهداشتی، راهبردهای مناسب تری توصیه می شوند. این تغییرات کوچک، کتاب خانه های آتی را مؤثرتر می سازند:

• کتاب خانه های عمومی، احتمالاً فعالیت های آموزشی بهداشتی و رقابت های متعددی را فراهم می آورند که به جای افراد حرفه ای بهداشت، بخشی از نظام بهداشت و درمان اولیه محسوب می شود چون آن ها به طور کلی، نمی توانند چنین خدماتی را به علت محدودیت زمانی اجرا نمایند. با کمک این فعالیت ها، کتاب خانه های عمومی خدمات اطلاعات بهداشتی خود را تقویت خواهند کرد.

• برخی از تهدیدها و فرصت های اصلی که در شبکه ملی برای دستیابی به اجتماعی گسترده تر شناسایی شده اند فرصتی برای دعوت از کاربران جدید خدمات به کمک کتاب خانه ها می باشند.

• هم کاری، تسهیم منابع و اطلاع دهی به بیماران در مورد حقوق بیماران، حیطه های مؤثر و ضروری برای کتاب خانه هاست.

• کتاب خانه ها به کاربران برای یافتن پاسخ های اشباع شدنی برای سؤالات بهداشتی کمک می کنند

• کتاب خانه ها می توانند شواهدی با کیفیت بالا ارائه کنند که بر اساس اطلاعات بهداشتی است که یا به شکل چاپی و یا به شکل الکترونیک هستند و به کمک فراهم آورندگان اطلاعات بهداشتی حرفه ای مانند کتابداران میسر است.

• کتاب خانه ها می توانند برنامه های آموزشی و هم اندیشی های موضوعی را برای بهبود مهارت های سواد بهداشتی برای عموم ارائه نمایند.

• کتابداران هرگز توصیه های پزشکی یا بهداشتی برای کاربران و بر اساس دانش فردی فراهم می آورند. البته، کتابداران احتمالاً کاربران را به بحث در مورد اطلاعات بهداشتی که آن ها به واسطه

ص: 463

افراد حرفه ای بهداشت می یابند ترغیب می کنند.

3. نتیجه گیری ها

ارزیابی سواد بهداشتی، حیطه ای نادیده گرفته شده در ترکیه است و تحقیقات مرتبط به این موضوع نادر هستند. در طول چند سال گذشته، تغییرات در نظام بهداشتی، بهبودهایی در حیطه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و نیازهای متغیر بیماران، دیدگاه سنتی را واداشته است که در مورد این که بیماران چگونه می توانند بخشی از تصمیماتی باشند که به بهداشت آن ها مربوط می شود بار دیگر بیندیشند. علاوه بر این، در نظام بهداشت، بیماران عادت نداشتند مجبور به مطالعه، درک و پر کردن یا امضا کردن هیچ فرمی باشند. البته، آن ها نیاز داشتند این اقدامات را خود انجام دهند. شرکت های میان مؤسسات بهداشت و سلامت، بیمارستان ها و کتاب خانه ها به طور بالقوه می توانند سواد بهداشتی را بهبود بخشند. تمرکز روبه رشد بر سواد بهداشتی، به واسطه برخی سیاست ها، پیشینه موجود در مورد موضوع که حتی در این دنیای پزشکی ماشینی و رایانه ای شده، استانداردسازی و جهانی شده مورد نیاز است، منعکس می شوند. تمام این عوامل می توانند بر تصمیمات حیاتی بیماران و تمایل آن ها به اجرای راهبردهای توصیه شده تأثیر بگذارند.

منابع

Ağartan, T.I. (2008). Turkish health system in transition: Historical background and reform experience. Doctor of Philosophy in Sociology in the Graduate School of Binghamton University, State University of New York

.Akalın, E. (2009). Health literacy levels in Turkey. İstanbul. [In Turkish] Ateş,M., Erbaydar, T., Demirkıran, K., Özhan, G., Cevahir, E., İşci, E. (2004). "Utilization of Health Services and Reasons for Preferring Health Institutions by People Living in Gebze: A Survey". HacettepeSağlıkİdare-siDergisi, 7(3): 319-341

-Avcı, İ.B., Sönmez, M.F. (2013). "Health communication programs in the context of health of individuals aired on television viewing habits and motivations: Elazığ example". Gümüşhane University E-Journal of Fac

ص: 464

ulty of Communication, 2 (2): 119-138. [In Turkish]

Ayaz, S., Tezcan,S., Akıncı, F. (2005). "Health Promotion Behavior of Nursing School Students". C.Ü.Hemşirelik YüksekOkuluDergisi, 9(2): 26-34. [In Turkish]

.Ayrancı, U. (2005)."AIDS knowledge and attitudes in a Turkish popu-lation: An epidemiological study". BMC Public Health, 13: 95

Bilir, N. (2014). "Health literacy". Turk J Public Health, 12(1): 61-68. [In Turkish]

Bilir, N. (2006). "Effects of health literacy on health status and health service utilization amongst the elderly". ToplumHekimliğiBülteni, 25(3). [In Turkish]

Çetin, M. (2012). Health literacy. Ankara: T.C. Ministry of Family and Social Policies. [In Turkish]

Çınarlı, I. (2008). Public health information and media. Ankara: Nobel YayınDağıtım. [In Turkish]

.Demir, F., Özsaker, E., Özcan, A. (2008). "The quality and suitability of written educational materials for patients". Journal of Clinical Nursing, 17: 259–265

Erbaydar, T. (2003). "Health literacy and communication”. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 25(4): 45-51. [In Turkish]

Erkoç, Y., Yardım, N. (2011). Preventing choronic diseases a vital in-vestment. Ankara: Ministry of Health. [In Turkish]

Gücük, S., Alkan, S., Arica,S., Ateş, A. (2011). "Van mother-child health and family planning center pap smear clinics of information, evalu-ation of applicants". TAF Prev Med Bull., 10(5): 527-532. [In Turkish] 11 Güçlü, S., Uysal, M. (2013). "Determination of women health educational needs with focus-Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 46 (2): 399-418. [In Turkish]

ص: 465

Hergenç, İ.(2011). The relationship of public health information and health literacy. Marmara Üniversitesi Master Thesis. İstanbul. [In Turkish]

Meydanlıoğlu, A., Emiroğlu, O. (2004). "The Knowledge and expecta-tions of the women about the services of health center".HemşirelikteAr-aştırmaGeliştirmeDergisi 1 (2). [In Turkish]

.pub-lishing, Paris ايي سي دي. أ ايي سي دي Health: Key tables from (اُ اي سي دي. (2014

.Factbook 2013: Economic, Environmental and So-cial Statistics. Publishing, Paris.(اُ ایی سی دی.(2013

[Okay, A. (2014). "Health communication in Internet". SağlıkDüşünc-esive Tip KültürüPlatformu,http:[www.sdplatform.com/KategoriYazilari-Aciklama.aspx?ID=245],Received: 10.05.2014. [In Turkish

464-477 :(3)Özdemir, H., Alper, Z., Uncu, Y., Bilgel, N. (2010). "Health literacy among adults: a study from Turkey". Health Education Research, 25

Pleasant, A., Kuruvilla, S. (2008) A tale of two health literacies: public health and clinical approaches to health literacy. Health Promotion Inter-national. 23, 2, 152-159

.Rowlands, G. (2009). Health literacy and long-term conditions. Prima-ry Health Care. 19 (7), 16-20

Safer, R.S., Kenan, J. (2005). "Health literacy: the gap between physi-cians and patients”. Am Fam Physician, 72: 463–8

.Savaş, S., Karahan, Ö., Saka, R.Ö. (2002). "Health Care Systems in Transition: Turkey.” In European Observatory on Health Care Systems 4, eds. S. Thomson and E. Mossialos. Copenhagen: The European Obser-vatory on Health Care Systems

-Sezer, A. (2012). The relationship between health literacy and healthy lifestyle behaviours. Marmara ÜniversitesiSağlık BilimleriEnstitüsü. İstan

ص: 466

bul: Master Thesis. [In Turkish]

Şener, E., Samur, M. (2013). "Social media as a factor health promot-ing: Health on facebook”. Gümüşhane University Journal of Health Sci-ences, 2 (4): 508-523. [In Turkish]

.Topbaş, M., Yarış, F. and Can, G. (2003). "Do the elderly have adequate information about the drugs they use? Results of a study conducted in a primary health care in Trabzon." Ege J Med, 42: 85–90

Turkish Statistical Institute. (2014). "Cultural Statistics." Turkish Sta-tistical Institute. Retrieved March 28, 2014. Retrieved from

http://www.turkstat.gov.tr/Kitap.do?metod=KitapDetayKT-ID=5KITAP ID=42 12

Uğurlu, Z. (2011). Evaluation of health literacy and appropriateness of the educational materials to the health literacy of the patients who applied to the healthcare centres. PhD Dissertation. Ankara: BaşkentÜniversitesi-Sağlık BilimleriEnstitüsüHalk SağlığıAnabilim Dalı. [In Turkish]

Yıldız, M., Ateş, S., Yıldırım, K., Rasinski, T. (2011). "Literacy and il-literacy from illiterate Turkish women's perspectives: A phenomenological study”. Uluslararasıİnsan BilimleriDergisi, 8 (1): 745-759. [In Turkish]

Yi, Y. (2012). Consumer health information behaviour in public libraries: A mixed methods study. Doctor of Philosophy in Library Information Studies, the Florida State University, College of Communication and Information

ص: 467

چکیده

این مقاله نقشه کلی راهبردهای کتاب خانه ملی نروژ برای دریافت مستقیم انتشارات از اصل رقومی ناشران را ترسیم خواهد کرد، حتی اگر این انتشارات خود، به صورت چاپی یا هر شکل فیزیکی دیگری منتشر شده باشند. افزون بر این، اجرای عملی این راهبردها و درس هایی را که حین کار آموخته ایم، ارائه خواهیم کرد. این آموزه ها از گفتگو با ناشران، راه حل های فنی دریافت رقومی و فرایند مدیریت انتشارات رقومی در کتاب خانه فراهم آمده است. تمرکز این مقاله بر اجرای عینی روزنامه هاست، اما اصول اجرای آن قابل تعمیم است.

هم چنین این مقاله به اجمال، چگونگی دریافت مهم ترین بخش های موجود در اینترنت نروژ را برای محافظت شدن، پوشش خواهد داد.

در نهایت، واسپاری رقومی و ذخیره سازی صفحات وب، در بافت برنامه های بلند پروازانه رقومی شدن کتاب خانه ملی نروژ قرار خواهد گرفت.

کلید واژه ها: واسپاری رقومی، روزنامه ها، کتاب خانه رقومی، ذخیره سازی صفحات وب

ص: 468

و اسپاری رقومی در کتاب خانه ملی نروژ

اشاره

*و اسپاری رقومی در کتاب خانه ملی نروژ (1)

نوشته اِسوین آرنه سولباک (2) | ترجمه سودابه نوذری (3)

1. یک کتاب خانه رقومی ملی

کتاب خانه ملی نروژ (4) در سال 2006 برنامه بلند پروازانه رقومی سازی خود را آغاز کرد. هدف نهایی، تبدیل شدن به یک کتاب خانه ملی رقومی بود. کتاب خانه ملی رقومی فقط یک خدمت معمولی در وب نیست، بلکه راهی کاملاً نو در راستای تکمیل نقش کتاب خانه ملی است.

ملزومات تبدیل شدن به یک کتاب خانه ملی رقومی عبارت اند از:

- رقومی سازی منابع غیر رقومی

- گردآوری نسخه های اصلی رقومی مربوط به آثار غیر رقومی منتشر شده

- گردآوری انتشاراتی که فقط در قالب های رقومی موجودند

- مذاکره با صاحبان حقوق آثار برای دسترس پذیر کردن آثار آن ها در قالب های رقومی

- اجازه دسترسی کاربران به مجموعه های رقومی در هر زمان و مکانی که بخواهند.

همه این ها در دراز مدت نیازمند توجه عمیق و منابع فراوان است.

ص: 469


1- Implementation of digital deposit at the National Library of Norway
2- Svein Ame Solbakk: Digital Library Development, National Library of Norway, Mo i Rana, Norway; E-mail address: svein.solbakk@nb.no
3- عضو هیأت علمی سازمان اسناد و کتاب خانه ملی ایران nozari.sudabeh@gmail.com
4- The National Library of Norway

انتظار می رود رقومی سازی منابع رقومی نشده کتاب خانه ملی نروژ بین 25 تا 30 سال طول بکشد.

بیش از 50 نفر برای رقومی سازی منابع گوناگون به طور تمام وقت کار می کنند. هم اکنون 80 درصد کتاب ها (375000 عنوان) و 20 درصد روزنامه ها (16 میلیون صفحه) ی منتشر شده در نروژ، رقومی شده اند. افزون بر این ها، تعداد فراوانی از نشریات، عکس ها، دست نوشته ها، پوسترها، صفحات موسیقی و دیگر صفحات صوتی، ویدیو، فیلم و برنامه های رادیو و تلویزیونی رقومی شده اند.

هم چنین امضای چندین موافقت نامه با صاحبان آثار، امکان دستیابی به قالب های رقومی را فراهم کرده است. موافقت نامه بوک شلف (2012) (1) به کتاب خانه ملی حق دسترس کتاب های منتشر شده در سال 2000 یا قبل از آن را برای افراد دارای نشانی آی پی (2) نروژ داده است. در حال حاضر، 175000 عنوان کتاب برای مطالعه رایگان در نروژ در دسترس قرار دارد و انتظار می رود تا سال 2017 این رقم به 250000 عنوان برسد.

کتاب خانه ملی موافقت نامه هایی را نیز با روزنامه ها برای ایجاد امکان دستیابی به 35 عنوان روزنامه در کتاب خانه های نروژ به شکل رقومی امضا کرده است. دسترسی به 9 عنوان از این روزنامه ها برای همگان مقدور است. بر اساس این موافقت نامه ها، دسترسی به 50 درصد از صفحات روزنامه های رقومی یا و اسپار شده رقومی در کتاب خانه های نروژ فراهم شده است.

نمونه دیگر، امضای موافقت نامه ای با خبرگزاری رادیو اصلی نروژ است، که به موجب آن، هم اکنون دستیابی باز و رایگان به بیش از 36000 برنامه رادیویی برای همگان فراهم شده است. این برنامه ها، بخش های خبری رادیو از دهه 1930 تا دیروز را در برمی گیرد.

به هر حال، این مقاله بر مورد دوم و سوم از نکات کاربردی بالا تمرکز دارد. از این رو، این مقاله در ادامه به واسپاری میراث فرهنگی رقومی می پردازد.

2. واسپاری رقومی

نخستین و اسپاری رقومی در کتاب خانه ملی نروژ در پایان سال 2004 اجرایی شد. از آن زمان و اسپاری برنامه های رادیویی بنگاه خبررسانی نروژ (3) در قالب فایل آغاز و انتقال فیزیکی نوارهای صوتی متوقف شد. و اسپاری رقومی نخستین کانال پخش تلویزیونی در 2008 آغاز شد. هم اکنون، و اسپاری رقومی از طریق اینترنت برای همه برنامه های رادیو و تلویزیون سراسری نروژ اجرا می شود. افزون بر این ها،

ص: 470


1- Bookshelf agreement
2- IP
3- Norwegian Broadcast Corporation

اجرای و اسپاری رقومی برنامه های محلی بنگاه خبررسانی نروژ آغاز شده است.

برنامه سازان نیز مانند کتاب خانه ملی از رقومی شدن و اسپاری نفع می برند. این کار بسیار مؤثرتر و ارزان تر از ضبط برنامه ها بر روی نوار و حمل فیزیکی آن هاست.

اما اگر و اسپاری رقومی در مورد منابع چاپی اجرایی شود، کتاب خانه ملی، باز هم خواهان نسخه کاغذی آن هاست. از این رو، منفعت ناشر از واسپاری رقومی خیلی روشن نیست. افزون بر این ها، در خصوص روزنامه ها، کتاب خانه ملی برای جلوگیری از تولیدگران ریزفیلم، قرار است امکان دسترسی به نسخه رقومی روزنامه ها را در کتاب خانه های نروژ فراهم کند.

با این همه قانون و اسپاری نروژ، و اسپاری قانونی اجباری را به قالب انتشار [چاپی؟] محدود کرده است. در نتیجه، کتاب خانه ملی نمی تواند مدعی فایل های رقومی مربوط به انتشار کاغذی باشد. برای دریافت این فایل های رقومی، باید موافقت نامه ای را با ناشر در زمینه واسپاری رقومی امضا کنیم.

از این رو، کتاب خانه ملی نروژ از ناشران روزنامه ای نروژ برای هم کاری در حوزه رقومی سازی و واسپاری رقومی دعوت کرده است. بر پایه این هم کاری، کار رقومی سازی، اُ. سی. آر (1) کردن و مسئولیت حفاظت دراز مدت از فایل های اصلی رقومی سازی شده و واسپاری رقومی شده بر عهده کتاب خانه ملی است. ناشر 50 درصد هزینه های رقومی سازی را می پردازد و نسخه کاملی از محصولات [رقومی سازی شده] را دریافت می کند. با آغاز هم کاری در زمینه رقومی سازی، ما نیز واسپاری رقومی روزنامه مورد نظر را به اجرا در می آوریم.

در حال حاضر، با ناشران 35 عنوان روزنامه موافقت نامه امضا شده و برای افزایش عناوین فهرست موجود، مذاکراتی با ناشران روزنامه های دیگر در حال انجام است. تأکید ما بر بزرگ ترین روزنامه های نروژ است، اما هم زمان، خواهان نمونه هایی از عناوین آماده رقومی از سراسر کشور بوده ایم. برخی موافقت نامه ها محدود به واسپاری رقومی هستند، در حالی که تعداد قابل توجهی از ناشران نیز در رقومی سازی روزنامه های قدیمی هم کاری می کنند.

اگر چه تعداد 35 عنوان از 250 عنوان فعال به نظر زیاد نمی رسد، به خاطر تمرکز بر بزرگ ترین عناوین، [همین تعداد] نماینده درصد فراوانی از صفحات روزنامه ای منتشر شده سالانه نروژ هستند. حقیقت مهم آن است که به محض امضای یک موافقت نامه و اسپاری رقومی با ناشر، رقومی سازی انتشار کاغذی یک روزنامه متوقف شود. حاصل این کار صرفه جویی قابل توجهی برای کتاب خانه ملی است و نیز منابع به رقومی سازی انتشارات قدیمی روزنامه اختصاص می یابد.

ص: 471


1- Optical character recognition(optical character reader) (OCR)

افزون بر واسپاری رقومی روزنامه ها، کتاب خانه ملی قانون و اسپاری رقومی کتاب های الکترونیکی را از 2012 اجرا کرده است. هم اکنون، کتاب های الکترونیکی با قالب ایی پاب (1) و پی دی اف گردآوری و در انبار دراز مدت رقومی حفاظت می شوند.

3. یک راه حل برای واسپاری رقومی روزنامه ها

هدف آن بوده است که واسپاری رقومی برای عناوین روزنامه های فعال نروژ طی پنج سال اجرا شود. این یعنی این که قادر باشیم به طور روزانه، گردش کار رقومی تقریباً 250 عنوان روزنامه را کنترل و تکمیل کنیم.

هم چنین، ناشران، نظام های تولید رقومی متفاوتی را به کار می برند و گردش کارهای رقومی بسیار گوناگونی را اجرا کرده اند. از این رو برای اجتناب از به کارگیری 250 راه حل مختلف در واسپاری رقومی، کتاب خانه ملی یک استاندارد برای واسپاری رقومی روزنامه های نروژ تعریف کرده است. این استاندارد تعیین می کنند:

- نام فایل های واسپاری شده

- قالب فایل

- میزان وضوح تصویر

- روش تحویل (توزیع)

هر صفحه روزنامه باید یک فایل پی دی افی مجزا داشته باشد و تصاویر دست کم، به همان کیفیت فایل های مورد استفاده برای چاپ نسخه کاغذی تهیه شوند. همه فایل های شماره کامل یک روزنامه در فایل تار یا زیپ (2) قرار داده شوند. فایل بسته بندی شده باید در فایل سرور (3) ناشر، باقابلیت دسترسی برای کتاب خانه ملی، جای گیرد و همه صفحه های نسخه کاغذی روزنامه در این بسته گذاشته شوند.

قاعده نامگذاری برای صفحات منفرد چنین است:

< عنوان روزنامه - نام مستعار - منطقه - تاريخ - حجم - تعداد - شماره > -

< شماره ترتیب - شماره صفحه- شماره پیوست > . پی دی اف

یک نمونه واقعی - صفحه نخست ضمیمه خبری نسخه صبح روزنامه آفتن پوستن (4) در ژوئن 2006، در منطقه 1:

ص: 472


1- ePub
2- tar or a zip file
3- سرویس انتقال فایل ftp-server
4- Aftenposten

اَفتن پوستن - صبح - 200606071 - 1253-0011 - اخبار پی دی اف

قاعده نامگذاری برای فایل بسته بندی شده یک شماره چنین است:

< عنوان روزنامه - نام مستعار - منطقه - تاريخ - حجم - تعداد - شماره > زیپ. اتار.

حروف همه کلمات باید کوچک بوده و هیچ شاخه فرعی نباید داشته باشند. اسامی فایل در برگیرنده اطلاعات کامل برای انتشار مجدد روزنامه در فضای رقومی است.

به عنوان یک گزینه توصیه شده است، برای اطمینان از کیفیت، یک کد کنترل مخصوص فایل (1) برای شماره بسته بندی شده ایجاد شود و آن را در یک فایل مجزا به همراه فهرستی از اسامی همه فایل های آن شماره بسته بندی شده قرار داده شود. قاعده نامگذاری برای این فایل چنین است:

< عنوان روزنامه - نام مستعار - منطقه - تاريخ - حجم - تعداد- شماره > ام دی فایو. (2)

اگر عناصری تعریف شده برای یک روزنامه معین مطرح نشده باشد، «خالی» (3) گذاشته می شود. هنگام تعریف قاعده نام گذاری، پیچیده ترین روزنامه نروژ به عنوان نمونه مورد استفاده قرار گرفت. اغلب روزنامه ها نام های مستعار یا منطقه ندارند.

به عنوان یک قاعده، هر عنوان به طور روزانه از فایل سرور روزنامه ها گردآوری می شود. از این رو ما ناشری را می خواهیم که در فایل سرورش فضای کافی برای نگهداری شماره های 14 روز آخر وجود داشته باشد. در این روش برای احتمال بروز خطا، حافظه میانی (4) کم حجمی داریم.

نخستین گام بعد از انتقال فایل، تأیید شماره های روزنامه بسته بندی شده است. در صورت آماده بودن کد انتخابی مخصوص فایل، کد کنترل مخصوص بسته دریافتی با کد کنترل مخصوص فایل مقایسه و لیست فایل در مقابل فایل های بسته دریافتی چک می شود. اقدام بعدی تأیید درستی قالب پی دی اف با استفاده از جیهوو (2014) (5) است. در صورت تأیید دقیق بسته کامل، آن شماره روزنامه از فایل سرور ناشران پاک می شود. اگر چیزی به نظر اشتباه بیاید، نسخه معلق می ماند و ناشر برای دریافت فایل های درست، تماس می گیرد

ص: 473


1- md5 checksum
2- md5
3- null
4- Buffer بافر یا حافظه میانی، در تمام تجهیزاتی که نیاز به پردازش دارند، وجود دارد. بافر وظیفه یکسان سازی و متعادل کردن سرعت پردازش های متفاوت را بر عهده دارد. در کل حافظه امر انتقال اطلاعات به صورت مستقیم از طریق حافظه بافر انجام می گیرد. اطلاعات در هر مرحله وارد بافر شده و سپس به مقصد منتقل می شود. مترجم
5- JHOVE

گام بعدی اجرای فایل های موجود در شماره روزنامه توسط نرم افزار داک ورکس (2014 (1) به منظور استخراج متن صفحات و قالب آن با قالب ایکس ام ال / آلتو (2014) (2) است. بیشتر صفحات، متن مورد استفاده مستقیم را پنهان کرده اند، اما اغلب بخش ها دارای عناصر گرافیکی بوده و بنابراین توسط یک موتور او سی آر استخراج متن اجرا می شوند. این شیوه ممکن است به طور خاص، مناسب آگهی ها باشد. فایل های ایکس ام ال / آلتو برای نمایه سازی متن روزنامه ها در بخش جستجوی خدمات کتاب خانه رقومی و برای فعال سازی های لایت نقاط جستجو (3) استفاده می شوند.

بعد از نرم افزار داک ورکس، دستیابی کیفی به فایل های جی پگ 20004 (2007) (4) به عنوانی راهی منحصر به فرد در مدیریت روزنامه های رقومی و و اسپرده شده رقومی به کتاب خانه رقومی ما، برای هر صفحه آغاز می شود.

سپس تمام فایل های مرتبط با آن شماره روزنامه در یک محفظه مَتس (2014) (5) گذاشته می شوند و فراداده از نام فایل استخراج و در مِیوِس (6) (2014)، پایگاه داده مورد استفاده کتاب خانه ملی برای انواع گوناگون شی رقومی، جای داده می شود. محفظه کامل مَتس در زیرساخت حفاظت دراز مدت رقومی ما گذاشته شده است، فایل های دسترسی به سرور تصویری ما منتقل شده اند و فایل های مَتس و ایکس ام ال / آلتو باعث جستجوگر و دسترس پذیری شماره روزنامه در کتاب خانه رقومی ما می شوند.

اگر روزنامه از کپی رایت خارج شده باشد، یا موافقت نامه ای اجازه آن را داده باشد، متن برای موتورهای جستجوی خارجی قابل دسترس می شود. و در عمل خدمات ما با اجازه دانلود یک نسخه پی دی اف با متن پنهان عرضه می شود. پی دی اف در انتقال از فایل های جی پگ 2000 به فایل های متناظر ایکس ام ال / آلتو تولید شده است. با این وجود این روش بندرت در روزنامه های واسپاری شده رقومی انتخاب می شود، اما برای روزنامه های قدیمی رقومی شده بیشتر مطرح شده است.

تاکنون، و اسپاری رقومی برای 15 عنوان روزنامه به اجرا درآمده است. بر پایه گردش کار رقومی، ناشر برای تحویل نسخه ای به کتاب خانه ملی که با استانداردهای مدون، تأیید شده باشد، تمایل دارد زمان تقویمی زیادی را صرف کند. هم چنین، تغییر در گردش کار ناشر اغلب چالش های غیر قابل انتظاری را ایجاد می کند.

گردش کار در کتاب خانه ملی تا مقدار زیادی باید خودکار انجام شود. با این وجود، عوامل مهم بسیاری

ص: 474


1- docWorks
2- XML/ALTO
3- search hits
4- JPEG2000 files
5- METS container
6- Mavis

به نیروی کار انسان نیازمند دارد. نخست این که الگوهای انتشاراتی 250 عنوان فعال متنوع هستند. برخی چند شماره در روز منتشر می کنند، در حالی که برخی دیگر فقط یک بار در هفته منتشر می شوند. تاکنون، نظارت بر دریافت نسخه رقومی یک عنوان روزنامه معین مطابق با الگوی انتشاراتی مورد انتظار، به صورت دستی انجام گرفته است. اگر نسخه در خواستی یافت نشود، ناشر باید به صورت دستی برای حل مسئله تماس بگیرد. این شیوه ممکن است برای انجام 15 عنوان عملی باشد، اما برای انجام دستی 250 عنوان بسیار زمان بر است.

هم چنین تاکنون، سیستم، اختلالی را در گردش کار که ممکن است موجب توقف یک شماره روزنامه شود، گزارش نکرده است. از این رو به منظور کشف اختلالات و برطرف کردن مشکلات پیش آمده در حین کار، تلاش فراوان ضرورت دارد.

برای این که قادر به متناسب سازی و اسپاری رقومی برای همه عناوین روزنامه های فعال باشیم، نظام جدید توسعه یافته ای ایجاد شده که قرار است هدف آن، پشتیبانی از واسپاری رقومی روزنامه ها باشد. اخیراً این نظام به صورت آزمایشی انجام می شود و قرار است در سپتامبر به مرحله تولید برسد.

الگوی انتشاراتی مورد انتظار برای هر عنوان در داخل نظام گذاشته شده و نظام در واسپاری هر عنوان بر اساس انتظارات، نظارت می کند. اگر اختلالی رخ دهد، توسط نظام ای میلی به ناشر درخواست کننده نسخه مورد نظر، ارسال می شود.

هم چنین، مراحل مختلف گردش کار رقومی را کوتاه می کند و در صورت بروز اختلال، اخطار می دهد. نظام داشبوردی دارد که در آن تصویر کامل را نمایش می دهد. به این معنی که اگر خطایی در مورد هر عنوان و اسپاری شده رخ دهد، در این داشبورد نشان داده می شود. افزون بر این، وضعیت هر عنوان منحصر به فرد ممکن است در نظام نمایش داده شود. هنگام بر طرف کردن یک خطا، اپراتور ممکن است وضعیت جدیدی را برای اطلاع دادن به نظام برای محافظت از بروز اختلال ترتیب دهد.

در حال حاضر، وضعیت نظام ها امیدوار کننده به نظر می رسد و مشتاقانه منتظریم در پاییز به بهره برداری برسند.

4. راه پیش رو

کتاب خانه ملی اخیراً در حال مذاکره با گروهی ادغام یافته از روزنامه هاست (حدود 80 عنوان) و انتظار می رود در سال 2014، موافقت نامه ای در زمینه و اسپاری رقومی با آنان امضا کنیم. در این صورت، واسپاری رقومی 80 عنوان جدید طی دو تا سه سال به انجام می رسد. این امر برای ما، نقطه عطف بزرگی در واسپاری رقومی روزنامه هاست و به ما مجوز اختصاص قابل توجهی از منابع رقومی شده

ص: 475

انتشارات قدیمی را خواهد داد.

هم چنین تجدیدنظر قانون و اسپاری نروژ در دستور کار قرار گرفته است و انتظار می رود شامل حق درخواست نسخه اولیه رقومی انتشارات کاغذی باشد. اگر چنین اصلاحی صورت گیرد، کتاب خانه ملی را به افزایش واسپاری رقومی در سطح بالاتری قادر خواهد کرد. به هر روی، کتاب خانه ملی تا آن جایی که ممکن است، تمرکز بر عقد موافقت نامه های جدید برای اجرای واسپاری رقومی عناوین روزنامه های فعال نروژ ادامه خواهد داد.

هم چنین نظام حفاظتی پیشرفته جدیدی برای گسترش دیگر انواع انتشارات رقومی طراحی شده است. قبلاً این کار برای سازگار کردن نظام با حمایت از واسپاری رقومی رادیو و تلویزیون ادامه یافته بود. در سال های گذشته تعداد کانال های پخش رادیو و تلویزیون در سطح کشور به طور چشم گیری افزایش یافته و از این رو نیاز به نظام حمایتی آشکار شده است.

گام بعدی تطبیق نظام برای حمایت از واسپاری رقومی نشریات است. ما قبلاً موافقت نامه هایی را برای رقومی سازی عناوین قدیمی با چند ناشر مجلات نروژی امضا کرده ایم. گام مشخص بعدی، واسپاری رقومی است.

5. حفاظت وبی

حفظ میراث فرهنگی نروژ در وب به ملزومات کاملاً متفاوتی نیاز دارد. پانزده سال است که کتاب خانه ملی نروژ با ارائه راه حل هایی برای ذخیره سازی و حفاظت محتوای موجود در وب، فعالانه کار کرده است. نخستین ذخیره سازی کامل صفحات با دامنه «ان اُ،» از 2001 تا 2003 صورت گرفت. تا 2003، کتاب خانه های ملی کشورهای اسکاندیناوی در این ارتباط در طرح آرشیو وب اسکاندیناوی (1) باهم هم کاری کردند. در سال 2003، کشورهای اسکاندیناوی به طرح بین المللی پیوستند و کنسرسیوم بین المللی حفاظت اینترنت (آی پی سی) (2) را همراه با کتاب خانه های ملی (3) و آرشیو اینترنت (4) تشکیل دادند. کنسرسیوم بین المللی حفاظت اینترنت (2014) ایجاد شد تا نیروی محرک در حوزه آرشیو وب در سطح بین المللی باشد و تا امروز 49 مؤسسه عضو از 25 کشور شامل کتاب خانه های ملی، دانشگاهی و برخی فراهم کنندگان خدمات منطقه ای دارد.

ابزارهای زیادی توسط اعضای آی پی سی ارائه شده است که توصیف اغلب آن ها در وب سایت

ص: 476


1- Nordic Web Archive project
2- International Internet Preservation Consortium (IIPC)
3- National Libraries
4- Internet Archive

این کنسرسیوم آمده است. تعداد قابل توجهی از ابزارها به صورت متن باز (1) قابل دسترس هستند. مهم ترین ابزارها عبارت اند از هِریتریکس (2) برای ذخیره سازی صفحات وب و اُپن وِی بَک (3) ویژه دستیابی به آرشیوهای وب. هر دوی این ابزارها توسط آرشیو اینترنت، با کمک سایر اعضای آی پی سی ارائه شده اند. اخیراً «آی پی سی در جریان کسب مسئولیت بیشتر برای توسعه آینده این ابزارهای مهم در محتوای آرشیو وب قرار گرفته است.

هم اکنون، آرشیو وب نروژ بیش از هشت میلیارد فایل دارد. از 2008 به خاطر مباحثات سیاسی در حوزه مسائل حریم خصوصی، ذخیره سازی کامل دامنه به پایان نرسیده است. تقریباً یک هزار سایت، به دفعات و به طور هم زمان در حال انجام گردآوری بوده اند. گردآوری صفحات نخست ساعتی انجام می شود، در حالی که گردآوری بقیه در فواصل منظم انجام می گیرد. ضروری است مالک سایت را قبل از آغاز گردآوری مطلع سازیم.

قبلاً ذکر شد که انتظار می رود، تجدید نظر قانون و اسپاری نروژ چگونگی کنترل حریم خصوصی را در آرشیوسازی صفحات وب روشن نماید؛ بنابراین کتاب خانه ملی اخیراً در حال آماده سازی است تا بار دیگر ذخیره سازی کامل دامنه وب نروژ را افزایش دهد. هم چنین، کتاب خانه ملی موافقت نامه هایی را با چند مالک سایت هم برای حفظ پایگاه های آن ها و هم دستیابی به آرشیوهای وب سایت های آن ها امضا کرده است. با این حساب، کتاب خانه ملی همراه با آرشیو پایگاه های دولتی، یک آرشیو وبی با محدودیت دسترسی باز به آرشیوهای و بی این وب گاه ها ایجاد خواهد کرد.

6. فرجام سخن

کتاب خانه ملی از منابع انسانی زیادی برای کنترل و اسپاری قانونی مواد کاغذی استفاده می کند. متأسفانه، وقتی واسپاری رقومی منابع چاپی آغاز شود، نسخه های کاغذی انتشارات نیز هنوز باید کنترل شوند؛ بنابراین کارکنانی ویژه کنترل و اسپاری رقومی وجود ندارد. با این حال باید اذعان کرد که واسپاری رقومی نیز نیازمند منابع انسانی است.

با ارائه ابزاری جدید برای مدیریت (کنترل) واسپاری رقومی روزنامه ها، گام بزرگی به سوی توانمند کردن افزایش واسپاری رقومی به طور چشم گیر برداشته می شود. هنوز، نیاز به بازبینی و اسپاری رقومی هم از منظر نگهداری نظام های فناوری اطلاعات و ارتباطات (4) و هم از منظر تضمین کیفیت واسپاری

ص: 477


1- Open Source
2- Heritrix
3- OpenWayback
4- ICT

قانونی وجود دارد.

تا تجدید نظر در قانون واسپاری برای پایان دادن به نسخه رقومی انتشارات کاغذی نیاز به تمرکز بر مذاکره و تدوین موافقت نامه با ناشران برای قادر کردن به دریافت نسخه های رقومی وجود دارد.

با افزایش چشمگیر و اسپاری رقومی، می توانیم تمرکز بیشتر رقومی سازی منابع را به مواد قدیمی اختصاص دهیم؛ بنابراین، به هدفمان، کتاب خانه ملی رقومی نزدیک تر می شویم.

حفاظت حداقلی مهم ترین بخش های دامنه و ب ملی نیز اهمیت دارد. تاریخ کوتاه وب گسترده جهانی تاکنون نشان داده است که میراث فرهنگی کشورها در وب بسیار ناپایدار و فرّار است. از این رو، کتاب خانه ملی نروژ برای حمایت از تمرکز بین المللی بر ذخیره سازی و حفاظت میراث ملی موجود در وب گسترده جهانی و نیز ایجاد دستیابی به آرشیوهای وب برای اهداف پژوهشی و سند پردازی، به ایفای نقش فعال خود در کنسرسیوم بین المللی حفاظت اینترنت ادامه خواهد داد.

منابع

:Bookshelf agreement (2012) Contract regarding the digital dissemination of books (Bokhylla/The Bookshelf). [Online] Available from

http://www.nb.no/content/download/997/16468/file/Bookshelf Contract.pdf. [Accessed 22 July 2014]

DocWorks (2014) Content Conversion Specialists. [Online] Available from: http://content-conversion.com/?lang=endocworks-2. [Accessed 27 July 2014]

IIPC (2014) International Internet Preservation Consortium (IIPC). [Online] Available from: http://netpreserve.org/. [Accessed 22 July 2014]8

[JHOVE (2014) JHOVE Free Software downloads at SourceForge.net. [Online] Available from: http://sourceforge.net/projects/jhove/. [Accessed 25 July 2014

JPEG2000 (2007) JPEG2000. [Online] Available from: http://www. jpeg.org/jpeg2000/. [Accessed 25 July 2014]

ص: 478

Mavis (2011) Feenyx. [Online] Available from: http://www.feenyx.com.au/.[Accessed 27 July 2014]

METS (2014) Metadata Encoding and Transmission Standard (METS) Official Web site. [Online] Available from: http://www.loc.gov/standards mets/. [Accessed 25 July 2014]

Solbakk, S.A. (2012) Digital preservation at the National Library. Meta, 3, p.17-21. Available from: https://www.notur.no/sites/notur.no/ files/publications/pdf/meta_2012_3.pdf. [Accessed 22 July 2014]

XML/ALTO (2014) ALTO: Technical Metadata for Optical Character Recognition (Standards, Library of Congress). [Online] Available from: http://www.loc.gov/standards/alto/about.php. [Accessed 25 July 2014]

ص: 479

چکیده

در بسیاری از کشورها، مردم در مورد عادات مطالعه کودکانشان نگران هستند. علاوه بر این، بسیاری از آن ها فکر می کنند صرف مدت زمان طولانی و به دور از مطالعه برای تماشای تلویزیون و بازی ها نه تنها مهارت های مطالعه بلکه به طور ویژه خیال پردازی کودکان را نیز کاهش می دهد. ما نمی توانیم ادعا کنیم که چنین پدیده ای وجود ندارد، ولی این بازی ها، شکل جدیدی از داستان سرایی و تعاملات اجتماعی برای نسل جوان هستند. ادبیات، تخیل و در نهایت یادگیری شخصی همواره در داستان سرایی و تعاملات اجتماعی وجود دارد. ما باید از این حقیقت برای ایجاد انگیزه در زمینه پیشبرد سواد و مطالعه استفاده کنیم. این مقاله (اِن اِف سی) را بر اساس بازی های واقعی ترکیبی چند نفره «مسابقه ادبیات (1) «شرح می دهد که چگونه سبب ایجاد انگیزه در کودکان برای یافتن اطلاعات در مورد کتاب ها، به کارگیری اطلاعاتشان در گروه برای حل چالش های بازی و در نهایت آشنایی با کتاب خانه می شود. بر طبق مطالعات آزمایشی ما، بازی مفهومی جذاب و برانگیزاننده است.

کلید واژه ها: اِن اِف سی - بازی های آموزش محور- مطالعه - کتاب خانه - کودکان

ص: 480


1- The Literature Race

ترکیب ابعاد رسانه های نوشتاری و رقومی در یک بازی ماجراجویی غیر خطی مبتنی بر اِن اِف سی برای کودکان

اشاره

*ترکیب ابعاد رسانه های نوشتاری و رقومی در یک بازی ماجراجویی غیر خطی مبتنی بر اِن اِف سی (1) برای کودکان (2)

نوشته آنتی کوویستو (3) ، هاری کِتامو (4) و اِرو هامیس (5) | ترجمه فریبا هاشمی (6)

1. مقدمه

در بسیاری از کشورها، مردم در مورد عادات مطالعه کودکانشان نگران هستند. علاوه بر این، بسیاری از آن ها فکر می کنند صرف مدت زمان طولانی و به دور از مطالعه برای تماشای تلویزیون و بازی ها نه تنها مهارت های مطالعه بلکه به طور ویژه خیال پردازی کودکان را نیز کاهش می دهد (گرینفیلد 2009، (7) ). ما نمی توانیم ادعا کنیم که چنین پدیده ای وجود ندارد، ولی این بازی ها، شکل جدیدی از داستان سرایی

ص: 481


1- Near Field Communication (NFC) گونه ای وسیله ارتباطی بی سیم بین دو دستگاه در مجاورت هم دیگر است که در فاصله های کوتاه (حداکثر چند سانتی متر) کاربرد دارد (NFC) جایگزینی برای انتقال اطلاعات و فایل ها بین دو دستگاه موبایل توسط بلوتوث است که برخلاف بلوتوث نیازی به صرف زمان برای جستجوی دستگاه های نزدیک ندارد و به سادگی و با نزدیک کردن دستگاه دوم قابل استفاده است. (NFC) از روش های افزایش امنیت نظیر الزام به تایید برقراری ارتباط توسط دستگاه دوم هم پشتیبانی می کند.
2- Combining the Dimensions of Written and Digital Media in a NFC-based Non-linear Adventure Game for Children
3- Antti Koivisto Satakunta University of Applied Sciences, Pori, Finland
4- Harri Ketamo: Satakunta University of Applied Sciences, Pori, Finland
5- Eero Hammais: Satakunta University of Applied Sciences, Pori, Finland
6- کارشناس ارشد سازمان اسناد و کتاب خانه ملی
7-

و تعاملات اجتماعی برای نسل جوان هستند. ادبیات، تخیل و در نهایت یادگیری شخصی همواره در داستان سرایی و تعاملات اجتماعی وجود دارد. ما باید از این حقیقت برای ایجاد انگیزه در زمینه پیشبرد سواد و مطالعه استفاده کنیم.

این مقاله (اِن اِف سی) را بر اساس بازی های واقعی ترکیبی چند نفره «مسابقه ادبیات «شرح می دهد که چگونه سبب ایجاد انگیزه در کودکان برای یافتن اطلاعات در مورد کتاب ها، به کارگیری اطلاعاتشان در گروه برای حل چالش های بازی و در نهایت آشنایی با کتاب خانه می شود. این بازی توسط معلمان و دانش آموزان در دانشگاه علوم کاربردی ساتا کونتا (1) با هم کاری کتاب خانه شهرداری لوویا (2) در فنلاند طراحی و اجرا شد.

این بازی برای کودکان 11 تا 15 ساله باهدف آشنایی آن ها باسواد و کتاب خانه ها انتخاب شده است. با این حال، اهداف مختلف پنهانی پشت طراحی این بازی وجود دارد: 1) به آموزش کارگروهی نیاز دارد 2) چون کودکان در کتاب خانه قدم می زنند، کمی ورزش می کنند و 3) حل تکالیف، نیازمند یادگیری دانش جدید مانند تاریخ، جغرافیا و زیست شناسی است.

به کارگیری اِن اِف سی و آر اِف آی دی (3) در طراحی بازی به طور مثال در بازی های اجتماعی تلفن همراه با ابعاد آموزشی، با تجربه های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده و تعاملات فیزیکی بین بازیکنان مورد مطالعه قرار گرفته است. (ادواردز، کولتون و ناندوانی 2011؛ (4) گاریدو، میرز، روئیٹ وگومز - نیتو 2011، (5) ).

بنابراین موقعیت بازی های مبتنی بر اِن اِف سی و موقعیت آگاه رابط کاربری اِن اِف سی، به کاربران اجازه می دهد که در یک واقعیت ترکیبی بازی کنند. جایی که آن ها می توانند با اشیای واقعی و مجازی در تعامل باشند. (رشید (6) ، کولتون، ادواردز و بمفورد 2006، (7) براول، گریبش، هاولایس و واگنر (8) ،

ص: 482


1- Satakunta University of Applied Sciences (FInland)
2- Luvia municipality library (Finland)
3- Radio Frequency Identification(RFID) سامانه بازشناسی با امواج رادیویی: سامانه شناسایی بی سیمی است که قادر به تبادل داده ها به وسیله برقراری اطّلاعات بین یک Tag که به یک کالا، شیّ، کارت و ... متّصل شده است و یک بازخوان (Reader) است. سامانه های RFID از سیگنال های الکترونیکی و الکترومغناطیسی برای خواندن و نوشتن داده ها بدون تماس بهره گیری می کنند.
4- Nandwani, Coulton Edwards
5- Garrido, Miraz, Ruiz Gomez-Nieto
6- Rashid
7- Bamford
8- Broll, Graebsch, Holleis Wagner

2010؛ و ایک (1) ، کولتون، بمفورد و ادواردز، 2008؛ سانچز، کورتس، ریئکی و اوخا 2011، (2) ).

در این محیط، از اِن اِف سی و آر اِف آی دی در کنترل کننده های بازی دستگاه تلفن همراه استفاده شد.

ما در این تحقیق، از طریق اِن اِف سی که در کنترل کننده بازی تلفن همراه به کار رفته است به شی متصل می شویم، اما این اتصال فقط برای یک شی انجام نمی شود. راهنما به محتوای متنی شی که در کنترل کننده بازی قرار دارد به منظور کنترل داستان سرایی وصل می شود. به عبارت دیگر، در رویکرد ما، اتصال به محتوای داستان از طریق اِن اِف سی صورت می گیرد.

2- روش تحقیق

آزمایش ها تجربی در شهرداری لوویا در سپتامبر 2013 که شامل 15 دانش آموز کلاس پنجم (11-12 سال) در یک گروه و ماه مه 2014 شامل 31 دانش آموز کلاس پنجم در دو گروه انجام شد. روش تحقیق برای همه گروه ها به این شرح بود:

دانش آموزان کلاس ها به گروه های 4 یا 5 نفری تقسیم شدند و به هر گروه یک تبلت نکسوس (3) داده شد. دانش آموزان دستورالعمل بازی را به صورت فشرده در حد 3 دقیقه آموزش دیدند. دستورالعمل ها و پشتیبانی های بیشتر زمانی که احساس نیاز می شد ارائه می گردید. شناسه گرهای نوشته شده، فارغ از هر یادداشت دیگری در تشخیص افراد به کار رفته می رفتند. مدت زمان بازی تقریباً 40 دقیقه بود. پژوهشگران و کتابداران در طول بازی اجازه داشتند فقط به صورت کلامی دانش آموزان را کمک کنند. مثلاً آن ها اجازه نداشتند در بازی شرکت کنند. پژوهشگران در تمام مدت، بازی را مشاهده می کردند و در پایان بازی دیدگاه های خود را در موضوع های زیر مطرح کردند. 1) تجربیات کاربر در اولین برداشت شامل چه چیزهایی بود؟ 2) چه چیزی سخت بود، چه چیزی آسان و یا خسته کننده بود؟ و چه نوع فعالیت اجتماعی در طول بازی اتفاق افتاد؟ 3) آیا تجربه های آموزشی مفید بودند و یادگیری سرگرم کننده بود؟

سؤالات تحقیقی بیشتر عبارت بودند از: الف) چگونه بازیکنان بازی را پذیرفتن ب) تعامل کاربران به اندازه ی کافی آموزنده بود؛ ج) آن ها چه چیزهایی درباره کتاب خانه یاد گرفتند و د) احساس آن ها هنگام استفاده از تبلت به عنوان پویشگرهای کتاب چه بود؟

ص: 483


1- Vajk
2- Sánchez, Cortés, Riekki Oja
3- Nexus tablets

3- مسابقه ادبیات - مفهوم بازی

*مسابقه ادبیات (1) - مفهوم بازی

بازی برای تلفن همراه و نسخه فعلی بازی به طور ویژه برای تبلت های نکسوس با نظام عامل اندروید طراحی شده است. از لحاظ فنی نظام عامل اندروید ساده ترین سطح برای شروع بود و از اِن اِف سی پشتیبانی می کرد. ما سعی کردیم آن را تا جایی که ممکن باشد به صورت دلخواه تنظیم کنیم. این بازی به صورت تک نفره هم می تواند انجام شود اما برای کار گروهی مناسب تر است. اگر بازی با گروه های 3 تا 5 نفری انجام شود، کسی که تبلت را در دست دارد پویش (2) کتاب را انجام می دهد (تصویر 1)، در حالی که دیگران به طور فعال می توانند کتاب ها را پیدا کنند و اطلاعات را از رایانه کتاب خانه جستجو کنند. داستان غیر خطی همیشه متفاوت خواهد بود مثلاً زنجیره کتاب هایی که باید پیدا کنند هرگز مشابه نخواهد بود. مسابقه ادبیات طوری طراحی شده که ابعاد رقومی رسانه ها را با دنیای نوشتاری کتاب ها ترکیب کند. هدف از این مأموریت، کمک به کودکان است تا آن ها با کتاب خانه آشنایی پیدا کنند. علاوه بر آن، کتاب هایی که برایشان جذابیت دارد پیدا کنند که بعداً آن ها را بخوانند. در این مسابقه سادگی بازی حفظ شده است و تمرکزش روی جستجوی کتاب و پویش کتاب هایی است که درست مطابق

سؤالات هستند.

عکس

تصویر 1- جستجوی کتاب ها به صورت گروهی

ص: 484


1- The Literature Race
2- scanning

هنگام شروع بازی، یک فیلم پخش می شود که در آن نماینده ادبی می گوید که توطئه ای علیه کتاب خانه شما در شرف وقوع است. شما یک راه حل برای جلوگیری از این توطئه دارید و آن پیدا کردن رمزی است که در پیام های آتی پنهان شده است. داستان مسابقه بسیار ساده و در همان ابتدا نمایش داده می شود. بازیکنان باید به عنوان دست های کمکی نماینده کتاب خانه کار کنند و کتاب خانه را از این بحران حفظ کنند. برای تکمیل بازی، بازیکنان باید 30 عنوان کتاب صحیح را پیدا و صفحه عنوان آن ها را پویش کنند.

با شروع فیلم (تصویر 2)، بازیکنان نکته ای را برای پیدا کردن اولین کتاب به دست می آورند. نکته، کلمه ای است که باید در نام اولین کتاب وجود داشته باشد که توسط قرائتگر اِن اِف سی دستگاه تلفن همراه پویش می شود. اگر کلمه مورد نظر مثلاً «دنیا «باشد، بازیکنان می توانند به عنوان مثال کتاب «دور دنیا در هشتاد روز «را پویش کنند. پس از آن، نام کتاب بعدی که پویش می شود باید شامل یکی از کلمه هایی باشد که در کتاب قبلی وجود داشت به جز کلمه دنیا «که مورد استفاده قرار گرفته است. همان کلمات بیشتر از یک بار نمی توانند استفاده شوند زیرا مانع از این می شود که بازیکنان همان کتاب را بارها و بارها حلقه وار پویش کنند.

عکس

تصویر2 - فیلم دستور العمل يافتن کتاب ها

ص: 485

پس از هر اشتباه (پویش کتاب نامربوط، نیافتن سریع کتاب یا از دست دادن همه نقاط مثبت) یک ویدئو کلیپ کوتاه نشان داده خواهد شد که درباره اشتباهی که رخ داده توضیح می دهد. هر چند بازیکنان یک فرصت از مجموع سه فرصتی که به آن ها داده شده است را از دست می دهند. پس از گذشت مدتی از بازی، فیلم های دیگری برای تشویق بازیکنان نشان و یا اگر نیاز باشد بازخوردهایی درباره نحوه رفتارشان در کتاب خانه داده خواهد شد. چالشی که در این نوع تولید است سبب می شود که یک نوشته را برای بازی غیر خطی به اندازه کافی انعطاف پذیر سازد. در پایان وقتی که 30 کتاب پیدا شد یا تمام فرصت ها از دست رفت، بازیکنان در پایان فیلم اطلاعاتی درباره امتیازشان کسب خواهند کرد. امتیاز بازی از سه بخش تشکیل شده است:

1- آیا بازیکن توانست با سرعت کتاب درست را پیدا کند؟

2- آیا بازیکن به خوبی قوانین کتاب خانه را اجرا کرده است؟ (مثلاً در کتاب خانه ندویده یا با صدای بلند صحبت نکرده است)

3- چه تعداد از کتاب ها، درست انتخاب شده اند؟

این بازی طوری طراحی شده که جالب و سرگرم کننده باشد و در عین حال سبب تشویق و ترغیب کودکان برای آمدن به کتاب خانه شود. این بازی نوعی تعدیل کننده هم به شمار می رود: شتاب سنج روی تبلت، دویدن ها را ثبت می کند و هنگامی که بازیکن ها در کتاب خانه می دوند به آن ها اخطار می دهد و امتیاز آن ها را کاهش می دهد. هم چنین میکروفون به عنوان کنترل کننده در تبلت ها مورد استفاده قرار گرفته است به این معنی که اگر بازیکن و یا گروه بلند صحبت کنند، امتیازشان کم و به آن ها اخطار داده می شود تا آهنگ صدایشان را پایین بیاورند.

وقتی بازیکن کتاب را پیدا می کند و اطمینان دارد که آن را درست یافته، کتابش را نزدیک تبلت قرار می دهد و بازی برچسب آر اِف آی دی را که در پشت کتاب قرار داده شده را می خواند (تصویر 3). در کتاب خانه لوویا برچسب آر اِف آی دی در همه کتاب ها وجود دارد، در حالی که در کتاب خانه های دیگر این برچسب ها نصب نشده است. امتیازی که هنگام پویش کتاب صحیح به بازیکن داده می شود او را تشویق به یافتن کتاب بعدی می کند. در بازی مسابقه ادبیات، بازیکن یا گروه، ورزش های نامحسوسی را نیز انجام می دهند (در طول بازی، بازیکن یک تا دو کیلومتر در کتاب خانه قدم می زند).

ص: 486

عکس

تصویر 3) پویش کتاب ها

بازی های زیادی که ما بشناسیم و در ساخت آن از فناوری اِن اِف سی یا آر اِف آی دی استفاده شود وجود ندارد و از این بازی ها تعداد زیادی که به طور ویژه برای کتاب خانه ها طراحی و ساخته شده باشد نیز وجود ندارد. یکی از دلایلش این است که تعداد دستگاه هایی که از اِن اِف سی پشتیبانی کنند بسیار کم هستند و کتاب خانه ها نیز فضایی برای این بازی ها ندارند و به عنوان محلی برای بازی دیده نمی شوند. ما می خواستیم این تعصبات را بشکنیم و نمونه اولیه این بازی را در کتاب خانه با کسانی که قبلاً در این نوع تحقیقات با ما کار کرده اند گسترش دهیم. ما تصمیم گرفتیم که از اِن اِف سی به عنوان رابط تعاملی بازی - کاربر استفاده کنیم، برای این که ما فکر می کنیم پتانسیل های زیادی در آن وجود دارد. کاربر می تواند فراتر از روش سنتی (لمس صفحه و موارد محتمل دیگر) با بازی های موبایل (تلفن همراه) تعامل داشته باشد. با فناوری اِن اِف سی بازیکن حقیقتاً می تواند با بازی تعامل داشته باشد و بازی به رفتار فیزیکی شما واکنش واقعی نشان می دهد. نسخه هایی که در آینده طراحی خواهد شد ممکن است بازی را برای ارائه خدمات به اهداف دیگری تغییر دهد. برای مثال: اگر ما

بخواهیم به کودکانمان درس تاریخ را آموزش دهیم ما می توانیم برنامه بازی را به کلمات مربوط به تاریخ و دیگر دروس تغییر دهیم.

بازی هایی که به صورت گروهی اجرا می شود به کودکان یاد می دهد که چگونه نقش هایشان را در موقعیت های کار گروهی مدیریت کنند. نقش های مختلفی وجود دارد که قبلاً ذکر شده است: جستجوگر اطلاعات بر روی رایانه کتاب خانه، نماینده جستجوی کتاب ها در قفسه، یک سرگروه و کسی که تبلت را حمل می کند. این نقش ها می تواند در طی بازی تغییر کند و این تغییر نقش ها به کودکان کمک می کنند تا وظایف مختلف را در کتاب خانه یاد بگیرند. هم چنین حق آن هاست که

ص: 487

از کتابدار درخواست کمک کنند. کودکان گرایش طبیعی سمت بازی ها دارند. بازی سبب سرگرمی کودکان می شود و موقعیت مناسب بازی، کار گروهی را به طور نامحسوس به آن ها آموزش می دهد. آن ها اطلاعات بیشتری در کار گروهی کسب می کنند و تجربیات خوبی را در کار گروهی برای آینده به دست می آورند.

این بازی اخیراً گسترش زیادی یافته است، بازی در زمان تحقیق به صورت طرح اولیه اجرا و دو بار آزمایش شد. در بخش بعد، نتایج خوبی که تاکنون از میان یافته ها به دست آمده است، بیان می شود.

4- بحث و نتیجه گیری

نتایج مورد بحث در این مقاله از دو آزمون مختلف جمع آوری شده است. اولین آزمون در سپتامبر 2013 (تعداد 15 نفر) و دومین آزمون در می 2014 (با تعداد 31) برگزار شد. گروه هدف در این آزمون کودکان سنین 11 تا 12 سال بودند و در مجموع 46 کودک در سه کلاس مختلف در این بازی شرکت داشتند. بازی در کتاب خانه شهرداری لوویا در فنلاند مورد آزمون قرار گرفت و بازیکنان از مدرسه محلی در پایه پنجم بودند.

هر دو آزمون با ساختار مشابه اتفاق افتاد. در ابتدا دستورالعمل های کوتاه در مورد چگونگی بازی به بازیکنان داده شد و هدف از انجام بازی برای آن ها تشریح شد. سپس دانش آموزان به گروه های 3 تا 5 نفری تقسیم شدند و به آن ها زمان آزاد برای بازی بین 35 تا 45 دقیقه داده شد. بعد از این که گروه به اندازه کافی بازی کردند، مصاحبه کوتاهی با دانش آموزان صورت گرفت که بیشتر درباره احساس آن ها از بازی و چگونگی پذیرش بازی بود. مصاحبه ها نیز شامل نظرات آزاد آن ها درباره بازی بود. برخی مشاهدات در طی بازی جمع آوری شده بودند که از آن ها جزییات قابل درک بیشتری از چگونگی انجام بازی توسط دانش آموزان به دست آمد.

سؤالات طوری تنظیم شده بودند که احساس بازیکنان را دریافت کند مانند کسانی که بازی می کردند به خوبی می توانستند اشکالاتی را که در کد مدرک بود پیدا کنند یا رفتارهای اشتباه را بفهمند. ما باید به یاد داشته باشیم که بازی هنوز در مرحله بتا است تا زمانی که آزمون برگزار شود. ما می خواستیم دریابیم الف) چگونه بازیکنان خود را با بازی وفق می دهند ب) آیا تعامل بین کاربران به اندازه کافی آموزنده بود ج) آیا آن ها درباره کتاب خانه چیزی یاد گرفته اند د) احساس آن ها هنگام استفاده از تبلت به عنوان یک پویشگر کتاب چگونه بود.

زمانی که آزمون آغاز شد، بازیکنان مشتاق بودند تا بازی را به سرعت شروع کنند. بازی برای آن ها یک تجربه جدید و هیجان انگیز بود. این هیجان سبب می شد که بازیکنان دستورالعمل بازی را به خوبی

ص: 488

گوش ندهند. اگر به هر دلیلی هم بازیکنان دستورالعمل بازی را به خوبی گوش نمی دادند، باز خیلی سریع خود را با بازی وفق می دادند (جدول 1). بسیاری از بازیکنان گفتند که بعد از پویش اولین کتاب، بازی برایشان بسیار آسان تر و راحت تر شد. کل بازی پیرامون داستان سرایی همراه با فیلم ساخته شده بود اما بیشتر بازیکنان فیلم ها را از قلم می انداختن. آن ها احساس می کردند که تماشای فیلم برایشان زمان بر است و فیلم ها را مانند یک مقدمه یا بخش اضافی از محتوای بازی ها می پنداشتن که در بازی ارزشی ندارد. فیلم های در نظر گرفته شده هم عجیب و غریب و سنگین بودند. بازیکنانی که فیلم ها را می دیدند احساس می کردند که فیلم ها کمی تفننی هستند و دستورالعمل مختصری در خصوص بازی ارائه می دهند. یکی دیگر از دلایل از قلم افتادن فیلم ها این بود که صدا در کتاب خانه ها باید پایین نگه داشته شود و بازیکنان نمی توانستند صدای فیلم را به وضوح بشنوند. در نسخه های بعدی بازی ما، پویانمایی های غیر کلامی، تصاویر و فیلم های صامت باید جایگزین فیلم های ناطق شود.

عکس

جدول 1- نتایج مصاحبه

این بازی کاربر پسند بود، به خصوص زمانی که در حالت بتا قرار گرفت. در جلسه آزمون هیچ مانعی مشاهده نشد و تمام تجهیزات آن طور که باید کار می کردند. تنها مشکل مهم در زبان فنلاندی بود زمانی که بازی شخصیت های اسکاندیناوی را به رسمیت

ص: 489

نمی شناخت. بعضی بازیکنان هم احساس می کردند پویش برچسب آر اِف آی دی کتاب ها با قرائتگر اِن اِف سی تبلت کمی دشوار بود. در آینده پویشگر بارکدها را به عنوان یک گزینه در بازی اضافه خواهیم کرد (دستگاه هایی که در این آزمون استفاده شده بودند دوربینی در پشت تبلتشان نداشتند که خود دلیلی برای اجرا نشدن پویشگر بارکد بود.)

به طور کلی، دانش آموزان، این بازی را تا حدودی سرگرم کننده و آموزشی یافتند. بازیکنان نظرهای كاملاً متفاوتی درباره بازی بیان کردند. بعضی از بازیکنان نمی خواستند بازی را دوباره ادامه دهند زیرا بازی به نظرشان خسته کننده می آمد. بعضی دیگر، بازی را سرگرم کننده می دانستند و دوست داشتند مصاحبه را متوقف کنند و بازی را ادامه دهند. هم چنین دیدگاه آموزشی بازی از دیگر تقسیم بندی های نظرات بازیکنان بود. بعضی از بازیکنان که قبل از آزمون با کتاب خانه آشنا بودند، فکر نمی کردند بازی مولد اطلاعات جدیدی برایشان باشد. از طرف دیگر، بازیکنانی که وقت بیشتری را در کتاب خانه صرف می کردند، بازی را سرگرم کننده تر می یافتند.

به طور کلی، دانش آموزان وقتی در گروه کار کردند، کار گروهی را یاد گرفتند. معمولاً، یک بازیکن کتاب ها را با موتور جستجوی کتاب خانه جستجو می کرد، یک یا دو نفر سعی می کردند کتاب های مورد نظر را از قفسه پیدا کنند و یک نفر هم مسئول حمل تبلت بود، بنابراین حرکت ناگهانی یا صدای بلند ایجاد نمی شد زیرا از امتیاز آن ها کاسته می شد (شکل 4). بازیکنان گاهی نقش هایشان را در گروه تغییر می دادند تا به واسطه این تغییرات بازی کنترل شود. بازیکنان هم چنین می دانستند که زمان به سرعت می گذرد. وقتی از آن ها پرسیده شد که چه مدت زمانی بازی طول کشید، آن ها پاسخ می دادند 10 تا 20 دقیقه ولی واقعیت این بود که بازی آن ها 35 تا 45 دقیقه زمان برده است. این نشان می دهد که آن ها به روند جاری هدایت شده اند (چیکسنت می هالی 1991، (1) ؛ کیلی و کتمو 2007، (2) ).

معمولاً، گروه ها سعی می کردند اشتباهات گروه های دیگر را با سرفه کردن یا صدای بلند به آن ها تذکر دهند؛ اما بعضی گروه ها هم بودند که به دیگر گروه ها کمک می کردند. بازیکنان به طور کلی از این یادآوری ها و یا هر چیزی که موقعیت آن ها را در جدول مسابقه تغییر دهد، خوششان نمی آمد. گروه ها فقط می خواستند امتیازشان را در بازی بهبود دهند.

اگرچه استفاده از موتور جستجوی کتاب خانه برای بازیکنان سخت و یافتن کتاب درست از قفسه کتاب ها مشکل بود با این حال آن ها از ناظران و یا مسئول کتاب خانه تقاضای کمک نمی کردند. وقتی دستورالعمل بازی به بازیکنان داده شد، ناظران، آن ها را تشویق می کردند که در صورت نیاز از آن ها

ص: 490


1- Csikszentmihalyi
2- Kiili Ketamo

مشورت بگیرند اما با این حال آن ها می خواستند کتاب موردنظر را خودشان بدون کمک پیدا کنند. وقتی گروه ها بین قفسه کتاب ها می گشتند، آن ها خواندنی های جالبی پیدا می کردند که دوست داشتن آن ها را به امانت بگیرند که بعد از مسابقه آن را بخوانند.

عکس

شکل 4- جستجوی کتاب ها از بانک کتاب خانه

به طور کلی، آزمون های بازی با موفقیت به پایان رسید و بازیکنان فهمیدند که بازی راهی جالب و سرگرم کننده برای یادگیری قوانین کتاب خانه و استفاده از موتورهای جستجوی کتاب خانه است. برخی از بازیکنان دریافتند که پویش کتاب با اِن اِف سی کمی دشوار اما قابل استفاده است. بازی به خودی خود سرگرم کننده و انجام پذیر بود حداقل زمانی که اتصال به اینترنت در کتاب خانه بهبود یافت و ما اشکالات را یافتیم و آن ها را برطرف کردیم، نسخه نهایی بازی را انتشار می دهیم.

5- نتیجه گیری

موقعیت و محتوای بازی های هوشمند به کاربران اجازه می دهد که نه تنها با اشیا در آن موقعیت بلکه با دانش موجود که در داخل اشیا وجود دارد نیز ارتباط برقرار کنند. در مسابقه ادبیات، داستان و بازی در مخلوطی از ورزش، تعامل اجتماعی در دنیای واقعی، دانش در پایگاه داده ها و درک کلی از سواد پایه ریزی شده است. از دیدگاه آموزشی، هدف اصلی تشویق کودکان به بازدید از کتاب خانه و پیدا کردن

ص: 491

خواندنی هایی که برایشان جذابیت داشته باشد است. بازی امکانات جدیدی را برای آشنایی با کتاب خانه و کتاب ها آشکار می کند. علاوه بر این، قدم زدن در اطراف کتاب خانه و تعاملات اجتماعی، فعالیت های فوق برنامه اضافه ای را به کودکان می دهد.

با توجه به مشاهدات و مصاحبه ها، مفهوم بازی بسیار عالی است. بازیکنان با چالش های فنی بسیاری در طی بازی روبه رو می شوند. در واقع، جفت گروه ها امتیاز بالایشان را به دلیل خطای شبکه از دست دادند. با این حال، تجربه بازی مشاهده شد و هم چنین مصاحبه درباره تجربه کاربر بسیار بالا ارزیابی شد. بیشتر بازیکنان در طرح اولیه دوست داشتند به بازی برگردند و آن را ادامه دهند و برایشان مهم نبود که اشکالات هم چنان پا برجا بماند مگر اشکالاتی که به طور ویژه معین شده بودند. این نوع بازخورد مثبت از مفهوم نمونه اولیه امید بخش بود. در پژوهش های آینده، مطالعات تجربه کاربران با گروه های مدرسه در کتاب خانه لوویا در پاییز 2013 را شامل خواهد شد. با توجه به این مطالعات، داستان، بازی و رابط کاربری ارتقاء خواهد یافت.

منابع

.Broll, G., Graebsch, R., Holleis, P. Wagner, M. (2010).Touch to play: mobilegaming with dynamic, NFC -based physical user interfaces In Proceedings of the 12th international conference on Human computer interaction with mobile devices and services,MobileHCI '10, September 2010, Lisboa, Portugal, . pp. 459-462

.Csikszentmihalyi, M., (1991). Flow: The Psychology of Optimal Experience. New York: Harper Perennial

.Garrido, P.C., Miraz, G.M., Ruiz, I.L. Gomez-Nieto, M.A. (2011). Use of NFC based Pervasive Games for Encouraging Learning and Student Motivation. Near Field Communication (NFC), 2011 3rd International Workshop on, IEEE 2011, pp. 32-37

.Greenfield, P.M. (2009). Technology and Informal Education: What Is Taught, What Is Leamed. Science 2 January 2009, Vol323(5910), pp. 69-71

,Kiili, K. Ketamo, H. (2007). Exploring the Learning Mechanism in Educational Games. Journal of Computing and Information Technology

ص: 492

.vol. 15(4), pp. 319-324

.Nandwani, A. Coulton, P. Edwards, R. (2011). NFC Mobile Parlor Games Enabling Direct Player to Player Interaction. In proceedings of Near Field Communication (NFC), 2011 3rd International Workshop on Near Field Communication, 22 February 2011,Hagenberg, Austria, pp. 21-25

.Rashid, O. Coulton, P. Edwards, R. Bamford, W. (2006). Utilising RFID for mixedreality mobile games. In proceedings of Consumer Electronics, 2006. ICCE '06. 2006 Digestof Technical Papers. International Conference on, IEEE 2006, pp. 459-460

.Sánchez, I., Cortés, M., Riekki, J. Oja, M. (2011). NFC-based interactive learning environments for children. In Proceedings of the 10th International Conference on Interaction Design and Children, IDC 11, June 20-23, 2011, Ann Arbor, Michigan, USA, pp. 205-208

.Vajk, T., Coulton, P., Bamford, B. Edwards, R. (2008). Using a Mobile Phone as a "Wii-like" Controller for Playing Games on a Large Public Display. International Journal of Computer Games Technology Volume 2008, Article ID 539078, 6 pages

ص: 493

چکیده

این اصطلاح نامه برای نخستین بار در یک موسسه حمایت حقوقی در شهر تورنتو (کانادا) که به کارگران کم درآمد آسیب دیده در دستیابی به غرامتشان یاری می رساند ایجاد شد در مجموعه کتابخانه این موسسه علاوه بر انتشارات رسمی، مقادير قابل توجهی از گزارش های منتشر نشده از احقاق حقوق کارگران ایالت انتاریو و مناقشات حقوقی قدیمی و فعلی وجود دارد. فهرست کتاب خانه برخط بوده و برای سازمان های اجتماعی قابل دسترسی است. تمامی فهرست نویسی ها بنیادی و کاملاند و با استفاده از واژه های موضوعی برگرفته از یک اصطلاح نامه مشخص، نمایه شده و به فهرست کتاب خانه پیوند داده شده اند. هدف اصطلاح نامه که بر اساس رایگان افزار (1) تهیه شده، دستیابی به واژگان تخصصی و بررسی پیچیدگی های معنایی و پوشش جهت گیری ها و اشتباهات احتمالی است. ما به چالش هایی می پردازیم که بر سر راه ایجاد یک اصطلاح نامه پاسخگوی اجتماعی برای ارضای نیازهای این طیف گسترده کاربران وجود دارد:

- چگونه می توان پشتوانه انتشاراتی و اولویت ها و حساسیت های کاربران را به بهترین شکل ممکن در مدخل اصطلاح نامه با یک دیگر تلفیق نمود؟

- چگونه می توان تعیین کرد که چه گروهی از کاربران در اولویت قرار دارند؟

- روش های عملی ارزیابی واژه های جایگزین کدامند؟

- اصطلاح نامه چگونه می تواند زمینه ها و مفاهیم تاریخی را بازتاب دهد؟

کلید واژه ها: اصطلاح نامه، کتاب خانه تخصصی، طرح پاسخگوی اجتماعی، غرامت کارگران، تحلیل کارشناختی

ص: 494


1- freeware

طرح پاسخگوی اجتماعی فهرست ها و اصطلاح نامه های کتاب خانه ای در یک سازمان غیرانتفاعی اجتماعی (تورنتو - کانادا)

اشاره

*طرح پاسخگوی اجتماعی فهرست ها و اصطلاح نامه های کتاب خانه ای در یک سازمان غیرانتفاعی اجتماعی (تورنتو - کانادا) (1)

نوشته لانا سوگلاسنووا (2) و مری هنسن (3) | ترجمه مرضیه هدایت (4)

معرفی

این مقاله به بررسی برنامه ای می پردازد که از سوی بنیاد حقوقی ایالت انتاریو (5) به منظور ایجاد اصطلاح نامه ای برای کتاب خانه مرکز مشاوره ای کارگران آسیب دیده (آی دبلیو سی) (6) ، موسسه ای حقوقی حمایتی واقع در مرکز شهر تورنتو، انجام شده است. چالش پیش رو، ایجاد اصطلاح نامه ای با یک بودجه حداقلی بود، اصطلاح نامه ای که به راحتی توسط افراد و کارکنانی که آموزش های کتابداری اندک دارند و یا فاقد این آموزش هایند، قابل بهره برداری باشد و از همه مهم تر پاسخگوی نیازهای متنوع کاربران مختلف خود باشد.

کتاب خانه و مجموعه آی دبلیو سی

برای بیش از 40 سال، مشاورین کارگری درگیر اموری از قبیل یاری رساندن به کارگرانی کم درآمد و

ص: 495


1- The socially responsive design for a library catalogue and thesaurus in a non-profit community organization (Toronto, Canada)
2- Lana Soglasnova: Materials and Bibliographic Processing, Robarts Library, University of Toronto, Toronto, Canada svetana.soglasnova@utoronto.ca
3- Mary Hanson: Injured Workers' Consultants Community Legal Clinic, Toronto, Canada mary.hansonto@gmail.com
4- عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتاب خانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
5- Law Foundation of Ontario
6- ,Injured Workers Consultants (IWC)

فاقد حقوقی نظیر بهره مندی از پرداخت غرامت؛ حمایت از قانون و اصلاح خط مشی؛ ارائه آموزش های عمومی حقوقی و سازمان دهی های اجتماعی بوده اند. با وجود عدم امکان به کارگیری یک کتاب دار دائمی، کارکنان موسسه پیوسته ارزش زیادی برای کتاب خانه به عنوان مرجعی جهت امور خود قائل بوده اند و در طول سالیان، اقدام به ایجاد مجموعه ای منحصر به فرد کرده اند. این کتاب خانه به عنوان یک کتاب خانه کاری حقوقی استفاده می شود. که می تواند منبع انجام پژوهش ها و بایگانی تاریخی اجتماعی جنبش های کارگران آسیب دیده ایالت انتاریو محسوب شود. سر فصل های موجود در این مجموعه شامل حقوق اداری، غرامت کارگران و بهداشت و سلامت حرفه ای است. حیطه ی تحت پوشش گسترده است و از انتشارات چاپی لوایح قانونی تا نمایشگاه های مجازی و بریده های روزنامه ها را در بر می گیرد.

در سال 2007، از سوی بنیاد حقوقی انتاریو یک اعتبار طرحی برای برنامه های کتاب خانه ای به منظور توسعه اصطلاح نامه تخصصی داخلی و نیز فهرست برخط (آنلاین) در اختیار این موسسه قرار داده شد که هم اکنون در اختیار عموم و در وب گاه اینجر دور کس آنلاین. اُرگ (1) زیر موجود است. (2)

ملاحظات کلیدی ما در توسعه اصطلاح نامه:

- نرم افزاری ارزان و کاربر مدار که بتواند نسخه ای برخط (آنلاین)، قابل دسترس برای عموم ارائه کند. ما برنامه اصطلاح نامه رایگان افزار یا دبلیو 32 (3) را که توسط تیموتی کریون (4) ، استاد دانشکده مطالعات اطلاعات و رسانه دانشگاه وسترن (5) ، ساخته شده است، بدین منظور انتخاب کردیم. این نرم افزار مناسب نظام عامل 32- بیت میکروسافت ویندوز بوده و دارای یک نسخه جاوا نیز است که گزینه های واژه گسترش یافته و جلوه های بصری مناسبی دارد و از لحاظ ناسازگاری های پیوندی - تحریری بررسی شده است، ولی فاقد تمهیداتی در خصوص واژه های بدون مجوز است. ساختار پایه و نحوه ارائه گزارش این نرم افزار مطابق با اهداف ما در این پژوهش است.

- دارا بودن ساختاری انعطاف پذیر و مطابق با سطوح مختلف تخصصی؛ اندازه محدود برای سهولت و ثبات در استفاده و نگهداری. الگوی انتخابی ما، اصطلاح نامه بهداشت و سلامت حرفه ای استرالیا (6) است که با توجه به موضوع مرتبط و ساختار سلسله مراتبی و الفبایی آن و ارجحیت تک واژه های مفهومی موجب می شود اصطلاح نامه به اندازه کافی ساده و تا حد امکان کوتاه و مناسب برای

ص: 496


1- injuredworkersonline.org
2- (http://www.injuredworkersonline.org/Library/library.html)
3- TheW32, (http://publish.uwo.ca/~craven/freeware.htm)
4- Timothy Craven
5- Western University Faculty of Information Media Studies
6- Australian Occupational Health and Safety Thesaurus

نمایه سازی و جستجوی هر چه انعطاف پذیر تر «باشد. (استرالیا. کمیسیون ملی بهداشت و سلامت حرفه ای، 2003، صفحه 3) (1) . در حال حاضر اصطلاح نامه آی دبلیو سی در حدود 1500 واژه دارد.

- ارائه متن، جزییات پیش زمینه ای مناسب و تعاریف به زبان ساده، به هنگام ضرورت تا اصطلاح نامه قابل استفاده برای گروه های کاربری چندگانه شامل افرادی که با غرامت کارگران و واژگان حقوقی پزشکی آشنایی ندارند، باشد. روشن سازی معنای واژه ها به زبان بروکراسی در شرایطی که با ابهامات عمدی و گیج کننده روبروییم و یا کاربردشان پیوسته در حال تغییر است. به همین دلیل ما یادداشت های دامنه را به الگوی استرالیایی اضافه کرده ایم.

- پاسخگو بودن به ارزش های آی دبلیو سی: واژه شناسی می بایست خطاهای فرهنگی اجتماعی و کلیشه هایی را که تاریخچه احقاق حقوق کارگران آسیب دیده را لکه دار کرده اند، لحاظ نماید؛ این الگو باید مفاهیم تاریخی و ضمنی را در برگیرد. چنان چه در پشتوانه انتشاراتی واژه تحقیر آمیزی وجود داشته باشد، نباید از آن به عنوان پایه ای برای واژه مرجح استفاده کرد (برای مثال ممکن است «معلولیت روانی» (2) به عنوان واژه مرجح همراه با واژه تحقیر آمیز «اختلال اعصاب (3) «که شامل یک واژه نامرجح با توضیح بیشتر در یادداشت دامنه است، انتخاب شود. روش های مورد استفاده برای ارزیابی و به کارگیری ابزارها می بایست منعکس کننده فرهنگ همکاری و تصمیم گیری مشارکتی آی دبلیو سی باشد.

ارزیابی اصطلاح نامه سی دبلیو ای

موارد احقاق حقوق کارگران در انتاریو نشان دهنده ی تنش های میان دو بازیگر اجتماعی است. در یک سو، نظام قانونی و اداری بوروکراتیک را داریم که به شکل روز افزونی تحت نفوذ «طرز فکر بیمه خصوصی» (4) در قانون غرامت کارگران قرار دارد. در مقابل، جامعه کارگران آسیب دیده است که برای ارج نهادن به عدالت اجتماعی و رسیدن به حقوق عادلانه جمع شده اند. این اختلافات با دایره واژگان همانند به یک دیگر می پیوندند.

یک چهارچوب مطالعه شده مناسب، به ویژه برای تحلیل ابعاد کاری که بتواند بر اجزای نظام های اطلاعاتی تأثیر بگذارد، از قبیل واژه های اصطلاح نامه ای و ارتباطشان با یک دیگر، همان تحلیل

ص: 497


1- Australia. National Occupational Health and Safety Commission, 2003, p.3
2- psychological disability
3- compensation neurosis
4- private insurance mentality

کارشناختی (سی دبلیو ای) (1) است. سی دبلیو ای توسط وینسنت (1997) توسعه یافت. در قلب سی دبلیو ای این نکته وجود دارد که رفتار اطلاع یابی نقش آفرینان، از معمولی ترین افراد واقع در خارج تا نقش آفرینان اصلی داخلی، در قالب 5 بعد شکل گرفته است. تحلیل کارشناختی به ترتیب زیر در هر یک از این 5 بعد جریان دارد: 1) تحلیل محیط کار، 2) تحلیل دامنه کار، 3) تحلیل سازمانی، 4) تحلیل فعالیت، 5) تحلیل ویژگی های نقش آفرینان. نیاز به سی دبلیو ای برای طراحی دایره واژگان اولین بار توسط مای (2008) که به بحث در خصوص نیاز به بررسی «اهداف و کاربرد اسناد و اهداف دایره واژگان کنترل شده» در محتوای اثر می پردازد، ارائه شد (مای 2008 ص.18).

نویسنده اول که به صورت داوطلبانه در آی دبلیو سی نیز فعالیت می کرد، برای تحلیل محیط کار در آی دبلیو سی و به منظور ارزیابی اصطلاح نامه استخدام شده بود. برای طرح ارزیابی اصطلاح نامه، ما اقدام به ترتیب دادن مصاحبه با کاربران و برگزاری آزمایش های هم بستگی واژه کردیم که در ادامه شرح داده می شوند.

مصاحبه های کاربران سی دبلیو اِی

پرسشنامه ای بر مبنای اصول پرسشنامه نمونه در سی دبلیو ای طراحی شد (مای، ارتباطات فردی). پرسشنامه نمونه سی دبلیو ای برای سازمان های بزرگ در نظر گرفته شده و دارای 57 پرسش است. پرسشنامه ما بر اساس این پرسشنامه ساخته شده و مشتمل بر 16 سؤال است که ابعاد اساسی سی دبلیو ای ذیل را در بر می گیرند: 1) ویژگی های کاربران (پرسش های 1 تا 3)، وظایف (پرسش های 4 تا 7)، تصمیمات شناختی (پرسش های 8 تا 11 و هم کاری و ساختار سازمانی (پرسش های 12 تا 16) (تصویر 1).

دو بار مصاحبه انجام شد. ابتدا، یکی از نویسندگان (ال اس) (2) مصاحبه هایی را با چند تن از کارکنان آی دبلیو سی انجام داد. در مرحله دوم یک نویسنده (ال اس) با 5 تن از اعضای آی دبلیو سی مصاحبه های گروهی انجام داد و نقش تسهیل بحث را ایفا و دیگری (ام اچ) (3) یادداشت برداری کرد.

در مصاحبه های فردی، مصاحبه گر از پرسشنامه تنها به عنوان وسیله ای برای بهبود پاسخ های کاربر استفاده کرد، امری که باعث انجام خودکار کارها، غیر رسمی بودن و گزارش گیری شد، نظیر بهبود وضوح واژه های فنی در صورت لزوم و در عین حال تضمین آن که برای هر مصاحبه شونده گروه یکسانی

ص: 498


1- Cognitive Work Analysis (CWA)
2- LS
3- MH

از سؤالات پوشش داده شده است. در مصاحبه گروهی، هر یک از کاربران نسخه ای از پرسشنامه را دریافت و ضمن بحث گروهی آن را پر کرد.

عکس

ص: 499

عکس

تصویر 1. پرسشنامه کاربر آی دبلیو سی بر پایه قواعد سی دبلیو ای

ص: 500

آزمون هم بستگی واژه

*آزمون هم بستگی واژه (1)

لوکا نیلسن (2) (2001،2002،2004) آزمون هم بستگی واژه را به عنوان فنی برای ایجاد یک اصطلاح نامه آزمون هم بستگی و قابل استفاده در مطالعات دامنه دار قلم داد می کند. او متوجه شد که واژه های جمع آوری شده از روش آزمون هم بستگی واژه منعکس کننده «حیطه وسیع تری از محیط اطلاعاتی است» (لوکا نیلسن 2004:439).

آزمون هم بستگی واژه در آی دبلیو سی ترجیحات کاربران را در جنبه های مختلفی از ساختار اصطلاح نامه می سنجد:

- سر نام ها (3) در مقابل عبارات کامل. برای مثال، «مضرات ناشی از کسب سود» در مقابل LOE مقابل «سود The Board":"LOE" در مقابل دبلیو اس آی بی (4)

- كلمات مترادف (5) : «استخدام دوباره»، «ارزیابی های استخدام کنندگان» مشکلات حقوقی پزشکی «، «مخاطرات روان شناختی»، «معلولیت های روانی»

- سطح بالاتر یا پایین تر وضوح: سود «در مقابل سود ویژه نظیر لوی، نِل فِل. (6)

پرسشنامه های کتبی دربرگیرنده 10 موضوعی است که از کارکنان آی دبلیو سی خواسته شده در قالب سه موضوع هم بستگی ها، کلمات مترادف یا مثال ها، آن ها را دسته بندی کنند. این موارد از میان تعداد بسیار زیادی از «معضلات اصطلاح نامه» (7) انتخاب شده اند و به مسائل ذیل مرتبط اند: مشکلات مربوط به وضوح؛ واژه مرکب در مقابل واژه ساده؛ استفاده از سرنام ها؛ گزینش مترادف ها؛ پشتوانه کاربران در مقابل پشتوانه انتشاراتی.

آزمون هم بستگی واژه در تهیه واژه های اضافه شده نیز کمک زیادی می کند. بر اساس نتایج حاصله، واژه های جدید به اصطلاح نامه افزوده شده است. برای مثال، حمایت اجتماعی (8) به عنوان آر تی (9) (واژه مرتبط) به جای عدالت اجتماعی (10) ؛ یا مطالعات موردی (حقوقی) به عنوان USE (واژه غیر مرجح) به جای ارائه حقوقی.

ص: 501


1- Word Association Test
2- Lykke Nielsen
3- Acronyms
4- WSIB
5- Synonyms
6- LOE, NEL, FEL
7- thesaurus conundrums
8- Social Advocacy
9- RT
10- Social Justice

استفاده از سرنام به عنوان هم بسته بسیار معمول است. بر این اساس، تصمیم گرفته شد از سرنام های لوی، نِل، فِل به جای عبارات کامل، به عنوان واژه اصطلاح نامه ای، بسته به سطح وضوحشان استفاده شود. بر همین اساس مدخل واژه اعم «فواید جبرانی»، به صورت سرنام های لوی، نِل و فِل به عنوان واژه های اخص (1) آورده شود.

آزمون هم بستگی واژه نشان دهنده پیچیدگی های نظری است که در واژگان برخی از سرنام هاست. برای مثال، کارکنان آی دبلیو سی بندرت از واژه دبلیو اس آی بی که سرنام مورداستفاده برای نام رسمی هیئت مدیره بیمه و حفاظت کارگران (2) و واژه مترادف آن «دِ بورد» (3) است، استفاده می کنند. به طور کلی، «دبلیو سی بی» (4) سرنام مرجح برای نام قبلی «هیئت مدیره جبران خسارت» (5) است؛ بنابراین تصمیم گرفته شد که از سرنام و عبارات کامل در کنار یک دیگر، همراه با یادداشت های دامنه با ذکر جزئیات در مدخل اصطلاح نامه های برخط «آنلاین» استفاده شود: به مثال 1 در مورد جزئیات راه حل پیاده سازی توجه کنید.

یافته ها

در حالی که توصیه هایی کلی در مورد ساخت اصطلاح نامه یافت می شود (ایچنسن (6) ، گیلکریست (7) ، باودن 2000 (8) )، نتایج حاصل از ارزیابی اصطلاح نامه، راهنمایی های تخصصی در خصوص مشکلات مربوط به محیط کار آی دبلیو سی را ارائه می دهد که می توان از آن در تصمیم گیری های آتی استفاده کرد. نتایج اصلی حاصل از ارزیابی اصطلاح نامه در ادامه بیان می شود. دامنه کاری آی دبلیو سی، جامعه کارگران آسیب دیده و نظام حقوقی را در بر می گیرد (نظیر نظام پزشکی، مدیریتی، دولتی و سازمان های دانشگاهی). پراهمیت ترین وظایف کاری برای کارکنان آی دبلیو سی، موارد حقوقی شغلی و اصلاحات حقوقی، توسعه و پژوهش است. موارد حقوقی شغلی شامل کار با کارگران آسیب دیده مانند کمک حقوقی به موکلین و مذاکره با دبلیو اس آی بی و دادگاه های تجدید نظر (9) است. کارکنان آی دبلیو سی در تمامی مراحل به کارگران آسیب دیده، مخصوصاً در مورد تصمیم گیری درباره ی درخواست های

ص: 502


1- NTS
2- Workers' Safety and Insurance Board
3- The Board
4- WCB
5- Workers' Compensation Board
6- Aitchinson
7- Gilchrist
8- Bawden
9- Appeals Tribunal

تجدید نظر پیش از دخالت دبلیو اس آی بی و هم چنین به ارائه در دادگاه های تجدید نظر کمک می کنند. در ارتباط با کارگران آسیب دیده، کارکنان آی دبلیو سی به زبان حقوقی دبلیو اس آی بی سخن گفته و از ادبیات رسمی دبلیو اس آی بی، درخواست های رد شده و غیره استفاده می کنند. اصلاحات قانونی مربوط به تعامل با اعضای پارلمان ایالتی و مدیریت ارشد دبلیو اس آی بی از طریق مشاوره و هم فکری، تلاش و حمایت از اصلاحات قانونی گسترده ی خط مشی و فعالیت های مرتبط باکیفیت و رعایت عدالت در تصمیم گیری و رفاه اقتصادی، اجتماعی و سلامت کارگران آسیب دیده است. توسعه اجتماعی به معنای ارائه آموزش های عمومی حقوقی از طریق روش های متنوع رسمی و غیر رسمی نظیر برگزاری همایش ها و گروه های بحث اجتماعی، انتشار گزارش ها، تشکل های رسانه ای، آموزش های خیابانی و تأسیس سایت اینترنتی اینجر دورکس آنلاین. اُرگ است. یکی دیگر از امور مربوط به توسعه اجتماعی، تشویق کارگران آسیب دیده به دفاع از خویش از طریق ایجاد گروه های همتایان حمایتی و با استفاده از آموزش مهارت های رهبری به آنان، با استفاده از مدارس سخنوری (1) است. گروه پژوهش از تمامی این امور و فعالیت

های موسسه حمایت می کند و معمولاً به مشکلات از دیدی متفاوت با مطالعات معمول و با تمرکزی متفاوت (کار محور) می نگرند. اعضا به شکلی فعال در مطالعات اشتراکی اجتماعی - دانشگاهی درگیر می باشند، یک نمونه جدید آن طرح «اتحادیه اقدام پژوهی عواقب ناشی از مصدومیت شغلی (آر ای ای سی دبلیو آی)» (2) است. (3) در الگوی درمانگاه حقوقی اجتماعی، کارگران مصدوم نه تنها به عنوان موکلین، بلکه اعضای فعال و نقش آفرینان تمامی امور، از اصلاحات قانونی گرفته تا پژوهش، قلمداد می شوند.

تنش های میان نظام حقوقی و جامعه کارگران آسیب دیده موجب صدمه به تبادل اطلاعات مورد نیاز کارکنان آی دبلیو سی می شود. نظام حقوقی و جامعه کارگران آسیب دیده از فعالیت های اجتماعی مختلفی اطلاعات می گیرند. نظام حقوقی توسط واژگان مربوط به پرونده های قانون گذاری؛ ادبیات «اقدام» و «صورت حساب ها»؛ و پرونده ها و مکاتبات دبلیو اس آی بی نظیر تقاضاهای کارگران آسیب دیده تحت فشار قرار می گیرد. جامعه کارگران آسیب دیده تحت تأثیر ائتلافی برای رسیدن به عدالت اجتماعی و احقاق عادلانه حقوق است. ادبیات و دایره واژگان نمایان کننده این تفاوت ها هستند. اسناد مکتوب، نظیر نامه هایی که دبلیو سی بی برای کارگران آسیب دیده ارسال می کند، سرشار از موارد و موضوعات متنوع و نامرتبطی است که می بایست به زبان انگلیسی سلیس ترجمه شوند. واژه های

ص: 503


1- Speaker School
2- Research Action Alliance on the Consequences of Work Injury (RAACWI)
3- (/http://www.consequencesofworkinjury.ca)

حقوقی در عمل و با توجه به خصوصیت فنی شان، معمولاً مبهم و نامفهوم به نظر می رسند. فهم این کلمات حتی برای افراد انگلیسی زبان نیز دشوار است؛ اگرچه به نظر واضح می رسند ولی معمولاً گمراه کننده اند تا آن جا که حتی فهم حداقلی نظام هم می تواند دشوار باشد. برخی از واژه ها نیز ممکن است حاوی خطاها یا مفاهیم منفی برای کارگران آسیب دیده باشد. برای مثال، قالب های حقوقی به نام «مدعیان» (1) تنظیم شده است و نه «کارگران آسیب دیده». مصاحبه ها نشان می دهند که کارکنان آی دبلیو سی بر آن تأکید دارند که مشکلات می بایست از زبان «هیئت» به «زبان کارگران آسیب دیده» برگردانده شود.

سر نام های به ویژه متنوع مورد استفاده و یکی از هجوهای نمایشی آموزشی آی دبلیو سی این مطلب را بهتر شرح می دهد:

دبلیو سی بی: هیچ حقی برای نل یا فل یا لمپر (2) جهت ثبت تی تی (3) نیست، چرا که فای (4) از رِک، ام ال دی (5) در ام ام آر (6) نشان نمی دهد.

مترجم: احتمال دارد کمر شما شکسته باشد، ولی عقیده ما بر آن است که شما توان انجام کار توسط سایر اندام های بدن خود را دارا هستید.

بر اساس مصاحبه ها تصمیم بر آن شد واژه هایی در نظر گرفته شود که نیازهای مربوط به اصطلاح نامه نظیر نامه ها، دادخواست ها و تقاضاها مدنظر قرار گیرند.

نمونه ای از مدخل اصطلاح نامه نشان دهنده مشکلات مختلفی است که در یک طرح در نظر گرفته می شوند.

نمونه ای از مدخل اصطلاح نامه: هیئت احقاق حقوق کارگران انتاریو

*نمونه ای از مدخل اصطلاح نامه: هیئت احقاق حقوق کارگران انتاریو (7)

واژه مدخل برای مدیریت احقاق حقوق کارگران در انتاریو دو واژه سرنام را باهم ترکیب می کند. ابتدا، دبلیو سی بی = هیئت مدیره جبران خسارت کارگران که سرنام شکل قبلی است. این سرنام که در آزمون هم بستگی واژه نیز تأیید شده است، در هنگام بحث در خصوص اسامی جدید و قدیمی، به شدت مورد استفاده کارکنان در محاورات غیر رسمی شان است که معمولاً توسط جامعه کارگران آسیب دیده

ص: 504


1- claimants
2- NEL or FEL or LMRP
3- TT
4- FAE
5- REC، MLD
6- MMR
7- Ontario Workers' Compensation Board

استفاده شده و برای تمامی مخاطبین قابل فهم است. هم چنین، دبلیو سی بی معمولاً برای اسامی متنوع هیئت های احقاق حقوق ایالتی کانادایی استفاده می شود.

سرنامی که برای نام فعلی هیئت استفاده می شود، دبلیو اس آی بی = هیئت مدیره بیمه و حفاظت کارگران به عنوان واژه راهنمای مجموعه ای واحد استفاده می شود. ترکیب این دو سر نام، نشان دهنده تمایل موسسه به استفاده از نام اول هیئت حمایتی برای عمل یا همان احقاق حقوق عادلانه است. این امر هم چنین می تواند از خطای ناشی از جنسیت که از کلمه «ور کمِنز» (1) ناشی می شود نیز پیشگیری کرده و به جستجوگران اجازه می دهد که تحت اسامی مختلف مجموعه اطلاعات موردنیاز خود را به آسانی بیابند. در انتها، استفاده از فضای خالی به جای اسلش (/) در میان سرنام ها امکان تغییرات مورد نیاز نرم افزار خودکار کتاب خانه ای را در فاصله گذاری و نقطه گذاری را می دهد.

شکل های جدید و قدیمی نام کامل به عنوان موارد یو اف (2) ارائه می شوند. یک یادداشت نسبتاً طولانی می تواند اطلاعات تاریخی (برای پژوهشگران و فهرست نویسان داوطلب) ارائه دهد و بستری از ارتباطات مفهومی را فراهم آورد.

دبلیو سی بی دبلیو اس آی بی

اس ان (3) واژه ور کمنز (4) در سال 1981 به ورکس (5) ؛ در سند شماره 99 به هیئت مدیره بیمه و امنیت کارگران (1998) تغییر یافت. به منظور تصمیم گیری، خط مشی و موارد ویژه به انتاریو کامپِنسیشن بورد اضافه شد واژه «ورکس کامپِنسیشن» برای ماده مربوط به نظام احقاق حقوق و به طور کلی برای هیئت های تأیید صلاحیت ارجحیت دارد.

يو اف انتاریو. ورکس کامپِنسیشن بورد

انتاریو. و ر کمنز کامپِنسیشن بورد

انتاریو. ورکپِلیس سیفتی اند اینشورنس بورد

اقدامات بعدی

همانند اکثر اصطلاح نامه ها، اصطلاح نامه آی دبلیو سی مجموعه ای از «بتای دائمی» (6) یا تجدید نظر

ص: 505


1- workmen's
2- بکار رفته برای = USE FOR USED FOR
3- یادداشت های دامنه = SCOPE NOTE
4- Workmens
5- Workers
6- perpetual beta

همیشگی است یک فرم پیشنهادی طراحی شده بر اساس فرم مورد استفاده کمیته استانداردهای کتاب شناسی آر بی ام اس (ای سی آر ال، 2002) (1) شامل اسناد و آموزش هایی به کاربران است که ترجیح داده می شود بازخورد آن به روشی غیر رسمی، از طریق پست الکترونیکی یا شخصاً ارائه گردد. ظرف یک سال پس از تکمیل اصطلاح نامه، یک بررسی از کاربران موسسه انجام شد و در حال حاضر در حال انجام بررسی جامع تری با استفاده از روش های ارزشیابی شرح داده شده هستیم.

گزینه های عملی موجود برای بهبود ظاهر و یک پارچه سازی پژوهش، همان طور که به تازگی در پژوهش توانمندسازی (2) (شیری، 2012) بررسی شده، نیز مطالعه شده است. در حال حاضر، اصطلاح نامه آی دبلیو سی به صورت آماری و تنها در قالب پی دی اف در دسترس است. در حالی که بارگذاری و چاپ این اطلاعات به سادگی امکان پذیر است، یک نسخه تعاملی می تواند امکاناتی کاربر مدارتر برای امکان ارجاع سریع را برای پژوهشگران فراهم آورد. نرم افزار دبلیو 32 دارای امکان ارائه ایکس ام ال در قالب وُكمِل (3) يا جاوا اسکریپت است، هر چند که امکان مرتب سازی اطلاعات آن محدود است. یک نمونه از برنامه آن توسط دی و رسی (4) ، السن (5) ، گرگوری (6) و هانسن (7) (2006) مستندسازی شده است. امکانات دیگر آن شامل تیماترز (8) منبع - باز (9) یا مولتیتس پرو (10) است که ابزاری نسبتاً ساده و کم هزینه برای تهیه نسخه های اچ تی ام ال با امکان نمایش کامل اطلاعات را فراهم می آورد.

برای امکان جستجوی یکپارچه ما در حال اجرای اختصاصی کردن واسط جستجوی فهرست مِنيسس ام 2 ال (11) به منظور افزایش کارکرد جستجوی اصطلاح نامه آن ها هستیم.

نتیجه گیری

همان طور که در بالا بررسی شد، کتاب خانه آی دبلیو سی کتاب خانه ای کوچک و تخصصی است که توسط یک کتاب دار داوطلب خدماتش را ارائه می دهد، در حالی که دایره واژگان کنترل شده ی فهرست آن بسیار تخصصی و پیچیده است. نیاز عملیاتی مربوط به توسعه اصطلاح نامه و ارزیابی آن می بایست در

ص: 506


1- RBMS Bibliographic Standards Committee (ACRL, 2002)
2- Powering Search
3- VOCML
4- De Vorsey
5- Elson
6- Gregorev
7- Hansen
8- TemaTres
9- (/http://www.vocabularyserver.com)
10- Multi Tes Pro
11- Minisis M2L

قالب سازمانی اجتماعی که تعداد کارکنان کم، محیطی مشارکتی و منابع محدودی دارد مورد نظر قرار گیرد. چارچوب تحلیل کارشناختی، روش شناسی ای را ارائه می دهد که به خوبی با فرهنگ سازمانی آی دبلیو سی و اندازه آن مطابقت دارد. ما به خوبی قادر به اجرای مصاحبه هایی طبقه بندی شده با کاربران و برگزاری آزمون های هم بستگی واژه بر مبنای موارد مهم سی دبلیو ای بوده ایم. حتی با وجود آن که اکثر کارکنان آی دبلیو سی در بسیاری از فعالیت های ارزیابی اصطلاح نامه مشارکت داشته اند، تعداد شرکت کنندگان از لحاظ آماری به اندازه کافی زیاد نبوده است و هم چنین واژه های مورد بررسی نیز کم بوده است که قبلاً به این مسئله پرداخته ایم. به هر حال، همان طور که مصاحبه ها و آزمون های هم بستگی واژه به روشنی نشان دهنده تنش های نظری فراگیر میان «زبان آی دبلیوسی» و «زبان دبلیو اس آی بی»، نظیر ارائه راه حل ها و پیشنهادهای بی شمار برای واژه های یکسان و گروه های واژه ای مختلف است، ارزیابی اصطلاح نامه نیز ارزش های کیفی فراوانی دارد.

ما هم چنین متوجه شدیم به منظور استفاده هرچه بیشتر از فنون سی دبلیو ای نمونه ی تهیه شده می تواند بسیار کوچک باشد و بدین منظور اقدام به طراحی یک فعالیت دیگر سی دبلیو ای به نام «فعالیت سلسله مراتبی» (1) برای یک مورد مشخص نمودیم. از کارکنان آی دبلیو سی خواسته شد کلمات مترادف واژه «ضربه» (2) را ذکر و آن ها را به صورت سلسله مراتبی مرتب نمایند. در حالی که این عمل، واژه های واضحی را نمایان ساخت و ترکیبات جالبی را به وجود آورد، نتایج حاصله آشفته تر از آن بودند که مبنایی برای تصمیمات عملی واقع شوند. حاصل آن که اگرچه فنون سی دبلیو ای به خوبی قابل اندازه گیری اند، اما حد پایینی برای این اندازه گیری وجود دارد: یکی از آن ها بسیار کوچک است. چنان چه ما دسترسی به منابع لازم برای طراحی و برگزاری مصاحبه های مبتنی بر سی دبلیو ای بیشتر، آزمون های هم بستگی واژه و فعالیت های سلسله مراتبی بیشتری را داشتیم، می توانستیم به طور موثر از آن به عنوان یک ابزار ارزیابی معمول استفاده کنیم.

در انتها، ارزیابی اصطلاح نامه به خوبی با فرهنگ سازمانی هم کاری موجود در آی دبلیو سی هماهنگی دارد. فعالیت ها در فضای احترام متقابل، بحث های باز و خلاقیت و نوآوری و در حضور نقاشی های کارتونی و یک ظرف شکلات طراحی و اجرا شدند. مصاحبه های کاری و فعالیت های گروهی، به عنوان یک روش، غیر بروکراتیک، فعالیت محور و درگیر کننده بودند. آن ها به خوبی، به عنوان یک فصل آموزشی پذیرفته شدند و بررسی های تکمیلی نیز اجرا شد. امیدواریم این مطالعه انجام شده بر روی فنون ارزیابی اصطلاح نامه مفید و قابل استفاده در سایر محیط ها باشد.

ص: 507


1- hierarchy exercise
2- trauma

تشکر و قدردانی

جنس - اریک مای (1) توصیه ها و رهنمودهایی در خصوص فنون تحلیل کارشناختی در ارزیابی اصطلاح نامه برای نویسندگان ارائه کرد؛ تمامی مسئولیت تحلیل ها و نتایج آن متوجه نویسندگان است. یک نسخه ابتدایی از این پژوهش با عنوان «در یادداشت دامنه چیست: تبیین استعاره ها در خاطرات سازمانی» (2) در همایش دانشجویان فارغ التحصیل ها وزینگ مموری (3) ، دانشکده اطلاعات دانشگاه تورنتو (13 و 14 مارچ، 2009) (4) ارائه شده است. دانیلا آنسووینی (5) متن آن را قرائت و ما را از رهنمودهای ویراستاری خود بهره مند ساخت.

منابع

.Aitchison, J., Gilchrist, A., Bawden, D. (2000). Thesaurus construction and use: A practical manual. London: Aslib IMI

.Association of College Research Libraries. Rare Books and Manuscripts Section. (2002) RBMS manual: Thesaurus construction and maintenance guidelines. Chicago: ACRL

.Australia. National Occupational Health and Safety Commission. (2003). Australian occupational health and safety thesaurus. Sydney: National Occupational Health and Safety Commission

De Vorsey, K. L., Elson, C., Gregorev, N. P., Hansen, J. (2006). The development of a local thesaurus to improve access to the anthropological collections of the American Museum of Natural History. D-Lib Magazine, 12(4). doi: 10.1045/april2006-devorsey

,(1)Mai, J. (2008). Actors, domains, and constraints in the design and construction of controlled vocabularies. Knowledge Organization, 35

ص: 508


1- Jens-Erik Mai
2- What's in a scope note: articulating metaphors in institutional memories
3- Housing Memory
4- Housing Memory Graduate Student Conference, Faculty of Information, University of Toronto, March 13-14, 2009
5- Daniela Ansovini

.16-29

.Nielsen, M. L. (2004) Task-based evaluation of associative thesaurus in real-life environment. Proceedings of the American Society for Information Science and Technology, 41(1), 437-447

.Nielsen, M. L. (2002). The word association method: A gateway to work-task based retrieval. Åbo: Åbo Akademi University Press

Nielsen, M. L. (2001). A framework for work task based thesaurus design. Journal of Documentation, 57(6), 774-797.Mendelson, G. (2003)

Outcome-related compensation: In search of a new paradigm. In P.W.

Halligan, C. Bass, D.A. Oakley (Eds.), Malingering and illness deception

(pp. 229-231). Oxford: Oxford University Press.

Shiri, A. (2012). Powering search: the role of thesauri in new information

environments. Medford, NJ: Information Today.

Vicente, K. J. (1999). Cognitive work analysis: Toward safe, productive, and healthy computer-based work. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum

Associates

ص: 509

چکیده

افراد پیچیده هستند و بازنمایی آن ها در پیشینه های مستند کتاب خانه با وجود افزودن مشخصات جدید تحت قوانین آر دی اِی، بیش از پیش پیچیده تر شده است. در نمونه پژوهی حاضر، با استفاده از یک رویکرد طولی پیشینه های مستند از مرلین کلاستر (1) در کتاب خانه های دانشگاهی در شش ماه (سپتامبر 2013) و یک سال (آوریل 2014) را بعد از تصویب رسمی آر دی اِی برای ارزیابی روند استفاده فیلد مشخصات مورد بررسی قرار داده ایم.

در این بررسی مشخص شده که بعد از یک سال فهرست نویسی بر اساس آر دی اِی، 87,58 درصد اصلاً هیچ مشخصه ای ندارند، اما این درصد 2.43-% کم تر از درصد مربوط به شش ماه بود. حدود 8 پیشینه های مستند بعد از یک سال حداقل یک مشخصه داشتند؛ و 5% دارای دو یا چند مشخصه بودند. از نظر مشخصات ثبت شده، تاریخ های ثبت شده در 046 مورد از پیشینه های مستند با 7,1 درصد پیشینه هایی که پس از شش ماه و حدود 10 درصد آن هایی که پس از یک سال بر اساس آر دی اِی فهرست نویسی شده اند، بیش از همه رایج بودند. فیلد 678 (داده سرگذشتنامه ای یا تاریخچه ای) و فیلد 375 (داده جنسیت) مشخصات دیگری هستند که از نظر تعداد در رتبه بعدی قرار دارند.

به طور کلی، مشخصات استفاده شده اندک بوده و بیشتر روی انگلیسی زبانان، مردان و اطلاعات مربوط به دانشگاه ها متمرکز هستند. اگر چه این تحلیل شاخص کیفی فراداده تکمیل مشخصات در پیشینه های مستند فرا آر. دی. ای. را مورد بررسی قرار داده، در فرایند بررسی ابعاد جمعیت شناختی اشخاص در فایل مستند، مشاهدات غیر رسمی معدودی هم حاصل شد.

کلید واژه ها: پیشینه های مستند نام شخص، کیفیت فراداده، آر دی اِی، نمونه پژوهی

ص: 510


1- Merlin Cluster

نویسندگان و مستندات در نظام های کتاب خانه ای فرا آر. دی. ای.: نمونه پژوهی

اشاره

*نویسندگان و مستندات در نظام های کتاب خانه ای فرا آر. دی. ای. (1) : نمونه پژوهی (2)

نوشته هیئر لی مولیسون (3) | ترجمه طاهره یعقوب پور نرگسی (4)

مقدمه

پیشینه های فهرست نویسی کتاب خانه بر پایه توصیف و دسترسی منابع (5) (آر دی اِی)، از جمله پیشینه های مستند، برای کسب اطلاعات درباره هویت ها در دنیای کتاب شناختی، طراحی شده است. فهرست های کتاب خانه ای در گذشته همواره روی ارائه اطلاعات درباره منابعی در مجموعه ها متمرکز بودند تا به بازیابی فوری آن ها کمک کنند. با این حال، این منابع مستقل از اشخاصی نیستند که آن ها را خلق کرده اند و یا درباره آن ها هستند. ملزومات کارکردی برای پیشینه های کتاب شناختی (6) (اِف آر بی آر) جستجو را اولین وظیفه کاربر با پشتیبانی مدل مفهومی اِف آر بی آر می داند که بعد از آن شناسایی، انتخاب و دستیابی قرار دارند (اِف آر بی آر، 2009). یکی از کارکردهای جستجو به کاربران فهرست کتاب خانه اجازه می دهد تا جستجوهای خود را نه تنها روی منابع کتاب خانه ای و مشخصات آن ها، بلکه

ص: 511


1- Post-RDA
2- Authors and Authorities in Post-RDA Library Systems: A Case Study
3- Heather Lea Moulaison
4- کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی سازمان اسناد و کتاب خانه ملی ایران.
5- Resource and Description and Access
6- Functional Requirements for Bibliographic Records

روی مشخصات و روابط بین اشخاص مرتبط، متمرکز کنند. این مسئله خود در عوض منجر به بازیابی منابع بر پایه معیارهایی می شود که کسی تاکنون به آن ها فکر نکرده است. توانایی انتخاب مجموعه متون به زبان چینی توسط دندان پزشکان زن که شاعر هم هستند، با توجه به نظام های کتاب خانه ای فعلی یک رویا تلقی می شود، اما در آینده نزدیک یک چنین نظامی به تحقق خواهد پیوست.

اشخاص پیچیده هستند؛ این جمله کتمان حقیقت برای بیان این مطلب است که اشخاص آن قدر پیچیده هستند که (نظام ها) فراداده های کتاب خانه ای قادر به توصیف آن ها نیستند. اشخاص در نظام های کتاب خانه ای به دو روش معرفی می شوند: از طریق زنجیره کاراکتر (نویسه) نام شخصی که به عنوان یک نقطه دسترسی یا شناسگر در پیشینه کتاب شناختی مورد استفاده قرار می گیرد و از طریق اطلاعات موجود در پیشینه مستند. آر دی اِی شناسگر برای اشخاص را چنین تعریف می کند «زنجیره ای از نویسه ها که حصراً به یک فرد مرتبط هستند، یا جانشین یک فرد محسوب می شود (مثل یک پیشینه مستند). این شناسگر در جهت تمایز یک شخص از شخص دیگری (آر دی اِی تولکیت 2014، (1) ) و کمک به یافتن کارکرد فهرست ها عمل می کند. مشخصات اشخاص، در کنار شناسگر و توجیه ایجاد شناسگر در پیشینه مستند آر دی اِی، ثبت می شوند، پیشینه هایی که به لحاظ تاریخی در بازیابی منابع به گونه ای مؤثر نقش ندارند (یی 2005، (2) ) مشخصات در پیشینه های مستند به شناسایی اشخاص کمک کرده و دارای توان بالقوه کمک به تمایز آن ها نیز است. پیشینه های مستند نام شخص بر پایه آر دی اِی اطلاعات بیشتری مانند جنسیت،

شغل، مکان، مربوط، زبان و سایر اطلاعات را ارائه می کنند (آر دی اِی تولکیت، 2014) تا به عنوان مشخصات، ثبت شده و داده ها به گونه ای طراحی شده اند که در آینده نیز بتوان از آن ها استفاده کرد.

یک رابطه متقابل بین زنجیره نویسه اشخاص، مشخصات آن ها و نقش مستندات در نظام های کتاب خانه ای در آینده وجود دارد. از آن جا که ماهیت شناسگرهای نام اشخاص تکامل می یابد، داده ها باید به شكل مشخصات ارائه شوند تا کاربر بتواند آن ها را شناسایی کند. با این که با وجود آر دی اِی حالا می توان با استفاده از ویراست دوم قواعد فهرست نویسی انگلو - امریکن، (3) (اِی اِی سی آر تو) اطلاعات بیشتری را درباره اشخاص و فراتر از میزان مجاز اضافه کرد، محتوای مکمل ضرورتاً در پیشینه مستند مبتنی بر آر دی اِی ارائه نمی شود. در پیشینه مستند دقیقاً چه مشخصاتی گنجانده می شوند و از آن ها چه نتیجه ای می توان گرفت؟ فرصت های بالقوه ایجاد شده کاربر نهایی با افزودن داده های شخصی بسیارند، خصوصاً

ص: 512


1- RDA Toolkit
2- Yee
3- Anglo- American Cataloguing Rules,second edition

اگر زنجیره های نویسه در شناسگرهای نام شخص را بتوان ساده سازی و تفکیک کرد.

فراد و آر دی اِی: نمونه های جدید دسترسی

ملزومات کاربردی داده های مستند (1) (فراد) (2013) در شناسایی انواع مشخصات نام شخص حامی اِف آر بی آر (2) (2009) است که در دنیای کتاب شناختی از سازمان دهی و بازیابی منابع پشتیبانی می کند. فراد چهارده مشخصه برای اشخاص شناسایی می کند که یازده مورد آن ها علاوه بر مشخصاتی هستند که قبلاً در اِف آر بی آر شناسایی شده بودند. سه مشخصه شناسایی شده اشخاص در اِف آر بی آر عبارت اند از تاریخ ها، عنوان و سایر اطلاعات مربوط به شخص. سایر مشخصات تعریف شده در فراد عبارت اند از جنسیت، محل تولد، محل در گذشت، کشور، محل اقامت، وابستگی، نشانی، زبان، زمینه فعالیت، شغل و سرگذشتنامه / تاریخچه. برخی از این مشخصات با هویت شخص رابطه ای دارند و آن ها را توصیف می کنند. (فراد، 2013) این مشخصات وظایف کاربر فراد را برای جستجو، شناسایی، زمین نمایی (دریافت گذاشتن) و توجیه (تصدیق)، پشتیبانی می کنند. در این میان، کاربران نهایی نظام های کتاب خانه ای بیشتر به سه گزینه اول علاقه مند هستند: جستجو، شناسایی و زمینه نمایی. در یک نظام تمام متن، این توانایی بالقوه برای هر مشخصه ای وجود دارد که به یافتن کاربرد کمک کند. مشخصات شخص نیز به شناسایی کمک می کند.

تاریخ های مربوط به یک شخص و سرگذشتنامه برای زمینه نمایی به خوبی بررسی می شوند. (فراد، 2013).

به علاوه، فراد (2013) مجموعه ای از روابط بالقوه بین اشخاص و زنجیره نویسه هایی که آن ها را بازنمایی می کنند را شناسایی می کند با توجه به این که آن ها به منابع کتاب خانه وابسته هستند. در نقاط دسترسی، شخص در درجه اول به وسیله نام انتخابی کتابداران مطابق با دستورالعملهای آر دی اِی، شناسایی می شود. این زنجیره نویسه، مثل سایر فراداده ها، یک ابزار سازمان دانش کارآمد است، اما با این حال محصول مصنوعی ایجاد فراداده کتاب خانه محسوب می شود.

توصیف و دسترسی منابع (آر دی اِی) یک استاندارد محتواست که در حال حاضر در ایالات متحده مورد استفاده قرار می گیرد. برنامه فهرست نویسی تعاونی (3) (پی سی سی) که با نام یک روز پی سی سی برای پیشینه های مستند آر دی اِی (4) معرفی شده با شروع رسمی آر دی اِی در کتاب خانه کنگره در 31 مارس 2013، هم زمان خواهد بود. (پی سی سی وان دِی، 2011). سایر فیلدهای مارک (5) برای پشتیبانی

ص: 513


1- Functional Requirements for Authority Data
2- Functional Requirements for Bibliographic Record
3- Program for Cooperative Cataloging=PCC
4- PCC Day One for RDA Authority Records
5- MARC Machine Readable Cataloging

از داده های جدیدی که قابل ثبت هستند به پیشینه های مستند اضافه می شوند. جدول 1 فیلدهای مستند مارک را نشان می دهد که اطلاعات مشخصات را کد گذاری (رمزگذاری) می کند؛ همه موارد به جز فیلد 678 (داده سرگذشتنامه ای یا تاریخچه ای) در آر دی اِی، جدید هستند (2 کدگذاری مارک 21، 2012). فیلد 678 باهدف نمایش آن به پشتیبان ها در حال احیاست. (کدگذاری مارک 21، 2012؛ آموزش فهرست نویس آر دی اِی 2013، (1) )

جدول 1: فیلدهای مرتبط نام شخص در مارک برای مستندسازی بر اساس آر دی اِی (تکرار پذیر (2) (R) و تکرار ناپذیر) (NR) (3) (مارک 2013،21)

عکس

از آن جا که در پیشینه های کتاب شناختی و نیز نقاط دسترسی و مستندات از آر دی اِی استفاده می شود،

ص: 514


1- RDA Cataloger Training
2- (R)=Repeatable(“MARC 21,2013)
3- (NR)=Nonrepeatable( MARC 21, 2013)

نقاط دسترسی نام شخصی و پیشینه مستند مربوط در زمان استفاده از آر دی اِی تحت تغییرات عمده قرار گرفتند (مراجعه شود به آموزش فهرست نویس آر دی اِی 2013، (1) ؛ پی سی سی وان دِی، 2012). با این حال این تغییرات امکان نسخه برداری انبوه اطلاعات از نقاط دسترسی به فیلدهای مشخصات پیشینه های مستند را فراهم نمی کنند. همه مشخصات صراحتاً توسط فهرست نویسان به صورت دستی ارائه شده اند.

مشارکت در محتوای پیشینه

در حال حاضر، کتاب خانه کنگره و همه اعضای پی سی سی (2) در حال تهیه پیشینه های کتاب شناختی و مستندات آر دی اِی هستند. اعضای برنامه تعاونی مستندات نام (3) (ناکو) نیز برای ارائه پیشینه مستند آر دی اِی آموزش دیده اند و استناد برای فیلدهای جدید آر دی ِای روی وب گاه ناکو، قابل دسترس است. برخی از کانال های ناکو شامل کانال های دارای موضوعات مرتبط با هنرهای زیبا مثل کانال هنر ناکو (4) ، ناکو اِی وی (5) و ناکو موزیک (6) بسیار فعال هستند. با این که ناکو یک برنامه باز است، تنها کتاب خانه های دارای بودجه، نیروی انسانی و زمان کافی می توانند از آن به نفع خود و کتابداران متخصص خود استفاده کنند؛ هم چنین، اگر کتاب داران شخصی می خواهند در این برنامه مشارکت داشته باشند، باید خودشان دوره آموزشی ناکو را سپری کرده و به یک کانال بپیوندند. در هر دو حالت، فهرست نویسان بعد از آموزش باید زمان کافی برای ایجاد پیشینه جدید یا به روزرسانی پیشینه های موجود را داشته باشد. این فهرست نویسان در صورت

ایجاد پیشینه مستند جدید وارد جریان کاری فهرست نویسی می شوند که کتاب خانه کنگره فاقد آن است؛ منابعی که آن ها فهرست نویسی می کنند منحصر به فرد هستند، در غیر این صورت کپی برداری فهرست نویسی در دسترس خواهد بود؛ بنابراین، فهرست نویسان آموزش دیده ناکو یک گروه منحصر به فرد هستند که در کتاب خانه های دانشگاهی با پشتیبانی از آن ها برای مشارکت در این برنامه ملی مشغول به کار هستند.

ص: 515


1- RDA Cataloger Training
2- http://www.loc.gov/aba/pcc
3- Name Authority Cooperative Program-NACO:http://www.loc.gov/aba/pcc/naco/index.html
4- Art NACO Funnel
5- NACO-AV
6- NACO-Music

کیفیت فراداده: تکمیل

یکی از شاخص های ارزیابی کیفیت فراداده، تکمیل است (زِنگ و کین 2009، (1) ). تکمیل دامنه ای از جزئیات توصیفی ارائه شده در مستندات و نیز توزیع کلی سطوح مختلف پیشینه ها در یک پایگاه داده فراداده» را تحت پوشش قرار می دهد (زِنگ و کین، 2009، ص 254)؛ بنابراین باید بپرسیم که آیا در هر پیشینه همه فیلدها پر شده اند؟ اگر سایر پیشینه ها در مجموعه دارای داده های ناقص باشند، داشتن داده های کامل در یک مجموعه پیشینه از نظر فراخوانی کاربرد اندکی دارد. آیا در یک مجموعه مانند یک کتاب خانه یا موجز

تکمیل پیشینه های یک مجموعه هدفی بزرگ و ارزشمند است. کیفیت بالا و پیشینه های مستند کامل در یک موسسه، در صورت ادغام با پیشینه های با کیفیت پایین، حداقل در کوتاه مدت روی کیفیت کل مجموعه پیشینه ها دارای تأثیر منفی خواهد بود. حکم آینده طولانی تر از گذشته است» به عنوان ارزش پایه در فهرست نویسی محسوب می شود (میلر 2007، (2) )؛ و بنگاه های فهرست نویسی را به سوء استفاده از آر دی اِی در همان ابتدای کار هدایت می کند. در حالت آرمانی، همه پیشینه های مستند، با وجود تعامل فعال کتاب خانه های پی سی سی، به موقع به روزرسانی و کامل خواهند شد. با این حال، در حال حاضر هنوز مشخص نیست که چه تعداد پیشینه به روزرسانی شده و مفاهیم ضمنی کلی آن برای کیفیت کدامند.

پیشینه های مستند نام شخصی

پیشینه های مستند همیشه به یک شخص (عنوان های منحصر به فرد اصلی) اشاره دارند. با این حال، در بعضی موارد به دلیل شباهت در زنجیره های نویسه تشکیل دهنده نام شخص، مشخصات شخصی به اندازه کافی مشهود نیستند تا فهرست نویس بتواند اطلاعات شخصی را به شکل پیشینه های منحصر به فرد، ثبت کند. وقتی دو یا چند نفر یک زنجیره نویسه مشابه به خود می گیرند، یک پیشینه مستند غیر تفکیکی به وجود می آید. آر دی اِی نشانگرهای نام غیر تفکیکی را «یک نشانه گذاری دسته بندی شده تعریف می کند که مؤلفه های اصلی ثبت شده برای تفکیک بین دو یا چند نفر با نام مشترک، ناکافی هستند. (آر دی اِی تولکیت، 2014؛ بخش شاخص نام تمایز نیافته) (3) در گزارش از ریمر (4)

ص: 516


1- ZengQin
2- Miller
3- RDA Tookit," 2014, sect. Undifferentiated Name Indicator"
4- Reimer

و شرور (1) (2013) پیشنهاد شد که پیشینه های مستند نام غیر تفکیکی تجزیه شده است. فناوری های وب معنایی شامل فایل مستند بین المللی مجازی (2) (ویاف) به پیشینه های مستند منحصر به فرد و نشانی پذیر نیاز دارند. حتی اگر زنجیره های نویسه در نشانگر مشابه باشند، پیشینه مستند مربوط باید برای اشخاص مختلف، منحصر به فرد باشند.

مارک به عنوان طرح رمزگذاری

بافتاری که داده های کتاب خانه ای در آن یافت می شود، یعنی نظام های کتاب خانه ای یک پارچه (3) (آی اِل اِس ها) در حال حاضر برای استفاده با طرح رمزگذاری مارک به روزرسانی شده اند. با فرض علاقه کتاب خانه به وب معنایی و محیط های داده ای پیوندی، کتاب خانه کنگره در حال بررسی روش های پیشرفت رمزگذاری کتاب خانه ای به گونه ای است که امکان مشهود بودن روابط را فراهم سازد. در حال حاضر، اقدام ابتکاری (4) (بیب فریم) (کروگِر 2013، (5) ) به عنوان یک روش ابتدایی مورد استفاده قرار گرفته که با کمک آن پیشینه های فهرست نویسی، رمزگذاری می شوند. با این حال تا زمان بلوغ کامل این برنامه پیشینه های مستند هم چنان در مارک ایجاد می شوند.

شناسگرهای نام شخصی

شناسگرهای نام شخصی در پیشینه های کتاب خانه ای شامل زنجیره نویسه ها هستند که نام خانوادگی شخص، نام و سایر اطلاعات مورد استفاده برای تفکیک زنجیره نویسه از بقیه زنجیره ها در حال حاضر و آینده را ارائه می کنند. جدول 2 رایج ترین فیلدهای فرعی موجود در نقاط دسترسی مرتبط با اشخاص را نشان می دهد. مؤلفه های ارائه شده به کاربران نهایی شامل عنوان ها، تاریخ ها، عبارات یا رمزهای واسطه هستند. شماره های کنترل و پیوندها نیز برای نظام ها کارآمد هستند اما به طور کلی نمایش داده نمی شوند.

ص: 517


1- Schreur
2- Virtual International Authority File=VIAF
3- Integrated Library Systems=ILSs
4- http://www.loc.gov/marc/transition/pdf/marcld-re-port-11-21-2012.pdf :بيب فریم = Bibliographic Framework
5- Kroeger

جدول 2: نقاط دسترسی نام شخصی در پیشینه های کتاب شناختی (فیلدهای فرعی 100 و 700)، (تکرارپذیر (R) و تکرارناپذیر (NR))

عکس

نقاط دسترسی به کار رفته در کتاب خانه ها به دلیل داده های اضافی موجود در آن ها مورد انتقاد قرار گرفته اند. دیدن تاریخ تولد یا وفات به عنوان ابزاری برای تفکیک نویسندگان تا چه حد مورد نیاز کاربران هستند؟ کتاب فروشی هایی مثل آمازون برای تفکیک نویسندگان در نقطه دسترسی از این اطلاعات استفاده نمی کنند. کنترل مستندات به روش سنتی روی اعلام هویت از طریق عنوان های منحصر به فرد متمرکز است [...]. عنوان نام منحصر به فرد برای یک شخص همان چیزی بود که نشان می داد پیشینه های کتاب شناختی که یک فرد را پدیدآور معرفی می کند، تحت یک عنوان قابل گردآوری هستند. (گزارشی برای پی سی سی، 2013، ص 13)

با وجود داده های غیر اصلی در زنجیره های نویسه برای نقاط دسترسی، تعیین نقشه بین واژگان تحت کنترل کتاب خانه و سایر نظام ها بسیار دشوارتر است. دی بی پدیا (1) نسخه داده های پیوندی ویکی پدیا، از تاریخ ها برای تفکیک اشخاص استفاده نمی کند. نظام هایی مثل کتاب خانه آزاد آرشیوی

ص: 518


1- Dbpedia: http://dbpedia.org/About

اینترنتی (1) که از منابع کتاب خانه ای و نیز پایگاه های داده با داده های پیوندی استفاده می کند در مورد تطبیق پیشینه های خودکار دوران سختی را سپری کردند. این موضوع اصلاً عجیب نیست چون دنیای کتاب خانه در مرحله اول با یک مجموعه چالش مربوط به تطبیق پیشینه های مستند کتاب خانه از نظام های بین المللی مختلف در ویاف، فایل مستندات بین المللی مجازی مواجه بود (بِنِت، هنگل دیتریچ، اُنیل و تیلِت 2006، (2) )

شناسگرهای نام شخصی در وُرلد کَت: تحلیل

*شناسگرهای نام شخصی در وُرلد کَت (3) : تحلیل

اشخاصی که پدیدآور هستند (نویسندگان بازیگران و غیره) در پیشینه های کتاب شناختی در فیلدهای 100 و 700 از طریق نقاط دسترسی نشان داده می شوند. نقاط دسترسی در پیشینه های کتاب شناختی متشکل از یک یا چند زیر مجموعه هستند. گرایش ها در پیچیدگی نقاط دسترسی را می توان بر اساس فیلدهای به کار رفته در پیشینه های کتاب شناختی مورد تحلیل قرارداد. طرح استفاده از مارک در وُرلدکَت (4) که توسط بخش تحقیقات اُ سی اِل سی (5) منتشر شده، داده ها درباره منابع را قابل دسترسی ساخته است. استفاده از فیلدهای فرعی در پیشینه های وُرلدکَت برای نام های شخصی پدیدآوران اثر را می توان با کمک داده های کاربردی برای فیلدهای 100 و 700 مورد ارزیابی قرار داد. تاریخ ها، شکل کامل نام ها (معرف ها) و عنوان ها همواره در حال اضافه شدن هستند، اما در طول دوره 13 ماهه این بررسی، سرعت این کار بالا نبوده است. معرف ها برای نام های شخصی، کم تر به نقاط دسترسی کنترل شده اضافه شده اند، همان طور که درصد استفاده از آن ها در نقاط دسترسی در دوره یک ساله، استقبال شده است.

برای داده های تحقیقات به شکل جدولی در بازه زمانی قبل و بعد از استفاده از آر دی اِی، به جدول 3 مراجعه کنید. همان طور که در بخش قبل گفته شد پیشینه های مستند در حال تغییر هستند، بنابراین قالب های ساخت نقاط دسترسی نیز تغییر می کند.

ص: 519


1- /Internet Archive's Open Library: http://openlibrary.org
2- Bennett, Hengle-Dittrich, O'Neil, Tillett
3- WorldCat
4- http://OCLC.org/research/activities/marcusage.html 5
5- Online Cataloguing Library of Congress OCLC

جدول 3: پیچیدگی شناسگر نویسنده (به عنوان مثال فیلد 100 و 700 کتاب شناختی مارک) در وُرلدکَت ا ُسی اِل سی

عکس

بررسی حاضر

در این پژوهش میزان تأمین داده های مشخصات در پیشینه های مستند برای اشخاص و میزان کامل بودن افزوده ها مورد بررسی قرار نگرفته است. بدون فراداده های کامل، توانایی اقدامات ابتکاری آتی

ص: 520

برای فراخوانی مجموعه های کامل موارد بر پایه مشخصات، زیر سؤال خواهد بود.

بررسی حاضر، بر پایه یک نمونه پژوهی طولی درباره پیشینه های مستند در کتاب خانه های دانشگاهی ایالات متحده، به دنبال تحلیل کامل بودن اطلاعات مشخصات ارائه شده در پیشینه های مستند نام شخصی است. به علاوه، در این تحقیق گزینه های آتی برای وضعیت موجود نیز مورد بررسی قرار گرفته اند.

روش

در پژوهش فعلی مشخصات در مجموعه پیشینه های مستند در یک کنسرسیوم کتاب خانه دانشگاهی واقع در ایالت میسوری، ایالات متحده مورد بررسی قرار می گیرد (به پیوست 1 نگاه کنید). این نمونه پژوهی با استفاده از یک رویکرد طولی، مشخصات پیشینه مستند در شش ماه (سپتامبر 2013) و یک سال (آوریل 2014) را بعد از اتخاذ رسمی آر دی اِی مورد بررسی قرار می دهد تا گرایش ها در استفاده از فیلد مشخصات را مورد ارزیابی قرار دهد.

در 31 سپتامبر 2013، 6 ماه بعد از اتخاذ رسمی آر دی اِی توسط کتاب خانه کنگره فیلدهای پیشینه های مستند نام شخص (1,156,315=n) به عنوان چهار فایل متنی محدود انتخاب شدند. سه فایل اول (به ترتیب 300,000، 300,000 و 299,999 پیشینه) قادر به تحلیل بیشتر با استفاده از مایکروسافت اکسل بودند. فایل چهارم حاوی 256,317 سابقه با چشم قابل خواندن بودند اما کار با آن در اکسل امکان پذیر نبود. برای تضمین این که فایل چهارم به لحاظ آماری متفاوت از سه فایل اول نباشد، 21,058 پیشینه 8,2%) به صورت تصادفی از فایل خراب انتخاب شده و به صورت دستی مورد بررسی قرار گرفتند تا اطمینان حاصل شود که داده های تحلیلی نماینده داده های سه فایل دیگر نیز هستند. از آن جا که هیچ تفاوت آماری معناداری وجود نداشت، یک تحلیل فایل های داده قابل استفاده، نماینده در نظر گرفته شد.

در 7 آوریل 2014، یک سال بعد از اجرای آر دی اِی، همان مجموعه فیلدهای مشخصات از تمام پیشینه های مستند نام شخص برای خوشه مرلین (1,274٬618=n) انتخاب شدند. این پیشینه ها در 13 فایل متنی جای داده شده و با استفاده از اکسل بررسی شدند. نتایج در پایین نشان دهنده یک پایه مناسب بر اساس فیلد یا پیشینه ها هستند و این بدان معناست که اگر فیلدهای تکراری در یک پیشینه وجود داشته باشند یا اگر محتوا در یک فیلد تکرار شده باشد آن را برای پیشینه یا فیلد تنها یک بار حساب می کنیم. به علاوه، در این بررسی از سیاست تحلیلی آن چه می بینی در نظر بگیر، استفاده شده است. با توجه به اندازه حجم محتوا، اگر 30 مورد از 1,274,618 پیشینه صورت نادرست وارد فیلد جنسیت 375 شوند، این محتوا در هر صورت به عنوان یک مدخل در فیلد 375 محسوب می شود.

ص: 521

نتایج

تکمیل مشخصات در سطح کنسرسیوم

داده های ثبت شده در 046 فیلد پیشینه مستند رایج ترین مشخصات گنجانده شده در پیشینه های مستند با 7,1 درصد پیشینه های کل، بعد از شش ماه و حدود 10 درصد پیشینه های مستند کل بعد از یک سال فهرست نویسی بر اساس آر دی اِی می باشند. داده ها بعد از 046 فیلد بیش از همه در فیلد 678 نمایان شدند؛ 678 فیلدی است که در گذشته مورد استفاده قرار گرفته و هنوز هم از آن استفاده می شود. با این که گرایش کلی این داده ها نشان می دهد که یک کاهش اندک در مقدار محتوای فیلد 678 وجود دارد، این گرایش به دلیل ناهماهنگی ها در پایگاه داده تحت بررسی در سپتامبر 2013 است. برای ارزیابی این فیلد به دلیل کاربرد قبلی آن در فهرست نویسی به تحلیل های بیشتری نیاز است. همه فیلدهای آر دی اِی 3XX نیز شاهد افزایش در استفاده از آن ها در طول دوره بررسی بودند. برای مشاهده نتایج به شکل جدولی، به جدول 4 مراجعه کنید.

جدول 4: فیلدهای کاربردی در پیشینه های مستند اشخاص در مرلین

عکس

ص: 522

تکمیل مشخصات در سطح پیشینه

مشخصات در پیشینه های مستند در فیلد مربوط مارک ارائه می شوند. برای ارزیابی تکمیل پیشینه ها، هر بار که داده ها در یک فیلد گنجانده شدند، فیلد شمرده شد؛ فیلدهای تکراری در شمارش ها حساب نشدند. در دوره شش ماه، اکثر (90٪) پیشینه ها فاقد مشخصه بودند و تنها 7% دارای محتوای مشخصه اضافی در یک فیلد مارک بودند و تنها 3 درصد دارای بیش از دو مشخصه بودند. در دوره یک ساله، به طور کلی مشخصات بیشتری در پیشینه های مستند بودند. درصد پیشینه های بدون مشخصات 2٬43 درصد کاهش داشت؛ تنها 88 درصد (1116259=n) پیشینه ها هیچ مشخصه ای نداشتند. 8 درصد پیشینه های مستند نیز بعد از یک سال دارای حداقل یک مشخصه بودند؛ و 5 درصد دارای دو یا چند مشخصه بودند. برای اطلاعات کامل درباره تعداد مشخصات در پیشینه ها به جدول 5 مراجعه کنید.

جدول 5: تعداد فیلدها در پیشینه های مستند (هر مشخصه)

عکس

ص: 523

با توجه به مشترک بودن 046 (122676=n, %9.62) در پیشینه های مستند در این بررسی و با توجه به این حقیقت که 9,31% (118696=n) پیشینه های مورد بررسی حاوی بین یک تا سه مشخصه بودند، می توان فرض کرد که وقتی یک پیشینه حاوی یک مشخصه باشد، آن مشخصه فیلد 046 است. این نتیجه چندان دور از ذهن نیست، چون اگر داده ها در دسترس باشند کپی برداری محتوا از شناسه به 046 پیشینه مستند باید یک روند ساده و سرراست برای فهرست نویسان باشد و همان طور که قبلاً گفته شد حدود 30% نقاط دسترسی WorldCat همین طور هستند.

مشخصات جمعیت شناختی شخص

با این که تحلیل محتوای کامل مشخصات در پیشینه های مارک هدف این بررسی نبود، تعداد محدودی از آمارهای توصیفی چند پایه برای تحقیقات آتی ارائه کرده اند. از مجموعه پیشینه های دوم و کامل تر بعدی در آوریل 2014، 375 مشخصه جنسیت و 377 مشخصه زبان، مورد ارزیابی قرار گرفتند (به جدول های 6 و 7 نگاه کنید). مردان ( 80٪، 34515 =n) در فراداده بیشترین حضور را داشتند. بنا به آر دی اِی 9.14.1.1، زبان یک شخص زبانی است که آن شخص برای نوشتن یک کتاب از آن استفاده می کند» (آر دی اِی تولکیت، 2014). نویسندگانی که به زبان انگلیسی می نویسند (73٪، 22666=n) حضور پررنگی داشتند. جدول 7 یک نمونه از زبان ها در فیلد 377 را نشان می دهد. از آن جا که این فیلد تکرارپذیر است، ممکن است بیش از یک زبان به یک پیشینه مستند تخصیص داده شده باشد.

جدول 6: جنسیت ثبت شده در پیشینه های مستند مرلین

عکس

ص: 524

عکس

جدول 7: زبان های انتخاب شده ثبت شده در پیشینه های مستند مرلین

عکس

برای این نوع تحلیل مشخصات در پیشینه ها چند محدودیت وجود دارد که یکی از آن ها این حقیقت است که هیچ روشی برای دانستن این نکته وجود ندارد که یک نمونه تا چه حد نشان دهنده افراد حاضر در فایل مستند این خوشه کنسرسیوم کتابخانه دانشگاهی است. آیا مجموعه های دانشگاهی در ایالات متحده بیشتر به نفع نویسندگان مرد و آن هایی هستند که به لحاظ نویسندگی و نیز موضوع از زبان انگلیسی استفاده می کنند؟ اگر این طور است، آیا توضیحی برای پیامدهای آن ها وجود دارد؟ جدای از پرسش ها درباره شاخص بودن داده ها، فراداده به دست آمده برای گروهی از غیر شاخص های جمعیت شناختی بین المللی در تحقیقات در طول زمان است.

ص: 525

به عنوان بخشی از بررسی ها در جمعیت شناسی اشخاص، اطلاعات محدودی درباره مشاغل مورد ارزیابی قرار گرفتند. مشاغل به طور کلی زنجیره های متنی بر اساس سر عنوان های موضوعی کتاب خانه کنگره (1) بوده و منوط به همه ناهماهنگی ها در فیلدهای بدون متن، مانند ورود اطلاعات نادرست و خطاهای چاپی هستند. هشت شغل متفاوت از میان فیلد 374 شغل (39772 =n) انتخاب شدند تا به یک الگوی مشهود و مشخص دست یابیم. حدود 15 درصد (6517 = n) از 374 مدخل شغلی موجود، شامل عبارات نویسنده یا نویسندگان بود. فعالیت اعضای ناکو که مشغول فهرست نویسی منابع غیرمتنی بودند در ایجاد فیلد 374 مربوط به هنرهای اجرایی مانند بازیگر، پیانیست و نوازنده مشهود بود. برای اطلاعات بیشتر به جدول 8 مراجعه کنید.

جدول 8: مشاغل انتخاب شده ثبت شده در پیشینه های مستند مرلین

عکس

تعداد بسیار محدودی از مکان های مربوط (373 مارک) نیز با کسب موفقیت هایی مورد بررسی قرار گرفتند. مکان های مربوط شامل مدخل های بدون متن برای مؤسساتی بودند که بر پایه نقاط دسترسی ساختار مشترک می باشند. از فیلد 373 حاوی داده (21620=n)، بیش از نیمی از آن ها حاوی عبارت دانشگاه (11040 =n) و بیش از 10% حاوی عبارت دانشکده (2517 =n) بودند و این بدان معناست

ص: 526


1- Library of Congress Subject Headings

که اطلاعات تأمین شده در فیلد 373 در وهله اول برای افراد تحصیل کرده وارد شده است؛ اگر فیلد 374 بتواند دلالت کننده باشد، در این صورت همه این افراد استاد دانشگاه نیستند، بلکه می توانند دانشجو هم باشند. برای بازنمایی جدولی این داده ها به جدول 9 مراجعه کنید.

جدول 9: واژه های انتخاب شده برای مکان در پیشینه های مستند مرلین

عکس

فرصت های بالقوه تحت اختیار کاربر نهایی از طریق افزودن داده های شخصی بسیارند. با این حال، برای آن که نظام ها بتوانند نیازهای کاربران را برآورده کنند به چیزی بیش از نویسندگان انگلیسی زبان، مردان و تحصیل کرده ها نیاز خواهند داشت. اگر بخواهیم کامل بودن یک شاخص کیفی فراداده را در نظر بگیریم، در این صورت داده های به دست آمده در مورد اشخاص از نظر تکمیل داده در پیشینه شخص یا تکمیل داده ها در فیلدهای مشخص در کل مجموعه از کیفیت بالایی برخوردار نخواهند بود.

محدودیت هایی که منجر به عدم ورود داده های شخصی به پیشینه ها می شوند شامل موضوعاتی مربوط به عملیات هر کتاب خانه و مجموعه می باشند. فهرست نویسان دارای مستندات ناکو برای ساخت پیشینه های مستند آر دی اِی برای اشخاص نمی توانند با الزامات ایجاد داده به صورت دستی در آر دی اِی هم خوان و هم سو بمانند. بر اساس نتایج ارائه شده در بالا می توانیم بگوییم که فهرست نویسان اطلاعات اضافی برای مردان و تحصیلات عالی آن ها و احتمالاً دانشگاه هایی که در آن ها فعالیت دارند را رمزگذاری می کنند. به علاوه، آن ها اطلاعات اضافی اشخاصی را وارد می کنند که بخشی از جریان کاری هنرهای زیبا هستند. این رویکرد برای تأمین فراداده اطلاعاتی درباره کسر اندکی از اشخاص در دنیای کتاب شناختی را وارد نظام های کتاب خانه ای می کند. در نظام های کتاب خانه ای آینده، پیشینه های مستند نه تنها اشخاص را از هم تفکیک می کنند بلکه امکان گروه بندی اطلاعات از طریق مشخصات مشترک را فراهم می سازند، البته اگر و تنها اگر مشخصات مربوطه ثبت شده باشند. غنا و پیچیدگی

ص: 527

اطلاعات درباره اشخاص دارای توانایی کمک به روابط و پیوندها در نظام های آتی مانند آن چه در کتاب خانه متناسب با انجام شده است و این که اگر قرار است نهایت استفاده از این نظام صورت گیرد، اطلاعات آن باید کامل باشد.

گنجاندن مشخصات در پیشینه های مستند نیاز به متن بیشتر و فراتر از نام شخص در شناسه نام شخصی را بر طرف کرده و در عین حال پیشنهادها کارگروه (1) پی سی سی برای ایجاد و کارکرد مستندات نام در یک محیط غیر مارک (2) (گزارشی برای پی سی سی، 2013)، رعایت می شوند. شناسگرهای پیچیده ای که در وُرلدکَت به آن ها اشاره شده را می توان از طریق افزودن نظام مند مشخصات به پیشینه های مستند، ساده و سرراست کرد. از حدود 30% (29,99%، 91,269,104 =n) شناسگر نام شخصی در وُرلدکَت با تاریخ ها، همه آن ها را می توان به قسمت مشخصات پیشینه های مستند منتقل یا کپی برداری کرد. با این که در تحقیق حاضر پیشینه های مستند ذخیره شده در وُرلدکَت مورد بررسی قرار نگرفته اند، این پیشنهاد را می توان در یک ساختار کوچک تر به صورت آزمایشی اجرا کرد. همین رویکرد برای ارائه مشخصات در مورد شکل های کامل تر نام های موجود در معرف ها (در 3,51% شناسگرها، 10,837,508 =n) و عنوان ها و سایر واژگان مربوط به نام (در 3,06% از شناسگرها، n=9,509,560) نیز صدق می کند.

یک محدودیت بررسی حاضر این حقیقت است که عنوان های نام غیر تفکیکی نمی توانند حاوی فیلدهای خاص شخص باشند، زیرا بنا به تعریف، اشخاصی که با شناسگر نشان داده می شوند، شناخته شده نیستند. پس این امکان وجود ندارد که تعداد عنوان های نام غیر تفکیکی را بر اساس داده های موجود در این بررسی، ثابت کرد. شاید در نقطه ای از آینده لازم باشد که بین این عنوان ها تمایز ایجاد کرده و پیشینه های غیر تفکیکی را از هم جدا کرد تا پیشینه های مستند هر چه بیشتری ایجاد شوند؛ بنابراین، این شناسگرها ضرورتاً دارای داده های مرتبط با شخص نیستند که درست در پیشینه های مستند مربوطه ثبت شده باشند. مطالعات آتی مشخص می کنند که چه زمانی و چگونه داده های مشخصه ای برای اشخاص در پیشینه های مستند ثبت خواهند شد، به ویژه اگر نام غیر تفکیکی باشد. اگر مؤلف متخصص یا مشهور نباشد، تصور اضافه کردن محتوای بیشتر به پیشینه های مستند او، دشوار است و بدین ترتیب کار او از جستجوهای مبتنی بر شخص حذف خواهد شد، مگر آن که تا آن زمان، یک اقدام راهبردی اتخاذ شود.

ص: 528


1- Task Group
2- Non-MARC

تحقیقات آینده

اگر هدف از فهرست نویسی ارائه دسترسی برابر بر پایه مشخصات است، لازم است که مشخصات برای همه به صورت برابر گنجانده شوند. اشخاص بیشتری به جز انگلیسی زبانان، مردان و تحصیل کرده ها باید مورد توجه قرار گیرند. در آینده، نظام کتاب خانه ای آرمانی به مجموعه های کاملی از فراداده ها دسترسی خواهد داشت که به صورت یک دست به همه کاربران در فراد (2013) کمک خواهد کرد: جستجو، شناسایی، زمینه نمایی و توجیه. برای آن که این اتفاق رخ دهد، کتاب خانه ها باید به یک روش استفاده آزادانه از داده ها روی وب معنایی دست یابند. وارد کردن محتوا بر یک پایه تصادفی و از طریق انتخاب گروهی از کتاب داران آموزش دیده برای این کار کافی نخواهد بود. همان طور که در این شعار پی سی آمده است، ادغام داده های خارجی با داده های فردی است که با حضور همه طرفین امکان کنکاش آسان و استفاده از غنای محیط داده ای برای جستجوی بهتر را فراهم می سازد.) پی سی سی دِی وان، 2013، ص 13 داده های مستند منحصر به فرد و ارزشمند هستند، اما با توجه به پیشرفت های امروز، کتاب داران باید روی محتوای مشخصات پیشینه های مستند کنترل کامل داشته و از منابع گردآوری شده مانند دی بی پدیا ویکی پدیا

از طریق، در جهت حل و فصل مشکلات اقدام کنند.

دیدگاه ارائه شده در این جا با دیدگاه بیب فریم هم خوانی ندارد. همان طور که پی سی سی شرح می دهد، در بیب فریم مستندات برای رقابت با یا جایگزینی اقدامات قبلی طراحی نشده اند، بلکه قرار است که لایه انتزاعی سبک به دیگر اقدامات مستندات بر پایه وب اضافه کنند تا کارایی آن ها را افزایش دهند.» (پی سی سی دِی وان، 2013، ص 13) طرح آی اِس اِن آی (1) نیز شبیه همین اهداف را دنبال می کند. (مَک اِوان، آنجیِللی و گَتِنبی 2014، (2) ) یک نمونه مشابه از این دست که در صفحات مؤلف ویکی پدیا مشاهده می شود شامل یک بخش از پیشینه های مستند در نظام های کتاب خانه ای برای این مؤلف تفکیک شده است. پیوندهای قابل خواندن برای انسان (و برای ماشین) نیز در پیشینه های مستند او در وُرلدکَت، ویاف، اِل سى [اِن اِی اِف] (3) ، آی اِس اِن آی (4) ، جی اِن دی (5) ، سوداک (6) ، بی اِن اِف (7) و اِن دی اِل (8) یافت می شوند.

این امکان نیز وجود دارد که همه اشخاص مرتبط با محتوا در مجموعه های کتاب خانه ای در وب

ص: 529


1- ISNI
2- MacEwan, Angieli, Gatenby
3- LC[NAF]
4- ISNI
5- GND
6- SUDAC
7- BNF
8- NDL

معنایی حضور نداشته باشند؛ فهرست نویسان باید برای این اشخاص اطلاعات بیشتری اضافه کنند، اما این کار باید به صورت راهبردی انجام شود. مقدار کار انجام شده توسط فهرست نویسان در حالت آرمانی دارای نسبت عکس با مقدار داده های موجود در وب معنایی است.

به علاوه، محتوای مشخصات موجود در پیشینه های مستند را می توان به گونه ای ارائه کرد که ماشین نیز قادر به خواندن آن باشد. مدخل های بدون متن نیز برای جستجوی نظام مند و بازیابی یک مشکل محسوب می شوند چون ماهیت نامنسجمی دارند. پس باید شناسگرهای فعال شده از طریق وب معنایی و احتمالات آن ها به عنوان یک راه حل احتمالی برای این مشکلات و بلند پروازی مدخل های بدون متن که صرفاً زنجیره های متنی هستند و نه داده، مورد بررسی قرار گیرند.

نتیجه گیری

این بررسی نشان داد که بعد از یک سال فهرست نویسی بر اساس آر دی اِی، نتایج سهل الوصولی هم چون تاریخ های افزوده به پیشینه های مستند حاصل می شوند. سایر مشخصات کم تر دیده می شوند و بیشتر تمرکز روی انگلیسی زبانان، مردان و افراد مرتبط با دانشگاه هاست. با این که تحلیل حاضر به شاخص کیفیت فراداده کامل بودن مشخصات در پیشینه های مستند فرا آر. دی. ای. نپرداخته است، طی فرایند بررسی ابعاد جمعیت شناختی افراد در فایل مستندات، چند مشاهده غیر رسمی ثبت شدند. در این جا به نظر می رسد که کتابداران ضرورتاً پیشینه هایی ایجاد نمی کنند که اشخاص با توان بالقوه جستجو را نمایان کنند. هم چنین کتابداران فعال در موسسه های دانشگاهی با بودجه مناسب حجم زیادی از پیشینه ها را تولید کرده و اساساً توجهی به نوع اشخاص توصیف شده، ندارند. این مشاهدات باید در تحقیقات آتی مورد توجه قرار گیرند.

آر دی اِی در حال هموارسازی مسیر به سوی یک نظام کتاب خانه ای غنی تر با عمل کرد بهتر در آینده در رابطه با نحوه گنجاندن اطلاعات اشخاص در کنار منابع است. تغییرات بیشتر برای گنجاندن مشخصات مؤلفان در پیشینه های فراداده ناچیز و بی اهمیت نخواهد بود. از آن جا که آر دی ای در جهت درست حرکت می کند، کتابداران باید درباره بهترین راه انجام این کارها و در عین حال حفظ توازن دقت در حجم کار خلاقانه فکر کنند. ایده وب معنایی باید با بازبینی نظام ها و روش ها مورد بررسی قرار گیرد.

ص: 530

منابع

Bennett, R., Hengel-Dittrich, C., O'Neill, E., Tillett, B. (2006). VIAF (Virtual International

Authority File): Linking Die Deutsche Bibliothek and Library of Congress name

authority files. In World Library and Information Congress: 72nd IFLA General

Conference and Council. Retrieved from: http://cite seerx.ist.psu.edu/view doc/ download?doi=10.1.1.150.5328rep=rep1type=pdf

Functional Requirements for Bibliographic Data (FRAD). (2008, 2013 rev.). Retrieved from

.http://www.ifla.org/files/assets/cataloguing/frad/frad_2013.pdf Functional Requirements for Bibliographic Records (FRBR): Final report. (1997, 2009 rev.)

International Federation of Library Associations and Institutions. Retrieved from

http://www.ifla.org/files/assets/cataloguing/frbr/frbr_2008.pdf Kroeger, A. (2013). The road to BIBFRAME. Cataloging Classification Quarterly, 51(8), 873-890

MacEwan, A. Angjeli, A., Gatenby, J. (2014). The International Standard Name Identifier

(ISNI): The evolving future of name authority control. Cataloging Classification

.Quarterly, 51(1-3): 55-71

MARC 21 encoding to accommodate new RDA elements 046 and 3XX

ص: 531

.in NARS and SARS

-(2012, October). Retrieved from http://loc.gov/aba/pcc/rda/PCC%20RDA%20guidelines/RDA%20 in%20NARS

SARS_PCC.pdf MARC 21 format for authority data. (1999, rev. September 2013). Library of Congress

Network Development and MARC Standards Office. Update No. 1 (October 2001)

through Update No. 17 (September 2013). Retrieved from http://www.loc.gov/marc/authority/ecadhome.html

MARC Usage in WorldCat. (2014). OCLC Research. Retrieved October 2013 and April 2014

from http://experimental.worldcat.org/marcusage/ Miller, D. (2007). Basic values and the future of cataloging. ALCTS. Retrieved from

.http://www.ala.org/alcts/ianda/bibcontrol/07futcat PCC Day One for RDA Authority Records. (2011, Dec. 20; updated 2012, Mar. 23)

Retrieved from 14 http://www.loc.gov/aba/pcc/rda/PCC%20Day%20One/PCC%20 Day%20One%20for%20

RDA%20Authority%20Records.docx. RDA Cataloger Training (2013, Feb. 18). Indiana University Libraries. Retrieved from

http://www.indiana.edu/~libslav/RemoteRDATraining/IULtraining2-authorityrecords.doc

RDA Toolkit: Resource description and access. (2014). American

ص: 532

,Library Association

Canadian Library Association, and CILIP: Chartered Institute of Library and Information

Professionals. Retrieved from http://www.rdatoolkit.org/Report for PCC task group on the creation and function of name authorities in a non-MARC

environment. (April 5, 2013). Retrieved from http://www.loc.gov/aba/pec/rda/RDA%20Task%20groups%20 and%20charges/ReportPC

CTGonName AuthInA NonMARC_Environ_FinalReport.pdf Riemer, J. J. Schreur, P. E. (2012, February 14). The future of undifferentiated personal

name authority records and other implications for PCC authority work. End notes updated

May 8, 2012. Retrieved from http://www.loc.gov/aba/pcc/Undiff%20Personal%20NARs%20 Discussion%20Paper%20

March%202012.doc Yee, M. M. (2005). FRBRization: A method for turning online public finding lists into online

.public catalogs. Information Technology Libraries, 24(2), 77-95. Zeng, M. L., Qin, J. (2009). Metadata. New York: Neal-Schuman

ص: 533

ص: 534

نمایه

اشاره

ص: 535

ص: 536

حمید سلیم گندمی

*حمید سلیم گندمی * عضو هيئت علمی سازمان اسناد و کتاب خانه ملّی جمهوری اسلامی ایران، دانشجوی دوره دکتری دانشگاه آزاد، واحد تهران شمال. *

1. مقدمه

1/1) بازیابی اطلاعات مورد نیاز از میان انبوه اطلاعات روز افزون و پراکندگی فراوان آن ها، بر اساس سرعت و دقت، از اهمیت خاصی برخوردار است. ساماندهی و سازماندهی استاندارد اطلاعات برای تسریع و تسهیل در امر بازیابی دقیق اطلاعات مورد نیاز، بسیار ویژه و قابل توجه است (1) . نمایه سازی اطلاعات تولید شده، یکی از گام های اساسی در راستای ساماندهی اطلاعات و دستیابی سریع و دقیق به اطلاعات مورد نیاز است.

نمایه سازی در حقیقت تعیین و اختصاص دادن واژه ها و یا اصطلاحات، به متن مدارک به منظور بازیابی دقیق تر و سریع تر اطلاعات مورد نیاز است. کلید واژه های انتخاب شده برای نمایه متون مدارک، به سان پل ارتباطی در چرخه تولید و مصرف اطلاعات است. به هر میزان تناسب و هماهنگی در میان واژه های منتخب بیشتر باشد استحکام و استمرار پل بیشتر بوده، ارتباط مطلوب تری میان اندیشه های تولید کننده و مصرف کننده اطلاعات برقرار می شود.

نمایه (= Index) در اصطلاح کتاب داری، راهنمایی برای مواد یا مطالبی است که به ترتیبی غیر از ترتیب اصلی مواد یا مطالب، تنظیم شده باشد. نمایه موضوعی عبارت از کلید واژه های موضوعی است که برحسب حروف الفبا تنظیم می شود و شماره صفحه یا صفحات حاوی آن موضوع، در مقابل آن قرار می گیرد. (2)

ص: 537


1-
2- نک: اصطلاحات کتاب داری، پوری سلطانی، فروردین راستین. ویرایش دوم، ذیل واژه نمایه.

نوروزی (1380) در تعریف نمایه سازی بیان می کند: " طبق استاندارد ایزو 5963، عمل توصیف یا شناسایی محتوای موضوعی یک مدرک را نمایه سازی گویند. در واقع، ثبت و ضبط محتوای اطلاعاتی مدارک با استفاده از روش های گوناگون به منظور سازماندهی اطلاعات به قصد سهولت بازیابی را نمایه سازی گویند. " (1)

2-1) هدف از نمایه سازی، فراهم کردن ابزارهای کارآمد برای کمک به محقق و پژوهشگر در پیدا کردن اطّلاعات درون مدارک با سرعت و دقت بیشتر است. نمایه ساز با صرف وقت و دقت در متون، کلید واژه هایی را که دارای بار اطلاعات مناسبی هستند انتخاب و بر اساس ترتیب الفبا تنظیم می کند تا مسیر دستیابی به اطلاعات مورد نیاز پژوهشگر و محقق را هموارتر ساخته، دسترسی به اطلاعات درون متنی مدارک را با دقت و سرعت بیشتر تسهیل نماید.

3-1) ساختار و ویژگی: نمایه ها در دو قسمت: فهرست ها (عناوین، مترجمین و مؤلفین) و نمایه موضوعی تهیه شده است. بدیهی است نمایه موضوعی بیشترین کاربرد و استفاده را برای مخاطبان دارد. برای تهیه نمایه موضوعی مقالات منتشر شده در کتاب گزیده مقالات ایفلا (2014)، متن مقاله ها مطالعه و کلید واژه هایی از متن استخراج یا متناسب با متن، انتخاب شده است. با توجه به فشردگی موضوعات، کلمات اصلی داخل متن انتخاب و در اغلب موارد نیز از مطالبی که به طور متوسط در حد نیم صفحه یا 2 پاراگراف بلند ارائه شده باشند، کلید واژه های موضوعی انتخاب شده و در نمایه موضوع به عنوان مدخل وارد شده اند.

- در مجموع تعداد 36 عنوان مقاله، نمایه سازی شده است.

- برای جلوگیری از تکرار واژه ها در مدخل ها، از نشانگر «~» استفاده شده است.

- میزان استفاده از نشانگر «~» در ذیل هر مدخل اصلی بیان گر عمق نمایه سازی است.

- حتى المقدور صورت مفرد واژه ها به کار رفته و به هنگام ضرورت استفاده از واژه های جمع، معمولا شکل جمع سالم (پسوندها - های) به کار برده شده است که حداقل با ردیف الفبایی شکل مفرد فاصله نداشته باشد. و در این صورت (پسوندها - های) در ردیف الفبا قرار نگرفته است. و در مواردی که (ها یا های) جزو نام یک سازمان یا عنوان یک اثر باشد در داخل پرانتز قرار نگرفته و بنا براین در ردیف الفبا محسوب می شود. مانند: [کتاب] واژه نامه های تاریخی سازمان های بین المللی / باغ های گیاه شناسی میزوری، مرکز اطلاع رسانی گروه های زیستی.

- در صورتی که شکل جمع مکسر کلمه ای رایج بوده، ناگزیر از جمع مکسر استفاده شده است.

ص: 538


1- نوروزی، علی رضا. نمایه سازی کتاب، تهران: چاپار. 1380

- مهم ترین اصل در نمایه، بازیابی اطّلاعات با سرعت و دقّت مطلوب، در یک مجموعه هماهنگ شده است. لذا برای رعایت هماهنگی، زبان مصنوعی و واژگان مهار شده بیش از زبان طبیعی کاربرد دارد؛ ولی در بازیابی متن های آزاد، با توجّه به نوع مخاطبان، به نظر می رسد تلفیقی از زبان طبیعی و زبان مصنوعی لازم است. در این میان، ارجاعات نقش ویژه ای پیدا می کند.

برای تسهیل و تسریع در بازیابی اطّلاعات از ارجاعات «نگاه کنید به» با علامت " - " «و نیز نگاه کنید به» با علامت " نیز - " استفاده شده است.

- حرف تعریف ال (الف و لام) در ردیف الفبا محسوب نشده است؛ جز در موارد خاص و اسم اشهر.

- در صورتی که موضوع مورد نظر در چند صفحه متوالی باشد، میان شماره صفحات از خط فاصله و در صفحات غیر متوالی از علامت، استفاده شده است.

- در مواردی که عنوان یک اثر اعم از (کتاب، مقاله، پایان نامه، روزنامه، و یا مجله)، مدخل واقع شده باشد، در ابتدای مدخل، کلمه توصیفی (کتاب، پایان نامه، روزنامه، مجله، هفته نامه) در داخل قلاب [] نوشته شده است.

- به منظور پرهیز از عبارت سازی، از برخی تک واژه ها یا چند واژه ی کوتاه به عنوان واژه توضیحی، در داخل () بعد از مدخل استفاده شده است مانند: آیکورن (شبکه بین المللی شهرهای مأمن) یا پرت (شهری در استرالیا)

- به طور کلّی، کلمات توصیفی داخل قلّاب [] قبل از مدخل ها و یا واژه های توضیحی داخل پرانتز () بعد از مدخل ها، در ردیف ترتیب الفبایی قرار نمی گیرند.

از بزرگواران و صاحب نظران علم اطلاعات و دانش شناسی تمنّا دارد با تذکّرها و راهنمایی های خود، نمایه سازی را از طریق آدرس پستی sh43hamid@gmail.com، یاری نمایند.

ص: 539

ص: 540

2. فهرست عناوین

ارزیابی استفاده اشتراکی از کتاب های الکترونیکی مشترک در شبکه امانت مستقیم 373 - 361

استفاده از داده های موجود برای ایجاد داده های جدید به منظور تصمیمات جدید 274 - 263

اطلاعات در زیست بوم دانش رقومی چالش های آینده کتاب خانه ها 55 - 47

امروزه ما همه فهرست نویس هستیم: شما نیز قادر خواهید بود فراداده ها را برای مجموعه های تحقیقاتی خودتان سازمان دهی کنید 247-239

برون سپاری در کتاب خانه های تخصصی شرکت های حقوقی انگلستان - فرصت یا تهدید؟ نمونه های جدید مدیریتی و چالش های آینده خدمات اطلاع رسانی حقوقی 171-159

پشت میز مرجع: خدمت مرجع چشم انداز تغییر اطلاعات 97-108

تخطی از قرارداد قانونی (مجوز) در کتاب خانه: دغدغه ها، چالش ها، فرصت ها، و خطرات 136-121

ترکیب ابعاد رسانه های نوشتاری و رقومی در یک بازی ماجراجویی غیر خطی مبتنی بر اِن اِف سی برای کودکان 493 - 481

تصمیمات حیاتی: نگاهی منتقدانه به سواد بهداشتی در ترکیه 467 - 453

چرا اتحادیه ها باید از کتاب خانه های مدارس حمایت کنند؟ 111-119

چگونه کتاب خانه ای سبز بشویم یا آن را شناسایی کنیم؟ / استانداردهایی برای صدور گواهی 359-353

خانه اندیشه: پیوند و توانمندسازی جوامع در منطقه آسیا و اقیانوسیه 320 - 309

ص: 541

خطرات ناشی از انتقال به ابر: عامل انسانی 401-416

دبیران کل سازمان های بین المللی: منابع اطلاعاتی در کتاب خانه ها و آرشیوها 157-145

دوره های آموزشی بر خط فراگیر رایگان ابزاری برای دسترسی به اطلاعات در کشورهای در حال توسعه: روشی جدید برای کمک به رفع چالش های آموزش و پرورش با استفاده از فناوری های اطلاعات ارتباطات 193-187

دوستان کتاب: پرورش و فرهنگ، عادات خواندن در میان بیماران بخش کودکان و اولیاء در بیمارستان دانشگاه سینز مالزی 323-335

راهبرد، پایداری و کیفیت: چگونگی توانمندی این اسپ و شرکای آن در دستیابی به پژوهش ها در آفریقا 387-375

طرح پاسخگوی اجتماعی فهرست ها و اصطلاح نامه های کتاب خانه ای در یک سازمان غیرانتفاعی اجتماعی (تورنتو - کانادا) 495 - 509

فانوس دریایی برای آزادی بیان: سانسور و فعالیت های مرجع در یک چشم انداز جهانی 185-173

کاربران فراموش نکنید! درگاه رسانه های دیداری شنیداری با رویکرد کاربر محور در حال توسعه است 351 - 337

کتاب خانه دفتر سازمان ملل در ژنو: متولی میراث جامعه ملل و سازمان ملل 399 - 389

کتاب خانه گرو به عنوان نمونه: کتاب خانه سبز از لحاظ تعامل مداوم جامعه، انتظارات جامعه، فراهم آوری و اشتراک اطلاعات و مشارکت 218-205

کتاب داری بین المللی در اروپا (2000 - 1990) 17-33

ص: 542

کم ترین مخرج مشترک، نیازهای کاربران را برآورده نمی کند: طرح های فراداده برای آرشیوهای صوتی رقومی 57-72

ماژول دریافت کتاب الکترونیکی در کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب 296 - 277

محلی در بطن جهانی: کنترل کتاب شناختی جهانی با رویکرد روش شناختی پایین به بالا 94-75

مدیریت ارتباط با مشتری: طرحی برای خدمات اطلاع رسانی پارلمانی 450 - 439

مستندات، موجودیت ها و انجمن ها 143-139

منازعات کتاب خانه شورای ملی بر سر گرد آوری انتشارات بر خط در ژاپن 306-299

نو آوری در سوادآموزی و مهارت ها: مشارکت در کانادا 44 - 35

نوسازی و سازماندهی مجدد مجموعه ها از نظام ذخیره سازی منفعل قدیمی به نظام پویای نوین در کتاب خانه دانشگاه سوربن فرانسه (2003-2016) 195-202

نویسندگان و مستندات در نظام های کتاب خانه ای فرا آر. دی. ای: نمونه پژوهی 533-511

نیازها، مطالعات و امکانات یک کتاب خانه شهری در محیط چند فرهنگی 436 - 419

همکاری با هدف قانون گذاری در کتاب خانه مدارس و توسعه کتاب خانه، مدارس در کشور سوئد 249-259

هنر زندگی: پیوند دنیای هنر و علم 236 - 221

واسپاری رقومی در کتاب خانه ملی نروژ 479 - 469

ص: 543

ص: 544

3. فهرست مؤلفین

اَتلستام، اینگرید 436 - 419

جایفینیدار، الکه 72 - 57

اُنال، اِچ. این جی 467-453

اِنگکو چیک، انگکو رازیفا 323-335

اوس، مَت هنریکسن 119-111

آکی یاما، تاتسومو 306-299

تیسدل، میشل آنتوانت 185-173

برنت، پیتر 387-375

بلاکچ، بلاندین 399 - 389

لوییز فِرت، بلاندین بلاکِچ 399 - 389

لارسن، بنت 72 - 57

بورن، دبرا 218-205

لارسن، بیرگر 57-72

پاوِل، آن 387-375

پترسون، ایمی 108-97

پلانک، مارگرت 351 - 337

پوپسکو، آدریانا 373-361

بوزینا، تانیا 296 - 277

اسور کو، دونیا سریتر 296-277

چهارون، هرمان هاریانتو 323-335

حسن، نور ایدا 323-335

دانسایر، گوردون 75-94

دورن، پترا 401-416

راس، راب 401 - 417

رینالدا، باب 145-157

رینالدو، کنستانس 236 - 221

زادرویچ، سوفیا کلارین 296 - 277

ساندلر، تریش رز 236 - 221

سولباک، اِسوین آرنه 479-469

عثمان، عزیزه 323 - 335

فارو، اِما 387-375

فونس، تئودور 139-143

کتامو، هاری 493-481

كونتس، کریستی 263 - 274

کوویستو، آنتی 493-481

کوئیلو پایوا، کریستین 450 - 439

کی نوآ، کلاس 55-47

سوگلاسنووا، لاتا 495 - 509

گوین، نانسی. ای 236-221

لاشال، ژرمی 309 - 320

لوباس، ربکا. اِل 247-239

لوند، اکن 72 - 57

فیبو، لویدا گارسیا 193-187

لیپینسکی، توماس. ای 136-121

لیکلی، دونالد 171-159

مارسرو، فیلیپ 202 - 195

ای بی مانان، را بیاتول آداویا 323-335

مایر، رَندی 436-419

اِسکُو، مته 72 - 57

مک گی، داگلاس 373-361

لی مولیسون، هیتر 533-511

موهدرونی، نورال آزورا 323-335

وان روزنبرگ، امین هانس 323 - 335

ويتييلو، جوزپه 17-33

ص: 545

ویچرت، استفن 351-337

ویلر، میرنا 75 - 94

ها میس، اِرو 493-481

هاوک، پترا 359 - 353

هکت، شارون 35-44

هِل، مود 249-259

هنسن، مری 495 - 509

یوسف، سورینی 323-335

ص: 546

4. فهرست مترجمین

اباذری، زهرا 33 - 17

اسدی، مریم 44 - 35

اسفندیاری، فاطمه 55 - 47

اصنافی، امیررضا 72 - 57

اکبری داریان، سعیده 94-75

برجیان بروجنی، مهشید 108 - 97

پاپی، زینب 119-111

پازوکی، فاطمه 136-121

پیرهادی، صدیقه 143-139

تجلی، آرزو 157-145

تهوری، زهرا 171-159

تیموری خانی، افسانه 185-173

خادمیان، مهدی 193-187

خان سفید، مرضیه 202-195

خانی پور، رضا 218-205

درودی، فریبرز 236 - 221

ربیعی، محبوبه 247-239

ریاحی، عارف 259 - 249

زارع زاده، فاطمه 274-263

صمیعی، میترا 296 - 277

عالمی، زهرا سادات 306-299

عزیزیان، نرگس 320 - 309

غفاری، سعید 323 - 335

فعال، سهیلا 351 - 337

قربانی، محبوبه 359-353

گیلوری، عباس 373 - 361

محمد اسماعیل، صدیقه 387-375

محمد علی پور، نرگس 399 - 389

مقدمی، امیر 401-416

مؤمنی، عصمت 436 - 419

نجفقلی نژاد، اعظم 450-439

نعمتی انارکی، لیلا 467 - 453

نوذری، سودابه 479-469

هاشمی، فریبا 493 - 481

هدایت، مرضیه 495-509

یعقوب پور نرگسی، طاهره 533-511

ص: 547

ص: 548

5. نمایه موضوع

آر.اف.آی.دی (RFID) 490-487 ،83 - 482

آرشیو رقومی 70 - 57

بازیابی اطلاعات 59 - 58

طرح [های] فراداده ای 70 - 58

پژوهش [ها] 58 - 60

پژوهش سان ایلد، ترین 61

پژوهش سلدانا و مایلز 64

پژوهش کروتسفلد، جاکوب 61-60

پژوهش لوند و دیگران 58

آرشیو رقومی (دانمارک) - طرح لارم - 7058

ارزیابی طرح [های] فراداده 70-64

اشتراک گذاری صفحه نمایش با کاربر 70 - 64

پرسشنامه طرح 62 - 61

پژوهش [های] پیشین 60 - 58

پشتیبانی برنامه ملی زیر ساخت پژوهشی 70

رابط کاربری 65

سوالات پژوهش 61 - 60

شناسایی نیاز کاربران 62 - 61

فراداده 70 - 58

فراداده با مشارکت کاربر 70 - 64

پیشینه نویسی 70 - 66

غنی سازی 70 - 67

کاربر ممتاز 67 - 66

کاربر معمول 67 - 66

نگرانی سوء استفاده فراداده 69 - 68

فراداده لارم 64 - 62

فراداده مبتنی بر نیاز کاربر 64 - 62

فراداده مخصوص 64 - 62

فرداده هسته آرشیو 64 - 62

مصاحبه [های] پیوسته با کاربر 70 - 64

نتیجه طرح 70-69

نظام دسترسی آزاد میراث فرهنگی (کیاس) 60

وب سایت 60 - 59

هدف طرح 60

همکاران طرح 60-59

آرشیو رقومی لارم - آرشیو

رقومی (دانمارک) - طرح لارم

ص: 549

آرشیو ملی نروژ 396

آرشیو وب اسکاندیناوی 476 - 477

آرشيو وب کرواسی 285-286

آرشیو وب نروژ 477

آزادی بیان - سانسور - خدمات مرجع و آزادی بیان

آزمون هم بستگی واژه - پژوهش لوکانیلسن 501

آژانس ملی آموزش (سوئد) 253

آفریقا - برنامه مهارت [های] اقتصادی جدید 188

آموزش بر خط فراگیری رایگان 192 - 188

برنامه مهارت [های] اقتصادی جدید برای آریقا 188

سازمان برگزار کننده 188

دانشگاه ملی تایوان188

دانشگاه ملی مستقل مکزیک 188

سازمان غیر انتفاعی اینفرومیشن نیو ویو I.N.W 192-191

کور سرا 189

گروه آپ رندر تری سی (آرژانتین) 189

گروه سوشال بیبلیو (اسپانیا) 189

کشور[های] در حال توسعه 192-188

بایدها و نبایدها 189-188

چالش [ها] 190

شیوه اجرایی دوره 192-191

مزیت [ها] 190-191

نرم افزار مودل 188

نرم افزار ویز آی کیو 189

همایش [های] وبی 192 - 189

نرم افزار [ها] 189

آنتونللی، ماریا - وبلاگ 35

آیکورن (شبکه بین المللی شهرهای مأمن) 181 - 182

ابلیدا (دفتر کتاب خانه اروپا) 24-293،33

اپل (موسسه) 126

اتحادیه اروپا 33-17، 129- 420،128 - 421، 426 - 430

اعضا 18 - 17

تحقیق و نوآوری 19-18

یوریکا 19

ص: 550

فست 19 - 18

برایت 19

یورم 19

ساختمان ژان مونت (لوگزامبورگ) 17

طرح آموزشی اراسموس 19

طرح جامعه کار پسند 23 - 22

طرح توسعه و همکاری خدمات کتاب خانه - اتحادیه اروپا - کتاب داری بین المللی

طرح کتاب خانه ها برای همه 420 - 421، 426 - 430

طرح گرند یورو 29

فعالیت در مجوز ارائه خدمات کتاب خانه 128 - 129

قطع نامه شوانکا 21 - 20

کتاب داری بین المللی 33 - 420، 17 - 421، 426 - 430

آمار و ارقام کتاب خانه 32 - 30

ارزیابی رسمی 30 - 28

اقدامات دولتی 27

اهمیت کتاب خانه 21 - 20

برنامه انتشارات الکترونیکی 20 - 19، 28 - 23

برنامه تنوع فرهنگی 25-24

برنامه [های] حمایتی 28 - 23

برنامه [های] فناوری I.C. 20-23

برنامه کتاب و آرشیو 28 - 23

تاسیس انجمن کتاب خانه اروپا 28-27

تجاری سازی فناوری 26

تمرکز به آرشیو 24، 28 - 27

تمرکز به کتاب 24-23، 28 - 27

جنبه سیاسی کتاب خانه 28 - 20

طرح [های] اقتصادی کتاب خانه 29، 25 - 24

طرح [های] کتاب خانه گرا 23 - 22

قانون کتاب جهانی 24

قطعنامه شوانکا 21 - 20

کتاب خانه مجازی 23 - 20

جایگاه کتاب خانه دانشگاهی 22-21

جایگاه کتاب خانه عمومی 22-21

جایگاه کتاب خانه ملی 22-21

ص: 551

خدمات کتاب خانه ای 23 - 22

دسترسی به منابع شبکه 23-22

نظام کتاب خانه داخلی شبکه گرا 23-22

گزارش ایستگ 32

مشارکت بخش خصوصی 31

مشارکت ملی 31 - 30

نشر الکترونیکی 25 - 24

معاهده ماستریخت 18

اتحادیه اقدام پژوهی عواقب مصدومیت شغلی 503

اتحادیه صنف فارغ التحصیلان کتاب داری (سوئد) 255

اریکسن، تامس هیلاند 179

اریکسون، بی بی 255

اسپینللی، آلتیرو 18

[هفته نامه] استونز 146

استیبل جف 51

استارک، فیلیپ 313

استیونز، کریستی آر. 98-97، 105-102

أ.سى.اِل.سی (OCLC) 407-406

اصطلاح نامه بهداشت و سلامت حرفه ای

استرالیا 496 - 497

اصطلاح نامه تخصصی 508 - 495

نیز! کتاب خانه مرکز مشاوره ای کارگزان

آسیب دیده - طرح اصطلاح نامه تخصصی

اصطلاح نامه رایگان افزار 496

اصطلاح نامه کنسرسیوم کتاب خانه های تحقیقاتی اروپایی 78 - 77

انگیزه تدوین 78

[کتاب] اطلاعات بین المللی / ویرایش

هینال، پیتر 151 - 150

اطلاعات رقومی - دانش رقومی

الف، آناکارین 423 - 424، 426 - 427، 430، 435

[هفته نامه] الموكيف 179

امانت بین کتاب خانه ای 361 - 371

شبکه امانت مستقیم 361-362

بررسی تاریخی 361-362

پژوهش کالینز 362

پژوهش کرال 362

پژوهش مولر 362 - 363

پژوهش نیتکی، جونز و بارنت 362

ص: 552

پژوهش هوارد 363

طرح اکامزریدر 363

کتاب خانه [های] عضو 361-362

مفهوم قانونی تکثیر 362-363

نظام تحویل مدرک کارآمد 362

طرح آزمایشی امانت مستقیم کتاب الکترونیکی 363 - 372

آمار عناوین هدف و استفاده شده 368 - 369

ارزیابی میزان موفقیت 370-371

انتخاب فروشنده 365-366

باشگاه خرید 364 - 366

بررسی وضعیت فعلی طرح 367-370

برنامه زمانی 363-367

بودجه 366 - 368

پیشینه 363 - 367

تعریف مجموعه اشتراکی 364-365

تفاوت استفاده و دسترسی 369

دسترسی اشتراکی 365 - 366

ساختار مدیریتی 367

صندوق حساب سپرده 367

محدودیت های امنیتی 366

مدیریت هم پوشانی منابع 371

مشارکت ناشران 370

نتیجه طرح 372

نرم افزار اینفوتولز 366

هدف 363 - 364

هزینه فراهم آوری 368

آمریکا - برون سپاری خدمات کتاب خانه - برون سپاری خدمات کتاب خانه (آمریکا)

آمریکا - قرارداد ارائه خدمات در آمریکا

کتاب خانه ← کتاب خانه - قرارداد ارائه خدمات در آمریکا

آمریکا - کتابخانه عمومی - کتاب خانه عمومی (آمریکا)

انتشارات الکترونیک 306-299 نیز ← کتاب الکترونیک

تعريف انتشارات برخط 301

انتشارات برخط 301

مفهوم نظام مالکیت 303-302

مفهوم و تعریف 302-301

انجمن بین المللی بازیابی اطلاعات

ص: 553

موسیقی 58

انجمن بین المللی قلم 181

انجمن کتاب خانه آمریکا 99

انجمن دوستان کتاب خانه ای (سوئد) 426 - 433

انجمن کتابخانه های تخصصی (انگلستان) 170 - 168

انجمن کتاب خانه سوئد (SLA) 255-252

انجمن نروژی آزادی بیان (نفی) 177-178، 183-184

اندرسون، دروتی 76-75، 445-446

انسولیپ - تعریف نظام صدور گواهی کتاب خانه

سبز 357

انگلستان - برون سپاری خدمات

کتابخانه ← برون سپاری خدمات کتاب خانه (انگلستان)

او دوبان، جان جیمز 234

اوس، مت هنریکسن 119-118

ایفلا 15-11، 76-75، 174،293، 357

انتشارات 13

اهمیت کتاب خانه 174

برنامه [های] اصلی 12

برنامه کنترل کتاب شناختی 76-75

یک دستی و یک پارچگی 76

بودجه 13

شاخص کتاب خانه سبز 357

شاخه [ها] و بخش [ها] 12

عضویت 11

وب گاه [ها] 14

هدف بیانیه 174

این اسپ (INASP) (مؤسسه بین المللی) 375-387

آمار منابع برخط 376

ارتقاء عمل کرد 377

اهداف تعامل و همکاری 378-379

تعامل و همکاری 377-379

تولید دانش 377

چرخه ی ارتباطات علمی 376

حمایت از کنسرسیوم همکاری های کتاب خانه ای 379-386

آموزش مداوم 383-384

ص: 554

اهداف 379-389

برگزاری کارگاه آموزشی 379-381

تأکید بر کیفیت 380-381

چالش ها 380-381

تأثیر عوامل سیاسی اقتصادی 385-386

تأکید بر پایداری و توسعه 381-382

تأکید بر کیفیت 383

تعهد به یادگیری 383-384

توسعه جامعه کاری 381

دستیابی پایدار به پژوهش های اساسی 383-384

رویکرد راهبردی 382-383، 386

ظرفیت سازمان [های] معادل 381-382

حمایت از نظام آموزش عالی و تحقیقاتی آفریقا 376

دسترس پذیری دانش تولید شده 377

دستیابی به منابع برخط 377

شرایط پذیرش همکاری 378-379

فرآیند کاری 376

کنسرسیوم کتاب خانه ای خرید نشریات

الکترونیک 377

کنسرسیوم ملی کتاب خانه های تحقیقاتی و آموزش عالی 381-382

کنسرسیوم همکاری های کتاب خانه ای 379-381، 385

هدف از تأسیس 375

ايتفوتولز (نرم افزار) 366

بارت، هل 255

بارنت، کالین (نخست وزیر استرالیا) 214

براون، جانت 234

براون، فیونا 162-160

[پایان نامه] بررسی سواد سلامت و تناسب

مواد آموزشی 461

برزیل - کتاب خانه پارلمانی! کتاب خانه پارلمانی (برزیل)

برندگان جایزه نوبل 312

برون سپاری خدمات کتاب خانه (آمریکا) 163

شرکت [های] فعال 163

برون سپاری خدمات کتاب خانه (انگلستان) 159-171

نیز - برون سپاری خدمات کتاب خانه [های]

ص: 555

تخصصی حقوقی

آزمون بازار 165-163

گزارش برگ، سوزان 165-163

نتیجه و پیامد 164-165

در کتاب خانه دفتر خزانه و کابینه 165-164

برآورد هزینه 161-162

بررسی تاریخی 164-163

پژوهش (های انجام شده) 160-168

پژوهش براون، فیونا 162-160

بررسی جنبه [های] چهارگانه 160

نتیجه پژوهش 162-160

پژوهش برگ سوزان، 165-163، 160

تأثیر بر حرفه 162

شرکت [های] فراهم آورنده خدمات برون

سپاری 160-161

اِوّلیوسِرو 161-160

اینتگرین 161-160

فایده برون سپاری 162-161

برون سپاری خدمات کتاب خانه [های] تخصصی حقوقی (انگلستان) 168-171

گزارش انجمن کتاب خانه های تخصصی 170-168

ویژگی [های] متخصص اطلاع رسانی 170-169

بیان ارزشی مهارت 169

حفظ مهارت [های] فنی 170

شناسایی بانیان 170-169

فراهم آوری اطلاعات مناسب تصمیم گیری 170

مدیریت مهارت [ها] 170

مصاحبه لیکلی، دونالد (با اطلاع رسانان حقوقی) 166-169

تعیین ارزش مهارت [ها] 166

بانیان 167-166

برون سپاری انتخابی 168-167

برون سپاری عمده 168-167

چالش [ها] 167-169

رشد هسته کار 167

بریستر 325-326

بلایا و بحران [های] طبیعی! بلایای طبیعی

بلایای طبیعی - اقدامات جامعه بین المللی

ص: 556

319-309

زلزله شیلی 311

زلزله هانیتی 311-313

طوفان فیلیپین 309-311

نقش سازمان غیرانتفاعی کتاب خانه های بدون مرز (فرانسه) 311- 319

بنیاد حقوقی ایالت انتاریو 495-496، 506-507

بنیاد کتاب خانه ملی اروپا 33

[پایان نامه] به سوی سبز شدن برویم: توسعه گواهی نامه ای برای کتاب خانه های سبز 357-355

بیرن، جاش 208-207، 214، 215

بیمارستان آنکارا 461-462

بیمارستان دولتی جلال ارتوگ

اتیمسکوت (ترکیه) 461-462

بیمارستان سینز (مالزی) - طرح کتاب درمانی! کتاب درمانی - بیمارستان سینز (مالزی)

پاردک 327

پالایش اطلاعات - دیدگاه استیبل، جف 51

پایگاه داده بین المللی سانسور - پایگاه داده فانوس دریایی

پایگاه داده فانوس دریایی 184-176

اتاق بایگانی آرشیو سانسور 183-182

چشم انداز 179-177

دسترسی به متن کتب سانسور شده 182

منابع 177-176

هدف 176

همکاری بین المللی 184-177

انجمن نروژی آزادی بیان 178-177، 184-183

کتاب خانه اسکندریه 178-177

کتاب خانه بدون مرز 184-183

پرت (شهری در استرالیا) 205-206

پژوهش 48-47، 54-53

در محیط رقومی 54-53

مرحله پس انتشار 49-48، 54-53

مرحله پیش انتشار 49-47، 54-53

پل، هنری 196

پیر، ماکس پتی 389

تاد، رز 256

[کتاب] تاریخ چه سازمان های بین المللی

ص: 557

148

تاریخ شفاهی 151،155

ترکیه - طرح سواد بهداشتی! کتاب خانه بیمارستان (ترکیه) - سواد بهداشتی

ترکیه - نظام بهداشت 454-455

تفکر انتقادی 104-103، 116

تنوع فرهنگی 25-24

توسعه اجتماعی - ضرورت دسترسی به آموزش و اطلاعات 175-174

نقش کتابخانه 176-174

تولید دانش 54-47

انتشار و توزیع سنتی 49-47، 53

چرخه تولید 50-47

تولید دانش رقومی 54-48 نیز ← دانش رقومی

اقتباس موقعیتی 51-50

اینترنت متحرک 52-50

نقش کتاب خانه 52-51

پالایش اطلاعات 51

پردازش اطلاعات 51

چرخه تولید 50-48

طراحی و بازیابی 52-50

فرآیند پژوهش 49-48

مفهوم انتشار و توزیع 49-48، 54-53

نقش کتاب خانه 54-48

دسترسی به اینترنت متحرک 52-51

کارگزار اطلاعات 50-49

گردآوری اطلاعات 54-50

متصدی داده [های] پیوند یافته 50-49، 54-53

توماس، باربرو 254

تونا، گولوزار 427-428

جاجا، اولیورا 426، 430، 433

جاناویشن 326-327

جنس، اریک مای 508

حق مؤلف 131-122، 242، 284-282

در خدمات کتاب خانه 131-122

تفاوت با قرارداد ارائه خدمات در کتاب خانه 122-128، 130-131

مدیریت حق رقومی 131

حق مؤلف در محیط رقومی 284-282

خانه اندیشه 313-319

ص: 558

نیز - سازمان غیر انتفاعی کتاب خانه [های] بدون مرز (فرانسه) - طرح خانه اندیشه

خدمات مرجع و آزادی بیان 184-180 نیز - سانسور

اشتراک گذاری اطلاعات پایگاه فانوس دریایی 182

اشتراک و به روزرسانی اطلاعات 182-180

[روزنامه] داچ 146

داده پیوندی 50-49، 91-79، 142-139

اشتراک گذاری 88-83

توصیف منبع 88-80

اقدام محلی 91-89

ریزدانگی معنایی 83

ریزدانگی نحوی 83

ساختار سه بخشی 88-81

برون داد 88-84

پیشینه ساز 87

جداساز پیشینه 88-87

جداساز گزاره 86

درون داد 84-81

گزاره ساز 84-81

مترجم اصطلاح 85

مترجم فرانما 84-83

گزاره [های] منفرد 81-80

وب معنایی 92-80

دیدگاه محلی، رویکرد جهانی 91-79

رویکرد جزئی نگر 80-79

مدیریت داده [ها] 139-140 نیز - مدیریت فراداده

روش موجودیت 142-139

دارندورف، رالف 18

دافی 326

داک ورکس (نرم افزار) 474

دانش رقومی 54-48 نیز ← تولید دانش

ص: 559

رقومی

آینده کتاب خانه [ها] 53-54

ارائه خدمات کامل 52

پویایی فضای رقومی 53-52

دسترس پذیری 53

دیدگاه ،سرس میشل 53

زیر ساخت اطلاعاتی 54

سواد اطلاعاتی رقومی 53-52

کاردانش آموزش و یادگیری 53-52

مفهوم انتشار و توزیع 54-52

مهارت [های] ضروری - دیدگاه گرودین، جانانان 52

دانشگاه ایندیانا (آمریکا) 396

دانشگاه به اسکنت (ترکیه) 461-462

دانشگاه پرینستون 371

دانشگاه پنسیلوانیا 361

دانشگاه پرتسدام، مرکز عالی مهندسی نظام ها 338-337

دانشگاه تورنتو، دانشکده اطلاعات - پژوهش یادداشت دامنه چیست: تبیین استعاره ها در خاطرات سازمانی 508

دانشگاه ژنو 398

دانشگاه علوم کاربردی ساتا کونتا (فنلاند) 482

دانشگاه کلرادو 227

دانشگاه کلمبیا 361

دانشگاه ماساریک (برنو، جمهوری چک) 355

دانشگاه موناش 165-163، 160

دانشگاه ملی تایوان 188

دانشگاه ملی مستقل مکزیک 188

دانشگاه نیوبرانزویک 101

دانشگاه وستون، دانشکده مطالعات اطلاعات و رسانه 496

دانشگاه ییل 361

دانمارک - طرح رقومی سازی آرشیو - آرشیو رقومی (دانمارک) - طرح لارم

دلور، ژاک 18

دلونی، سادی پیتسون (اولین کتاب درمان) 324

[مقاله] دیگ بخار: چاپ مناسب، حقوق

ص: 560

از بین رفته و قاعده قانونی / رادین،

مارگرت جین 123

دیویس، سارا 70

رادین، مارگرت جین 123

راکفلر جونیور، جان دی 391

[کتاب] راهنمای سازمان بین المللی

روتلج / رينالدا، باب 151

رایان، سوزان. ام. 98

ردر، استیون 42

رقومی سازی 70-57

رقومی سازی دانش 54-48 نیز ← دانش رقومی

رقومی سازی مواد شنیداری 70-58 نیز ← آرشیو رقومی

[مقاله] رنج بیشتر، سود کم تر: خصوصی سازی و کتاب خانه های دولتی انگلستان/

برگ، سوزان 165-163

روزالینا 326

رینالدا، باب 146-145، 151

تدریس شیوه استفاده از اسناد رسمی آیو 147-146 نیز - طرح پژوهشی آیو

طرح پژوهشی آیوبایو - طرح پژوهشی آیوبایو

عضو گروه دانشگاه انتقادی 146

زلزله شیلی 311

زلزله هائیتی 311-313

ژوبرت 324

سارتر، راسل 146

سازمان بین المللی 156-146

اتحادیه دبیرخانه سازمان ملل 150-149

تاریخچه 156-148

دبیران کل 156-152

دسترسی به اطلاعات شغلی دبیران کل 155-154

طرح تدوین شرح حال نویسی دبیران 155-152

کمیسیون ناوبری راین 149-148

کیفیت رهبری 154-153

سازمان غیر انتفاعی اینفورمیشن نیوویو I.N.W-192-191

سازمان غیرانتفاعی کتاب خانه های بدون مرز (فرانسه) 311-319

ص: 561

اقدامات پس از زلزله هائیتی 311-313

تشکیل همایش بین المللی 312-313

جذب حمایت برندگان جایزه نوبل 312

جذب هم کاری کمیساریای عالی سازمان

ملل متحد در امور پناهندگان 313-319

جذب همکاری یونیسف 312

فراخوان بین المللی 312-313

نقش پیشگیری کننده 313

طرح خانه اندیشه 313-319

امکان به روز رسانی 314

برقراری ارتباط [های] اجتماعی 318

تأثیر آموزشی 315

تأثیر اطلاعات و دانش 315

تأثیر روانی اجتماعی 315

توسعه برنامه آموزشی 316-317

توسعه کمک [های] بشر دوستانه 318

در آسیا و اقیانوسیه 316-318

در اردن 317

در اردوگاه پناهندگان سوری 317

در اردوگاه پناهندگان کاوومو (بروندی) 316

در اردوگاه پناهندگان موساسا (بروندی) 316

در لبنان 317

زبان و محتوا 314

هدف از طرح 319

هدف از تأسیس 311، 319

سازمان ملل متحد 390-392

تشکیلات 390-391

هدف از تأسیس 390

[کتاب] سالنامه سازمان های بین المللی 151

سان ایلد، تربن 61

سانسور 184- 176 نیز - خدمات مرجع و آزادی بیان

تأسیس کتاب خانه بدون مرز 183-182

پیامد[های] محلی و جهانی 180-179

دیدگاه اریکسن، تامس هیلاند 180-179

خدمات مرجع کتاب خانه ← خدمات مرجع و آزادی بیان

فایل [های] موسیقی 183-181

گزارش فریموسا 183-180

ص: 562

گزارش مؤسسه بین المللی آزادی بیان (آیفکس) 178-179

مبارزه با سانسور 179-178

مفهوم 176

نقش خدمات مرجع کتاب خانه ← خدمات

مرجع و آزادی بیان

نمونه [های] تاریخی 179-176

حوادث سیدی بوزید 179

شبکه آیفکس 179-178

فهرست لیبروریم پروهیبتوریم 178

سرس، میشل 53

سگارا، ملانی پادیلا - تدوین نظام

امتیاز گذاری در کتاب خانه عمومی 355-357

سمپسونیاوی (مجله برخط) 180-181

سوادآموزی (کانادا) 36-43

برنامه بین المللی ارزیابی قابلیت [های] بزرگسالان 43-38

انتشارات 41

ایجاد اینفوگرافیک 42،39

پرونده ویژه 42،39

تولید منابع به زبان فرانسه 41

زبان انگلیسی و فرانسه 40-38، 36

سخنرانی [های] دوزبانه 42

مدارک هسته 39

مشارکت در اشاعه اطلاعات 40-38

مشارکت در اشتراک پژوهش 42-40

نتیجه برنامه 43-40

نقش کتابدار مقیم 40

مشارکت و همکاری سازمان [ها] 36-43

شبکه توسعه سواد آموزی و مهارت [ها] 36-43

کارکرد نوآوری 38-37

شبکه ملی توسعه اقتصادی فرانسه زبان 43-38

ایجاد روابط پرمعنی 38

شرکت توسعه اقتصادی جامعه و استخدام 43-38

کتاب خانه مرکز اسناد آموزش بزرگسالان و زنان 35-43

کارکرد اطلاعات 37

کتاب خانه مرکز سوادآموزی 43-36

ص: 563

پژوهش اقلیت [های] زبانی 37

هدف ها 38-43

سواد اطلاعاتی 105،98-103، 464-453

دیدگاه، استیونز، کریستی آر. 104

در محیط رقومی 53-52

سواد بهداشتی 453-464

نیز! کتاب خانه بیمارستان (ترکیه)

ارکان 455-456

ارزیابی معیارها 456

اطلاعات بهداشتی مصرف کننده 455

رفتار اطلاع یابی بهداشتی 455

سواد اطلاعاتی 455

سوان (رودخانه) 206

سوتیز، برتا وان 392، 396

سوئد - تنوع فرهنگ و زبان 419-436

کتاب خانه [های] مدارس - کتاب خانه مدرسه (سوئد)

شاکری، موهد 326

شبکه آیفکس 179-178

شرح حال نویسی مختصر 154-152

دیدگاه والتر، جیمز 153

شلونگ، الکساندر 445-446

طرح پژوهشی آیوبایو 156-146

ایجاد دبیرخانه بین المللی 150-149

برگزاری کنفرانس [های] مستمر 150-148

اسناد مکتوب کنفرانس [ها] 150-151

تعهدات منتج از کنفرانس [ها] 150

تدوین شرح حال نویسی دبیران کل 155-152

دسترسی به اطلاعات شغلی و دبیران کل 154-155

شبيه هوز هو (who's who) 153،155

کیفیت رهبری 154-153

مدخل [ها] 153

هدف 153

دسترسی به منابع 156-146

دوره آموزشی تاریخچه سازمان های بین المللی 148-156

اهمیت تاریخ شفاهی 155، 151

تولید اطلاعات 152-150

عناوین دروس 152-151

ص: 564

مدرسان دوره 152-151

اشمیتس، هانس پیتر 152

اشنایدر، کریستینا 152

بلاد گود، الیزابت 152-151

بیرت، فرانسیس 151

چرچ، جیمز 151

دیویس، توماس 151

رودونو، داویده 152

گارتزک، اریک 152

لاگوس، مارتا 152

مکافری، مایکل 151

وویتن، اریک 152

هان چو، یون 152

منابع آموزشی 152-151

[کتاب] اطلاعات بین المللى هينال پیتر 151-150

[کتاب] راهنمای سازمان بین المللی روتلج / 151-152

[کتاب] راهنمای سازمان بین المللی 151

[کتاب] فرهنگ تاریخ فراملیتی پالگریو 152

[كتاب]، مؤسسات جهانی / وایس، توماس: ویلکینسون، روردن 151

[کتاب] واژه نامه های تاریخی سازمان های بین المللی / وروناف، جان 151

راهنمای استفاده از اسناد و اطلاعات 151-150

رقومی سازی آرشیو 155

طوفان هایان (فیلیپین) 309-311

فاس 327

فرا داده 70-57، 235-226، 246-239، 292-516، 291

پیشینه نویسی توسط کاربر 70-66

تولید شده توسط کاربر - فراداده تولید کاربر

حاشیه نویسی توسط کاربر 70-65

پژوهش [های] انجام شده 65-70

سوء استفاده از فراداده 69-68

غنی سازی توسط کاربر 70-69

کتاب خانه رقومی میراث گونه های زیستی 235-266

مفهوم 66

ص: 565

فراداده تولید کاربر 246-239

اقدام و بهره برداری کتاب خانه 246-240

برچسب گذاری توسط کاربر 244

تدوین راهنمای فعالیت 243-242

تعریف فراداده 246

تعهد و تصمیم گیری 246

تهیه سیاهه وارسی 245

حق مؤلف 242

دوام و پایداری 245-244

ذخیره در وب گاه مرکزی 245

سازماندهی 242-241

سؤالات حقوقی 245

فراداده توصیفی 244-243

گزینش داده 245

مجموعه سازی 242-241

واسپاری و تحویل فراداده 243

فراداده در فهرست نویسی 516

[روزنامه] فرانکفورتر آلگمینی 145

[کتاب] فرهنگ تاریخ فراملیتی / پالگریو 152

فرهنگ خوش بینی مفرط 211

[کتاب] فرهنگ و فناوری هزاره دوم/

سرس، میشل 53

فريد، ألفريد 392

فریموسا - گزارش در سانسور جهانی

موسیقی 180-183

فَگفوربِندِت (اتحادیه کارگزی نروژ) 113-118

آموزش تفکر انتقادی برای کودکان 116

برنامه کتاب خانه عمومی دسترسی پذیر و جامع 117-118

نمایندگان شهرستان 118

توسعه سازمان دهی 117-116

سازماندهی اتحادیه [های] کارگری 118-113

همکاری با کتاب خانه [های] مدارس 118-114

همکاری برای بهبود کتاب خانه 118

فناوری ابر 401-414

ساختار باز 402

مزیت ها 401-405

مزیت [های] خاص 403-405

مزیت [های] عام 401-403

فناوری ابر در کتاب خانه 403-414

ص: 566

افزایش اثر بخشی خدمات به مشتری 403 - 405

آگاه سازی لحظه ای پایانه ها 404

اطلاعات تکمیلی زنجیره های آلن 404

پاسخگویی به نیاز مراجعین 405

پایگاه داده های اشتراکی فروشندگان 403-404

تأثیر شبکه ای جامعه فرا محلی 404

توسعه مجموعه داده محور 405

خدمات پیشنهاد دهنده مشارکت 405

سرورهای پیشنهاد دهنده به مراجعین 404-405

صورت بندی های توزیع شده تر 404

فهرستگان مشترک آنی 403

تغییر در نظام مدیریتی 407-414

چالش ها 407-414

عوامل انسانی 407-409، 413-414

عوامل موفقیت 409-414

برقراری ارتباط مستمر با کارکنان 409-414

برگزاری جلسات منظم داخلی 409-414

تبیین چشم انداز 409-414

رتبه بندی عوامل 410

عامل انسانی 409-414

نقش رهبری 411-414

فهرست مستند مجازی بین المللی 78

انگیزه تدوین 78

فهرست مشترک - وجه تسميه عام 79

فهرست نویسی 511-530

استاندارد محتوا 513-515

الزامات کاربردی داده های مستند 513-515

برنامه تعاونی مستندات نام (ناکو) 515-518

پیشینه 511-530

تکمیل پیشینه 516

طرح رمزگذاری (مارک) 517-519

مشارکت در محتوای پیشینه 515

پیشینه مستند مرلین 521-530

[پژوهش در] پیشینه مستند نام 520-530

پژوهش [های] آینده 529-530

تعداد فیلدها 523-524

تکمیل مشخصات در سطح پیشینه 523-524

ص: 567

تکمیل مشخصات در کنسرسیوم 522

جدول فیلد [های] کاربردی 522-523

روش پژوهش 521

کنسرسیوم کتاب خانه دانشگاهی (آمریکا، ایالت میسوری) 521-522

محدودیت پژوهش 528

مدخل جنسیت ثبت شده 524-525

مدخل زبان [های] ثبت شده 525-526

مدخل مشاغل ثبت شده 526-527

مدخل مکان 527

مشخصات جمعیت شناختی شخصی 524-527

نام [های] غیر تفکیکی 528

نتیجه پژوهش 530

وب معنایی 529-530

پیشینه مستندنویسی 511-530

پیشینه مستندنویسی نام شخصی 516-517، 520-530

گزارشی ریمر و شرور 516-517

توصیف و دسترسی منابع RDR 511-530

زنجیره نویسی مستند نام 521-530

جدول نقاط دسترسی 517-520

فیلد [های] فرعی 517-519

فیلد [های] مارک 514-520

کتاب خانه اینترنتی 518-519

ورلدکت 519-520، 528

جدول نقاط دسترسی 519-520

شناسگر [های نام] شخصی در ورلدکت 519-520

فراداده 516

پژوهش زنگ و کین 516

پژوهش میلر 516

مستند نویسی 511-530

فهرست نویسی تعاونی 513-514

قانون حق دسترسی به اطلاعات (برزیل) 444

قانون خدمات حقوقی (انگلستان) 159

قانون دسترسی دانش آموزان به کتابخانه ← کتاب خانه مدرسه (سوئد)

قانون کتاب خانه [های] عمومی (نروژ) 112

مشارکت شهرداری در ارائه خدمات کتاب خانه 112-118

ص: 568

قانون و اسپاری منابع الکترونیکی

(کرواسی) 285-293، 277

قطع نامه شوانکا 21-20

قواعد فهرست نویسی انگلوامریکن 512-513

کاتسلو (شهری در استرالیا) 217-2169، 206

کافه زبان در کتاب خانه 422-426

کالینز 362

کانادا - سواد آموزی - سواد آموزی (کانادا)

کتاب الکترونیکی 293-278، 362-372 نیز - انتشارات الکترونیکی

در کرواسی 293-282

پژوهش سیکیچ و گلدستاین 283

پژوهش ولاگیج و پهار 282

تجربه کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاکرب - تجربه رقومی سازی

تحلیل تک نگاشت [ها] 282-284

مدیریت حقوق رقومی 284-282

ویژگی تک نگاشت [ها] 283

شبکه امانت بین کتاب خانه ای 362-372 نیز!

امانت بین کتاب خانه ای

مفهوم و مصداق 282-278

پژوهش اسچریچ، فین 281

رسانه تولید 279

شناسگر [ها] 280

کاربرد دستگاه [های] کتاب خوان 280

کاربرد دستیابی 280

محتوا 280-279

نحوه انتشار 279

نحوه تولید 279-278

وابستگی به آنالوگ 278

کتاب خانه - امکان دریافت گواهی دفتر سبز 354

انتقال ارزش [ها] 175-176

اهمیت 176-174

تأثیر بر توسعه فردی و اجتماعی 176-174

خدمات تحقیقاتی 439-450

قرارداد ارائه خدمات 131-121 نیز - حق مؤلف

آینده نگری 131

ص: 569

تفاوت با حق مؤلف در خدمات کتاب خانه 131-130، 123-128

چالش [ها] 125-127

چاش آزادی بیان 128-126

چالش آگاهی دادن به کاربر از محدودیت [ها] 126-127

چالش تخطی از قرارداد 131-129

چالش حق محرمانگی 128-126

چالش رقومی سازی کتاب [ها] 125-127

چالش شرایط قرارداد 127

چالش فایل [های] موسیقی 126-125، 131-130

چالش کنترل منابع انحصاری 129

چالش مسایل قضایی 131-123

پیمان شرمن 126

مجوز آی. تیونز 131-130

مجوز کیندل 131-130

چالش مغایرت با خط مشی عمومی 129

حق امانت منابع 127

در آمریکا 131-122

دغدغه [ها] 122-125

رفتار کاربر در محیط مجازی 124-123

ضمانت استفاده 125-122

محیط مجازی 124-123

دیدگاه رادین، مارگرت جین 124-123

فرصت [ها] 127-129

استفاده فراتر از حق مؤلف 129-128

حق دفاع از حقوق 128

مجوز دسترسی 129-127

فعالیت اتحادیه اروپا 129-128

قرارداد [های] تحمیلی 129-128

مجوز آی. تیونز 131-130

مجوز اپل (مؤسسه) 126

مجوز پروکوئست 125-124

مجوز کیندل 131-130

مجوز گوگل بوکز 123

مجوز لغو قرارداد 128، 124

مجوز نیچر آکادمیک 124

مخاطره [ها] 129-131

تحمیل اطلاعات 130-129

فرسودگی اطلاعات 130

ص: 570

فروش ثانویه اطلاعات 131-130

فروش نخست اطلاعات 130-129

مدیریت حقوق رقومی 131

قلب دانشگاه 48

کارگزار اطلاعات 50-49

متصدی داده [های] پیوند یافته 50-49

مجوز ارائه خدمات - کتاب خانه - قرارداد ارائه خدمات

مخزن دانش 50-48

مدیریت ارتباط با مشتری 443-450

مدیریت تغییر! مدیریت تغییر در کتاب خانه

نقش در جهانی شدن 323-324

کتاب خانه آزاد آرشیوی 518-519

کتاب خانه اسکندریه 178-177

کتاب خانه اسمیت سونیان 229-228، 231

کتاب خانه ایالتی باواریا 54

کتاب خانه بدون مرز 184-183

نیز ← سازمان غیرانتفاعی کتاب خانه های بدون مرز (فرانسه)

کتابخانه بیمارستانی (ترکیه) - طرح سواد

بهداشتی 453-464

ارکان سواد بهداشتی 455-456

پیشنهاد [های] راهبری 463-464

پیشینه پژوهش 456-459، 462-463

تحقیقات کاربردی 459-460

ارزیابی معیارها 460-461

اطلاعات سلامت مصرف کننده 459-460

رفتار اطلاع یابی 460

سواد اطلاعاتی 460

شبکه بهداشت ملی 459-461

تحقیقات و توسعه مطالعات 456-459

ارتقای سواد بهداشتی 458-459

تعریف سواد بهداشتی 457

سنجش سواد بهداشتی 458

نقش کتاب خانه و کتابدار 456-457، 463-464

طرح آنکارا 461-462

ارزیابی معیارها 462

اطلاعات سلامت مصرف کننده 461

ص: 571

رفتار اطلاع یابی 462

سواد بهداشتی 462

طرح شبکه ملی بهداشت 459-461

نتیجه پژوهش 462-464

نقش کتاب خانه عمومی 463-464

کتاب خانه پارلمانی (برزیل) 440-450

ایجاد پایگاه دانش 441

تاریخچه 442-443

تعامل اطلاع رسان و مخاطب 444-445

تعامل با مخاطب درون و برون سازمانی 440-443

تقسیم بندی مخاطب 441

خدمات اطلاع رسانی 440-443

دفتر نمایندگان 441-450

طرح مدیریت ارتباط 443-450

اهداف 443

اهمیت طرح 449-450

پشتیبانی فناورانه 448-449

تدوین راهنمای ارتباط با مخاطب 448-449

تعریف اصطلاحی ارتباط 446

تعریف سطح تعامل 448

تولید اصطلاح نامه 447-448

چرخه مذاکره 446

حوزه های فعالیت 446-447

خدمات اطلاع رسانی شهروندان (سیک) 449

درخواست اطلاعات 449

ساختار 446-447

فراهم آوری اطلاعات 446-447

فراهم آوری خدمات اطلاع رسانی 447-448

فعالیت های تحویل اطلاعات 442

فلسفه مدیریت ارتباط 445

کمیته مدیریت ارتباط 449

طرح مدیریت راهبردی تأمین نیاز اطلاعاتی 443-449

گروه های عضویت 439-440

نیازهای اطلاعات آموزشی 440

کتاب خانه پزشکی - کتاب خانه بیمارستانی

کتاب خانه پیس پالاس 146

کتاب خانه تنسبرگ (نروژ) 119

ص: 572

کتاب خانه جامعه ملل ← کتاب خانه دفتر سازمان ملل

[کتاب] کتاب خانه چند زبانه - اتوپیای

ضروری 420-421

کتاب خانه چند زبانه - توسعه خدمات اجتماعی 434-435

نقش اینترنت 434-435

کتاب خانه حمدان طهیر (مالزی) 324-325، 328-334

طرح دوستان کتاب - کتاب درمانی – طرح کتاب خانه حمدان طهیر (مالزی)

کتاب خانه دانشگاه آمستردام 147-145

کتاب خانه حقوق بین الملل 147-146

کتاب خانه دانشگاه سوربن (فرانسه) 195-202

آمار منابع (در) 2013 201-200

برنامه افزایش خدمات 199-198

برنامه بازسازی و مرمت ساختمان 200-196

برنامه گسترش فضا در مجموعه 200-196

برنامه نظام ذخیره سازی پویا 202-201

پل هنری (معمار) 196

ساختمان و معماری 200-196

طرح انتقال و جا به جایی 202-196

آینده نگری 202-201

اهمیت میراث فرهنگی 197

محل جدید کتاب [ها] 198-199

مرمت ساختمان 200-196

مشکلات 199-196

نتیجه طرح 200-199

هدف طرح 200-199

طرح جهانی دانشگاه سوربن " 2013" 200-199

منابع ویژه 196-195

کتاب خانه دانشگاهی (میشیگان) 102

مشاوره مرجع در کافی شاپ 102

کتاب خانه دانشگاهی - برگزاری دوره سواد اطلاعاتی 103

کتاب خانه [های] دانشگاهی (امریکا) - پژوهش در پیشینه [های] مستند نام! فهرست نویسی - [پژوهش در] پیشینه [های] مستند نام

کتاب خانه دفتر خزانه و کابینه (انگلستان)

ص: 573

165-164

کتاب خانه دفتر سازمان ملل (ژنو) 392-399

آرشیو جنبش صلح طلبانه 392

اسناد دولتی 391-392

اقدامات توسعه 398-399

برگزاری همایش 398

ثبت آرشیو 398-399

نمایشگاه دائمی 398-399

انتقال مجموعه از کتاب خانه جامعه ملل 392-394

اهداف 390-391

برنامه های فرهنگی 394-399

بخش حقوق و سیاست 392

تاریخ و بررسی 392-394

حفظ و نگهداری میراث جهانی 396-397

ضرورت بازسازی ساختمان 397

هزینه ها 397

حمایت مالی راکفلر جونیور 391

دسترس پذیری جهانی 395-396

راهنمای تحقیق 395-396

ساختار کتاب خانه 395

کتاب خانه دفتر سازمان ملل - طرح رقومی سازی 396-397

چالش ذخیره سازی 397

همکاری با آرشیو ملی نروژ 396

همکاری با دانشگاه ایندیانا 396

همکاری با دانشگاه ژنو 398

همکاری با مدارس بین المللی سوئیس 398

طرح نوسازی 395-397

فهرست برخط 395-396

مدیریت مجموعه آثار هنری 394-399

برنامه راهبردی 397

چالش ها و فرصت ها 394-395

حفظ و نگهداری 394-397

دسترس پذیری 394-395

نمایان سازی میراث فرهنگی 398-399

مرجع روابط بین الملل 391-392

یادداشت های آلفرد فرید 392

یادداشت های برتا وان سوتنر 392، 396

کتاب خانه دو زبانه 420-421

کتاب خانه رقومی 469-478

ص: 574

نیز ← کتاب خانه ملی رقومی

ذخیره و حفاظت وبی 476-477

طرح آرشیو وب اسکاندیناوی 476-477

طرح آرشیو ملی نروژ 469-478

کتاب خانه رقومی (آلمان) 52

کتاب خانه رقومی جهان 396

کتاب خانه رقومی یوروپیانا 52

کتاب خانه سبز 217-206، 353-357

تجربه [های] برتر 354

کتاب خانه دانشگاه اوانستون ایلی نویز 354

کتاب خانه سبز ملی (کرواسی) 354

کتاب خانه عمومی کلارکسویل مونتگومری 354

کتاب خانه نیبرهود 354

جنبش کتاب خانه سبز 357

چشم انداز 357

شاخص توسعه پایدار در کتاب خانه عمومی 356-357

شاخص شناسایی و ارزیابی 355-357

نظام صدور گواهی 357

کتاب خانه شورای ملی (ژاپن) 299-306

برنامه گردآوری انتشارات الکترونیک 306-299

اصلاح قانون حق مؤلف 301-300

تاریخچه گردآوری 301-300

تعريف انتشارات برخط 301

قانون N.D.L 301-32

مالکیت انتشارات برخط 306-302

محدوده گردآوری 300-299

مشکلات فنی 304-303

نظام ذخیره سازی انتشارات برخط 306-302

پرداخت غرامت 303-302

ذخیره سازی موقت کارمزدی 306-304

شورای نظام ذخیره سازی قانونی 300، 303

هدف از تأسیس 301-300

طرح آرشیو وب 300

طرح ذخیره سازی موقت کارمزدی 306-304

مرحله خدمات حق مالکیت 305

مرحله خدمات حق مالکیت 305

مرحله خدمات عمومی 306-305

ص: 575

مرحله گردآوری و ذخیره سازی 305

مفهوم نظام مالکیت انتشارات الکترونیک 300

کتاب خانه شهرداری لوویا (فنلاند) 482-483، 488، 492

کتاب خانه علوم و فناوری آلمان (تیپ) 337-350

طرح کاربر محوری 340-350

استاندارد ایزو (210-9241) 341

اقدامات اصلی 340

اهداف 341

بررسی رویکرد کاربر محوری 348-349

بهینه سازی طرح 348

توسعه و پیشرفت 349-350

سوالات پژوهش 340-341

شیوه های بازیابی نوین 348-349

مراحل 342-347

مرحله آزمون کاربردپذیری با ردیابی چشمی 346-347

مرحله ارزیابی راهکار پیشنهادی 346-347

مرحله ارائه راهکار طراحی 345-346

مرحله تعیین نیازها 343-345

مرحله شناخت کاربر و زمینه استفاده 32-343

نتیجه طرح 347-348

نمای کلی طرح 341

وب گاه رسانه های دیداری - شنیداری 337-350

جستجو در ویدئو 338-339

دسترسی به ویدئو [های] علمی 337-339

شناسگر شئ رقومی DOI 339

فراداده 338-339

نمایه سازی خودکار 339

کتاب خانه عمومی - برگزاری رویدادهای فرهنگی 430-436

مطالعات و نیازها 433-435

تنوع فرهنگ و زبان جامعه مخاطب 420-436

روزنامه نگاری فرامحلی 436

محل آموزش و مشارکت فعال 435

شاخص توسعه پایدار 356-357

کتاب خانه عمومی استاتگارت (آلمان) 355

کتاب خانه عمومی آمریکا 264-272

ص: 576

آمار جمعیت خدمت گیر 272-264

تحلیل داده [های] خدمت گیر 267-266

تشابه با مک دونالد 268-266

تعیین نقشه جغرافیایی 265-264

تعیین خصوصیات خدمت گیر 266

توصیف گر[های] جمعیت شناختی 272-265

حفظ بودجه مالیاتی 271-268

خدمت گیران مجازی 270-269

شمارش همه خدمات 269-268

ضرورت فعالیت [های] پژوهشی 266-265

طرح پایگاه داده کتاب خانه عمومی 272-270

کاهش مراجعه حضوری 269-268

منابع بیرونی داده [ها] 266-267

منابع داخلی داده [ها] 267

ناحیه جغرافیایی بازار 272-264

توسعه و گسترش 272-270

خدمت گیران مجازی 271-269

روش تعیین و شناسایی 266-265

کاربران راه دور 266-265

ناحیه خدمت قانونی 272-264

کتاب خانه عمومی بیسکوپسگاردن

(گوتنبرگ، سوئد) 421-436

ارائه خدمات فرهنگی، اجتماعی 430-433

ارتباط مستقیم با مخاطب 429-433

اقدامات زبان آموزی 423-426

آموزشیاران تکالیف منزل 425

برنامه زبان آموزی مستمر 424-426

داستان سرایی برای بچه ها 425-426

الگوهای بهبود خدمات کتاب خانه ای 427

برگزاری رویداد [های] بین فرهنگی 430-433

طرح شنبه [های] خانوادگی 429

برگزاری میزگرد بهبود کار [های] بین فرهنگی 426-430

اعضای میزگرد 427-429

دیدگاه گولوزار تونا 427-428

پل بین فرهنگی 432-433

تشکیل انجمن [های] دوستان کتاب خانه ای 426-430

تنوع فرهنگ و زبان جامعه مخاطب 421-436

دفتر خدمات اجتماعی 434-435

ص: 577

کتابدار کتاب خانه 423-424

فضای دموکراتیک بین فرهنگی 430-433

محل آموزش و مشارکت فعال 435

محل خلق میراث فرهنگی جدید 435-434

کتاب خانه عمومی ترکیه - سواد بهداشتی 463-464

کتاب خانه عمومی سوئد 250، 436-419

آمار 250

انجمن دوستان کتاب خانه ای 426-433

برگزاری رویدادهای بین فرهنگی 426-433

پل بین فرهنگی 432-433

تنوع فرهنگ و زبان جامعه مخاطب 419-436

روزنامه نگاری فرامحلی 436

کتاب خانه بیسکوپسگاردن - کتاب خانه عمومی بیسکوپسگاردن

کتاب خانه فیسکساترا - خلق میراث فرهنگی جدید 435-436

طرح خانه خدا 432

فضای دموکراتیک بین فرهنگی 432، 435-436

کتاب خانه کورتوالا (گوتنبرگ) 422-424

برگزاری کافه زبان 422-424

کتاب خانه گاملستادن (گوتنبرگ) 422

کتاب خانه لاند 258

کتاب خانه عمومی میامی دید 271-270

کتاب خانه عمومی نروژ 116-118

کتاب خانه کنگره 513-515، 517

کتاب خانه گرو (استرالیا) 205-217

طرح توسعه پایدار 217-206

استفاده از تجربه [ها] 211-212

انگیزه و هدف 217

برگزاری جشنواره 216-215

برنامه بازدید هدفمند از کتاب خانه 216-214

بهره وری آب 209

بهره وری انرژی 209

پایداری در همه زمینه ها 216، 213-212

ترویج برنامه [های] مردمی توسعه پایدار 215

تعامل با مردم 216-214، 208-207

تولید انرژی تجدید پذیر 209

جنبه [های] محیط زیست پایدار 210-280

ص: 578

چشم انداز طبیعی محیط 210

حساس به آب و هوا 209-208

حمایت همگانی جامعه 217-216

حمل و نقل پایدار 209

خوش بینی مفرط به طرح 211

دیدگاه نوریس، ران 217-216

ساختمان الهام بخش 214-213

سایه یابی 209-208

شعار کتاب خانه 213-212

طرح اولیه 206

طرحی پر مخاطره 208-207

برنامه های توسعه 251258

کارکنان سبز 213-212

گام [های] اولیه 211-210

گروه ارتباطات اُ. ای. کی. ریج oakridge 207-208

گروه دوستداران زمین 215

مأموریت 212

مدیریت کتاب خانه 213

ملزومات محیطی 210-209

منابع سبز 216

هزینه طرح 208-207

کتاب خانه سبز 217-206

معمار و طراح 207

بیرن، جاش 215-214، 208-207

وودلند، بیلی 207

پاولت، کاکس 207

موقعیت جغرافیایی 206-205

کتاب خانه مدرسه (سوئد) 249-259

آمار 250

اجبار در تأسیس کتاب خانه 254

اهمیت 250

برنامه [های] توسعه 258-251

انتخاب کتاب خانه برگزیده سال 252

برگزاری همایش 257-256

پژوهش در سیاستگذاری 254

تدوین شرایط دانش آموز برای دسترسی به کتاب خانه 253-252

تدوین شرح وظیفه کتابدار مدرسه 256-255

تدوین معیار کیفیت کتاب خانه برگزیده جهانی 255

حمایت از تغییر قوانین 252-251

ص: 579

شاخص [های] حمایت و پشتیبانی 259

کنترل استاندارد [ها] 253-254

پژوهش لیمبرگ، لوئیس 256-255

حامیان و ذی نفعان برنامه توسعه 258-251

آژانس ملی آموزش سوئد 253

انجمن اسناد، اطلاعات، فرهنگ 255

انجمن کتاب خانه سوئد 255-252

شهرداری [ها] 258-259

گروه کتاب خانه ملی 252-250، 258-257

مقامات محلی 258

هیئت بازرسان مدارس ملی 253-252، 258-257

حمایت و پشتیبانی کتاب خانه ملی 252-250، 258-257

دیدگاه اریکسون، بی بی 255

دیدگاه بارت، هل 255

دیدگاه توماس، باربرو 254

قانون دسترسی دانش آموزان 249

ویژگی مطلوب بودن 251

کتاب خانه مدرسه (نروژ) 114-118

تأثیر گذاری بر آینده جامعه 115-114

ضرورت آموزش تفکر انتقادی 116

هم کاری اتحادیه [های] کارگری - فگفوربندت

کتاب خانه مرکز اسناد آموزش بزرگسالان و زنان (کانادا) 35-43

کتاب خانه مرکز سواد آموزی (کانادا) 36-43

کتاب خانه مرکز مشاوره ای کارگران آسیب دیده (I.W.C) 508-495

طرح اصطلاح نامه تخصصی 495-508

آزمون هم بستگی واژه 501-505، 507

ارزیابی اصطلاح نامه 497-498، 502-507

الگوبرداری از اصطلاح نامه بهداشت و سلامت حرفه ای استرالیا 496-497

پرسش نامه کاربر 499-500

پرسش نامه کارکنان 502

تجدید نظر دائمی 505-506

تحلیل کارشناختی 497-498، 507-508

توصیه های جنس، اریک مای 508

جستجو در اصطلاح نامه 506

رفتار اطلاع یابی 497-499

ص: 580

ساختار انعطاف پذیر 496-497

سرنام 505

قابلیت استفاده چندگانه 497

قابلیت واژه شناسی 497

مصاحبه کاربران 497-499، 502-504

فردی 497

گروهی 498-502،499-504

ملاحظات توسعه 496-497

نتیجه ارزیابی 506-507

نظام سلسله مراتبی 507

نمونه مدخل 504-505

یافته ها 502-504

کتاب خانه ملی سوئد 252-250، 258-257

حمایت و پشتیبانی از کتاب خانه [ها] 250، 257-258

گروه کتاب خانه مدرسه 252-250، 258-257

کتاب خانه ملی رقومی (نروژ) 469-478 نیز - کتاب خانه ملی نروژ

الزامات 469-470

کتاب خانه ملی نروژ - برنامه رقومی سازی 469-478

الزامات 469-470

موافقتنامه [ها] 470-476

موافقت نامه بوک شلف 470

موافقت نامه با خبرگزاری رادیو اصلی 470

موافقت نامه با روزنامه ها 470-476

موافقت نامه با صاحب اثر 470-471

موافقت نامه با ناشر 471

برنامه و اسپاری رقومی 470-478

برنامه حمایت 476

برنامه نظام حفاظت 476-477

تجدید نظر در قانون واسپاری 476

ذخیره و حفاظت وبی 476-477

روزنامه ها 472-473

انتقال فایل 473-475

برنامه های آینده 475-476

تدوین استاندارد 472-473

توسعه و متناسب سازی عناوین 475

گام اجرا و بارگذاری 473-475

نرم افزار 474

ضرورت موافقت نامه با ناشر 471

موافقت نامه ها 470-473

ص: 581

نخستین و اسپاری رقومی 470-471

کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب - تجربه رقومی سازی 284-293

آرشیو وب 286-285

آینده نگری 293

انباره دانشگاهی رقومی 289-28

تحویل فراداده 292-291

دریافت و تحویل محتوای رقومی 293-290

رساله و پایان نامه رقومی 289-287

روزنامه و مجله تاریخی 289

سیاست دسترسی رایگان 293-292

قابلیت [ها] 291

کتاب رقومی شده 290-288

منابع وب 285-28

نسخه [های] ملموس 285-284

نظام ماژولی 293-284

کتاب خانه میراث گونه های زیستی 235-221

آمار منابع رقومی 222-221

رقومی سازی 235-221

تصاویر و عکس [ها] 223، 225-229، 231-235

جستجوگر محتوا 223-222

دانش افزایی مخاطبان 235-234

درگاه تخصصی 223-222

ساختار ذخیره سازی 233

طرح باغ های گیاه شناسی میزوری 229-225، 232-235

گردآوری اسناد کتاب شناسی 223

هدف 221

طرح هنر زندگی 235-224

ابزار و گردش کار 232-229

الگوی فراداده 227-226

اشتراک گذاری تصاویر تاریخ طبیعی 235-225

دیدگاه براون، جانت 234

دیدگاه کاربران 235

پذیرش فراداده 233-229

توصیف منبع یابی انبوه 233-231، 229

شناسایی خودکار تصاویر 229-228

طبقه بندی تصاویر 229-228

ص: 582

طرح موزه استیو 228

فرایند استخراج 231-230

فرایند اشتراک گذاری 232-231

فرایند توصیف 231

فرایند طبقه بندی 231

نرم افزار وب جانگو 231-230

وب سایت آرتستور 235-232، 229

وب سایت فلیکر 225-224، 232-229

وضعیت فعلی 234-233

ویژگی [های] صفحه رقومی 229-228

هدف [ها] 226

همکاری کتاب خانه اسمیت سونیان 229-228، 231

همکاری موزه هنر ایندیانا پولیس 231-230

کتاب خانه نابینایان (کرواسی) 288-289

کتاب خانه و سانسور 184-175 نیز - خدمات مرجع و آزادی بیان

دیدگاه گرت، جفری 175

[کتاب] کتاب خانه های عمومی و عدالت اجتماعی 433

کتابدار مدرسه - شرح وظیفه 256-255

کتابداری بین المللی 33-17

کتابداری مرجع 176-175

کتاب درمانی 324-3344

بیمارستان سینز (مالزی) 324-325، 328-334

تقسیم بندی جاناویشن 326-327

پژوهش بریستر 325-326

پژوهش پاردک 327

پژوهش دافی و همکاران 326

پژوهش روزالینا و موهد شاکرمی 326

پژوهش ژوبرت 324

پژوهش فاس 327

روش ها 327-330

سابقه دینی 326

طرح دوستان کتاب 328-334

اهداف طرح 328-329

بررسی طرح 330

پیشنهادات طرح 334

چالش ها 332-334

پایین بودن سطح سواد 333-334

ص: 583

فقدان همکاری اولیه 333

کمبود بودجه 333

مهارت نداشتن داوطلبان 333

روش اجرای طرح 329

انجام فعالیت [های] منظم 330

مذاکره و مصاحبه 329

مشاهده 329-330

نتیجه طرح 330-332

ارتقای عادت خواندن در بیمار 330

تعاملات مؤثر 332

تعاون و همکاری 332

حمایت معنوی از بیمار 331-332

هم کاری آسان تر بیمار 332

رشد شناختی بیمار 331

طرح کتاب خانه حمدان طهیر (مالزی) - کتاب

درمانی - طرح دوستان کتاب

فرایند و مراحل 327

مفهوم و تعریف 325-326

کتاب رقومی - کتاب الکترونیکی

کتاب شناختی یونی مارک 79

کتاب و کتاب خانه - افول نظام سنتی 100-99

دیدگاه برگ 100-99

دیدگاه شومان، ربکا 100-99

دیدگاه زیکا 99

دیدگاه سیگلر 100-99

دیدگاه مالیک 99

کرال 362

کرالیویچ، ایوان 354

کرواسی – قانون و اسپاری منابع الکترونیکی - قانون واسپاری منابع الکترونیکی (کرواسی)

کروتسفلد، جاکوب 61-60

کریون، تیمونی 496

کشور [های] در حال توسعه - دوره [های]

آموزشی برخط فراگیر رایگان - آموزش برخط

فراگیر رایگان - کشور [های] در حال توسعه

کمک کتابدار 101

کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان 313-319

کمیسیون مرکزی ناوبری راین 149-148

ص: 584

کنترل کتاب شناختی جهانی 92-75

اشتراک گذاری داده 83-88

بخش اصلی توصیف 77

پژوهش اندرسن، دروتی 76-75

ترکیب رویکرد محلی و جهانی 91-76

داده پیوندی 92-79

روش شناختی 79-77

فهرست مستند مجازی بین المللی 78

فهرست [های] مشترک 79

قالب کتاب شناختی یونی مارک 79

کنترل هوشمند 92-91

کنسرسیوم کتاب خانه های تحقیقاتی اروپایی 78-77

گزاره سرعنوان قراردادی 77-76

نخستین فهرست مشترک 78-77

نویسنده سند کنترل 76

ویژگی محلی و جهانی 91-79

کنسرسیوم بین المللی حفاظت اینترنت 476-477

کنسرسیوم خدمات اطلاعاتی کتاب خانه ای کنیا (کلسک) 385-386

کنسرسیوم کتاب خانه ای خرید نشریات

الکترونیک 377

کنسرسیوم کتاب خانه های تحقیقاتی

اروپایی (سرل) 99، 77-78

کنسرسیوم کتاب خانه های تحقیقاتی و دانشگاهی غنا (کارلای) 385-386

کنسرسیوم کتاب خانه های دانشگاهی

اوگاندا (سی یویوال) 385-386

کنسرسیوم ملی کتاب خانه های تحقیقاتی و آموزش عالی 381-382

کنفدراسیون نروژی اتحادیه های

کارگری ← فگفور بندت

کورسرا (سازمان برگزار کننده آموزش برخط رایگان) 188

کولتاو، کارول 256

گدیس، پاتریک 79

گراف (نظریه) 139-140

گرت، جفری 175

گوتنبرگ (منطقه جغرافیایی) 421

لالمیه، کاترین (دبیرکل شورای اروپا) 23

ص: 585

لورت، دونالد 42

لوکاچیچ، پترا 354

لوکانیلسن 501

لونسا (موتور جستجوی اتحادیه اروپا) 155، 152

لیبارز، هرمن 75

لیکهیلت، ساندرا 70

لیمبرگ، لوئیس 256-255

مارک 140 - 139، 514-530

فیلد [های] مستند نام 514-520

ماستریخت (معاهده) 18

مانتادس 183-182

مدارس بین المللی سوئیس 398

[کتاب] مدیریت ارتباط با شهروندان/

الکساندر شلونگ 445

مدیریت ارتباط با مشتری 443-450

چرخه مذاکره 446

دیدگاه اندرسن 445-446

دیدگاه شلونگ 445

مدیریت اطلاعات 175

مدیریت تغییر 405-414

پژوهش ها 406-407، 411-413

مدیریت تغییر در کتاب خانه 405-414

چالش ها 407-409، 413-414

عوامل انسانی 407-409، 413-414

سبک اکو 413

عوامل موفقیت 409-414

برقراری ارتباط مستمر با کارکنان 409-414

برگزاری جلسات منظم داخلی 409-414

تبیین چشم انداز 409-414

نقش رهبری 411-414

نقش رهبری - پژوهش های انجام شده 411-413

پیوندی

نظام اشتراکی 140-139

نظام سنتی 140-139

نظام موجودیت بنیان 140-139

مدیریت فراداده در کتاب خانه 142-139

آینده نگری 142-141

ص: 586

آزمایش بر روی موجودیت 142

سرمایه گذاری مستمر 142

گسترش اسکیما 142-141

فایده [ها] 141-142

بازیابی 141

فهرست نویسی 141

نمایش در اینترنت 142-141

مدیریت کتاب خانه 407-414

مرجع مجازی 105-101 نیز - میز مرجع

مرکز اطلاع رسانی گروه های زیستی، باغ های گیاه شناسی میزوری 227-225

مشارکت اجتماعی 114-113

مطالعه و خواندن کودکان 487-492

بازی نوشتاری - رقومی مبتنی بر .N.F.C [پژوهش] 481-492

بازی گروهی 487-491

پویش کتاب به صورت گروهی 484-488

دانشگاه علوم کاربردی ساتا کونتا (فنلاند) 482-483

دیدگاه آموزشی 491-492

روش پژوهش 483

سؤالات پژوهش 483

شیوه امتیازدهی 486

طراحی و اجرا 482-483

فیلم دستورالعمل پویش کتاب 485-486

کتاب خانه شهرداری لوویا (فنلاند) 482-483، 488، 492

مسابقه ادبیات 484-492

مفهوم بازی 484-492

موتور جستجو کتاب 490-491

نتیجه آزمون و مصاحبه 488-491

هدف از بازی 484، 491، 492

ارتباط با کتاب و کتاب خانه 491-492

معاهده صلح ورسای 390-391

منابع برخط پژوهشی - راهبرد پایداری و کیفیت 375-387 نیز! این اسپ (INASP)

وافقتنامه بوک شلف (نروژ) 470

مودل (نرم افزار) 188

موزه هنر ایندیانا پولیس 231-230

[کتاب] مؤسسات جهانی / وایس توماس :

ویلکینسون، روردن 151

ص: 587

مؤسسه اروپایی تحقیقات کتاب خانه ها 33

مؤسسه اطلاعات و مستندات 33

مؤسسه بین المللی آزادی بیان (آیفکس) 178-179

موسسه هاسو پلاتنر (آلمان) 337-338

مولر 362-363

مونته، ویلهم 28

میردال، گونار 392

میز مرجع 105-97

اقول نظام سنتی 105-98

پرسش مرجع - دیدگاه کارلسون 104

پرسش [ها] 97-102

پژوهش استیونز کریستی آر. 98-97، 102

پژوهش بانت و مک الکساندر 102

پژوهش بنت، اسکات 101

پژوهش پاتریک، فتیس: مور و لانگ 97، 101-100، 104-105

پژوهش رایان، سوزان ام. 98

پژوهش سانتگ و پالسون 98

پژوهش سامسون و اُلِز 98، 105

پژوهش فارست، لیزا 100، 104

پژوهش کارلسون، اسکات 100، 102، 104

پژوهش کیلر، کارن 101

پژوهش واتستین و بل 98

پژوهش یوئینگ و هاپتمن 98

خدمات مرجع نو ظهور 105-98

آموزش تفکر انتقادی 103

آموزش سواد اطلاعاتی 98، 105-103

ارتباط با مراجعین 103

دوره [های] آموزشی 105-103

دیدگاه استیونز 105-103

دیدگاه شِردین 104-103

مشاوره در کافی شاپ 102

دسترسی به کتاب دار 102-101

مرجع گفتگوی دوستانه 101

مرجع مجازی - مرجع مجازی

مفهوم ارتباط 105

مفهوم انعطاف پذیری 105-104

مفهوم یاری رساندن 104-103

نقطه اشتراک با کتاب 101-100

ناکو (NACO) (برنامه تعاونی مستندات نام)

ص: 588

515

نروژ 114-11

اتحادیه [های] تجاری 114-113 نیز ← فگفور بندت

روابط صنعتی 113

قانون کتاب خانه [های] عمومی - قانون کتاب خانه های عمومی (نروژ)

کتاب خانه [های] عمومی - کتاب خانه عمومی (نروژ)

کتاب خانه [های] مدرسه ← کتاب خانه مدرسه (نروژ)

مشارکت اجتماعی 114-113

نظام دسترسی آزاد میراث فرهنگی (كياس) 60

نوریس، ران (شهردار موسمان پارک) 216-217

نیوت، مت 178-177

نیونگار (قبیله) 205

واجاک (قبیله) 205

[کتاب] واژه نامه های تاریخی سازمان های بین المللی / وروناف، جان 151

واسپاری رقومی 470-478

کتاب خانه ملی نروژ - کتاب خانه ملی نروژ - برنامه واسپاری رقومی

والتر، جیمز 153

وب جانگو (نرم افزار) 230-231

وب گاه آرتستور 235-232، 229

وب گاه اُمِگا 243

وب گاه اینجر دورکس 503،496

وب گاه تریپ آدوایزو 402

وب گاه فلیکر 225-224، 232-229، 235، 241-242

اشتراک گذاری تصاویر 229، 235-232، 241-242

وب گاه ناکو 515NACO

وب گاه یلپ 402

وب معنایی 92-80

ورلدکت 519-520، 528

وودلند، بیلی 207

وياف VIAF (مستند بین المللی مجازی) 517-519

ویز آی کیو (نرم افزار) 189

ص: 589

ویکی اسپسایس 235

ویل، پاتریک (مبتکر کتاب خانه بدون مرز) 184-183

وینر، آلن 436

وینست 497-498

هاکسلی، بولیان 392

هاولت، کاکس 207

همایش کتاب خانه مدارس 2014

(سوئد) 256-257

هنیسی، پیتر 165

هوارد 363

[كتاب] هوز هو who's who 153

[کتاب] هوز هوز who's who's 155

هیل، تریشا 217، 206

هینال، پیتر 151-150

[کتاب] یادگار پرست / شومان، ربکا 99

یونسکو - اهمیت کتاب خانه 174

یونیسف - همکاری با سازمان غیرانتفاعی

کتاب خانه های بدون مرز 312

ص: 590

فهرست موضوعی گزیده مقالات ایفلا 2014

برون سپاری - منابع کتاب خانه ای

159- برون سپاری در کتاب خانه های تخصصی شرکت های حقوقی انگلستان - فرصت یا تهدید؟ نمونه های جدید مدیریتی و چالش های آینده خدمات اطلاع رسانی حقوقی / نوشته دونالد لیکلی / ترجمه زهرا تهوری

حفاظت رقمی

ماژول دریافت کتاب الکترونیکی در کتاب خانه ملی و دانشگاهی زاگرب / نوشته سوفیا کلارین زادرویچ، تانیا بوزینا و دونیا سریتر - اسورکو / ترجمه میترا صمیعی

حق مولف

121- تخطی از قرارداد قانونی (مجوز) در کتاب خانه: دغدغه ها، چالش ها، فرصت ها و خطرات / نوشته توماس. اِی. لیپینسکی / ترجمه فاطمه پازوکی

خدمات مرجع

پشت میز مرجع: خدمت مرجع چشم انداز تغییر اطلاعات نوشته ایمی پَترسون / ترجمه مهشید برجیان بروجنی

ص: 591

سازماندهی اطلاعات

75- محلی در بطن جهانی: کنترل کتاب شناختی جهانی با رویکرد روش شناختی پایین به بالا / نوشته گوردون دانسایر، میرنا ویلر / ترجمه سعیده اکبریداریان

139- مستندات، موجودیت ها و انجمن ها / نوشته تئودور فونس / ترجمه صدیقه پیرهادی

239- امروزه ما همه فهرستنویس هستیم: شما نیز قادر خواهید بود فراداده ها را برای مجموعه های تحقیقاتی خودتان سازمان دهی کنید / نوشته ربکا اِل. لوباس/ ترجمه محبوبه ربیعی

495- طرح پاسخگوی اجتماعی فهرست ها و اصطلاح نامه های کتاب خانه ای در یک سازمان غیر انتفاعی اجتماعی (تورنتو - کانادا) / نوشته لاتا سوگلاسنووا و مری هنسن/ ترجمه مرضیه هدایت

511- نویسندگان و مستندات در نظام های کتاب خانه ای فرا آر. دی. ای.: نمونه پژوهی / نوشته هیثر لی مولیسون / ترجمه طاهره یعقوب پور نرگسی

سازمان های بین المللی

دبیران کل سازمان های بین المللی: منابع اطلاعاتی در کتاب خانه ها و آرشیوها / نوشته باب رينالدا / ترجمه آرزو تجلی

سواد آموزی

نوآوری در سواد آموزی و مهارت ها: مشارکت در کانادا / نوشته شارون هکِت / ترجمه مریم اسدی

سواد سلامت

تصمیمات حیاتی: نگاهی منتقدانه به سواد بهداشتی در ترکیه / نوشته اِچ. اینجی اُنال/ ترجمه لیلا نعمتی انارکی

فهرست نویسی مواد دیداری و شنیداری

کم ترین مخرج مشترک، نیازهای کاربران را برآورده نمی کند: طرح های فراداده برای آرشیوهای صوتی رقومی / نوشته اِلکه جایفینیدار، بنت لارسن، بیرگر لارسن، آکن لوند و مته اِسكُو / ترجمه امیررضا اصنافی

ص: 592

کتاب خانه ها - برنامه های فرهنگی

419- نیازها، مطالعات و امکانات یک کتاب خانه شهری در محیط چند فرهنگی / نوشته اینگرید اَتلِستام و رَندی مایر / ترجمه عصمت مؤمنی

کتاب خانه ها - جنبه های زیست محیطی

205- کتاب خانه گرو به عنوان نمونه: کتاب خانه سبز از لحاظ تعامل مداوم جامعه، انتظارات جامعه، فراهم آوری و اشتراک اطلاعات و مشارکت / نوشته دِبرا بورن/ ترجمه رضا خانی پور

چگونه کتاب خانه ای سبز بشویم یا آن را شناسایی کنیم؟ / استانداردهایی برای صدور گواهی / نوشته پِترا هاوک / ترجمه محبوبه قربانی

کتاب خانه ها - خدمات دیدوشنودی

337- کاربران فراموش نکنید! درگاه رسانه های دیداری شنیداری با رویکرد کاربر محور در حال توسعه است / نوشته مارگرت پلانک و استفن ویچرت / ترجمه سهیلا فعال

کتاب خانه ها - سانسور

173- فانوس دریایی برای آزادی بیان: سانسور و فعالیت های مرجع» در یک چشم انداز جهانی / نوشته میشل آنتوانت تیسدِل / ترجمه افسانه تیموری خانی

کتاب خانه ها - مجموعه های خاص - منابع اطلاعاتی الکترونیکی

299- منازعات کتاب خانه شورای ملی بر سر گردآوری انتشارات برخط در ژاپن / نوشته تاتسومو آکی ياما / ترجمه زهراسادات عالمی

363- ارزیابی استفاده اشتراکی از کتاب های الکترونیکی مشترک در شبکه امانت مستقیم / نوشته آدریانا پوپسکو و داگلاس مکگی / ترجمه عباس گیلوری

469- واسپاری رقومی در کتاب خانه ملی نروژ / نوشته اِسوین آرنه سولباک / ترجمه سودابه نوذری

کتاب خانه های آموزشگاهی

111- چرا اتحادیه ها باید از کتاب خانه های مدارس حمایت کنند؟ نمونه نروژی / نوشته مَت هنریکسِن اوس / ترجمه زینب پاپی

ص: 593

همکاری با هدف قانون گذاری در کتاب خانه مدارس و توسعه کتاب خانه مدارس در کشور سوئد / نوشته مود هِل / ترجمه عارف ریاحی

کتاب خانه های الکترونیکی

221- هنر زندگی: پیوند دنیای هنر و علم / نوشته تریش رز ساندلر، نانسی ایی. گوین و کنستانس رینالدو / ترجمه فریبرز درودی

کتاب خانه های سیار

309- خانه اندیشه: پیوند و توانمندسازی جوامع در منطقه آسیا و اقیانوسیه / نوشته ژرمی لاشال / ترجمه نرگس عزیزیان

کتاب خانه های مجلس

439- مدیریت ارتباط با مشتری: طرحی برای خدمات اطلاع رسانی پارلمانی / نوشته کریستین کوئیلو پایوا / ترجمه اعظم نجفقلی نژاد

کتاب داری بین المللی

کتاب داری بین المللی در اروپا (2000-1990) / نوشته جوزپه ویتییِلو / ترجمه زهرا اباذری

کتاب درمانی

دوستان کتاب: پرورش و فرهنگ، عادات خواندن در میان بیماران بخش کودکان و اولیاء در بیمارستان دانشگاه سِینز مالزی / نوشته اِنگکو را زیفا اِنگکو چیک، نورایدا حسن، نورال آزورا موهدرونی، رابیاتول آداویا اِی بی مانان، هرمان هاریانتو چِهارون، امین هانس وان روزنبرگ، عزیزه عثمان و سورینی یوسف / ترجمه سعید غفاری

کودکان - کتاب و مواد خواندنی

481- ترکیب ابعاد رسانه های نوشتاری و رقومی در یک بازی ماجراجویی غیر خطی مبتنی بر اِن اِف سی برای کودکان / نوشته آنتی کوویستو، هاری کِتامو و اِروها میس/ ترجمه فریبا هاشمی

ص: 594

مجموعه سازی - کتاب خانه ها

195- نوسازی و سازماندهی مجدد مجموعه ها از نظام ذخیره سازی منفعل قدیمی به نظام پویای نوین در کتاب خانه دانشگاه سوربن فرانسه (2003-2016) / نوشته فیلیپ مارسرو / ترجمه مرضیه خان سفید

مدیریت دانش

47- اطلاعات در زیستبوم دانش رقومی: چالش های آینده کتاب خانه ها / نوشته کلاس کی نوآ / ترجمه فاطمه اسفندیاری

مدیریت طرح های تحقیقاتی

263- استفاده از داده های موجود برای ایجاد داده های جدید به منظور تصمیمات جدید / کریستی کونتس / ترجمه فاطمه زارع زاده

375- راهبرد، پایداری و کیفیت: چگونگی توانمندی این اَسپ و شرکای آن در دستیابی به پژوهش ها در آفریقا / نوشته آن پاوِل، اِما فارو و پیتر برنت / ترجمه صديقه محمد اسماعیل

مواد کتاب خانه ای - رقمی کردن

389- کتاب خانه دفتر سازمان ملل در ژنو: متولی میراث جامعه ملل و سازمان ملل / نوشته بلاندین بلاکِچ - لوییزفِرت / ترجمه نرگس محمد علی پور

موک - آموزش برپایه وب) - کاربرد کتاب خانه ای

دوره های آموزشی برخط فراگیر رایگان» ابزاری برای دسترسی به اطلاعات در کشورهای در حال توسعه: روشی جدید برای کمک به رفع چالش های آموزش و پرورش با استفاده از فناوری های اطلاعات و ارتباطات / نوشته لویدا گارسیا - فِیبو / ترجمه مهدی خادمیان

وب - خدمات - کاربرد کتاب خانه ای

401- خطرات ناشی از انتقال به ابر: عامل انسانی / نوشته پِترا دورِن و راب راس / ترجمه امیر مقدمی

ص: 595

IFLA

2014

Compiled and edited by REZA KHANIPOUR

Assisted by M.GHORBANI

NATIONAL LIBRARY ARCHIEVS OF THE IR .IRAN 2018

ص: 596

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109