مضاربه با خدا

مضاربه با خدا

ص: 3

فهرست

مقدمه...7

دیدار مسئولان سازمان اوقاف با رهبر انقلاب...8

استدلال عوام...9

فکر بلند...10

نماز و وقف...11

تصمیم به هنگام خشم...12

امدادرسانی دائمی...13

وجدان هم خوب چیزی است...14

می گویند: خاک بر سر ما!...15

آقا این زمین وقفی است...16

اگر لقمه حرام شد...18

حرام! حرام! حرام!...19

ساختن حسینیه بر اساس دروغ!...20

مضاربه با خدا...21

اتفاق بی آفت...22

انفاق بی منت...23

وقف به کوثر رسیدن است...24

وارثان می خورند...25

یعنی خدا بی خدا!...26

فکر کن هفت تا داشتی...27

طوق گردن...28

بچه کاشان...29

سعديا...30

کاروانسرای شاه عباسی...31

حلال مشکلات...32

اگر چنین وقفی نبود...33

وقف برای سگ ها...34

طبق نیت واقف...35

ص: 4

مقدمه

یکی از سنت های خوبی که قدیم بوده است و الآن نیست وقف است می توانیم بگوییم: نصف مردم خراسان روی زمین امام رضا علیه السلام دارند زندگی می کنند. خود بنده تمام پوست و گوشتم از وقف است. می دانید چرا؟ چون کاشان آب لوله کشی نبود. آب انبار خوردیم و آب انبارها را چند قرن قبل ساختند و وقف کردند و آبش را هم چند قرن قبل وقف کردند. آب ها می آمد در آب انبار و ما از آن آب خوردیم و بزرگ شدیم. که حالا هر حديثى می خوانیم ثوابش برای آن کسی که آب انبار را وقف کرده است و این برای هفت قرن قبل است. واقفی هفتصد سال قبل مرد. اما بخاطر این که آبی را وقف کرد زمینی را وقف کرد و مدرسه شد. درمانگاه شد. زایشگاه شد. بیمارستان شد. اجر می برد. چرا وقف را یادمان برود؟ چیزهای خوب را یادمان نرود. وقف یک چیز مادی نیست وقف نشان دهنده تفکر آدم است. یکی از مسئولین اوقاف می گفت ما یک وقف نامه پیدا کردیم که گفته است: مثلاً این پاساژ، بازارچه یا مزرعه را وقف کردم. در آمدش را میوه بخرید و روزهای جمعه به بیمارستان بدهید. این میوه ها را به مریض هایی که عیادت کننده ندارند، بدهید و از این مریض ها عیادت کنید خدا می داند روشنفکرهای شرق و غرب جمع بشوند چنین شعوری ندارند که برای بیمار میوه وقف کنند خیلی فرهنگ بالاست. این فرهنگ در هیچ کدام از حوزه ها و دانشگاه های خارج پیدا نمی شود خیلی شعور بالاست. خیلی فهم بالاست...

برنامه درس هایی از قرآن سال 69 . نامه به مالک اشتر 13. 2

ص: 7

دیدار مسئولان سازمان اوقاف با رهبر انقلاب

باید از طریق تشویق مردم به وقف و همچنین ادای صحيح حق واقف در مورد موقوفه اش، سنت وقف را بیش از پیش در جامعه ترویج کرد.

مهمترین مسئله در وقف، عمل امینانه نسبت به موضوع وقف است.

اکنون عرصه های متعددی برای وقف وجود دارد که از جمله آن ها پزشکی، علم و آموزش، تحقیقات و پژوهش، علوم جدید، محیط زیست و ترویج دین به شکل های مدرن است.

ص: 8

استدلال عوام

رئیس هیئت بود، فرش های مسجد را برداشته بود و در حسینیه انداخته بود روی آن هم ظهر عاشورا غذا می داد و مردم با کفش می آمدند و فرش ها حسابی چرب و خاکی و کثیف می شد. به او گفتند: ای رئیس هیئت! آخر این فرش ها برای مسجد است، چیزی که وقف مسجد است نمی شود در حسینیه آورد.

گفت: آقای شیخ برو! ابوالفضل دست هایش را برای خدا داده است، خدا زیلوهایش را برای ابوالفضل نمی دهد؟

آقاجان! ابوالفضل دستهایش را برای خدا داد که تو خلاف شرع نکنی.

برنامه درس هایی از قرآن سال 60. رابطه با امامان علیهم السلام 5

ص: 9

فکر بلند

بعضی ها فکرشان خیلی بلند است مردی مزرعه ای را وقف کرد و گفت:

درآمد این مزرعه را هدیه بخرید و روزهای جمعه به بیمارستان بروید و از بیمارانی که عیادت کننده ندارند عیادت کنید.

خاطرات حجت الاسلام قرائتی (ج 2). 96

ص: 10

نماز و وقف

فکر و فرهنگ نماز، مسأله مسجدسازی و قرار دادن موقوفات برای آن را در جامعه به وجود می آورد. صدها هزار قطعه زمین و مغازه و مزرعه در طول تاریخ وقف مساجد شده که این خود یک صدقه دائمی و یک حرکت الهی و خدمت اجتماعی است که در شعاع نماز و مسجد نصیب مردم می شود.

وقف چراغی است که انسان برای فردای خویش می فرستد، وقف نشانه تداوم مالکیت انسان بعد از مرگ است، وقف نشانه عشق به مکتب و مردم است.

یکصد و چهارده نکته درباره نماز. 71

ص: 11

تصمیم به هنگام خشم

شخصی نزد من آمده بود تا همه اموالش را وقف کند.

گفتم: انگیزه ات چیست؟

گفت: این همسر کذایی، این بچه کذایی، اصلا از زندگی شده ام.

من ديدم خیلی عصبانی است، گفتم: تو غیظ کردی و از بغض این که چیزی به خانواده ات نرسد می خواهی اموالت را وقف کنی. این وقف قبول نیست برو کمی فکر کن.

خاطرات حجت الاسلام قرائتی (ج 1). 116

ص: 12

امدادرسانی دائمی

امداد رسانی کار انبیاء است. پیغمبرها بودند که امدادرسانی می کردند امیر المؤمنین علیه السلام عمری کشاورزی کرد، همه ی اموالش را وقف کرد بهترین امدادرسانی وقف است. گاهی امدادرسانی لحظه ای است گاهی دائمی است. گاهی امداد فنی و حرفه ای است.

می گویند: هر کسی را دوست نداری ماهی به او بده به او ماهی بده بخورد. هرکسی را دوست نداری این رقمی کمکش کن. برای امداد رسانی ماهی به او بده. هرکسی را دوست داری، تور به او بده که خودش ماهی بگیرد. هرکسی را خیلی خیلی دوست داری، تور بافی یاد او بده. همین که ما بتوانیم به یک جوان بیکار کار بدهیم، یک دختر را خیاط کنیم. یک پسر را مکانیک کنیم. امداد رسانی دائمی، نه امدادرسانی که حالا خرما بدهیم، چادر بدهیم. این یک امداد رسانی واجب است و لحظه ای. امداد رسانی دائمی!

برنامه درس هایی از قرآن سال 89 . امدادرسانی. 7

ص: 13

وجدان هم خوب چیزی است

مگر می شود هرکسی بگوید: من شیعه هستم؟

در زمین وقفی نشسته و حق وقف را نمی دهد.

حضرت عباسی اگر این دکان برای خودت بود می خواستی اجاره بدهی چقدر اجاره می دادی؟

وجدان هم خوب چیزی است.

برنامه درس هایی از قرآن سال 89. رسول خدا

ص: 14

می گویند: خاک بر سر ما!

وقف گامی برای تعدیل ثروت است یکی از راه های تعدیل ثروت همین وقف کردن است. این ها ارزش وقف است.

حالا اگر کسی وقف نکند چه می شود؟ اگر کسی وقف نکند مصداق این آیه است.

﴿ما أغْنى عَنِّى ماليَهُ﴾ (1) آیه ی قرآن است. افرادی روز قیامت می گویند: خاک بر سر ما! پول داشتم، پولم به دردم نخورد. ﴿مَآ أَغْنَی عَنِّی مَالِیَهْ﴾ این فریاد افرادی است که دارند و انفاق نمی کنند.

﴿يا لَيْتَنى قَدَّمْتُ لِحَیاتی﴾ (2) آیه ی قرآن است. کاش برای قیامت یک چیزی ذخیره کرده بودم این ناله ی افرادی است که انفاق نمی کنند.

﴿رَبِّ ارْجِعُون﴾ (3) خدایا مرا به دنیا برگردان. عمل صالحی انجام دهم.

این شعار کسانی است که وقف نمی کنند.

برنامه درس هایی از قرآن سال 89، وقف، ص: 7

ص: 15

آقا این زمین وقفی است

به اسم اینکه می خواهی کار مدهبی بکنی، شما حق ندارید پول اوقاف را ندهید. آقا این زمین وقفی است. تبدیل کنیم به پاساژ، به مغازه، سودش بیشتر است. حق نداری!

مالک گفته: می خواهم این زمین وقف باشد. خوب این زمین میلیون درآمده است، به چهار تا مغازه تبدیل کنی شصت میلیون می شود مالکش چه؟ مالکش آدم بوده، انسان بوده، نیت کرده می خواسته روی این زمین عزاداری شود. شما این زمین را می فروشی پاساژ می کنی. خوب نیت مالک از بین می رود. مردم باید اعتماد کنند. من بدانم یک چیزی وقف می کنم به نیت من عمل می شود.

نگوییم: امروز وقف می کنیم فردا معلوم نیست چه کسی برد و خورد و جابه جا شد. درست است ممکن است سود بیشتری باشد، اما این سود بیشتر اعتماد مردم را سلب می کند می گوید آقا من می خواهم این جا تفسیر خوانده شود. شما می گویی: نه امشب تفسیر تواشیح بگذاریم. بچه ها بیشتر جذب می شوند.

ص: 16

اگر لقمه حرام شد...

حالا خدا می داند چقدر بازاری ها و خیابانی ها، در این مغازه هایی نشستند که کرایه اش خیلی سنگین است، نصف یک صدم، یک پنجم کرایه می دهند به هوای این که ما مثلاً کتاب مفاتیح می فروشیم. مفاتیح فروختن هم حرام است. صرف این که کتاب مفاتیح می فروشیم نمی توانید حق اوقاف را ندهید. به هیچ دلیلی حق اوقاف را کسی نمی تواند عوض کند. ما هیئت امنا هستیم باش کار فرهنگی می کنیم باش می خواهیم نمی دانم جمعیت اضافه کنیم باش! این ها هیچ کدام دلیل نیست که ما حق اوقاف را ندهیم.

آن وقت اگر لقمه تان حرام شد حدیث داریم مال حرام در نسل اثر می کند. نگذارید بچه هایتان بد عاقبت شوند.

لقمه ی حرام می دهید فکر نکنید زرنگ هستید. نه این لقمه ی حرام از حلقوم بچه ات در می آید.

برنامه درس هایی از قرآن سال 89 وقف، ص: 8

ص: 18

حرام! حرام! حرام

خیلی زشت است به ادم بگویند: دزد! چه چیزی دزدیدم؟ چند تا توجیه می کنند برای این که مال مردم را بخورند.

می گوید: سی سال است ما در این دکان هستیم. حالا سی سال است در این دکان هستی، باید سال به سال اجاره اش تمدید شود. سی سال پیش شما ماهی فلان مبلغ کمی می دادید این که من چون سی سال است چهل سال است، پنجاه سال است، پدر در پدرم این جا بوده است، پس کرایه کم بدهم نه! این مغازه چقدر کرایه اش است؟ حالا چون برای حضرت معصومه است باید بخوری؟ برای امام رضا، برای حضرت عبدالعظیم، شاهچراغ، فلان امامزاده است باید بخوری؟ آقا پدر در پدر من این جا کار می کردند. پدر در پدرت آن زمان کرایه خودشان را باید بدهند. الآن این تاریخ کرایه ی این جا چند است؟ چون سابقه ی ما زیاد است کرایه کم بدهیم. حرام! حرام! حرام!

برنامه درس هایی از قرآن سال 89 وقف، ص: 7

ص: 19

ساختن حسینیه بر اساس دروغ!

عمل کسی که با آگاهی بدون اجازه ی متولی در زمین وقفی تصرف می کند. عملش باطل است. بدون اجازه ی متولی شرعی می آید در زمین وقف، حتی نماز می خواند، نمازش باطل است. روضه می خواند، روضه اش باطل است.

با کمال تأسف ما در بحث زکات به این گناه ها گرفتار شدیم. آوردیم که هرکس هر چه زکات بدهد، همان مقدار، را هم دولت رویش می گذارد خرج همان روستا می کند. بعضی به دروغ آمدند گفتند: این بیست میلیون زکات است. زکات نبود، الکی گفتند: زکات است. بیست میلیون هم از دولت گرفتند، چهل میلیون حسینیه ساختند. ببینید حسینیه براساس دروغ! در این حسینیه چه کسی منبر می رود؟ چه کسی می خواند، چه کسی آدم می شود؟ چه کسی اصلاح می شود؟

هيئت امنا حق ندارند در موقوفات تصرف کنند. درآمد موقوفات فقط برای متولی شرعی است. هیئت امنا مردم انتخاب کردند، شما هیئت امنا باشید. خیلی خوب هیئت امنا باشند. اما در اموال وقف، یا پول وقف را بگیرند، به اداره اوقاف نگویند. مثلاً بیست میلیون کرایه می گیرند، دو میلیونش را می دهند.

برنامه درس هایی از قرآن سال 89 وقف، ص: 7

ص: 20

مضاربه با خدا

وقف مضاربه بی ضرر با خداست.

این هایی که مضاربه می کنند، پول می دهند ممکن است سرمایه شان از بین برود. همین الآن که داشتم می آمدم در ماشین یک کسی زنگ زد که فلانی پول گرفته برای تجارت ورشکست شد.

وقف یعنی مضاربه با خدا. مضاربه با خدا شکست ندارد. چون ﴿إِنَّ الله اشْتَری﴾ (1) به بهشت می خرد.

برنامه درس هایی از قرآن سال 89، وقف، ص: 7

ص: 21

اتفاق بی آفت

وقف انفاق خالصانه است.

چون نیستیم. من همین فکر را برای خودم هم کردم. به رفقایم هم گفتم. آن چه من در تلویزیون می گویم معلوم نیست خدایی باشد. بله من از تلویزیون پول نمی گیرم. در این سی سال هم نگرفتم. اما شهرت که گرفتم. بالاخره مردم به خاطر تلویزیون احترام می کنند، سلام علیک می کنند. بالاخره یا در تلویزیون پول است، پول هم نباشد، پز که در آن است. اما اگر یادداشت مرا یک طلبه ی دیگر رفت خواند آن نه پول دارد نه پز، آن برای قیامت می ماند. کارهایی که خودمان می کنیم بو دارد. بوی ریا، سمعه، غرور، عجب، منت، کارهایی که با دست خودت می کنی آفت پذیر است.

اما وقف را می دهی و می روی. بنابراین انفاق هست و به اخلاص هم نزدیک است. یعنی انفاق بی آفات است.

برنامه درس هایی از قرآن سال 89 وقف، ص: 6

ص: 22

انفاق بی منت

وقف، انفاق بی منت است. چطور؟

آدم وقتی زنده است پول به کسی می دهد، ممکن است منت بگذارد. من بودم که تو را داماد کردم جهازیه ات را من درست کردم. خانه ات را من به تو وام دادم.

هی می گوید: من من ... اما وقتی وقف می کنی می میری، دیگر طرف را که استفاده می کند نمی بینی که بر سرش منت بگذاری. بنابراین وقف انفاق بی منت است.

برنامه درس هایی از قرآن سال 89 وقف، ص: 6

ص: 23

وقف به کوثر رسیدن است

کسی که از پول نگذرد در خط قارون است. کسی که از پول بگذرد در خط خدیجه است. خدیجه مال كثير داد، خداوند به کوثرش رساند. خدیجه پولدار بود. مال كثير داد، مادر کوثر شد. مال کثیر بدهیم تا به کوثر برسیم. وقف از کثیر گذشتن و به کوثر رسیدن است.

من دلم می خواهد این بحث امروز ما را اداره اوقاف یک پوستر کند. چون از خودم نیست من حرف هایم ارزش ندارد. این ها چیزهایی است که محصول سی چهل ساعت مطالعه بوده که من ديشب فقط چهار ساعت نشستم این ها را تنظیم کردم. یک تابلویی از این در بیاوریم. مردم هم اگر بشنوند، مردم ما مردم خوبی هستند، منتهی ما غافل می شویم. این اهمیت وقف است.

برنامه درس هایی از قرآن سال 89، وقف، ص: 6

ص: 24

وارثان می خورند

وقف جلوگیری از بریز و بپاش وارثان است. آدم که مال زیاد گذاشت، وارثان بخور بخور راه می اندازند اسراف و تبذیر می کنند.

اما اگر بخشی از مالش را وقف کرد، یک چیزی هم برای وارث ها بگذارد. دیگر این قدر نیست که به عیاشی بی افتند. وقف جلوگیری کردن از اسراف و تبذیر وارثان است. دیگر وارث خیلی پول نیست که در آن شیرجه برود.

برنامه درس هایی از قرآن سال 89، وقف، ص: 6

ص: 25

یعنی خدا بی خدا!

مسأله ی وقف خیلی ارزش دارد. روایت داریم که انسان که می میرد سه چیز بعدش می ماند:

یکی صدقه جاریه،

یکی سنتی که به آن عمل شود،

یکی اولاد صالحی که در حقش دعا کند.

اين ها جزو باقيات الصالحات است. کسانی که می گویند: وقف نکن، چون گاهی آدم می خواهد وقف کند، دور و اطراف می گویند: وقف نکن. پیری داری، کوری داری، نمی دانی آینده چه می شود. الآن وقف می کنی ممکن است فردا ...

مثل بعضی از مغازه دارها می گویند: پول خرد داری؟ می گوید: نه! بچه اش می گوید: آقاجان تو که داری، چرا به این گفتی نه؟ می گوید: خفه شو! من خودم یک ساعت دیگر می خواهم. یعنی حالا نمی دهم برای اینکه ممکن است بعداً ... شما امروز بده فردا خدا بزرگ است. پس توکل چیست؟ کسانی که می خواهند صد در صد مطمئن باشند، یعنی خدا بی خدا! این که نمی شود.

برنامه درس هایی از قرآن سال 89، وقف، ص: 4

ص: 26

فکر کن هفت تا داشتی

خیلی ما آدم در مملکت داریم، بیشتر عمرش را کرده است. مثلا بالای 65، 70 سالش است. دخترهایش به لطف خدا عروس شدند. سر زندگی هستند. پسرهایش به لطف خدا داماد شدند. خوب شما که شش تا بچه داری، شش تا سر زندگی رفتند. حالا فکر کن، هفت تا داشتی چه کار می کردی؟ شما سه تا بچه داری، اگر چهار تا داشتی چه کار می کردی؟ هرکسی احساس کند خدا یک اولاد بیشتر به او داده بود. چطور برای آن اولاد یک جهازیه تهیه می کرد. یک خانه تهیه می کرد. یک چیزی وقف کنیم. جمع شویم با هم یک چیزی وقف کنیم.

برنامه درس هایی از قرآن سال 89 وقف، ص: 2

ص: 27

طوق گردن

بعضی ها که وقف نمی کنند، قرآن می گوید:

﴿يَحْسَبُ أنَّ مالَهُ أَخْلَدَهُ﴾ (1) تو فکر می کنی مالت به تو ابدیت می دهد؟

﴿وَ لا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَبْخَلُونَ بما آتَاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْله هُوَ خَيْراً لَهُم﴾ (2) آن هایی که پولدار هستند و وقف نمی کنند، فکر نکنند خیر است.

﴿بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُم﴾ (3) شر است.

﴿سَيُطَوَّقُونَ ما بَحْلُوا﴾ (4) قرآن می گوید. حدیث نیست.

قرآن می گوید: کسانی که مال دارند و کمک نمی کنند مالشان طوق می شود و قیامت به گردنشان می افتد.

برنامه درس هایی از قرآن سال 89، وقف، ص:2

ص: 28

بچه کاشان

بنده سی سال است در تلویزیون هستم یک طلبه هستم. هر چه مردم از حدیث ها و آیه های من استفاده کردند، هفتاد درصدش به خاطر وقف است. چون هفتاد درصد از بدن انسان آب است. بنده هم بچه ی کاشان هستم. آب آب انبارهای کاشان را خوردم. آب انبارهای کاشان هم همه وقف است.

برنامه درس هایی از قرآن سال 89 وقف، ص: 1

ص: 29

سعديا

امام (رحمه الله علیه) و برکاتی که داشت، که میلیون ها آدم را راه انداخت، امام طلبه ی مدرسه ی اراک بوده است. طلبه ی مدرسه ی قم بوده است. مدارس قم وقفی است. یعنی هر کار خیری، مطهری ها، بروجردی ها، مراجع، چقدر دانشگاه ها وقفی است، چقدر بیمارستان ها وقفی است. چقدر زایشگاه ها وقفی است.

کسی اگر وقف کند در تاریخ شریک می شود و در همه برکاتش شریک است.

وقف یعنی من دیگران را دوست دارم.

وقف وسیله ی فقر زدایی است. بالاخره وقف یعنی تداوم خودت. انسان وقتی مرد ولی از اموالش استفاده می شود انگار بود. بنده می خواهم باشم که چه کنم؟ به زن و بچه ام خرجی بدهم. آن کسی هم که وقف می کند به جامعه خرجی می دهد. یعنی آدمی که وقف می کند، نمی میرد. چه می گوید:

سعديا مرد نکونام نمیرد هرگز *** مرده آن است که نامش به نکویی نبرند

برنامه درس هایی از قرآن سال 89 وقف، ص: 1

ص: 30

کاروانسرای شاه عباسی

شما نگاه کنید شاه عباس، همه چیزش پرید. کلاهش، تختش، تاجش، خانم هایش، حرمسرایش، قالی هایش، پرده ها، فقط آن کاروانسرایی که در راه کربلا است، فقط از شاه عباس کاروانسرایش مانده است.

وقف وسیله ی نشر فرهنگ است.

همین امسال محرم و ماه رمضان، هزاران جلسه ی سخنرانی تبلیغ دین که یا روی فرش نشستی، یا از دیگ مسی وقفی غذا خوردی. یا منبر وقفی، یا مسجد وقفی، یا حسینیه وقفی، یا از درآمد اوقاف پول دادند به آن واعظ و مداح که قرآن و حدیث را تبلیغ کند.

برنامه درس هایی از قرآن سال 89، وقف، ص: 1

ص: 31

حلال مشکلات

وقف حلال مشکلات است.

چقدر مشکلات را ... بچه می خواهد کتاب بخواند، پدرش پول ندارد. می گوید: برو کتابخانه. عروسی می خواهد بگیرد، پول ندارد تالار بگیرد. می گوید: برو تالاری که وقف شده است. برو از سالن موقوفات استفاده کن. می خواهد افطاری بدهد، جا تنگ است، می گوید: برو در حسینیه، سفره ات را در حسینیه بیانداز.

برنامه درس هایی از قرآن سال 89، وقف، ص: 2

ص: 32

اگر چنین وقفی نبود

ابن بطوطه در سفرنامه خود حکایت می کند:

روزی در یکی از کوچه های دمشق می گذشتم غلام بچه ای را دیدم که از دستش یک کاسه چینی که در دمشق (صحن) نامیده می شود افتاد و شکست. مردم گرد او جمع شدند. یکی از آن میان گفت: غم نخور شکسته های کاسه را جمع كن ببریم پیش رئیس اوقاف ظروف. غلام خرده ها را جمع کرد و آن مرد همراه او پیش رئیس اوقاف مزبور رفت و پول ظرف را گرفت و به او داد. این یکی از کارهای خیلی خوب دمشقیان است و اگر چنین وقفی نبود طفل در معرض ضرب و شتم ارباب خود قرار می گرفت و خاطرش رنجور می گشت. خداوند بانیان بلند همّت این گونه خیرات را جزای خیر کرامت فرماید.

سفرنامه ابن بطوطه، ترجمه دکتر محمد علی موحّد، جلد اول، ص 142.

مجموعه فیش های تبلیغی (6)، وقف، ص: 5

ص: 33

وقف برای سگ ها

در مشهد مقدس موقوفاتی بوده که وقف بر سگ ها شده است. به این ترتیب که کاروان هایی از زائرین حرم مطهر امام رضا علیه السلام که با شتر یا اسب به مشهد مقدس مشرف می شده اند برای این که به احترام آستانه مبارکه، سگ های کاروان خود را به حریم حرم نبرند در فاصله چند کیلومتری حرم، سگ ها را نگه می داشته اند و موقوفاتی بوده که از درآمد آن ها گوشت و غذا برای سگ ها تهیه کرده و برای آن ها می برده اند.

مجموعه فیش های تبلیغی (6)، وقف، ص: 5

ص: 34

طبق نیت واقف

سال ها پیش یکی از دوستانم می گفت: (والعهدة عليه). در دانشگاه (سربن) واقع در فرانسه بخشی است که در آن هیئت بطلیموس و فلسفه ارسطو تدریس می شود و کشیشی تدریس آن را عهده دارد و دو سه تن در درس او حاضر می شوند. کسی از مسئول دانشگاه پرسیده بود، سود این درسی که علم، اساس آن را به هم زده چیست؟ گفته بود ما هم متوجه این نکته هستیم؛

لیکن هزینه این کلاس از موقوفه تامین می شود. اگر ما آن را به هم بزنیم واقف هایی که می خواهند موقوفه آنان پایدار باشد دیگر بدین کار رغبت نخواهند کرد، چرا که احتمال می دهند با موقوفه آنها هم نظیر همین کار را بکنند.

مجموعه فیش های تبلیغی (6)، وقف، ص: 8

ص: 35

پرتاب فندق برای جمع کردن گردو

آن که به کارها ارزش می دهد رنک الهی داشتن است افرادی هستند وقتی کمک می کنند کمک را روی ریال می آورند. افرادی هستند که اگر یک سطل زباله وقف یک مسجد یا خیابانی بکنند، روی سطل زباله می نویسد واقف جناب فلانی. افرادی هستند که یک چیز کوچکی را که می خواهند برای یک مؤسسه خیریه وقف کنند، حتما به کنار آن اسم واقف رامی نویسند.

البته ممکن است این نوشتن خوبی هائی داشته باشد که دیگران هم تشویق بشوند اما ممکن است بدی هایی هم داشته باشد که ریاکاری باشد یعنی من این پنکه را که من دادم وقتی به پنکه اسم خودم را نوشتم این زیلو و این فرش و این ماشین را من دادم، این ها خودم را بزرگ می کنم و قرآن که می گوید کمک کن یعنی از خودت از مالت بگذر نه این که از مالت بگذر و خودت را بیشتر بزرگ کن ما بعضى وقت ها فندق پرت می کنیم به عشق این که گردو جمع کنیم.

مجموعه فیش های تبلیغی (6)، وقف، ص: 8

ص: 36

قید و بند زیاد نزنید

کمی در وقف ها و انفاق ها باز و خالص نیت کنید. قید و بند زیاد نزنید. کسی می آید و پولی می دهد و می گوید: دلم می خواهد از این پول ساختمان سه گوش بسازی به اسم من و در شهر من. خب اگر برای خدا می دهی این قدر به آن قید و بند نزن. به یک نفر مورد اطمینان خود بده و بگو بین خودت و خدا برای یک مصرفی خرج کن. این قدر قید نزن که چنین و چنان باشد. کمی در وقف ها و انفاق ها باز و خالص نیت کنید قید و بند زیاد نزنید.

می بینی مثلا مدرسه ای را وقف کرده، آدم می خواهد وضو بگیرد و نماز بخواند گفته است این مدرسه وقف همین آدم های این جاست حالا عبور کننده ای آمده وضو بگیرد، معذور است. نمی تواند از این جا استفاده کند.

برنامه درس هایی از قرآن سال 62. عوامل بازدارنده گناه. 7

ص: 37

تلقين مريض

در لبنان وقفی است که درآمد آن صرف افرادی می شود که بر بالین بیماران در بیمارستان روند و به یکدیگر بگویند فلانی امروز بهتر شده وضع او رو به بهبودی می رود، به طوری که مریض با این تلقین دلگرم شود که خوب شدنی است.

مجموعه فیش های تبلیغی (6)، وقف، ص: 5

در قاهره موقوفه ای است که درآمد آن صرف گروه نمایشی که رفع کدورت از بیماران نمایند؛ شده و حتی سرودی را بالای مناره مسجد بیمارستان سلطان قلاوون در قاهره بخواند تا بیمارانی که خوابشان نمی برد لذت برند.

مجموعه فیش های تبلیغی (6)، وقف، ص: 5

ص: 38

بانی مسجد؛ بهلول

هارون الرشید داشت مسجد می ساخت، بهلول به او گفت: برای خدا می سازی؟ گفت: بله! ایشان داد به سنگ تراش سنگی تراشید که بانی مسجد بهلول است و شبانه آمد زد بر سر در مسجد و رفت. فردا بنّاها و کارگرها آمدند و دیدند که نوشته است بانی مسجد بهلول و رفتند به هارون الرشید گفتند. بهلول را حاضر کرد که چرا این سنگ را زده ای؟ گفت: اگر تو برای خدا این مسجد را می سازی، بگذار نام من بالایش باشد. خدا که می داند تو مسجد را درست کرده ای. آدم هایی هستند که اگر یک سطل زباله کنار خیابان بگذارند، روی آن می نویسند که این سطل زباله را وقف نمود فلانی. خدا لعنت کند هر که را خورده کاغذ درون آن بریزد. یعنی حتی به سطل زباله اگر بتواند اسم خودشان را بچسبانند این کار را می کنند.

برنامه درس هایی از قرآن سال 63 بخشش و سخاوت. 2

ص: 39

راه طولانی شدن عمر

کاری کنیم که عمر خود را طولانی کنیم، با این کارهای خير. الآن چه خیرات و برکاتی از راه موقوفات نصیب مردم می شود، با این که زمان شاه بسیاری از اموال موقوفه را خوردند و ربودند.

800 سال پیش یک مزرعه وقف امام رضا علیه السلام کرده است، الآن در آن مزرعه گوسفندانی هست، از گوسفند آن غذا درست می شود، مهمان های امام رضا علیه السلام می روند می خورند. 800 سال پیش اثرش الآن ظاهر است. و این کار بسیار خوبی است که کم کم دارد از بین می رود.

برنامه درس هایی از قرآن سال 63. بخشش و سخاوت. 9

ص: 40

کمبود مدرسه

بسیاری از عزاداری ها به خاطر زمین ها و مغازه هایی است که وقف شده است چقدر خوب است کسی که زمین دارد، مقداری از آن را برای مدرسه وقف نماید. چون ما کمبود مدرسه داریم و در برخی مدارس در 300 متر، 600 بچه درس می خوانند و جا برای نفس کشیدن نیست. پس به آموزش و پرورش کمک کنید.

برنامه درس هایی از قرآن سال 63. حادثه کربلا. 8

ص: 41

بچه های بی خیر

افرادی هستند از بچه هایشان امید خیری ندارند بچه هایشان در وادی اسلام یا نیستند یا آن کناره ها هستند و از عمرشان هم50، 60 سال گذشته است، چیزی را دارند چقدر خوب است که این را وقف کنند اگر شما از وقفتان یک درمانگاهی در یک روستا ساخته شود مریضی که به آن جا می رود و در آستانه مرگ است با یک آمپول مریض را از مرگ نجاتش دهند، این مریض که خوب شد تا ابد که خوب شده و سالم شده هر عبادتی بکند، اجرش به آن آقایی که درمانگاه را وقف کرده است می رسد یا اگر از درآمد مزرعه اش آن درمانگاه می چرخد، در اجر او شریک است.

برنامه درس هایی از قرآن سال 66. وقف و موقوفات. 1

ص: 42

آمپول وقف

اگر الان یک آمپولی در آورند بگویند: آقا این آمپول یک میلیون تومان قیمت دارد هرکس این آمپول را بزند، 80 سال عمر او 160 سال می شود. حضرت عباسی همه در صف می رویم و پول می گذاریم که این آمپول را بزنیم که عمرمان دو برابر شود.

حالا یک آمپول به نام وقف است 3 تا هم ویتامین دارد: «و»، «ق»، «ف» اگر انسان این آمپول وقف را به داراییش بزند، برای ابد می ماند.

برنامه درس هایی از قرآن سال 66. وقف و موقوفات.1

ص: 43

منبع مالی اسلام

اگر می بینیم فدک را گرفتند برای این که برای حکومت على بن ابیطالب سرمایه مالی بود و اگر می بینیم رضا شاه موقوفات ایران را به شاپورها و اطرافیان می داد به خاطر این بود که موقوفات سبب یا حسین یا حسین گفتن بود و برای این که جلوی یا حسین یا حسین را بگیرند باید منبع مالیش را قطع می کردند بنابراین هم ظالمین و طاغوت ها روی وقف نظر دارند و هم اسلام روی جهت مثبتش نظر دارد.

برنامه درس هایی از قرآن سال 66 . وقف و موقوفات. 1

ص: 44

وقف ده تومانی

ما عاشق كتاب نیستیم، اما از عاشقان کتاب برایتان بگویم. ما هر وقت حرف وقف را می زنیم می گویند آقای قرائتی ما که مزرعه نداریم وقف کنیم، پاساژی و سرمایه ای نداریم که وقف کنیم. این وقف را برای پولدارها بگو. وقف ده تومانی می شود؟ بله وقف کتاب! اگر فکر بالا باشد وقف مهم نیست. ما اگر بتوانیم هر کدام همان یک کتاب دو کتاب و 20 کتاب را وقف کنیم.

ص: 45

رئیس دزدها

چیزی که خیلی مهم است این است که بعضی ها مال وقف را خورده اند کسانی که مال موقوفه را می خورند مال اداره اوقاف را نخورده اند بلکه مال آن گرسنه هایی که این موقوفات زندگی آن ها را تأمین می کرد خورده اند و نام این ها را باید دزدهای بین المللی گذاشت. چون اگر پول مرا بدزدد از جیب قرائتی دزدیده است. اگر یک چیزی وقف یتیمی امام حسین علیه السلام عزاداری، تشنه ای، گرسنه ای، برهنه ای و ... شده و کسی آن را خورد این دزد، دزد بین المللی است. و در نهج البلاغه داریم، رییس دزدها کسی است که مال بیت المال را بدزدد. این خیلی خطرناک است. و کسانی که مال موقوفه در گلویشان است و قوه قضائیه در حال در آوردن آن هاست، عددشان بیش از 12 هزار نفر است. یعنی 12 هزار نفر دزد موقوفات هستند! هر کس سراغ دارد که فلان مال وقفی است و اداره اوقاف خبر ندارد، بیاید و خبر بدهد. چون اداره اوقاف که از همه چیز با خبر نیست.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77، حقوق، حق وقف (7)، ص: 2

ص: 46

وقف پولدارها

یک کسی حالا چه کسی بوده است نمی دانم. وقفی دارد، گفته: درآمد این را روز تولد امام حسین، سوم شعبان انواع و گران ترین میوه ها و غذاها را بخرید، به پولدارترین آدم ها بدهید بخورند. در مشهد! از امام سوال کردند آقا الآن مثلا تابستان است 28 رقم میوه در مغازه ها است و گران هم هست. بعد هم همه ی میوه ها گران را بخریم، همه میوه ها را بخریم، گران هایش را هم بخرید، بدهید به پولدارترین آدم ها بخورند. امام فرمود که: هر طوری وقف کرده است همان را انجام بدهید. این معلوم می شود یک چیزی در ذهنش بوده دلش می خواسته آدم هایی که پولدارند سالی یک مرتبه با امام حسین نمک گیر شوند. چون فقیرها با امام حسین رفیق هستند. این پولدارها هستند که باید این ها را هم یک طور با امام حسین قلاب کرد. گفتند: آقا این پول را به مستضعفین بدهیم. فرمود: نه! بدهید به همان که وقف کرده است. نمی توانیم بگوییم: مثلا حالا چه فرقی می کند. حالا زیلوهای مسجد در حسینیه رفت. زیلوهای حسینیه در مسجد رفت. نمی دانم این جا چنین شد. آن جا چنین شد. ما برای این که پرچم بکوبیم حالا سر گنبد را هم خراب کردیم، نمی دانم سر منار هم خراب کردیم گاهی آدم احساس می کند که به موقوفات ضربه می خورد.

برنامه درس هایی از قرآن سال 87. آداب عزاداری. 2

ص: 47

شکرناسو عاست نه عاشورا

آقا مال وقف را می شود بخشید؟

هرگز! هرگز! نمی شود ذره ای جابه جا کرد. اگر یک شکری برای تاسوعا است، عاشورا حق نداری شربت بدهی. می گوید: این شکر برای تاسوعا است. اگر یک چیزی برای ابالفضل است، شما حق نداری خرج امام جواد کنی. با این که مقام امام جواد بیش از ابالفضل است. امام جواد امام است ابالفضل امامزاده است. البته ابالفضل هم خیلی مقام دارد. مقامی دارد که همه به او غبطه می خورند. در عین حال اگر چیزی، آقا اگر یک کسی یک چیزی را نذر من کرد. من یک طلبه هستم، شما حق نداری بگویی: قرائتی که کسی نیست. من به مرجع تقلید می دهم. اگر نذر من کرد شما حق نداری به او بدهی.

برنامه درس هایی از قرآن سال 89. سلمان فارسی (1). 2

ص: 48

گاوصندوق گوشتی

علاقه ی به دنیا! علاقه ی مفرطش خوب نیست. آن جا که خدا انتقاد می کند می فرماید: ﴿وَ تُحبُّونَ الْمالَ حُبًّا جَمَّا﴾ (1)

﴿حُبًّا جَمَّا﴾ یعنی علاقه ی مفرط دارد. این بد است. که انسان دیگر به فقراء کمک نمی کند هیچ وقف و ایثار و خدمتی به جامعه نمی کند، مرتب پول جمع می کند، پول جمع می کند، و یک گاوصندوق گوشتی می شود. گاوصندوق آهنی در بانک ها هست در مغازه ها هم هست. بعضی ها گاوصندوق گوشتی هستند. یعنی هیچ نم پس نمی دهند. این بد است. بخل بد است. وگرنه دنیا خوب است.

برنامه درس هایی از قرآن سال 89 تربیت اقتصادی. 3

ص: 49

وقعی که از بین نرود

از یک واقفی خوشم آمد، اموالی را وقف کرده بود، نوشته بود: درآمد این وقف را مردم منطقه باید بیایند و پلو بخورند، و این را بدانند و همه را باید بشنوند که این موقوفات چقدر بوده است و درآمدش چقدر است و خرج چه چیزی باید بشود. یعنی همه ی مردم باید در جریان موقوفات باشند و یک ساختمان هست، مسجد شهید مطهری، مسجد سپهسالار قدیم، من دیدم که به کاشیکاری هایش نوشته است: 24 عدد قلیان، 32 عدد مثلاً دیگ، 280 کاسه ی مسی آبگوشت خوری، چندتا قاشق، چندتا آفتابه، چندتا... یعنی تمام چیزهایی که وقف بوده است، همه را با کاشیکاری نوشته اند که از بین نرود. چون به کاغذ باشد، کسی کاغذ را گم می کند، حالا البته کاشی هم پایین می افتد، باید یک جوری باشد که چیزها ثابت بماند.

برنامه درس هایی از قرآن سال 87 . فلسفه عزاداری. 2

ص: 50

عوض لوستر روی قبر

الآن کسی که مدرسه فیضیه را وقف کرده یا مغازه ای یا پاساژی را وقف کرده است، اگر در مدرسه فیضیه یا مدارس دیگر طلبه هایی که درس می خوانند بعد بلند می شوند و به این طرف و آن طرف می روند، امام باقر و امام صادق می گویند: شریک اجرش همان آقایی است که این را وقف کرده است.

در مملکت ما محروم زیاد است، بیست هزار روستا داریم که دبستان ندارند، ما 20 هزار نفر داریم که وضع مالیشان خوب است این ها هر کدام یک نامه ای به آموزش و پرورش می نویسند که ما یک مدرسه می سازیم و این مدرسه را وقف کنند و به آموزش و پرورش بدهند. آن وقت در این روستا تا ابد هر چقدر بچه ها خواندن و نوشتن یاد بگیرند ثوابش مال او است. عوض این که انسان برود یک مقبره بخرد، یا یک لوستر روی قبرش بگذارد یا فرش ابریشم بیندازد یا یک دسته گلی بیاورند و روی قبرش بگذارند، کار خیر این است که وقف بکنند. وقف کار خوبی است بسیار هم ارزش دارد. عمر 50 ساله را 500 ساله می کند. و چقدر خوب است که آدم خودش از عمرش خیر ببیند.

برنامه درس هایی از قرآن سال 66

ص: 51

اموال بی برکت

کسانی هم که مال وقف دستشان هست، باید مواظب باشند. ممکن است اداره اوقاف از یک مورد غفلت کند و به جای این که مثلاً سه هزار تومان اجاره بگیرد، 1500 تومان بگیرد. بگوید حرفی نزن کسی نمی فهمد، بالاخره الآن بسیاری از موقوفاتی که شاه تقسیم کرده بود این طور که من از نماینده محترم حضرت امام شنیدم، 22 هزار رقبه یعنی 220 هزار قطعه یا مغازه یا زمینی که سند دارد و شاه به افراد داده بود برگشته است و این کار خوبی است که در جمهوری اسلامی انجام شده است و اموالی را که فروختند به مسیر اصلیش برمی گردد.

اما فرض کنیم یک قطعه هم برنگشته است، آن آقایی که زمین وقف دستش است و خودش می داند، مواظب باشد که مال محرومین را می خورد و خیلی برکت ندارد.

امام صادق علیه السلام می فرماید: مال حرام نمو و رشد ندارد، برکت ندارد اگر هم یک وقت اوقاف راضی است رضایت اوقاف هم شرط نیست باید خودت ببینی چه می کنی؟

برنامه درس هایی از قرآن سال 66

ص: 52

وقف برای صدای مظلوم

در ایران کسی چیزی را وقف کرده که درآمدش کم است. گفته همین درآمد کم را بدهید به کسانی که ناله مظلوم را به مقامات رسمی برسانند و این موقوفه درآمدش خرج این شود. این فکر می خواهد ممکن است کسی در روستایی ناله دارد ناله اش به جایی نرسد. در قدیم یک همچنین وقفی داشتیم.

برنامه درس هایی از قرآن سال 67. کتاب و قلم. 5

ص: 53

از خود امام حسین علیه السلام بپرس

آقا سفره می دهند با جوراب توی سفره راه می رود، بابا جوراب هایت بوی کفش می دهد، بعد نان را می گذارند همان جای جوراب، همان نان می رود توی حلق آدم. مراعات بهداشت نمی شود. مراعات وقف نمی شود. این ها آفات عزاداری است، مسجد است، شما با کفش می آیی توی مسجد، آخر فرش مسجد خاکی می شود. می خواهی سیاه پوش کنی چرا میخ می کوبی به کاشی کاری های مسجد، مراعات وقف نمی کنیم، حرام است. سیاه پوش نکنید، بابا حسینیه است، سیاه پوش نکنید، اگر می دانی که باید حسینیه را سوراخ سوراخ کنی از خودِ امام حسین بپرس حسین جان، این ساختمان است می خواهم سیاه پوش کنم میخ کوب کنم آیا اجازه می دهی خانه شما را میخ میخ کنم یا از خیر سیاه پوش بگذرم، می گوید از خیر سیاه پوش بگذر. بابا سیاه پوش نکن، این ها آفات است.

برنامه درس هایی از قرآن سال 85 . آداب و آفات عزاداری. 7

ص: 54

مانع راه خدا

﴿اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِكَ أَنْ أَصُدَّ عِبَادَكَ﴾ (1) پناه می برم از این که ﴿یَصُدُّونَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ﴾ (2) باشم پناه می برم از این که حرکتم، راهم، کارم، مانع راه خدا باشد مگه مانع خدا هم می شود؟ بله، انسان کاری انجام می دهد جلوی راه خدا را می بندد. وقف را می خورد. زمین وقف را می رود به اسم خودش می کند، افراد دیگر می گویند برو بابا، موقوفات را دیدی چطور بردند خوردند، من چطور وقف کنم؟

همین که احساس می کند افرادی مال وقف را خوردند، این دیگه عشق وقف کردن اموال درِش از بین می رود.

برنامه درس هایی از قرآن سال 84 . تفسیر سوره فلق (17).5

ص: 55

قالی وقف مسجد

نگفته: ﴿بالْوَالِدَيْنِ إِحْسَاناً﴾ تا سی سالکی، تا چهل سالگی، نگفته تا زنده ای، بعد از مرگ هم می توانیم احسان کنیم؟

بله، چطور؟ قالی را وقف می کنم از خانه ام یک قالی می برم در مسجد، می گویم این قالی وقف مسجد، ثواب این وقف مال پدرم، بعد هم من خودم می میرم، بابایم مُرده، خودم هم مُردم، اما من با این که مُردم چون چیزی را وقف کردم، ثواب این به پدر و مادرم می رسد. زمان ندارد.

برنامه درس هایی از قرآن سال 84. تفسیر سوره علق (2).8

ص: 56

چون چنان بودیم گشتیم آن چنان

در قدیم در هر مسجدی یک کتابخانه وجود داشته است و وقتی علما از دنیا می رفتند کتاب هایشان را وقف کتابخانه ها می کردند حتی کتاب شاه ها و پادشاه ها را هم وقف وقف می کردند وقتی می خواستند به هم افتخار کنند روی کتاب هایشان به هم افتخار می کردند.

در قرن چهارم یعنی هزار سال پیش در اروپا در کلیسای بزرگ چند تا کتاب داشتند و ما در همان سال در کتاب خانه سید مرتضی هشتاد هزار کتاب داشتیم. زمانی که مسلمان ها هشتاد هزار کتاب داشتند اروپائیان چند نوع کتاب بیشتر نداشتند. این قدر سابقه علم و اسلام از غرب جلوتر بوده است، ببینید کجا بودیم شاعر خیلی زیبا می گوید:

چون چنان بودیم گشتیم آن چنان *** چون چنین گشتیم، گشتیم این چنین

برنامه درس هایی از قرآن سال 65 کتاب (1).3

ص: 57

حق الناس در وقف

اگر وقف کرده اند که شما شب جمعه روضه بخوانید اگر شما صبح جمعه بخوانید حرام است.

اگر وقف کرده اند شما دعای کمیل بخوانی و شما دعای ندبه بخوانی باطل است. اگر وقف شده است شله زرد بدهید شما پلو بدهید، مدیونید. همان طور که هست و وقف شده است انجام دهید. حساب حساب است.

در جبهه یک نفر تیر خورد و افتاد. همه گفتند شهادتت مبارک! پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: نه! این شخص در حق الناس تصرف کرده است، این لباس را بدون اجازه پوشیده است. لذا خداوند ثواب شهید را به او نمی دهد.

برنامه درس هایی از قرآن سال 69. حق الناس. 6

ص: 58

تو را به حضرت عباس اذیت نکنید

بعضی خدا رحمتشان کند خوب آدم هایی بودند منتهی مردنشان اسباب دردسر شده نذر کرده که این وقف این کار بشود آقا از دنیا رفته نذر کرده که گردوهای این مزرعه را بفروشید بالای حرم امام رضا علیه السلام دور تا دور بنشیند دعای توسل بخوانید بابا حرم امام رضا علیه السلام چقدر جا دارد همه مردم را بیرون می کنند یک عده می نشینند و دعای توسل می خوانند می گوئیم آقا این میدان را چرا خالی کردید برای این ها آخر زوار جا تنگ است می گویند بانی نذر کرده خوب آن را نمی شود کاریش کرد بخوانید چون وصیت را نمی شود تغییر داد.

وصیت و وقف قابل تغییر نیست ولی تو را به حضرت عباس اذیت نکنید.

برنامه درس هایی از قرآن سال 71. نماز جماعت (2). 5

ص: 59

روح بزرگ برای وقف

در وصیت ها و وقف ها هم روحتان بزرگ باشد یک تنگ نظری حضرت ابراهیم علیه السلام رفت بکند خدا حالش را گرفت حضرت ابراهیم علیه السلام مکه را که ساخت در وقف نامه اش یک خورده وقف را کوچک گرفت گفت ﴿وَ ارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَراتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ قالَ وَ مَنْ کَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِیلاً ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلی عَذابِ النَّارِ وَ بِئْسَ الْمَصِیرُ﴾ (1)

خدايا رزق بده اهل مکه را از ثمرات رزق بده. ﴿مَنْ آمَنَ منْهُمْ﴾ مومن ها خوب هایشان خداوند فرمود هیس!! از این وقف ها نكن ﴿وَ مَنْ كَفَرَ فَأَمَتِّعُهُ﴾ من اگر کافر هم باشد به او میدهم بخورد. نگو نه تو که سینه نزده ای آمده ای پلو بخوری! این دیگ مال آن هایی است که دو لیتر گریه کرده اند. بابا این گریه نکرده آمده رد شود به او بده بخورد.

﴿وَ مَنْ كَفَرَ فَأمَتِّعُهُ﴾ كافر هم باشد به او می دهم بخورد منتهی ﴿ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلَى عَذَابِ النَّارِ﴾ روز قیامت پدرش را در می آورم ولی توی دنیا بگذار بخورد.

برنامه درس هایی از قرآن سال 71 نماز جماعت (2)، ص: 6

ص: 60

وقف قرآن کم است

این مدارسی که برای قرآن هست حالا تحت عنوان مدرسه قرآن، کلاس قرآن، دارالقرآن، مکتب قرآن، محفل قرآن، شبی با قرآن، به این مجالس قرآن بها بدهید.

بخشی از وقف ها، وقف قرآن باشد. مقداری که برای امام حسین علیه السلام وقف شده برای قرآن نشده قرآن و امام حسین علیه السلام با هم هستند. قَالَ رَسُولُ الله صلی الله علیه وآله ﴿إِنِّى تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْن مَا إِنْ تَمَسَّكُتُمْ بهِمَا لَنْ تَضِلُّوا كِتَابَ اللهِ وَ عِترَتِي أَهْلَ بَيْتِي وَ إِنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرقَا حَتَّى يَردَا عَلَيَّ الْحَوْضَ﴾. (1)

الآن برای امام حسین علیه السلام موقوفات زیاد است اما برای وقف قرآن کم است ما بودجه ای وقف قرآن بکنیم، نداریم مثلا فرض کنید 400 تا شهر در ایران داریم هر شهری یک میلیون بگوییم برای نشر فرهنگ قرآن چهارصد میلیون تومان پول داریم.

برنامه درس هایی از قرآن سال 71. نعمت های خدا 10. 6

ص: 61

خود بینی یا جامعه بینی

این ها که چیزی را وقف می کنند معنایش این است که این ها دیگر خودبین نیستند جامعه بین هستند. یعنی می گوید این باغ مال من باشد یا وقف باشد. می گوید این وقف باشد که کل مردم استفاده کنند. آن وقت چه برکاتی دارد این وقف ها. شما به آثار وقف فکر کرده اید؛ آن هایی که یک خوابگاهی را وقف دانشگاه می کنند. می گوید من یک خوابگاه می سازم برای دانشجوهای بی مسکن بعد تمام دیپلمه هایی که می آیند توش دکتر و مهندس می شوند و لیسانس و فوق لیسانس می گیرند. تمام خدمات ارزنده ای که بعدا می دهند پاداشش را آن کسی می برد که وقف کرده است و لذا چیزی را هم که وقف می کنید وقف خاص نکنید. بعضی ها می گویند این وقف این مسجد است. بابا! بگو وقف مردم.

برنامه درس هایی از قرآن سال 72 خانواده، انتخاب همسر. 4

ص: 62

من شکارچی نیستم

پیر مردی بود از تجار مهم تهران، آمد نهضت سواد آموزی و گفت من چند میلیون باغ و مزرعه و خانه دارم می خواهم همه را وقف نهضت سواد آموزی کنم. گفتم خمست را دادی؟ گفت نه گفتم هر چه داری مال خودت برو 20 درصد خمس به آقا به بده من هم خمس نمی گیرم. نه مسأله اش را بلدم و نه اهل این کار هستم. گفت می خواهم همه اموالم را وقف کنم گفتم همه اموالت را وقف کنی باز هم به جهنم می روی. اما اگر 20 درصد خمس بدهی و همه اموالت مال خودت باشد به بهشت می روی وقتی رفت دوستان ما در نهضت سواد آموزی گفتند آقای قرائتی چه شکار خوبی بود! گفتم من شکارچی نیستم من مسأله گو هستم من عمامه سرم گذاشته ام که بگویم راه بهشت کدام است خدا خمس را واجب کرده و وقف را مستحب کرده این باید خمس بدهد کسی که جنب است باید غسل کند حالا هزار بار در اقیانوس اطلس شیرجه برود باز هم جنب است.

برنامه درس هایی از قرآن سال 75 . تفسیر سوره فلق. 6

ص: 63

وقف، نشان دهنده عقل است

من خودم یک شیرین کاری هایی در موقوفات برخی افراد دیده ام که چند تا برایتان می گویم.

یکی کسی وقف کرد. برای این که در آمد آن موقوفه را بدهند به منبری هایی که صدای خوبی ندارند و کسی آن ها را دعوت نمی کند. این فکر خیلی فکر بلندی است. یک دانشجو در کنکور موفق نشده است، وقف کنید و به او شغلی بدهید، همه خیرات در دانشگاه است؟ یک دختری است که مثلا یک نقص عضوی دارد، یک وقفی کنید برای او تا حد اقل بگویند او درآمدی دارد و کمک خرج است و با او ازدواج می کنند. مثل بلال، بلال نمی توانست بگوید: «أَشْهَدُ » می گفت: «أَسْهَدُ» آمدند به پیغمبر گفتند: بلال نمی تواند (ش) را خوب تلفظ کند کسی دیگر را بگذار. فرمود: او بلال است. خوبی هایی دارد که سین و شین او مهم نیست. یکی می تواند با یک وقف مشکلش را حل کند. وقف نشان دهنده ی عقل است.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77، حقوق، حق وقف (7)، ص: 4

ص: 64

یک تذکر

مثلاً بنده می خواهم برای مرحوم پدرم یک مدرسه بسازم و نام او را برای مدرسه انتخاب می کنم. فوری نیایند اسم پدر مرا بردارند و بنویسند: مدرسه شهید ....! اسم موقوفات را نباید عوض کرد. اگر این گونه باشد دیگران می گویند: مگر ندیدی که قرائتی برای پدرش مدرسه ساخت و اسم او را برداشتند اگر ما هم بسازیم اسممان را برمی دارند!

در نزدیک کاشان امام زاده ای است به نام اردهال (مشهد اردهال) پسر امام باقر علیه السلام. کلمه اردهال در حدیث آمده است.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77، حقوق، حق وقف (7)، ص: 5

ص: 65

چرا کارمان گیر است؟

مقداری در مورد بركات وقف برایتان صحبت کنم. در یکی از شهرهای استان فارس باغ های اصطهبانات (پسته و بادام) وقفی شده که مغز بادام و مغز گردو را بدهند به بچه هایی که مسجد می آیند. و با این وقف مسجد را پر از جوان می کنند. عجب فکری! زادگاه حاج شیخ عبدالکریم حائری (رحمه الله علیه) در یزد، وقف شده که در آمدش برای سنگ فرش کردن کوچه ها مصرف شود و سنگ های کوچه ها را جمع کنید. این کارها خیلی ارزش دارد. ما خیلی می توانیم مشکلات همدیگر را حل کنیم. وقتی هم گیری در کارمان پیدا می شود به این خاطر است که گیری از کار دیگران باز نکرده ایم و خدا در کارمان گیر انداخته.

هر جا کارت گیر است پیداست که گیر دیگران را باز نکرده ای ما به وسیله وقف خیلی گیرها را می توانیم باز کنیم.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77، حقوق، حق وقف (7)، ص: 5

ص: 66

موقوفه یهودی ها

ما وقف داریم که این وقف را کفش بخرید، برای کسانی که حرم امام رضا می روند کفششان گم می شود. یا کسی کفششان را به سرقت می برد.

حتی در بعضی از شهرها ما موقوفه داریم برای یهودی ها یعنی یک آب انبار بوده هم یهودی ها از آن آب بر می داشتند. هم مسلمان ها. یهودی ها و مسلمان ها سر شیر آب با هم چانه می زنند آن ها می گویند: آب انبار را مسلمان ساخته. این وقف مسلمان ها است. می گوید: بابا! آب که مسلمان و یهودی ندارد. همه باید بخوریم.

بالاخره این آقای بانی آب انبار، می گوید: من این آب انبار را ساختم. یک آب انبار مخصوص یهودی ها می سازم. ببین چقدر بزرگوار است؟

برنامه درس هایی از قرآن سال 87. خطرها و سپرها (3) 6

ص: 67

خط شکن ها

همین طور که در جبهه ها خط شکن داشتیم توی عروسی خط شکن می خواهیم توی مهریه خط شکن می خواهیم چه اشکال دارد خط شکن باشیم یک کسی می میرد برای تشیع جنازه اش چه پول ها چه خرج ها این چند میلیونی که خرج مقبره می کنی یک خانه بخر وقف دانشگاه کن هر دانشجو 4 سال در آن درس بخواند مهندس شود برود یک دانشجو دیگر یک دفعه می بینی 40 سال وقف کردی 10 دکتر و مهندس تحویل داده هنوز هم ملکش هست و مال دانشگاه ماست.

برنامه درس هایی از قرآن سال 75. تفسیر سوره فلق. 3

ص: 68

بابا، مال وقف است

آقایانی هم که اموال موقوفه دستشان است نگویند: واقف که سراغ ما نمی آید! گاهی اوقات، طرف می گوید: خیلی خُب! کی به کیه؟!

ایام جنگ بود و شب ها تاریکی بود. من داشتم می رفتم. دیدم یک کسی دارد می رود، صدای خروس در می آورد (او را می شناختم، یک آدم محترمی بود). گفتم: چرا صدای خروس می کنی؟ می گفت: من دیدم تاریکی است، کی به کیه؟ گفتم: صدای خروس در بیاورم. بعضی افراد هم می گویند: بابا، مال وقف است، صاحبی که ندارد! قورتش بده! شخصی راه می رفت و می گفت: این جا وسط زمین است! گفتند: به چه دلیل؟ گفت: بگو، کیه که بره متر کنه؟!

افرادی که موقوفات دستشان است اگر قرار است فلان قدر به اوقاف بدهند اگر کمتر بدهند مواظب لقمه حرامشان باشند.

برنامه درس هایی از قرآن سال77، حقوق،حق وقف (12)، ص: 9

ص: 69

موقوفه خواری

﴿یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ کَثِیراً مِنَ الْأَحْبارِ وَ الرُّهْبانِ لَیَأْکُلُونَ أَمْوالَ النَّاسِ بِالْباطِلِ وَ یَصُدُّونَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا يُنْفِقُونَها فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِيمٍ﴾ (1)

ای کسانی که ایمان آورده اید! بسیاری از دانشمندان و راهبان، (با سوء استفاده از موقعیّت خود) اموال مردم را به ناحق می خورند و آنان را از راه خدا باز می دارند و کسانی که طلا و نقره می اندوزند و آن را در راه خدا انفاق نمی کنند، پس آنان را به عذابی دردناک، بشارت بده!

علمای یهود به خاطر منافع مادّی خود، حقّ را کتمان کردند و به حقانیّت دین اسلام اعتراف نکردند، یا رشوه گرفتند و گناه بخشودند، یا تفتیش عقاید کرده و به دیگران تهمت زدند.

سوء استفاده از موقعیّت ها، حرام است و بزرگ ترین خطر برای علمای دین، فساد مالی است. ﴿لَيَأْكُلُونَ أَمْوالَ النَّاسِ بالباطل﴾ (کسانی که متولّی موقوفات اند و آن ها را در مسیر اهداف وقف شده مصرف نمی کنند، از مصادیق این آیه می باشند)

تفسیر نور (10جلدی)، ج 3، ص: 412

ص: 70

موقوفه ای از حضرت علی علیه السلام

گاهی در جنگ ها چیزی نصیب مسلمان ها می شد. زمین، زره اسب و شمشیر قسمت می شد. یک چیزهایی به مسلمان ها بر می گشت، در یک ماجرا که بخشی از زمین ها قسمت مسلمان ها شد، حضرت رسول صلی الله علیه و آله زمین را که تقسیم می کرد یک تکه ی زمین را نیز به امیرالمؤمنین علیه السلام داد، حضرت علی علیه السلام نیز دستور داد حالا که زمینی سهم ما شده است، یک چشمه، قنات یا چاهی بکنیم و آب از زمین درآوریم با تلاش فراوانی مقداری که کندند آب فوران زد، به طرز عجیبی آب جوشید و آمدند گفتند: یا علی خبر تازه، بشارت، مژده، فرمود چیست؟ گفتند: زمینی که سهم بود و می کندند آب فوران زد. فرمود: مژده به من ندهید، این مژده را به مسلمان ها بدهید، چون زمین وقف است، یعنی می خواهم وقف کنم. این زمینی را که به من بخشیدند، من وقف مسلمان ها می کنم. بعد حق ندارد کسی بفروشد یا هبه کند و خدا لعنت کند کسی را که زمین وقف را بفروشد.

برنامه درس هایی از قرآن سال 63. بخشش و سخاوت. 8

ص: 71

غصه روز قیامت

حفظ وقف و اصل وقف و ارزش وقف بسیار مهم است. خدا انشاء الله کمکمان می کند که بتوانیم بخشی از اموالمان را وقف کنیم. حالا آن هایی که وقف نکنند طوری نیست، بالاخره یک کسی در این زمین می آید و زندگی می کند و می رود. منتهی روز قیامت فقط این شعار را خواهد گفت: ﴿ما أَغْنى عَنِّى مالِيَهْ هَلَكَ عَنِّى سُلْطانِيَهُ﴾ (1)

افرادی هستند که قرآن می گوید: روز قیامت وقتی می بینند پول داشتند، از پول خودشان خیر ندیدند، در سرشان می زنند و می گویند: من پول داشتم چرا غفلت کردم؟ من می توانستم دو دانشجو که در کنکور قبول شده اند ولی به خاطر این که کرایه خانه در تهران، شیراز یا اصفهان یا مشهد یا رشت یا تبریز ندارند، برایشان یک خانه کوچکی را که ده اتاق دارد بخرم و وقف دانشگاه کنم تا در آن جا بخوابند. من دکتر، مهندس، خلبان آینده را تأمین کنم. اگر کسی می تواند این کار را بکند و نکند روز قیامت خیلی غصه خواهد خورد و شعارش این است ﴿ما أغْنى عَنِّى مالية﴾. (2)

برنامه درس هایی از قرآن سال 66، وقف و موقوفات، ص: 4

ص: 72

باید دل بکنید

اگر ما 20 هزار روستا داریم که دبستان ندارد، 20 هزار نفر هم داریم که پسرهایش را داماد کرده دخترهایش را عروس کرده است و یک قطعه زمین هم دارد که وقف کند. و این ها همین امشب اگر تصمیم بگیرند، هم مشکلات حل می شود و هم دانش آموزی که درس می خواند و به جایی می رسد ثواب و اجر اعمال او به آن آقایی هم که آن مدرسه را ساخته است، می رسد. منتها باید دل بکنید. اگر از خودت جدا می کنی ولی به جمع وصل می شوی. این که آدم از خودش بکند وصل به جمع شود، نباید بگوید: مالم حرام شد. حرام نشد این خاک نباید بگوید: حرام شدم، گلابی شدم. نه خیر! مواد غذایی خاک، گلابی می شود، گلابی حرام نشده است. اگر انسان گلابی را جوید، نباید بگوید: گلابی از بین رفت. نه خیر! گلابی جویده شد اما سلول بدن انسان نسل آینده را رشد می دهد. من که نیستم پس بگذار دیگران رشد کنند.

برنامه درس هایی از قرآن سال 66. وقف و موقوفات. 11

ص: 73

ممکن است سر کارشناس راهم کلاه بگذارد

یک جمله هم به کسانی که مال موقوفات دستشان است:

ممکن است از اداره اوقاف بیایند بگیرند. ممکن است از یک تکه اش غفلت شود. ممکن است کارشناس قیمت گذاری کند، ولی ممکن است آدم سر کارشناس هم کلاه بگذارد. چون بشر یک موجود عجیبی است. یک کسی می گفت: خدایا تو شر مردم را از سر ما کم کن، ما خودمان می دانیم با شیطان چه کنیم. یعنی آدم می شود با شیطان کنار بیاید، منتها مردم خیلی عجیب هستند. اگر کارشناس اوقاف هم آمد برای مالی که دست شماست نرخی تعیین کرد، خودت و خدا می دانی که قیمت این عادلانه نیست، باید بگویی. این هم یک تذکری بود برای کسانی که مال وقف دستشان است. آقایان کارشناس هم باید مواظب باشید، گاهی وقت ها خطرناک است. زود آدم می لغزد.

برنامه درس هایی از قرآن سال 66. وقف و موقوفات.11

ص: 74

به فکر رفیقمان هستیم نه خدا

امير المؤمنين علیه السلام فرمود: اگر منکری دیدید جلو آن را بگیرید نترسید نانتان قطع نمی شود. امر به معروف و نهی از منکر نان کسی را قطع نمی کند.

اگر فهمیدیم فلان زمین وقف است باید اطلاع دهیم. اگر در این موقع فکر رفیقم باشم و .... این ها «دُونِ الله» هستند. 209 تا «دُونِ الله» در قرآن داریم. یعنی برخی سراغ رفیق بازی رفته اند «دُونِ اللهِ» سراغ شكم و شهوت خودش رفته است «دُونِ اللهِ» شرک است.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77

ص: 75

بركات وقف

در قرآن یک آیه داریم که می فرماید: (راجع به درخت طیبه) ﴿أَ لَمْ تَرَ کَیْفَ ضَرَبَ اللهُ مَثَلاً کَلِمَهً طَیِّبَهً کَشَجَرَهٍ طَیِّبَهٍ أصلها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ﴾ (1) شجره طیبه ریشه اش ثابت است و شاخ هایش در آسمان وقف هم این است.

شما که یک چیز را وقف می کنید اصلش هست و برکات آن هر سال است.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77

ص: 76

چون مشتری ندارد زمین را وقف می کند

چیز خوب را انفاق کنید در نماز هم همین طور است در نماز نگفته اند پاشنه پایت را بمال زمین، گفته اند پیشانیت را به خاک بمال اگر می خواهید چیزی وقف کنید چیز خوب وقف کنید.

طرف برای زمین اش مشتری گیر نمی آید، زمین را وقف کند. یا مثلا زیر راه پله ها یک جایی است که به درد هیچ چی نمی خورد می گوید خیلی خوب این جا نمازخانه نماز خانه! از اتاق مدیر کل باید بهتر باشد اگر می خواهید چیزی وقف کنید چیز خوبی را وقف كنيد: ﴿لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنفقوا ممَّا تُحبُّونَ﴾ (1) آن چه را که دوست دارید وقف کنید.

گیرنده وقف خداست.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77

ص: 77

فقرزدایی با وقف

وقف وسیله فقر زدائی است. شما حساب کن اگر این مدارس و حوزه های علمیه ای که طلبه ها در آن هستند اگر مثلاً بنده که رفته بود قم درس بخوانم، مجبور بودم اتاق اجاره کنم چکار باید می کردم. اگر این طلبه بخواهد کرایه خانه هم بدهد سر از کجا در می آورد؟

وقف واقعاً بهترین وسیله فقر زدائی است. چند سالی است که چند هزار طلبه به دستور مقام معظم رهبری (که از طرف سازمان تبلیغات اسلامی) به شهرها و روستاهای مختلف هجرت می کنند. من توصیه می کنم از این طلبه هایی که به روستا می روند استفاده کنید، استقبال کنید. بخشی از درآمد اوقاف مالِ فرستادن مبلّغ است. یک طلبه که می آید به روستا، او را تحویل بگیرید. چطور برای فیزیک و شیمی معلم سرخانه می گیرید، برای دین بچه تان هم معلم بگیرید.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77

ص: 78

صرفه جویی با وقف

در وقف کلی صرفه جویی می شود یک کتاب که وقف می شود کلی صرفه جویی در مصرف کتاب و پول می شود. اما اگر هر کس بخواهد یک کتاب بخرد کلی خرجش می شود. یکی از راه های صرفه جویی که مورد نظر مقام معظم رهبری است همین وقف است می شود یک شرکتی یک سهام را وقف کند. یک تالار وقف کنند برای عروسی ها، وقف لباس، عروسی و...

برنامه درس هایی از قرآن سال 77

ص: 79

اگر موقوفات نبودند...

یکی از ابعاد این عزیزان (ائمه علیه السلام این است که به خاطر این قداست ها، وقف هایی شده و الآن کلی آدم از این موقوفات استفاده می کنند.) اگر این موقوفات را از مملکت برداری آن وقت آمار بیکاران معلوم می شود. اگر الآن 5 میلیون بیکار داریم آن وقت می شود 11 میلیون بیکار. خیلی جاها به خاطر امامزاده رونق گرفته و گرنه بیابان بود. حضرت امام (رحمه الله علیه) که در این جا دفن شدند زمین های دورش هم آباد شدند. کربلا بیابان بوده است، خود امام حسین علیه السلام آمد و زمین های اطراف را خرید. خود این ها شهر ساز بوده اند. خود شهادت این ها در این منطقه، منطقه را آباد می کند.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77

ص: 80

وام بی اضطراب

افرادی که به دیگران وام می دهند، دغدغه دارند که آیا او پول را بر می گرداند یا خیر؟ اما وقتی شما چیزی وقف می کنید، از وقتی که آن چیز وقف می شود، برکات و ثوابش را خدا برای شما ثبت می کند و اجر خدا اضطراب ندارد. بنده می روم یک حدیثی را در کتابخانه مطالعه می کنم و آن را در تلویزیون می خوانم. میلیون ها آدم این حدیث را گوش می دهند و از ان استفاده می کنند. من آن حدیث را از کتاب خوانده ام، و آن کتاب وقفی است. یعنی یک کتاب هزار تومانی، میلیون ها برکت دارد. یک خوابگاه و یک حوزه که وقف می شود، فردا هر کار خیری که این دانشجو یا طلبه انجام دهند، آن وقف کننده در آن کار خیر شریک است. یعنی دایماً سود دارد، سودِ بی دلهره: ﴿إِنَّا لا نُضيعُ أَجْرَ مَنْ أَحْسَنَ عَمَلًا﴾ (1) قرآن می فرماید: ما کار کسی را که عمل خیری انجام می دهد، ضایع نمی کنیم.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77

ص: 81

وجدان راحت واقفین

انسان وقتی یک غذایی می خورد و می بیند دیگران ندارند به دلش نمی نشیند (مگر آن که سنگدل باشد.) انسانی که عاطفه دارد، انسانی که احساس و وجدان دارد اگر یک چیزی بخورد که دیگران آن را نداشته باشند، غمناک است. اما وقتی به دیگران داد خیالش راحت است. انسان وقتی میهمانی می رود و چند رقم میوه جلوی او می گذارند اگر در خانه ی آن ها میوه نباشد ناراحت می شود اما اگر بداند که خانواده او هم از آن میوه دارند آرامش پیدا می کند.

آدمی که وقف می کند و جدانش راحت است و می گوید: الحمد لله که خوردم و به دیگران هم دادم. این انسان، به عواطف و احساساتش جواب داده است.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77

ص: 82

وقف؛ سود بی شمار

قرآن می فرماید: ﴿وَ مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَکَرٍ اَوْ اُنثَی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَاُوْلَئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ یُرْزَقُونَ فِیهَا بِغَیْرِ حِسَابٍ﴾ (1)

زن و مرد با ایمانی که کار صالح انجام می دهند، رزقشان بی حساب است، بی شمار است. گفتم که در وقف لازم نیست که حتماً آدم یک مزرعه وقف کند. مثلا یک سهم از شرکت وقف شود. ده نفر هستیم و کارخانه ای داریم. می گوییم: محرومین جامعه هم یک سهم داشته باشند. منتها باید با اوقاف گره بخوریم تا بیایند بگیرند. چون گاهی برخی می گویند: مال محرومین، بعد هم نمی دهند.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77

ص: 83

زیاد شدن کم با وقف

حدیث داریم: وقتی انسان میمیرد همه چیزش از دنیا قیچی می شود، اما اگر در دنیا یک درختی کاشته بود، هرکس در طول زمان از چوب و میوه و سایه اش استفاده کرد (حتی اگر پرنده ای از آن استفاده کند و مثلاً لانه ای در آن بسازد) ثوابش را به آن آقایی که صد سال پیش این درخت را کاشته است می دهند.

حدیث داریم: اگر کسی کشاورزی کند، حتی اگر پرنده و خزنده و چرنده از محصولات کشاورزی بخورند، ثوابش را به کشاورز می دهند. وقف، یک چیز کم را زیاد می کند.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77

ص: 84

خدا همه چیز را می بیند

مي فرمايد: ﴿وَ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ نَفَقَهٍ أَوْ نَذَرْتُمْ مِنْ نَذْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ یَعْلَمُهُ وَ ما لِلظَّالِمِینَ مِنْ أَنْصارٍ﴾ (1) نذر و وقف و پول هایی که در راه خدا می دهی، خدا می داند. خُب خدا همه چیز را می بیند. اما می خواهد بگوید: پول دادن در راه خدا حسابش جداست. این یعنی خطّ ویژه. قرآن راجع به وقف و برای تشویق به وقف کردن مطالبی دارد:

﴿يَوْمَ لا يَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ﴾ (2) یک روزی می آید که مال و بچه به درد نمی خورند. بچّه های شما اگر از «خوب ها» باشند، خدا بندگان خوبش را گرسنه نمی گذارد، اما اگر بچّه های بدی باشند، آدم برای بچّه ها نباید زیاد غصّه بخورد، البتّه از این جهت که پدر است به مقدار جهیزیه، به مقدار یک مسکن و اتاق باید به آن ها بدهد. اما این که بگوید: من می خواهم برای رفاه حال فرزندانم یک استخر درست کنم! درحالی که بچه های همسایه 8 نفر هستند و یک یخچال ندارند! آیا این که یک نفر همه چیز داشته باشد و یکی دیگر چیزی نداشته باشد، صحیح است؟!

برنامه درس هایی از قرآن سال 77

ص: 85

مانع وقف

قرآن به افرادی که مانع وقف می شوند هشدار می دهد که: این ها شیطان هستند.

﴿الشَّيْطانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ﴾ (1) شيطان است که می گوید: تو که امروز خانه ات را وقف می کنی فردا چه خواهی کرد؟! الان تو مشکل فلانی را حل کن، یک ساعت دیگر خدا هم مشکل تو را حل می کند.

قرآن می گوید: افرادی که می خواهند به دیگران کمک کنند، شيطان به آن ها القاء می کند که: روزگار فقر داری، نده، نده!

برنامه درس هایی از قرآن سال 77، حقوق، حق وقف (12)، ص: 4

ص: 86

یک مرد خَیر

یک دوستی داشتم، اموالش را وقف کرد، در روزنامه می خواستند از او تشکّر کنند، نوشته بود یک مرد خیری ... بچّه هایش آمدند گفتند یک مردِ خَری ... چون ناراحت بودند که چرا پدرشان اموالش را وقف کرده است! آیا خوب است که آدم برای این بچّه مال بگذارد؟ بچّه ای که به پدرش می گوید: خَر؟! مثلاً 200 میلیون داشته، گفته: بچّه ها! 100 میلیون برای شما بس است، 100 میلیون دیگر را به فقراء می دهم. بچه های ما تا 40 روز و حدّاکثر تا یک سال (در مرگ ما) عزادارند. بعد از آن ما را فراموش می کنند. این در ایران است اما در اروپا یک دقیقه سکوت خواهند کرد! من مالم را وقف نکنم که بچّه ام یک هفته برایم لباس سیاه بپوشد؟ خودم را برای این بچّه جهنّمی کنم؟!

برنامه درس هایی از قرآن سال 77، حقوق، حق وقف (12)، ص: 4

ص: 87

اولویت های وقف

الان اولویت با چیست؟ یعنی اگر انسان می خواهد برای دخترش جهاز بخرد اولویت یخچال است، اول چراغ گاز می خرد (چیزهایی که واجب است) بعد اگر رسید چیزهای دیگر هم می خرد. ما در وقف باید این را در نظر بگیریم الان موقع وقف چه چیزی است؟ و با چندتا آدم متدین و متفکّر مشورت کنیم. باید دید که الان اولویت چیست؟ الان اولویت مَنار است یا بلال؟! یک وقت می بینی آقا پول داده و مَنار ساخته، چندین سال است که این منار را ساخته اند اما یک نفر روی آن اذان نگفته. اگر پول این منار را خرج بلال می کرد، الان 500 تا بلال داشتیم. فرقش هم این است که: پیغمبر با یک بلال سیاه دنیا را تکان داد، ما با چند هزار منار کاشیکاری شده هیچ کاری نکردیم.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77، حقوق، حق وقف (12)،ص: 6

ص: 88

یک جوری که نشود خورد

هر چیزی که وقف می کنید رویش حکّاکی کنید که مثلاً این کاسه وقف است، این دیگ وقف است، کنار فرش ها ببافند که این وقف است. با کاشی کاری بنویسند. چون اگر این طور نباشد قورتش می دهند و یک آب هم رویش می خورند! فکر هم نکنید که این کامپیوترها جواب می دهند. این همه کامپیوتر در وزارتخانه ها است، یک وقت می بینی خیلی راحت یک کشتی در دریا گم شد. در میدان بار یک دانه کامپیوتر هم نیست، یک نفر ندیده که یک گونی سیب زمینی گم شود. ذی حسابی و روابط عمومی و جمع بندی و هماهنگی و ... یک وقت می بینی همه با هم خوردند!

یک جوری کنید که نشود خورد مثل عصا کنید. چوب را آدم می تواند بخورد و آب هم رویش بخورد، اما وقتی عصا شد در دهان گیر می کند.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77، حقوق، حق وقف (12)، ص: 6

ص: 89

نام را تغییر ندهید

اگر بنده یک چیزی را وقف کردم و نام پدرم را روی آن گذاشتم و گفتم: مثلاً موقوفات قرائتی. شما نگویید: شهید... من مخلص شهیدانم. بر یک فلکه ی نو، یک خیابان نام شهید بگذارید نه بر روی موقوفات دیگر. بله یک وقت چیزی الکی گیر کسی آمده، به چه دلیل باید اسم او باشد؟ یک وقت شاهپور در این خیابان بوده و نام این خیابان شاهپور بوده، اما شاهپور هیچ غلطی در این خیابان نکرده. اما یک کسی زحمت کشیده، اسمش را عوض نکنید، دماغ دیگران می سوزد و دیگر زحمت نمی کشند. هرکس کاری کرده است اسمش باشد.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77، حقوق، حق وقف (12)، ص: 6

ص: 90

موقوفات را ارزان ندهی

در گرفتن اجاره موقوفات سهل انکاری نشود؛ به کسی ارزان ندهیم یک کسی آمد و از تولیت یک جایی شکایت کرد و گفت گران می گیرد. گفتم: اگر مال خودش باشد چه می کند؟ چطور اگر مال شماست کرایه اش این است؟ اما اگر مال امامزاده شد کرایه اش ارزان می شود؟! باید چیزهای وقف كرایه اش مثل بازار آزاد باشد با کمال تأسف در کاشان ما این کار بود. حدود 500 - 400 مغازه ی خوب در کاشان وقف یک مدرسه است که روزی مثلاً 50 -5 ریال می دادند! حال آن که اگر شخصی بود کرایه اش 80 هزار تومان بود! یک مقدار دلار خمسی آوردند نزد یک نفر گفتند: بفروش و بده به سادات.

از امام (رحمه الله علیه) سؤال کردند که: دلار را چند بفروشیم؟ فرمود: به گران ترین قیمت ها.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77 حقوق، حق وقف (12)، ص: 8

ص: 91

راه وقف را محدود نکنیم

وقت خوب است اما این که بگویید: ما برای این هیأت سماور بخریم یا عَلَم؟ یک هیأتی که چندتا علم دارد چه نیازی به علم دارد اگر سماور ندارد برای آن سماور بخرید. حالا نمی خواهیم بگوییم حرام است، حالا حلال، آیا همه حلال ها را من انجام بدهم! فکر کنید و مشکل را حل کنید. یک چیزهایی که واقعاً معلوم نیست سرش کجاست، تهش کجاست، ... راه وقف را محدود نکنیم.

شما بگویید: فلان چیز وقف عزاداری است. اگر بگویی: وقف عزاداری توی این مسجد، شاید مشکل باشد ممکن است این مسجد خراب شود.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77، حقوق، حق وقف (12)، ص: 7

ص: 92

هدف واقف فدای اهداف دیگر نشود

هدف واقف فدای اهداف دیگر نشود. واقف این جا را ساخته برای نماز. مثلاً میراث فرهنگی می آیند این جا را می بندند برای این که توریست ها بیایند فیلمبرداری کنند (برای دلار) بابا واقف کاری به دلار توریست ها ندارد. البتّه من این را مثل زدم من چیزی سراغ ندارم.

مثال یک تاجر آمده و مسجد را پر از قالی کرده، بعد به خادم می گوید در را ببند و بچه ها را راه نده شما غلط کردی که بخاطر پشم جلوی نسل نو را می گیری. بله دستت درد نکند که فرش آوردی؛ یک پارچه بگیر و روی فرش ها بکش تا مردم نماز و عزاداری کنند و قالی های شما هم سالم بماند. شما حق نداری بخاطر قالی در مسجد را ببندی.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77، حقوق، حق وقف (12)، ص:7

ص: 93

مراعات حدّاقل ها در وقف

مقدار مصرف، مقدار کرایه کردن. در وقف مراعات حدّاقل را هم بکنید. خدا رحمت کند شهید مظلوم بهشتی (رحمه الله علیه) در هامبورگ یک مسجد ساخته (ما دیدیم) وسطش را مسجد ساخته، دورش را هم مثل یک پیاده رو یک نیم دایره گذاشته با یک دیوار کوچک. تا حتی اگر غیر مسلمان ها هم خواستند بتوانند در مجلس مسلمان ها شرکت کنند. مسلمان ها در دایره و غیر مسلمان ها در حاشیه می نشینند یک جوری باشد که راه برای افرادی هم که نمی توانند به مسجد بیایند، یا مسلمان نیستند، یا عذر دارند و ... الا اى حال در وقف دیدتان وسیع باشد.

4 کیلومتری مدینه یک منطقه ای است روستایی است می گویند آبار علی، آبار جمع بئر است.

بئر یعنی چاه، امیرالمؤمنین علیه السلام آن جا چاه می کنده و هنوز هم آب هایش را توی لیوان می کنند حکومت سعودی به پشت لیوان می نویسد آبار علی یعنی چاه هایی که امیرالمؤمنین علیه السلام آب هایش را ... و جالب این است که آن منطقه آب هایش تلخ است جز چاه هایی که ... چه جور خداوند امیرالمؤمنین علیه السلام را در تاریخ حفظ کرد.

آمدند گفتند یا علی! چه دست با برکتی داری مثل گردن شب آب بیرون می آید فرمود: «هَذَا وَقْفٌ» شیعه علی علیه السلام باید یک چیزی وقف کند هر کدام دخترها و پسرهایتان را شوهر داده اید، داماد کرده اید و وضع مالی تان خوب است یک چیزی وقف کنید.

برنامه درس هایی از قرآن سال 77، حقوق، حق وقف (12)، ص: 9

ص: 94

دعای وقفی

خدایا به کسانی که در طول تاریخ وقف کردند، جزای خیر مرحمت بفرما.

کسانی که از اوقاف حفاظت می کنند حفظ بفرما.

کسانی که مال اوقاف را می خورند و لبشان را پاک می کنند، خدایا این ها مسلمان هستند، حلال زاده هستند، ولی غافل هستند، آن ها را از خواب غفلت بیدار کن.

خدایا! تورا به حقّ محمّد و آل محمّد قَسَمَت می دهیم به پولدارهای ما ایمان و سخاوت مرحمت بفرما.

ص: 95

روش ثبت وقف

اگر خیرین و دوستداران عمل صالح و سنت حسنه که در جهت رسیدن به عالی ترین مراحل کمال که همان تقرب به خداوند متعال است، قصد انجام وقف اموال خود داشته باشند می توانند با انجام مراحل ذیل، به صورت رسمی نام خود را در زمره خیراندیشان و واقفین کشور عزیزمان ثبت نمایند.

1. با همراه داشتن سند مالکیت مال خود که قصد وقف آن را دارد به همراه کارت ملی و شناسنامه خود به ادارات اوقاف و امور خیریه در سراسر کشور مراجعه نمایند.

2. واقف با مشخص کرن تمام ابعاد مال مورد وقف و صرف درآمد وقف (اگر وقف انتفاع نباشد) متولی و حق التولیه و سایر موارد لازم را با همکاری کارشناسان امور اوقافی ادارات مشخص نماید.

3. پیش نویس وقف با نیت واقف و شرایط و مشخصات دقیق مال مورد وقف، تهیه و تنظیم می گردد و به امضاء واقف خیراندیش و شاهدین می رسد.

4. معرفی نامه ای از طرف اداره اوقاف برای دفترخانه اسناد رسمی جهت انتقال رسمی سند مال مورد نظر به عنوان موقوفه ارائه می شود.

5. گواهی معافیت مالیاتی برای شعب ممیزی مالیاتی جهت انتقال و گواهی معافیت عوارض شهرداری تهیه می گردد.

6. پس از تنظیم کامل وقفنامه رسمی و ثبت در دفترخانه اسناد رسمی یک نسخه نزد واقف محترم و نسخه ای در امور اوقافی اداره اوقاف و امور خیریه جهت نظارت و نگهداری و عمل به نیت واقف به صورت دقیق نگهداری می شود.

ص: 96